Book Title: Agam 06 Ang 06 Gnatadharma Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
६६८
__ ज्ञाताधर्मकथाङ्गसूत्रे दीर्धाद्धं वा-दीर्धकालिकम्, 'चाउरंतं संसारकंतारं' चातुरन्त संसारकान्तारंचातुर त-चतुर्गतिरूपं संसार एव कान्तारं-महारण्य, तत्-अटवीमित्यर्थः 'वीइ. वइस्सई' व्यतिजिष्यति= व्यतिक्रमिष्यति मोक्षं यास्यतीति भावः, कथम् ? यथा स धन्यः सार्थवाहः । अत्र दृष्टान्तयोजना चैवम्
___ इह मनुष्यक्षेत्रं राजगृहनगररूपम्, तत्र साधुजीवो धन्यसार्थवाहस्वरूपः। शरीर शब्दादिविषयमवृत्तं सदविजयचौरः। अनुपमानन्दजनकत्वेन संयमः पुत्रः। समितिगुप्तितपः शीलान्याभरणानि । संसारो जीर्णोद्यानम् । आस्रवरूपो भग्नकूपः । तत्र अवसन्नपार्श्वस्थत्वादि प्रनिरूपनिकुञ्जपरिवृतो मायामृषादिरूपो मालुकाकक्षः। अष्टादशपापभेद प्रभेदाः सर्पाः । जीवशरीरयोरविभागेहमद्धं चाउरंतसंसारकतारं वीइवइस्सइ जहा व से धण्णे सत्थवाहे एवं खलु जंब । समणेणं जाव संपत्तणं दोच्चस्स णायज्झयणस्स आयमहे पण्णत्तेत्तिबेमि) ऐसे जीव ही अनादि-अनंत इस चतुर्गतिरूप दीर्घमार्ग वाली भवाटवी को उलंघन कर देंगे। जैसे धन्यसार्थवाह करेगा। इस दृष्टान्त की योजना यहां इस प्रकार करनी चाहिये । यह मनुष्य क्षेत्र राजधानी के नगर के समान है। इसमे धन्य सार्थ की तरह ये साधुरूप जीव हैं । शब्दादिरूप विषयोंमे प्रवृत्त हुआ यह शरीर विजय चोर के स्थानापन्न हैं । अनुपम आनंद का जनक होने से संयम ही यहां पुत्र है। समिति, गुप्ति, तप तथा शील ये सब आभरण हैं। जीर्ण उद्यान की तरह यह संसार है । आस्रवही इसमे जीर्णरूप जैसा हैं । अवसन्न पासत्थ आदिकों की प्रवृत्तिरूप निकुंज से परिवृत हुआ मायामृषादिरूप मालुका कक्ष है। इसमे १८ पापस्थान के भेद प्रभेद ही सर्प हैं। जीव और शरीर का अविभाग वीइवइस्स जहा व से धण्णे सस्थवाहे एवं खलु जब ! समणेण जाव संपत्तेणं दोचस्स णायझयणस्स अयमढे पप्णत्ते निवेमि) सवा ४ अनाहि અનંત રૂપ ચતુર્ગતિના દીર્ધમાર્ગવાળા ભવાટવીને ઓળંગશે જેમ કે ધન્ય સાર્થવાહ પિતાના સદાચરણથી સિદ્ધિ મેળવશે. આ દષ્ટાંત અહીં આરીતે રજૂ કરવામાં આવે છે–
આ મનુષ્ય જગત પાટનગર જેવું છે આ જગમાં ધન્યસાર્થવાહની જેમ સાધુરૂપ જીવો છે. શબ્દ વગેરે વિષયામાં પ્રવૃત્ત થતું શરીર વિજય ચેરની જેમ છે. ઉત્તમ સુખ આપનાર હવા બદલ સંયમ જ આ મનુષ્ય જગત માટે પુત્રરૂપ છે. સમિતિ, ગુપ્તિ, તપ તેમજ શીલ આ બધા આભરણે છે. જગત્ જીર્ણ ઉદ્યાન જેવું છે. આ જગત્ આસવધર્મો છે તે જ જીર્ણ કૂવે છે. અવસત્ત, પાસસ્થ વગેરેની પ્રવૃત્તિરૂપ નિકુંજથી વીંટળાયેલે માયામૃષાવગેરે રૂપ-માલુકાકક્ષ છે આમાં અઢાર પાપસ્થાનમાં ભેદ અને ઉપભેદ જ સાપ છે. જીવ અને શરીરનું અવિભાજ્ય રૂપે જે અવસ્થાન છે
શ્રી જ્ઞાતાધર્મ કથાંગ સૂત્રઃ ૦૧
