________________
(૪) રસાધિરાજ કરુણુારસ
સુવર્ણ સિદ્ધિ માટે જરૂરી રસની પ્રાપ્તિ આમુની આમેહવામાંથી સાધકને મળી આવે એમાં કાંઈ આશ્ચય નથી. આયુની વનરાજીમાં રહેલી વનસ્પતિ વિવિધ પ્રકારની છે. તેને એકત્ર કરવાથી અને તેમાં રહેલા રસ ઉકાળવાથી સુવણસિદ્ધિની પ્રાપ્તિ પૂર્વે અનેક પુણ્યવાન પુરુષાને પ્રાપ્ત થઈ છે, એમ ઇતિહાસ સાક્ષી પૂરે છે. પેથડ મંત્રી અને તેમના પિતા દેદાશાનું પ્રસિદ્ધ દૃષ્ટાંત છે.
આબુ ઉપર આવેલા દેલવાડાના દહેરાસરામાં વિમલ વસહી મુખ્ય છે. તેની છતામાં કંડારેલી કમળાની કારીગરી જોતાં જાણે કમળનું વન મહેંકી રહ્યુ ન હેાય તેવી પ્રતીતિ થાય છે. એ કમળ-વનની આકષ ક કળા-કારીગરી અને દેવ-દેવીઓનાં વિવિધ પ્રકારનાં નૃત્ય-નાટક જોતાં નયનાને તૃપ્તિ થતી નથી.
ચારે બાજુ દેવાધિદેવાના ભિખા અને નેત્રા કરૂણારૂપી અમૃતરસના કચેાળા સમાન દીપી રહ્યા છે. તે નિરખનારા નયનાને અનહદ આનંદ આપી રહ્યા છે. જાણે સર્વત્ર કરૂણા રસ છલકાઈ રહ્યો હોય તેવુ' સચાટ ભાન થાય છે.
બાહ્ય સુવર્ણ સિદ્ધિની જેમ જીવરૂપી તાઅને સુવણ અનાવનાર અભ્યંતર સુવણૅસિદ્ધિ આશ્રુના બાહ્ય વનેમાં નહિ પણ દેલવાડાના દહેરાસરામાં રહેલી છે, અને તે જો
