Book Title: Vitrag Vigyana Pathmala 3
Author(s): Hukamchand Bharilla
Publisher: Todarmal Granthamala Jaipur
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008326/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [ zrI ToDaramala granthamALA puSpa naM. 18] vItarAga-vijJAna pAThamALA bhAga 3 lekhaka-sampAdaka : paM. hukamacanda bhArillA zAstrI, nyAyatIrtha, ema. e., sAhityaratna saMyukta maMtrI, zrI ToDaramala smAraka bhavana, jayapura. gujarAtI anuvAdaka : bra. vrajalAla giradharalAla zAha bI. e. (onarsa) esa. TI. sI., rASTrabhASA ratna. prakAzaka : paNDita ToDaramala smAraka TrasTa e-4 , bApUnagara, jayapura - 302015 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Thanks & Our Request This shastra has been donated to mark the 15th svargvaas anniversary (28 September 2004) of our mother, Laxmiben Premchand Shah, by Rajesh and Jyoti Shah, London, who have paid for it to be "electronised" and made available on the Internet. Our request to you: 1) We have taken great care to ensure this electronic version of Vitraag-Vignaan Pathmala, Part 3 is a faithful copy of the paper version. However if you find any errors please inform us on rajesh@AtmaDharma.com so that we can make this beautiful work even more accurate. 2) Keep checking the version number of the on-line shastra so that if corrections have been made you can replace your copy with the corrected one. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates Version Number 001 Date Version History Changes 23 Sept 2004 First electronic version. Error corrections made: Errors in Original Physical Version Edition Information & Contents pages are Hindi Page 3, Line 19: dssl Page 31, Line 31: Assi Page 32, Line 1: H Page 46, last 28: 4 Electronic Version Corrections Translated to Gujarati taka kA 2151512 212112 temanu Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvAdhikAra surakSita gujarAtI : prathama saMskaraNa : 5000 dvitIya saMskaraNa : 3200 (22 eprila 1986 mahAvIra jayantI) hindI (prathama pAMca saMskaraNa ) 38,200 4,000 5,000 5,000 yoga 60,400 kannar3a (prathama be saMskaraNa ) marAThI (prathama saMskaraNa ) aMgrejI (prathama saMskaraNa ) mudraka : siTIjana priMTarsa 1813 candrAvala ror3a, dillI 110007. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates viSaya-sucI 14 18 | pAThanuM nAma | lekhaka siddha pUjana zrI paM. hukamacaMdajI bhArilla, jayapura pUjA-vidhi ane phaLa | zrI paM. prakAzacaMdajI 'hitaiSI', dilhI upayoga zrI paM. ratanacaMdajI nyAyatIrtha, vidizA gRhIta ane agRhIta | zrI pa. hukamacaMdajI bhArilla, jayapura mithyAtva huM koNa chuM? | zrI paM. hukamacaMdajI bhATila, jayapura jJAnI zrAvakanAM bAra | zrI e. jaganmohanalAlajI zAstrI, kaTanI | vrata muktino mArga | zrI paM. hukamacaMdajI bhArilla, jayapura 8 | nizcaya ane vyavahAra | zrI paM. hukamacaMdajI bhArila, jayapura dazalakSaNa mahAparva | zrI paM. ratanacaMdajI nyAyatIrtha, vidizA 10 balabhadra rAma zrI paM. hukamacaMdajI bhArilla, jayapura 11 | samayasAra-stuti | zrI paM. hiMmatalAla jeThAlAla zAha, sonagaDha 6 | - 27 34 40 44 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pATha 1 siddha pUjana sthApanA 1 2 3 4 5 cidAnanda svAtamarasI, sat ziva sundara jAna; jJAtA ddaSTA lokake, parama siddha bhagavAna. OMOM hrIM zrI siddhacakrAdhipate ! siddhaparameSThina ! atra avatara avatara saMvauSaT atra tiSTha ThaH ThaH| atra mama sannihito bhava bhava vaSaT| jaLa jyoM-jyoM prabhuvara jala pAna kiyA, tyoM-tyoM tRSNAkI Aga jalI; thI Aza ki pyAsa bujhegI aba, para yaha saba mRgatRSNA nikalI. AzA tRSNAse jalA hRdaya, jala leka caraNoMmeM AyA; hokara nirAza saba jaga bharase, aba siddha zaraNameM meM AyA. OMOM hrIM zrI siddhacakrAdhipataye siddhaparameSThine janma jarA mRtyu vinAzanAya jalam nirvapAmIti svAhA. caMdana tanakA upacAra kiyA abataka, usa 52 caMdanakA lepa kiyA; mala-mala kara khUba nahI karake, tanake malakA vikSepa kiyA. aba Atamake upacAra hetu, tumako candana sama hai pAyA; hokara nirAza saba jaga bharase, aba siddha zaraNameM meM AyA. OM hrIM zrI siddhacakrAdhipataye siddhaparameSThine saMsAratApavinAzanAya caMdanaM nirvapAmIti svAhA. 1. jJAnAnaMda svabhAvI. 2. potAnA AtmAmAM lIna rahevAvALA. 3. sattAsvarUpa. 4. kalyANamayI. 5. trikALa zuddhasvabhAvI. 1 Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates akSata sacamuca tuma akSata ho prabhuvara, tuma hI akhaMDa avinAzI ho; tuma nirAkAra avicala nirmala, svAdhIna saphala saMnyAsI hI. le zAlikaNoMkA avalaMbana, akSaya pada! tumako apanAyA; hokara nirAza saba jaga bharase, aba siddha zaraNameM meM AyA. 38 zrI zrI siddhacakadhipataye siddhaparameSThine akSayapada prAptaye akSata nirvapAmIti svAta. puSpa jo zatru jagatakA prabala kAma, tumane prabhuvara usako jItA; ho hAra jagatake vairIkI, kyAM nahiM AnaMda baDhe sabakA. pramudita mana vikasita sumana nAtha, manasija ko ThukarAne AyA; hokara nirAza saba jaga bharase, aba siddha zaraNameM meM AyA. OM zrI zrI siddhacakAdhipataye siddhaparameSThine kamabANavidhvaMsanA puSpa nirvapAmIti svAhA. naivedha meM samaja rahA thA aba taka prabhu, bhojanase jIvana calatA hai, bhojana vina narakomeM jIvana, bhara peTa manuja kyAM maratA hai. tuma bhojana vina akSaya sukhamaya, yaha samajha tyAgane hU AyA; hokara nirAza saba jaga bharase, aba siddha zaraNameM meM AyA. 3OM hrIM zrI siddhacakAdhipataye siddhaparameSThine sudhAroga vinAzanAya naivaidya nirvapAmIti svAhA. dIpa Aloka jJAnakA kAraNa hai, Indriyase jJAna upajatA hai* yahu mAna rahA thA, para kyoM kara, jaDacetana sarjana' karatA hai. merA svabhAva hai jJAnamayI, yahuM bhedajJAna pA haraSAyA; hokara nirAza saba jaga bharase, aba siddha zaraNameM meM AyA. 3OM hrIM zrI siddhacakAdhipataye siddhaparameSThine mohAMdhakAravinAzanAya dIpa | nirvapAmIti svAhA. 1. kAmadeva. 2. prakAza 3. utpatti. * koI matavALA prakAzane jJAnanuM kAraNa ane IndriyothI jJAnanI utpatti mAne che, paraMtu prakAza ane Indriyo acetana che, tenA vaDe cetana jJAnanI utpatti kevI rIte thaI zake ? Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dhUpa merA svabhAva cetanamaya hai, IsameM jaDakI kucha gaMdha nahIM; meM haiM akhaMDa cipiMDa caMDa, parase kucha bhI saMbaMdha nahIM. yaha dhUpa nahIM, jaDa-karmokI, raja Aja uDAne meM AyA; hokara nirAza saba jaga bharase, aba siddha zaraNameM meM AyA. OM hrIM zrI siddhacakAdhipataye siddhaparameSThine aSTakarmadahanAya dhUpa nirvapAmIti svAta. phala. zubha karmokA la viSaya-bhoga, bhogome mAnasa ramA rahA, nita naI lAlasAye jAgI, tanmaya ho unameM samA rahA. rAgAdi vibhAva kiye jitane, AkulatA unakA phla pAyA; hokara nirAza saba jaga bharase, aba siddha zaraNameM meM AyA. OM hrIM zrI siddhacakAdhipataye siddhaparameSThine mokSalaprAptaye lai nirvapAmIti svAha. artha jala piyA aura caMdana caracA, mAlAyaM surabhita sumanoMkIpanI, tandula saMye vyaMjana, dIpAvaliyo kI ratnoMkI; surabhI dhUpAyanakI phelI, zubha karmokA saba phala pAyA; AkulatA phira bhI banI rahI, kyA kAraNa jAna nahIM pAyA. jaba dRSTi paDI prabhujI tuma para, mujhako svabhAvakA bhAna huA; sukha nahIM viSaya bhogomeM hai, tumako lakha yaha sajJAna huA, jalase phala taka kA vaibhava yaha, meM Aja tyAgane hUM AyA, hokara nirAza saba jaga bharase, aba siddha zaraNameM meM AyA. 3OM hrIM zrI siddhacakAdhipataye siddhaparameSThine anarvapadaprAptaye ardha nirvapAmIti svAhA. 1. tejasvI 2. sugaMdha. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jayamAlA dohA Alokita ho lokame, prabhu paramAtma prakAza AnaMdAmRta pAnakara, miTe sabhIkI pyAsa. paddharI chaMda jaya jJAnamAtra jJAyaka svarUpa, tuma ho anaMta caitanya rUpa; tuma ho akhaMDa AnaMda piMDa, mohari dalanako tuma pracaMDa. rAgAdi vikArI bhAva jAra, tuma hue nirAmaya nirvikAra; nirdhvanda nirAkula nirAdhAra, nirmama nirmala ho nirAkAra. nita karata rahata AnaMdarAsa, svAbhAvika pariNatirma vilAsa; prabhu ziva ramaNIke hRdayahAra, nita karata rahata nijameM vihAra. prabhu bhavadadhi yaha gaharo apAra, bahate jAte saba nirAdhAra; nija pariNatikA satyArtha bhAna, ziva pada dAtA jo tatvajJAna. pAyA nahiM meM usako pichAna, ulTA hI maine liyA bhAna; * cetanako jaDamaya liyA jAna, tanameM apanApA liyA mAna. zubha-azubha rAga jo du:khakhAna, usameM mAnA AnaMda mahAna; prabhu azubha karmako mAna haya, mAnA para zubhako upAdeya. jo dharmadhyAna AnaMdarUpa, usako mAnA meM du:kha svarUpa; manavAMchita cAhe nitya bhoga, unako hI mAnA hai manoga. IcchA nirodhakI nahIM cAha, kese miTatA bhava viSaya dAha; AkulatAmaya saMsAra sukha, ja nizcayase hai mahA duHkha. 1. moharUpI zatru. 2. nAza karavo. 3. bALIne. 4. nIroga. 5. mamatArahita. 6. saMsArasAgara 7. oLakhANa. * ahIMthI ATha paMktiomAM sAta tatva saMbaMdhI bhUlonuM varNana che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates usakI hI nizadina karI Aza, kaise kaTatA saMsAra pAza; bhavadu:khakA parako hetu jAna, parase hI sukhako liyA mAna. meM dAna diyA abhimAna ThAna, usake phala para nahiM diyA dhyAna; pUjA kInI varadAna mAMga, kaise miTatA saMsAra svAMga. terA svarUpa lakha prabhu Aja, ho gaye saphala saMpUrNa kAja; mo ura pragaTayo prabhu bhedajJAna, maine tumako lInA pichAna. tuma parake kartA nahIM nAtha, jJAtA ho sabake eka sAtha; tuma bhaktako kucha nahIM deta, apane samAna basa banA leta. yaha maine terI sunI Ana, jo leve tumako basa pichAna; vaha pAtA hai kaivalya jJAna, hotA paripUrNa kalA nidhAna. vipadAmaya parapada hai nikAma, nijapada hI hai AnaMdadhAma; mere manameM basa yahI cAha, nijapadako pAu he jinA. 3OM hrIM zrI siddhacakAdhipataye siddhaparameSThine jayamAlA ardha nirvapAmIti svAhA. dohA parakA kucha nahiM cAhatA, cAhaiM apanA bhAva; nija svabhAvameM thira rahuM, meTo sakala vibhAva. puSpAMjali kSipat prazna 1. jaLa, naivedha ane phaLanA chaMda artha sahita lakho. 2. jayamALAmAMthI je paMktio tamane gamatI hoya temAMthI cAra paMkti arthasahita lakho ane gamavAnuM kAraNa paNa lakho. 1. baMdhana 2. lIdhA. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates rA 66 -pitAjI, Aja maMdiramAM mANaso gAtA hatA- nAtha terI pUjAko phla pAyA, nAtha terI..." A pUjA zuM che ane enuM phaLa zuM che? subodhacaMdra - ISTadeva, zAstra, gurunA guNonuM stavana te ja pUjA che. rA - e ISTadeva koNa hoya che? pATha 2 pUjAvidhi ane phaLa subodhacaMdra-mithyAtva, rAga-dveSa Adino nAza karIne pUrNa jJAnI ane sukhI thavuM te ja ISTa che. jemane tenI prApti thaI gaI hoya te ja ISTadeva che. anaMta catuSTayanA svAmI arahaMta ane siddhabhagavAna ja ISTadeva che ane teo ja 52mapUjya che. rAjU -devanI vAta to huM samajayo, zAstra ane guru kevI rIte pUjya che? subodhacaMdra-zAstra to sAcA devanI vANI hovAthI ane mithyAtva, rAga-dveSa Adino nAza karavAne lIdhe temaja sAcA sukhanA mArgadarzaka hovAthI pUjya che. nagna digaMbara bhAliMgI guru paNa te ja mArganA pathika vItarAgI saMta hovAthI pUjya che. rA - amArA vidyAguru, mAtA, pitA vagere paNa guru to kahevAya che. zuM emanI paNa pUjA karavI joIe ? 6 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates subodhacaMdra - laukika dRSTithI temano paNa yathAyogya Adara to karavo ja joIe, paNa temane rAga-dveSa Adino nAza thayo na hovAthI mokSamArgamAM temane pUjya gaNavAmAM AvatA nathI. ATha dravyothI pUjya to vItarAga sarvajJa deva, vItarAga mArganAM nirUpaka zAstra, nagna digaMbara bhAvaliMgI guru ja che. rAjU - e to huM samajyo ke deva-zAstra-gurunI pUjA karavI joIe, paNa enAthI lAbha zuM che te paNa batAvone! subodhacaMdra- jJAnI jIva laukika lAbhanI dRSTithI bhagavAnanI pUjA karatA nathI, tene to sahaja bhagavAna pratye bhaktino bhAva Ave che. jema dhananI IcchAvALAne dhanavAnano mahimA AvyA vinA raheto nathI tevI ja rIte vItarAgatAnA upAsaka arthAt muktinA pathikane mukta AtmAo pratye bhaktino bhAva Ave ja che. subodhacaMdra - to zuM bhagavAnanI bhaktithI laukika ( sAMsArika ) sukha nathI maLatuM? subodhacaMdra - jJAnI bhakta sAMsArika sukha IcchatA ja nathI, paNa zubhabhAva thavAthI temane puNyabaMdha avazya thAya che ane puNyodayanA nimitte sAMsArika bhogasAmagrI paNa temane maLe che, paNa temanI daSTamAM tenuM kAMI mUlya nathI. pUjA bhaktino sAco lAbha to viSaya-kaSAyathI bacavuM te ja che. rAjadU - to pUjA kevI rIte karavAmAM Ave che? subodhacaMdra- divase, gaLelA pANIthI snAna karIne, dhoyelAM vastro paherIne, jinamaMdiramAM jinendra bhagavAnanI samakSa vinayapUrvaka UbhA rahIne prAsuka dravyathI ekAgra citta thaIne pUjA karavAmAM Ave che. rAjU - prAsuka dravya eTale....? Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates subodhacaMdra - jIva-jaMtuothI rahita zuddha karela acitta padArtha ja pUjAnAM prAsuka dravya che. jema ke na Uge tevAM anAja, cAvalAdi, sUkAM phaLa, badAma vagere ane zuddha gaLeluM jaLa vagere. rAjU - dravya vinA zuM pUjA na thaI zake? subodhacaMdra - kema nahi? pUjAmAM to bhAvonI ja mukhyatA che. gRhasthAvasthAmAM koI koIne dravya vinA ja pUjAnA bhAva thAya che. koI koIne ATha dravyothI pUjAnA bhAva thAya che ane koI koIne eka-be dravyathI ja pUjA karavAnA bhAva thAya che. rAjA - e to samajyo, paNa pUjAnI pUrI vidhi samajamAM AvI nathI...... subodhacaMdra- tame to ahIM ja UbhA UbhA vAtothI ja badhuM samajI levA Iccho cho. kAle savAre mArI sAthe pUjA karavA maMdiramAM Avajo. tyAM joIne badhI vidhi tamArI jAte samajamAM AvI jaze. rAjU - hA, hA, jarUra AvIza. mAre mAtra vidhi ja samajavI nathI. huM paNa dararoja pUjA karIza. subodhacaMdra - tamAro vicAra sAro che. sAMsArika AkuLatAo ane azubha bhAvathI thoDo samaya bacavAne mATe A paNa eka upAya che. prazna 1. pUjA kone kahe che? pUjA konI karavAmAM Ave che? ane zA mATe? 2. pUjAnuM phaLa zuM che? jJAnI zrAvaka bhagavAnanI pUjA zA mATe kare che? 3. prAsuka dravya kone kahe che? zuM dravya vinA paNa pUjA thaI zake? 1. adhyApakoe uparokta pATha zIkhavatI vakhate vidhArthIone yogya samaye maMdiramAM laI jaIne pUjAnI pUrI vidhi prayogAtmarUpe samajAvavI. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pATha 3 | upayoga AcArya ddhapiccha umAsvAmI (vyaktitva ane kartutva) tattvArthasUtrakartAraM gRddhapicchopalakSitam / vande gaNIndrasaMjAtamumAsvAmImunIzvaram / / ochAmAM ochuM lakhIne vadhAremAM vadhAre prasiddhi meLavanAra AcArya gRddhapiccha umAsvAmInA tattvArthasUtrathI jainasamAja jeTalo adhika paricita che, teTalo ja temanA jIvana-paricayanA saMbaMdhamAM aparicita che. teo kundakundrAcAryanA paTTaziSya hatA. teo vikamanI prathama zatAbdInA aMtima kALamAM ane dvitIya zatAbdInA pUrvArdhamAM bhAratavarSane pavitra karI rahyA hatA. AcArya vRddhapiccha umAsvAmI te gauravazALI AcAryomAMnA eka che jemane samagra AcArya paraMparAmAM pUrNa prAmANikatA ane sanmAna prApta thayela che. je mahatva vaidikomAM gItAnuM, IsAIomAM bAIbalanuM ane musalamAnomAM kurAnanuM mAnavAmAM Ave che, te ja mahattva jaina paraMparAmAM gRddhapiccha umAsvAmInA tattvArthasUtrane maLeluM che. enuM bIjuM nAma mokSazAstra paNa che. e saMskRta bhASAno sarva prathama jaina graMtha che. prastuta bhAga tattvArthasUtranA AdhAre lakhavAmAM Avyo che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates upayoga darzanalAla - bhAI jJAnacaMda, e mArA samajavAmAM nathI AvatuM ke pitAjIe ApaNAM A nAma kayAMthI pasaMda karyA che? jJAnacaMda - are, tamane khabara nathI ke A banneya nAma dhArmika dRSTie pUrepUrA sArthaka che. ApaNA AtmAnuM svarUpa ja jJAna-darzanamaya che. mokSazAstramAM lakhyuM che- "upayogonakSaNa" | 2 || 8aaaa arthAt jIvanuM lakSaNa upayoga che ane jJAnadarzananA vyApArane arthAt kAryane ja upayoga kahe che. darzanalAla - are vAha! zuM evI vAta che? mane to A nAma bahu aTapaTAM lAge che. jJAnacaMda - bhAI, tame barAbara kaho cho. jyAM sudhI je vAta kadI sAMbhaLI na hoya, jANI na hoya tyAM sudhI ema ja thAya che. AcArya kuMdakuMdasvAmIe paNa lakhyuM che- A jIve viSaya-kaSAyanI vAto to khUba sAMbhaLI, paricaya karyo ane teno anubhava karyo che tethI te saraLa lAge che; paraMtu AtmAnI vAta Aja sudhI sAMbhaLI nathI, teno paricaya karyo nathI ane AtmAno anubhava paNa karyo nathI, tethI aTapaTI lAge ja. darzanalAla - bhAI jJAnacaMda! to Apa A upayoga viSe jarA spaSTatA karIne samajAvo ke jethI ochAmAM ochuM ApaNAM nAmanuM rahasya to jANI zakuM? jJAnacaMda - ThIka vAta che, sAMbhaLo. caitanya sAthe saMbaMdha rAkhanAra (anuvidhAyI) jIvanA pariNAmane upayoga kahe che, ane upayogane ja jJAna-darzana paNa kahe che. te jJAnadarzana badhA jIvomAM hoya che ane jIva sivAya bIjA koI dravyamAM hotAM nathI. tethI e jIvanuM lakSaNa che. enA vaDe ja jIvanI oLakhANa thAya che. A upayoganA mukhya be bheda che: (1) darzanopayoga, (2) jJAnopayoga. darzanalAla - darzanopayoga ane jJAnopayogamAM zuM taphAvata che? e samajAvo. 10 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jJAnacaMda - jemAM sAmAnyano pratibhAsa (nirAkAra jhalaka) hoya tene darzanopayoga kahe che ane jemAM svapara padArthonuM bhinnatApUrvaka avabhAsana hoya, te upayogane jJAnopayoga kahe che. darzanalAla - badhA jIvonuM jJAna eka sarakhuM to nathI hotuM? jJAnacaMda - hA, zakti apekSAe to badhAmAM jJAnaguNa eka sarakho ja che paraMtu vartamAna vikAsanI apekSAe jJAnanA mukhyapaNe 8 bheda hoya che(1) matijJAna (2) zrutajJAna (3) avadhijJAna (4) mana:paryaya jJAna (5) kevaLajJAna (6) kumati (7) kuzruta (8) kuavadhi darzanalAla - matijJAna, zrutajJAna AdinuM tAtparya zuM che? jJAnacaMda - parAzrayanI buddhi choDIne darzanopayogapUrvaka svasammukhatAthI pragaTa thanAra nija AtmAnA jJAnane matijJAna kahe che, athavA jemAM Indriyo ane mana nimitta che te jJAnane matijJAna kahe che. matijJAna dvArA jANelA padArthanA saMbaMdhathI anya padArtha ne jANanAra jJAnane zrutajJAna kahe che. Indriya ke mananA nimitta vinA tathA dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI maryAdA sahita rUpI padArthanA spaSTa jJAnane avadhijJAna kahe che. darzanalAla - ane mana:paryayajJAna? jJAnacaMda - sAMbhaLo, badhuM batAvuM chuM. jJAnI munirAjane Indriya mananAM nimitta vinA dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI maryAdA sahita bIjAnA manamAM sthita rUpI viSayanuM spaSTa jJAna thAya tene mana:paryayajJAna kahe che. ane je traNaloka tathA traNakALavartI sarva padArtho ane tenA samasta guNo ane samasta paryAyone tathA apekSita dharmone pratisamaya, spaSTa ane ekasAthe jANe che, evA pUrNajJAnane kevaLajJAna kahe che. darzanalAla - e to ThIka, paraMtu kumati Adi paNa koI jJAna che? 11 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jJAnacaMda - AtmasvarUpane na jANanAra mithyASTine je, mati, zruta, avadhijJAna hoya che, te kumati, kuzruta ane kuavadhi kahevAya che, kemake mULatatvamAM viparIta zraddhA hovAthI tenuM jJAna mithyA hoya che. bhale tene aprayojanabhUta laukikajJAna yathArtha hoya paNa prayojanabhUta tatvajJAna yathArtha na hovAthI tenAM te badhAM jJAna mithyA ja che. darzanalAla -zuM darzanopayoganA paNa bheda hoya che? jJAnacaMda - hA, darzanopayoganA cAra prakAra che: (1) cakSudarzana (2) acakSudarzana (3) avadhidarzana (4) kevaLadarzana darzanalAla - cakSudarzana to barAbara che arthAt AMkhothI dekhavuM te, paraMtu acakSudarzana zuM che ? jJAnacaMda - nA bhAI, ema nathI. cAIndriya jemAM nimitta hoya te matijJAna pahelAM je sAmAnya pratibhAsa athavA avalokana thAya che tene cakSudarzana karyuM che. ane cakSuIndriya sivAyanI bAkInI cAra Indriyo ane mana jemAM nimitta hoya evA matijJAnanI pahelAM thanAra sAmAnya pratibhAsane acakSudarzana kahe che. darzanalAla - bahu sAruM ane avadhidarzana? jJAnacaMda - evI ja rIte avadhijJAnanI pahelAM thavAvALA sAmAnya pratibhAsane avadhidarzana kahe che, paraMtu kevaLadarzanamAM kAMIka vizeSatA che. darzanalAla - te zuM? jJAnacaMda - kevaLajJAnanI sAthe thanAra sAmAnya pratibhAsa arthAta avalokanane kevaLadarzana kahe che. kevaLadarzana ane kevaLajJAnamAM kALabheda hoto nathI. darzanalAla - vAhu bhAI, sarasa samajAvyuM, dhanyavAda! 12 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates upayoganA bheda upayoga darzanopayoga jJAnopayoga cakSudarzana acakSudarzana avadhidarzana kevaLadarzana matijJAna zrutajJAna avadhijJAna mana:paryayajJAna kevaLajJAna | | _ | | kumati sumati | | kuzruta suzruta | kuavadhi suavadhi prazna 1. upayoga kone kahe che? te keTalA prakArano che? bheda-prabheda sahita gaNAvo. 2. darzanopayoga ane jJAnopayogamAM zuM taphAvata che? spaSTa karo. 3. nIce jaNAvelamAMthI koI paNa benI vyAkhyA Apo : matijJAna, kevaLajJAna, cakSudarzana, kevaLadarzana. 4. AcArya umAsvAmInA jIvana ane kavana upara prakAza pheMko. 13 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pATha 4 gRhIta, agRhIta mithyAtva adhyAtmapremI paM. daulatarAmajI vyaktitva ane kartRtva (saMvat 1855-1923). adhyAtmarasamAM nimagna rahenAra, ogaNIsamI sadInA tattvadarzI vidvAna kavivara paM. dolatarAmajI pallIvAla jAtinA nararatna hatA. temano janma alIgaDhanI pAse sAsanI nAmanA gAmamAM thayo hato. pachI teo keTalAka divasa alIgaDha paNa rahyA hatA. temanA pitAnuM nAma ToDaramalajI hatuM. AtmaprazaMsAthI dUra rahenAra A mahAna kavino jIvanaparicaya hajI pUrNapaNe maLyo nathI, paNa teo eka sAmAnya gRhastha hatA ane saraLa svabhAvI, AtmajJAnI puruSa hatA. temaNe raceluM "chaDhALA" jaina samAjanuM bahu pracalita ane khUba Adara pAmeluM graMtharatna che. bhAgye ja koI jaina bhAI haze ke jeNe chaDhALAno abhyAsa na karyo hoya. badhAMya jaina parIkSA borDanA pAThayakramamAM ene sthAna maLeluM che. enI racanA temaNe saMvata 1891 mAM karI hatI. temaNe emAM gAgaramAM sAgara bharavAno saphaLa prayatna karyo che. e uparAMta temaNe aneka stutio ane adhyAtma-rasathI bharapUra aneka bhajano lakhyAM che, je Aje paNa AkhA bhAratanI zAstra-sabhAomAM pratidina bolAya che. temanA bhajanomAM mAtra bhakti ja nathI, gUDha tattva paNa bhareluM che. bhakti ane adhyAtmanI sAthosAtha temanA kAvyamAM kAvyatattva paNa tenA prauDhatama rUpamAM jovAmAM Ave che. bhASA saraLa, subodha, pravAhI che, bhartInA zabdono abhAva che. temanAM pada hindI gIta-sahityanA koI paNa mahArathInI sAme khUba ja garva sAthe rAkhI zakAya tema che. prastuta bhAga temanI prasiddha racanA chaDhALAnI bIjI DhALane AdhAre lakhela che. 14 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates gRhIta, agRhIta mithyAtva vidyArthI - cha DhALAmAM konI kathA che? zikSaka - mArI, tamArI ane badhAnI kathA che. temAM to A jIvanA saMsArabhramaNanI kathA che. A jIva anaMtakALathI cAra gatiomAM bhramaNa karI rahyo che, paraMtu ene kayAMya paNa sukha maLyuM nathI-pahelI DhALamAM e ja batAvyuM che. vidyArthI - e saMsAramAM kema bhamI rahyo che ane kayA kAraNe duHkhI che? zikSaka - A ja praznano uttara to bIjI DhALamAM Apyo che - aise mithyA daga-jJAna-carNa, vaza bhramata bharata duHkha janma-marNa. 1. A jIva mithyAdarzana, mithyAjJAna ane mithyAcAritrane vaza thaIne A rIte saMsAramAM bhamato thako janma-maraNanAM du:kho bhogavI rahyo che. vidhArthI - A mithyAdarzana, mithyAjJAna ane mithyAcAritra zuM che? jene kAraNe badhA du:khI che. zikSaka - jIvAdi sAta tattvonI viparIta zraddhA ja mithyAtva che, ene ja mithyAdarzana paNa kahe che. jIva, ajIva Adi sAta tattvo jenA viSe tame pahelAM zIkhyA hatA ne, te jevAM che tevA tene na mAnatAM viparItapaNe mAnavAM te ja viparIta zraddhA che. kahyuM paNa chejIvAdi prayojanabhUta tattva, saradai tinamAMhi viparyayatva 2. vidyArthI - A mithyAtvanA cakkaramAM ApaNe kayArathI AvyA? zikSaka - e to anAdithI che. jyArathI ApaNe chIe tyArathI te che paNa ApaNe tene bAhyakAraNo vaDe vadhAre puSTa karatA rahyA chIe. e be prakAranuM che. eka agRhIta mithyAtva ane bIjAM gRhIta mithyAtva. 15 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates vidyArthI - A gRhIta ane agrahIta e zI balA che? zikSaka - je zikhavyA vinA anAdithI ja zarIra, rAgAdi parapadArthomAM ahaMbuddhi che te to aMgRhIta mithyAtva che ane je kudeva, kuguru ane kuzAstranA upadezAdithI UlaTI mAnyatA purNa thAya che, te gRhIta mithyAtva che. agRhIta arthAt grahaNa nahi kareluM ane gRhIta arthAt grahaNa kareluM. vidyArthI - evI rIte to gRhIta ane agRhIta mithyAjJAna paNa hotuM haze? zikSaka - hA hA, hoya che. jIvAdi tattvonA viSayamAM je anAdithI ja ajJAnapaNuM che, te to agRhIta mithyAjJAna che tathA jemAM viparIta varNana dvArA rAgAdinuM poSaNa karavAmAM AvyuM hoya, te zAstrone sAcAM mAnIne abhyAsa karavo te ja gRhIta mithyAjJAna che. vidyArthI - zuM mithyAcAritrane paNa ema ja samajIe. zikSaka - samajIe zuM? ema ja che. ajJAnI jIvanI viSayomAM pravRtti te ja agRhIta mithyAcAritra che ane prazaMsAdinA lobhathI je bAhya AcAra pALavAmAM Ave che te gRhIta mithyAcAritra che. bAhya kriyAkAMDa, AtmA (jIva) ane anAtmA (ajIva)nA jJAna ane zraddhAnathI rahita hovAne kAraNe sarva asaphaLa che. kahyuM paNa chejo khyAti lAbha pUjAdi cAhuM, dhari karana vividha vidha dehadAvuM; Atama anAtma ke jJAna hIna, je je karanI tana karana chIna. 13. vidyArthI - ajJAnI jIvonI badhI kriyAo adharma kema che? je sArI hoya, tene to dharma kahevI joIe. zikSaka - enA ja uttaramAM to paM. dolatarAmajI kahe che rAgAdi bhAva hiMsA sameta, | darvita trasa thAvara maraNa kheta; je kriyA tirve jAnahu kudharma, tina saradhe jIva lahai azarma. 12. 16 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates aMtaramAM utpanna thatA rAga ane dveSarUpa bhAvahiMsA tathA trasa ane sthAvaranA ghAtarUpa dravyahiMsAthI sahita je koI kiyAo che, tene dharma mAnavo e kudharma che. emAM zraddhA rAkhavAthI jIva duHkhI thAya che. vidhArthI - enAthI bacavAnA upAya zuM che? zikSaka - deva-zAstra-gurunuM sAcuM svarUpa samajIne to gRhIta mithyAtvathI bacI zakAya che ane jIvAdi tattvonI sAcI jANakArIpUrvaka AtmAnubhava karIne agRhIta mithyAtva dUra karI zakAya che. vidyArthI - to samajAvone e badhAnuM svarUpa! zikSaka - pharI koI vAra.... prazna 1. jIva duHkhI kema che? zuM du:khathI chUTI zakAya che? jo hA, to kevI rIte? 2. gRhIta ane agRhIta mithyAtvamAM zuM taphAvata che? spaSTa karo. 3. zuM rAgAdine poSanArAM zAstro vAMcavAM eTaluM ja mAtra gRhIta mithyAjJAna che? 4. saMyamInI lokamAM pUjA thAya che, tethI saMyama dhAraNa karavo joIe. zuM A kathana yuktiyukta che? nahi, to zA mATe? 5. paM. dolatarAmajIno paricaya Apo. temanI cha DhALAmAM pahelI ane bIjI DhALamAM kaI bAbata samajAvavAmAM AvI che te spaSTa karo. 17 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pATha 5 huM koNa chuM? "huM" zabdano upayoga ApaNe dararoja keTalIye vAra karIe chIe paNa UMDANathI kadI e vicAravAno prayatna nathI karatA ke "huM" no kharo artha zuM che? huM" no asalI vAcyArtha zuM che? "huM" zabda kaI vastuno vAcaka che? sAmAnya rIte vicArIne tame kahI zako ke emAM UMDANathI vicAravA jevI vAta ja zI che? zuM ame eTaluM paNa nahi samajatA hoIe ke "huM koNa chuM? ane tame javAba paNa ApI zako cho ke "huM bALaka chuM athavA yuvAna chuM, huM puruSa chuM athavA strI chuM, huM paMDita chuM athavA zeTha chuM." paNa mAro prazna to e che, zuM tame e sivAya bIjuM kAMI nathI? e badhI to bahArathI dekhAtI saMyogI paryAya mAtra che. mAruM kahevAnuM ema che ke jo tame bALaka cho, to bALakapaNuM to eka divasa samApta thaI javAnuM che ane chatAM tame to rahezo, mATe tame bALaka na hoI zako. evI ja rIte yuvAna paNa na hoI zako. kemake bALakapaNuM ane yuvAnI e to zarIranA dharmo che tathA "huM" zabda zarIrano vAcaka nathI. mane vizvAsa che ke tame paNa tamane potAne zarIra nahi mAnatA ho. evI ja rIte tame zeTha to dhananA saMyogathI cho paNa dhana to cAlyuM javAnuM che, to zuM jyAre dhana nahi rahe tyAre tame paNa nahi raho? tathA pAMDitya to zAstrajJAnanuM nAma che, to zuM jyAre tamane zAstrajJAna nahotuM tyAre tame nahotA? jo hatA, to jaNAya che ke tame dhana ane pAMDityathI paNa judA cho arthAta tame zeTha ane paMDita paNa nathI. tyAre prazna UMThe che ke Akhare "huM chuM koNa ?' jo eka vAra A prazna aMtaranA UMDANamAMthI UMTha ane tenA samAdhAnanI sAcI jijJAsA jAge to eno uttara maLavo durlabha nathI. paNa A "huM" paranI khojamAM svane bhUlI rahyo che. kevI vicitra 18 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates vAta che ke khoja karanAra, khoja karanArane ja bhUlI rahyo che. AkhuM jagata paranI saMbhALamAM eTaluM DUbeluM jaNAya che ke 'huM koNa chuM?' e vicAravAnI ke samajavAnI ene phurasada ja nathI. 'huM' zarIra, mana, vANI ane moha-rAga-dveSathI to bhinna chuM ja, paraMtu kSaNika paralakSI jJAnathI paNa bhinna eka traikAlika, zuddha, anAdi anaMta, caitanya jJAnAnaMda svabhAvI dhruva tattva chuM, jene AtmA kahe che. jevI rIte 'huM baMgALI chuM, huM madrAsI chuM, ane huM paMjAbI chuM' evA prAntIyatAnA ghaTATopamAM mANasa e bhUlI jAya che ke 'huM bhAratIya chuM' ane prAntIyatAnA gADha anubhavathI bhAratIya rASTrIyatA khaMDita thavA lAge che tevI ja rIte 'huM mANasa chuM, deva chuM, puruSa chuM, strI chuM, bALaka chuM, yuvAna chuM, vageremAM AtmabuddhinAM vAdaLAMmAM AtmA DhaMkAI gayA jevo thaI jAya che. jema AjanA rASTrIya netAonuM kahevuM che ke dezapremI bhAIo ! tame badhA madrAsI ane baMgAlI hovA pahelAM bhAratIya cho e kema bhUlI jAo cho? tevI ja rIte mAruM kahevAnuM che ke 'huM zeTha chuM, huM paMDita chuM, huM bALaka chuM, huM vRddha chuM,' nA kolAhalamAM 'huM AtmA chuM' tene ApaNe kema bhUlI jaIe chIe ? jema bhAratadezanI akhaMDatA TakAvI rAkhavAne mATe e jarUrI che ke dareka bhAratIyamAM 'huM bhAratIya chuM' evI lAgaNI prabaLa hovI joIe. bhAratanI ekatA mATe uparokta lAgaNI ja ekamAtra sAco upAya che. tevI ja rIte 'huM koNa chuM' no sAco uttara meLavavA mATe 'huM AtmA chuM' nI anubhUti prabaLa banne, e atyaMta jarUrI che. hA, to strI, putra, makAna, rUpiyA, paisAthI to bhinna chuM ja paraMtu zarIrathI paNa bhinna huM to eka cetanatattva AtmA chuM. AtmAmAM utpanna thatA moha-rAgadveSabhAva paNa kSaNika vikA2IbhAva hovAthI AtmAnI maryAdAmAM AvatA nathI ane paralakSI jJAnano alpavikAsa paNa paripUrNa jJAnasvabhAvI AtmAnuM jJAna karAvavAmAM samartha nathI. eTale sudhI ke jJAnanI pUrNa vikasita avasthA paNa anAdi na hovAthI, anAdi anaMta pUrNa eka jJAnasvabhAvI AtmA thaI zakatI nathI kema ke AtmA to eka dravya che ane A to AtmAnA jJAnaguNanI pUrNavikasita eka paryAya mAtra che. 19 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 'huM' no vAcyArtha 'AtmA' to anAdi anaMta avinAzI traikAlika tattva che. jyAM sudhI te jJAnasvabhAvI avinAzI dhruvatattvamAM ahaMbuddhi (te ja huM chuM evI mAnyatA ) thatI nathI tyAM sudhI 'huM koNa chuM' e prazna paNa anuttara ja raheze. 'huM' dvArA je AtmAnuM kathana karavAmAM Ave che, te AtmA aMtarasanmukha daSTino viSaya che, anubhavagamya che, bahirlakSI doDa-dhAmathI te prApta karI zakAto nathI. te svasaMvedha tattva che, tethI tene mananA vikalpomAM bAMdhI zakAto nathI. tene Indriyo dvArA paNa prApta karI zakAto nathI. kemake Indriyo to mAtra sparza, rasa, gaMdha, varNavALA jaDatattvane ja jANavAmAM nimitta mAtra che. te indriyo arasa, arUpI AtmAne jANavAmAM eka rIte nimitta paNa thaI zakatI nathI. A anubhavagamya Atmavastu jJAnano ghanapiMDa ane AnaMdano kaMda che. rUpa, rasa, gaMdha, sparza ane moha-rAga-dveSa Adi sarva parabhAvothI bhinna, sarvAMga paripUrNa zuddha che. samasta parabhAvothI bhinnatA ane jJAnAdimaya bhAvothI abhinnatA ja enI zuddhatA che. e eka che, anaMta guNonI akhaMDatA ja enI ekatA che. evo A AtmA mAtra AtmA che, bIjuM kAMI nathI eTale ke 'huM' huM ja chuM, bIjuM kAMI nahi. 'huM' huM ja chuM ane mArAmAM ja sarvasva chuM. parane ApavA jevuM mArAmAM kAMI nathI ane mArAmAM pirapUrNa hovAthI paranA sahayoganI mane kAMI jarUra nathI. A AtmA vANI-vilAsa ke zabdajAlathI 52 che, mAtra anubhavagamya che. AtmAnubhavane prApta karavAno prAraMbhika upAya tattvano vicAra che paNa te AtmAnubhava Atmatattva saMbaMdhI vikalpano paNa abhAva karIne prakaTa thanArI sthiti che. 'huM koNa chuM' e jANavAnI vastu che, e anubhUti dvArA prApta thanAruM samAdhAna che. e vANIthI vyakta karavAnI ane lekhinIthI lakhavAnI vastu nathI. vANI ane lekhinInI A viSayamAM mAtra eTalI ja upayogitA che ke e tenI tarapha saMketa karI zake che, e dizAnuM sUcana karI zake che, dazA lAvI zakatI nathI. prazna 1. 'huM koNa chuM' -A viSaya upara tamArI bhASAmAM eka nibaMdha lakho. 20 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pATha 6 jJAnI zrAvakanAM bA2vata (paMcama guNasthAnavartI) jene nizcaya (sAcuM) samyagdarzana pragaTa thaI gayuM che, tene ja jJAnI kahe che. evA jJAnI jIva jyAre anaMtAnubaMdhI ane apratyAkhyAnAvaraNa kaSAyanA udayanA abhAvamAM potAnI dezacAritra-svarUpa Atmazuddhi pragaTa kare che tyAre te vratI zrAvaka kahevAya che. je Atmazuddhi pragaTa thaI, tene nizcayavrata kahe che ane te AtmazuddhinA sadbhAvamAM je hiMsAdi pAMca pApono tyAga tathA ahiMsAdi pAMca aNuvrata Adi dhAraNa karavA rUpa zubha bhAva hoya che, teno vyavahAradrata kahe che. A jAtanA zubha bhAva jJAnI zrAvakane sahajapaNe pragaTa thAya che. e vrata bAra prakAranA hoya che. temAM hiMsAdi pAMca pAponA ekadeza tyAgarUpa pAMca aNuvrata hoya che. A aNuvratonA rakSaNa ane temAM abhivRddhirUpa traNa guNavrata tathA mahAvratonA abhyAsarUpa cAra zikSAvrata hoya che : 21 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pAMca aNuvrata 1. ahiMsANuvrata - hiMsAbhAvanA sthULarUpa tyAgane ahiMsANuvrata kahe che. ene samajavA mATe pahelAM hiMsAne samajavI Avazyaka che. kapAyabhAva utpanna thatAM AtmAnA upayoganI zuddhatA (zuddhopayoga)no ghAta thavo te bhAvahiMsA che ane ukta kapAyabhAva jemAM nimitta che evA potAnA ane paranA dravyaprANano ghAta thavo te dravyahiMsA che. zrI amRtacaMdrAcArya puruSArthasiddhayupAya nAmanA graMthamAM lakhyuM che -"AtmAmAM rAgAdi doSonuM utpanna thavuM te ja hiMsA che ane temanuM upanna na thavuM te ja ahiMsA che." jo koI mANasa rAga-dveSAdi bhAva na kare, atyaMta yogya AcaraNa kare ane sAvadhAnI rAkhe chatAM paNa jo koI jIvano ghAta thaI jAya to te hiMsA nathI. tenAthI viparIta, koI jIva aMtaraMgamAM kapAyabhAva rAkhe ane bAhyamAM paNa asAvadhAna rahe paraMtu tenA nimitte koI jIvano ghAta naye thayo hoya to paNa te hiMsaka che. sArAMza e che ke hiMsA ane ahiMsAno nirNaya prANInA maravA ke na maravA vaDe nathI, rAgAdi bhAvonI utpatti ane anutpatti vaDe che. nimittanA bhedathI hiMsA cAra prakAranI che :(1) saMkalpI hiMsA, (ra) udhogI hiMsA, (3) AraMbhI hiMsA ane (4) virodhI hiMsA. jemAM kevaLa nirdaya pariNAma ja hetu hoya evA saMkalpa (IrAdA) pUrvaka karavAmAM AvatA prANaghAta te ja saMkalpI hiMsA che. vyApArAdi kAryomAM tathA gRhasthanAM AraMbhAdi kAryomAM sAvadhAnIthI vartavA chatAM paNa je hiMsA thaI jAya che, te udyogI ane AraMbhI hiMsA che. potAnA tathA potAnA kuTuMba, dharmanA sthAno vagere para karavAmAM AvelA AkramaNathI rakSaNa karavAne mATe anicchApUrvaka karavAmAM AvelI hiMsA te virodhI hiMsA che. * aprAdurbhAvaH khalu rAgAdInAM bhvtyhiNseti| teSAmevotpattihiMseti jinAgamasya saMkSepaH / / 44 / / 22 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates vratI zrAvaka uparokta cAra prakAranI hiMsAomAMthI saMkalpI hiMsAno to sarvathA tyAgI hoya che arthAt sahajapaNe tene e prakAranA bhAva ja utpanna thatA nathI, anya traNa prakAranI hiMsAthI paNa bane teTalo bacavAno prayatna kare che. hiMsAbhAvano ekadeza tyAga hovAthI e vrata ahiMsANuvrata kahevAya che. 2. satyANuvrata- pramAdanA yogathI asatya vacana bolavuM te asatya che, eno ekadeza tyAga te ja satyANuvrata che. asatya cAra prakAranuM hoya che : (1) satno apalA5, (2) asanuM uddabhAvana, (3) anyathA prarUpaNa ane (4) garvita vacana vidyamAna padArthane avidyamAna kahevo te sanA a5lApa che. avidhamAnane vidhamAna kahevuM te asatanuM ulkAvana che. kAMInuM kAMI kahevuM arthAt vastusvarUpa jevuM che tevuM na kahetAM anyathA kahevuM te anyathA prarUpaNa che. jemake jema ke hiMsAmAM dharma batAvavo. niMdanIya, kalakAraka, pIDAkAraka, zAstraviruddha, hiMsApoSaka, parApavAdakAraka Adi vacanone garvita vacana kahe che. 3. acauryANuvrata- je vastumAM levA-devAno vyavahAra che, evI vastune pramAdanA yogathI tenA mAlikanI rajA vinA levI te corI che. evI corIno tyAga te acauryavrata che. corIno tyAgI hovA chatAM gRhastha kUvA, nadI vageremAMthI jaLa ane khANamAMthI mATI vagere vastuonuM pUchayAM vinA paNa grahaNa kare che tethI ekadeza corIno tyAgI hovAthI acauryANuvrata kahevAya che. 4. brahmacaryANuvrata- sapUrNapaNe strI-sevanano tyAga te brahmacaryavrata che. je gRhastha tene dhAraNa karavAmAM asamartha che te strImAM ja saMtoSa kare che ane parastrI-ramaNa bhAvano sarvathA tyAga kare che, temanuM A vrata ekadezarUpa hovAthI brahmacaryANuvrata kahevAya che. 23 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 5. parigraha parimANavrata- potAnAthI bhinna para padArthomAM mamatvabuddhi te ja parigraha che. e aMtaraMga ane bahiraMganA bhedathI be prakArano che. mithyAtva, krodha, mAna, mAyA, lobha tathA hAsyAdi nava nokaSAya e cauda aMtaraMga parigrahanA bheda che. jamIna-makAna, sonuM-cAMdI, dhana-dhAnya, nokara-nokarANI, vAsaNa vagere anya vastuo e bAhya parigraha che. ukta parigrahomAM gRhasthane mithyAtva nAmanA parigrahano to pUrNapaNe tyAga thaI jAya che ane bAkInA aMtaraMga parigrahono kaSAya aMzano saddabhAva hovAthI ekadeza tyAga hoya che tathA bAhya parigrahanI paNa maryAdA nakkI karI le che. A vratane parigraha parimANavrata kahe che. guNavrata divrata, dezavrata ane anarthadaMDavrata e traNa guNavrata kahevAya che. 1. divrata - kaSAyano aMza ghaTI javAthI gRhastha daze dizAomAM prasiddha sthAnonA AdhAre potAnA AvAgamananI hada nakkI karI le che ane jIvanaparyata tenuM ullaMghana karatA nathI, ene divrata kahe che. 2. dezavrata - divratamAM bAMdhelI vizALa hadane ghaDI, kalAka, divasa, sasAha, mAsa Adi kALanI maryAdApUrvaka vadhAre maryAdita ochI) karI levI te dezavrata che. 3. anarthadaMDa vrata- vinA prayojana hiMsAdi pApomAM pravRtti karavI athavA te prakArano bhAva karavo te anarthadaMDa che ane tenA tyAgane anarthadaMDavata kahe che. vratI zrAvaka prayojana vinA jamIna khodavI, pANI DhoLavuM, agni saLagAvavo, pavanasaMcAra karavo, vanaspati cheDavI vagere kArya karatA nathI arthAt trasahiMsAnA to te tyAgI che ja paNa aprayojanIya sthAvara hiMsAno paNa tyAga kare che. tathA rAga-dveSAdika pravRttiomAM paNa tenI vRtti ramatI nathI, te enAthI virakta rahe che. A ja vratane anarthadaMDavrata kahe che. zikSAvrata sAmAyika, propadhopavAsa, bhogapabhoga parimANavrata ane atithi saMvibhAga vrata e cAra zikSAvrata che. 24 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 1. sAmAyika- sarva dravyomAM rAga-dveSanA tyAgapUrvaka samatAbhAvanuM avalaMbana karIne AtmabhAvanI prApti karavI te ja sAmAyika che. vratI zrAvako dvArA prAtaHkALe, bapore ane sAMje ochAmAM ochuM eka aMtarmuhUrta ekAnta sthAnamAM sAmAyika karavI te sAmAyika vrata che. 2. proSadhopavAsa- kaSAya, viSaya ane AhArano tyAga karI AtmasvabhAvanI samIpamAM vasavuM te upavAsa che. dareka AThama ane caudase sarva AraMbhano tyAga karIne upavAsa karavo te ja proSadhopavAsa che. e traNa prakAre karavAmAM Ave che - uttama, madhyama ane jaghanya. uttama- parvanA eka divasa agAu ane eka divasa pAchaLa ekAzana pUrvaka parvane divase pUrNa upavAsa te uttama proSadhopavAsa che. madhyama- kevaLa parvanA divase upavAsa karavo te madhyama proSadhopavAsa che. jaghanya- parvanA divase kevaLa ekAzana karavuM te jaghanya proSadhopavAsa che. 3. bhogopabhoga parimANavrata- prayojanabhUta maryAdita parigrahanI aMdara paNa kaSAya ocho karIne bhoga ane upabhoganuM pramANa ghaTADavuM te bhogopabhoga parimANa vrata che. pAMca iMdriyanA viSayomAM je ekavAra bhogavavAmAM AvI zake tene bhoga ane vAraMvAra bhogavavAmAM AvI zake tene upabhoga kahe che. 4. atithi saMvibhAga vrata- muni, vratI zrAvaka ane avratI zrAvaka-A traNe prakAranA pAtrone potAnA bhojanamAMthI bhAga pADIne vidhipUrvaka dAna devuM te atithi saMvibhAga vrata che. nizcaya samyagdarzana pUrvaka uparokta bAra vratone aticAra rahita dhAraNa karanAra zrAvaka ja vratI zrAvaka kahevAya che kemake samyagdarzana ane samyajJAna vinA sAcAM vratAdi hotAM ja nathI. tathA nizcaya samyagdarzana ane samyajJAna pUrvaka anaMtAnubaMdhI ane apratyAkhyAnAvaraNa kaSAyano abhAva thatAM pragaTa thanAra AtmazuddhinI sAthe sahaja ja jJAnI zrAvakane uparokta vratAdirUpa bhAva hoya che. AtmajJAna vinA je vratAdirUpa zubha bhAva hoya che, te sAcAM vrata nathI. 25 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates aNuvrata jJAnI zrAvakanAM bAra vrata 1 ahiMsANuvrata 2 satyANuvrata 3 acauryANuvrata 4 brahmacaryANuvrata 5 parigraha parimANANuvrata 5 + guNavrata 1 divrata 2 dezavrata 3 anarthadaMDavrata 3 + zikSAvrata 1 sAmAyika 2 proSadhopavAsa 3 bhogopabhoga parimANa 4 atithi saMvibhAga 4 12 prazna 1. vratI zrAvaka kone kahe che? zrAvakanAM vrata kayA che? te keTalA prakAranA che? nAma sahita gaNAvo. 2. ahiMsANuvrata ane satyANuvratanuM vistArathI vivecana karo. 3. nIce jaNAvyAmAMthI koI paNa traNanI vyAkhyA Apo : divrata, anarthadaMDavrata, sAmAyika, zikSAvrata ane bhogopabhoga parimANa vrata. 66 4. "jJAnI zrAvakanAM bAra vrata " e viSaya upara tamArI bhASAmAM eka nibaMdha lakho. 26 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pATha 7 - muktino mArga AcArya amRtacaMdra (vyaktitva ane kartutva) AdhyAtmika saMtomAM kundrakundAcArya pachI jo koInuM nAma laI zakAya to te che AcArya amRtacaMdra. duHkhanI vAta che ke bAramI sadInA lagabhaga thayelA A mahAna AcAryanA viSayamAM temanA graMtho sivAya eka rIte ApaNe kAMI paNa jANatA nathI. loka-prazaMsAthI dUra rahenAra AcArya amRtacaMdra to apUrva graMthonI racanA karyA pachI paNa lakhe che - varNaiH kRtAni citraiH padAni, tu padaiH kRtAni vAkyAni / vAkyaiH kRtaM pavitraM zAstramidaM na punarasmAbhiH / / 226 / / - puruSArthasiddhyu pAya jAtajAtanA varSothI pada banI gayAM, padothI vAkaya banI gayAM ane vAkayothI A pavitra zAstra banI gayuM. meM kAMI paNa karyuM nathI. A ja jAtano bhAva temaNe tattvArthasAramAM paNa pragaTa karyo che. ra0 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paM. AzAdharajIe temane "Thakkura" zabdathI saMbodhita karyA che, tethI jaNAya che. ke teo koI ucca kSatriya kuLa sAthe saMbaMdha dharAvatA hovA joIe. temano saMskRta bhASA upara apUrva adhikAra hato. temanI gadya ane padya bane prakAranI racanAomAM temanI bhASA bhAvane anusaratI ane sahaja bodhagamya, mAdhurya guNathI yukta che. teo AtmasamAM nimagna rahenAra mahAtmA hatA, tethI temanI racanAo adhyAtma-rasathI bharapUra che. temanA badhA graMtha saMskRta bhASAmAM che. temanI racanAo gadya ane padya banne prakAranI maLe che. gadya racanAomAM AcArya kundrakundanA mahAna graMtho upara lakhelI TIkAo che. 1. samayasAra TIkA - je "AtmakhyAti" nAmathI jANItI che. 2. pravacanasAra TIkA - jene "tAtparyadIpikA kahe che. 3. paMcAstikAya TIkA - jenuM nAma "samaya vyAkhyA" che. 4. tattvArthasAra - A graMtha gRddhapiccha umAsvAmInA gadyasUtrono eka rIte padyAnuvAda che. 5. puruSArthasiddhiyupAya - gRhastha dharma para temano maulika graMtha che. emAM hiMsA ane ahiMsAnuM ghaNuM ja sArabhUta vivecana karavAmAM AvyuM che. prastuta bhAga temanA graMtha puruSArthasiddhayupAyanA AdhAre lakhyo che. 28 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates muktino mArga pravacanakAra- e to sarvamAnya ane sarvanuM anubhaveluM satya che ke saMsAramAM badhAM prANI duHkhI che ane badhAM du:khamAMthI mukti cAhe che, tenA mATe prayatna paNa kare che. paNa te muktinA sAcA mArgano patto na hovAthI temano karelo badho ja prayatna nakAmo jAya che. tethI mULabhUta prazna to e che ke vAstavika muktino mArga zuM che? muktino mArga zuM che? A prazna pahelAM vAstavika mukti zuM che e samasyAno ukela meLavavo jarUrI che. muktino artha duHkhothI sampUrNapaNe chUTakAro thavo e che. duHkha AkuLatArUpa che, tethI mukti pUrNa nirAkuLa hovI joIe. jyAM paMcamAtra paNa AkuLatA rahe te paripUrNa sukha nathI arthAt mukti nathI. muktino mArga zuM che? enuM nirUpaNa karatAM AcArya amRtacaMdra lakhe che - evaM samyagdarzana bodha caritratrayAtmako nityam / tasyApi mokSamArgo bhavati niSevyo yathAzakti / / 20 / / samyagdarzana, samyajJAna ane samyakcAritra e traNenI ekatA ja mokSamArga che. pratyeka jIve enuM sevana yathAzakti karavuM joIe. tethI e to nakkI thayuM ke samyagdarzana arthAt sAcI zraddhA, samyajJAna arthAt sAcuM jJAna ane samyakcAritra arthAt sAcuM cAritra-e traNenI ekatA ja sAco mokSano mArga che. paNa prazna utpanna thAya che ke samyagdarzana, samyajJAna ane samyakcAritra zuM che? 29 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nizcayathI to traNe AtmarUpa ja che arthAt AtmAnI zuddha paryAyo ja che. 525dArthothI bhinna potAnA AtmAnuM vAstavika svarUpa svasanmukha thaIne samajIne, temAM potApaNAnI zraddhA te samyagdarzana, parapadArthonI bhinna potAnA AtmAnI tathA 52 padArthonI svasanmukha thaIne yathArtha jANakArI karavI te samyajJAna ane parapadArtho tema ja parabhAvothI bhinna potAnA jJAnasvabhAvI AtmasvarUpamAM lIna thatA javuM te ja samyakcAritra che. eno vizeSa khulAso karatAM AcArya amRtacaMdra lakhe che jIvAjIvAdInAM tattvArthAnAM sadaiva kartanam / zraddhAnaM viparItA'bhiniveza viviktamAtmarupaM tat / / 22 / / viparIta mAnyatA rahita jIvAdika tattvArthonuM zraddhAna (pratIti ) karavuM te ja samyagdarzana che, ene prApta karavAno nitya prayatna karavo joIe kemake te AtmarUpa ja che. ApaNe sauthI pahelAM samyagdarzana prApta karavAno prayatna karavo joIe kemake ene prApta karyA vinA mokSamArgano AraMbha ja thato nathI. kahyuM paNa che ke- tatrAdau samyaktvaM samupAzrayaNIyamakhila yatnena / tasmin satyeva yato bhavati jJAnaM caritraM ca / / 21 / / samyagdarzana, samyajJAna ane samyakcAritra e traNemAM sauthI pahelAM samyagdarzana pUrNa prayatna karIne prApta karavuM joIe kemake e thatAM ja jJAna samyagnAnarUpa ane cAritra samyakcAritrarUpa pariName che. samyagdarzana vinA badhuM jJAna ajJAna ane samasta mahAvratAdirUpa zubhAcaraNa mithyAcAritrarUpe ja rahe che. - e samyagdarzana kevI rIte prApta thAya che? mumukSu pravacanakAra - sauthI pahelAM tattvonA abhyAsa vaDe sAta tattvanuM yathArtha svarUpa samajavAno ane 52 padArtha tathA parabhAvomAM parabuddhi ane temanAthI bhinna potAnA AtmAmAM Atmabuddhi pUrvaka trikALI AtmAnI sanmukha 30 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates thaIne AtmAnubhUti prApta karavAno udyama karavo te ja samyagdarzana prApta karavAno upAya che. praznakAra - ane samyajJAna....? pravacanakA2 - rtavyothyavasAya: savaneAntAtmagu tattvapu / saMzaya viparyayAnadhyavasAya viviktamAtmarupaM tat / / 35 / / zaMkAkAra saMzaya, viparyaya ane anadhyavasAyathI rahita ane anekAntAtmaka prayojanabhUta tattvanuM sAcuM jJAna te ja samyajJAna che. A samyajJAna prApta karavAno paNa sadA prayatna karavo joIe. jijJAsu - saMzaya, viparyaya ane anadhyavasAya kone kahe che? pravacanakAra - saMzaya-paraspara viruddha aneka paDakhAMne sparza karanAra jJAnane saMzaya kahe che. jema ke-zubharAga te puNya che ke dharma che athavA A chIpa che ke cAMdI ? 66 L viparyaya viparIta eka prakArano nizcaya karanAra jJAnane viparyaya kahe che. jema ke-zubharAgane dharma mAnavo, chIpane cAMdI jANavI. anadhyavasAya A zuM che" athavA kAMIka che"- mAtra eTaluM ja aruci ane anirNayapUrvaka jANavAne anadhyavasAya kahe che. jema ke-AtmA kAMIka haze! raste cAlatA koI komaLa padArthanA sparzathI ema jANavuM ke kAMIka che! jijJAsu - have samyakcAritra viSe paNa batAvo. pravacanakAra - cAritraM mavati yata: samastasAvadyayoApariharakhAtA sakala kaSAya vimuktaM vizadamudAsInamAtmarupaM tat / / 36 / / samasta sAvadhayogathI rahita, zubhAzubha bhAvarUpa kaSAyabhAvathI vimukta, jagatathI udAsInarUpa nirmaLa AtmalInatA ja sabhyazcAritra che. samyagdarzana, samyajJAna ane samyakcAritrane ratnatraya paNa kahe che ane e ja muktino mArga che. -to zuM ratnatraya dhAraNa karavAthI muktinI ja prApti thAya, svargAdika nahi ? 31 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pravacanakAra- bhAI ! svargAdi to saMsAra che. je muktino mArga che te ja saMsArano mArga kevI rIte hoI zake? svargAdikanI prApti to mokSamArganA pathikane thAta yarUpa zubhabhAvathI devAyu Adi puNyano baMdha thatAM saheje ja thaI jAya che. ratnatraya to mukti-mArga che, baMdhanano mArga nathI. zaMkAkAra - to pachI ratnatrayanA dhAraka munirAja svargAdimAM kema jAya che? pravacanakAra - ratnatraya to muktinuM ja kAraNa che, paNa ratnatrayanA dhAraka munivarone je rAgAMza che, te ja baMdhanuM kAraNa che. zubhabhAvarUpa aparAdhanA phaLathI ja munivara svargamAM jAya che. zikAkAra - zubhopayogane aparAdha kaho cho? pravacanakAra - sAMbhaLo bhAI, huM thoDo ja kahuM chuM! AcArya amRtacaMdra pote ja lakhyuM nanu kathameva siddhayati devAyuHprabhRti satprakRtibandhaH / sakala jana suprasiddho ratnatrayadhAriNAM munivarANAm / / 219 / / jo ratnatraya baMdhanuM kAraNa nathI to pachI zaMkA UThe che ke ratnatrayanA dhAraka munivarone devAyu Adi sat prakRtiono baMdha kevI rIte thAya che? te praznanA uttaramAM AgaLa lakhe chertntrymih heturnirvANasyaiva bhavati nAnyasya / Astravati yattu puNyaM zubhopayogo'yamaparAdhaH / / 220 / / ratnatraya dharma nirvANanuM ja kAraNa che, anya svargAdinuM nahi. munivarone je svargAdinAM kAraNa puNyano Asrava thAya che, temAM zubhopayogano ja aparAdha che. zaMkAkAra - te munirAjone ratnatraya paNa hatAM to pachI temane baMdha kema thayo? pravacanakAra - jeTalA aMze ratnatraya che, teTalA aMzomAM abaMdha che. jeTalA aMzomAM rAgAdi che, teTalA aMzomAM baMdha che. kahyuM paNa che - 3ra Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates yenAMzena sudRSTistenAMzenAsya baMdhanaM nAsti / yenAMzena tu rAgastenAMzenAsya baMdhanaM bhavati / / 212 / / yenAMzena jJAnaM tenAMzenAsya baMdhanaM nAsti / yenAMzena tu rAgastenAMzenAsya baMdhanaM bhavati / / 213 / / yenAMzena caritraM tenAMzenAsya baMdhanaM nAsti / yenAMzena tu rAgastenAMzenAsya baMdhanaM bhavati / / 214 / / A AtmAne jeTalA aMze samyagdarzana che, te aMzathI (paryAyathI ) baMdha nathI ane jeTalA aMze rAga che, te aMzathI baMdha thAya che. ane jeTalA aMze jJAna che, te aMzathI baMdha nathI ane jeTalA aMze rAga che, te aMzathI baMdha thAya che. ane jeTalA aMze cAritra che, te aMzathI baMdha nathI ane je aMzathI rAga che, te aMzathI baMdha thAya che. tethI jo ApaNe baMdhano abhAva karavo hoya arthAt du:kha maTADavuM hoya to ratnatrayarUpa pariNamana karavuM joIe. e ja ekamAtra sAMsArika du:khothI chUTavAno sAco mokSano mArga che. prazna 1. mokSa zuM che ane mokSamArga kone kahe che? 2. nizcaya samyagdarzana, nizcaya samyajJAna ane nizcaya samyakcAritranI vyAkhyA Apo. 3. samyagdarzana prApta karavAno upAya zuM che? 4. saMzaya, viparyaya ane anadhyavasAyanI vyAkhyA lakho. 5. ratnatraya svargAdinuM kAraNa kema nathI? tarkasaMgata uttara Apo. 33 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pATha 8 nizcaya ane vyavahAra AcAryakalpa paM. ToDaramalajI (vyaktitva ane kartutva) AcAryakalpa paM. ToDaramalajI vi. saM. 1797 lagabhaga jayapuramAM janmyA hatA. temanA pitAzrI jogIdAsajI khaMDelavAla di. jaina godIkA gotranA hatA. temanI mAtAnuM nAma raMbhAbAI hatuM. teo temanAM mA-bApanA ekamAtra putra hatA. temanA moTA putranuM nAma harizcandra ane nAnAnuM nAma gumAnIrAma hatuM. gumAnIrAma mahAna pratibhAzALI ane kAntikArI hatA. bALaka ToDaramalanI pratibhA joIne emane bhaNAvavA mATe banArasathI vidvAna bolAvavAmAM AvyA hatA. emanI smaraNazakti vilakSaNa hatI. temaNe 10-11 varSanI umaramAM ja nyAya, vyAkaraNa ane gaNita jevA agharA viSayonuM gaMbhIra jJAna meLavI lIdhuM hatuM. temanI bahujJatA advitIya hatI. teo pote mokSamArga-prakAzakamAM lakhe che : TIkA sahita samayasAra, paMcAstikAya, pravacanasAra, niyamasAra, gomaTasAra, labdhisAra, trilokasAra, tattvArthasUtra ItyAdi zAstra ane kSapaNAsAra, puruSArthasiddhayupAya, aSTapAhuDa, AtmAnuzAsana Adi zAstra ane zrAvaka-muninA AcAranuM nirUpaNa karanArAM aneka zAstro tathA suSka kathA sahita purANAdi zAstra ItyAdi aneka zAstra che, temAM amArI buddhi anusAra abhyAsa pravarte che." 34 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates temanuM mRtyu 27-28 varSanI nAnI umaramAM sAmAjika viSane kAraNe thayuM. temanA viSayamAM saM. 1821mAM paM. rAjamalajI lakhe che- "AvI mahAna buddhinA dhAraka puruSa A kALe hovA durlabha che, tethI temane maLavAthI sarva sadeha dUra thAya che." temanI kula dasa racanAo prApta che. jemAM gadya ane padya banne prakAranI che. gadyamAM keTalIka to TIkAo ane keTalIka svataMtra racanAo che. (1) gomaTasAra jIvakAMDa TIkA (2) gommasAra karmakAMDa ,, (3) labdhisAra-kSapaNAsAra , (4) trilokasAra (5) AtmAnuzAsana , (6) puruSArthasiddhiyupAya (7) artha saMdaSTi vicAra (maulika) (8) mokSamArga prakAzaka (maulika ) (9) rahasyapUrNa ciThThI (maulika) (10) gommadasAra pUjA saMskRta (maulika) temanI gadya zailI parimArjita, prADha ane sahaja bodhagamya che. bhASA upara temano asAdhAraNa kAbu hato. teo hindInI sAtho-sAtha prAkRta ane saMskRtanA paNa mahAna vidvAna hatA. prastuta bhAga mokSamArga prakAzakanAM sAtamA adhyAyanA AdhAre lakhavAmAM Avyo che. 35 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nizcaya ane vyavahAra gumAnIrAma - pitAjI, kAle Ape kahyuM hatuM ke ratnatraya ja duHkhathI chUTavAno mArga (mokSamArga) che. mokSamArga to be che ne? nizcaya mokSamArga ane vyavahAra mokSamArga. paM. ToDaramalajI - nA beTA, mokSamArga be nathI, mokSamArganuM kathana (varNana) be prakAre che. jyAM sAcA mokSamArgane mokSamArga kahevAmAM Ave te nizcaya mokSamArga che ane je mokSamArga to che nahi, paraMtu mokSamArganuM nimitta ane sahacArI che, tene upacArathI mokSamArga kahevAmAM Ave, te vyavahAra mokSamArga che. kemake nizcaya ane vyavahAranuM sarvatra e ja lakSaNa che : "sAcA nirUpaNane nizcaya kahe che ane upacarita nirUpaNane vyavahAra. samayasAramAM kahyuM che ke- vyavahAra abhUtArtha (asatyArtha) che, kemake te satya svarUpanuM nirUpaNa karato nathI. nizcaya bhUtArtha (satyArtha) che, kema ke te vastu svarUpanuM sAcuM nirUpaNa kare che. gumAnIrAma - to ema jANuM chuM ke siddha samAna zuddha AtmAno anubhava karavo te nizcaya che ane vrata-zIla-saMyamAdi pravRtti te vyavahAra che.. 5. ToDaramalajI - e barAbara nathI, kemake "koI dravyabhAvanuM nAma nizcaya ane koInuM nAma vyavahAra" ema nathI, paNa "eka ja dravyanA bhAvane te ja svarUpe varNavavo te nizcayanaya che ane te dravyanA bhAvane Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates gumAnIrAma upacArathI anya dravyanA bhAvasvarUpa varNavavo te vyavahAra che." jema-mATInA ghaDAne mATIno kahevo te nizcaya ane ghIno saMyoga joIne upacArathI tene ghIno ghaDo kahevo te vyavahAra che. -samayasAramAM to zuddhAtmAnA anubhavane nizcaya ane vrata, zIla, saMyamAdine vyavahAra kahela che. paM. ToDaramalajI - zuddhAtmAno anubhava sAco mokSamArga che, tethI tene nizcaya mokSamArga kahyo che; tathA vrata tapa Adi mokSamArga nathI, tene nimittAdinI apekSAe upacArathI mokSamArga kahyo che; tethI tene vyavahAra mokSamArga kahe che. mATe nizcayanayathI je nirUpaNa karyuM hoya tene sAcuM (satyArtha ) mAnI tenuM zraddhAna karavuM ane vyavahAranayathI je nirUpaNa karyuM hoya tene asatya (asatyArtha ) mAnI tenuM zraddhAna choDavuM. - zradvAna to nizcayanuM rAkhIe ane pravRtti vyavahArarUpa. gumAnIrAma paM. ToDaramalajI -nA beTA, nizcayanuM nizcayarUpa ane vyavahAranuM vyavahArarUpa zraddhAna rAkhavuM joIe. ane pravRttimAM to nayanuM prayojana ja nathI. pravRtti to dravyanI pariNati che. je dravyanI je pariNati hoya tene tenI ja kahenAra nizcayanaya che ane tene ja anya dravyanI kahenAra vyavahA2naya che. mATe ema zraddhAna karavuM ke nizcayanayanuM kathana satyArtha che ane vyavahAranayanuM kathana uparita hovAthI asatyArtha che. - Ape ema kema kahyuM ke nizcayanayanuM zraddhAna karavuM ane vyavahAranayanuM zraddhAna choDavuM ? gumAnIrAma paM. ToDaramalajI - sAMbhaLo, vyavahAranaya svadravya-padravyane tathA tenA bhAvone ane kAraNa-kAryAdine koIne koImAM meLavIne nirUpaNa kare che, A jAtanA zraddhAnathI mithyAtva thAya che, mATe vyavahAranaya tyAga karavA 37 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates yogya che. vaLI nizcayanaya temane ja yathAvat nirUpaNa kare che, koIne koImAM meLavato nathI, evA zraddhAnathI samyakatva thAya che, tethI tenuM zraddhAna karavuM. gumAnIrAma - to pachI jaina zAstromAM banne nayonuM grahaNa karavAnuM kema kahyuM che? paM. ToDaramalajI - jyAM nizcayanayanuM kathana hoya tene to "satyArtha ema ja che." ema mAnavuM ane jyAM vyavahAranI mukhyatAthI kathana hoya, tene " ema nathI, nimittAdinI apekSAe upacArathI kathana karyuM che, " ema mAnavuM te ja banne nayonuM grahaNa che. gumAnIrAma - jo vyavahArane heya kahezo to loko vrata, zIla, saMyamAdi choDI deze. 5. ToDaramalajI - kAMI vrata, zIla, saMyamAdinuM nAma to vyavahAra nathI, ene mokSamArga mAnavo te vyavahAra che. ene sAco mokSamArga mAnavAnuM to choDavuM ja joIe. ane jo vratAdi choDazo to zuM hiMsAdirUpa pravartazo, to to ethI paNa vadhAre bUruM thaze. mATe vratAdine choDavA e paNa barAbara nathI ane temane sAco mokSamArga mAnavo e paNa barAbara nathI. gumAnIrAma - jo ema che to pachI jinavANImAM vyavahAranuM kathana ja zA mATe 5. ToDaramalajI - jevI rIte svecchane pleccha bhASA vinA samajAvI na zakAya tema vyavahAra vinA paramArthano upadeza ApI zakAto nathI. tethI jinavANImAM vyavahAranuM kathana AvyuM che. jema plecchane samajAvavA mATe bhale mleccha bhASAno Azraya levo paDe, paNa pleccha thaI javuM to sAruM nathI, tevI ja rIte paramArthano pratipAdaka hovAthI bhale tenuM kathana thAya paNa te anusaravA yogya nathI. 38 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates gumAnIrAma - vyavahAra nizcayano pratipAdaka kevI rIte che? 5. ToDaramalajI - jema himAlaya parvatamAMthI nIkaLIne baMgALanI khADImAM maLanArI seMkaDo mAIla lAMbI gaMgAnI laMbAI to zuM, pahoLAI paNa AMkhathI joI zakAtI nathI. tethI tenI laMbAI, pahoLAI ane vaheNanA vaLAMko jANavA mATe ApaNe nakazAnI madada levI paDe che. paNa je gaMgA nakazAmAM che te sAcI nathI, tenAthI to mAtra gaMgAne samajI zakAya che, tenAthI koI musAphara tarasa chipAvI zakato nathI. tarasa chipAvavA mATe sAcI gaMgAne kinAre ja javuM paDaze. tevI ja rIte vyavahAra dvArA kathita vacana nakazAnI gaMgA jevAM che. tenAthI samajI zakAya che paNa tenA AzrayathI AtmAnubhava prApta karI zakAto nathI. AtmAnubhava prApta karavA mATe to nizcayanayanA viSayabhUta zuddhAtmAno ja Azraya levo Avazyaka che. mATe vyavahAranaya to mAtra jANavA (samajavA) mATe ja prayojanavAna che. prazna 1. muktino mArga zuM che? zuM te be prakArano che? spaSTa karo. 2. nizcaya mokSamArga ane vyavahAra mokSamArgamAM zuM taphAvata che? spaSTa karo. 3. nizcaya ane vyavahAranI vyAkhyA Apo. 4. nIcenA kathanamAM zuM doSa che? samajAvo. siddha samAna zuddhAtmAno anubhava karavo te nizcaya ane vrata, zIla, saMyamAdinI pravRtti te vyavahAra che." 5. jinavANImAM vyavahArano upadeza Apyo ja kema ? 6. banne nayonuM grahaNa karavuM enuM tAtparya zuM che? 39 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pATha 9 dazalakSaNa mahAparva jineza - kema bhAI vinoda, maMdira Avo cho? vinoda - nA bhAI, Aje to sinemAmAM javAno vicAra che. jineza - kema? vinoda - kemake Aje manamAM zAMti nathI, kAMIka manoraMjananI jarUra che. jineza - vAha bhAI, sinemAmAM zAMti gotavA nIkaLyA cho? sinemA to rAga dveSa (azAMti) ne ja vadhAranAra che. ane have to dazalakSaNa mahAparva zarU thaI gayAM che. A divaso to dharmanI ArAdhanAnAM che. A divasomAM badhA mANaso AtmaciMtana, pUjA-pATha, vrata-upavAsa vagere kare che ane Akho divasa svAdhyAya, tattvacarcA vageremAM pasAra kare che. vinoda - A dazalakSaNa dharma zuM che? jineza - AtmasvabhAvanI pratItipUrvaka cAritra (dharma) nI daza prakAre ArAdhanA karavI te ja dazalakSaNa dharma che. AcArya umAsvAmIe tattvArthasUtramAM lakhyuM che 4). Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates " dharma: || z|| 6 / / uttamakSamAmArdavArjavazaucasatyasaMyamatapastyAgAkiMcanyabrahmacaryANi " arthAt uttama kSamA, uttama mArdava, uttama Arjava, uttama zauca, uttama satya, uttama saMyama, uttama tapa, uttama tyAga, uttama AkiMcanya ane uttama brahmacarya e dharmanA daza prakAra che. vinoda -A daza dharmonI thoDI spaSTatA karIne samajAvI zakazo ? 1 jineza - kema nahi? sAMbhaLo. anaMtAnubaMdhI Adi traNa kaSAyanA abhAvamAM jJAnI munivarone je viziSTa cAritranI zuddha pariNati thAya che, nizcayathI tene uttama kSamA, mArdava vagere daza dharma kahe che, ane te bhUmikAmAM munivarone sahajarUpe je kSamAdirUpa zubhabhAva hoya che tene vyavahArathI uttama kSamAdi daza dharma kahe che je puNyarUpa che. 'uttama ' zabda 'nizcaya-samyagdarzanapUrvaka'nAM arthamAM vaparAya che. nizcayathI to trikALI kSamAsvabhAvI AtmAnA Azraye anaMtAnubaMdhI Adi traNa prakAranA krodhanA tyAgarUpa zuddhi te ja uttama kSamA che. nizcaya kSamAnI sAthe rahenArI, niMdA ane zIravAta Adi aneka pratikULa saMyogo AvI paDavA chatAM paNa krodharUpa azubhabhAva na thatAM zubhabhAvarUpa kSamA thavI te vyavahArathI uttama kSamA che. evI ja rIte nizcayathI to trikALI mArdavasvabhAvI AtmAnA Azraye anaMtAnubaMdhI Adi traNa prakAranA mAnanA tyAgarUpa zuddhi te uttama mArdava dharma che tathA nizcayamArdavanI sAthe rahenAra, jAti AdinA lakSe utpanna ATha madarUpa azubhabhAva na thatAM nirabhimAnarUpa zubhabhAva thavo te vyavahArathI uttama mArdava dharma che. 41 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates vinoda - ane Arjava ? jineza -nizcayathI trikALI Arjava svabhAvI AtmAnA Azraye traNa prakAranI mAyAnA tyAgarUpa zuddhinuM thavuM te uttama Arjava dharma che ane nizcaya ArjavanI sAthe ja kapaTarUpa azubhabhAva na thatAM zubhabhAvarUpa saraLatA thavI te vyavahAre uttama Arjava dharma che. evI ja rIte trikALI zaucasvabhAvI AtmAnA Azraye traNa prakAranA lobhanA tyAgarUpa zuddhi te nizcayathI uttama zauca dharma che ane nizcaya zaucanI sAthe lobharUpa azubha bhAva na thatAM zubhabhAvarUpa nirlobhatAnuM thavuM te vyavahAre uttama zauca dharma che. vinoda - ane satya bolavuM e to satya dharma che ja? jineza - are bhAI, vANI to puddagalanI paryAya che, temAM dharma kevo ? trikALI jJAnasvabhAvI AtmAnA Azraye je traNa kaSAyanA abhAvarUpa zuddha pariNita che te ja nizcayathI uttama satya dharma che, ane nizcaya satyadharmanI sAthe rahenAra, satya vacana bolavArUpa zubhabhAva te vyavahAre uttama satya dharma che. evI ja rIte trikALI saMyamasvabhAvI AtmAnA Azraye thatI traNa kaSAyanA abhAvarUpa zuddha pariNati te nizcayathI uttama saMyama dharma che ane nizcaya saMyamanI sAthe rahenArI, muninI bhUmikAnusAra hiMsAdithI pUrNa virati ane Indriyanigraha te vyavahAre uttama saMyama dharma che. vinoda - bhAI, tame to ghaNuM sAruM samajAvo cho, samaya hoya to thoDuM vistA2thI kaho ne ? jineza - atyAre samaya ocho che, pravacanano samaya thaI gayo che. da22oja sAMje A ja daza dharmo upara pravacana thAya che, mATe vistArathI tyAM sAMbhaLajo. hajI bAkI rahelA tapa, tyAga vagere viSe paNa saMkSepamAM batAvavAnuM che. trikALI jJAnasvabhAvI AtmAnA Azraye traNa kaSAyanA abhAvarUpa zuddha nizcayathI uttama tapa dharma che tathA tenI sAthe rahenAra anazanAdi saMbaMdhI zubhabhAva te vyavahAre uttama tapa dharma che. 42 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates trikALI jJAnasvabhAvI AtmAnA Azraye traNa kaSAyanA abhAvarUpa zuddha nizcayathI uttama tyAga dharma che ane tenI sAthe rahenAra, yogya pAtrone dAnAdi ApavAnA zubhabhAva te vyavahAre uttama tyAga dharma che. evI ja rIte trikALI jJAnasvabhAvI AtmAnA Azraye traNa kaSAyanA abhAvarUpa zuddha nizcayathI uttama AkiMcana dharma che ane tenI sAthe rahenAra, parigrahanA tyAgarUpa zubhabhAva te vyavahAre uttama Arkicana dharma che. AnaMdasvabhAvI parama brahma trikALI AtmAmAM caravuM - ramavuM arthAt lIna thavA rUpa zuddhi te nizcayathI uttama bracarya dharma che ane tenI sAthe rahenAra, strIsaMgamAdinA tyAgarUpa zubhabhAva te vyavahAre uttama brahmacarya dharma che. vinoda - nizcaya ane vyavahAra dharmamAM zuM taphAvata che? jineza - je uttama kSamAdi zuddha bhAvarUpa nizcaya dharma che, te saMvara nirjarArUpa hovAthI muktinuM kAraNa che ane je kSamAdirUpa zubhabhAva vyavahAradharma che, te puNyabaMdhanuM kAraNa che. vinoda - te nizcaya-vyavahArarUpa uttama kSamAdi daza dharma to munivarone mATe che, paNa ApaNA mATe .....? jineza - bhAI, dharma to badhAne mATe eka ja che. e vAta judI che ke munirAja potAnA ugra puruSArthathI anaMtAnubaMdhI Adi traNa kaSAyanA abhAvarUpa vizeSa zuddhi prApta karI le che ane gRhastha potAnI bhUmikAnusAra be athavA eka kaSAyanA abhAvarUpa alpa zuddhi prApta karI zake che. prazna 1. dazalakSaNadharma zuM che? te keTalA prakAranA che? nAma sahita gaNAvo. 2. nizcaya ane vyavahAra dharmamAM zuM taphAvata che? spaSTatA karo. 3. nIcenAmAMthI koIpaNa dharmo viSe nizcaya-vyavahAranI saMdhipUrvaka spaSTatA karoH uttama kSamA, uttama satya, uttama tapa, uttama kicana ane uttama brahmacarya. 43 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pATha 10 balabhadra rAma vidyArthI - zuM rAma ane hanumAna bhagavAna nathI? zikSaka - koNa kahe che ke te bhagavAna nathI? temaNe mAMgatuMgI siddhakSetra uparathI mukti pada prApta karyuM che ane siddha-bhagavAnapaNe zAzvata birAjamAna che. ApaNe nirvANakAMDa bhASAmAM bolIe chIe :rAma haN sugrIva suDIla, gavaga vAkhya nIla mahAnIla; koDi ninyANava mukti payAna, tuMgIgiri vaMdo dhari dhyAna. vidyArthI - to sugrIva vagere vAnara ane nala nIla vagere rIMcha paNa mokSe gayA che? te paNa bhagavAna thaI gayA che? zikSaka - hanumAna, sugrIva vAnara nahotA temaja nala nIla rIMcha nahotA. teo to sarvAga sundara mahApuruSa hatA, jemaNe potAnA jIvanamAM AtmasAdhanA karIne vItarAgatA ane sarvajJatA prApta karI hatI. vidyArthI - to pachI temane vAnarAdi kema kahevAmAM Ave che? zikSaka - temanA vaMzanuM nAma vAnarAdi vaMza hatuM. evI ja rIte rAvaNa koI rAkSasa thoDo ja hato? te to rAkSasavaMzI trikhaMDI rAjA hato. vidyArthI - loko kahe che-tene daza mukha hatA. zuM e vAta sAcI che? zikSaka - zuM daza mukhavALo paNa koI mANasa hoya che? tenuM nAma dazamukha jarUra hatuM. tenuM kAraNa e hatuM ke jyAre te bALaka hato ane pAraNAmAM sUto 44 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates hato, tyAre tenA gaLAmAM eka navamaNino hAra hato, temAM tenuM pratibiMba paDI rahyuM hatuM, tethI daza mukha dekhAtA hatA, e kAraNe loko tene daza mukha kahevA lAgyA. vidyArthI - to rAmano janma kayAM thayo hato? zikSaka - bALaka rAmano janma ayodhyAnA rAjA dazarathanI rANI kauzalyAnA garbhathI thayo hato. te ja bALaka rAma AgaLa vadhI AtmasAdhanA dvArA bhagavAna rAma banyA. rAjA dazarathane cAra strIo hatI. temAM kauzalyAthI rAmano, sumitrAthI lakSmaNano, kaikeyIthI bharatane ane suprabhAthI zatruno janma thayo. vidyArthI - ThIka, to rAma vagere cAra bhAI hatA. ane...? zikSaka - rAmanAM lagna rAjA janakanI putrI sItA sAthe thayAM hatAM. ekavAra dazarathe vicAryuM ke mAro moTo putra rAma rAjyabhAra saMbhALavAne yogya thaI gayo che, tethI tene rAjyabhAra soMpIne huM AtmasAdhanAmAM lIna thaI jau. tethI temaNe rAmanA rAjyAbhiSekanI ghoSaNA karAvI. paNavidyArthI - paNa zuM? zikSaka - rANI kaikeyI cAhatI hatI ke mAro putra bharata rAjA bane tethI teNe rAjA pAse be varadAna mAgyAM ke rAmane cauda varasano vanavAsa maLe ane bharatane rAjya maLe, rAjAne te vAta sAMbhaLIne du:kha to thayuM, paNa teo vacanathI baMdhAyelA hatA ane rAmane vanamAM javuM paDyuM. sAthe bhAI lakSmaNa ane sItA paNa gayAM. vidhArthI - pachI bharata rAjA banI gayA? zikSaka - zuM bane? teo to rAjya cAhatA ja nahotA. vidyArthI - vanavAsamAM to ghaNI muzkelIo sahana karavI paDI haze? zikSaka - nAnI-moTI muzkelIonI darakAra to rAma lakSmaNa jevA vIra puruSa zAnAM kare? paNa "sItAharaNa" jevA banAve to temane paNa eka vAra vicalita karI mUkayA hatA. vidyArthI - koNe sItAnuM haraNa karyuM hatuM? 45. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates zikSaka - laMkAnA rAjA rAvaNe te, te vakhatano ardhacakrI rAjA hato. hanumAna, sugrIva vage2e tenI nIcenA maMDalezvara rAjA hatA. paNa tenA A adhama kukRtyathI temanuM mana tenA taraphthI khasI gayuM. eTale sudhI ke tenA nAnAbhAI vibhISaNa suddhAMye tene bahu samajAvyo paNa tenuM to bhAvi ja bUruM hatuM. tethI teNe koInuM ya sAMbhaLyuM nahi. Akhare vibhISaNane paNa teno darabAra choDavo ja paDayo. vidyArthI - pachI zuM thayuM? zikSaka -rAma ane lakSmaNe laMkA para caDAI karI. vibhISaNa, sugrIva, nala, nIla, hanumAna vagere maMDalezvara rAjAoe rAma lakSmaNane sAtha Apyo ane durAcArI rAvaNanI je gati thavAnI hatI te thaI. arthAt rAvaNa mAryo gayo ane rAma lakSmaNano vijaya thayo. sItA rAmane pAchAM maLyAM. cauda varSa pUrAM thayAM ane rAma lakSmaNa ayodhyA pAchA AvIne rAjya karavA = lAgyA. vidhArthI - cAlo, ThIka thayuM, saMkaTa TaLI gayuM. pachI to sItA, rAma vagere AnaMdathI bhogopabhoga bhogavatA rahyA haze ? zikSaka - bhogomAM paNa zuM AnaMda hoya che? teo to sadAya vipattinAM ghara kahevAmAM AvyA che. jyAM sudhI AtmAmAM moha-rAga-dveSa che tyAM sudhI saMkaTa ja che. sItA ane rAma thoDA divaso paNa zAMtithI rahyA nahi hoya ke lokApavAdane kAraNe garbhavatI sItAne rAme dezanikAla karI dIdhA. bhayaMkara jaMgalamAM jo puMDarIkapurano rAjA vajaMgha tene dharmanI bahena banAvIne Azraya na Apata to... vidhArthI - pachI.... ? zikSaka - puMDarIkapuramAM ja sItAe lava ane kuza banne joDiyA bhAIone janma Apyo. te banne bhAI rAma lakSmaNa jevA ja vIra, dhIra ane pratApI hatA. temanuM rAma ane lakSmaNa sAthe paNa yuddha thayuM hatuM. vidhArthI - koNa jItyuM ? zikSaka -banneya pakSa ajeya rahyA. hAra jItano aMtima nirNaya thayA pahelAM ja temane aMdaroaMdara khabara paDI gaI ke e yuddha to pitA putranuM che, tethI 46 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates yuddhanuM sthaLa sneha saMmelanamAM badalAI gayuM. vidhArthI - cAlo, have to sItAnAM duHkhono aMta Avyo ne? zikSaka - rAganI bhUmikAmAM duHkhono aMta AvI ja nathI zakato. duHkhanA nAzano upAya to ekamAtra vItarAgatA ja che. vidhArthI - pachI zuM thayuM? zikSaka - rAme agni-5rIkSA vinA sItAno svIkAra karavAno InkAra karyo. vidhArthI - pachI.... ? zikSaka -mahAsatI sItAe agni-praveza karIne potAnI pavitratA pragaTa karI dIdhI. bhayaMkara agninI jvALA paNa zItaLa, zAMta jaLarUpa thaI gaI. zIlanA mahimAthI devo dvArA A camatkAra karavAmAM Avyo. vidhArthI - pachI to rAme sItAno svIkAra karI lIdho haze ? zikSaka -hA, rAma to sItAne svIkAravAne taiyAra thaI gayA hatA paNa sItAe gRhasthInI AgamAM pravezavAnuM na svIkAryuM. kemake temaNe sArI rIte jANI lIdhuM hatuM ke bhogomAM sukha nathI, sukhaprAptino upAya to mAtra vItarAga mArga ja che; tethI teo arjikAnAM vrata laIne AtmasAdhanAmAM rata thaI gayAM. vidhArthI - ane rAma....? zikSaka - rAma paNa thoDA vakhata pachI saMsAranI asAratA joIne vItarAgI sAdhu thaI gayA ane AtmasAdhanAnI carama sImAe pahoMcIne rAga-dveSano nAza karI pUrNa jJAnI (sarvajJa ) banI gayA. prazna 1. zrI rAmanI kathA tamArA zabdomAM lakho. 2. hanumAnAdine vAnara ane rAvaNAdine rAkSasa zA mATe kahevAmAM Ave che? 3. bhagavAna kone kahe che? rAma ane hanumAna bhagavAna che ke nahi? jo hA. to kAraNa Apo. 47 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pATha 11 | samayasAra stuti (harigIta) saMsArI jIvanAM bhAvamaraNo TALavA karuNA karI, saritA vahAtI sudhA taNI prabhu vIra ! teM saMjIvanI; zoSAtI dekhI saritane karuNA bhInA hRdaye karI, munikunda saMjIvanI samayaprAbhRta taNe bhAjana bharI. . (anuTupa) kundakunda racyuM zAstra, sAthiyA amRte pUryA; granthAdhirAja ! tArAmAM bhAvo brahmAMDanA bharyA. (zikhariNI) aho ! vANI tArI prazamarasa-bhAve nItaratI mumukSune pAtI amRtarasa aMjali bharI bharI ! anAdinI mUrchA viSa taNI tvarAthI UtaratI, vibhAvathI thaMbhI svarUpI bhaNI doDe pariNati, (zArdUlavikrIDita) tuM che nizcayagraMtha, bhaMga saghaLA vyavahAranA bhedavA, tuM prajJAchINI jJAna ne udayanI saMdhi sahu chedavA! sAthI sAdhakano, tuM bhAna jagano, saMdeza mahAvIrano, visAmo bhavakalAMtanA hRdayano, tu paMtha mukti taNo. (vasaMtatilakA) sUNe tane rasanibaMdha zithila thAya, jANe tane hRdaya jJAnI taNAM jaNAya; tuM rucatAM jagatanI ruci ALase sau, tuM rIjhatAM sakalajJAyakadeva rIjhe. (anuSTrapa) banAvuM patra kundananAM, ratnonA akSaro lakhI; tathApi kundasUtronAM aMkAye mUlya nA kadI. 48 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samayasAra stutino bhAvArtha he mahAvIra! Ape saMsArI jIvonA bhAvamaraNa (rAga-dveSarUpa pariNamana) TALavAne mATe karuNA karIne sAcuM jIvana ApanAra, tattvajJAna samajAvanAra, divyadhvanirUpI amRtanI nadI vahevaDAvI hatI. te amRtavANIrUpa nadIne sUkAtI joIne kRpA karIne bhAvaliMgI saMta munirAja kundakundrAcArye samayasAra nAmanA mahAzAsrarUpI pAtramAM te jIvana ApanAra amRtavANIrUpa jaLa bharI lIdhuM. pUjaya kundukundAcAryadeve samayasAra zAstra banAvyuM ane amRtacaMdrAcArye tenA upara AtmakhyAti TIkA ane kaLaza lakhIne tenA upara mAMgalika sAthiyA karyA. he mahAna graMtha samayasAra! tArAmAM AkhA vizvanA bhAvo bharyA che. he kundakundAcAryadava! samayasAra nAmanA mahAzAstramAM pragaTa thayelI ApanI vANI zAntarasathI bharapUra che ane mumukSu jIvone khobe khobe amRtarasa pIvaDAve che. jevI rIte viSa-pAnathI utpanna thayelI mUcha amRta-pAnathI dUra thaI jAya che, tevI ja rIte anAdikALanA mithyAtva-viSathI utpanna mUcha tArI amRtavANInA pAnathI tarata ja dUra thaI jAya che ane vibhAvabhAvomAM ramI rahelI pariNati svabhAva tarapha doDavA lAge che. he samayasAra! tuM nizcayanayano grantha che, tethI vyavahAranA badhA aMgone bhedanAra che ane tuM ja jJAnabhAva ane karmodayajanya aupAdhika bhAvonI saMdhine bhedanAra prajJArUpI chINI che. mokSamArganA sAdhakono tuM sAco sAthI che, jagatano sUrya che ane tuM ja mahAvIrano sAco saMdeza che. saMsAranAM du:khathI duHkhI hRdayone vizrAma ApanAra grantharAja! jANe tuM muktino mArga ja cho. 48 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates he samayasAra! tane sAMbhaLavAthI kamarasa (anubhAga baMdha) DhIlo paDI jAya che. tane jANI letAM jJAnInuM hRdaya jaNAI jAya che. tamArA pratye ruci utpanna thatAM ja sAMsArika viSayabhogonI ruci TaLI jAya che. jenA upara tuM rIjhe che tenA upara, sarva yone jANavAnA svabhAvavALo teno AtmA rIjhe che. tAtparya e che ke sakaLa yono jJAyaka AtmA anubhavamAM pragaTa thaI jAya che. jo zuddha sonAnAM patra banAvavAmAM Ave ane tenA upara ratnonA akSarothI kundrakundaAcAryanAM sUtro lakhavAmAM Ave to paNa kundrakundaAcAryanAM sUtronuM mUlya AMkI zakAya tema nathI. prazna 1. samayasAra stutino sArAMza tamArA zabdomAM lakho. 2. uparanI stutimAM je kaDI tamane sauthI vadhAre gamI hoya, te artha sahita lakho. 5O Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com