Book Title: Samaysar Natak
Author(s): 
Publisher: ZZZ Unknown
Catalog link: https://jainqq.org/explore/010588/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. . ... . .. . ".. :. -."" " . 4 . . . . . . . jaina audyogika kAryAlayamA kAma sulabha mUlyameM graMtha prakAzana karane ke liye janma huA hai| . hamArI graMthamAlAmeM Ajataka ninna prakAra graMtha prakAzana hue haiM jo sarva sAdhAraNako pUre dAmoM meM tathA sthAI: grAhakoMkta pAnI kImatama prApta ho sakate haiN| prathama to pustakoMkA mUlya hI kama rakkhA gayA haiM tisapara bhI hama pAne, mUlyapara dete haiM ataeva zIghra hI koI bhI hamArI chapAI pustaka maMgAkara grAhaka ho jAiye / bhaviSyameM jo. 2 graMtha prakAzita hoMge Apako usakI sUcanA dI jAyagI tathA vahIM pone mUlya kI vI. pI. se bheja diye jAyA / DipAjiTa vagaireha lenekA niyama hamAre yahAM nahIM hai| :: : 1. svA~ca jIvana 2. jaina gItAvalI ) 3. laghu abhiSeka 4. samayasAra jI ) .: jinendraguNa gAyana ) 6. jaina upadezI gAyana .. . .... "'. ... ... mainejara-jaina audyogika kAryAlaya, caMdAbAr3I, giragAMva-cambaI. 2 .. . Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CAHAR -. -. -. -. -. -.... ............. ". . .. . . . . : " E . ... . . ... . . .. ... . . . . samayasAra nATaka prakAzaka jaina audyogika kAryAlaya, caMdAvAr3I-bambaI naM0 4. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdUghAta. prathama zrIkuMdakuMdAcArya gAthA vaddha kare, samaisAra nATaka vicAri nAma dayo hai // tAhIke paraMparA amRtacaMdra bhaye tinhe, saMsakRta kalasA samAri sukha layo hai // pragaTe banArasI gRhastha sirImAla ava, kiye hai kavitta hie vodha bIja boyA hai | zabda anAdi tAmeM aratha anAdi jIva, nATaka anAdiyoM anAdihIko bhayo hai // 1 // graMthakI mahimA. mokSa calive zakona karamako kare vauna, jAko rasa bhauna budha loNa jyoM 0 ghulata hai | guNako garaMtha niraguNako sugama paMtha, jAko jasa kahata sureza akulata hai // yAhIke ne pakSI te ur3ata jJAna gaganaveM, yAhIke vipakSI jaga jAlameM rulata hai // hATakaso vimala virATakaso visatAra, nATaka sunata hiya phATaka khulata hai // 2 // anukramaNikA 31 sA. jIva niranIva karatA karama pApa punya, Azrava saMvara tirajarA baMdha mokSa hai sarava vizuddhi syAdavAda sAdhya sAdhaka, duvAdasa duvAra ghare samaisAra koSa hai | daravAnuyoga daravAnuyoga dUra kare, nigamako nATaka parama rasa poSa hai | aisA paramAgama banArasI vakhAne yAmeM, jJAnako nidAna zuddha cAritakI cokha hai // 3 // Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM namaH siddhebhyaH atha zrIkhamayakhAra nATaka chAraMbha / atha zrIpArzvanAthajIkI stuti // jhaMjharAkI cAla // savaiyA // 31 // ___ kamara bharamajaga timira harana khaga, uraga lakhana paga sivamaga darasi / / nirakhata nayana bhavikajala varaSata haraSata amita bhavikajana sarasi // madana kadana nita parama dharamahita, sumarata bhagata bhagatasatra Darasi // sajala jaladatana mukuTasapata phana, kamaThadalananina namata vanarasi // 1 // aba samastalaghu ekasvara citrakAvya // chappayachaMda // punH| zrIpArzvanAthajIkI stuti. sakala karama khala dalana, kamaTha saTha pavana kanaka naga / / dhavala parama pada ramana, jagatajana amala kamala khaga // paramata jaladhara pavana, sajalaghana samatana samakara // paraagha rajahara jalada, sakalajana nata bhava bhayahara // yamadalana narakapada kSayakarana, agama ataTa bhava jalatarana / / vara savala madana cana hara dahana, jayajaya parama abhayakarana // 2 // punaH savaiyA 31 sA. .' 'jinhake vacana ura dhArata yugala nAga, bhaye dharaniMda padamAvatI plkmeN|| jAke nAmamahimAsau kudhAtu kanakakarai pArasapAkhAna nAmI bhayohai khlkmeN| jinhakI janamapurI nAmakeprabhAva hama, ApanauM svarUpa. lakhyo bhAnuso . Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhalakameM // teI prabhupArasa mahArasake dAtA ava, dIje mohisAtA haga..... lIlAkI lalakameM // 3 // aba zrIsiddhakI stuti // chaMdaaDilla. avinAsI avikAra paramarasa dhAma hai // samAdhAna saravaMga sahana amirAma hai / zuddhavuddha aviruddha anAdi anaMta hai // jagata siromaNi siddha sadA jayavaMta hai // 4 // aba zrIsAdhukI stuti // savaiyA 31 sA. : myAnako ujAgara sahana sukhasAgara, suguna ratanAgara virAgarasa bhanyo hai|| saranakI rIta harai maranako bhai na karai, karanasoM pIThade caraNa anusayo hai / dharamako maMDana bharamako vihaMDanaju, parama narama vhekai karamaso layo hai // aisomunirAja bhuvalokameM virAjamAna, nirakhi vanArasI namaskAra kanyo hai // 5 // .. ... . ' aba samyagdRSTIkI stuti // savaiyA 23 sA. . bhedavijJAna jagyo jinhakeghaTa, sItala citta bhayo jimacaMdana / kelikare ziva mAragameM, jagamAhi jinezvarake. laghunaMdana // satyasvarUpa sadA jinhake, pragaTyo avadAta mithyAta nikaMdana. . // . zAMtadazA tinakI pahicAni, kare . karajori vanArasI vaMdana // 6 // . ...svArathake sAMce paramArathake sAMce citta, sAMce sAMce vaina kaheM sAMce jaina- . matI hai| kAhUke viruddhI nAhI parajAya buddhI nAhI, AtamagaveSI na gRhastha .. hai na yatI hai // riddhisiddhi vRddhI dIsai ghaTameM pragaTa sadA, aMtarakI lachisauM . Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) ... anAcI lakSapatI hai // dAsa bhagavaMtake udAsa rahai jagatasauM, sukhiyA sadaiva aise jIva samakitI hai // 7 // ___ jAkai ghaTapragaTa viveka gaNadharakoso, hirade harakha mahA mohako haratu hai // sAMcA sukha mAne nija mahimA aDola jAneM, ApuhImeM Aphno svabhAvale dharatu hai // jaise jalakardama kutakaphala bhinnakare, taise jIvaajIva vilachana karatu hai // Atama sagatisAdhe gyAnako udoArAdhe, soI samakitI bhavasAgara taratu hai / / 8. // . dharama na jAnata bakhAnata bharamarUpa, ThauraThaura ThAnata larAI pakSapAtaMkI | bhUlyo abhimAnameM na pAvadhare dharanImeM, hiradameM karanI vicAre utapAtakI // phire DAMbADolaso karamake kalolanimeM, vhairahI avasthAjyU babhUlyAkaise pAtakI // jAkIchAtI tAtIkArI kuTila kuvAMtI bhArI, aiso brahmaghAtI hai mithyAtI mahApAtakI // 9 // dohA. . vaMdauM sivaavagAhanA, ara vaMdo sivapaMtha / jasu prasAda bhASA karo, nATakanAma giraMtha // 10 // . aba kavIvarNana savaiyA // 23 // cetanarUpa anUpa amUrata, siddhasamAna sadApada mero // moha mahAtama Atama aMga, kiyo parasaMga mahA tama ghero // jJAnakalA upajI aba mohi, !... kahUM guNanATaka Agama kero // jAsu prasAda sidhe sivamAraga, vegi miTe ghaTavAsa vasero // 11 // Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ana kavi laghutA varNana // savaiyA // 31 sA. jaise koU mUrakha mahAsamudra tariveko, bhunAniso udyUta mayohai taji naavro|| jaise giri pari virakhaphala toriveko, vAmana purupa koU umage utAvaro // jaise jala kuMDameM nirakhi sasi prativitra, tAke gahiveko karanIcokare TAvaro // taise maiM alapatrAddha nATaka AraMbha kIno, gunImohI ha~seMge kaheMge koU vAvaro // 12 // - jaise kAhU ratanasau vIMcyo hai ratana koU, tAmeM sUta resamakI DorI poyagaI hai // taise vuddhaTIkAkarI nATaka sugamakIno, tApari alapavuddhi sudhI paranaI hai| jaise kAhU dezake puruSa jaisI bhASA kahai, taisI tinahUke bAlakani sIkhalaI hai / / taise jyau garaMthako aratha ko guru tyoMhI, mArI mati kahiveko sAvadhAna maI hai // 13 // __ kabahU sumati vhai kumatiko vinAza karai, kabahU vimalajyoti aMtara jagatihai / / kavahU dayAla vhai citta karata dayArUpa, kabahU sulAlasA nhai locana lagati hai // kabahU ki AratI vhai prabhusanamukha Avai, kabahU subhAratI mhai vAhari vagati hai // dharedazA jaisI tava kare rIti taisI aisI, hirade hamAre bhagavaMtakI bhagati hai // 14 // ___ mokSa calive zakona kamarako karevona, jAke rasa bhAna budha lonajyauM dhulata hai / guNako garaMtha. niraguNako sugamapaMtha, jAko jasa kahata sureza akulata hai / yAhIke ju pakSIte ur3ata jJAnagaganameM, yAhIke vipakSI jagajAlameM rulata hai // hATakaso vimala virATakaso visatAra, nATaka sunata hiye - phATaka khulata hai // 15 // Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ) dohA. i kahUM zuddha nizcayakathA, kahUM zuddha vyavahAra / mukati paMtha kArana kahUM, anubhauko adhikAra // 16 // vastu vicArata dhyAvataiM, manapAvai vizrAma / rasa svAdata sukha Upajai, anubhau yAko nAma // 17 // anubhau ciMtAmaNi ratana, anubhava hai rasa kUpa / anubhau mAraga mokSako, anubhau mokSa svarUpa // 18 // savaiyA // 31 sA. anubhauke rasako rasAyaNa kahata jaga, anubhau abhyAsa yahU tIrathakI Thaura hai | anubhaukI jo rasA kahAvai soI porasAsu, anubhauadhorasAsu UrakI daura hai | anubhaukI keliiha kAmadhenu citrAvela, anubhauko svAda - paMca amRtako kaura hai | anubhau karama tore paramaso prIti jore, anubhau samAna na dharama koU aura hai // 19 // - dohA. cetanavaMta anaMtaguNa, paryaya zakti anaMta / alakha akhaMDita sarvagata, jIvadravya virataMta // 20 // pharasa varNa rasa gaMdhamaya, naradapAsa saMThAna | anurUpI pudgala darava, nabha pradeza paravAna // 21 // jaise salila samUhameM, karai mInagati karma / taiseM pudagala jIvako, calana sahAI dharma // 22 // Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (<) jyauM paMthI grISama samai, baiThe chAyA mAMhi / adharma kI bhUmi meM, jar3a cetana ThaharAMhi // 23 // saMtata jAke udarameM, sakala padAratha vAsa / jo bhAjana saba jagatako, soi dravya AkAza // 24 // jo navakari jIrana karai, sakala vastuthiti ThAMni / parAvarta vartana dherai, kAladravya so jAMni // 25 // samatA ramatA uradhatA, jJAyakatA sukhabhAsa / vedakatA caitanyatA, ye saba jIvavilAsa // 26 // tanatA manatA vacanatA, jar3atA jaDasaMmela / laghutA garutA gamanatA, ye ajIvake khela // 27 // jo vizuddhabhAvani baMdhai, aru Uradhamukha hoi / jo sukhadAyaka jagatameM, punyapadAratha soi // 28 // saMkleza bhAvani baMdhai sahaja adhomukha hoi // dukhadAyaka saMsArameM, pApapadAratha soi // 29 // joI karma udota dhari, hoi kriyArasa rataH / karapai nUtana karmakau, soI Azrava tatva // 30 // jo upayoga svarUpa dhari, varateM joga viratta / rokai Avata karamakoM, so hai saMvara tatva // 31 // . pUrava sattAkarma kari, thiti pUraNa jo Au / khiravekau~ uddita bhayo, so nirjarA lakhAu 32 // 7 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) jo navakarma purAnasauM, milaiM gaMThidiDha hoi| zakti bar3hAvai vaMzakI, baMdhapadAratha soi // 33 // .. thitipUrana kari karma. jo, khirai baMdhapada bhAna / haMsaasa ujjala karai, mokSatatva so jAna // 34 // . bhAva padAratha samaya dhana, tatva vitta vasu darva / draviNa artha ityAdi bahu, vastu nAma ye sarva // 35 // ___ aba zuddha jIvadravyake nAma kahe haiN| savaiyA 31 sA. paramapuruSa paramesara paramajyoti, parabrahma pUraNa parama paradhAna hai| anAdi anaMta avigata avinAzI ana, nirakuMda mukata mukuMda amalAna hai| nirAvAdha nigama niraMjana niravikAra, nirAkAra saMsAra siromaNi sujAna hai| saravadarasI saravajJa siddhasvAmI ziva, dhanI nAtha Iza mere jagadIza bhagavAna ___ ava saMsArI jIvadravyake nAma kahe haiN| savaiyA 31 sA. cidAnaMda cetana alakha jIva, samaisArA buddharUpa abuddha azuddha upayogI hai| cidrUpa svayaMbhU cinamUrati dharamavaMta prANavaMta prANI jaMtu bhUta bhava bhogI hai / / guNadhArI kalAdhArI bheSadhArI, vidyAdhArI, aMgadhArI saMgadhArI yogadhArI jogI hai // cinmaya akhaMDa haMsa akSara AtamarAma, karamako karatAra parama viyogI hai // 37 // dohA. ..- khaM vihAya aMbara gagana, aMtarIkSa jagadhAma / jyoma viyata nama.meghapatha, ye akAzake nAma // 38 // . Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) yama kRtAMta aMtaka tridaza, AvartI mRtathAna / prANaharaNa AditatanayaM, kAlanAma paravAna // 39 // punya sukRta Urdhvavadana, akararoga zubhakarma / sukhadAyaka saMsAraphala, bhAga bahirmukha dharma // 40 // pApa adhomukha yena agha, kaMparoga dukhadhAma / kali kaluSa kilviSa durita, azubha karmake naam||41|| siddhakSetra tribhuvana mukuTa, avicala mukta sthAna / mokSa mukti vaikuMTha siva, paMcama gati niravAna // 42 // prajJA dhiSanA semuSI, dhI medhA mati buddhi / surati manISA cetanA, Azaya aMza vizuddhi // 43 // nipuNa vicakSaNa vibudhabudha, vidyAdhara vidvaan| . paTu pravINa paMDita catura, sudhI sujana matimAna // 44 // kalAvaMta kovida kuzala, sumana dakSa dhImaMta / jJAtA sajjana brahmavida, tajJa guNI jana saMta // 45 // . muni mahaMta tApasa tapI, bhikSuka cArita dhAma / jatI tapodhana saMyamI, vratI sAdhu riSa nAma // 46 // darasa vilokana dekhanoM, avalokana digcaal| lakhana driSTi nirakhana juvana, citavana cAhana bhAla // 47 // jJAna bodha avagama manana, jagatabhAna jgjaan| saMyama cArita Acarana, carana vRtti thiravAna // 48 // Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) samyaka satya amogha sata, niHsaMdeha niradhAra / ThIka yathAtatha ucita tatha, mithyA Adi akaar||49|| ajathAratha mithyA mRpA, vRthA asatya aliik| mudhA mogha niHphala vitatha, anucita asata aThIka // 50 // iti zrIsamayasAranATakamadhye nAmamAlA sUcanikA saMpUrNA // atha samayasAra nATaka mUlagraMtha praarNbhH| cidAnaMda bhagavAnakI stuti // maMgalAcaraNa // dohA. zobhita nija anubhUti yuta, cidAnaMda bhagavAna / sAra padAratha AtamA, sakala padAratha jAna // 1 // ava AtmAko varNana kari siddha bhagavAnako namaskAra. savaiyA 23 sA. jo apanI dyuti Apa virAjita, hai paradhAna padAratha nAmI // cetana aMka sadA nikalaMka, mahA sukha sAgarako visarAmI // jIva ajIva jite jagameM, tinako guNa jJAyakaM aMtarajAmI // so sivarUpa vase sivanAyaka, tAhi viloki namai sivagAmI // 2 // - ava jinavANIkA varNana // savaiyA 23 sA. ' jogadharI rahe jogasu bhinna, anaMta guNAtama kevalajJAnI // tAsu hRdai drahaso nikasI, saritA samanhai zruta siMdhu samAnI // yAte anaMta nayAtama lakSaNa, satya sarUpa siddhAMta vakhAnI // buddha lakhe durakhuddha lakhenahi, sadA jagamAhi jage jinavANI // 3 // Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) // atha prathama jIvadvAra prAraMbha // 1 // kavi vyavasthA kathana // chappailaMda. hUM nizcaya tihu kAla, zuddha cetanamaya mUrati / para paraNati saMyoga, bhaI jar3atA visphUrati / mohakarma para hetu pAI, cetana para raccaya / / jyoM dhatUra rasapAna karata. nara bahuvidha naccaya / ava samayasAra varNana karata, parama zuddhatA hohu mujha / anayAsa vanArasIdAsa kahI, miTo sahaja bhramakI arujha // 4 // ana Agama ( zAstra ) mAhAtmya kathana // savaiyA 31 sA. nihacemeM ekarUpa vyavahArameM aneka, yAhI nai virodhaneM jagata bharamAyo hai | jagake vivAda nAziveko jinaAgama hai, jyAmeM syAdavAdanAma lakSaNa -suhAyo hai | darasanamoha jAko gayoM hai, sahajarUpa, Agama pramANa tAke hirademeM Ayo hai // anayaso akhaMDita anUtana 'naMta teja, aiso pada pUraNa - turaMta tina pAyo hai // 5 // * hai dRDhavAhI || tyau aba nizcaya naya ara vyavahAra naya svarUpa kathaMna // savaiyA 23 sA. - jyoM nara koU gire giriso tihi, hoi hita ja budhako vivahAra bhalo, tabalau javalau siva prApati nAhIM // mANa tathApi, sadhai paramAratha cetana mAhI || jIva anyApaka hai paraso, vivahArasu to parakI parachAhIM // 6 // yadyapi yo para aba samyakdarzana svarUpa vyavasthA // sabaiyA 31 sAM. zuddhanaya nihacai akelA Apa cidAnaMda, ApanehI guNa parajAyako gahata hai // pUraNa vijJAnaghana so hai vyavahAra mAhi, nava tatvarUpI paMca dravyameM-rahata hai // paMcadravya navatatva nyAre jIva nyAro lakhe samyaka darasa yaha Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) hai aura na gahata hai / samyaka darasa joI Atama sarUpa soi, mere ghaTa pragaTo banArasI kahata hai||| 7 // ___ ava jIvadravya vyavasthA agnidRSTAMta // savaiyA 31 sA. __ jaise tRNa kASTa vAsa Arane ityAdi aura, IMdhana aneka vidhi pAvakameM dahiye // AkRti vilokata kahAve Agi nAnArUpa, dIse eka dAhaka svabhAva java gahiye // taise nava tatvameM bhayA hai bahu bheSI jIva, zuddharUpa mizrita azuddharUpa kahiye // jAhIkSaNa cetanA sakatiko vicAra kIje, tAhIkSaNa alakha abhedarUpa lahiye // 8 // punaH jIvadravya vyavasthA vanavArI dRSTAMta // 31 savaiyA sA. - . jaise vanavArImeM kudhAtuke milApa hema, nAnAbhAMti bhayo pai tathApi eka nAma hai // kasIke kasoTI lIka nirakhe sarApha tAhi, vAnake pramANakari letu detu dAma hai // taisehI anAdi pudagalasau. saMjogI jIva, navatatvarUpameM arUpI mahA dhAma hai // dIse anumAnasau udyotavAna auraThaura, dUsaro na aura eka AtamAhI rAma hai // 9 // aba anubhava vyavasthA sUryadRSTAMta // savaiyA 31 sA. jaise ravi. maMDalake udai mahi maMDalameM, Atama aTala tama paTala vilAtu hai // taise paramAtamako anubhau rahata joloM, toloM kahUM duvidhAna kahuM pakSapAta hai // nayako na lesa paramANako na paravesa, nikSepake vaMsako vidhvaMsa hota jAtu hai / jeje vastu sAdhaka hai teU tahAM bAdhaka hai, vAkI rAgadveSakI dazAkI kona vAtu hai // 10 // Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) aba jIva vyavasthA vacanadvAra kathana / aDilla. AdiaMta pUraNa svabhAva saMyukta hai / para sarUpa para joga kalapanA mukta hai // sadA ekarasa pragaTa kahI hai jainameM / zuddha nayAtama vastu virAje bainameM // 11 // aba hitopadeza kathana // kavitta. . ___ sataguru kahe bhanyajIvanaso, torahu turata mohakI jela // samakitarUpa gaho apano guNa, karahu zuddha anubhavako khela // pudgalapiMDa bhAvarAgAdika, inaso nahIM tihAro mela // ye jar3a pragaTa. gupata tuma cetana, jaise bhinna toya aru tela // 12 // aba jJAtA vilAsa kathana // savaiyA 31 sA. koU buddhivaMta nara nirakhe zarIra ghara, bhedajJAna dRSTIso vicAra vastu vAsa to| atIta anAgata varatamAna moharasa, bhIgyo cidAnaMda lakhe baMdhameM vilAsa to|| baMdhako vidAri mahA * mohako svabhAva DAri, Atamako dhyAna kare dekhe paragAsa to // karama kalaMka paMka rahita pragaTarUpa, acala abAdhita viloke deva sAsato // 13 // aba guNaguNI abheda kathana // savaiyA 23 // sA. . zuddha nayAtama AtamakI, anubhUti vijJAna vibhUti hai soI // vastu vicArata eka padAratha, nAmake bheda kahAvata doI // yo saravaMga sadA lakhi Apuhi, Atama dhyAna kare jaba koI / meTi azuddha vibhAvadazA taba, : siddha svarUpakI prApati hoI // 14 // . . . Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) ava jJAtAkA citavana kathana // savaiyA // 31 sA. apanehI guNa parajAyaso pravAharUpa, pariNayo tihUM kAla apane AdhAraso // aMtara bAhira parakAzavAna ekarasa, kSINatA na gahe bhinna rahe bhau 'vikAraso // cetanAke rasa saravaMga marirahyA jIva, jaise lUNa kAMkara bhanyo hai rasa kSAraso // pUraNa svarUpa ati ujjala vijJAnadhana, moko hohu pragaTa vizeSa niravAraso // 15 // ava dravya paryAya abheda kathana // kavitA. jahAM dhruvadharma karmakSaya lacchana, siddha samAdhi sAdhyapada soI // zuddhopayoga joga mahi maMDita, sAdhaka tAhi kahe savakoI // yo paratakSa parokSa svarUpaso, sAdhaka sAdhya avasthA doii| duhuko eka jJAna saMcaya kari, seve siva vaMchaka thira hoI // 16 // . aba dravya guNa paryAya bheda kathana // kavitta. . ___ darasana gyAna caraNa triguNAtama; samalarUpa kahiye vivahAra / / nihacai dRSTi eka rasa cetana, bheda rahita avicala avikAra // samyakdazA pramANa ubhayanaya, nirmala samala ekahI vAra // yauM samakAla jIvakI paraNati, kaheM jineMda gahe gaNadhAra // 17 // aba vyavahAra kathana // dohA. ekarUpa Atama darava, jJAna caraNa haga tIna / bhedabhAva pariNAma yo; vivahAre su malina // 18 // ava nizcayarUpa kaMthana // dohA. . yadyapi samala vyavahAra so, paryaya zakti aneka / . tadapi niyata nayaM dekhiye, zuddha niraMjana eka // 19 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) aba zuddha kathana // dohA. * eka dekhiye jAniye, rami rahiye ika tthaur| ' samala vimala na vicAriye, yaha siddhi nahi aura // 20 // - aba zuddha anubhava prazaMsA kathana // savaiyA 31 sA. jAke pada sohata sulakSaNa anaMta jJAna, vimala vikAzavaMta jyoti laha lahI hai // yadyapi trividhirUpa vyavahArameM tathApi, ekatA na taje yo niyata aMga kahI hai // so hai.jIva kaisIha jugatike sadIva tAke, dhyAna karavekU merI manasA umagI hai ||jaate. avicala riddhi hota aura bhAMti siddhi, nAhIM nAhI nAhI yAme dhokho nAhI sahI hai // 21 // . . . . . . aba jJAtAkI vyvsthaa|| 23 // sAH / . ke apano paMda Apa saMbhArata, ke gurUke mukhakI suni vAnI // bhedavijJAna jagyo ninhake, pragaTI suviveka kalA rajadhAnI // bhAva anaMta bhaye prativibita, jIvana mokSadazA tthhraanii.|| te nara darpaNa jo avikAra, rahe thirarUpa sadA sukha dAnI // 22 // . aba bhedajJAna prazaMsA kathana // savaiyA 31 sA. yAhI vartamAnasamai bhanyanako miTyo moha, lagyohai anAdiko pagyo hai karmamalaso // udai kare bhedajJAna mahA ruciko nidhAna, Urako ujAro.bhAro nyAro duda dalaso // jAte thira rahe anubhau vilAsa gahe phiri, kabahUM apanAyau na kahe. pudagala so // yaha karatUtI yo judAi kare jagataso, pAvaka, jyo bhinna kare kaMcana upala so.|| 23 // . . . . . . . Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) aba paramArthakI zikSA kathana / savaiyA 31 sA. vanArasI kahe bhaiyA bhavya suno merI sIkha, kehUM bhAMti kaisehUke aisA -kAja kIjiye / ekahU muhUrata mithyAtvako vidhvaMsa hoi, jJAnako jagAya aMsa haMsa khoja lIjiye // vAhIko vicAra vAko dhyAna yaha kautUhala, yoMhI bhara janama parama rasa pIjiye // taji bhavavAsako vilAsa savikArarUpa, aMta kari mohako anaMtakAla jIjiye // 24 // . ava tIrthakarake dehakI stuti // savaiyA 31 sA. __ jAke deha yutisoM daso dizA pavitra bhaI, jAke teja Age saba tejavaMta ruke haiM / jAko rUpa nirakhi thakita mahA rUpavaMta, jAke vapu vAsasoM suvAsa aura lUke haiM / jAkI divyadhvani suni zravaNako sukhahota, jAke tana lachana aneka Aya DhUke haiM // teI jinarAja jAke kahe vivahAra guNa, nizcaya nirakhi zuddha cetanasoM cUke haiM // 25 // * jAmeM vAlapano tarunApo vRddhapano nAhi, Ayu parajaMta mahArUpa mahAvala hai // vinAhI yatana jAke tanameM anekaguNa, atisai virAjamAna kAyA niramala hai| jaise vina pavana samudra avicalarUpa, taise jAko mana aru Asana acala hai| aise jinarAja jayavaMta hou jagatameM, jAke subhagati mahA mukatiko phala hai // 26 // . . aba jina svarUpa yathArtha kathana // dohA. jinapada nAhi zarIrako, jinapada cetanamAMhi / jinavarNana kachu aura hai, yaha jinavarNana nAMhi // 27 // ava pudgala ara cetanake bhinna svabhAva dRSTAMta // savaiyA 31 sA. UMce UMce gaDhake kAMgare yoM virAjata haiM, mAno nabha loka gIlivekoM Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) dAMta diyo hai / sohe cahuMora upavanakI . saMvana tAI, gherA kari mAno - bhUmi loka gheri liyA hai // gaharI gaMbhIra khAI tAkI upamA vatAI, nItro kari Anana pAtAla jala piyo hai / aisA hai nagara yAma nRpako na aMga- . koU, yohI cidAnaMdasoM zarIra bhinna kiyo hai // 28 // . . . . . . - aba tIrthakarakI nizcai guNa svarUpa stuti kathana // savaiyA 31 sA. jAmeM lokAlokake svabhAva pratibhAse sava, jagI jJAna zaMkati vimala jaisI ArasI // darzana udyota liyo aMtarAya aMta kiyo, gayo mahA moha . bhayo parama mahA RSI // sanyAsI sahana jogI jogasU udAsI jAmeM, prakRti payAsI lagarahI jari chArasI || sohe ghaTa maMdirameM cetana pragaTarUpaM . aiso jinarAna tAhi baMdata banArasI // 29 // . . . . . . ___ aba zuddha paramAtma stutikA dRSTAMta kaha kara nizcaya ara . vyavahArako nirNaya kare haiM / kavitta chaMda. . . . . . tanu cetana vyavahAra ekase, nihace bhinna bhinna hai doi // tanukI stuti vivahAra jIvastuti, niyatadRSTi mithyAthuti soi // jina so jIva jIva so jivanara, tanujina eka na mAne koi // tA kAraNa tinakI jo stuti, 'soM jinavarakI stuti nAhI hoi // 30 // . ... . aba vastu svarUpa kathana dRSTAMtate dRDha karata haiN| saMvaiyA 23 sA. .. jyoM cirakAla gaMr3I vasudhA mahi, bhUri mahAnidhi aMtara gUjhI // kou . ukhAri dhare mahi Upari, je hagavaMta tine saba sUjhI / / tyoM yaha AtamakI anubhUti, paMDI jar3abhAva anAdi arUjhI // nai jugatAgama sAdhi, kahIguru, lachana vedi vicakSeNa bUjhI // 31 // . . . . . . . . Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 19 ) ava nizcaya Atma svarUpa kathana || aDila chaMda. kahe vitrakSaNa puruSa sar3hA hUM eka hoN| apane rasasUM bhanyo ApanI Teka hoM || mohakarma mama nAMhinAMhi bhramakUpa hai / zuddha cetanA siMdhu haMmAro rUpa hai // 33 // aba aisA ApanA svasvarUpa jAnanese kaisI avasthA prApta hoya hai so kahe hai // jJAna vyavasthA kathana // savaiyA 31 sA. tatvakI pratItisoM lakhyo hai nijaparaguNa, haga jJAna caraNa trividhI pariNayo hai | visada viveka Ayo Acho visarAma pAyo, ApuhImeM Apano sahAro sodhi layohai // kahata banArasI gahata puruSArathako, sahana subhAvasoM vibhAva miTi gayo hai || pannAke pakAye jaise kaMcana vimala hota, taise zuddha cetana prakAza rUpa bhayo hai // 34 // . ava vibhAva chUTanese nija svabhAva pragaTa hoya teUpara naTI ( nAcaNArI strI ) ko dRSTAMta kahe hai| vastu svarUpa kathana // pAtrAkA // savaiyA 31 sA. jaise koDa pAtara banAya vastra AbharaNa, Avata AkhAre nisi ADopaTa karike // dUhUora dIvaTi savAri paTa dUri kIje, sakala sabhAke loka dekhe dRSTi dharike // taise jJAna sAgara miyyAta graMthi mer3hi karI, umagyo pragaTa rahyo tihuM loka bharike // aiso upadeza suni cAhiye jagata jIva, zuddhatA saMbhAre jaga jAlasoM nikarike // 35 // // iti zrIsamayasAra nATakakA prathama jIvadvAra samApta bhayA // 1 // Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) dvitIya ajIvadvAra prAraMbha // 2 // jIvatatva adhiyAra yaha, pragaTa ko samajhAya / aba adhikAra ajIvako, suno catura mana lAya // 1 // ava jJAna ajIvakU paNa jAne hai tAte saMpUrNa jJAnakI - avasthA nirUpaNa kare hai // savaiyA 31 sA. . .. . - parama pratIti upajAya gaNadhara kIsI, aMtara anAdikI vibhAvatA vidArI hai| bhedajJAna dRSTisoM vivekakI, zakati sAdhi, cetana acetanakI dazA . . niravArI hai // karamako nAza kari anubhau abhyAsa dhari,. hiyemeM harakhi nija uddhatA saMbhArI hai // aMtarAya nAza gayo zuddha parakAza bhayo, jJAnako vilAsa tAko vaMdanA hamArI hai // 2 // . . . ..aba guru paramArthakI zikSA kathana kare hai / savaiyA 31 sA. . maiyA jagaMvAsI tUM udAsI vheke jagatasoM, eka cha mahInA upadeza mero mAna re // aura saMkalapa vikalapake vikAra tani, vaiThike ekaMta mana eka Thora Ana re / tero ghaTa saratAmeM tUMhI vhai kamala vAkoM, tUMhI madhukara hai suvAsa pahicAna re // prApati na vhai he kaLU aisA tUM vicArata hai, sahI hai hai prApati sarUpaM yoMhI.jAna re // 3 // aba jIva ara ajIvakA judA judA lakSaNa kahe hai / vastu . svarUpa kathana // dohA. cetanavaMta anaMta guNa, sahita su AtamarAma / yAte anamila aura saba pudgalake pariNAma // 4 // Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (21) . aba aisI pichAna anubhava vinA na hoya, tAtai anubhava prazaMsA kathana kare hai // kavittaH . . . . . .. java cetana saMbhAri nija pauruSa, nirakheM nina dRgaso nina* marma // tava sukharUpa vimala avinAzika, jAne jagata ziromaNi dharma // anubhava kare zuddha cetanako, rame svabhAva vame saba karma // ihi vidhi sadhe mukatiko mAraga, aru samIpa Ave ziva samaM // dohA. varaNAdika rAgAdi jar3a, rUpa hamAro nAMhi / ekabrahma nahi dUsaro, dIse anubhava mAMhi // 6 // khAMDo kahiye kanakako, kanaka myAna saMyoga / nyAro nirakhata myAnasoM, loha kahe sabaloMga // 7 // 'varaNAdika pudgala dazA, dhare jIva bahu ruup| vastu vicArata karamasoM, bhinna eka cidrUpa // 8 // . . jyau~ ghaTa kahiye ghIvako, ghaTako rUpa na ghiiv,| .. tyauM varaNAdika nAmasoM, jar3atA lahe na jIva // 9 // nirAbAda cetana alakha, jAne sahaja sukiiv|. : acala anAdi anaMta nita, pragaTa jagatameM jIva // 10 // __ aba anubhava vidhAna kathana // savaiyA 31 sA. ...' rUpa rasavaMta mUratIka eka pudagala, rUpavina aura yoM ajIba dravya dvidhA hai| cyAra haiM amUratIka jIvabhI amUratIka, yAhItaiM amUratIka vastu dhyAna Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 22) mudhA hai / aurasoM na kabahU pragaTa ApAApahIsoM, aiso thira cetana svabhAva zuddha sudhA hai // cetanako anubhau ArAdhe jaga teI jIva, jinhake akhaMDa rasa cAkhavekI kSudhA hai / / 11 // . . . : aba mUDha svabhAva varNana ||svaiyaa 23 sA. cetana jIva ajIva acetana, lakSaNa bheda ubhe pada nyAre / / samyakadRSTi udAta vicakSaNa, minna lakhe lakhike niravAre / je jagamAMhi anAdi akhaM. Dita, moha mahA madake matavAre // te jaDa cetana eka kahe, tinakI phiri Teka Tare nahiM TAre // 12 // aba jJAtAkA vilAsa kathana // savaiyA 23 sA. .. ____ yA ghaTameM bhramarUpa anAdi, vilAsa mahA aviveka akhAro // tAmahi aura sarUpa na dIsata, pudgala nRtya kare ati bhAro // pherata bheSa dikhAvata kautuka, mona liye varaNAdi pasAro // mohasu bhinna judo jar3asoM cin, mUrati nATaka dekhana hAro // 13 // . aba jJAna vilAsa kathana / savaiyA 32 sA. " . jaise karavata eka kATha bIca khaMDa kare, jaise rAjahaMsa niravAre dUdha jalakoM // taise medajJAna nija bhedaka zakati setI, bhinna bhinna kare cidAnaMda pudagalakoM // avadhikoM dhAve manapakI avasthA pAve, umagike Ave paramAvadhike thalakoM // yAhI . mAMti pUraNa sarUpako udota dhare, kare pratibiMbita padAratha sakalakoM // 14 // . . . . ..... dvitIya ajIvadAra samApta huA // 2 // .. .. . : Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) tRtIya kartAkarmakriyAdvAra prAraMbhaH // 3 // 2 yaha ajIva adhikArako, pragaTa vakhAnyo mrm| aba sunu jIva ajIvake, kartA kriyA karma // 1 // . aba karmakartRtvameM jIvakI kalpanA hai so bhedajJAnase chUTe hai . . .. tAteM bhedajJAnakA mahAtma kahai hai // 31 sA. . . . prathama ajJAnI jIva kahe maiM sadIva eka, dUsaro na aura maiMhI karatA karamako // aMtara viveka Ayo ApA para bheda pAyo, bhayo bodha gayo.miTi bhArata bharamako / / bhAse chaho daravake guNa parajAya saba, nAse dukha lakhyo mukha pUraNa paramako // karamako karatAra mAnyo pudagala piMDa, Apa karatAra bhayo.Atama dharamako // 2 // . . . ..jAhI samai jIva deha buddhiko vikAra tane, vedata svarUpa - nijaM bhedata bharamako // mahA paracaMDa mati. maMDaNa akhaMDa rasa,. anubhau abhyAsa parakA-- sata paramako | tAhI same ghaTameM na rahe viparIta bhAva, jaise tama. nAse bhAnu pragaTi dharamako // aisI dazA Ave jaba sAdhaka kahAve taba, karatA vhai kaise kare pudgala karamako // 3 // . - aba prathama AtmAkU karmako karttA mAne pIche akartA mAne hai| . ... . savaiyA 31 sA. .... jagameM anAdiko ajJAnI kahe mero karma, karatA maiM yAko kiriyAko pratipAkhI hai| aMtara sumati bhAsI jogasU bhayo udAsI, * mamatA miTAya . Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 24 ) parajAya buddhi nAkhI hai // nirabhai svabhAva lIno anubhauko rasa bhInoM, kIno vyavahAra dRSTi nihacemeM rAkhI hai | bharamakI DorItorI dharamako bhayo dhorI, paramasoM prIta jorI karamako sAkhI hai // 4 // jJAnako sAmarthya kahe hai // 31 sA. jaise je darava tAke taise guNa parAjaya, tAhIsoM milata pai mile na kAhuM AnasoM // jIva vastu cetana karama jar3a jAti bheda, aise amilApa jyoM nitaMba jure kAnasoM | aiso suviveka jAke hirade pragaTa bhayo, tAko bhrama gayo jyoM timira bhAge bhAnasoM || soi jIva karamako karatAso dIse paihi, akaratA kahyo zuddhatAke paramAnasoM // 5 // ava jIvake aura pudgalake jur3e jur3e lakSaNa kahe haiM / chappai chaMda. jIvana jJAnaguNa sahita, ApaguNaM paraguNa jJAyakaM / ApA paraguNa lakhe, nAMhi pudgala ihi lAyaka | jIvarUpa cidrUpa sahaja, pudgala aceta jar3a / jIva amUrati mUratIka, pudgala aMtara var3ha | navalaga na hor3a anubhau pragaTa, tavalaga miyyAmati se / karatAra jIva jar3a karamako, subuddhi vikAza yahu bhrama nase // 6 // dohA. kartA pariNAmI dravya karmarUpa pariNAma | kriyA paryAyakI pheranI, vastu eka traya nAmaM // 7 // karttA karma kriyA kare, kriyA karma kartAra / nAma bheda bahuvidhi bhayo, vastu eka nirdhAra // 8 // eka karma karttavyatA, kare na kartA doya / dudhA dravya sattA su to, eka bhAva kyoM hoya // 9 // Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (25) kartA karma aura kriyAko vicAra kahe hai // savaiyA 31. sA. ___ eka pariNAmake na karatA darava doya, doya pariNAma eka dravya na dharata: hai|| eka karatUti doya dravya kabahUM na kare, doya karatUti eka dravya na karata hai / jIva pudagala eka kheta avagAhi dou, apane apane rUpa koU na Tarata hai // jar3a pariNAmaniko karatA hai pudagala, cidAnaMda cetana svabhAva Acarata hai // 10 // mithyAtva aura samyaktva svarUpa varNana kare hai savaiyA. 31. sA. ___ mahA dhITa duHkhako vasITha para dravyarUpa, aMdha kUpa kAhUrai nivAyo nahiM gayo hai| aiso mithyAbhAvalagyo jIvake anAdihIko, yAhi ahaMbuddhi liye nAnAbhAMti bhayo hai // kAhU samai kAhUko mithyAta aMdhakAra bhedi, mamatA 8... uchedi zuddha bhAva pariNayoM hai // tinahI viveka dhAri baMdhako vilAsa DAri, Atama sakatisoM jagata jIti liyo hai // 11 // ava yathA karma tathA kartA ekarUpa kathana // savaiyA 31 sA. zuddhabhAva cetana azuddhabhAva cetana, duhUMko karatAra jIva aura nahiM mAniye // karmapiMDako vilAsa varNa rasa. gaMdha phAsa, karatA duhUMko pudagala paravAniye // tAte varaNAdi guNa jJAnAvaraNAdi karma, nAnA parakAra pudagalarUpa jAniye // samala' vimala pariNAma je je cetanake, te te saba alakha puruSa yoM baqhAniye // 12 // .. .. .. . ... ..... ava ye vAtake rahasyakU mithyAdRSTI jAnehI nahIM hai te ..... . Upara dRSTAMta kahe hai // savaiyA 31.sA.. . . jaise gajarAja nAna ghAsake garAsa kari, bhakSaNa svabhAva nahIM bhinna Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) rasa liyo hai / jaise matavAro nahi jAne sikharaNi svAda, muMgameM magana . kahe gaU dUdha piyo hai // taise mithyAmAte jIva jJAnarUpI hai sadIva, pagyo pApa punyaso sahana zunna hiyo hai / cetana acetana duhUkoM mizra piMDa lakhi, ekameka mAne na viveka kachu kiyo hai // 13 // mithyAtvI jIva karmako kartA mAne hai so bhrama hai / / savaiyA 23 sA. jaise mahA dhUpake tapatimeM tisAye mRga, bharamaseM mithyAjala pIvanekoM dhAyoM hai / jaise aMdhakAra mAMhi jevarI nirakhi nara, bharamasoM Darapi sarapa mAni Ayo hai / apane svabhAva jaise sAgara hai thira sadA, pavana saMyogoM uchari akulAyo hai / / taise jIva jar3oM avyApaka sahaja rUpa, bharamasoM karamako karatA kahAyo hai / / 14 // ... ... ." - samyaktvI bhedajJAnate karmake kAkA bhrama dUra kare hai .. te Upara dRSTAMta // saMvaiyA 31 sA.. . jaise rAjahaMsake badanake saparasata, dekhiye pragaTa nyAro kSIra nyAro nIra hai // taise samakitIke sudRSTimeM sahana rUpa, nyAro jIva nyAro karma nyArohI zarIra hai ||'jv zuddha cetanake anubhau abhyAseM tava, bhAse Apa acala na dUno aura sIra hai / pUrava karama udai Aike dikhAI dei, karatA na hoi tinhako tamAsagIra hai // 15 // ........... .. / // aba jIva aura pudgala ekameka ho rahe haiM tisako judA kaise . jAnanA so kahe hai // savaiyA 31 sA... jaise uSaNodakameM udaka svabhAva sIta, AgakI upaNatA pharasa jJAna lakhiye // jaise svAda vyaMjanameM dIsata vividharUpa, loNako suvAda khAro nIma Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27) jJAna caliye // taise ghaTa piMDameM vibhAvatA jJAnarUpa jIva bheda jJAnarUpa jJAnasoM. parakhiye // bharamasoM karamako karatA hai cidAnaMda, darava vicAra karatAra nAma naliye // 16 // dohA. jJAna bhAva jJAnI kare, ajJAnI ajJAna / dravyakarma pudgala kare, yaha nizcai paramANa // 17 // jJAna svarUpI AtamA, kare jJAna nahi aura / dravyakarma cetana kare, yaha vyavahArI dora // 18 // . // ava ziSya prazna-kartRtva kathana // savaiyA, 23 sA. pudgala karma kare nahiM jIva, kahI tuma maiM samajhI nahi taisI // kauna kare "yaha rUpa kaho, aba ko karatA karanI kahu kaisI // ApahI Apa mile viThure jar3a, kyoM kari mo mana saMzaya aisI // ziSya saMdeha nivAraNa kAraNa, bAta kahe guru hai kachu jaisI // 19 // dohA. pudgala pariNAmI dravya, sadAparaNave soy| yAte pudgala karmakA, pudgala kartA hoya // 20 // . . ava punaH ziSya praznaH- // chaMda aDilla. . . jJAnavaMtako bhoga nirjarA hetu hai . / ajJAnIko bhoga baMdha phala detu. hai // yaha acarajakI vAta hiye nahi AvahI / pUche koU ziSya gurU samaMjhAvahI // 21 // . . Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) ziSyakA saMdeha nivAraNeke liye guru yathArtha .. uttara kahe hai| savaiyA 31 sA. . dayoM dAna pUjAdika viSaya kapAyAdika, duhu karma bhoga paiM duhako eka kheta hai| jJAnI mUDha karama dIse ekase pai pariNAma, pariNAma bheda nyAro nyAro phala deta hai / jJAnavaMta karanI kareM pai udAsIna rUpa, mamatA na dhare tAte nirjarAko hetu hai | vaha karatUti mUDha kare pai maganarUpa, aMdha bhayoM mamatAsoM baMdha 'phala leta hai // . 22 // ava kuMbhArako dRSTAMta deya mUDhako kartApaNA siddha kare hai / chappai. ___ jyoM mATI mAMhi kalaza, honekI zakti rahe dhruva / daMDa cakra cIvara kulAla, vAhina nimitta huva / tyoM pudagala paramANu, puMna varagaNA bheSa dhari / jJAnAvaraNAdika svarUpa, vicaraMta vividha pari / vAhina nimitta bahi-tarAtamA, gahi saMzai ajJAnamati / jagamAMhi ahaMkRta bhAvasoM, karmarUpa hai. pariNamati // 23 // . . aba nizcayase jIvakU akartA mAni AtmAnubhavameM rahe hai tAkA mahAtma kahe hai / savaiyA 23 sA. je na kare naya pakSa vivAda, dhare na viSAda alIka na bhAkhe // je "udavega tale ghaTa aMtara, sItala bhAva niraMtara rAkhe // je na guNI guNa bheda vicArata, AkulatA manakI sava nAkhe / te jagameM dhari Atama dhyAna, akhaMDita jJAna sudhArasa cAkhe // 24 // . .. avaM nizcayase akaMtapaNA aura vyavahArase kartApaNA . . . . / sthApana kari vatAve hai // savaiyA 31 sA. . . . . . . .. * vyavahAra dRSTisoM vilokata vaMdhyosoM dIse, nihacai nihArata na vAMdhyo Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29) yahu kinahIM // eka pakSa vaMdhyo eka pakSasoM abaMdha sadA, doDa pakSa apane anAdi dhare inahI // kou kahe samala vimalarUpa kou kahe, cidAnaMda. taisAhI vakhAnyo jaise jinahIM // baMdhyo mAne khulyo mAne dvai nayake bhedajAne, soI jJAnavaMta jIva tattva pAyo tinahIM // 25 // doU nayakU jAnakara samarasa bhAvameM rahe hai tAkI prazaMsA savaiyA 31 sA. prathama niyata naya dUjo vyavahAra naya, duhUko phalAkta anaMta bheda phale hai // jyoM jyoM naya phaile tyoM tyoM manake kallola, phaile, caMcala subhAva lokA lophaloM uchale hai| aisI naya.kakSa tAko pakSa tani jJAnI jIva, samarasi bhaye ekatAsoM nahi Tale hai / mahA mohanAse zuddhaanubho abhyAse nija, vala paragAsi sukharAsI mAMhi rale hai // 26 // vyavahAra aura nizcaya batAya cidAnaMdakA satyasvarUpa kahe hai| savaiyA 31. ___ jaise kAhu bAjIgara cauhaTe bajAI Dhola, nAnArUpa dharike bhagala vidyA ThAnI hai // taise maiM anAdiko mithyAtvakI taraMganisoM, bharamameM dhAi bahu kAya nijamAnI hai| aba jJAnakalA jAgI bharamakI dRSTi bhAgI, apani parAI saba soMja pahicAnI hai // jAke udai hota paramANa aisI bhAMti bhaI,. nihace hamAri jyoti soI hama jAnI hai // 27 // jJAtA hoya so AtmAnubhavameM vicAra kare hai| savaiyA 31 sA. jaise mahA ratanakI jyotimeM lahari uThe, jalakI taraMga jaise lIna hoya jalameM // taise zuddha Atama darava parajAya kari, upaje vinase thira rahe. nija thaloM // aiso avikalapI ajalapI AnaMda rUpi, anAdi anaMta gahi Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 30 ) lIje eka palmeM || tAko anubhava kI parama pIyUSa pAMje, baMdhakoM vilAsaDAri dIne pudgalameM // 28 // * AtmAkA zuddha anubhava hai so parama padArtha hai tAkI prazaMsA / savaiyA 31. dravyArthika naya parayAyArthika naya dou zruta jJAnarUpa zruta jJAna to parokha hai // kruzuddha paramAtamAko anubhau pragaTa tAte, anubhau virAjamAna anubha adokha hai || anubhau pramANa bhagavAn puruSa purANa, jJAna aura vijJAnaghana mahA sukha pokha hai // parama pavitra yo anaMta nAma anubhauke, anubhau vinA na kahUM aura Thaura mokha hai // 29 // aba anubhava vinAH saMsAra meM bhrame ara anubhava hote mokSa pAye hai so kahe hai / savaiyA 31 sA. jaise eka jala nAnArUpa daravAnuyoga, bhayo bahu bhAMti pahicAnyo. na.. parata hai // phIri kAla pAI daravAnuyogaM dUra hota, apane sahaja nIce mAraga Dharata hai // taise yaha cetana padAratha vibhAvatAsoM, gati joni bheSa bhava bhAvari bharata hai // samyak svabhAva pAr3a anubhauke paMtha dhAi, baMdhakI jugatI bhAni mukatI karata hai // 30 // dohA nizi dina mithyAbhAva bahu, dherai mithyAtI jIva // jAte bhAvita karmako, karttA ko sadIva // 31 // ava mUDha mithyAtvI hai so karmako karttA hai aura jJAnI karttA hai so kahe hai / / caupAI // -- kare karama soI karatArA / jo jAne so jAnana hArA // jo karatA nahi nAne soI / jAne so karatA nahi hoI // 32 // Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (31) je jJAtA jAnanahAra hai te akartA kaisA hoya / soraThA. jJAna mithyAta na eka, nahi rAgAdika jJAna mahI // jJAna karama atireka, jJAtA so karatA nahI // 33 // mithyAtvI hai so dravyakarmakA kartA nahi bhAvakarmakA kartA hai so kahe hai // chappai. karama piMDa aru rAgabhAva, mili eka hoya nahi / doU bhinna svarUpa vasahi, doU na jIva mhi.| karama piMDa pudgala, bhAva rAgAdika mUDha bhrama / alakha eka pudgala anaMta, kima dharahi prakRti sama / nija nija vilAsa juta jagata mahi, jathA sahaja pariNamahi tima / karatAra jIva jar3a karamako, moha vikala jana kahahi ima // 34 // // aba jIvakA siddhAMta (Atma prabhAva kathana ) samabhAve hai ||chppai. ___ jIva mithyAt na kare, bhAva nahi dhare bharama mala / jJAna jJAnarasa rame, hoi karamAdika pudagala / asaMkhyAta paradeza zakati, jhagamage pragaTaM ati / cidvilAsa gaMbhIra dhIra, thira rahe vimala mati / javalaga prabodha ghaTa mahi udita, tavalaga anaya na pokhiye / jima dharamarAja varataMta pura, nihi tihiM nItihi dokhiye // 35 // . . kartA karma kriyA tritIya dvAra samApta bhayo // 3 // Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32) atha punyapApa ekatva karaNa caturthadvAra prAraMbha // 4 // kartA kriyA karmako, pragaTa bakhAnyo muul| aba varanauM adhikAra yaha, pApapunya samatUla // 1 // pApapuNya dvAraviprathama jJAnarUpa caMdrake kalAkUnamaskAra kare hai|kvitt. .: jAke udai hota ghaTa aMtara, vinase moha mahA tama roka || zubha ara azubha karamakI duvidhA, miTe sahana dIse ika thoka // jAkI kalA hota saMpUraNa, prati bhAse sava loka aloka // so pratibodha zazi nirakhi, banArasiM sIsa namAi deta paMga dhoka // 2 // . . mohate zubha ara azubha karmakI dvidhA dIkhe hai so ekarUpa . dikhAve hai / savaiyA 31 sA.. .. . jaise kAhu caMDAlI jugala putra jane tina, ekA dIyo vAmanakU eka ghara rAkhyo hai / bAmana kahAyo tina madya mAMsa tyAga kIno, cAMDAla kahAyo tina madyamAMsa cAkhyo hai // taise eka vedanI karamake jugala 'putra, eka pApa eka punya nAma bhinna bhAkhyo hai / duhUM mAhi dora dhUpa doU / ' karma baMdha rUpa, yAte jJAnavaMta kou nAhi abhilAkhyo hai // 3 // - gurune pApa ara punyako samAna kahyo tisaM Upara ziSya prazna kare hai // caupAIH . . . . . . . kou ziSya kahe guru pAhI / pApa punya doU sama naahiiN|| kAraNarasa svabhAvaM phala nyAro / eka AniSTa lage ika pyAro // 4 // ziSya pApapunyake kAraNa, rasa, svabhAva, ara phala, juda jude kahe hai // savaiyA 31 sA. saMkaleza pariNAmanisA pApa baMdha hoya, vizuddhasA punya baMdha hetu bheda Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (33) mAniye // pApake udai asAtA tAko hai kaTuka svAda, punya udai sAtA miSTa rasa bheda jAniye // pApa saMkaleza rUpa punya hai vizuddha rUpa, duhUMko svabhAva bhinna bheda yoM vakhAniye // pApasoM kugati hoya punyasoM sugati hoya aiso phala bheda paratakSa paramAniye // 5 // __ aba ziSyake praznakU guru uttara kahe hai pApapunya ekatva karaNa // savaiyA 31 sA. pApa baMdha punya vaMdha duhUmeM mukati nAhi, kaTuka madhura svAda pudgalako dakhiye // saMkaleza vizuddhi sahana dou karmacAla, kugati sugati jaga jAlameM visekhiye // kAraNAdi bheda tohi sUjhata mithyA mAMhi, aiso dvaita bhAva jJAna dRSTimeM na lekhiye / / dou mahA aMdha kUpa dou karma baMdha rUpa, duhuMko vinAza mokSa mAragameM dekhiye // 6 // ' ava mokSa mArgameM pApapunyakA tyAga kahyA tisa mokSa paddhatIkA ' svarUpa kahe hai // savaiyA 31 sA. sIla tapa saMyama virati dAna pUjAdika, athavA asaMyama kaSAya viSai bhoga hai // kou zubharUpa kou azubha svarUpa mUla, vastuke vicArata duvidha karma roga hai // aisI baMdha paddhati bakhAnI vItarAga deva, Atama dharamameM karata tyAga joga hai / / bhau jala taraiyA rAgadveSake haraiyA mahA, mokSake karaiyA eka zuddha upayoga hai // 7 // ava ardhA savaiyAmeM ziSya prazna kare ara ardhA savaiyAmeM guru uttara kahe hai // savaiyA 31 sA. ziSya kahe svAmI tuma karanI zubha azubha, kInI hai niSedha mere saMzamana mAMhi hai // mokSake sadhaiyA jJAtA deza viratI munIza, tinakI avasthA to nirAvalaMba nAhIM hai / kahe guru karamako nAza anubhau abhyAsa, aiso Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) avalaMba unahIko una mAMhi hai // nirUpAdhi Atama samAdhi soI ziva rUpa, aura daura dhUpa pudgala parachAMhI hai // 8 // .. ava zubhakriyAmeM baMdha tathA mokSa ye donUM hai so svarUpa / batAve hai // savaiyA 23 sA. mokSa svarUpa sadA cinmUrati, vaMdha mahI karatUti kahI hai / / jAvata kAla vase jaha~ cetana, tAvata so rasa rIti gahI hai | Atamako anubhau jabaloM tavaloM, zivarUpa dazA nivahI hai // aMdha bhayo karanI jaba ThANata, vaMdha, vithA taba phaili rahI hai // 9 // __ ava mokSa prAptikA kAraNa aMtara dRSTi hai so kahe hai // soraThA. aMtara dRSTi lakhAva, ara svarUpako AcaraNa / .. e paramAtama bhAva, ziva kAraNa yeI sadA // 10 // . avaM baMdha honekA kAraNa bAhya dRSTi hai so kahe hai // soraThA. . karma zubhAzubha doya, pudgalapiMDa vibhAva ml| inasoM mukti na hoya, nAMhI kevala pAiye // 11 // avaye vAta Upara ziSya pazna kare ara guru uttara kahe hai| savaiyA 31 tA. koI ziSya kahe svAmI azubhakriyA azuddha, zubhakriyA zuddha tuma aisI kyoM na vrnii.|| guru kahe javaloM kriyAke pariNAma rahe, tabalo upala upayoga joga dharanI // thiratA na Ave tauloM zuddha anubhau na hoya, yAte dou kiyA mokSa pathakI kataranI / / baMdhakI kairayA dou duhameM na bhalI koDa, bAdhaka vicArameM niSiddha kInI karanI // 12 // . aba jJAna mAtra mokSamArga hai so kahe hai // savaiyA 31 sA. . . mukatike sAdhakakoM vAdhaka karama sava, AtamA anAdiko karama mAhi lUkyo hai // yetepari kahe jo ki pApaburo punyamalo, soi 'mahI mUDa mokSa Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (35) - mAragasoM cUkyo hai / samyak svabhAva liye hiyemeM pragaTyo jJAna, Uradha umaMgi calyo kAhUM. na rukyo hai // ArasIso ujjala banArasI kahata Apa, kAraNa svarUpa vheke kArijako DhUkyo hai // 13 // aba jJAnakA ara karmakA byorA kahe hai| savaiyA 31 sA. jAloM aSTa karmako vinAza nAhi saravathA, toloM aMtarAtamAmeM dhArA doI varanI // eka jJAnadhArA eka zubhAzubha karmadhArA, duhUkI prakRti nyArI nyArI nyArI dharanI // itano vizeSaju karama dhArA baMdha rUpa, parAdhIna zakati vividha baMdha karanI // jJAna dhArA mokSarUpa mokSakI karanahAra, doSakI haranahAra bhau samudra taranI // 14 // aba mokSa prApti jJAna ara kriyA te hoya aisA jo syAdvAda hai . tinakI prazaMsA kare hai // 31 sA.. __samujhe na jJAna kahe karama kiyesoM mokSa, aise jIva vikala mithyAtakI gahalameM // jJAna pakSa gahe kahe AtamA abaMdha sadA, varate suchaMda teu DUve hai cahalameM // jathA yogya karama kare pai mamatA na dhare, rahe sAvadhAna jJAna dhyAnakI TahalameM / / teI bhava sAMgarake upara vhai tare jIva, jinhako nivAsa syAdavAdake mahalameM // 15 // . .. .... . ...' aba mUDhake kriyAkA tathA vicakSaNake kriyAkA varNana kare hai| savaiyA 31. jaise matavAro kou kahe aura kare aura, taise mUDha prANI viparItatA / dharata hai / / azubha karama baMdha kAraNa vakhAne mAne, mukatIke hetu zubha rIti AcarataM hai . // aMtarasudRSTi bhaI. mUDhatA visara gaI, jJAnako udyota .bhrama timira harata hai // karaNIsoM bhinna raheM Atama svarUpa gahe, anubhau AraMbhi rasa kautuka karata hai // 16 // . punyapApa ekatva karaNa caturthadvAra samApta bhayA // 4 // .. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) atha paMcama AzravadvAra prAraMbha // 5 KREk dohA. . pApa punyakI ekatA, varanI agama anUpa / .. .. aba Azrava adhikAra kachu, kahUM adhyAtama rUpa // 1 // Azrava subhaTako nAza karanahAra jJAnaM subhaTa hai . tisa jJAnakU namaskAra kare hai // 31 sA. je je jagavAsI jIva thAvara jaMgama rUpa, te te. nija vasa kari rAkhe vala torike / / mahA abhimAna aiso Azrava agAdha jodhA, ropi raNa thaMbha gar3o bhayo mUcha morike | Ayo tihi thAnaka acAnaka parama dhAma, jJAna nAma subhaTha savAyo vala pherike Azrava pachAnyo raNathaMva tor3i DAyo tAhi, nirakhI vanArasI namata kara jorike // 2 // . dravyaAzravakA bhAvaAzravakA ara samyakajJAnakA. lakSaNa . . kahai hai // savaiyA 23 sA. * darvita Azrava so kahiye jahiM, pudgala jIva pradeza garAsai ||:bhaavit Azrava so kahiye jahiM, rAga vimoha virodha vikAse // samyak paddhati so kahiye hiM, darvita bhAvitaM Azrava nAse || jJAnakalA pragaTe tihi sthAnaka, aMtara vAhira aura na bhAse // 3 // Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (37) jJAtA nirAzravI hai so kahe hai // caupAI. jo dravyAzrava rUpa na hoI / jahAM bhAvAzrava bhAva na koI // jAkI dazA jJAnamaya lahiye / so jJAtAra nirAzrava kahiye // 4 // jJAtAkA sAmarthya (nirAzravapaNA ) kahai hai / savaiyA 31 sA. jete mana gocara pragaTa buddhi pUravaka, tina pariNAmanakI mamatA haratu hai // manaso agocara abuddhi pUravaka bhAva, tinake vinAzaveko udyama dharatu hai // yAhI bhAMti para paraNatiko patana kare, mokSako jatana kare bhaunala taratu hai // aise jJAnavaMta te nirAzrava kahAve sadA, jinhako sunasa suvicakSaNa karatu hai // 5 // gurUneM jJAnIkU nirAzravI kahyA te Upara ziSya prazna kare hai|| . . savaiyA 23 sA. jyoM jagameM vicare matimaMda, svachaMda sadA varate budha taise // caMcala citta asaMjama naina, zarIra saneha yathAvata jaise // bhoga saMjoga parigraha saMgraha, moha vilAsa kare jahAM aise // pUchata ziSya AcArajakoM yaha, samyakvaMta nirAzrava kaise // 6 // ziSyake praznakA guru uttara kahe hai // savaiyA 31 sA. ... pUrava avasthA ne karama vaMdha kIne ava, teI udai AI nAnA bhAMti rasa deta haiM / keI zubha sAtA keI azubha asAtA rUpa, duhUMmeM na rAga na virodha samaceta haiM // yathAyogya kriyAkare phalakI na icchAdhare, jIvana mukatiko virada gahi leta haiM // yAteM jJAnavaMtako na Azrava kahata kou, muddhatAsoM nyAre bhaye zuddhatA sameta haiM // 7 // . Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) dohA. jo hita bhAvasu rAga hai, ahita bhAva virodha / bhramamAva vimoha hai, nirmala bhAvasu bodha // 8 // rAga virodha vimoha mala, yeI AzravaM mUla / yeI karma baDhAike, kare dharamakI bhUla // 9 // * jahAM na rAgAdika dazA so samyak pariNAma / yAte samyakvaMtako, kahyo nirAzrava nAma // 10 // jJAtA nirAzravapaNAmeM vilAsa kare hai so kahe hai / savaiyA 31 sA. _ ne koI nikaTa bhavyarAsI jagavAsI jIva, mithyAmata bhedi jJAna bhAva pariNaye haiM // jinhake sudRSTImeM na rAga dveSa moha kahUM, vimala vilokanimeM tInoM nIti laye haiM // taji paramAda ghaTa sodhi je nirodhi joga, zuddha upayogakI dazAmeM mili gaye haiN| teI baMdha paddhati viDAri para saMga jhAri, . bhApameM magana hai ke AparUpa bhaye haiM // 11 // ava jJAtAke kSayopazama bhAvate tathA upazama bhAvate caMcalapaNA hai to kahe hai // 31 sA. jete jIva paMDita kSayopazamI upazamI, inakI avasthA jyoM luhArakI saMDAsI hai // khiNa AgimAMhi khiNa pANimAMhi taise yeu, khiNameM mithyAta. . khiNa jJAnakalA bhAsI hai / joloM jJAna rahe toloM sithala caraNa moha, jaise kIle nAgakI zakati gati nAsI hai | Avata mithyAta tava nAnArUpa baMdhaH / kare, neu kIle nAgakI zakati paragAsI hai // 12 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (39) dohI. yaha nicora yA graMthako, yahe parama rasa pokha / taje zuddhanaya baMdha hai, gahe zuddhanaya mokhaM // 13 // ava jIvake bAhya vilAsa aMtara vilAsa batAve hai / savaiyA 31 sA. karamake cakrameM phirata jagavAsI jIva, vhai rahyo vahiramukha vyApata viSamatA ||aNtr sumati AI vimala bar3AI pAI, pudgalasoM prIti TUThI chUTI mAyA mamatA // zuddhanai nivAsa kIno anubhau abhyAsa lIno, bhramabhAva chAMDi dIno bhInocitta samatA // anAdi anaMta avikalapa acala aiso, pada abalaMvi avaloke rAma ramatA // 14 // aba AtmAkA zuddhapaNA samyakadarzana hai tisakI prazaMsA ___kare hai / savaiyA 31 sA.. ____ jAke parakAzameM na dIse rAga dveSa moha, Azrava miTata nahi baMdhako tarasa hai / tihuM kAla nAmeM pratibiMbita anaMtarUpa, ApahuM anaMta sattA 'naMtateM sarasa hai / / bhAvazruta jJAna paramANa jo vicAri vastu, anubhau kare na jahAM vANIko parasa hai // atula akhaMDa avicala AvinAsI dhAma, cidAnaMda nAma aiso samyak darasa hai // 15 // . // iti paMcama Azrava dvAra samApta bhayo // 5 // . Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (40) atha chaho saMvara dvAra prAraMbha // 6 // dohA. Azravako adhikAra yaha, kahyA jathAvat jema / aba saMvara varNana karUM, sunahu bhavika dhari prema // 1 // aba saMvara dvArake AdimeM jJAnakU namaskAra kare hai // 31 sA. Atamako ahita adhyAtama rahita aiso, Azrava mahAtama akhaMDa aMDavata hai / tAko visatAra gilivekoM paragaTa bhayo, brahmaDako vikAza brahmamaMDavata hai / / jAmeM satra rUpa jo sabameM saba rUpasoM pai, sabanisoM alipta AkAza khaMDavata hai // sohai jJAnabhAna zuddha saMvarako bheSa dhare, tAkI ruci rekhako hamAre daMDavat hai // 2 // ' ava jJAnase jar3a aura cetanakA bheda samajhe tathA saMvara hai . . tisa jJAnakI mahimA kahe hai // 23 sA. * zuddha suchaMda abheda avAdhita, bheda vijJAna su tIchana ArA // aMtara bheda svabhAva vibhAva, kare jar3a cetana rUpa duphArA // so jinhake urameM upajyo, na ruce tinhako parasaMga sahArA / / Atamako anubhau kari te; harakhe parakhe paramAtama dhArA // 3 // aba samyaktake sAmarthyate samyagjJAnakI ara Atmasva. rUpakI prApti hoya hai so kahe hai // 23 sA. . jo kabahUM yaha jIva padAratha, ausara pAya mithyAta miTAve // . samyak dhAra pravAha vahe guNa, jJAna udai mukha Uradha dhAve // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (41) to abhiaMtara darvita bhAvita, karma kaleza praveza na pAve // Atama sAdhi adhyAtamake patha, pUraNa vhai parabrahma kahAve // ||ab saMvarakA kAraNa samyaktva hai tAte samyakadRSTikI mahimA kahe hai // 23 sAbhedi mithyAtvasu vedi mahA rasa, bheda vijJAna kalA nini pAI // jo apanI mahimA avadhArata, tyAga kare urasoM ju parAI // uddhata rIta vase ninike ghaTa, hota niraMtara jyoti savAI // te matimAna suvarNa samAna, lage tinakoM na zubhAzubha kAI // 5 // aba bhedajJAna hai lo saMvarako tathA mokSako kAraNa hai - . tAte bhedajJAnakI mahimA kahe hai ||addill. bhedajJAna saMvara nidAna niradoSa hai| saMvara so nirajarA anukrama mokSa hai / bhedajJAna ziva mUla jagata mahi maaniye| jadapi heya hai tadapi upAdeya jAniye // 6 // dohA. bhedajJAna tabalauM bhalo, jabalauM mukti na hoya / parama jyoti paragaTa jahAM, tahAM vikalpa na koya // 7 // muktiko upAya bhedajJAna hai usakI mahimA kahe hai||caupaaii. bhedajJAna saMvara jinha pAyo / so cetana zivarUpa khaayo|| bhedajJAna jinhake ghaTa nAhI / te jar3a jIva vadhe ghaTa mAMhI // 8 // Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) dohA. bhedajJAna sAbU bhayo, samarasa nirmala nIra / dhobI aMtara AtamA; dhove nijaguNa cIra // 9 // ava bhedajJAnakI jo kriyA (kartavyatA ) hai so dRSTAMta - te kahe hai // savaiyA 36 sA. jaise raja sodhA raja sodhike darava kADe, pAvaka kanaka kADhe dAhata upala ko // paMkake garabhameM jyo DAriye kutaka phala, nIra kare ujjala nitori DAre malako / / dadhike mathaiyA mathi kADhe jaise mAkhanako, rAjahaMsa jaise dUdhapIve tyAgi jalako / taise jJAnavaMta bhedajJAnakI zakati sAdhi, vede nija saMpatti ucchedepara dalako // .10 // . .. aba mokSakA mUla bhedajJAna hai so kahe hai / chappai chaMda. pragaTa bheda vijJAna, ApaguNa paraguNa jAne / para paraNati parityAga, zuddha anubhau tithi ThAne / kari anubhau abhyAsa, sahaja saMvara parakAse / Azrava dvAra virodhi, karmaghana timira vinAse / kSaya kari vibhAva samabhAva bhAja, niravikalpa nina pada. gahe / nirmala vizuddha zAzvata sudhira, parama atIMdriya sukhalahe // 11 // . // iti chaTo saMvaradvAra samApta bhayo // 6 // Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (43 atha saptama nirjarA dvAra prAraMbha // 7 // dohA. varaNI saMvarakIdazA, yathA yukti paramANa / mukti vitaraNI nirjarA, suno bhavika dhari kAna // jo saMvara pada pAi anaMde / so pUrava kRta karma nikaMde // jo aphaMda vhai bahurina phaMde / so nirjarA banArasi bnde||1|| .. ava nirjarAkA kAraNa samyajJAna hai tisa jJAnakI mahimA kahe hai| dohA, soraThA. mahimA samyakUjJAnakI, aru virAga balajoya // kriyA karata phala muMjate, karmaba~dha nahi hoya // 2 // * pUrva udai saMbaMdha, viSaya bhogave samakitI // kare na nUtana vaMdha, mahimA jJAna virAgakI // 3 // ava samyakajJAnI bhoga bhogave hai tohUM tisarvaM karmakA kalaMka nahi lage hai so kahe hai / savaiyA 31 sA. jaise bhUpa kautuka svarUpa kare nIca karma, kautUki kahAve tAso kona kahe raMka hai // jese vyabhicAriNI vicAre vyabhicAra vAko, jArahIsoM prema bharatAsoM citta vaMka hai / / jaise dhAI vAlaka cuMghAI kare lAlapAla, jAne tAMhi aurako jadapi vAke aMka hai // taise jJAnavaMta nAnA bhAMti karatUti ThAne,. kiriyAko bhinna mAne yAte nikalaMka hai // 4 // . Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 44 ) jaise nizi vAsara kamala rahe paMkahImeM, paMkaja kahAve paiM na vAke diga paMka hai | jaise maMtravAdI vipadharasoM gahAve gAta, maMtrakI zakati vAke vinA viSa DaMka hai | jaise jIbha gahe cikanAI rahe rUkhe aMga, pAnImeM kanaka jaise kAyase aTaMka hai || taise jJAnavaMta nAnAbhAMti karatUti ThAne, kiMriyAko bhinna mAne yAte nikalaMka hai // 5 // aba samyaktI hai so jJAna ara vairAgyakUM sAdhe haiM so kahe hai / 23 sA. samyakvaMta sadA ura aMtara, jJAna virAga ubhai guNa dhAre // jAsu prabhAva lakhe nija lakSaNa, jIva ajIva dazA nikhAre // Atamako anubhau kari sthira, Apa tare aru aurani tAre // sAdhi svadravya lahe ziva sarmaso, karma upAdhi nyathA vami DAre // 6 // vipayake aruci vinA cAritrakA vala niSphala hai so kahe hai // savaiyA 23 sA. jo nara samyakta kahAvata, samyakjJAna kalA nahi jAgI // Atama aMga avadha vicArata, dhArata saMga kahe hama tyAgI // bheSa dhare munirAja paTaMtara, aMtara moha mahA nalaM dAgI // sUnya hiye karatUti kare pari so saTha jIva na hoya virAgI // 7 // bhedajJAna vinA samasta kriyA ( caritra ) asAra hai so kahe haiM // savaiyA 23 sA.. graMtha race carace zubha paMtha, lakhe jagameM vivahAra supattA // sAdhi saMtoSa arAdhi niraMjana, deI suzIkha na leDa : adattA // naMga dharaMga phire taji saMga, chake saravaMga mudhA rasa mattA // e karatUti kare saTha pai, samujhe na anAtama Atama sattA // 8 // . * Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (45) dhyAna dhare kari iMdriya nigraha, vigrahasoM na gine jina nattA / / tyAgi vibhUti vibhUti maDhe tana, joga gahe bhavabhoga virattA / / mauna rahe lahi maMda kapAya, sahe vadha baMdhana hoi na tattA / / e karatUti kare saTha paiM, samujhe na anAtama Atama sattA // 9 // cau0-jo vina jJAna kriyA avagAhe / jo vina kriyA mokSapada cAhe // jo vina mokSa kahe maiM sukhiyA / so ajAna mUDhanimeM mukhiyA // 10 // guru upadeza kare paNa mUDha nahIM mAne tisa Upara citrakA dRSTAMta kahe hai // savaiyA 31 sA. jagavAsI jIvanisoM guru upadeza kare, tumheM yahAM sovata anaMta kAla vIte hai / / jAgo vhai saceta citta samatA sameta suno, kevala vacana nAmeM - 'akSa rasa jIte hai | Avo mere nikaTa batAUM maiM tihAre guNa, parama surasa bhare karamasoM rIte hai| aise vaina kahe guru tou te na dhare ura, mitra kaise putra kidho citra kaise cIte hai // 11 // dohA. * aitapara punaH sadguru, bole macana rasAla / . zaina dazA jAgrata dazA, kahe duhUMkI cAla // 12 // jIvake zayana dazAkA svarUpa kahe hai // savaiyA 31 sA. kAyA citra zAlAmeM karama parajaMka bhAri, mAyAkI savArI seja cAdara kalapanA // zaina kare cetana acetatA nIMda liye, mohakI marora yahai locanako DhapanA // udai vala jora yahai zvAsako zavada dhora, viSa sukha kArIjAkI dora yahai sapanA // aise mUDha dazAmeM magana rahe tihuM kAla, dhAve bhrama jAlameM na pAve rUpaM apanA // 13 // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (46) jIvake jAgrata dazAkA svarUpa kahe haiM // savaiyA 31 sA. citrazAlA nyArI parajaka nyArI sena nyAri, cAdarabhI nyArI yahAM jhUThI merI thapanA // atIta avasthA sanai nidrA bohi koDa pai na vidyamAna palaka na yAmeM aba chapanA // zvAsa au supana dou nidrAkI alaMga bujhe, sUjhe sava aMka lAkha Atama drpnaa.|| tyAgi bhayo cetana acetanatA bhAva chor3i, bhAte dRSTi kholike saMbhAle rUpa apanA // 14 // .. dohA. . . . iha vidhi je jAge puruSa, te zivarUpa sadIva / je sovahiM saMsArameM, te jagavAsI jIva // 15 // . jo pada bhaupada bhaya hare, so pada seu anuup|| jihi pada parasata aura pada, lage ApadA rUpa // 16 // saMsArapadakA bhaya tathA jhUThapaNA dikhAve hai // savaiyA 31 sA. . java jIva sove tava samajhe supana satya, vahi jhUTha lAge jaba jAge nIMda -khoyake | jAge kahe yaha mero tana yaha merI soja, tAhUM jhUTha mAnata maraNa thiti joike || jAne nija marama maraNa tava sUjhe jhUTha, bUjhe jaba aura avatAra rUpa hoyake // vAhI avatArakI dazAmeM phira yahai peca, yAhI bhAMti jhUTho jaga dekhe hama Dhoyake // 17 // jJAtA kaisI kriyA kare hai so kahe hai // savaiyA 31 sA. paMDita viveka lahi ekatAkI Teka gahi, iMduja avasthAkI anekatA haratu hai // maMti zruti avadhi ityAdi vikalapaM 'meTi, nIravikalapa jJAna manameM dharatu hai // idriya janita sukha duHkhasoM vimukha vhaike, paramake rUpa hai Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 47 ) - karama nirjaratu hai // sahaja samAdhi sAdhi tyAgI parakI upAdhi, Atama ArAdhi paramAtama karatu hai // 18 // jJAnate paramAtmAkI prApti hoya hai usa jJAnakI prazaMsA kare hai // saivayA 31 sA. jAke ura aMtara niraMtara anaMta dravya, bhAva bhAsi rahe paiM svabhAva na Tarata hai // nirmalasoM nirmala su jIvana pragaTa jAke, ghaTameM aghaTa rasa kautuka karata haiM // jAne mati zruti audhi manaparye kevalasu, paMcadhA taraMgani umaMgi ucharata hai | so hai jJAna udadhi udAra mahimA apAra, nirAdhAra ekamaiM anekatA dharata hai // 19 // // jJAna vinA mokSaprApti nahIM so kahe hai // savaiyA 31 sA. keI krUra kaSTa sahe tapasoM zarIra dahe, dhUmrapAna kare adhomukha vhaike phUle haiM // I mahAga kriyAmeM magana rahe, vahe munibhAra paiM payAra kaise pUle hai // ityAdika jIvanikoM sarvathA mukati nAhi, phire jagamAMhi jyoM vayArake baghUle hai | jinhake hiye meM jJAna tinhahIko niravANa, karamake karatAra bharamameM bhUle hai // 20 // dohA. lIna bhayo vyavahAramaiM, ukti na upaje koya | dIna mayo prabhupada jape, mukti kahA~te hoya // 21 // prabhu sumaro pUjA par3ho, karo vividha vyavahAra / mokSa svarUpI AtasA, jJAnagamya niradhAra // 22 // savaiyA 23 sA. jhUjhai // kAjavinA na kare jiya udyama, lAja vinA raNa mAMhi na DIla binA na sadhaiM paramAratha, sIla binA satasoM na arujhe // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48 nema vinA na lahe nihace pada, prema vinA rasa rIti na bUjhe // dhyAna vinA thaMbhe manakI gati, jJAna vinA zivapaMtha na sUjhe // 23 // jJAna udai jinhake ghaTa aMtara, jyoti jagI mati hota na mailI / / vAhina dRSTi miTI jinhake hiya; Atama dhyAnakalA vidhi phailI // je jar3a cetana bhinna lakhesoM, viveka liye parakhe guNa thailI // te jagameM paramAratha jAni, gahe ruci mAni adhyAtama sailI / / 24 . dohA. . bahuvidhi kriyA kalApasoM, zivapada lahe na koya / jJAnakalA parakAzate, sahaja mokSapada hoya // 25 // jJAnakalA ghaTaghaTa base, yoga yuktike pAra / nijanija kalA udota kari, mukta hoI saMsAra // 26 // . . , anubhavate mokSa hoya hai // kuMDaliyA chaMda. . anubhava ciMtAmaNi ratana, jAke hiya parakAsa // so punIta zivapada lahe, duhe caturgati vAsa // dahe caturgativAsa, Asa dhari kriyA na maMDe / . . nUtana baMdha nirodhi, pUrvakRta karma vihaMDe // tAke na giNu vikAra, na giNu bahu bhAra na giNu bhava // jAke hirade mAMhi, ratana ciMtAmaNi anubhv||27|| anubhavI jJAnIkA sAmarthya kahe hai // savaiyA 31 sA. jinhake hiyemeM satya sUraja udyota bhayo, phailI mati kiraNa mithyAta tama naSTa hai // jinhake sudRSTImeM na parace viSamatAsoM samatAsoM prIti mamatAsoM laSTa puSTa hai / jinhake kaTAkSameM sahaja mokSapatha sadhe, sadhana nirodha jAketanako na kaSTa hai // tinhake karamakI killola yaha hai samAdhI, Dole yaha * jogA* sana vole yaha maSTa haiM // 28 // . . Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (49) sAmAnya parigrahakA aura vizeSa parigrahakA svarUpa // savaiyA 31 sA. Atama svabhAva parabhAvakI na zuddhi tAkoM, jAko mana magana parigrahameM rahyo hai / aiso avivekako nidhAna parigraha rAga, tAko tyAga ihAlauM samuccairUpa kahyo hai / aba nija para bhrama dUra kariveko kAja, vahurI suguru upadezako umahyo hai // parigraha aru parigrahako vizeSa aMga, kahiveko udyama udAra lahalahyo hai // 29 // . tyAga joga paravastu saba, yaha sAmAnya vicaar| vividha vastu nAnA virati, yaha vizeSa vistAra // 30 // pUrava karama udai rasa bhuMge / jJAna magana mamatA na prayuMje // manameM udAsInatA lahiye / yo vudha parigrahavaMta na kahiye // 31 // aba jJAnIkA avAMchaka guNa dikhAye hai // savaiyA 31 sA. je je mana vAMchita vilAsa bhoga jagatameM, te te vinAsIka saba rAkhe na rahata hai / / aura je je bhoga amilApa citta pariNAma, te te vinAsIka dhArarUpa vhai vahata hai / ekatA na duho mAMhi tAte vAMchA phUre nAhi, aise bhrama kArijako mUrakha cahata hai // satata rahe saceta paresoM na kare heta, yAte jJAnavaMtako avaMchakaM kahata hai // 32 // savaiyA 31 sA. jaise phiTakaDi loda haraDeki puTa vinA, sveta vastra DAriye majITha raMga nIrameM // bhIgyA rahe cirakAla sarvathA na hoi.lAla, bhede nahi aMtara supedI rahe cIrameM // taise samakitavaMta . rAga dveSa, moha . vina, rahe nizi. vAsara Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (50) parigrahakI bhIrameM // pUrava karama hare nUtana na vaMdha kare, jAce na jagata sukha ... rAce na zarIrameM // 33 // , . savaiyA 31 sA. ___ jaise kAhU dezako vasaiyA balavaMta nara, jaMgalameM nAI madhu chattAko gahata hai / / vAkoM lapaTAya cahuM ora madhu macchikA paiM, kaMvalakI oNTasoM aDaMkita rahata hai // taise samakitI ziva sattAko svarUpa sAdhe, udeke upAdhIko samAdhisI kahata hai || pahire sahanako sanAha manameM ucchAha, ThAne sukha rAha udvega na lahata hai|| 34 // .. . dohA. jJAnI jJAna magana rahe, rAgAdika mala khoya // 'cita udAsa karaNI kare, karmabaMdha nahiM hoya // 35 // . : moha mahAtama mala hare, dhare sumati parakAsa / mukti paMtha paragaTa kare, dIpaka jJAna vilAsa // 36 // ava jJAnarUpa dIpakakA svarUpa kahai hai| savaiyA 31 sA. . jAmeM dhUmako na leza vAtako na paraveza, karama pataMganiko nAza kare palameM // dazAko na bhoga na sanehako saMyoga- nAmeM, moha aMdhakArako . viyoga jAke thaloM || jAmeM na tatAI nahi rAga raMkatAI raMca, laha lahe. samatA samAdhi bhAga jalameM // aise jJAna dIpakI sikhA jagI. abhaMgarUpa, nirAdhAra phUri. pai.dUrI hai pudagalameM // 37 // . . . zaMkhako dRSTAMta dekara, jJAnakI svacchatA dikhAve hai|svaiyaa 31 sA.. .. jaiso jo darava tAmeM taisAhI svabhAva sadhe, kou dravya kAhUko svabhAva. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (51) na gahata hai / jaise zaMkha ujjala vividha varNa mATI bhakhe, mATIsA na dIse nita ujjala rahata hai // taise jJAnavaMta nAnA bhoga parigraha joga, karata vilAsa na ajJAnatA lahata hai| jJAnakalA dUnI hoya dvaMdadazA sUnI hoya, Uni hoya bhava thitI banArasI kahata hai // 38 // . . . ___ava sadguru mokSakA upadeza kare hai // savaiyA 31 sA. joloM jJAnako udyota toloM nahi baMdha hota, varate mithyAtva tava nAnA baMdha hohi hai // aiso bheda sunake lAyo tUM viSaya bhoganasaM, joganIsu udyamakI rIti se vichohi hai // suno bhaiyA saMta tUM kahe maiM samakitavaMta, yahU to ekaMta paramezvarakA drohI hai // vipaise vimukha hohi anubhau dazA harohi mokSa sukha Dhohi tohi aisI mati sohI hai // 39 // . caupAI // dohA. jJAnakalA jisake ghaTajAgI / te jagamAMhi sahaja vairAgI / jJAnI magana vipai sukhamAMhIM / yaha viparIta saMbhave nAhIM // 40 // jJAnazakti vairAgya bala, ziva sAdhe smkaal| jyoM locana nyAre rahe, nirakhe doU tAla // 41 // mUDha karmako kartA hove / phala abhilApa dhare phala jove // jJAnI kriyA kare phala sUnI / lage na lepa nirA dUnI // 42 // baMdhe kargasoM mUDha jyoM, pATa kITa tama pema / khule karmasoM samakitI, gorakha dhaMdA jema // 43 // jJAnI hai so karmakA kartA nahIM hai so kahai // savaiyA 23 sA. je nija pUrava karma udai sukha, muMjata bhoga udAsa raheMge // . : . ne dukhameM na vilApa kareM, nira vaira hiye tana tApa saheMge // . . . Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (52) hai jinake dRr3ha Atama jJAna, kriyA karike phalako na caheMge // . te su vicakSaNa jJAyaka hai, tinako karatA hamato na kaheMge // 44 // jJAnIkA AcAra vicAra kahe hai // savaiyA 3. sA. . jinhake sudRSTImeM aniSTa iSTa dou sama, jinhako AcAra suvicAra zubha dhyAna hai // svArathako tyAgi je lage hai paramArathako, jinhake vaninameM na naphA hai na jyAna hai // jinhake samajhameM zarIra aiso mAnIyata, dhAnakIso chIlaka kRpANakomo myAna hai // pArakhI padArathake sAkhI bhrama bhArayake, teI sAdhu tinahIko yathAratha jJAna hai / / 45 // ____ jJAnIkA nirbhayapaNA varNana kare hai // savaiyA 31 sAH . jamakoso bhrAtA dukhadAtA hai asAtA karma, tAke udai mUrakha na sAhasa gahata hai / / suraganivAsI bhUmivAsI au patAlavAsI, savahIko tana mana kaMpata rahata hai| Urako ujAro nyAro dekhiye sapata bhaise, Dolata nizaMka bhayo AnaMda lahata hai // sahana suvIra jAko sAsvata zarIra aiso, jJAnI jIva Araja AcAraja kahata hai / / 46 // . .. dohA. . ihabhava bhaya paraloka bhaya, maraNa vedanA jaat|| anarakSA anagupta bhaMya, akasmAta bhaya sAta // 47 // ||ab sAta bhayake judejude svarUpa kahe hai / savaiyA 31 sA-- dazadhA parigraha viyoga ciMtA iha bhava, durgati gamana bhaya paraloka mAniye // prANaniko haraNa maraNa bhai kahAvai soi, rogAdika kaSTa yaha vedanA vakhAniye / / rakSaka hamAro koDa nAhI. anarakSA bhaya, cora bhaya Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 53 ) vicAra anagupta mana Aniye // anacityo avahi acAnaka kahAMdhA hoya, aiso bhaya akasmAta jagatameM jAniye // 48 // .. iMsabhavake bhaya nivAraNakUM maMtra ( upAya ) kahe haiM // chappai chaMda. nakha zikha mita paramANa, jJAna avagAha nirakSata / Atama aMga abhaMga saMga para dhana ima akSata | china bhaMgura saMsAra vibhava, parivAra bhAra jasu / jahAM utapati tahAM pralaya, jAsu saMyoga viyoga tasu / parigraha prapaMca paragaTa parakhi, ihabhava bhaya upaje na cita / jJAnI nizaMka nikalaMka nija, jJAnarUpa nirakhaMta nita // 49 // parabhavake bhaya nivAraNakUM maMtra ( upAya ) kahe hai // chappai chaMda. jJAnacakra mama loka, jAsu avaloka mokSa sukha / itara loka mama nAMhi * nAhi, jisa mAMhi doSa dukha / punya sugati dAtAra, pApa durgati dukha 'dAyaka | doU khaMDita khAni maiM, akhaMDita ziva nAyaka / ihavidhi vicAra paraloka bhaya, nahi vyApata varate sukhita / jJAnI nizaMkaM nikalaMka nijaM jJAnarUpa nirakhaMta nita // 50 // maraNake bhaya nivAraNakUM ( upAya ) kahe hai / / chappai chaMda. pharasa jIbha nAzikA, nayana aru zravaNa akSa iti / mana vaca, bala tIna, svAsa usvAsa Ayu thiti / ye daza prANa vinAza, tAhi jaga : maraNa kahIje / jJAna prANa saMyukta, jIva tihuM kAla na chIje / yaha cita karata mahi maraNa bhaya, naya pramANa jinavara kathita / jJAnI nizaMka nikalaMka nija, jJAnarUpa nirakhaMta nita // 51 // bedanAke bhaya nivAraNakUM maMtra ( upAya ) kahe hai / chappai chaMda. vedanahAro jIva, jAMhi vedaMta sou jiya / yaha vedanA abhaMga, so to " Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) mama aMga nAMhi viya / karama vedanA .. dvividha, eka sukhamaya dvatIya dukh| doU moha vikAra, pudgalAkAra bahirmukha. jaba yaha viveka manameM dharata, tava na vedanA bhaya vidita / jJAnI nizaMka , nikalaMka nija, jJAnarUpa nirakhaMta nita // 12 // anarakSAke bhaya nivAraNakU maMtra (upAya) kaihe hai // chappai chaMda. jo svavastu sattA tvarUpa, jagamAMhi trikAla gata / tAsa vinAza na hoya, sahana nizcaya pramANa mata / so mama Atama darava, saravathA nahi sahAya.dhara / tihi kAraNa rakSaka na hoya bhakSaka na koya pr.| jaba yaha prakAra niradhAra kiya, taba anarakSA bhaya nasita / jJAnI nizaMka nikalaMka nija, jJAnarUpa nirakhaMta nita // 13 // . .. . . . . . . . . corabhaya nivAraNakU maMtra (upAya ) kahe hai // 6 // chappai chaMda. . parama rUpa parataccha, jAsu lacchana cita maMDitaH / para paraveza taha nAhi, : mAhi. mahiagama akhaMDita 1. so mama rUpa anUpa, akRta anamita . aTUTa dhana / tAMhi cora kima gahe, Thora nahiM lahe aura jana / citavaMta ema ghari dhyAna java, taba agupta bhaya upazamita / jJAnI nizaMka nikalaMka nija,. jJAnarUpa. nirakhaMta nita // 54 // . . . . . .. akasmAtke bhaya nivAraNakU maMtra (upAya) kahe hai| chappai chaMda.. . zuddha buddha aviruddha, saMhana susamRddha siddha sama / alakha anAdi anaMta, atula avicala svarUpaM mama / ciMdavilAsa parakAza, vIta vikalapa sukha thAnako jahAM duvidhA nahi koi, hoi tahAM kachu na acAnaka / jaba yaha vicAra upajaMta. tava; akasmAta bhayaM nahi udita / jJAnI nizaMka nikalaMka nija, . jJAnarUpa nirakhaMta nita // 55 // . . . . . . Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 55 ) niHzaMkitAdi aSTAMgasamyaktIkI mahimA kahe hai // chappai chaMda. jo paraguNa tyAgaMta, zuddha nija guNa gahaMta dhruva / vimala jJAna aMkurA, jAsa ghaTamAMhi prakAza huva / jo pUrava kRtakarma, nirjarA dhAri vahAvata / jo nava baMdha nirodhi, mokSa mAraga mukha dhAvata / niHzaMkitAdi jasa aSTa . guNa, aSTa karma ari saMharata / so puruSa vicakSaNa tAsu pada, banArasI vaMdana karata // 56 // niHzaMkitAdi aSTa aMgake ( guNake ) nAma kahe hai || soraThA. prathama nisarau jAni, dvitIya avachita pariNamana / tRtIya aMga agilAna, nirmala dRSTi caturtha guNa // 57 // paMca akatha parapoSa, thirI karaNa chaThThama sahaja / saptama vatsala poSa, aSTama aMga prabhAvanA // 98 // samyaktake aSTa aMgakA svarUpa kahe hai // savaiyA 31 sA. dharmameM na saMzai zubhakarma phalakI na icchA, azubhakoM dekhi na gilAni ANeM cittameM // sAci dRSTi rAkhe kAhU prANIko na doSa bhAkhe, caMcalatA bhAni thIti ThANe bodha vittameM // pyAra nija rUpasoM ucchAhakI taraMga uThe, ei ATho aMga jaba jAge samakita // tAhi samakitakoM dhareMso samakitavaMta, behi mokSa pAve vo na Ave phira itameM // 59 // aSTAMgasamyaktIke caitanyakA nirjarArUpa nATaka batAve hai // savaiyA31 sA0 : *..... pUrva baMdha nAse so to saMgIta kalA prakAse, nava baMdha rodhi tAla torata.. ucharike // nizaMkita Adi aSTa aMga saMga sakhA jori, samaMtA alApa cAri kare svara bharike // nirajarA nAda gAje dhyAna miradaMga vAje, chakyo " 4 ; Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnaMdameM samAdhi rIchI karike // sattA raMgabhUmimeM mukata bhayo tihUM kAla, . nAce zuddhadRSTi naTa jJAna svAMga dharike // 6 // 'kahI nirjarAkI kathA, zivapatha sAdhana haar| aba kachu baMdha prabaMdhako, kahUM alpa vyahAra // 61 // samyaktI [bhedajJAnI ] * namaskAra kare hai / savaiyA 31 sA. moha mada pAi jinhe saMsArI vikala kIne, yAhIte ajAnavAna virada vahata hai / aiso baMdhavIra vikarAla mahA jAla sama, jJAna maMda kare caMda rAhu jyoM gahata hai // tAko vala bhaMjivakoM ghaTameM pragaTa bhayo, uddhata udAra jAko udima mahata hai / / so hai samakita sUra AnaMda aMkUra tAhi, nirakhi banArasI namonamo kahata hai // 1 // ___ jJAnacetanAkA ara karmacetanAkA varNana // savaiyA 31 sA. / jahAM paramAtama kalAko parakAza tahAM, dharama dharAmeM satya sUrajakI dhUpa hai| jahAM zubha azubha karamako gaDhAsa tahAM, mohake vilAsameM mahA aMdhera kUpa hai / / phelI. phire ghaTAsI chaTAsI ghana ghaTA bIca, cetanakI cetanA duhUMdhA gupacupa hai // buddhIsoM na gahI jAya vainasoM na kahI jAya, pAnIkI taraMga jaise pAnImeM guDUpa hai // 2 // karmabaMdhakA kAraNa rAgAdika azuddha upayoga hai // savaiyA 31 sA. . karmajAla vargaNAsoM jagameM na baMdhai jIva, vaMdhe na kadApi mana vaca kAya jogoM // cetana acetanakI hiMsAsoM na vadhe jIva, vaMdhe na alakha paMtra viSai .. viSa rogasoM // karmasoM. abaMdha siddha jogasoM abaMdha jina, hiMsAsoM abaMdha , sAdhu jJAtA viSai bhogasoM // ityAdika vastuke milApasoM na vadhe jIva, baMdhe, eka rAgAdi azuddha upayogasoM // 3 // Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 57 ) karmabaMdhakA kAraNa azuddha upayoga hai // savaiyA 31 sA. karmajAla vargaNAko vAsa lokAkAza mAMhi, mana vaca kAyako nivAsa gati Ayuma || vetana acetanakI hiMsA vase pudgalameM viSai bhAga varate udaike urajhAya // rAgAdika zuddhatA azuddhatA hai alakhakI, yaha upAdAna hetu vaMdhake traDhAvamaM // grAhIte vicakSaNa abaMdha ko tihUM kAla, rAga dvepa mohanAMhi samyak svabhAvameM // 4 // savaiyA 31 sA. karmajAla joga hiMsA bhogasoM na baMdhe hai, tathApi jJAtA udyamI vakhAnyo jina vanameM || jJAnadRSTi deta viSai bhoganisAM heta doU, kriyA eka kheta yato vane nAMhi jainameM // udai vala udyama hai pai phalako na cahai, niradai dazA na hoi hiradeke nainameM || Alasa nirudyamakI bhUmikA mithyAMta mAMhi, jahAM na saMbhAre jIva moha nIMda sainameM // 5 // karma udaya kA varNana kahe hai | dohA. jaba jAkoM jaise udai, taba so hai tihi thAna / zakti marorI jIvakI, udai mahA balavAna // 6 // hAthIkA ara macchakA dRSTAMta deke karmakA udaivala kahe haiM // jaise gajarAja payo kadamake kuMDavIca, uddama arUDhe paina chUTe duHkha dadasoM | jaise loha kaMTakakI korasoM urajhyo mIna, cetana asAtA lahe sAtA rahe saMdasoM | jaise mahAtApa siravAhiso garAsyo nara, take nija kAma uThizake na su chaMdasoM // taise jJAnavaMta sava jAne na basAya kachU, vaMdhyo phire pUrava karama phala phaMdasoM // 7 // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (58) AlasIkA ara udyamIkA svarUpa kahe hai // caupAI. jo jiya moha nIMdameM sove / te AlasI nirudyamI hove / / dRSTi kholi je jage pravInA / tini Alasa taji udyama kInA // 8 // AlasIkI ara udyamIkI kriyA kahe hai // 31 tA. . kAca vAMdhe zirasoM sumaNi vAMdhe pAyanIsoM, jAne na gaMvAra kaisA maNi kaisA kAMca hai / yahI mUTa jhUThameM magana jhUThahIko dore, jhUTha bAta mAne pai na jAne kahAM sAMca hai / / maNiko parakhi jAne joharI jagata mAhi, sAMcakI samajha jJAna locanakI jAMca hai| jahAMko ju vAsI so to tahAMko paraMma jAne jAko jaiso svAMga tAko taise rUpa nAca hai // 9 // . . . . . - dohA. . . . . baMdha baDhAve baMdha vhai, te AlasI ajAna / mukta hetu karaNI kare, te nara udyama vAna // 10 // javalaga jJAna hai tavalaga vairAgya hai / / javalaga jIva zuddha vastuko vicAre dhyAve; tavalaga bhogasoM udAsI saravaMga hai // bhogameM magana taba jJAnakI jagana nAhi, bhoga AmilApakI dazA mithyAta aMga hai // tAte viSai bhogameM maganAsoM mithyAti jIva, bhoga soM udAsisoM samakiti abhaMga hai / aise jAni bhorAsoM udAsi vhai sugati sAdhe, yaha mana caMgato kaThoThI mAhi gaMga hai||| 11 // . . . . . ... '. 'muktike sAdhanArtha cAra puruSArtha kahe haiM // dohA. ... dharma athai aru kAma ziva, puruSAraMtha caturaMga / kudhI kalpanA gahi rahe, sudhI gahe saravaMga // 12 / Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ".cAraM puruSArtha Upara jJAnIkA ara ajJAnIkA vicAra kahe hai| savaiyA 31 sA. kulako vicAra tAhi mUrakha dharama kahe, paMDita dharama kahe vastuke svabhAvakoM // khehako khanAno tAhi ajJAnI aratha kahe, jJAnI kahe aratha darava darasAvakoM // daMpattiko bhoga tAhi durabuddhi kAma kahe sudhI kAma kahe abhilApa citta cAvakoM // iMdraloka thAnako ajAna loka kahe mokSa, sudhi mokSa kahe eka baMdhake abhAvakoM // 13 // . AtmarUpa sAdhanake cAra puruSArtha kahe hai // savaiyA 31 sA. dharamako sAdhana jo vastuko svabhAva sAdhe arathako sAdhana vilakSa dravya SaTameM // yahai kAma sAdhana jo saMgrahe nirAzapada, sahaja svarUpa mokSa zuddhatA pragaTameM // aMtara sudRSTisoM niraMtara viloke budha, dharama aratha kAma mokSa nija ghaTameM // sAdhana ArAdhanakI soja rahe jAke saMga, bhUlyo phire mUrakha mithyAtakI alaTameM // 14 // vastukA satya svarUpa ara mUDhakA vicAra // savaiyA 31 sA. tihUM loka mAMhi tihUM kAla sava jIvaniko, pUrava karama udai Aya rasa deta hai / koU dIraghAyu dhare koU alpa Ayu mare, koU dukhI koU sukhI koU samaceta hai|yaa hI maiM jivAU yAhi mArUM yAhi sukhI karUM, yAhi dukhI karUM aise mUDha mAna leta hai| yAhi ahaM buddhisoM na vinase bharama bhUla, yahai / , mithyA dharama karama baMdha heta hai // 15 // . . . . jahAlo. jagatake nivAsI jIva jagatameM, save asahAya koLa kAhuko na' dhanI hai / / jaise jaise pUrava karama sattA vAMdhi jinhe, taise taise udaimeM avasthA . . Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (60), Ai vanI hai // eteparI jo koU kahe ki maiM nivAUM mArUM, ityAdi aneka vikalapa bAta ghanI hai // soto ahaMbuddhisoM vikala bhayo tihuM kAla, DAle nija Atama zakati tinha hanI hai // 16 // uttama madhyama adhama adhamAdhama ina jIvake svabhAva kahe hai| .. ||svaiyaa 31 sA. uttama puruSakI dazA jyauM kisamisa drAkha, vAhira abhItara virAgI mRdu aMga hai // madhyama puruSa nAliyara kIsI bhAMti liye, vAhija kaThiNa hie komala taraMga hai / adhama puruSa vadarI phala samAna nAke, bAhirasoM dIkhe naramAI dila saMga hai // adhamaso adhama purupa pUMgI phala sama, aMtaraMga bAhira kaThora saravaMga hai // 17 // // uttama manuSyakA svabhAva kahe hai // savaiyA 31 sA. . / kIcasoM kanaka jAke nIcasoM nareza pada, mIcasI mittAi guruvAI jAke gArasI // jaharasI joga jAti kaharasI karAmatI, haharasI haMse pudagala chavi chArasI // jAlasoM jaga vilAsa bhAlasoM bhuvana vAsa, kAlasoM kuTuMba kAja loka lAja lArasI // sIThasoM sujasa jAne vIThasoM vakhata mAne, aisI jAkI rIti tAhi baMdata banArasI // 18 // . ___ madhyama manuSyakA svabhAva kahe hai|| savaiyA 31 sA..... jaise koU subhaTa svabhAva Thaga mUrakhAI, cerA bhayo Thaganake gherAmeM rahata / hai / / Thagori utara gaI tabai tAhi zudhi bhaI, po paravasa . nAnA saMkaTa sahata hai // taisehi anAdiko mithyAti jIva jagatameM, Dole ATho nAma, visarAma na gahata hai // jJAnakalA bhAsI taba aMtara udAsI bhayoM, pai udaya vyAdhisoM samAdhi na lata hai19 // Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (61) adhama manuSyakA svabhAva kahe hai / savaiyA 31 sA. jaise raMka puruSake bhAve kAnI kaur3I dhana, uluvAke bhAve jaise saMjhA hI vihAna hai / kUkarake bhAve jyoM piDora jiravAnI maThThA, sUkarake bhAve jyoM purISa pakavAna hai // vAyasake bhAve jaise nIMvakI niMborI dAkha, vAlakake bhAve daMta kathA jyoM purAna hai / / hiMsaka ke bhAve jaise hiMsAmeM dharama taise, mUrakhake bhAve zubha vaMdha niravAna hai // 20 // ____ adhamAdhama manuSyakA svabhAva kahe hai // sabaiyA 31 sA. kuMjarako dekhi jaise roSa kari bhuMke svAna, roSa kare nirdhana viloki dhanavaMtakoM // rainake jagaiyyAkoM viloki cora roSa kare, mithyAmati roSa kare sunata siddhAMtakoM // haMsakoM viloki jaise kAga mana ropa kare, abhimAni ropa kare dekhata mahaMtako // sukavikoM dekhi jyoM kukavi mana roSa kare, tyoMhI durajana ropa kare dekhi 2 saMtakoM // 21 // ___ saralakoM saTha kahe vakatako dhITha kahe, vinai kare. tAsoM kare dhanako AdhIna hai || kSamIkoM nivala kaheM damIkoM adAtta kahe, madhura vacana bole tAsoM kahe dIna hai // dharamIkoM daMbhi nisaprahIkoM gumAnI kahe, tRSaNA ghaTAve tAsoM kahe bhAgyahIna hai // jahAM sAdhuguNa dekhe tinakoM lagAve doSa; aiso kachu durjanako hirado malIna hai // 22 // . mithyAdRSTIke ahaMvuddhIkA varNana kare hai // caupaI // dohA. maiM kahatA maiM kInhI kaisI / aba yoM karo kahe.jo aisI // e viparItaM bhAva hai jAmeM / so varate mithyAtva dazAmeM // 23 // ahaMbuddhi mithyAdazA, dhure so mithyAvaMta // vikala bhayo saMsArameM; kareM vilApa anaMta // 24 // ... Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (62) savaiyA 31 saa|| ravike udota asta hota dina dina prati, aMjulIke jIvana jyoM jIvana ghaTataM hai // kAlake asata china china hota china tana, Areke calata mAno kATha jyoM kaTata hai / / etepari mUrakha na khone paramArathako, svArathake hetu bhrama bhArata ThaTata hai // lagyo phire lokanisoM pagyopare joganisoM viSairasa bhoganisoM neka na haTata hai // 25 // mRgajalakA ara aMdhakA dRSTAMta deke saMsArImUTakA bhrama dikhAve hai / / 31 sA. jaise mRga matta vRSAdityakI tapati mAhi, tRSAvaMta bhUSAjala kAraNa aTata hai| taise bhavavAsI mAyAhIsoM hita mAnimAni, ani 2 bhrama bhUmi nATaka naTata hai // Ageko Dhukata dhAi pAche vachArA cavAI, jaise dragahIna nara jevarI vaTata hai // taise mUDha cetana sukRta karatUti kare, rovata hasata phala khovata khaTata haiM // 26 // mUTajIva karmabaMdhase kaise nikase nahIM so loTaNa kabUtarakA . . . dRSTAMta deke kahe hai / / 31 sA. . . . liye dRDha peca phire loTaNa kabUtarasoM, ulaTo anAdiko na kahUM sulaTatahai // jAko phala duHkha tAhi sAtAsoM kahata sukha, sahata lapeTi asi dhArAsI caTata hai| aise mUDha jana nija saMpatti na lakhe kohi, yoMhI merI 2 nizi vAsara raTata hai| yAhi mamatAsoM paramAratha vinasi nAi, kAMjiko sparasa pAya dRdha jyoM phaTata hai // 27 // Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 63 ) nAkakA ara kAkakA dRSTAMta deke mUDhake ahaMbuddhikA svarUpa kahe hai // savaiyA 31 sA. rUpakI na jhAMka hiye karamako DAMka piye, jJAna dabi rahyo miragAMka jaise ghanameM // locanakI DhAMkasoM na mAneM sadguru hAMka, Dole mUDha raMkasoM nizaMka tihUM panameM // TAMka eka mAMsakI DalIsI tAmeM tIna phAMka, tIna koso aMka likhi rAkhyo kAhUM tanameM // tAsoM kahe nAMka tAke rAkhaveko kare kAMka, vAMkasoM khaDaga vAMdhi bAMdhi ghare manameM // 28 // kuttekA dRSTAMta deke mUDhakA viSayameM magnapaNA dikhAve haiM // savaiyA 31 sA. jaise koU kUkara kSudhita sUke hAr3a cAve, hAr3anakI kora cahuMora cume mukhameM || gAla tAlu rasanAsoM mukhaniko mAMsa phATe, cATe nija rudhira magana svAda sukhameM || taise mUDha vipayI puruSa rati rIta ThANe, tAmeM citta sAne hita mAne kheda duHkhameM // dekhe paratakSa bala hAni mala mUta khAni, gahe na gilAni pagi rahe rAga Ukhame // 29 // jisakUM mohakI vikalatA nahIM te sAdhu hai so kahe haiM // chaMda aDila. sadA mohasoM bhinna, sahaja cetana kahyo / moha vikalatA mAni midhyAtvI ho rahyo || kare vikalpa anaMta, ahaMmati dhArike / so muni jo thira hoi, mamatva nivArike // 30 // samyaktI AtmasvarUpameM kaise sthira hoya. hai // savaiyA 31 sA. ....... asaMkhyAta loka paramAna je mithyAtva bhAva, teI vyavahAra bhAva kevalI ukta hai | jinhake mithyAtva gayo samyaka darasa bhayo, te niyata lIna Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 64 ) vyavahArasoM mukta haiM | niravikalapa nirupAdhi Atama samAdhi, sAdhi je suguNa mokSa paMthakoM dukata hai // tei jIva parama dazAmeM thira rUpa haike, dharamameM dhuke na karamaso rukata hai // 31 // - ziSya karmabaMdhakA kAraNa pUche hai // kavitta. je je moha karmakI paraNati, baMdha nidAna kahI tuma savtra // saMtata bhinna zuddha cetanasoM, tinhako mUla hetU kahu avva // ke yaha sahaja jIvako kautuka, kai nimitta hai pudgala dravya || sIsa navAi ziSya ima pUchata, ka suguru uttama suni bhavva // 32 // . karmabaMdhakA kAraNa sadguru kahe hai // savaiyA 31 sA. jaise nAnA varaNa purI banAi dIne heTha, ujjala vimala maNi sUraja karAMti hai // ujjalatA bhAse jaba vastuko vicAra kIne, purIkI jhalakasoM varaNa bhAMti bhAMti hai // taise jIva daravako pudgala nimittarUpa, tAkI mamatAsoM moha madirAkI bhAMti hai|| bhedajJAna dRSTisoM svabhAva sAdhi lIje tahAM, sAcI zuddha cetanA avAci sukhazAMti hai // 33 // " vastuke saMgatase svabhAvameM phera par3e hai // savaiyA 31 sA. : : . jaise mahi maMDalameM nadIko pravAha eka, tAhImeM aneka bhAMti 'nIrakI DharaNi hai | pAtharako ora tahAM dhArakI marora hota, kAMkarakI khAni tahAM jhAgakI jharani hai | paunakI jhakora tahAM caMcala taraMga uMThe, bhUmikI nicAna tahAM bhorakI parani hai // aise eka AtamA anaMta rasa pudagala, duhukesaMyogameM vibhAvakI bharani hai // 34 // // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (65) dohA. cetana lakSaNa AtamA, jar3a lakSaNa tana jAla / tanakI mamatA tyAgike, lIje cetana cAla // 35 // AtmAkI zuddha cAla kahe hai / savaiyA 23 sA. jo jagakI karaNI saba ThAnata, jo jaga jAnata jovata joI // dei pramANa maiM dehasaM dUsaro, deha acetana cetana soI // deha dhare prabhu dehasaM bhinna, rahe parachanna lakhe nahiM koI // lakSaNa vedi vicakSaNa vUjhata, akSanasoM paratakSa na hoI // 36 // dehakI cAla kahe hai / savaiyA 23 sA. deha acetana preta darI raja, reta bharI mala khetakI kyArI // vyAdhikI poTa ArAdhikI oTa, upAdhikI joTa samAdhisoM nyArI // re jiyA deha kare sukha hAni, ite paratI tohi lAgata pyArI // deha to tohi tajegI nidAna paiM, tahi taje kyoM na dehakI yArI // 37 // dohA. suna prANI sadguru kahe, deha khehakI khAni / dhare sahaja dukha poSiyo, kare mokSakI hAni // 38 // dehakA varNana kare hai // savaiyA 31 sA. retakIsI gaDhI kIdho maDhi hai maNAsa kIkSI, aMdara aMdheri jaisI kaMdarA hai sailakI // UparakI camaka damaka paTa bhUSaNakI, dhoke lage bhalI jaisI kali hai kanailakI // auguNakI uMDi mahA bhoMDi mohakI kanoMDi, mAyAkI 'mesUrati hai mUrati hai mailakI // aisI deha yAhIke saneha yAke saMgatI soM; vhai rahI hamArI mati kolU kaise vailakI // 39 // Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Thaura Thaura rakatake kuMDa kesanIke jhuMDa, hAinisoM bhari jaise thari hai curelakI // thorese dhakkAke lage aise phaTanAya mAno, kAgadakI pUrI kIvo trAdara hai cailakI / sUce bhrama vAni ThAni munisoM pahicAni, kare sukha hAni aru khAnI vada phailakI // aisI deha yAhIke saneha yA saMgatilA, vherahe hamArI mati kolhU kaise vailakI // 40 // saMsArI jIvakI gati kolDake vaila samAna hai / sabaiyA 31 sA. pAThI bAMdhI locanisoM saMcuke dabocanIsoM, kocanAke socamA nivade kheda tanako / dhAivohI dhaMdhA aru kaMdhA mAhi lagyo nota, vAra vAra Ara sahe kAyara vhai manako / bhUkha sahe pyAsa sahe durjanako trAsa sahe, piratA na kahe na usAsa lahe chinako. // parAdhIna ghUme jaise kolhUkA kamerA baila, taisAhI svabhAva bhaiyA jagavAsI janako / / 41 // ___ jagatameM Dole jagavAsI nararUpa dhari, preta kaise dIpa kAMgho reta kaise Jhe hai / dIse paTa bhUSaNa ADaMbarasoM nIke phore, phike china mAhi mAMjha aMbara jyoM sUhe hai // mohake anala dage mAyAkI manIsoM page, DAbhaki aNIsoM lagai usa kaise phUhe haiM // dhamakI bUjhi nAhi urajhe bharama mAhi, nAci nAci marinAhi marI kaise cUhe hai // 42 // __ jagavAsI jIvake mohakA svarUpa kahe hai / savaiyA 31 sA. jAsU tUM kahata yaha saMpadA hamArI so to, sAdhuni ye DArI aise . jaise nAka sinakI / / tAtUM tUM kahata hama punya joga pAi so to, narakakI sAI. hai vaDhAI DeDha dinakI / gherA mAMhi po tUM vicAre sukha Akhiniko mAkhinake cUTata miThAI jaise bhinakI // etepari hoI na udAsI jagavAsI jIva, jagameM asAtA hai na sAtA eka chinakI // 43 / / Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (67) - dohA. yaha jagavAsI yaha jagat, inasoM tohi na kaaj| . tere ghaTameM jagabase, tAmeM tero rAja // 44 // je piMDa te brahmAMDa ye bAta sAcI hai| savaiyA 31 sA. yAhi nara piMDameM virAje tribhuvana thiti, yAhImeM trividhi pariNAmarUpa sRSTi hai // yAhImeM karamakI upAdhi duHkha dAvAnala, yAhImeM samAdhi sukhavAridakI vRSTi hai // yAhImeM karatAra karatUti yAmeM vibhUti, yAmeM bhoga yAhImeM viyoga yAmeM ghRSTi hai // yAhImeM vilAsa sarva garmita gupatarUpa tAhiko pragaTa jAke aMtara sudRSTi hai // 45 // AtmAke vilAsa jAnanekA upadeza guru kare hai / savaiyA 23 sA. re rucivaMta pacAri kahe guru, tUM apano pada vUjhata nAhIM // khoja hiye nija cetana lakSaNa, hai nijama nija gUjhata nAhIM // zuddha svacchaMda sadA ati ujjala, mAyAke phaMda akrata naahiiN|| tero svarUpa na duMdaki dohimeM, tohimeM tohi hai sUjhata nAhIM // 46 // AtmasvarUpakI alakha jJAnase hoya hai| savaiyA 23 sA. kei udAsa- rahe prabhu kAraNa, kei kahIM uThi jAMhi kahIMke // kei praNAma kara ghaDi mUrati, kei pahAra caDhe caDhi chIke // kei kahe asamAnake Upari, kei kahe prabhu heTha jamIMke // mero dhanI nahiM dUra dizAntara, mohimeM hai mohi sUjhata nIke // 47 // manakA caMcalapaNA batAve hai / savaiyA 31 sA. . chinameM pravINa chinahIMmeM mAyAsoM malIna, jhinakameM dIna chinamAhi jaiso * zaka hai / / liye dora dhUpa china chinameM anaMtarUpa, kolAhala ThAnata mathAnakoso taka hai // naTa koso thAra kIdhoM hAra hai rahATa koso, nadIkoso Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (68 ) bhorAMke kuMbhAra koso cakra hai | aiso mana bhrAmaka thira Aja kaise hoI aurahIko caMcala anAdihIko vakra hai // 49 // manakA caMcalapaNA sthira kaise hoyagA / savaiyA 31 sA. dhAyo sadA kAla pai na pAyo kahuM sAMco sukha, rUpasoM vimukha dukha kUpavAsa basA hai || gharamako ghAtI adharamako saMghAtI mahA, kurApAti nAkI saMnipAta kIsI dayA hai / mAyAkoM jhapaTi gahe kAyAsoM lapaTi rahe, bhalyo bhrama bhIrameM vahIra koso sasA hai | aiso mana caMcala patAkA koso aMcala su, jJAnake nagese niravANa paMtha dhasA hai // 50 // dohA. jo mana viSaya kaSAyameM, barate caMcala soi / jo mana dhyAna vicArasoM, rukesu avicala hoi // 51 // tAte viSaya kaSAyasoM, pheri sumanakI vANi / zuddhatama anubhau vidheM, kIje avicala ANi // 52 // AtmAnubhavameM kyA vicAra karanA so kahe hai // savaiyA 31 sA. alakha amUrati arUpI avinAzI aja, nirAdhAra nigama niraMjana niraMdha hai | nAnArUpa bheSa ghare bheSako na leza ghare, cetana pradeza ghare caitanyakA khaMdha hai | moha ghare mohIso virAje tAmeM tohIsoM na mohIso tohIsoM na rAgI nirabaMdha hai | aiso cidAnaMda yAhi ghaTameM nikaTa tere, tAhi tUM vicAra mana aura saba dhaMdha hai // 53 // AtmAnubhava karaneke vidhikA krama kahe hai // savaiyA 31 sA prathama sudRSTisoM zarIrarUpa kIje bhinna, tAmeM aura sUkSma zarIra bhinna mAniye | aSTa karma bhAvakI upAdhi soI kIne bhinna, tAhUmeM subuddhiko vilAsa bhinna jAniye // tAmeM prabhu cetana virAjata akhaMDarUpa, vahe zruta Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jJAnake pramANa ThIka Aniye // vAhiko vicAra kari vAhImeM magana hune, vAko pada sAdhivekoM aisI vidhi ThAniye // 14 // AtmAnubhavate karmakAbaMdha nahi hoyaM hai|| caupAI. ihi vidhi vastu vyavasthA jAne / rAgAdika nijarUpa na mAne // tAteM jJAnavaMta jaga mAhIM / karama baMdhako karatA nAhIM // 15 // anubhavI jo bhedajJAnI hai tinakI kriyA kahe hai // savaiyA 31 sA. jJAnI bhedajJAnasoM vilakSa pugadala karma, AtamIka dharmasoM nirAlo kari mAnato // tAko mUla kAraNa azuddha rAga bhAva tAke, nAsivakoM zuddha anubhau abhyAsa ThAnato // yAhI anukrama pararUpa bhinna baMdha tyAgi, ApamAMhi Apano svabhAva gahi Anato // sAdhi zivacAla niravaMdha hota tihU kAla, kevala viloka pAI lokA loka jAnato // 16 // anubhavI (bhedajJAnI ) kA parAkrama ara vaibhava kahe hai / savaiyA 31 sA. ___ jaise kou manuSya ajAna mahA valavAna, khodi mUla vRkSako ukhAre gahi vAhusau // taise matimAna dravyakarma bhAvakarma tyAgi, vhai rahe atIta mati jJAnakI dazAhusoM / / yAhi kriyA anusAra miTe moha aMdhakAra, jage joti kevala pradhAna savitAhu soM // cUke na zakatisoM luke na pugadala mAhi, dhuke mokSa thakaloM ruke na phiri kAhusoM // 17 // dohA. baMdhadvAra pUraNa bhayo, jo dukha doSa nidAna / ' ... aba varaNUM saMkSepase, mokSadvAra sukhathAna // 58 // // iti aSTama baMdhadvAra samApta bhayo // 8 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 70 ) // atha navamo mokSadvAra prAraMbha // 9 // 31 sA-bhedajJAna ArAsoM duphArA kare jJAnI jIva, Atama karama dhArA bhinna bhinna carace || anubhau abhyAsa lahe parama dharama gahe, karama bharamako khajAno kholi kharace // yoMhI mokSa makha dhAve kevala nikaTa Ave, pUraNa samAdhi lahe paramako parace / bhayo niradora yAhi karano na kachu aura, aiso vizvanAtha tAhi banArasi arace // 1 // 31 sA-dharama dharama sAvadhAna vhai parama paini, aisI buddhi chainI ghaTamAMhi DAra dInI hai || paiThI no karama bhedi darava karama chedi, svabhAva vibhAvatAkI saMdhi zodhi lInI hai| tahAM madhyapAtI hoya lakhI tina dhArA doya, eka mudhAmaI eka sudhArasa bhInI hai // mudhAsoM viraci sudhAsiMdhumeM gamana hoya, yetI saba kriyA eka samai bIci kInI hai // 2 // jaisI chainI lohakI, kare ekasoM doya / jar3a cetanakI bhinnatA, tyoM subuddhisoM hoya // 3 // 31 sA--- dharata dharama phala harata karama mala, mana vaca tana vala karata samarape // bhakhata asana sita cakhata rasana rita, lakhata amita vita kara cita. ..darape // kahata marama dhura dahata bharama pura, gahata parama gura ura upasarape // rahata jagata hita lahata bhagati rita, cahata agata gati yaha mati parape // 4 // rANAkoso bANAlIne ApAsAdhe thAnAcIne, dAnAaMgIM nAnAraMgI khAnA jaMgI jodhA hai | mAyAvelI jetItetI reteMmeM dhAretI setI, phaMdAhIko kaMdA khode khetIkosoM lodhA hai // bAdhAsetI hAMtAlore rAdhAsetI tAMtA jore Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (71) * vAdasetI nAtA tore cAMdIkoso sodhA hai / jAnejAhI tAhIna ke mAnerAhI pAhIpIke, ThAnevAteM DAhI aiso dhArAvAhI vodhA hai // 5 // jinhakeju dravya miti sAdhata chakhaMDa thiti, vinase vibhAva ari paMkati patana hai / jinhakeju bhaktiko vidhAna eDa nau nidhAna, triguNake bheda mAno caudaha ratana hai / jinhake sutruddhirANI cUre mahA moha vaja, pUre, maMgalIka je je mokSake jatana hai // jinhake praNAma aMga sohe camUM caturaMga, tei cakravarti dhanu dhare ye atana hai // 6 // zravaNa kIratana ciMtavana, sevana vedana dhyAna / laghutA samatA ekatA, naudhA bhakti pramANa // 7 // 31 sA-koU anubhavI jIva kahe mere anubhaumeM, lakSaNa vibheda bhinna karamako jAla hai / jAne Apa Apakoju ApakarI Apavikhe, utapati nAza dhruva dhArA asarAla hai| sAre vikalapa mA so nyAre saravathA mere, nizcaya svabhAva yaha vyavahAra cAla hai / maiMto zuddha cetana anaMta cinamudrA dhAri, prabhutA hamAri ekarUpa tihUM kAla hai // 8 // nirAkAra cetanA kahAve darazana guNa, sAkAra cetanA zuddha guNa jJAna sAre hai / / cetanA advaita dou cetana darava mAhi, sAmAnya vizeSa sattAhIko visatAra hai // koDa kahe cetanA cinha nAhIM AtamAmeM, cetanAke nAza hota trividhi vikAra hai // lakSaNako nAza sattA nAza mUla vastu nAza, tAte jIvaM daravako cetanA AdhAra hai // 9 // cetana lakSaNa AtamA, Atama sattA maaNhi| sacA parimita vastu hai, bheda tihU meM nAhi // 10 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (72) 23 sAjyoM kaladhauta sunArakI saMgati, bhUpaNa nAma kahe satra koii.|| kaMcanatA na miTI tihi hetu, vahe phiri auTike kaMcana hoI // tyoM yaha jIva ajIva saMyoga, bhayo bahurUpa huvo nahi doI // cetanatA na gaI kavahUM tihi, kAraNa brahma kahAvata soI / / 11 // . dekha sakhI yaha brahma virAjata, yAkI dazA saba yAhiko sohai / / . ekameM eka aneka anekameM, dvaMdva liye duvidhA mahi do hai / / Apa saMbhAri lakhe apano pada, Apa visArike Apahi mohe // . vyApakarUpa yahai ghaTa aMtara, jJAnameM kona ajJAnameM ko hai / / 12 / / jyoM naTa eka dhare bahu bhepa, kalA pragaTe jaba kautuka dekhe // . Apa lakhe apanI karatUti, vahai naTa bhinna vilokata pekhe // tyoM ghaTameM naTa cetana rAva, vibhAva dazA dhari rUpa visekhe // .. kholi sudRSTi lakhe apano pada, duMda vicAra dazA nahi lekhe // 13 // __ chaMda aMDillajAke cetana bhAva cidAtama soi hai / aura. bhAva jo' dhare so aura koI hai / jo cina maMDita bhAva upAde jAnane / tyAga yogya parabhAva parAye mAnane // 14 // ". 31 sA-ninhake sumati. nAgI bhogaso bhaye * virAgI, parasaMga tyAgi ne puruSa tribhuvanameM // rAgAdika bhAvanisoM jinhakI rahani nyArI; kabahU magana vhai na rahe dhAma dhanameM // je sadaiva ApakoM vicAre saravAMga zuddha, jinhake vikalatA na vyApe kachu manameM // teI mokSa mAragakeM . sAdhaka kahAve jIva, bhAve raho maMdirameM bhAve raho banameM // 15 // : 23 sA-cetana maMDita aMga akhaMDita, zuddha pavitra padAratha mero // rAga virodha vimoha dazA, samajhe bhrama nATaka pudgala kero // . . . Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (193) bhoga saMyoga viyoga vyathA, avaloki kahe yaha karmaju ghero // hai jinhakoM anubhau iha bhAMti, sadA tinakoM paramAratha nero // 16 // jo pumAna paradhana hare, so aparAdhI ajJa / - jo apane dhana vyavahare, so dhanati sarvajJa // 17 // parakI saMgati jo race, baMdha baDhAve soya / jo nija sattAmeM magana, sahaja mukta so hoya // 18 // upaje binase thira rahe, yahuto vastu vakhAna / jo maryAdA vastukI, so sattA paramAna // 19 // 31 sA -- lokAlokamAna eka sattA hai AkAza dravya, dharma dravya eka sattA loka paramIta hai | loka paramAna eka sattA hai adharma dravya, kAlake aNU asaMkhya sattA agaNIta haiM | pugadala zuddha paramANu kI anaMta sattA jIvakI anaMta sattA nyArI nyArI thita hai // kou sattA kAhusa na mile ekameka hoya, save asahAya yoM anAdihIkI rIta hai // 20 // e chaha dravya inahIko haiM jagatajAla, tAmeM pAMca jar3a eka cetana sujAna hai // kAhUkI anaMta sattA kAhUsoM na mile koi, eka eka sattAmeM anaMta guNa gAna hai | eka eka sattAmeM anaMta parajAya phire, ekameM aneka ihi bhAMti paramANa hai || yahai syAdavAda yaha saMtanakI marayAda, yahai sukha popa yaha mokSako nidAna hai // 21 // . . sAdhi dadhi maMthanameM rAdhi rasa paMthanameM, jahAM tahAM graMthanameM sattAhIko sora hai // jJAna bhAna sattAmeM sudhA nidhAna sattAhI meM, sattAkI durani sAMjha sattA mukha bhora hai | sattAko svarUpa mokha sattA bhUla yaha doSa, sattAke Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 74 ) ulaMghe dhUma dhAma cahUM ora hai | sattAkI samAdhimeM virAni rahe soI sAhu, sattAte nikAsa aura gahe soI cora hai || 22 jAmeM loka vedanAMhi thApanA uccheda nAhi, pApa punya kheda nAhi kriyA nAMhi karanI || jAmeM rAga dveSa nAMhi jAmeM baMdha mokSa nAMhi, jAneM prabhu dAsa na AkAza nAMhi dharanI // nAmeM kula rIta nAMhi jAmeM hAra jIta nAhi, jAmeM guru ziSya nAMhi viSa nAMhi bharanI || Azrama varaNa nAMhi kAhukA saraNa nAMhi, aisi zuddha sattAkI samAdhi bhUmi varanI // 23 // . jAke ghaTaM samatA nahIM, mamatA magana sadIva | ramatA rAma na jAnahI, so aparAdhI jIva // aparAdhI mithyAmatI, nirade hirade aMdha | parako mAne AtamA, kare karamako baMdha // 25 // jhUThI karaNI Acare, jhUThe sukhakI Asa / jhUThI bhagatI hiya dhare, jhUTho prabhuko dAsa // 26 // 31 sA - mATI bhUmi sailakI so saMpadA vakhAne nija, karmameM amRta jAne jJAnameM jahara hai | apanA na rUpa gahe orahIsoM ApA kahe, sAtAto samAdhi jAke asAtA kahara hai // kopako kRpAna liye mAna mar3ha pAna kiye; mAyAkI mayora hiye lobhakI lahara hai // yAhI bhAMti cetana acetanakI saMgatisoM, sAthasoM vimukha bhayo jhUThameM bahara hai // 27 // . tIna kAla atIta 'anAgata varatamAna, jagameM akhaMDita pravAhako Dahara hai // tAsoM kahe yaha mero dina yaha merI gharI, yaha merohI paroI merohI pahara hai // khehako khajAno jore tAsoM kahe merA geha, jahAM vaseM tAsoM . Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (75) ' kahe merAhI zahara hai // yAhi bhAMti cetana acetanakI saMgatIsoM, sAMcaso vimukha bhayo jhUThameM vahara hai // 28 // jinhake mithyAmati nahIM, jJAnakalA ghaTa mAMhi / parace Atama rAmasoM, te aparAdhI nAMhi // 29 // . 31 sA-jinhake dharama dhyAna pAvaka pragaTa bhayo, saMsai moha vibhrama virakha tIno bar3he haiM / jinhake citauni Age udai svAna bhusi bhAge; lAge na karama raja jJAna gaja caDhe haiN| jinhake samajhakI taraMga aMga Agamase AgamameM nipuNa adhyAtamameM kaDhe haiM // teI paramArathI punIta nara AThoM yAma, rAma rasa gADha kare yaha pATha paDhe haiM // 30 // jinhake cihuMTI cimaTAsI guNa cUnavekoM, kukathAke sunivekoM dou kAna maDhe haiM / jinhake sarala citta komala vacana bole, saumyadRSTi liye Dole moma kaise gaDhe haiN| jinhake sakati jagI alakha arAdhivakoM, parama samAdhi sAdhiveko mana baDhe haiM / / teI paramAratha punIta nara AThoM yAma, rAma rasa gADha kare yaha pATha par3he haiM // 31 // rAma rasika aru rAma rasa, kahana sunanako doii| java samAdhi paragaTa bhaI, taba duvidhA nahiM koi // 32 // . naMdana vaMdana thuti karana, zravaNa ciMtavana jaap| . paThana paThAvana upadizana, bahuvidhi kriyA kalApa // 33 // zuddhAtama anubhava jahAM, zubhAcAra tihi nAMhi / / * * karama karama mAraga viSe, ziva mAraga ziva maaNhi.||34||. caupAI-ihi vidhi vastu vyavasthA jaisI / kahI jineMdra kahI maiM taisI // . Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (76) je pramAda saMyuta munirAjA / tinake zubhAcArasoM kAnA // 35 // jahAM pramAda dazA nahiM vyApe / tahAM avalaMbana Apo Ape // tA kAraNa pramAda utapAtI / pragaTa mokSa mAragako ghAtI // 36 // ne pramAda saMyukta gusAMI / uThahi girahi giMdrukake nAI // je pramAda tani uddhata hoI / tinako mokSa nikaTa dviga soI / / 37 ghaTameM hai pramAda java tAI / parAdhIna prANI taba tAI // java pramAdakI prabhutA nAse / tava pradhAna anubhau parakAse // 38 // tA kAraNa jagapaMtha ita, uta ziva bhAraMga jora / paramAdI jagakU duke, aparamAda ziva ora // 39 // je paramAdI AlasI, jinhake vikalapa bhUra / hoi sithala anubhauviSe, tinhako zivapatha dUra // 40 // je paramAdI AlasI, te abhimAnI jIva / je avikalapI anubhavI, te samarasI sadIva // 41 // je avikalapI anubhavI, zuddha cetanAyukta / te munivara laghukAlameM, hoI karamase mukta // 42 // kavitta-jaise puruSa lakhe pahADha caDhi, bhUcara puruSa tAMhi laghu lgge|| bhUcara puruSa lakhe tAko laghu, utara mile duhUko bhrama bhagge // . taise abhimAnI unnata gala, aura jIvako laghupada dagge // . . abhimAnIko kahe tuccha saba, jJAna jage samatA rasa jamge // 13 // 31 sA-karamake bhArI samujhe na guNako marama, parama anIti adharama rItI gahe hai / / hoi na narama citta garama dharama hUte, caramakI Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (77) 'dRSTisoM bharama bhUli rahe haiM // Asana na khole mukha vacana na bole sira, nAyehU na Dole mAno pAtharake cahe hai // dekhanake hAu bhava paMthake baDhAu aise, mAyAke khaTAu abhimAnI jIva kahe hai // 44 // dhIrake dharaiyyA bhava nIrake taraiyyA bhaya, bhIrake haraiyyA vara vIra jyoM umahe haiM // mArake maraiyyA suvicArake karaiyyA sukha, DhArake DharaiyyA guNa losoM laha lahe haiM // rUpake RjhaiyyA saba nayake samajhaiyyA saba hIke laghu bhaiyyA savake kubola sahe haiM // vAmake vamaiyyA dukha dAmake damaiyyA aise, rAmake ramaiyyA nara jJAnI jIva kahe haiM // 45 // caupAI-je samakitI jIva samacetI / tinakI kathA kahU tumasetI // ... jahAM pramAda kriyA nahiM koI / niravikalpa anubhau pada soI // 46 // parigraha tyAga jora thira tIno / karama baMdha nahiM hoya navIno // jahAM na rAga dveSa -rasa mohe / pragaTa mokSa mAraga mukha sohe // 47 // prava baMdha udaya nahiM byApe / jahAM na bheda punya aru pApe // . dravya bhAva guNa nirmala dhArA / bodha vidhAna vividha vistArA // 48 // jinhake sahana avasthA aisI / tinhake hirade duvidhA kaisI // je muni kSapaka zreNi car3hi dhAye / te kevali bhagavAna kahAye // 49 // iha vidhi je pUraNa bhaye, aSTakarma vana dAhi / tinhakI mahimA je lakhe, name banArasi tAhi // 50 // - chappai chaMda-bhayo zuddha aMkura, gayo mithyAtva mUla nasi / krama krama hota udyota, sahaja nima zukla pakSa sasi / kevala rUpa prakAza, mAsi Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (78) sukha rAsi dharama dhruva / kari pUraNa thiti Au, tyAgi gata bhAva parama huv| iha vidhi ananya prabhutA dharata, pragaTi buMda sAgara bhayo / avicala akhaMDa anabhaya akhaya, jIvadravya jagamAhi jayo / / 51 // 31 sA-jJAnAvaraNIke gaye jAniye ju hai su .sava, darzanAvaraNake gayete saba dekhiye // vedanI karamake gayete nirAvAdha rasa, moha- . nIke gaye zuddha cAritra visekhiye // Ayukarma gaye avagAhana aTala hoya, '. nAma karma gayete amUratIka pekhiye | aguru alaghurUpa hoya gotra karma gaye, aMtarAya gayete anaMta vala lekhiye // 12 // // iti navamo mokSadvAra samApta bhayo // 9 // - // atha dazamo sarvavizuddhi dvAra praarNbhH||10|| iti zrI nATakagraMthameM, kahyo mokSa adhikAra // aba baranoM saMkSepasoM, sarva vizuddhIdvAra // 1 // .31 sA-karmaniko karatA hai bhoganiko bhogatA hai, jAke prabhutAmeM . aiso kathana ahita hai // jAmeM eka iMdriyAdi paMcadhA kathana nAhi, sadA niradoSa vaMdha mokSasoM rahita hai // jJAnako samUha jJAna gamya hai svabhAva jAko, loka vyApi lokAtIta lokameM mahita hai // zuddha vaMza zuddha cetanAke rasa aMza bhanyo, aiso haMsa parama punItatA sahita hai // 1 // jo nizcai nirmala sadA, Adi madhya aru aMta / so cidrUpaM vanArasI, jagata mAhiM jaivaMta // 2 // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (79) caupAI - jIva karama karatA nahiM aise / rasa bhoktA svabhAva nahiM taise // mithyA matisoM karatA hoI / gaye ajJAna akaratA soI // 3 // 31 sA - nice nihArata svabhAva jAMhi AtamAko, AtamIka dharama parama parakAmanA || atIta anAgata varatamAna kAla jAko, kevala svarUpa guNa lokAloka bhAsanA | soI jIva saMsAra avasthA mAMhi karamako karatAsoM dIse liye bharama upAsanA || yahai mahA mohako pasAra yahai mithyAcAra, yaha bho vikAra yaha vyavahAra vAsanA // 4 // caupAI -- yathA jIva karttA na kahAve / tathA bhogatA nAma na pAve // hai bhogI mithyAmati mAMhIM / gaye midhyAtva bhogatA nAhIM // 5 // 31 sA--- jagavAsI ajJAnI trikAla parajAya buddhi, soto viSai bhoganisA bhogatA kahAve hai | samakitI jIva joga bhogasoM udAsI tAte sahaja abhogatAju graMthanimeM gAyo hai // yAhi bhAMti vastukI vyavasthA avadhAre bUdha, parabhAva tyAgi apano svabhAva Ayo hai // niravikalapa nirupAdhi Atama ArAdhi, sAdhi joga jugati samAdhimeM samAyo hai // 6 // cinamudrA dhArI dhruva dharma adhikArI guNa, ratana bhaMDArI Apa hArI karma narogako || pyAro paMDitanako husyAro mokSa mAragameM, nyAro pudgalasoM ujAro upayogako || jAne nija para tatta rahe jagameM virata, gahe na mamatta -mana vaca kAya jogako || tA kAraNa jJAnI jJAnAvaraNAdi karamako, karatA na hoi bhogatA na hoi bhogako // 7 // nirmilApa karaNI kare, bhoga aruci ghaTa mAMhi / tAte sAdhaka siddhasama, kartA bhuktA nAMhi // 8 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (80) kavitta-jo hiya aMdha vikala mithyAta dhara, mRpA sakala vikalpa upanAvata // gahi ekAMta pakSa Atamako, karatA mAni adhomukha dhAvata // . tyo jinamatI dravya cAritra kara, karanI kari karatAra kahAvata // . vaMchita mukti tathApi mUDhamati, vina samakita bhava pAra na pAvata // 9 // * caupAI-cetana aMka jIva lakhi lInA / pudgala karma acetana ciinaa| ___ vAsI eka khetake doU / jadapi tathApi mile na koU // 10 // dohA-nijanija bhAva kriyA sahita, vyApaka vyApya na koy| kartA pudgala karmakA, jIva kahAMse hoya // 11 // 31 sA--jIva ara pudgala karama rahe eka kheta, yadyapi tathApi sattA nyArI nyArI kahI hai // lakSaNa svarUpa guNa parajai prakRti bheda, duhUmeM anAdi hokI duvidhA vhai rahI hai / ete para bhinnatA na bhAse jIva karamakI, joloM mithyAbhAva tAloM AMdhI vAyU vahI hai | jJAnake udyota hota aisI sUdhI dRSTi bhaI jIva karma piMDako akaratAra sahI hai // 12 // . eka vastu jaise ju hai, tAseM mile na Ana / jIva akartA karmako, yaha anubho paramAna // 12 // caupAI-jo duramatI vikala ajJAnI / jinha svarIta para rIta na jaanii| mAyA magana bharamake bharatA / te jiya bhAva karamake karatA // 14 // je mithyAmati timirasoM, lakhe na jIva ajIva / . teI bhAvita karmako, kartA hoya sadIva // 15 // je azuddha paraNati dhare, kare ahaMpara maan| .. te azuddha pariNAmake, kartA hoya ajAna // 16 // Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (81) ziSya kahe prabhu tuma kahyo, duvidha karmakA rUpa / dravyakarma pudgalamaI, bhAvakarma cidrUpa // 17 // kartA dravyaju karmako, jIva na hoi trikaal| . ava yaha bhAvita karma tuma, kaho:konakI cAla // 18 // karttA yAko kona hai, kauna kare phala bhog| ke pudgala ke AtamA, ke duhuko saMyoga // 19 // kriyA eka kartA jugala, yo na jinAgama sAMhi / athavA karaNI aurakI, aura kare yo nAMhi // 20 // kare aura phala bhogave, aura bane nahiM em| jo karatA so bhogatA, yahai yathAvata jema // 21 // bhAvakarma karttavyatA, svayaMsiddha nahiM hoya / jo jagakI karaNI kare, jagavAsI jiya soyaH // 22 // jiya kartA jiya bhogatA, bhAvakarma jiyacAla / pudgala kare na bhogave, duvidhA mithyAcAla // 23 // tAte bhAvita karmako, kare mithyAtI jIva / / / sukha dukha Apad saMpadA, muMje sahaja sIva // 24 // 31 sA-koi mUDha vikala ekaMta pakSa gahe kahe, AtamA akaratAra raNa parama hai / / tinaso ju kou kahe jIva karatA hai tAse, pheri kahe karamakoM karatA karama hai / aise mithyAmagana mithyAtI brahmaghAtI jIva, nanhake hiye anAdi mohako bharama hai // tinake mithyAtva dUra karavekU kahe ru, syAdavAda paramANa Atama dharama haiM // 25 // . Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 82) cetana karatA bhogatA, mithyA magana ajAna / nahiM karatA nahiM bhogatA, nizcai samyakavAna // 26 // 31 sA-jaise sAMkhyamati kahe alakha akaratA hai, sarvathA prakAra karatA na hoi kavahI // taise jinamati gurumukha eka pakSa sUni, yAMhi bhAMti mAne so ekAMta tajo avahI // jolo duramati toloM karamako karatA hai, sumatI sadA akaratAra kahyo savahI // jAke ghaTa jJAyaka svabhAva jagyo javahIse, so to jagajAlase nirAlo bhayo tavahI // 27 // . . boddha kSaNikavAdI kahe, kSaNabhaMgura tanu mAMhi / prathama samaya jo jIva hai, dvitiya samayameM nAMhi // tAte mere matavi, kare karama jo koy|| so na bhogave sarvathA, aura bhogatA hoya // 29 // yaha ekaMta mithyAta pakha, dUra karanake kAja / / cidvilAsa avicala kathA, bhASe zrIjinarAja // 30 // bAlapana kAhU puruSa, dekhe purakA koya / taruNa bhaye phirake lakhe, kahe nagara yaha soya // 31 // .. jo duhu panameM eka tho, to tihi sumaraNa kiiy| aura puruSako anubhavyo, aura na jAne jIya // 32 // jaba yaha vacana pragaTa sunyo, sunyo jainamata shuddh| tava ikAMtavAdI puruSa, jaina bhayo prati buddha // 33 // . 31 sA-eka parajAya eka samaimeM vinasi jAya, dUnI para jAya dUje samai upajati hai // tAko chala pakarike bodha kahe samai samai Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (83) navo jIva upaje purAtanakI kSati hai / tAtai mAne karamako karatA hai aura jIva, bhogatA hai aura vAke hiye aisI mati hai / / parajAya pramANako sarakyA dravya jAne, aise durakhuddhiko avazya duragati hai // 34 // kahe anAtamakI kathA cahe na Atama zuddhi / rahe adhyAtamase vimukha, durArAdhya durbuddhi // 35 // durbuddhI mithyAmatI, durgati mithyAcAla / gahi ekaMta durbuddhise, mukta na hoI trikAla // 36 // 31 sA-kAyAse vicAre prIti mAyAhImeM hArI jIti, liye haTha rIti jaise hArIlako lakarI // caMgulake jora jaise goha gahi rahe bhUmi, tyAhI pAya gADe 4 na chor3e Teka pakarI // mohakI marorasoM bharamako na Tora pAve, dhAve cahuM ora jyoM vaDhAve jAla makarI // aise duravuddhi bhUli jhUTake jharokhe jhUli, phUli phire mamatA jaMjaranIsoM jakarI // 37 // ___ bAta suni cauki UThe vAtahA~soM bhauMki uThe, vAtasoM narama hoi vAtahIsoM akarI // niMdA kare sAdhukI prazaMsA kare hiMsakakI, sAtA mAne prabhutA asAtA mAne phakarI // mokSa na suhAi doSa dekhe tahAM paiThi jAi, kAlasoM DarAi jaise nAharasoM vakarI // aise duvuddhi bhUli jhUThase jharokhe jhUli, phUlI phire mamatA jaMjIraniso jakarI / / 38 / / ___ kavitta-keI kahe jIva kSaNabhaMgura, keI kahe karama karatAra / keI karma rahita nita japahi, naya anaMta nAnA darakAra / je ekAMta gahe te mUrakha, paMDita anekAMta pakha dhAra / jaise bhinna bhinna mukatA gaNa, guNasoM gahata kahAve hAra // 39 // Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (84) yathA sUta saMgraha vinA, mukta mAla nahiM hoya / tathA syAdvAdI vinA, mokSa na sAdhe koya // 40 // pada svabhAva pUrava udai, nizcai udyama kAla / pakSapAta mithyAta patha, sarvagI. ziva cAla // 41 // 31 sA--eka jIva vastuke aneka guNa rUpa nAma, nina yoga zuddha para yogasoM azuddha hai // vedapAThI brahma kahe, mImAMsaka karma kahe, zivamati ziva kahe baudha kahe vuddha hai / jainI kahe jina nyAyavAdI karatAra kahe chahoM darasanameM vacanako viruddha hai| vastuko svarUpa pahicAne soI paravINa, vacanake bheda bheda mAne soI zuddha hai / / 42 // ___ vedapAThI brahma mAne nizcaya svarUpa gahe, mImAMsaka karma mAne udaimeM rahata hai / bauddhamatI buddha mAne sUkSama svabhAva sAdhe, zivamati zivarUpa kAlako kahata hai / nyAya graMthake paDhaiyyA thApe karatAra rUpa, udyama udIri ura AnaMda lahata hai // pAMco darasani teto pope eka eka aMga, jainI jinapaMthi saravAMga nai gahata hai // 43 // - nihacai abheda aMga * udai guNakI taraMga, udyamakI rIti liye uddhatA zakati hai... parayAyaM rUpako pramANa sUkSama svabhAva, kAlakIsI DhAla pariNAma cakra gati hai // yAhI bhAMti Atama daravake aneka aMga, eka mAne ekakoM na mAne so kumati hai // eka DAri ekameM aneka khoje so suvuddhi, khoji jIve vAdi mare sAMcI kahavati hai / / 44 // . . . - ekameM aneka hai anekahImeM eka hai so, eka na aneka kachu kahyo na. parata hai // karatA akaratA hai bhogatA abhogatA hai, upaje na upajata mare Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (85) + na marata hai // volata vicarata na bole na vicare kaLU, bhekhako na bhAjana pai bhekhaso dharata hai / aiso prabhu cetana acetanakI saMgatIsoM, ulaTa palaTa naTa bAjIsI karata hai // 45 // naTa bAjI vikalapa dazA, nAMhI anubhau yog| kevala anubhau karanako, nirvikalpa upayoga // 46 // 31 sA-jaise kAhU catura savAMrI hai mukata mAla, mAlAkI kriyAmeM nAnA bhAMtiko vigyAna hai| kriyAko vikalapa na dekhe pahirana vAro, motInakI zobhAma magana sukhavAna hai / taise na kare na bhuMje athavA kareso bhuMje, ora kare aura bhuMne saba naya pramAna hai| yadyapi tathApi vikalapavidhi tyAga yoga, nIravikalapa anubhau amRta pAna hai // 47 // dravyakarma kartA alakha, yaha vyavahAra kahAva / nizcai jo jaisA darava, taiso tAko bhAva // 48 // 31 sA-jJAnako sahaja jJeyAkAra rUpa pariNameM, yadyapi tathApi jJAna jJAnarUpa kahyo hai / / jJeya jJeyarUpasoM anAdihIkI marayAda, kAha vastu kAhUko svabhAva nahi gahyo hai // etepari kou mithyAmati kahe jJeyAkAra, pratibhAsanisoM jJAna azuddha vhai rahyo hai // yAhI durakhuddhisoM vikala bhayo Dolata hai, samujhe na dharama yoM bharma mAMhi vahyo hai // 49 // * caupAI-sakala vastu jagameM ashoii| vastu vastusoM mile na koI // jIva vastu jAne jaga jetI / soU bhinna rahe sava setI // 50 // karma kare phala bhogave, jIva ajJAnI koi|| yaha kathanI vyavahArakI, vastu svarUpa na hoi // 51 // Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 86) jJeyAkAra jJAnakI paraNati, pai vaha jJAna jJeya nahiM hoya // jJeyarUpa paT dravya bhinna pada, jJAnarUpa Atama pada soya // jAne bheda bhAva vicakSaNa, guNa lakSaNa samyakadRga joya // . mUrakha kahe jJAna mahi AkRti, pragaTa kalaMka lakhe nahi koya // 52 // nirAkAra jo brahma kahAve / so sAkAra nAma kyoM pAve // . jJeyAkAra jJAna java tAI / pUraNa brahma nAMhi tatra tAI / / 53 // jJeyAkAra brahma mala mAne / nAza karanako udyama ThAne // vastu svabhAva miTe nahi kohI / tAte kheda kare saTha yohI // 54 // mUDha marama jAne nahIM, gahi ekAMta kupakSa // 54 // syAdvAda saravaMgameM, mAne dakSa pratyakSa // 55 // zuddha dravya anubhau kare, zuddha haSTi ghaTamAMhi / tAte samyakvaMta nara, sahaja uchedaka nAMhi // 56 // 31 sA-jaise caMdra kiraNa pragaTi bhUmi sveta kare, bhUmisI na hota sadA jyotisI rahata hai // taise jJAna zakati prakAze heya upAdeya, jJeyAkAra dIse paina jJeyako gahata hai||shuddh vastu zuddha parayAyarUpa pariName, sattA paramANa mAMhi r3hAhe na DhaThata hai | soto aurarUpa kabahU na hoya saravathA, nizcaya anAdi jinavANI yoM kahata hai // 57 // 23 sA-rAga virodha udai. javaloM tavaloM, yaha jIva mRSA maga dhAve // jJAna jagyo jaba cetanako taba, karma dazA.para rUpa kahAve // karma vilakSa kare anubhau tahAM, moha mithyAtva praveza na pAve // moha gaye upaje sukha kevala, siddha bhayo jagamAhi na Ave // 18 // Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 87 ) chappai chaMda ---jIva karma saMyoga, sahaja mithyAtva ghara / rAga dveSa paraNati prabhAva, jAne na Apa para / tama mithyAtva miTi gaye, bhaye samakita udyota zazi / rAga dvepa kachu vastu nAhi, china mAMhi gaye nazi / anubhava abhyAsa sukha rAzi rami, bhayo nipuNa tAraNa taraNa / pUraNa prakAza nihacala nirakhi, vanArasI caMdata caraNa // 59 // - 31 sA-- kou ziSya kahe svAmI rAga dveSa pariNAma, tAko mUla preraka kahahuM tuma kona hai // pudgalaH karama joga kiMdho iMdrinIke bhoga, kIMdho dhana kIMdho parijana kIMdho bhoMna hai | guru kahe chaho dravya apane apane rUpa, satraniko sadA asahAI pariNoMNa hai // kou dravya kAhUko na preraka kadAci tAte, rAga dvepa moha mRpA madirA acana hai // 61 // kou mUrakha yoM kahe, rAga dveSa pariNAma / pugalakI jorAvarI, barate Atama rAma // 61 // jyoM jyoM pula bala kare, dharidhari karmaja bheSa / rAga dvepako pariNamana; tyoM tyoM hoya vizeSa // 62 // yaha vidhi jo viparIta paNa, gahe saddahe koya | so nara rAga virodhasoM, kabahUM bhinna na hoya // 63 // suguru kahe jagameM rahe, pudgala saMga sadIva | sahaja zuddha pariNAmako, ausara lahe na jIva // 64 // tAte cidbhAvana vidheM, samaratha cetana rAva / rAga virodha mithyAtameM, samyakUmeM zivabhAva // 65 // 4. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (88) jyoM dIpaka rajanI sameM, cahu~ dizi kare udaat| pragaTe ghaTaghaTa rUpameM, ghaTapaTa rUpa na hotH||66|| tyoM sujJAna jAne sakala, jJeya vastuko marma / jJeyAkRti pariName pai, taje na Atama dharma // 67 // jJAnadharma avicala sadA, gahe vikAra na koy|| rAga virodha visoha bhaya, kabahUM bhUli na hoya // 68 // aisI mahimA jJAnakI, nizcaya hai ghttsaahi| . . mUrakha mithyAvRSTisoM, sahaja viloke nAMhi // 69 // .. para svabhAvameM magana rahe, ThAne rAga virodha / dhare parigraha dhAranA, kare na Atama zodha // 70 // caupAI-mUrakhake ghaTa duramati bhaasii| paMDita hiye sumati parakAzI // duramati kubajA karama kamAve / sumati rAdhikA rAma ramAve // 71 // . dohA-kubjA kArI kUbarI, kare jagatameM kheda / asakha arAdhe rAdhikA, jAne nija para bhedaM // 72 // 31 sA-kuTilA kurUpa aMga lagI hai parAye saMga, apano pramANa kari Apahi bikAI hai // gahe gati aMdhakIsI, sakati kamaMdha kIsI baMdhakoM baDhAva kare dhaMdhahImeM dhAI hai / / rAMDakIsI rIta liye mAMDakIsI matavAri, sAMDa. jyoM svachaMda Dole bhAMDakIsI jAI hai // gharakA na jAne bheda kare parAdhIna . kheda, yAte.durabuddhI dAsI kuvajA kahAI hai // 73 // . __rUpakI rasIlI bhrama kulapakI kIlI zIla, sudhAke samudra jhIli sali . sukhadAI hai // prAcI jJAnabhAnakI anAcI hai nidAnakI, surAci niravAcI Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 89 ) 'Thora sAcI ThakurAI hai // dhAmakI khabaradAra rAmakI ramana hAra, rAdhA rasa paMthanike graMthanimeM gAI hai // saMtanakI mAnI niravAnI nUrakI sisANI, yAte savuddhi rANI rAdhikA kahAI hai // 74 // vaha kubjA vaha rAdhikA, doU gati mati mAna / vaha adhikArI karmakI, vaha vivekakI khAna // 75 // karmacakra pudgala dazA, bhAvakarma mativaka / / jo sujJAnako pariNamana, so viveka guNacana // 76 // jaise nara khilAra copariko, lAbha vicAri kare citacAva // dhare savAri sAri budhi balasoM, pAsA jo kucha paresu dAva // kavitta-taise jagata jIva svArathako, kari udyama ciMtave upAva // likhyo lalATa hoi soI phala, karma cakrako yahI svabhAva // 77 // jaise nara khilAra sataraMjako, samujhe saba saMtaraMjakI ghAta // cale cAla nirakhe doU dala, mahurA giNe vicAre mAta // taise sAdhu nipuNa ziva pathameM, lakSaNa lakhe tane utapAta // sAdhe guNa ciMtave abhayapada, yaha suviveka cakrakI vAta // 78 // sataraMja khele rAdhikA, kubjA khele sAri / yAke nizidina jItavo, vAke nizidina haari||79|| jAke ura kubjA base, soI alakha ajAna / jAke hirade rAdhikA, so budha samyakavAna // 80 // 31 sA-jahAM zuddha jJAnakI kalA udyoga dIse tahAM, zuddhatA pramANa zuddha cAritrako aMza hai // tA kAraNa jJAnI saba jAne jJeya vastu Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (90) . marma, vairAgya vilAsa dharma vAko saravaMsa hai // rAga dvepa mohakI dshaasoN| bhinna rahe yAte. sarvathA trikAla karma jAlasoM vidhvaMsa hai // nirupAdhi Atama samAdhimeM virAje tAte, kahiye pragaTa pUraNa parama haMsa hai / / 81 // jJAyaka bhAva jahAM tahAM, zuddha caraNakI cAla / tAte jJAna virAga mili, ziva sAdhe. samakAla / / 82 // yathA aMdhake kaMdha pari, caDhe paMgu nara koya / yAke haga vAke caraNa, hoya pathika mili doya // 83 / / jahAM jJAna kriyA mile, tahAM mokSa saga soya / vaha jAne padako marama, vaha padameM thira hoya // 84 // . jJAna jIvakI sajagatA, karma jIvakU bhuul| jJAna mokSa aMkUra hai, karma jagatako mUla // 85 // jJAna cetanAke jage, pragaTe kevala rAma / karma cetanAmeM base, karma baMdha pariNAma // 86 // caupAI-javalaga jJAna cetanA bhArI / tavalaga jIva vikala saMsArI // jaba ghaTa jJAna cetanA jAgI / taba samakitI sahaja vairAgI // 7 // siddha samAna rUpa nija jAne / para saMyoga bhAva paramAne / zuddhAtamA anubhau abhyAse / trividhi karmakI mamatA nAse // 88 // jJAnavaMta apanI kathA, kahe ApasoM aap| . maiM mithyAta dazAvirSe, kIne bahuvidha pApa // 89 // . 31 sA--hirade hamAre mahA mohakI vikalatAI, tAte hama karuNA na qInI jIva ghAtakI // Apa pApa kIne auranikoM upadeza dIne huti Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (91) "anumodanA hamAre yAhI vAtakI // mana vaca kAyAmeM gamana vhai kamAyo karma, . dhAye bhrama jAlameM kahAye hama pAtakI // jJAnake udayate hamArI dazAM aisI bhaI, jaise bhAnu bhAsata avasthA hota prAtakI // 9 // ___ jJAna bhAna bhAsata pramANa jJAnavata kahe, karuNA nidhAna amalAna merA rUpa hai / kAlasoM atIta karma cAlasoM abhIta joga, jAlasoM anIta jAkI mahimA anUpa hai / mohako vilAsa yaha jagatako vAsa maiM to, jagatasoM zUnya pApa punya aMdha kUpa hai // pApa kina kiye kona kare kari hai so kona, kriyAko vicAra supanekI dora dhUpa hai // 91 // maiM yoM kIno yoM karauM,aba yaha mero kAma / manavacakAyAmeM base, ye mithyAta pariNAma // 92 // manavacakAyA karmaphala, karmadazA jar3aaMga / daravita pudgala piMDameM, bhAvita karma taraMga // 93 // tAte bhAvita dharmasoM, karma svabhAva apUTha / kona karAve ko kare, kosara laheM saba jhUTha // 94 // karaNI hita haraNI sadA, mukti vitaraNI nAMhi / gaNI baMdha paddhati viSe, sanI mahA dukhamAMhi // 95 // 31 sA- karaNIke dharaNImeM mahA moha rAjA base, karaNI ajJAna bhAva rAkSasakI purI hai // karaNI karama kAyA pudgalakI prati chAyA, karaNI pragaTa mAyA misarIkI churI hai // karaNIke jAlameM urajhi rahyo cidAnaMda, *karaNIkI uTa jJAnabhAna duti durI hai // AcAraja kahe karaNIsoM vyavahArI jIva, karaNI sadaiva nihace svarUpa burI hai // 96 // Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (92) caupAI-mRpA mohakI paraNati phailI / tAte karama cetanA mailI // jJAna hota hama samajhe yetI / jIva sadIva bhinna parasetI // 97 // jIva anAdi svarUpa sama, karma rahita nirupAdhi // . avinAzI azaraNa sadA, sukhamaya siddha samAdhi // 98 // caupaI--maiM trikAla karaNIsoM nyArA / cidavilAsa pada jagata ujyaaraa|| rAga virodha moha mama nAhI / mero avalaMbana mujhamAhI // 19 // 23 sA--samyakavaMta kahe apane guNa, maiM nita rAga virAdhoM riito| maiM karatUti karUM niravaMchaka, mo ye vipai rasa lAgata tIto // zuddha svacetanako anubhau kari, maiM jaga moha mahA bhaTa jIto // mokSa sanmukha bhayo aba.mo kahu, kAla anaMta ihI vidhi biite||10|| kahe vicakSaNa maiM rahUM, sadA jJAna rasa sAci / / zuddhAtama anubhUtisoM, khalita na hohu kadAci // 101 // pUrvakarmaviSa taru bhaye, udai bhoga phlphuul| maiM inako nahiM bhogatA, sahaja hohu nirmUla // 102 // : jo pUrvakRta karmaphala, rucise muMje nAMhi / magana rahe ATho pahara, zuddhAtama pada mAMhi // 103 / / so budha karmadazA rahita, pAve mokSa turaMta / , muMje parama samAdhi sukha, Agama kAla anaMta // 104 // chaMda---jo pUrava kRtakarma, virakha viSa phala nahi bhune / joga jugati kArija karata, mamatA na prayune / rAga virodha nirodhi, saMgaH vikalapa saba chaMDe / zuddhAtama anubhau abhyAsa, ziva nATaka maMDe / jo jJAnavaMta iha maga Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 93 ) calata, pUraNa hai kevala lahe / so parama atIMdriya sukhavirSe, magana rUpa saMtata rahe // 105 // 31 sA -- nirabhai nirAkula nigama veda nirabheda, jAke parAkAzameM jagata mAiyatu hai // rUpa rasa gaMdha phAsa pudgalako vilAsa, tAsoM udavasa jAko jasa gAiyatu hai | vigrahasoM virata parigrahasoM nyAro sadA, jAyeM joga nigrahako cinha pAiyatu hai || so hai jJAna paramANa cetana nidhAna tAMhi, avinAzI Iza mAnI sIsa nAiyatu hai // 106 // 31 sA--jaise nirabhedarUpa nihacai atIta huto, taise nirabheda aba bheda kona kahego // dIse karma rahita sahita sukha samAdhAna, pAyo nijathAna phira vAhira na vahego // kabahUM kadAci apano svabhAva tyAgi kari, rAga rasa rAcike na para vastu gahego || amalAna jJAna vidyamAna paragaTa bhayo, yAhI bhAMti AgAmI anaMta kAla rahego // 107 // 31 sA -- javahI te cetana vibhAvasoM ulaTI Apa, same pAya apano svabhAva N gahi lIno hai // tabahIte jo jo lene yogya soso satra lIno, jo jo tyAga yogya soso sava: chAMDi dIno hai // leveko na rahI Thora tyAgavekoM nAhiM aura, bAkI kahAM uvayoja kAraja navIno haiM | saMgatyAgi aMgatyAgi, vacana taraMga tyAgi, mana tyAgi buddhityAgi ApA zuddha kIno hai // 108 // zuddha jJAnake deha nahiM, mudrA bheSa na koya | tAte kAraNa mokSako dravyaliMga nahiM hoya // 109 // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (94) dravyaliMga nyArI pragaTa, kalA vacana vijJAna / aSTa riddhi aSTa siddhi, ehUM hoi na jJAna // 110 / / 31 sA--bhepameM na jJAna nahi jJAna vartanameM, maMtrajaMtragurU. taMtrame na jJAnakI kahAnI hai // graMthameM na jJAna nahIM jJAna kavi cAturImeM, vAtanimeM jJAna nahIM jJAna kahA vAnI hai // tAte bhepa gurutA kavitta graMtha maMtra vAta inIte atIta jJAna cetanA nizAnI hai / jJAnahImeM jJAna nahIM jJAna aura Thora kahUM, jAke ghaTa jJAna sohI jJAnakI nidAnI hai // 111 // __ bheSa dhari lokaniko vaMce so dharama Thaga, gurU mo khaa| guruvAI jAke cAhiye // maMtra taMtra sAdhaka kahAve guNI jAdUgIra, paMDita kahAve paMDitAI jAmeM lahiye // kavittakI kalAmeM pravINa so kahAve kavi, vAta kahi jAne so pavAragIra kahiye // ete saba viSaike bhikArI mAyAdhArI jIva, inakoM vilokake dayAlarUpa rahiye // 112 // jo dayAlakA bhAva so; pragaTa jJAnako aNg| pai tathApi anubhau dazA varate vigata taraMga // 113 // : darzana jJAna caraNa dazA, kare eka jo koii|| sthira vhai sAdhe mokSamaga; sudhI. anubhavI soii||114 // 31 sA-koI ga jJAna caraNAtamameM vaiThi Thora, bhayo niradosa para vastuko na parase // zuddhatA vicAre dhyAve zuddhatAse keli kare, zuddhatAmeM thira vhe amRta dhArA varase // tyAgi tana kaSTa vhai sapaSTa aSTa karamako, kari thAna bhraSTa naSTa kare aura karase // soI vikalapa vijaya alapa mAMhi, tyAgi bhau vidhAna niravANaM pada drse-|| 115 // Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (95) guNa paryAyameM dRSTi na dine / nirvikalpa anubhava rasa pIne // Apa samAi ApameM lIne / tanupA meTi apanapo kIje // 116 // taja vibhAva hUje magana, zuddhAtama pada mAMhi / eka mokSamAraga yahai, aura dUsaro nAMhi // 117 // 31 sA-keI mithyAdRSTi jIva dhare jina mudrA bhepa, kriyAmeM magana rahe kahe hama yatI hai / atula akhaMDa mala rahita sadA udyota, aise jJAna bhAvasoM vimukha mUDhamatI hai / / Agama saMbhAle doSa TAleM. vyavahAra bhAle, pAle vrata yadyapi tathApi aviratI hai || Apako kahAve mokSa mAragake adhikArI, mokSase sadaiva ruSTa ruSTa duragatI hai // 118 // jaise mugadha dhAna pahicAne / tupa taMdulako bheda na jAne / taise mUDhamatI vyavahArI / lakhe na baMdha mokSa vidhi nyArI // 119 // je vyavahArI mUDha nara, paryaya buddhI jIva / tinake bAhya kriyAhiko, hai avalaMba sadIva // 120 // kumati bAhija dRSTiso, bAhija kriyA karaMta / mAne yokSa paraMparA, manameM harapa dharaMta // 121 // zuddhatama anubhau kathA, kahe samakitI koya / so sunike tAso kahe, yaha zivapaMtha na hoya // 122 // kavitta-jinhake deha buddhi 'dhaTa aMtara, muni mudrA dhari kriyA pramANahi // te hiya aMdha baMdhake karatA, parama tatvako bheda na jAnahi / / jinhake hiye sumatikI kaNikA, vAhina kriyA bhepa paramANahi // te samakitI mokSa mAraga sukha, kari prasthAna bhavasthiti bhAnahi // 123 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (96) 31 sA-AcAraja kahe jina vacanako visatAra, agama apAra hai.. kaheMge hama kitano // bahuta bolavesoM na makasUda cuppa bhalo, boliyamoM vacana prayojana hai jitano // nAnArUpa jalpanaso nAnA vikalpa uThe, tAte jeto kArija kayana bhalo titano / zuddha paramAtamAko anubhau abhyAsa kIje, yehI mokSa paMtha paramAratha hai itano // 124 // . zuddhAtama anubhau kriyA, zuddha jJAna haga dor| muktipaMtha sAdhana vahai, vAgajAla saba aura // 125 // jagata cakSu AnaMdamaya, jJAnAcetanA bhaas|| nirvikalpa zAzvata suthira, kIje anubhau tAsa // 126 // .. acala akhaMDita jJAnamaya, pUraNa nIta mamatva / jJAnagamya bAdhA rahita, sohai Atasa tatva / / 127 / / sarva vizuddhI dvAra yaha, kahAM pragaTa zivapaMtha / kuMkuMda munirAjakRta, pUraNa bhayo ju graMtha // 128 // caupAI-kuMdukuMda munirAja pravINA / tina yaha graMtha kInA ihaalo| gAthA vaddhasoM prAkRta vANI / guru paraMparA rIta vakhANI // 129 // . bhayo graMtha jagameM vikhyAtA / sunata mahA mukha pAvahi jnyaataa|| . je nava rasa jagamAhi vakhAne / te saba samayasAra rasa mAne // 130 / pragaTarUpa saMsArameM, nava rasa nATaka hoy| . .. nava rasa garbhita jJAnameM, viralA jANo koy|| 131 // kavitta-prathama zrRMgAra vIra dUjo rasa, tIjo rasa karuNA sukhadAyakA hAnya caturtha rudra rasa paMcama, chahama rasa vIbhatsa vibhAyaka // . Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama bhaya aSTama rasa adbhuta, navamo zAMta rasaniko nAyaka // . ye nava rasa yeI nava nATaka, jo jahAM magna sohI tihi lAyaka // 4 // 31 sA-zobhAmeM zaMgAra vase vIra puruSArathameM, komala hiyemeM karuNA rasa vakhAniye // AnaMdameM hAsya ruMGa muMDameM virAje rudra, vIbhatsa tahAM jahAM gilAni mana Aniye // ciMtAmeM bhayAnaka athAhatAmeM adbhuta mAyAkI aruci tAme zAMta rasa mAniye // yeI nava rasa bhavarUpa yeI bhAvarUpa, iniko vilakSaNa sudRSTi jage jAniye // 5 // __ chappai chaMda--guNa vicAra zRMgAra, vIra udyama udAra rukha / karuNA rasa sama rIti, hAsya hirade ucchAha sukha / aSTa karama dala malana, rudra vatta tihi thAnaka / tana vilakSa vIbhatsa, dvaMda dukha dazA bhayAnaka / adbhuta anaMta bala citavana, zAMta sahana vairAgya dhruva / nava rasa vilAsa prakAza taba, jaba subodha ghaTa pragaTa huva // 6 // caupAI-java suvodha ghaTameM prakAze / taba rasa virasa viSamatA nAse / nava rasa lakhe eka rasa mAMhI tAte virasa bhAva miTi jAMhI // 7 // saba rasa garbhita mUla rasa, nATaka nAma garaMtha / jAke sunata pramANa jiya, samujhe paMtha kupaMtha // 8 // caupAI-varate graMtha jagata hita kAjA / pragaTe amRtacaMda munirAjA / / tava tina graMtha jAni ati nIkA / racI vanAI saMskRta TIkA // 9 // sarva vizuddhi dvAraloM, Aye karata vakhAna / tava AcAraja bhaktisoM, kare graMtha guNa gAna // 10 // // iti zrIkuMdakuMdAcAryAnusAra samayasAra nATaka samApta // Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (98) . atha zrIsamayasAra nATakako ekAdazamo.. syAdAda dvAra prAraMbha // 11 // caupAI-adbhuta graMtha adhyAtama vANI / samajhe koI viralA prANI // yA syAdavAda adhikArA / tAko jo kIje visatArA // 1 // . . toju graMtha ati zobhA pAve / vaha maMdira yaha kalaza kahAve // taba cita amRta vacana gaTa khole / amRtacaMdra AcAraja bole // 2 // kuMdakuMda nATaka vi, kahyo dravya adhikaar| ... " syAdvAda nai sAdhi maiM, kahUM avasthA dvAra / / 3 // .. - kaMhUM mukti padakI kathA, kahUM muktiko paMtha / .. jaise ghRtakArija jahAM, tahAM kAraNa dadhi maMtha // 4 // caupAI-amRtacaMdra bole mRduvANI / syAdavAdakI suno kahAnI / koU kahe jIva jaga mAhI / koU kahe jIva hai nAhIM // 5 // . ekarUpa koU kahe, koU agaNita aNg| . kSaNabhaMgura koU kahe, koU kahe abhaMga // 6 // naya anaMta ihavidhI hai, mile na kAhUM koy|| . . .. jo saba naya sAMdhana kare, syAdvAda hai soya // 7 // syAdvAda adhikAra ava; kahUM jainakA muul| . . . jAke jAne jagata jana, lahe jagata jala kUla // 8 // 31 sA--ziSya kahe svAmI jIva svAdhInakI parAdhIna, jIva eka hai kIdho aneka mAni lIjiye // jIva hai sadIvakI nAhI hai jagata mAhi, Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (99) jIva avinazvarakI vinazvara kahIjiye // sadguru kahe jIva hai sadaiva nijAdhIna, eka avinazvara darava dRSTi dIjiye // jIva parAdhIna kSaNabhaMgura aneka rUpa, nAMhi jahAM tahAM paryAya pramANa kIjiye // 9 // 31 sA--dravya kSetra kAla bhAva cAroM bheda vastuhImeM, apane catuSka vastu astirUpa mAniye / / parake catuSka vastu na asti niyata aMga, tAko bheda dravya parayAya madhya jAniye // darava no vastu kSetra sattA bhUmi kAla cAla, svabhAva sahana mUla sakati vakhAniye // yAhI bhAMti para vikalapa buddhi kalapanA, vyavahAra dRSTi aMza bheda paramAniye // 10 // hai nAMhi nAhisu hai, hai hai nAMhIM nAMhi / ye sarvaMgI naya dhanI, saba mAne sava mAMhi // 11 // 31 sA- jJAnako kAraNa jJeya AtamA triloka maya, jJeyasoM aneka jJAna mela jJeya chAMhI hai // joloM jJeya toloM jJAna sarva dravyameM vijJAna, jJeya kSetra mAna jJAna jIva vastu nAMhI hai // deha nase jIva nase deha upajata lase, AtamA acetana hai sattA aMza mAMhI hai // jIva kSaNa bhaMgura .. ajJeyaka svarUpI jJAna, aisI aisI ekAMta avasthA muDha pAhI hai // 12 // koDa mUDha kahe jaise prathama sAvAri bhIti, pIche tAke upari sucitra Ayo lekhiye // taise mUla kAraNa pragaTa ghaTa paTa jaiso, taiso tahAM jJAnarUpa kArija visekhiye / / jJAnI kahe jaisI vastu taisAhI svabhAva tAko, tAte jJAna jJeya bhinna bhinna pada pekhiye // kAraNa kArija dou ekahImeM nizcaya pai, tero mata sAco vyavahAra dRSTi dekhiye / / 13 // - kou mithyAmati lokAloka vyApi jJAna mAni, samajhe triloka piMDa Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) Atama darava hai || yAhIte svacchaMda bhayo Dole mukhahU na bole, kahe yA jagatameM hamArohI parava hai // tAsoM jJAtA kahe jIva jagatasoM bhinna hai pe jagasoM vikAzI tohi yAhIte garava hai / jo vastu so vastu pararUpasA nirAlI sadA, nice pramANa syAdavAdameM sarava hai // 14 // kou pazu jJAnakI anaMta vicitratA dekhi jJeyako AkAra nAnArUpa visatapyo hai // tAhiko vicArI kahe jJAnakI aneka sattA, gahike ekAMta pakSa lokaniso layo hai // tAko bhrama bhaMjivekoM jJAnavaMta kahe jJAna, agama agAdha nirAbAdha rasa bhanyo hai // jJAyaka svabhAva parayAyatoM aneka bhayo, yadyapi tathApi ekatAsoM nahiM Tapyo hai // 19 // . * - ko kudhI kahe jJAnamAhi jJeyako AkAra, prati bhAsi rahyo hai kalaMka tAhi dhoiye || jaba dhyAna jalasoM pakhArike dhavalaM kIje, tava nirAka zuddha jJAnamaI hoIye // tAsoM syAdavAdI kahe jJAnako svabhAva yhai| jJeyako AkAra vastu mAMhi kahAM khoiye / / jaise nAnArUpa pratibiMbakI jhalaka dIkhe, yadyapi tathApi ArasI vimala joiye // 16 // kou ajJa kahe jJeyAkAra jJAna pariNAma, joloM vidyamAna toloM jJAna, paragaTa hai // jJeyake vinAza hota jJAnako vinAza hoya, aisI vAke mithyAtakI aTala hai // tAsuM samakitavaMta kahe anubhau kahAni, pramANa jJAna nAnAkAra naMTa hai / niravikalpa avinazvara dara jJeya vastusoM avyApaka aghaMTa hai // 17 // kou maMda kahe dharma adharma AkAza kAla, pudagala jIva saba mero, jagameM // jAnenA marama nija mAne ApA para vastu, bAMdhe dRr3ha karama dharama khoveM S Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (101) ' DagameM // samakitI jIva zuddha anubhau abhyAse tAte, parako mamatva tyAgi kare pagapagameM / apane svabhAvameM magana rahe ATho jAma, dhArAvAhI pathika kahAve mokSa magameM // 18 // ___ koU saTha kahe jeto jJeyarUpa paramANa, teto jJAna tAte kachu adhika na aura hai // tihuM kAla parakSetra vyApi paraNamyo mAne, ApA na pichAne aisI mithyAga dora hai // jainamatI kahe jIva sattA paramANa jJAna, jJeyasoM avyApaka jagata siramora hai| jJAnake prabhAmeM pratibiMbita aneka jJeya, yadyapi tathApi thiti nyArI nyArI Thora hai // 19 // ___ kou zunyavAdI kahe jJeyake vinAza hota, jJAnako vinAza hoya kaho kaise jIjiye // tAte jIvitavya tAkI thiratA nimitta saba, jJeyAkAra pari* 'NAmaniko nAza kIjiye // satyavAdI kahe bhaiyA hUne nAhi kheda khinna, jJeyaso viraci jJAna bhinna mAni lIjiye / jJAnakI zakati sAdhi anubhauM dazA arAdhi, karamakoM tyAgike parama rasa pIjiye // 20 // ___ koU krUra kahe kAyA jIva dou eka piMDa, java deha nasegI tavahI jIva marego // chAyA koso chala kIdho mAyA koso parapaMca, kAyA samAi phiri kAyAko na dhrego|| sudhI kahe dehasoM avyApaka sadaiva jIva, samai pAya - parako mamatva pariharego / apane svabhAva Ai dhAraNA dharAmeM dhAi, ApameM magana haike Apa zuddha karego // 22 // jyoM tana kaMcuki tyAgase, binase nAMhi bhujNg| . tyoM zarIrake nAzate, alakha akhaMDita aMga // 22 // 31 sA-kou durakhuddhi kahe pahile na hUto jIva, deha upajata upajyo hai java Aike || joloM deha toloM deha dhArI phira deha nase, rahego Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (102) alakha jyotimeM jyoti samAike // sadabuddhI kahe jIva anAdiko dehadhAri, jaba jJAnI hoyago kavahI kAla pAyake || tavahIsoM para taji apano svarUpa bhani, pAvego parama pada karama nasAyake // 23 // ____ kou pakSapAtI. jIva kahe jJeyake AkAra, pariNayo jJAna tAte cetanA asata hai // jJeyake nasata cetanAko nAza tA kAraNa, AtamA acetana trikAla mere mata hai // paMDita kahata jJAna sahaja . akhaMDita hai, jJeyako AkAra dhare jJeyasoM virata hai / / cetanAke nAza hota sattAko vinAza hoya, yAte jJAna cetanA pramANa jIva sata hai // 24 // kou mahA mUrakha kahata eka piMDa mAMhi, nahAloM acita citta aMga laha lahe hai // jogarUpa bhogarUpa nAnAkAra jJeyarUpa, jete bheda karamake tete jIva kahe hai / matimAna kahe eka piMDa mAMhi eka jIva, tAhIke anaMta bhAva aMza phaili rahe hai // pudgalasoM bhinna karma jogasoM akhinna sadA, upane vinase thiratA svabhAva gahe hai / / 25 // kou eka kSaNavAdI kahe eka piMDa mAMhi, eka jIva upajata eka vinasata haiM // jAhI samai aMtara navIna utapati hoya, tAhI samai prathama purAtana vasata hai| saravAMgavAdI kahe jaise jala vastu eka, sohI jala vividha taraMgaNa lasata hai / / taise eka Atama darava guNa paryAyase; aneka bhayo pai eka rUpa darasata hai // 26 // . kou bAlabuddhiM kahe jJAyaka zakati joloM, toloM jJAna azuddha jagata madhya jAniye // jJAyaka zakati kAla pAya. miTijAya jaba, taba avirodha bodha vimala. vakhAniye // parama pravINa kahe aisI. to na bane. vAta, jaise Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (103) vina parakAza sUraja na mAniye // taise vina jJApaka zakati na kahAve jJAna, yaha to na pakSa paratakSa paramAniye // 27 // * ihi vidhi Atama jJAna hita, syAdavAda paramANa / jAke vacana vicArasoM, mUrakha hoya sujAna // 28 // . syAdavAda Atama dazA, tA kAraNa balavAna / ziva sAdhaka bAdhA rahita, akhai akhaMDita Ana // 29 // joi jIva vastu asti prameya aguru laghu, abhogI amarataki paradezavaMta hai / utapattirUpa nAzarUpa avicala rUpa, ratanatrayAdiguNa bhedasoM anaMta hai // soI jIva darava pramANa sadA eka rUpa, aise zuddha nizcaya .. svabhAva virataMta hai / / syAdavAda mAMhi sAdhyapada adhikAra kahyo, aba Age kahiveko sAdhaka siddhaMta hai // 30 // syAdvAda adhikAra yaha, kahyo alapa vistAra / . amRtacaMdra munivara kahe, sAdhakaM sAdhya duvAra // 31 // // iti zrIsamayasAra nATakako gyArahamo syAdvAda nayadvAra samApta bhayo // 11 // // atha bArahamo sAdhya sAdhaka . dvAra prAraMbha // 12 // sAdhya zuddha kevala dazA, athavA siddha mhNt| . sAdhaka avirata Adi budha, kSINa moha parayaMta // 1 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (104) 31 sA--jAko Adho apUrava anivRtti karaNako, bhayo lAbha huI guru vacanakI vohanI / / jAko anaMtAnubaMdhI krodha mAna mAyA lobha, anAdi mithyAtva mizra samakita mohanI // sAtoM parakati kSapi kiMvA umazamI jAke, jagi ura mAMhi samakita kalA sohanI // soI mokSasAdhaka kahAyo tAke saravaMga, pragaTI zakati guNa sthAnaka ArohanI / / 2 / / . soraThA-jAke mukti samIpa, bhaI bhava sthiti ghaTa gii| tAkI manasA sIpa, suguru megha muktA vacana // 3 // : jyoM varSe varSA sameM, megha akhaMDita dhaar| tyoM sadguru vANI khire, jagata jIva hitakAra // 4 // . 23 sA-cetanajI tuma jAgi vilokahu, lAgi rahe kahAM mAyAke tAI / / . Aye kahIsoM kahI tuma jAhuMge, mAyA rahegI jahAMke tahAI // . . mAyA tumArI na jAti na pAti na, vaMzakI vali na aMzakI jhAMI / / dAsi kiye vina lAtani mArata, aisI anIti na kIje gusAMI // 5 // mAyA chAyA eka haiM, ghaTe bar3he china mAMhi / . inaka saMgati je lage; tinhe kahUM sukha nAMhi // 6 // 23 sA-lokanisoM kachu nAMto na tero, na tosoM kachU iha lokako nAMto // te to rahe rami svArathake rasa, tUM paramarathake rasa maaNto|| ye tanasoM tanameM tanase jar3a, caitana. tUM tanasoM niti hoto // hohu~ sukhI apano bala pherike, torike rAga virodhako tAto // 7 // soraThA-je durbuddhI jIva, te uttaMga padavI che| je sama rasI sadIva, tinako kachU na cAhiye // 8 // Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (105) - 31 sA-hAMsImeM viSAda vase vidyAmeM vivAda vase, kAyAmeM bharaNa guru vartanameM hInatA // zucimeM gilAni vase prApatImeM hAni base,. meM hAri suMdara dazAmeM chabi chInatA // roga vase bhogameM saMyogameM viyoga vase, guNameM garava vase sevA mAMhi dInatA // aura jaga rIta netI garmita asatA teti, sAtAkI sahelI hai akelI udAsInatA // 9 // jo uttaMga caDhi phira patana, nahi uttaMga vaha kUpa / jo sukha aMtara bhaya vase, so sukha hai dukharUpa // 10 // jo vilase sukha saMpadA, gaye tahAM dukha hoya / jo dharatI bahu tRNavatI, jare Azise soya // 11 // zabdamAMhi sadguru kahe, pragaTarUpa nijdhrm|| sunata vicakSaNa zraddahe, mUDha na jAne marma // 12 // 31 sA-~-jaise kAhU nagarake vAsI dvai puruSa bhUle, tAmeM eka nara suSTa eka duSTa urako // dou phire purake samIpa pare kuvaTameM, kAhU aura paMthikakoM pUche paMtha pUrako // so to kahe tumAro nagara ye tumAre Dhiga, mAraga dikhAve samajhAve khoja purako // ete para suSTa pahacAne pai na mAne duSTa, hirade pramANa taise upadeza guruko // 13 // jaise kAhUM jaMgalameM pAvasaki sameM pAI, kapane subhAya mahA megha varakhata hai| Amala kaSAya kaTu takSiNa madhura kSAra, taisA rasa vADhe jahAM jaisA darakhata hai / taise jJAnavaMta nara jJAnako vakhAna kare, rasa kou mAhI hai na kou parakhata hai / vohI dhUni sUni kou gahe kou rahe soi, kAhUko viSAda hoi kou harakhata hai // 14 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (106) guru upadeza kahAM kare, durArAdhya saMsAra / vase sadA jAke udara, jIva paMca parakAra // 15 // duMdhA prabhu cUMghA catura, sUMghA ruMcaka zuddha / UMghA durbuddhI vikala, dhUMgA ghora abuddha // 16 // jAke parama dazA viSe, karma kalaMka na hoya / DUMghA agama agAdhapada, vacana agocara soya // 17 // jo udAsa vhai jagatasoM, gahe parama rasa prema / so cUMghA guruke vacana, cUMghe bAlaka jema // 18 // jo suvacana rucisoM sune, hiye duSTatA nAMhi / .. paramAratha samujhe nahIM, so sUMghA jagamAMhi // 19 // jAko vikathA hita lage, Agama aMga aniSTa / so viSayI dukhase vikala, duSTa ruSTa pApiSTa // 20 // jAke vacana zravaNa nahIM, nahiM mana surati virAma / jar3atAso jar3avata bhayo, cUMghAtAko nAma // 21 // . caupAI-DUMghA siddha kahe saba koU / sUMghA UMdhA mUrakha doU / / cUMdhA ghora vikala saMsArI / cUMghA jIva mokSa adhikArI // 22 // cUMdhA sAdhaka mokSako, kare doSa dukha nAza / ... lahe poSa saMtopasoM, varanoM lakSaNa tAsa // 23 // : kRpA prazama saMvega dama, asti bhAva vairaag| ye lakSaNa jAke hiye, sapta vyasanako tyAga // 24 // caupAI-jUvA amiSa madirA DhArI AkheTaka corI paranArI / / yeI sapta vyasana dukhadAI / durita mUla durgatike bhAI // 25 // Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (107) ... darvita ye sAtoM vyasana, durAcAra dukha dhAma / __bhAvita aMtara kalpanA, mRSA moha pariNAma // 26 // 31 sA-azubhameM hAri zubha jIti yahai dyuta karma, dehakI magana tAI yahai mAMsa bhkhiyo| mohakI gahalasoM ajAna yahai surA pAna, kumatIkI rIta gaNikAko rasa ckhiyo| nirdaya vhai prANa ghAta karavo yahai sikAra, para nArI saMga para buddhiko parakhivo // pyArasoM parAI sauja gahivekI cAha corI, eI sAtoM vyasana biDAre brahma lakhivo // 27 // __ vyasana bhAva jAmeM nahIM, pauruSa agama apAra / kiye pragaTa ghaTa siMdhumeM, caudaha ratna udAra // 28 // . 31 sA-lachamI subuddhi anubhUti kaustubha maNi, vairAgya kalapa vRkSa zaMkha su vacana hai // airAvati udyama pratIti raMbhA udai viSa; kAmadhenu nirjarA sudhA pramoda dhana hai ||dhyaan cApa prema rIta madirA viveka vaidya, zuddha bhAva caMdramA turaMgarUpa mana hai | caudaha ratana ye pragaTa hoya jahAM tahAM, jJAnake udyota ghaTa siMdhuko mathana hai // 29 // kiye avasthAmeM pragaTa, caudaha ratna rsaal| kanchu tyAge kachu saMgrahe, vidhi niSedhakI cAla // 30 // ramA zaMka viSa dhanu surA, vaidya dhenu haya heya / maNi zaMka gaja kalapa taru, suMdhA soma Adeya // 31 // iha vidhi jo parabhAva viSa, vame rame nijarUpa / . so sAdhaka ziva paMthako, cidviveka cidrUpa // 32 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (108) kavitta-jJAnadRSTi jinhake ghaTa aMtara, nirakhe dravya suguNa parajAya // : jinhake sahaja rUpa dina dina prati, syAdvAda sAdhana adhikAya // je kevalI praNita mAraga mukha, citta caraNa rAkhe ThaharAya / / te pravINa kari kSINa moha mala, avicala hohiM parama pada pAya / / 33 // 31 sA--cAMkaso phirata jAko saMsAra nikaTa Ayo, pAyo jinhe samyak mithyAtma nAza karike // niradvaMda manasA subhUmi sAdhi lInI jinhe, kinI mokSa kAraNa avasthA dhyAna dharike // sohI zuddha anubhau abhyAsI avinAsI bhayo, gayo tAko karama bharama roga garike / / mithyAmati apano -svarUpa na pichAne tAte, Dole jaga jAlameM anaMta kAla bharike // 34 // . ne jIva daravarUpa tathA parayAyarUpa, dou nai pramANa vastu zuddhatA gahata hai // je azuddha bhAvanike tyAgI gaye saravathA, viSaisoM vimukha vhai virAgatA vahata hai // je je grAhya bhAva tyAjya bhAva dou bhAvanikoM, anubhau abhyAsa viSe ekatA karata hai // teI jJAna kriyAke ArAdhaka -sahana mokSa, mAragake sAdhaka avAdhaka mahata hai // 35 // vinasi anAdi azuddhatA, hoi zuddhatA pokh| tA paraNatiko budha kahe, jJAnakriyAsoM mokha // 36 // . jagI zuddha samyak kalA, bagI mokSa maga joya / vahe karma cUraNa kare, krama krama pUraNa hoya // 37 // jAke ghaTa aisI dazA, sAdhaka tAko nAma / jaise jo dIpaka dhare, so ujiyAro dhAma // 38 // Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (109) 1: 31 sA-jAke ghaTa aMtara mithyAta aMdhakAra gayo, bhayo parakAza zuddha samakita bhAnako // jAkI moha nidrA ghaTi mamatA palaka phaTi, jANe nija marama avAcI bhagavAnako / / jAko jJAna teja bagyo uddima udAra jagyo, lagyo sukha poSa samarasa sudhA pAnako // tAhI suvicakSaNako saMsAra nikaTa Ayo, pAyo tina mAraga sugama niravANako // 39 // jAke hirademeM syAdavAda sAdhanA karata, zuddha Atamako anubhau pragaTa bhayo hai // jAke saMkalapa vikalapake vikAra miTi, sadAkAla eka bhAva rasa pariNayo hai // jAte baMdha vidhi parihAra mokSa aMgIkAra, aiso suvicAra pakSa sou chAMDa diyo hai // jAkI jJAna mahimA udyota dina dina prati, sohI bhavasAgara ulaMghi pAra gayo hai // 40 // __ astirUpa nAsati aneka eka thirarUpa, athira ityAdi nAnArUpa jIva kahiye // dIse eka nayakI prati pakSI apara dUjI, naiko na dikhAya vAda vivAdameM rahiye // thiratA na hoya vikalapakI taraMganImeM, caMcalaMtA vaDhe anubhau dazA na lahiye // tAte jIva acala abAdhita akhaMDa eka, aiso pada sAdhike samAdhi sukha gAhaye // 41 // jaise eka pAko ana phala tAke cAra aMza, rasa jAlI guThalI chilakaH jaba mAniye // ye to na vane pai aise bane jaise vaha phala, rUpa rasa gaMdha phAsa akhaMDa pramAniye // taise eka jIvako darava kSetra kAla bhAva, aMza bheda kari bhinna bhinna na vakhAniye // dravyarUpa kSetrarUpa kAlarUpa bhAvarUpa, cAroM rUpa alakha akhaMDa sattA mAniye // 42 // Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (110) . kou jJAnavAna kahe jJAnato hamAro rUpa, jJeya paT dravya so hamAro? rUpa nAhIM hai // eka nai pramANa aise dUjI aba kahUM jaise, sarasvatI akSara aratha eka ThAMhI hai| taise jJAtA mero nAma jJAna cetanA virAma, jJeyarUpa zakati anaMta mujha mAMhIM hai / tA kAraNa vacanake bheda bheda kahe kou, jJAtA jJAna jJeyako vilAsa sattA mAMhI hai // 43 // cau0-svapara prakAzaka zakati hamArI / tAte vacana bheda bhrama bhArI // jJeya dazAM dvividhA parakAzI / nijarUpA pararUpA bhAsI // 44 // nijasvarUpa Atama zakati, para rUpa para bst| jinha lakhilIno peca yaha, tinha lakhi liyo samasta 45 karama avasthAmeM azuddha soM vilakiyata, karama kalaMkasoM rahita zuddha . aMga hai // ubhai naya pramANa samakAla zuddhA zuddharUpa, aiso parayAya dhArI jIva nAnA raMga hai / ekahI samameM tridhA rUpa.pai tathApi yAkI, akhaMDita . cetanA zakati saravaMga hai| yaha syAdavAda yAko bheda syAdavAdI jAne, mUrakha na mAne jAko hiyoga bhaMga hai // 46 // ... ... nihace darava dRSTi dIje tava eka rUpa, guNa parayAya bheda bhAvasoM bahuta hai // asaMkhya pradeza saMyugata sattA paramANa, jJAnakI prabhAsoM.. lokA'lokamAna juta hai // parale taraMganIke aMga china bhaMgura hai, cetanA. zakati soM akhaMDita aMcuta hai / so hai jIva jagata vinAyaka jagataM sAra, jAkI mauja mahimA apAra adabhuta hai // 47 // . .. . vibhAva zaMkati paraNatisoM vikala dAse, zuddha cetanA vicAra te sahaja saMta hai / / karama saMyogoM kahAve gati joni vAsi, nihaMce svarUpa sadA . Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (111) mukata mahaMta hai / / jJAyaka svabhAva dhare lokA'loka parakAsi, sattA paramANa sattA parakAzavaMta hai / so hai jIva jAnata jahAMna kautuka mahAna, jAkI kIrati kahAna anAdi anaMta hai // 48 // paMca parakAra jJAnAvaraNako nAza kari, pragaTi prasiddha jaga mAhi jagamagI hai| jJAyaka prabhAga nAnA zeyakI avasthA dhari, aneka bhaI pai ekatAke rasa pagI hai / yAhI bhAMti rahegI anAdikAla parayaMta, anaMta zakati pheri anaMtaso lagI hai / / nara deha devalameM kevala svarUpa zuddha, aisI jJAna jyotikI sikhA samAdhi jagI hai // 49 // ___ akSara arathameM magana rahe sadA kAla, mahA sukha devA jaisI sevA kAma gavikI // amala abAdhita alakha guNa gAvanA hai, pAvanA parama zuddha bhAvanA hai bhavikI // mithyAta timira apahArA vardhamAna dhArA, jaise ubhai jAmaloM kiraNa dIpe ravikI // aisI hai amRtacaMdra kalA tridhArUpa dhare / anubhava dazA graMtha TIkA buddhi kavikI // 50 // nAma sAdhya sAdhaka kahyo, dvAra dvAdazama ThIka / samayasAra nATaka sakala pUraNa bhayo saTIka // 51 // aba kavi kucha pUrava dazA, kahe ApasoM aap| sahaja harSa manameM dhare, kare na pazcAttApa // 1 // 31 sA--jo maiM Apa choDi dIno pararUpa gahi lIno, kIno na vasero tahAM jahAM merA sthala hai // bhoganiko bhogi vhai karamako karatA bhayo, hirade hamAre rAga dveSa moha mala hai // aise viparItaH cAla bhaI jo atIta kAla, so to mere kriyAkI mamatA tAko phala hai // jJAnadRSTi bhAsI Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (112) bhayo kriyAsoM udAsI vaha, mithyA moha nidrAmeM supanakoso chala hai // 2 amRtacaMdra munirAjakRta, pUraNa bhayo garaMtha / .... samayasAra nATaka pragaTa, paMcama gati ko paMtha // 3 // // iti zrIamRtacaMdrAcAryAnusAra samayasAra nATaka samApta // . caupAI-jina pratimA jana doSa nikaMde / sIsa namAi vanArasi vaide| phiri mana mAMhi vicArI aisA / nATaka graMtha parama pada jaisA // 1 // parama tatva paricai isa mAMhI / guNa sthAnakakI racanA nAhI // yAmeM guNa sthAnaka rasa Ave / to garaMtha ati zobhA pAve // 2 // -- caturdaza guNasthAnAdhikAra praarNbhaa| jina pratimA jina sArakhI, namai banArasi taahi|| jAke bhakti prabhAvaso, kIno graMtha nivAhi // 1 // 31 sA-jAke mukha darasasoM bhagatake naina nIkoM, thiratAkI baDhe caMcalatA vinsii-|| mudrA dekheM kevalIkI mudrA yAda Ave jahAM, Age iMdrakI vibhUti dIse tinsii.|| jAko jasa japata prakAza jage hirademeM, soi zuddha mati hoi huti jo malinasI // kahata vanArasI sumahimA . . jAkI, so hai jinakI chavi su vidyamAna jinasI // 2 // __ 31 sA-jAke. ura aMtara sudRSTikI lahara lasi, vinasI yA moha nidrAkI mamArakhI // sauli jina zAsanakI phaili jAke ghaTa bhayo, . garavako tyAgi SaTa daravako pArakhI // Agamake akSara pare hai jAke Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 113 ) - hirade bhaMDAra meM samAni vANi ArakhI // kahata banArasI alaMpa bhava zritI jAkI, soI jina pratimA pramANe jina sArakhI // 3 // yaha vicAri saMkSepasoM, guNa sthAnaka rasa coja / varNana kare banArasI, kAraNa ziva patha khoja // 6 // niyata eka vyavahArasoM, jIva caturdaza bheda | raMga yoga vaha vidhi bhayo, jyoM paTa sahaja supeda // 7 // 31 sA - prathama mithyAta dUjo sAsAdana tIjo mizra, caturatha atrata paMcamo vrata raMca hai | chaThTho paramatta nAma, sAtamo aparamata nAma AThamo apUrava karaNa sukha saMca hai // naumo anivRttibhAva dazama sukSama lobha, ekAdazamo su upazAMta moha vaMca hai // dvAdazamo kSINa moha teraho saMyogI 5 'jina caudamo ayogI jAkI thitI aMka paMca hai // 8 // barane saba guNasthAnake, nAma caturdaza sAra / : aba varanoM mithyAtake, bheda paMca parakAra // 9 // 31 sA -- prathama ekAMta nAma mithyAtva abhigrahIka, dUjo viparIta 'abhinivesika gota hai // tIjo vinai mithyAtva anAbhigraha nAma jAko, cautho saMzai jahAM citta bhora koso pota hai // pAMcamo ajJAna anAbhogika gahala rUpa, jAke udai cetana acetanasA hota hai // yeI pAMcauM mithyAtva jIvako jagameM bhramAve, inako vinAza samakItako udota hai // 10 // * jo ekAMta naya pakSa gahi, chake kahAve dakSa / so ikaMta vAdI puruSa, mRpAvaMta paratakSa // 11 // . : Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 114 ) graMtha ukati patha Uthape, thApe kumata svakIya | sujasa hetu gurutA gahe, so viparItI jIya // 12 // deva kudeva suguru kuguru, gine samAnaja koya | namai bhakti sabanakUM, vinai mithyAtvI soya // 13 // jo nAnA vikalapa gahe, rahe hiye hairAna / thira vhai tatva na sahe, so jiya saMzayavAna // 14 // jAko tana dukha dahalaseM, surati hota nahiM raMca / gaherUpa varte sadA, so ajJAna tiryaMca // 15 // 5. paMca bheda mithyAtvake, kahe jinAgama joya / sAdi anAdi svarUpa aba, kahUM avasthA doya // 16 // jo mithyAtva dala upasameM, graMthi bhedi budha hoya / phiri Ave mithyAtva meM, sAdi mithyAtvI soya // 17 // jinhe graMthi bhedI nahIM, mamatA magana sadIva | so anAdi mithyAmatI, vikala bahirmukha jIva // 18 // . kA prathama gunasthAna yaha, mithyAmata abhidhAna / kalparUpa aba varNavUM, sAsAdana guNasthAna // 19 // 31 sA-- jaise kou kSudhita puruSa khAI khIra khAMDa, vona kare pIcheke lagAra svAda pAve hai // taise caDhi cauthe pAMce chaThThe eka guNasthAna, kAhUM upazamIkUM kaSAya udai Ave hai | tAhi sadhaiM tahAMse gire pradhAna dazA ntyAgi, mithyAtva avasthAko adhomukha nhai dhAve hai // bIca eka samai vA cha AvalI pramANa rahe, soi sAMsAdana guNasthAnaka kahAve hai // 20 // : 1 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 115 ) sAsAdana guNasthAna yaha, bhayo samApata bIya / . mizranAma guNasthAna aba, varNana karUM tRtIya // 21 // upazami samakIti kaito sAdi mithyAma, duhUMnako mizrita mithyAta Ai gahe hai // anaMtAnubaMdhI cokarIko udai nAhi jAmeM, mithyAta samai prakRti mithyAta na rahe hai | jahAM sadahana satyAsatya rUpa sama kAla, jJAna bhAva mithyAbhAva mizra dhArA vahe hai // yAkI thiti aMtara muhUrata ubhayarUpa, aiso mizra guNasthAna AcAraja kahe hai // 22 // mizradazA pUraNa bhaI, kahI yathAmati bhAva | aba caturtha guNasthAna vidhi, kahUM jinAgama sAkhi // 23 // 31 sA-- keI jIva samakIta pAI ardha pudagala, parAvartakAla 'tAI cokhe hoI cittake // keI eka aMtara mahUratameM gaMThi bhedi, mAraga ulaMghi sukha vede mokSa vittake // tAte aMtara mahUratasoM ardha hohi tete bheda samakita | jAhi samai jAko jaba tavahI guNa gahe doSa dahe itake // 24 // pudgalaloM, jete samai samakita hoi soi, adha apUrva anivRtti trika, karaNa kare jo koya | mithyA gAMTha vidAri guNa, pragaTe samakita soya // 25 // samakita utapati cinha guNa, bhUSaNa doSa vinAza / atIcAra juta aSTa vidhi, varaNo vivaraNa tAsa // 26 // caupAI - satya pratIti avasthA jAkI / dina dina rIti gahe samatAMkI // china china kare satyako saako| samakita nAma kahAve tAko // 27 // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 116 ) kaito sahaja svabhAvake, upadeze guru koya | cahugati sainI jIvako, samyak darzana hoya // 28 // ApA parice nija vipeM, upaje nahiM saMdeha / sahaja prapaMca rahita dazA, samakita lakSaNa eha // 29 // . karuNAvatsala sujanatA, Atama niMdA pATha / samatA bhakti virAgatA, dharma rAga guNa ATha // 30 // 'cita prabhAvanA bhAvayuta, heya upAde vANi / dhIraja harapa pravINatA, bhUSaNa paMca vakhANi // 31 // aSTa mahAmada aSTa mala, paTa Ayatana vizeSa / tIna mUDhatA saMyukta, doSa pacIsoM epa // 32 // jAti lAbha kula rUpa tapa, bala vidyA adhikAra / inako garvaju kIjiye, yaha mada aSTa prakAra // 33 // caupAI - azaMkA asthiratA vaMhA / mamatA dRSTi dakSA duragaMchA // vatsala rahita doSa para bhAkhe / cita prabhAvanA mAMhi na rAkhe // 34 // kuguru kudeva kudharma dhara, kuguru kudeva kudharma | inakI kare sarAhanA, iha paDAyatana karma // 35 // deva mUDha guru mUDhatA, dharma mUDhatA popa / ATha ATha paT tIna mili, ye pacIsa saba doSa // 36 // jJAnagarva matimaMdatA, niSThura vacana udgAra / rudrabhAva Alasa dazA, nAza paMca parakAra // 37 // Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (117) loka hAsya bhaya bhoga ruci, ayaM soca thiti meva / mithyA AgamakI bhagati, mRSA darzanI seva // 38 // caupAI-atIcAra ye paMca prakArA / samala karahi samakitakI dhArA / / dUpaNa bhUSaNa gati anusaranI / dazA ATha samakitakI varanI // 39 // prakRtI sAtoM mohakI, kahUM jinAgama joya / jinhakA udai nivArike, samyaka darzana hoya // 40 // 31 sA--cAritra mohakI cAra mithyAtakI tIna tAmeM, prathama prakRti anaMtAnubaMdhI kohanI // vIjI mahA mAna rasa bhIjI mAyAmayI tIjI, cauthe mahA lobha dazA parigRha pohanI // pAMcavI mithyAtamati chaTI mizra paraNati, sAtavI samai prakRti samakita mohanI // yeI SaSTa viMga vanitAsI eka kutiyAsI, sAto moha prakRti kahAve sattA rohanI // 4 1 . // 'sAta prakRti upazamahi, jAsu so upazama maMDita / sAta prakRti kSaya karana hAra, kSAyika akhaMDita / sAta mAMhi kachu kSape, kachu upazama kari rakkhe / so kSayaupazamavaMta, mizra samakita rasa cakkhe / SaT prakRti upazame vA kSape, athavA kSaya upazama kre| sAtaI prakRti jAke udai, so vedaka samakita dhere.|| 42 // . . . . kSayopazama varte trividhi, vedaka cAra prakAra / kSAyaka upazama jugala yuta, naudhA samakita dhAra // 43 // cAra kSape vaya upazame, paNa kSaya upazama doya / 1 SaT upazama ekayoM, kSayopazama trika hoya // 44 // jahAM cAra prakRti Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (118) kSape, dvai upazama ika veda / kSayopazama vedaka dazA, tAsu prathama yaha bheda // 45 // paMca kSape eka upazame, ruka veda. jiha Thora / so kSayopazama vedakI, dazA dutiya yaha . aura // 46 // kSaya paT vede ika jo, kSAyaka vedaka soya; / SaT upazama rukavide, upazama vedaka hoya // 47 // / upazama kSAyakakI dazA, pUrava paTU padamAMhi / ... kahi aba puna ruktike, kAraNa varaNI nAMhi // 48 // . kSayopazama vedakahi kSai, upazama samakita caar| tIna cAra ika ika milata, saba nava bheda vicAra // 49 // aba nizcai vyavahAra, sAmAnya ara vizeSa vidhi|.. kahUM cAra parakAra, racanA samakita bhUmikI // 50 // 31. sA-mithyAmati gaThi bhedi jagI niramala jyoti.| jogaso atIta so to nihacai pramAniye / vahai duMda dazAsoM kahAve joga mudrA dhaarii| mati zruti jJAna bheda vyavahAra mAniye // cetanA cinha pahicAni ApA para vede, pauruSa alapa tAte sAmAnya vakhAniye // kare bhedAbhedako vicAra visatArarUpa, heya jJeya upAdeya so vizeSa jAniye // 11 // tithi sAMgara tetIsa, aMtarmuhUrata eka vaa| ... * avirata samakita rIta, yaha caturtha guNasthAna iti // aba varatUM ikavIsa guNa, ara.bAvIsa abhakSa / ... jinhake saMgraha tyAMgasoM, zobhe zrAvaka pakSa // 52 // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (119) 31 sAlajAvaMta dayAvaMta prasaMta pratItavaMta, para doSakoM DhakayA para upakArI hai // saumyadRSTI guNagrAhI gariSTa savakoM iSTa, siSTa pakSI miSTavAdI dIragha vicArI hai| vizeSajJa rasajJa kRtajJa tajJa dharamajJa, na dIna.na abhimAnI madhya vyavahArI hai // sahaja vinIta pApa kriyAsoM atIta aiso, zrAvaka punIta ikavIsa guNadhArI hai // 53 // * chaMda-orA ghoravarA nizi bhojana, bahu vIjA .gaNa saMdhAna // pIpara vara uMvara kaThuvara, pAkara jo phala hoya ajAna // kaMda mUla mATI viSa AmiSa madhu mAkhana aru madirA paan.|| phala ati tuccha tuSAra calita rasa, jinamata ye bAvIsa akhAna // 54 // aba paMcama guNasthAnakI, racanA varaNU alpa / jAmeM ekAdaza dazA, pratimA nAma vikalpa // 55 // 31. sA-darzana vizuddha kArI vAraha virata dhArI / sAmAyaka cArI parva proSadha vidhI vahe // sacittako parahArI divA aparasa nArI, ATho jAma brahmacArI nirAraMbhi vhai rahe / pApa parigraha chaMDe pApakI na zikSA maMDe, koDa yAke nimitta kare so vastu na ghe.|| ye te devatake dharaiyA samakitI jIva, gyAraha pratimA tine bhagavaMtanI kahe // 16 // saMyama aMza jage jahAM, bhoga aruci pariNAma / . udai pratijJAko bhayo, pratimA tAkA nAma // 57 // .. ATha mUla.guNa saMgraha, kuvyasana kriyA nahiM. hoya / darzana guNa nirmala kare, darzana. pratimA soya // 58 // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (120) paMca aNuvrata Adare, tIna guNa vrata paal| . . zikSAvata cAroM dhare, yaha vrata pratimA cAla // 59 // . dravya bhAva vidhi saMyukata; hiye pratijJA ttek| ". taji mamatA samatA gahe, aMtarmuhUrata eka // 60 / / ...' cau0-jo Ara mitra samAna vicAre / Arata raudra kudhyAna nivAre // saMyama saMhita bhAvanA bhAve / so sAmAikavaMta kahAve // 61 // . . prathama sAmAyikakI dazA, cAra paharaloM hoy| . . athavA ATha paharaloM, prosaha pratimA soya // 62 // . jo sacitta bhojana taje, pIve prAsuka niir| .. so sacitta tyAgI puruSa, paMca pratijJA giir||63 / / cau0-jo dina brahmacarya vrata pAle / tithi Aye nizi divasa saMbhAle // . gahi nava vADi kare vrata rakhyA / so SaT pratimA zrAvaka AkhyA / 64 // jo nava vADi sahita vidhi sAdhe / nizi dini brahmacarya ArAdhe // .. so saptama pratimA dhara jJAtA / sIla ziromaNI nag2ata vikhyAtA // 65 // tiyathala vAsa prema rAMce nirakhana, de parIcha bhAkheM madhu vaina // . .: .. pUrava bhoga koli rasa ciMtana / gata AhAra leta cita caina // . . kAra suci tana siMgAra banAvata, tiya parajaMka madhya sukha saina / ' :. . manamatha kathA udara bhari bhojana; ye nava vADi kahe jina baina // 66. // jo viveka vidhi: Adare, kare na pApAraMbha / . . . so aSTama pratimA dhanI, kugati vijai raNathaMbha // 67 // Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (121) / cau0--jo dazadhA parigrahako tyAgI / sukha saMtoSa sahita vairAgI // sama rasa saMcita kiMcita grAhI / so zrAvaka nau pratimA vAhI // 68 // parakA pApAraMbhako, jo na dei upadeza / . so dazamI pratimA sahita; zrAvaka vigata kaleza / / 69 // cau0-jo svacchaMda varate taji DerA / maTha maMDapameM kare vaserA // ucita AhAra udaMDa vihArI / so ekAdaza pratimA dhArI // 70 // ekAdaza pratimA dazA, kahIM dezavrata mAMhiM / . vahI anukrama mUlasoM, gahIsu chUTe nAMhi // 71 // 'paTa pratimA tAI jaghanya, madhyama nava paryaMta / 'utkRSTa dazamI gyAravIM, iti pratimA virataMta // 72 // cau0-eka koTi pUrava gaNi lIje / tAmeM ATha varaSa ghaTi. dIje // yaha utkRSTa kAla sthiti jAkI / aMtarmuhUrta jaghanya - dazAkI // 73 // sattara lAkha kiror3a .mita chappana sahaja kirodd'| yete varSa milAyake, pUraha saMkhyA jor3a // 74 // aMtarmuhUrata dvai ghar3I, kachuka ghATi utakiSTa / eka samaya ekAvalI, aMtarmuhUrta kaniSTa // 75||'yh paMcama guNasthAnakI, racanA kahI vicitra / ava chaThe guNasthAnakI, dazA kahUM suna mitra // 76 // paMca pramAda dazA dhare, aThAisa guNavAna / , sthAvira kalpa jina kalpa yutA hai pramatta guNasthAna // 7 // Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 122 ) dharmarAja vikathA vacana, nidrA viSaya kaMpAya / paMca pramAda dazA sahita, paramAdI munirAya // 78 // 31 sA - paMca mahAvrata pAle paMca sumatI saMbhAle, paMca iMdri jIti bhayo bhogi cita cainako // paTa Avazyaka kriyA durvita bhAvita sAdhe prAsuka dharAmeM eka Asana hai sainako || maMjana na kare keza luMcetana vastra muMce, tyAge daMtavana pai sugaMdha zvAsa vainako // ThAr3o karase Ahara laghu bhuMjI eka vAra, aThAisa mUla guNa dhArI jatI jainako // 79 // hiMsA mRSA adatta dhana, maithuna parigraha sAja / kiMcita tyAgI aNuvatI, saba tyAgI munirAja // 80 // cale nirAkha bhAkhe ucita, bhakhe adoSa ahAra / leya nirakhi, DAre nirakhi sumati paMca parakAra // 81 // samatA vaMdana stuti karana, paDakono svAdhyAya / kAUtsarga mudrA dharana, e Sar3Avazyaka bhAya // 82 // 31 sA--thavira kalapi jina kalapi duvIdha muni, dou vanavAsI dou nagana rahata haiM // dou aThAvIsa mUla guNake dharaiyA dou, saravasviM tyAgI hai virogatA gahata hai // thavira kalaMpi te jinhake ziSya zAkhA saMga, baiThike sabhAmeM dharma dezanA kahata hai || ekAkI sahaja jina kalIpa tapasvI ghAre, udaikI : marorasoM parisaha sahata haiM // 83 // 31 sA -- prISamameM dhUpati sItameM aMkaMpa citta, bhUkha ghare dhIra - pyAse * nIra na cahata hai | DaMsa N masakAdisoM na Dare bhUmi saina kare vadha baMdha vithAmeM , Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (123) aiDola hai. rahata haiM // caryA dukha bhare tiNa phAsasoM na tharahare, mala duragaMdhakI gilAnI na gahata haiM / roganiko kare na ilAja aiso munirAja, vedanIke udai ye parisaha sahata haiM // 84 // .. chaMda-yete saMkaTa muni sahe, 'cAritra moha udota / lajjA saMkuca dukha dhare, nagana digaMbara hota / nagana digaMbara hota, zrotra rati svAda na seve / triya sanamukha haga roka, mAna apamAna na beve / thira vhai nirbhaya rahe, sahe kuvacana jaga jete . / bhikSuka pada saMgraha, lahe muni saMkaTa yete // 8 // alpa jJAna laghutA lakhe, mati utkarSa viloya / jJAnAvaraNa udota muni, sahe parIsaha doya // 86 // sahe adarzana durdazA, darzana moha udota / roke umaMga alAbhakI, aMtarAyake hota // 87 // 31 sA-ekAdaza vedanIkI cArita mohakI sAta, jJAnAvaraNIkI doya eka aMtarAyakI // darzana mohakI eka dvAviMzati bAdhA sava, keI manasAki keI vAkya keI kAyakI // kAhUko alapa kAhU bahuta unIsa tAI, ekahi samaimeM . udai Ave asahAyakI // caryA thiti sajyA mAMhi eka zIta uSNa. mAhi, eka doya hohi tIna nAMhi samudAyakI / / 88 // nAnA vidhi saMkaTa dazA, sahi sAdhe ziva paMtha / thavira kalpa jinapalpa dhara, doU sama nigraMtha // 89 // jo muni saMgatimeM rahe, thavira kalpa so jAna // ekAkI jyAkI dazA, so jinakalpa vakhAna // 90 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (124) cau0--thavira kalpa dhara kachuka sarAgI / jina kalpI mahAna vairAgI / iti pramatta guNasthAnaka dharanI / pUraNa bhaI. nathAratha vrnii.|| 91 // . ava varaNo saptama visarAmA / aparamatta guNasthAnaka nAmA // jahAM pramAda kriyA vidhi nAse / dharama dhyAna sthiratA parakAse / / 92 // prathama karaNa cAritrako, jAsu aMta pada hoya / . . . * jahAM AhAra vihAra nahIM, apramatta hai soya // 93 // cau0-ava varaNUM aSTama guNasthAnA / nAma apUrava karaNa vakhAnA // . kachuka moha upazama pari rAkhe / athavA kiMcita kSaya kari nAkhe // 93 // je pariNAma bhaye nahi kAhI / tinako udai dekhiye javahI // .. tava aSTama guNasthAnaka hoI / cAritra karaNa dUsaro soI // 94 // cau0--aba anivRtti karaNa suni bhaaii| jahAM bhAva sthiratA adhikaaii|| pUrava bhAva calAcala je te / sahana aDola bhaye saba te te // .95 // jahAM na bhAva ulaTa adhi Ave / so navamo guNasthAna kahAve // cAritra moha jahAM bahu chonA / so hai caraNa karaNa pada tIjA // 96 // cau0--kahUM dazama guNasthAna duzAkhA / jahAM sUkSama zivakI abhilAkhA // sUkSama lobha dazA jahAM lahiye / sUkSama sAMparAya so kahiye // 97 // :co0-aba upazAMta moha guNaThAnAM / kahoM tAsu prabhutA prmaanaa.|| jahAM moha upasama na bhAse / yathAkhyAta cArita parakAse // 98. .. jahAM sparzake jIva gira, pare kare guNa rdd| . . . .: so ekAdazamI dazA, upasamakI sarahadda // 99 // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (125) hau0-kevalajJAna nikaTa jahA Ave / tahAM jIva satra mAha kSapAve // ' pragaTe yathAkhyAta paradhAnA / so dvAdazama kSINa guNa ThaganA // 100 // paTa sAte AThe nave, daza ekAdaza thAna / aMtarmuhUrata ekavA, eka samai thiti jAna // 101 // kSapaka zreNi AThe nave, daza ara vali bAra / thiti utkRSTa jaghanyabhI, aMtarmuhUrata kAla // 102 // kSINamoha pUraNa bhayo, kari cUraNa cita cAla / aba saMyoga guNasthAnakI, varaNUM dazA rasAla // 103 // 31 sA-jAkI duHkha dAtA dhAtI cokarI vinaza gaI, cokarI aghAtI jirI jevarI samAna hai // pragaTe tava anaMta darzana anaMta jJAna, vIraja anaMta sukha sattA samAdhAna hai // jAke Ayu nAma gotra vedanI prakRti aisI, ikyAsI caur2yAsI vA pacyAsI paramAna hai / sohai jina kevalI jagatavAsI / bhagavAna, tAkI jyo avasthA so saMyoga guNathAna hai // 104 // 31sA-jo aDola parajaMka mudrAdhArI saravathA, athavA su kAusarga mudrA thira pAla hai // kSetra saparasa karma prakRtIke ude Aye, binA Daga bhare aMtarikSa jAkI cAla. hai // jAkI thiti pUrava karor3a ATha varSa ghATi, aMtara muhUrata jaghanya jaga jAla hai / sohai deva aThAraha dUSaNa rahita tAko, banArasi kahe merI vaMdanA trikAla hai // 105 // . : chaMda-dUSaNa aThAraha rahita, so kevalI saMyoga / janama maraNa jAke. nahIM, nahi nidrA bhava roga / nahi nidrA bhaya roga, zoka vismaya mohmti| Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (126 ) jarA kheda para sveda; nAMhi mada vaira viSai rati / ciMtA nAMhi saneha nAhi.) jahAM pyAsa na bhUkha na / thira samAdhi sukha, rahita aThAraha dUSaNa // 106 // ___ vAnI jahAM nirakSarI, sapta dhAtu mala nAhi / keza roma nakha nahi vaDhe, parama audArika mAhi, parama audArika mAhi, jahAM iMdriya vikAra nasi / yathAkhyAna cAritra pradhAna thira zukala dhyAna sasi / lokA'loka prakAza, karana kevala rajadhAnI / so terama guNasthAna, jahAM atizayamaya vAnI / 1.06 / yaha saMyoga guNathAnakI, racanA kahI anUpa / . ava ayoga kevala dazA, kahUM yathAratharUpa // 108 // jahAM kAhUM jIvakoM asAtA udai sAtA nAMhi, kAhUMko asAtA nAhi, sAtA udai pAIye / mana vaca kAyAsoM atIta bhayo jahAM jIva, jAko jasa gIta jaga jIta rUpa gAIye / / jAmeM karma prakRtIkI sattA jogi jinakIsI, aMtakAla dvai samaimeM sakala khapAIye // jAkI thiti paMca laghu akSara pramANa soi, caudaho ayogI guNaThAnA ThaharAIye // 109 // . caudaha guNasthAnaka dazA, jagavAsI jiya bhUla / . . Azrava saMvara bhAva dvai, baMdha mokSako mUla // 110 // cau0-Azrava saMvara paraNati joloM / jagavAsI cetana hai toloM // Azrava saMvara vidhI vyvhaaraa|douu bhavapatha zivapatha dhaaraa||111|| . ... AzravarUpa baMdha utapAtA / saMvara jJAna mokSa pada dAtA // ... jo. saMvarasoM Azrava chIne / tAko namaskAra aba kIne // 111 // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (127) 1, 31 sA-jagatake prANi jIti vhai / rahyo gumAni aiso, Azraya asura dukhadAni mahAbhIma hai // tAko paratApa khaMDiveko paragaTa bhayo, dharmako dharaiyA karma rogako hakIma hai // jAke parabhAva Age bhAge parabhAva sava, nAgara navala sukha sAgarakI sIma hai / saMvarako rUpa dhare sAdhe ziva rAha aiso, jJAna pAtasAha tAkoM merI tasalIma hai // 113 // cau0-bhayo graMtha saMpUraNa bhAkhA / varaNI guNasthAnakakI zAkhA // varaNana aura kahAMloM kahiye / jathA zakti kahi cupa hai rahiye // 1 // lahie pAra na graMtha udadhikA / jyojyoM kahiye tyoMtyoM adhikA // tAte nATaka agama apArA alapa kavIsurakI matidhArA // 2 // samayasAra nATaka akatha, kavikI mati laghu hoya / tAte kahata banArasI, pUraNa kathai na koya // 3 // . 31 sA-jaise koU ekAkI subhaTa parAkrama kari, jIte kehi bhAMti cakrI kaTakasoM larano // jaise koU paravINa tArUM bhuja bhArU nara, tire kaise svayaMbhU ramaNa siMdhu tarano // jaise kou udyamI uchAha mana mAhi dhare, kare kaise kArija vidhAtA koso karano // taise tuccha mati merI tAmeM kavikalA thori, nATaka apAra maiM kahAMloM yAMhi. vrno|| 4 // .. 31 sA-jaise vaTa vRkSa eka tAmeM phala hai aneka, phala phala bahu bIna bIja bIja vaTa hai // vaTa mAMhi phala phala mAMhi bIja tAmeM vaTa, kI jo vicAra to anaMtatA aghaTa hai // taise eka sattAmeM anaMta guNa parayAya, paryAmeM anaMta nRtya tAme'naMta ThaTa hai // ThaTame anaMta kalA kalAmeM Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (128) anaMta rUpa, rUpameM anaMta sattA aiso jIva naTa hai // 1 // brahmajJAna AkAzameM, ur3e sumati qhaga hoya / yathA zAkta udyama kare, pAra na pAve koya // 6 // cau0-brahmajJAna nabha aMta na pAve / sumati parokSa kahAMloM dhAve // jihi vidhi samayasAra nini kIno / tinake nAma kahUM aba tiino||7|| 31 sA-prathama zrIkuMdakuMdA'cArya gAthA baddha kare, samaisAra nATaka vicAri nAma dayo hai / tAhIke paraMparA amRtacaMdra bhaye tinhe, saMsakRta kalasA samAri sukha layo hai / pragaTe banArasI gRhastha sirImAla atra, kiye hai kavitta hie bodha baji. boyo hai // zavada anAdi tAmeM arathaM anAdi jIva, nATaka anAdi yoM anAdihIko bhayo hai // 8 // . cau0-aba kachu kahUM jathAratha bAnI / sukavi kuka vikathA kahAnI // . pratamahi sukavi kahAve soii| paramAratha rasa varaNe joI // 9 // ... ..kalaMpita vAta hita nahi Ane / guru paraMparA rIta vakhAne // . . satyArathaM sailI nahi chaDe / mRSA vAdasoM prati na maMDe // 10 // . chaMda zabda akSara aratha, kahe siddhAMta prmaan| jo ihavidhi racanA race, so hai kavI sujaanH|| 11 // cau0- ava suna kukavi kahoM hai jaisA / aparAdhI hiya aMdha anesaa|| mRSA bhAva rasa varaNe hitsoN| naI ukati je upaje citasoM // 12 // khyAti lAbha pUjA mana Ane / paramAratha patha bheda na jAne // .. vAnI jIva eka kari bUjhe / nAkoM ciMta jar3a graMtha na sUjhe // 13 // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (129) . * vAnI lIna bhayo jaga Dole vAnI mamatA tyAgi na bola // hai anAdi vAnI jagamAMhI / kukAve bAta yaha samujhe naahii||14|| 31 sA--jaise kAhu~ dezameM salila dhArA kAraMjakI, nadIsoM nikrasi phira nadImeM samAnI hai // nagarameM Thora Thora phailI rahi cahuM ora / nAke Dhiga vahe soI kahe merA pAnI hai / / tyoMhi ghaTa sadana sadanameM anAdi brahma, vadana vadanameM anAdihIkI vAnI hai // karama kalolasoM usAsakI vayAri vAje, tAsoM kahe merI dhuni aisI mUDha prANI hai // 15 // aise haiM kukavi kudhI, gahe mRSA patha dora / rahe magana abhimAnameM, kahe aurakI aura // 16 // vastu svarUpa lekhe nahIM, bAhija dRSTi prmaan| . mRSA vilAsa vilokike, kare mRSA guNa gAna // 17 // 31 sA-mAMsakI garathi kuca kaMcana kalaza kahe, kahe mukha caMda jo saleSamAko dharu hai | hAr3ake sadana yAMhi hIrA motI kahe tAMhi, kAMsake adhara UTha kahe viva pharu hai / / hADa daMDa bhunA kahe kola nAla kAma kSudhA, hADahIke thaMbhA jaMghA kahe raMbhA taru hai // yoMhI jhUThI jugati vanAve au kahAve kavi, yete para kahe hame zAradAko vara hai // 18 // cau0-mithyAmati kukavi je praannii| mithyA tinakI bhASita vANI // mithyAmati sukavi jo hoI / vacana pramANa kare saba koI // 19 // vacana pramANa kare sukavi, puruSa hiye prmaan| .. . . doU aMga pramANa jo, sohe sahaja sujAna // 20 // Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 130 ) co0 - atra yaha bAta kahUMhUM jaise / nATaka bhASA bhayo su aise || - kuMdakuMdamuni mUla udharatA / amRtacaMdra TIkA karatA // 21 // samesAra nATaka sukhadAnI / TIkA sahita saMskRta vAnI // paMDita paDhe aru diDhamati brUjhe / alpa matIko aratha na sUjhe // 22 // pAMDe rAjamala jinadharmI / samayasAra nATakake marmI // tinhe garaMthakI TIkA kInI / bAlabodha sugama kari dInI // 23 // ihavidhi bodha vacanikA phailI / samai pAi abhyAtama sailI | pragaTI jagamAMhIM jinavAnI / gharaghara nATaka kathA vakhAnI // 24 // nagara Agare mAMhi vikhyAtA / kAraNa pAi bhaye bahujJAtA // paMca puruSa aMti nipuNa pravIne / nisidina jJAna kathA rasa bhIne // 25 // rUpacaMda paMDita prathama dutiya caturbhuja nAma / tRtiya bhagotIdAsa nara, korapAla guNa dhAma // 26 // dharmadAna ye paMca jana, mili baiThahi ika Thora / paramAratha caracA kare, inake kathA na aura // 27 // kabahUM nATaka rasa sune, kabahUM aura siddhaMta / kabahUM biMga banAyake, kahe bodha virataMta // 28 // citacakora ara dharma dhura, sumati bhagautIdAsa / catura bhAva thiratA bhaye, rUpacaMda parakAsa // 29 // isavidhi jJAna pragaTa bhayo, nagara Agare mAhiM / desa desa meM vistare, mRSA dezameM nAhi // 30 // : Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (131 ) . jahAM tahAM jinavANI phailI / lakhe na so nAkI mati mailI // - jAke sahana bodha utapAtA / so tatakAla lakhe yaha bAtA // 31 // ghaTaghaTa aMtara jina base, ghaTabaTa aMtara jaina / mata madirAke pAnaso, matamAlA samujhena // 32 // bahuta baDhAI kahAloM kIje / kArija rUpa bAta kahi lIje // nagara Agare mAMhi vikhyAtA / banArasI nAme laghu jJAtA // 33 // tAmeM kavita kalA caturAI / kRpA kare ye pAMcauM bhAI // ye prapaMca rahita hita khole / te banArasIsoM ha~si vole // 34 // nATaka samasAra hita jIkA / sugama rUpa rAjamala TIkA - kavita baddha racanA jo hoI / bhAkhA graMtha paDhe satra koI // 35 // taba banArasI manameM AnI / kIne to pragaTe jinavAnI // paMca purupakI AjJA lInI / kavita baMdhakI racanA kInI // 36 // sorahase tirANave vIte / Asu mAsa sita pakSa vitIte // terasI ravivAra pravINA / tA dina graMtha samApata kInA // 37 // sukha nidhAna zaka baMdhanara, sAhiba sAha kiraann| sahasa sAhi sira mukuTa maNi, sAha jahAM sulatAna / jAke rAjasu cainaso, kInoM Agama saar| iti bhIti vyApe nayI, yaha unako upakAra // 39 // samayasAra Atama darava, nATaka bhAva anaMta / sohai Agama nAmameM, paramAratha virataMta // 40 // Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAyopayogI jainagrantha / paTpAhuDaM : .. .. sarvArthasiddhi vacanikA . . 4) dharmavilAsa AtmakhyAtisamayasAra 1) bhagavatIArAdhanA padmanandIpaJcIsI 4) syAdvAdamaMjarI gommaTasAra karmakAMDa 2) nATakasamayasAra puruSArthasiddhayupAya . 1) vRhadrvya saMgraha . dharmaratnodyota. . . 1) mokSamArgaprakAza pravacanasAra 3) dravyasaMgraha jJAnArNava . .. 4) * carcAzataMka 1) nyAyadIpikA rANa aura caritra / pAMDavapurANa . . 2) cArudattatraritra yazodharacaritra vaDA . 2) zreNikacaritra pradyumnacarita vaDA 2 // ) zrIpAlacaritra pradyumnacaritrasAra . ) jambUsvAmIcaritra saptavyasanacarita . . ) bhadravAhucaritra dhanyakumAra caritra 1) hanumAnacaritra kthaa| zrutAvatArakathA 3) darzanakathA nizibhojanakathA 1) ravivratakathA Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa nivedana. saba jagahake jainagraMtha arthAt jainaganya ratnAkara-hindI jaina sAhitya prasAraka, nirNayasAgara Adike hamAre yahAMse mila sakate haiM / koI bhI graMtha Apako maMgAnA ho nIcekA patA dhyAnameM rakha lIjiye / hisAtra kitAba sApha 2 rahatA hai| ekavAra maMgAkara avazya parIkSA kIjiye / hamArA patA:mainegara-jaina audyogika kAryAlaya, caMdAbAr3I-- bambaI. naM. 4 - - l'inde by Chirit:11:1 Sallinta. Deols, in the bay Vaiblis lirens, Sriants Sin.linsoriety's lone, Sandhum: Roat,Giriram, Primary Felistelly Fs::Milkhandji, C hari, one Hindisx; Baram.N:..