________________
૧૧૨
વસ્તુ માત્રનું યથાર્થ સ્વરૂપ, ઉત્પાદ, વ્યય અને ધ્રૌવ્યયુક્ત છે. તેનું અનુભવ અને યુક્તિથી વારંવાર ચિંતન કરવા વડે તે દેશ વિલીન થઈ જાય છે.
કષાય અને સંકલેશજન્ય વિકૃતિથી મુક્ત થઈ જીવ જેમ જેમ અધ્યવસાયની વિશુદ્ધિ પામતે જાય છે તેમ તેમ બીજા છ સાથે આત્મૌપજ્યભાવ વધારે સ્પષ્ટ થતું જાય છે, અને તે જીવનમાં પણ ઉતરતે જાય છે.
ધર્મનું મૂળ સર્વ મંગલામાં પ્રથમ મંગલ ધર્મ છે. ધર્મ એ આત્માને સ્વભાવ છે. સર્વ પ્રાણીને આત્મા સમાન જેવાં આત્મા રૂપે જેવા, પોતાના અંગ રૂપ માનવા–અનુભવવા એ ધર્મ છે, ઉત્કૃષ્ટ મંગળ છે.
આ આત્મૌપમ્ય દષ્ટિમાંથી જ પરમ કૃપાળુ શ્રી તીર્થ કર પરમાત્માઓએ વિશ્વને અહિંસા, સંયમ અને તપ રુપ ધર્મ આપે છે.
મતલબ કે, આત્મૌપમ્ય દષ્ટિ એ ધર્મનું મૂળ છે. તેના જતનમાં ધર્મનું જતન છે. તેના વિકાસમાં ધર્મને વિસ્તાર છે. તેના જયમાં ધર્મને જય છે.
જ્યાં નમસ્કારભાવ નથી, ત્યાં નમ્રતા નથી અને જ્યાં નમ્રતા નથી, ત્યાં સોગ્યતા નથી.
