Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAvIra stavana vizeSa vizeSAMka - pAha jIvI varSa-61 * aMka-4 * eprila 2013 * pAnA 84 * kImata rUA. 20) vizvanA samasta jaDa-cetana dravyo ane saikAlika paryAyo-avasthAonuM , saMpUrNa jJAna karAvanAra kevalajJAna (sarvajJatA)nI prApti Bhagwan Mahavira attains omniscience (kevala-jnana) while absorbed in the highest type of maditation
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 sarjana-sUci | jina-vacana | samaya goyama mA pamAyae dumapattae paMDuyae jahA nivaDai rAigaNANa accae / evaM maNuyANa jIviyaM samayaM goyama mA pamAyae / / | (3. 10-1) kartA jema vRkSanuM pILuM thaI gayeluM pAMdaDuM rAtrio vItatAM kharI paDe che, tema manuSyanA jIvanano paNa aMta Ave che. mATe he gautama ! kSaNa mAtrano pramAdana kara. A withered leaf of a tree falls down after some nights go by. Similarly the life of a man comes to an end. Therefore, O Gautama! do not be careless even for a moment. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'nina vavana'mAMthI) 'prabuddha jIvananI gagotrI 1. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA 1929 thI 1932 2. prabuddha jaina 1932 thI 1933 briTiza sarakAra sAme na jhUkyuM eTale navA nAme 3. tarUNa jena 1934 thI 1937 4. punaH prabuddha jainanA nAmathI prakAzana 1939-1953 5. prabuddha jaina navA zIrSake banyuM 'prabuddha jIvana' 1953 thI + zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 thI, eTale 84 varSathI avirata saphara, pahelA sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda mAsika + 2013 mAM "prabuddha jIvana'no 6 1mA varSamAM praveza prabuddha vAcakone praNAma pUrva maMtrI mahAzayo jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI caMdrakAMta sutariyA ratilAla sI. koThArI maNilAla mokamacaMda zAha jaTubhAI mahetA paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA cImanalAla cakubhAI zAha DaoN. ramaNalAla cI. zAha (1) taMtrI sthAnethI... DaoN. dhanavaMta zAha (2) A viziSTha aMkanA mAnada saMpAdikA : DaoN. kalA zAha dhanavaMta zAha (3) jaina stavana sAhitya-eka jhalaka DaoN. kalA zAha (4) majuttare saMbUnaifsasaMpUrNa jagatamAM anuttara zreSTha che. DaoN. jitendra bI zAha (5) zrI mahAvIra svAmInA sattAvIza bhavanuM stavana DaoN. kavina zAha (6) vIra kuMvaranI vAtalaDI kone kahIe re! (hAlaraDuM) zrImatI anilA hasamukha zAha 17 (7) zrI mahAvIra prabhunuM hAlaraDuM (pAraNuM) zrImatI pArUlabena bharatakumAra gAMdhI 21 (8) Ubho mada moDI DaoN. praphullA vorA (9) zrI mahAvIra svAmInuM paMca kalyANaka stavana pU. sAdhvI vRddhiyazA (10) vIra stuti - puoisuNa DaoN. dhanavaMtIbena zAha (11) "giruA re guNa tuma taNA..." DaoN. kAntibhAI bI. zAha (12) tAra ho tAra yAtrikabhAI jhaverI (13) tuma dITha atihi AnaMda! DaoN. kumArapALa desAI (14) siddhArathanA he naMdana vinavuM DaoN. mAlatIbahena zAha (15) Aja mahArA prabhujI svAmuM juo DaoN. abhaya dozI (16) vartamAna jInavarane dhyAne DaoN. phAlganI jhaverI (17) vidAya DaoN. rekhA vorA (18) dIna duHkhIyAno belI DaoN. AratI vorA (19) durlabha bhava lahI dohyalo DaoN. pArvatI khIrANI (20) bhavadadhi pAra utAraNI DaoN. ratanabena choDavA (21) mahAvIra stavanA DaoN. puSpAbena nisara (22) bhaviSyavANI DaoN. reNukA poravAla (23) mahAvIra stavana DaoN. ketakIbena zAha (24) siddhazilA sAdhvI caityayazA (25) mahAvIra cAlIsA DaoN. haMsA esa zAha (26) mahAvIra svAmI jIvana darzana pa.pU.A. vAtsalyadIpa sUrIzvarajI (27) jaina sAhitya jJAnasatra-9 devalAlImAM saMpanna (2c) Thus HE Was, Thus HE Spoke- Reshma Jain Lord Mahavir (29) Bhagwan Mahavir : Fearless Child Pushpa Parikh (30) Shantilal Shah's Mahavir Stavan Pushpa Parikh (39) A beginner's guide to Lord Mahavir Reshma Jain 'A aMkanA citro kavara peja paheluM, trIjuM ane cothuMnA saujanyadAtA meMdaraDAnivAsI sva. zivubhAI vasanajIbhAI lAThiyAnI pAMcamI puNyatithi nimitte haste zrImati hemalatA zivubhAI lAThiyA parivAra-juhu-muMbaI citrakAra : gokuladAsa kApaDiyA, AcArya yazovijayajI saMpAdita tIrthakara bhagavAna zrI mahAvIra * * * * * * * pas QAZANACORAZONRADADAOONDASONDONOXONSEAN WONER nikIka
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 prabuddha jIvana' varSa: 61 0 aMka: 4 0 eprila 20130 vikrama saMvata 20690 vIra saMvata 25390 caitra sudi tithi-60. 0 0 0 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA 0 0 0. (1929 thI prAraMbha, 84mA varSamAM praveza) vasaMvata 2539 kera yudi khi0 praGhuM @JG6 00 vArSika lavAjama rUA.200/-0 0 0 0 chuTaka nakala rUA. 20-0 0. mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha A mahAvIra stavana aMkanA mAnada saMpAdikA DaoN. kalA zAha taMtrI sthAnethI...! jaina sAhitya gaurava graMtho', 'jaina sAhitya kathA vizva', 'bhagavAna thAya che eno koIe vicAra karyo che? bhAvanAnA samaye saMgIta mahAvIra janma kalyANaka dina vizeSAMka', "navapada', "AgamasUtra ghoMghATiyuM e hade banI gayuM che ke stavananA zabdo saMbhaLAya ja nahi, paricaya' ane 'gAMdhI ciMtana', A cha viziSTa aMko pachI A sAtamo uparAMta stavanomAM zabdone philmI gItonA DhALamAM to evI rIte mahAvIra stavana' aMka "prabuddha jIvana'nA vAMcakonA karakamaLamAM samarpita mArI macaDIne goThavAya che ke hRdayamAMthI bhaktibhAva utpanna ja na karatA ame AnaMda anubhavIe chIe. 'prabuddha jIvanane Arthika kaTokaTI thAya, philmanuM dRzya ja najare paDe, ane badhA saMgIta saMyojako kavi banI hovA chatAM AvA sAhaso thaI jAya che enuM kAraNa vAcakono prema jAya!! bhAvanI AzAtanA kyAM sudhI sahana karIzuM? ane protsAhana. bhakti ane bhagavAna pratyenA jaina bhakti sAhitya sAgara A aMkanA saujanyadAtA samarpaNanA zuddha bhAvo stavana jeTaluM vizALa che. emAM kAvyatva kavita dvArA dhyAnanI kakSAe janma | jazavaMtabhAI maNilAla zAha parivAra che, artha che, bhagavAnano to nAnuM stavana paNa samAdhi banI guNAnurAga che ane samarpaNa dvArA surekhAbena 0 rAjeza * hiteza0 jiteza jAya. karmakSaya ane aMte mokSa mArganuM jaina stavano vizeno pathadarzana che. jJAna ane tapa kadAca sarva mATe zakya na bane, paNa kalAbenano A aMkamAM prastuta lekha abhyAsaniSTha che. bhakti to sarva mATe saraLa mArga che, sau prathama emAM "aham'nuM vigalana DaoN. kalAbene khUba ja ochA samayamAM khUba ja parizramathI A aMkanuM che ane pachI tIrthaMkaranA guNone potAnAmAM pravezAvavAnI vinaMti saMpAdana karyuM che. vidvAna-viduSIone AmaMtraNa ApI vividha viSayo sAthe sarva samarpaNa che. ane bhAvo uparanA stavano nimaMtrI e kRtinuM saraLa bhASAmAM AsvAda vartamAnamAM jaina maMdiromAM je kriyA thaI rahI che e hiMdu dharmanI karAvyuM che.A AsvAda ApaNI bhakti preraNAne guMjatuM rAkhaze evI zraddhA kriyAnuM anusaraNa hoya ema lAge che. AratI samaye AratInI dIpa che. TdhanavaMta zAha zikhAo ane ghaMTa nagArAnA nAdathI keTalAM vAyukAya jIvonI hiMsA drdtshah@hotmail.com * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsapaoNrTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 23820296 * oNphisa sthaLa saujanya : zrI manISabhAI dozI . Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com . email: shrimjys@gmail.com Web Editor: Hitesh Mayani-9820347990
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 ( mahAvIra stavano ) A viziSTa aMkanA mAnada saMpAdikA DaoN. kalAbena zAha moTIbena jevuM jemanuM vAtsalya ardhI sadIthI satata avirapaNe A darzana thAya. pachI ghaNAM varase amane khabara paDI ke A mAtA kalAbenanA lakhanAre mANyuM hoya evI bA.bra. viduSI zrAvikA DaoN. kalAbena vize apara mAtA hatA!! badhI mAtAothI parate A apara mAtA. kalAbene jeTalAM zabdo lakhuM eTalAM ochA paDe. smaraNo ane siddhino khajAno to bALapaNamAM ja potAnI mAtA gumAvelA. paNa A mAtAe kalAbenane paDyo hoya smRtimAM, emAM kone kone zabda AkAra Apavo! evo prema Apyo ke kalAbenane potAnI mAtAnuM smaraNa paNa na thAya, DaoN. kalAbena, vidvAna mitra kizora pArekha, jijJAsu, sAhitya premI ane A mAtAnI kalAbene evI sevA karI ke emanI sagI dIkarI paNa anilA ane A lakhanAra, vayamAM A traNathI nAno eTale lADako kadAca AvI sevA na karI zake. paNa kharo, amArI cAranI mitra cokaDI-ame ene svastika kahetA. mAtA-pitAno viyoga thatAM traNa bhAIo ane traNa bahenonI phorTanI siddhArtha kaoNleja amArA maitrIsaMbaMdhonuM janma sthAna, ane abhyAsa javAbadArI koI paNa bhedabhAva vagara, kalAbene svIkArI, ane nIbhAvI. adhyayana mATe Aja phorTamAM AvelI peTiTa lAyabrerI, ane khAdI bhaMDAra DaoN. kalAbene muMbaI yuni.mAM lIgvIsTika ane sAhitya sAthe amAruM milana sthAna ane sAmenI galInI madrAsI vesTa kosTa haoNTala- ema.ema. karyuM, pachI pIeca.DI.nI DIgrI paNa prApta karI. je atyAre baMdha thaI gaI che-e amAruM bhojana sthAna. paMdara paisAno muMbaInI ema.DI. kaoNlejamAM gujarAtInA prAdhyApaka tarIke dIrgha sevA Dhoso ane jalaso ane badhuM. ApI. teMtrIsa varSanI ujjavaLa zaikSaNika kArakirdI ghaDI. ame cAreya Isamoe tyAre ghaNAM ghaNAM svapnA ghaDyAM, sAhityanA sAhitya ane jaina tattvajJAnano UMDo abhyAsa karyo. pIeca.DI.nA projekTo vicAryA, ane ghaNuM badhuM, paNa jIvananI vAstavikatAmAM e gAIDa tarIke muMbaI yunivarsiTIe emanI nimaNUka karI ane atyAra badhAnuM thayuM bASpibhavana. sudhI vIsa vidyArthIoe emanA mArgadarzana heThaLa pIeca.DI.nI DIgrI amAro kizora vidvatAno paryAya. pratyeka praznonA uttara ane samasyAono prApta karI che. A umadA kArya mATe jJAnIjagata kalAbenanuM RNI raheze. ukela amane enI pAsethI maLe. abhyAsa pUro karI e beTho bApAnI dukAne A samaya daramiyAna emaNe vartamAnapatro ane sAmayikomAM kolama sopArInA dhaMdhAmAM, paNa sAhitya sAthe pArTa TAIma saMbaMdha rAkhI pustako ane lakhI ane 'prathama punita padArpaNa", "jaina dharmanA pramukha sAdhvIo', muMbaI samAcAra'mAM kolamo lakhe, amArA kalAbena enI phirakI utAre. e "sabhAvanA setu', 'parama tattvane dhyAvA-zrImadevacaMdrajInuM jIvana', hase ane emAM pUratI karI amane badhAne hasAve. be varasa pahelAM ja e A "ratnavaMzanA dharmAcAryo', 'jJAna sAgaranA motI'-bhAga 1 thI 3, duniyAmAMthI pharAra thaI gayo ! amArA svastikanI eka pAMkha ogaLI gaI!! "caMdarAjAno rAsa'-mahA nibaMdha, "samrATa saMpratinI yazogAthA' jIvananI jaDIbuTTI jevo Avo vidvAna ane nikhAlasa mitra hovo e amAruM zIrSakathI dazeka graMthonuM sarjana karyuM. parama sadbhAgya. vidUSI lekhikA, patrakAra, prakhara vaktA, saMzodhaka, premALa zikSikA, anilA nasIbadAra. ene to sukha mATe doDavA DhALa maLyo, doDI jJAna mArgadarzaka, jaina tattvanA jJAtA evA A DaoN. kalAbenanuM aneka ane moTA gharanI vahu banI, ane eNe zrAvikA dharma ujALyo, sAhityane saMsthAoe jAhera sanmAna karyuM che ane pAritoSikothI navAjyA che. jIvana jIvavA mATe anilAe kAme lagADyuM. Aje paMcoteranI vaye paNa eo avirata jJAna sAdhanA karI vidyA huM paNa aDadho udyoga-vepAramAM ane aDadho adhyApana ane tapanI AratI utArI rahyAM che, e sarva mATe preraka che. sAhityamAM. AvA preraNA sthAnane paramAtmA dIrdha ane svastha AyuSya arthe paNa amArA kalAbena pUrepUrA sAhitya ane jJAnanA AjIvana ane mA sarasvatInI sevA karavAnI suvarNa tako kalAbenane maLatI rahe ArAdhaka banyA. evI prArthanA. DaoN. ramaNabhAI mArA ane kalAbenanA guru. Aje ame jJAna-sAhitya "mahAvIra stavana'nA A viziSTa aMkanuM saMpAdana karavA mATe DaoN. kSetre kAMI paNa kiMcita karI rahyA chIe to e A amArA pU. gurunA kalAbenane thoDo ja samaya maLyo,chatAM khUba ja parizrama karI A aMkane kAraNe. bhakti ane tattva temaja kavitAthI samRddha karyo che. vAMcakanA manamAM muMbaInI gulAlavADImAM ciMtAmaNi bilDiMganA pAMcame mALe avazya divya bhaktinI bhAvanAnA valayonuM sarjana thaze evI amane kalAbenanA ghare amArI cAranI mahephila jAme. kalAbenanA pU. bA. zraddhA che. amArI hete hete evI sarabharA kare ke amane emanAmAM amArI mAtAnuM E dhanavaMta zAha * 1 varSanuM lavAjama rUA. 200/-(U.S. $ 20) 0 3 varSanuM lavAjama rUA. 500/-(U.S. $ 50) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 900/-(U.S. $ 80) * 10 varSanuM lavAjama rU. 1800/-(U.S. $180)
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka jaina stavana sAhitya-eka jhalaka | DaoN. kalA zAha stavananI vAta karatAMnI sAthe ja mAruM mana bALapaNanI smRtiomAM bhaktipathamAM hRdaya AdhAra svarUpa che. hRdayamAM anubhavAto bhAva sarI paDe che. nAnI hatI tyAre dAdImA sAthe tamArA mosALanA gAmanA) e bhaktiyoganA pAyAmAM che. bhAvanI vyAkhyA ApavAnuM zakya nathI. derAsara javAnuM niyamita thatuM. niyama evo hato ke prathama bA sAthe je anubhavagamya che. A bhAva hRdayamAMthI vahetI saMvedanA che. spaMdana bhagavAnanA darzana karI pachI bAnI bAjumAM caityavaMdananI mudrAmAM besI che, jyAre hRdayanI A bhAvadhArA bhagavAna tarapha vahe che tyAre te caityavaMdana karavAnuM...ekAgra citte sAMbhaLavAnuM. paNa mArA bA jyAre bhagavad prema bhaktinuM svarUpa dhAraNa kare che. prabhunI mUrti sAme joI caityavaMdana karatA tyAre mAruM dhyAna bhagavAnanI prema tattva bhaktimArganI AdhAra zilA che. prema eTale ja bhakti. mUrtine badale mArA dAdImAnA caherA para coMTI jatuM. emano madhura prema eTale ja jIvanuM prabhu pratye AkarSaNa. prabhu taraphanuM A kheMcANa e kaMTha, emanA manobhAva, ane emanA nayanomAMthI vyakta thatI prabhu ja bhaktinuM Adi svarUpa che. pratyenI nirmaLa bhaktibhAvanA... emanA hRdayanI tRSNA, taDapa, talaba zraddhA, prema ane samarpaNanI tripuTI e bhaktipathanA traNa devatA ane mArA kAnamAM pelo madhura kaMTha Aje ya gUMje che. che. traNe arasaparasa rIte anivArya rIte joDAyelA che. mAtA marUdevInA naMda, dekhI tAharI mUrati zraddhA e bhaktinuM udgama sthAna che. mAruM mana lobhANuM jI... bhagavAnamAM kSaddhA e bhagavAna pratyenA premano pAyo che. bhagavAnane ke mAruM dila lobhANuM jI... samarpaNa e bhagavata premanuM pariNAma che. jyAM zraddhA hoya tyAM samarpaNa ane stavana pUruM thAya tyAre temanI AMkho bhInI thaI gaI hoya. bhAva Ave che. zraddhAnI gaMgotrImAMthI premanI gaMgA vahe che ane Avo emano nirbheLa bhaktibhAva. samarpaNanA sAgaramAM samAya che. bhagavAnamAM zraddhA e bhaktino ugama bIjuM eka smaraNa mAnasapaTa para jIvaMta thAya che. madhura bhAvabharyA che. bhagava prema e bhaktinI vikAsayAtrA che ane bhagavAnane niHzeSa zAstrIya rAgo sAthe mAnanIya cImanabhAI bhojakano vAjIMtro sAthe samarpaNa e bhaktinI pariNatI che. (zAstrI rAga-rAgiNIomAM) gavAto...gUMjato kaMTha.. bhakti parama prema svarUpiNI che. bhaktanA hRdayamAM je prema anubhavAya vartamAnamAM to zerIe zerIe, poLe poLe jaina zrAvikonA bhakti- che te ja bhakti che. dareka prakArano prema e bhakti nathI. mAtAno saMtAna maMDaLomAM vAra-tithie ane parvo daramiyAna ujavAtA utsavo- pratyeno prema ke patino patnI pratyeno prema e bhakti nathI. e to mahotsavo ane pUjAomAM temanA madhura kaMThe gavAtA stavanono guMjArava mahad aMze Asakti che. jIvano prema bhagavAna tarapha vaLe tyAre te raNake che. A smaraNo kadI bhulAya nahIM evA saMsmaraNo che. bhakti gaNAya che. stavananI vAta karavI hoya to bhaktinI vAta to karavI ja rahI. jaina darzananA SaDAvazyakamAM samatA pachI bhaktine bIjuM Avazyaka bhArata deza, bhAratanI saMskRti eTale bhagavAna, bhakta ane bhaktinA batAvavAmAM AvyuM che. dareka sAdhakanI e pharaja che ke e jaina tIrthakaronI dezanI saMskRti. A dezamAM rahetI dareka prajA dharmane mAne che. bhagavAnane stuti kare. A stuti bhaktimArganI japa sAdhanA athavA nAmasmaraNanI eka yA bIjA svarUpe pUje che. kakSAnI vastu che. jenA mAdhyamathI sAdhaka potAnA ahaMkArano nAza kare IzvaramAM anurAga enuM nAma ja bhakti. te IzvaramAM sarvotkRSTa che. anurAga jene prIti kahevAya tevo anurAga, ati nirbhara, eTale jaina paraMparAmAM tIrthaMkara dharma saMsthApaka che. paraMtu duSTano vinAza bIjA rAgonuM vismaraNa karAvanAra temaja temanA mahAtmano karavo e tenuM kAma nathI. evuM karavAthI ahiMsAnA siddhAMtanuM ullaMghana jJAnapUrvakano sneha te ja bhakti. guNonA bahumAnathI hRdayamAM utpanna thAya che. tethI hiMdu avatAronI jema sajjanonI rakSA ane durjanone thatA prItirasane 'bhakti' zabdathI varNavavAmAM Ave che.' (zAMDilya vinAza enuM kArya nathI. A temanA nivRttimArgane anukULa nathI. sUtra bhASya) tIrtha karo avatAronI jema upAya che; paraMtu bhakta teo pAse bhaktino paryAyavAcI zabda zraddhA paNa che. jyAM sudhI zraddhAbhaktino upAsanAnA badalAmAM kaMI IcchatA nathI. teo teonA guNonuM smaraNa janma bhaktanA manamAM na thAya tyAM sudhI AtmasvarUpanA darzana thavA karIne potAnA durguNothI mukta thAya che. bhakta AtmA prabhubhakti azakya che. tethI bhaktane bhagavAna pratye zraddhA prakaTa thAya tyAre ja dvArA potAnA AtmasvarUpane oLakhI le che. jaina tIrthakara svayam niSkriya tenA svarUpanuM darzana thAya che. rahIne paNa bhaktane satkarma karavA mATe sakriya kare che. bhakti eTale AtmAno paramAtmA pratyeno prema. bhASA ane sAhityamAM pUjA, prArthanA ane samarpaNa A traNa zabdo
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 dvArA bhaktinA svarUpane spaSTa kareluM che. prabhu sAthe pazcAtApa karIne A rIte paramAtmAnI bhakti mATe ke paramAtmAnA guNonA varNana haiyAne nirmaLa banAvavuM, emanI pavitra kathAnuM zravaNa karavuM e badhI ja karavA mATe thayelI racanAne "stavana' kahevAya che. paramAtmAnuM dravya, kriyAne bhakti kahe che. guNa paryAyathI karAtuM dhyAna sarva karmono cheda karI arihaMta rUpa apAvanArUM madhyakAlIna sAhityamAM bhakti mArganA vipula sAhityanuM sarjana bane che. tethI paramAtmAnI upAsanAmAM, jaina dharmanI ArAdhanAmAM sAdhu kavioe karyuM che. jemAM rAsa, phAgu, prabaMdha jevA dIrghakAvya stavana vizeSa mahattvanuM sthAna dharAve che. prakAronI sAthe pada, stavana, covIzI, vIzI, duhA, sajhAya, stuti, stavana vize paMDita dhIrajalAla TokarazI lakhe che - "stuti, stavana stotra, nAtrapUjA, caityavaMdana, vadhAvA vagere laghukAvya prakArono ane stotra e badhAM ya guNakIrtananA ja prakAro che. temAM stuti eka ke AviSkAra thayelo jovA maLe che. be padya pramANa hoya che, stavana, pAMca, ke sAta padya pramANa hoya che bhaktimArganI pracalita racanAomAM stavana prathama kakSAnuM sthAna ane stotra ATha-daza padyothI mAMDIne so ke tethI paNa vadhu padyonuM dharAve che. stavana eTale UrmibharyuM prabhubhaktinuM kAvya. eka evuM kAvya paNa hoya che. Ama chatAM stavana ane stotra ghaNIvAra ekabIjAnA jemAM prabhunA virahano valopAta hoya ane chevaTe prabhu pratye nirbheLa- paryAya tarIke vaparAya che. dA.ta. 'uvasaggahara' zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM naryo nItaryo bhaktibhAva hoya. pAMca kaDInuM stavana che. chatAM te stotra tarIke prasiddhi pAmyuM che. madhyakAlIna sAhityamAM eka bAju narasiMha, mIrA, dayArAma ane DaoN. kavina zAha "stavana' sAhitya prakAra vize kahe che-" "stavana anya kavioe bhakti mArgano cIlo cAtaryo emAM prabhAtiyAM,pado, zabdano sAmAnya artha stuti karavI ke guNagAna gAvA evo thAya che. garabIo Adi prabhu samakSa gAI zakAya tevA, prabhune manAvavA, paNa stavanamAM stuti karatAM paNa vizeSa rIte prabhunI stuti-emanA rIjhavavA mATenA kAvyonI racanA karI. to bIjI bAju ApaNAM jaina guNagAna, emanA guNonuM varNana, jIvanano mahimA, camatkAra, sAdhu kavioe evI kamAla karI ke AkAzanA tArAnI jema gaNyA jIvananA duHkha dUra karavAmAM parokSa rIte sahAyaka prabhu svarUpanuM varNana gaNAya nahi ane vINyA vINAya nahi eTalA stavana-padonI racanA vagereno mitAkSarI paricaya thAya che. karI che. ApaNA mATe...ApaNI prabhu pratyenI prItine, bhaktine vAcA stavana sAhitya prakAra tarIke atyaMta samRddha ane vizeSa preraNArUpa ApavA mATe agaNita nAmomAMthI keTalAMka mahattvanA nAmo vicArIe che. jaina sAhityamAM ane jIvanamAM stavanano mahimA aparaMpAra che. to soLamI sadInA zrAvaka kavi RSabhadAsa, sattaramI-aDhAramI sadInA rAga-rAgiNIthI bharapUra ane vAjIMtronI saMgatathI saMgItakAronA kaMThe suvarNakALamAM stavana svarUpane samRddha karanAra avadhU kavi AnaMdaghanajI, gavAtA sAMbhaLavAno lhAvo kalA rasiko mATe mahattvanI bAbata che. nyAyavizArada upAdhyAya yazovijayajI, dravyAnuyogI kavi zrImad stavananuM svarUpa sAhityamAM gauravaprada sthAna bhogave che. dharmanI dRSTie devacaMdrajI, mahopAdhyAya udayaratna ane ogaNIsamI-vIsamI sadInA vicAratAM ema lAge che ke tenAthI bhaktirasano ananya lhAvo prApta kaviomAM pU. A. AtmArAmajI, pU. A. vallabhavijayajI, yoganiSTha thAya che. AtmA ane paramAtmA vacce anusaMdhAna thAya che. vaLI AcArya zrImad buddhisAgara, A. labdhisUrijI tathA anya guru karmanirjarA ane dharmadhyAnanI viziSTatAno paricaya thAya che. 'bhAvanA bhagavaMtoe bhaktinA sAgaramAM ApaNane taratA mUkyA che. jIvanAzinI' evuM kahevAya che. emAM stavana e bhAvadharmanuM dyotaka stavana svarUpa che. enA AlaMbanathI mananA pariNAmo sudhare che. zubha bhAvamAM sthira stavana' zabdanI vyutpattino vicAra karIe to 'tu" dhAtu parathI thavAya che ane jenAthI Atmazaktino abhuta camatkAra, mAnasika nAma tarIke upayogamAM levAto zabda vizeSa arthasUcaka che. sAmAnya zAMti ane sarvottama saMtoSano anubhava thAya che. stavana gAI juo rIte stuti karavI ke guNagAna gAvA evo artha A dhAtuno thAya che. ne nijAnaMdamAM masta bano tyAre satya samajAya. jaina stavana kAvya prakAramAM ane sAmAnya stuti karatAM paNa vizeSa Ama stavana kAvya prakAra tattvadarzana, bhAva, rasa, alaMkAra, chaMda, eTale ke prabhunI stuti karavI, prabhunA guNagAna gAvA ane prabhunA prabhu guNa darzana tathA tIrtha mahimA, tIrthayAtrA evA vaividhyapUrNa aMgonA alaukika guNa sauMdaryanuM varNana karavuM tathA prabhunA gahana svarUpane pragaTa samanvayathI sAyujya sAdhIne jaina munionA haste adbhuta racanAo karavuM evo artha thAya che. thayelI che." bIjo eka artha evo thAya che "saMstavane saMstava' eTale ke samyaka "stavana' vize vidvAna DaoN. ramaNabhAI zAha jaNAve che-" "stavana rIte stavanA karavI tene saMtava kahevAya che. bhaktinA kSetramAM saMstavano e stuti prakAranI kRti che. jena kavioe bahudhA potAnA tIrthaMkaranI paricita artha bhautika puruSanI sAthe nahIM paNa phakta tIrthakaranA stuti geya racanAmAM karI che. tIrthakaranA guNonI prazaMsA karatA karatA asAdhAraNa guNonI prazaMsA karavI evo thAya che. "Avazyaka sUtramAM keTalIkavAra teo potAnA AtmAnA uddhAra mATe prabhune prArthe che. paNa covIsa tIrthakaronI prazaMsA karavI ane 'stava' kahyuM che. ane ema karatAM karatAM keTalIkavAra kavi potAnA mananA bhAvo vyakta
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka kare che. AthI stavana e urmikAvyono prakAra bane che. badhA kAvyo hoya che. pariNAme mana zubha bhAvamAM sthira thAya che. jenAthI mAnasika zuddha urmikAvyanI koTimAM besI zake evA nathI. keTalIka vAra kavi zAMti ane sarvottama saMtoSano anubhava thAya che. stavana suMdara rIte tIrthakara uparAMta vIza viharamAna jinezvara, suprasiddha tIrtho, mahAna ane bhAvapUrvaka gAvAne kAraNe nijAnaMdamAM masta thaI zakAya che. covIza parvone uddezIne paNa stavananI racanA kare che. tIrthakaronI stuti stavanomAM AlaMbana rUpa bane che ane tenAthI samyaka stavana e derAsaramAM caityavaMdana karatI vakhate athavA to koI dhArmika vizuddhi thAya che ane AtmabhAvamAM lIna thavA mATe preraka bane che. kriyA karatI vakhate gAvAnI racanA che. keTalAMka kavioe tIrthakara mATe pU. siddhasena divAkare paramAtmAnI stuti-stavanAnuM phaLa varNavatA eka stavana ema covIza stavananA gucchanI racanA karI che. ane AvI kahyuM che, covIzI prakAranI racanAo 17-18mAM saikAmAM vadhAre pramANamAM "zrI jinaguNanuM stavana, jApa ke pATha tathA zravaNa manana ke thaI che. nididhyAsana, aSTamahAsiddhi denAruM che. sarva pApane rokanArUM che. sarva e samayamAM stavananA prakAranI kRtiomAM tattva vicAraNAne paNa puNyanuM kAraNa che. sarva doSane haNanAruM che. sarva guNone karanAruM che, keTalAMka kavioe gUMthI lIdhI che. ane keTalIka vAra stavana e mahA prabhAvayukta che. aneka bhavomAM karela asaMkhya puNyathI prApta laghuracanA na rahetAM 350 jeTalI kaDInI sudIrgha racanA bane che." thAya che. temaja aneka devatAo vaDe sevita che. A samagra vizvamAM A rIte bhakti mATenI lokapriya kRti stavanamAM prabhubhakti uparAMta tevI koI uttama vastu nathI ke zrI jina guNa stavana AdinA prabhAve alaMkAra, dezIo,bhakta hRdayanI AA bhAvanAnuM nirUpaNa mahattvanuM bhavya jIvonA hAthamAM prApta thAya." banyuM che. bhakti dvArA bhaktajano paugalika sukhanI mAMgaNI karatAM jaina stavana sAhitya nathI paNa 'bhavobhava tuma caraNonI sevA', 'janmamaraNa duHkha kApo', samagra bhArata varSamAM vyApelA bhakti AMdolanane jhIlatAM narasiMha 'bhavabhramaNa dUra karo', "mokSasukha Apo", "karmabaMdhana kApo' - jevI mahetAthI dayArAma sudhIno samaya (i.sa. 1440 thI 1850) AtmakalyANanI vicAradhArA stavanomAM nihALI zakAya che. bhaktiyuganA nAme oLakhAya che. A samayanA kavio narasiMha, mIrAM, - stavananA bhAvomAM moTe bhAge bhakta potAnI alpatA, potAnA dayArAme kRSNane kendramAM rAkhIne aneka pado racyA. bhAlaNa, vizvanAtha durguNo pragaTa karIne svaniMdA karato hoya che. mokSa sukhanI mAMgaNI jAnI, vallabha mevADo (garabA) kRSNabhakta rAje (muslima) jJAnamArgI karavAmAM Ave tevI abhivyakti karatA stavano, prabhunA guNonuM varNana kavi akho, cAbakhAno kavi bhojo, ane svAmInArAyaNa saMpradAyanA karatA stavanomAM guNakIrtana uparAMta prabhunA atizayono nirdeza karatAM kavie padonI racanA karI. samAMtare jaina sAdhu kavioe stavanonI karatAM bhakta prabhu sAthe ekarUpa banI jAya che. AvI anubhUti e racanA karI. A stavano e pada ja che. jaina kavioe paramAtma bhakti bhaktinI ucca prakAranI siddhi che. AvI anubhUti vyakta karatAM aneka mATe ke paramAtmAnA guNavarNana mATe racelA pado e stavano ja che. stavano madhyakAlIna sAhityamAM racAyA che. jaina paraMparAmAM mokSa eTale karmanI nirjarA che. ane karmanI nirjarA dIrthastavano e jIva mAtranuM aMtima lakSa che. stavananA viSayamAM arihaMta paramAtmAe kyAreka stavana kAvya prakAranI dIrgha racanAo ke khaMDakAvyanI sAthe sarva karmono kSaya karyo che. ane tIrthakara rUpe saMsAra samudramAM Dubela tulanA karavAmAM Ave che. A prakAranA stavano paraMparAgata stavanothI saMsArI jIvone upadeza dvArA sAco mArga batAvyo che. judAM paDe che. AvA stavanomAM stavanano AraMbha duhAthI thAya che. namutthaNa (zakrastava)mAM tIrthaMkara paramAtmA mATe kahyuM chejemAM ISTa deva tathA gurunI stuti, sarasvatI vaMdanA, viSayavastuno saMketa dhammadayANa, dhammadesayANa, dhamma nAyagANa, vagere darzAvavAmAM AvelAM hoya che. eka karatAM vadhAre vividha prasaMgonuM dhamma sArahaNa nirUpaNa judA judA DhALomAM karavAmAM AvyuM hoya che. AvA stavano dhammavara cAruta cAkavaTTINa dIrgha hovA chatAM eka svataMtra racanA tarIke AsvAdya bane che. stavanane dharma denArA, dharmano upadeza karanArA, dharmanA nAyaka, dharmanA sArathi aMte racanA samaya, kavinuM nAma, jevI mAhitI paNa maLe che. samagra dharmarUpI cakra pravartAvanArA cakravartI. stavana duhA, DhALa ane kaLazamAM vaheMcAyela hoya che. dA. ta. zrImad gujarAtI bhASAmAM covIzI ke vizI racanAo cauvIsatyo ane devacaMdrajI kRta "zrI vIrajina nirvANa stavana' bAra DhALo ane aMte zakrastavane anulakSIne thaI te pahelAM saMskRta-prAkRta bhASAmAM jaina kaLazamAM racAyeluM che. e ja rIte upAdhyAya yazovijayajI kRta "zrI kavioe 24 tIrthakaronI stavanA karI che. "Avazyaka sUtra'nA bIjA mauna ekAdazInuM doDhaso kalyANaka'nuM stavana bAra DhALa ane be kaDInA adhyAyamAM "cauvIsatyo' che. cauvIsatyo eTale caturvizati kaLazanI racanA che. stava-covIza tIrthakaronI stavanA karavI. A cauvIsatyo eTale stavanano hetu AtmA ane paramAtmA vacce anusaMdhAna sAdhavAno jinezvaronA ati abhuta guNonuM kIrtana karavuM (logassa sUtra).
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ st prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 Avazyaka sUtromAMnuM anya eka sUtra namoghurNa athavA zakrastava paNa "aba hama amara bhaye na mareMge' arihaMta paramAtmAnA guNonuM varNana kare che. to sAthe paramAtmAnuM bina sAMpradAyika svarUpa paNa varNave che. je rIte padamALAnuM svarUpa vikasyuM e ja rIte stavanamAMthI stavana rAma kaho, rahemAna kaho, kou kAha kaho, mahAdevarI, covIzInuM svarUpa vikAsa pAmyuM. stavanamAM covIza tIrthakaro ke vIsa pArasanAtha kaho kou brahmA, sakala brahma svayamevarI. viharamAna jinanA eka eka svataMtra stavanonI mALA je "covIzI ke upAdhyAya yazovijayajIe prabhu bhaktine lagatA stavana kAvyomAM vIzI'nA nAme pracalita thaI. potAnI bhaktibhAvanA vividha rIte vyakta karI che. soLamA zatakathI zarU thayelI covIzI sarjananI A paraMparA prabhu morI aIsI Ana paDI, mana kI vIthI kinape kahuM vartamAnakALe paNa jIvaMta che. alabatta teno pravAha maMda jarUra thayela che. jAnoApa dhanI. sattaramI aDhAramI sadInA suvarNakALamAM vidyamAna AnaMdaghanajI, kavinuM bhakta hRdaya prabhunuM zaraNuM jhaMkhe che. yazovijayajI, devacaMdrajI, mohanavijayajI, mAnavijayajI, prabhu tAre carana sarana huM jinavijayajI, devacaMdra vagerenI covIzIo stavana sAhityano aNamola hRdaya kamala meM dharata huM, zira tuja ANa varu. khajAno che. A kavioe madhyakAlIna jaina sAhityane ja nahi paNa AvA bhaktane jyAre prabhunA darzana thAya che tyAre enA roma roma samagra gujarAtI sAhityane dhanya karyuM che. zItala thAya che. ahIM keTalAMka mahattvanA kavionA stavana-padono vicAra karavAmAM Aja AnaMda bhayo, prabhu ko darzana lahyo, Avyo che. avadhU kavi AnaMdaghanajIe racelA pado ane covIzInA mAro roma roma zItala bhayo. stavanomAM mAtra bhaktinI ja abhivyakti nathI paNa hRdayamAMthI sahaja upAdhyAya yazovijayajIe paNa rAjulanI vyathA varNavatA padamAM bhAve sarI paDatI vANInI pratIti thAya che. teo kavi hatA ane adhyAtma mIrAMnI yAda tAjI karI che. yogI paNa hatA tethI temanA stavanomAM bhaktino adhyAtmarasa chalochala huM du:kha pAmuM viraha divAnI, bina pila bharelo che. emanA stavanomAM-padomAM jJAna ane bhaktinuM anokhuM jima machalI bina pAnI. milana thayuM che. upAdhyAyajI nIcenA viziSTa stavanamAM prabhu virahamAM taDapatA bhakta madhyakAlIna kavionI jema jaina kavioe paNa premalakSaNA bhakti hRdayanI karUNa vANI patra dvArA nirupe che. dvArA prabhu bhaktinuM nirUpaNa karyuM che. AnaMdaghanajIe racela covIzInA kAgaLa lakhiyA kAramAjI, araja kare che mArI AMkha prathama stavanamAM A vAtanI pratIti thAya che. eka vAra prabhu ahIMyA samosarojI, karuM mArA dila kerI vAta. RSabha jiNezvara pritama pyAro re, upAdhyAya yazovijayajInI covIzI mahattvanuM sthAna dharAve che. ora na cAhuM kaMta. prathama tIrthaMkaranI stuti-stavanA kavi nIcenI paMktiomAM kare che. A paMktio madhyakAlIna kaviyitrI mIrAMnI yAda apAve che. jaga jIvana jagavAla ho, marUdevIno naMda ho lAla mero to giridhara gopAla, dusaro na koI. mukha dIThe sukha upaje, darasaNa atihi rasAla ho lAla. bIjA stavanamAM AnaMdaghanajI prabhunI bhakti karatAM karatAM ucca upAdhyAyajI "sumatinAtha prabhunA" stavanamAM kahe chetattvajJAnamAM sarI paDe che. aMguliye nathI merU DhaMkAya, chAbaDiye ravi teja paMthaDo nihALuM re bIjA jinataNo aMjalimAM jima maMtra na mAye, muja mana tima prabhu teja.' ajita, ajita guNadhAma. zrImad devacaMdrajI nijamAM jinane pAmavAno puruSArtha karatA kahe che. prabhune pAmavAnI jhaMkhanA nIcenA padamAM premalakSaNA dvArA vyakta bhaluM thayuM meM prabhu guNa gAyA thaI che. rasanAno phala lIdho re nizadina jou tArI vATaDI devacaMdra kahe mArA manano ghare Avone DholA (priyatama). sakala manoratha sIdho re. prabhunA virahanI vedanAne kavie vAcA ApI che. mANeka muni paramAtmAne ja potAnuM sarvasva samaje che. mIThaDo lAge kaMtaDo ane khAro lAge loka tuM hI brahmA, tu hI vidhAtA, tuM hI jaga tAraNahAra, kaMta vihoNI goThaDI, te to raNamAMhe poka. tu ja sarIkho nahi deva jagatamAM aDavaDiyA AdhAra. AnaMdaghanajI potAnA stavanamAM AtmAnI amaratAnI vAta kavi samayasuMdara prabhunA anaMta guNa gAtA kahe che. kare che. prabhu tero guNa anaMta apAra,
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka sahasa rasanAdhara suravara kahetAM nA've pAra. giri rAja kI ho chAyA, mana meM na hove mAyA, kavi jJAna vimala lakhacorAzI pherAmAMthI mukta thavA valakhAM mAre tapa se ho zuddha kAyA, jaba prANa tana se nIkale. aneka tIrthomAM zrI zaMkhezvara tIrthano mahimA apAra che. kavi jinaharSa lakhacorAzI bhaTakI prabhujI Avyo tAre zaraNe ho jI racita prakhyAta lokapriya stavana Aje paNa bhaktonA kaMThe gavAya che. durgati kApo, zivasukha Apo, bhakta sevakane jinapada sthApo. aMtarayAmI suNa alavesara mahimA, trijaga tumhAro re zrImad devacaMdranA lokapriya stavanamAM samarpaNanI bhAvanA sAthe sAMbhaLIne Avyo chuM tIre, janmamaraNa duHkha TALo prabhune mITho upAlaMbha paNa bhakta ApI de che. sevaka araja kare che Aja amane zIvasukha Apo. tAra ho tAra prabhu muja sevaka bhaNI, jagatamAM eTaluM surajaza lIje upAdhyAya yazovijayajI zrI zaMkhezvara prabhu pratyeno utkaTa bhAva dAsa avaguNabharyo ghaNI potA taNo, dayAnidhi dIna para dayA kIje vyakta karatAM kahe chetArajo bApajI birUda nija rAkhavA, dAsanI sevA rakhe jozo. aba mohe esI Ana banI vIsamI sadImAM zrImad buddhisAgarajIe aDhAre AlamanA loko zrI zaMkhezvara pAsa jinesara mere to tuM eka dhanI. mATe racelA bhajana-rUpI stavanomAM premalakSaNA bhakti dvArA sarvasva kavi udayaratnano Arjavabharyo bhaktibhAva ane zraddhA temanA prakhyAta bhUlI prabhumaya bane che. stavanamAM vyakta thayo che. jyAM jyAM vibhUti ApanI tyAM prANa mArA pAtharuM, pArtha zaMkhezvarA sAra kara sevakA, deva kA evaDI vAra lAge. tava nAma pIyUSa pI ghaNuM AnaMdathI hasato pharuM. koDI kara joDI darabAra Age khaDA, ThAkurA cAkurA mAna mAMge. vaLI kavi AtmAne haMsanuM rUpaka ApIne kahe che A uparAMta aneka tIrthano mahimA prakaTa karatAM stavano aneka haMsA alakha pradeze mahAlavuM jI, haMsA ghaTamAM dharIne dhyAna jI, kavioe racyAM che. haMsA nirmaLa jyoti jhaLahaLajI, haMsA kIje amRta pAna jI. parvonA stavanomAM paryuSaNa, divALI, mauna ekAdazI vagere parvonA A uparAMta aDhaLaka asaMkhya stavanonuM madhyakAlIna gujarAtI stavanonI racanA paNa sArA pramANamAM thayelI che. zrI buddhivijayajI sAhityamAM sAdhu kavioe sarjana karyuM che. racita paryuSaNa parvanuM stavana lokapriya che. jaina zAsanamAM tIrthono-tIrthayAtrAno apAra mahimA che. aneka suNajo sAjana saMta pajusaNa AvyA re. tIrthomAM zrI zatruMjaya tIrtha, giranAra tIrtha, zrI sametazikharajI tIrtha, tame puNya karo puNyavaMta bhAvika mana AvyA re. aSTApada tIrtha ane zrI zaMkhezvara tIrtha pratyeno bhaktibhAva vyakta karatA kavi dAnavijaya paryuSaNa parvanI zreSThatA vyakta kare chestavano aneka kavioe racyA che. prabhu vIrajiNaMda vicArI bhAkhyA parva pajusaNa bhArI kavi udayaratna Adi jinezvarane araja kare che AkhA varSamAM te dina moTA, AThe nahIM temAM choTA re, zatruMjaya gaDhanA vAsI re mujaro mAnajo re, e uttama ne upakArI bhAkhyA sevakanI suNI vAta re, dilamAM dhArajo re. vRkSamAMhe kalpatarU sAro tema parva pajusaNa dhAro re. ane siddhAcalanI yAtrAe javAnA manorathanI jhaMkhanA vyakta divALInA parva viSe kavi zrI labdhivijaye 10 DhALanuM kalpa racyuM che kare che. temAM divALInuM parva vidhivat ujavavAno mahimA vyakta karyo che. te dina kyAre Avaze, zrI siddhAcala jAzuM, nirvANa stavana mahimA bhavana, vIra jinano je bhaNe. RSabha niNaMda juhArIne sUraja kuMDamAM hAzuM. te lahe lIlA labdhi lacchI, zrI guru harSa vadhAmaNe. kavi zubhavIra zatruMjayanI zobhA darzAvatAM kahe che kavi jJAnavimale dIpAlikA parvano mahimA bhaktibhAvapUrvaka gAyo che. zobhA zI karuM re zetruMya taNI, jihAM birAje prathama tIrthaMkara deva jo duHkha hariNI dipAlikA re lAla, parava thayuM jaga mAMhI bhavi prANI re, rUDI rAyaNa taLe RSabha samosaryA vIra nirvANa thAyatA re Aja lage ucchAhi re. cosaTha surapati sAre prabhunI sevajo. kavi kaviyaNe prabhu mahAvIra mokSe gayA ane gautamasvAmI kevaLajJAna Adizvara dAdAnA guNa suMdara rIte gAtAM kavi kahe che pAmyA e prasaMgo bhaktibhAvapUrvaka stavanamAM gUMthI lIdhA che. siddhAcala zikhare dIvo re, AdIzvara alabelo che. mAre divALI thaI Aja prabhu mukha jovAne jANe darzana amRta pIvo re, AdIzvara alabelo che. saryA re sayaM sevakanA kAja, bhavadu:kha khovAne kavi tilaka vijaya zatruMjayanI chAyAmAM potAnuM maraNa Icche che. mahAvIra svAmI mukta pahotA, gautama kevaLa jJAna re. esI dazA ho bhagavAna, jaba prANa tana se nIkale dhanya amAvasyA dhana dIvALI, mahAvIra prabhu nirvANa re.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 jaina bhakti sAhityamAM tithino mahimA vizeSa che ane tenI sAthe sAthe ogaNIsamI ane vIsamI sadImAM keTalAMka kavioe potAnI ArAdhanA karavA mATe suMdara stavanonI racanA kavie karI che. bIja, suMdara racanAo dvArA navo opa Apyo. stavananI A paraMparA Ajadina pAMcama, AThama, ekAdazI ane caudasa jevI tithio mahattvanI gaNAya sudhI vividha rIte cAlu rahI che. temAM lokaDhALo ane philmI dhUno che. AvA stavanono bAhyAkAra tithiono hoya che paNa AMtara deha parathI racAyela stavanoe mahattvano phALo Apyo che. philmI DhALono jJAna, bhakti ane upadezathI samRddha hoya che. upayoga TALavo hitAvaha che. AvA DhALanA upayogathI stavanamAM kavitA samayasuMdaranI pAMcamano mahimA varNavatI racanA rahetI nathI, ane pUrvanI kRtionI avahelanA thaI jAya che. Aje to paMcamI tapa tame karo re, prANI jo pAmo nirmala jJAna re, pratyeka saMgItakAra kavi banI jAya che. paheluM jJAna ne pachI kriyA, nahIM koI jJAna samAna re. paMkhIDA, tuM uDI jaje pAlItANA re... zrI jJAnAdhamalasUrie pAMca DhALanuM mauna ekAdazInuM stavana racyuM (loka DhALa) che. A stavana Aje paNa gavAya che. ekavAra zrI neminAtha prabhu dvArikA Ama stavana geya prakAra hovAthI vartamAnakALamAM paNa bhaktinA nagarImAM samosaryA tyAre zrIkRSNa mahArAjA prabhune ekAdazInuM phaLa anya prakAronI tulanAmAM sauthI vadhu upAzrayomAM, derAsaromAM ane pUche che. prabhu suvrata munine jIvana caritra dvArA mauna ekAdazIno mahilA maMDaLo dvArA gavAya che. stavanone jIvaMta ane lokapriya mahimA ane ArAdhanA vidhi kahe che. aMtamAM kRSNa vAsudeve mauna banAvavAmAM aneka jaina maMDaLoe mahattvano phALo Apyo che. agiyArasanI zraddhApUrvaka ArAdhanA karI tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM ane jaina stavanonI racanAo jotAM jaNAya che ke A stavano eka kavie 150 kalyANakonI yAdI ApI che. samayamAM enA DhALo ane rAga-rAgiNIone lIdhe lokakaMThe gavAtA mAgazara zudi agiyArasa, te sarva karmanA mela khapAve, ane Aje paNa gavAya che, samagra bhakti sAhityamAM jaina stavano jAvajIva kIje zubha bhAve, bhavabhavanA tema saMkaTa jAve. zreSTha sthAna pAmI zake tevA samRddha che. * * * Ama, bAramI sadIthI zarU thayela stavananuM svarUpa sattaramI aDhAramI bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokuladhAma, sadImAM vipula pramANamAM samRddha thayuM ane parAkASTAe pahoMcyuM te goregAma (IsTa), muMbaI-400 063. A aMkanuM mukhapRSTa : bhagavAna mahAvIranA godohikA Asana vize samajutI A prakAranA zarIranI viziSTa AkRti baMdhane yoganI paribhASAmAM anekAnta Apyo, vANImAM syAdvAda ane samAjamAM aparigrahano 'godohAsana' kahe che. godohikA Asana. amUlya siddhAMta Apyo. jevI rIte govALa gAyane dohatI vakhate paganA paMjA para besI evI ja rIte sAdhanAkALa daramiyAna emaNe nidrArahita evAM ghUMTaNa vacce bogharaNAM (vAsaNanuM nAma)ne phasAvI AMcaLamAMthI dUdha keTalAMya divasarAta satata jAgrata avasthAmAM pasAra karyA. zarIra upara ekaThuM kare che evI ja rIte jJAnI puruSo A viziSTa Asana grahaNa emaNe eTalo badho saMyama meLavI lIdho hato ke koI paNa eka AsanamAM karI, citta ekAgra karI, zarIra saMtulita karI brahmAMDamAM raheluM jJAna ghaNAM lAMbA samaya sudhI teo sthira rahI zakatA. emaNe chevaTe kevaLajJAna kheMcI ne zahastrAra cakramAM ekaThuM kare che. ane aMte kevaLajJAnane prApta prApta karyuM te paNa, govALa pagamAM tAMbaDI bharAvI gAya dohavA bese kare che. evA kaThina godohikA nAmanA AsanamAM. A AsananI mudrAmAM zarIrano ghaNo ja ocho bhAga jamInane bhagavAna mahAvIre, Ama, AhAra, vihAra, nidrA ane Asana aDake che. niMdrA para vijaya meLavavA, jAgarUkatA, sajAgatA keLavavA e traNa upara apUrva vijaya meLavyo hato ane emAMthI ja emanI tema ja caitanya jAgaraNa mATe A Asana atyaMta upayogI che. bIjI aneka zaktio pragaTI hatI. A trivijayanI zakti temaNe gAyane badhA dohI zakatA nathI. A pAtratA darzAve che. zramaNa dhyAnanI prakriyAmAMthI meLavI hatI ema kahevAya che. trivijaya dvArA ja bhagavAna mahAvIra ucca kakSAnI pAtratA dharAvanAra virala mahApuruSa tamaNe kevaLajJAna prApta karyuM hatuM. hatA jemaNe potAnI sAdhanAnI aMtima kSaNomAM A Asanasthita trivijayayukta AvI ghora tapazcaryAne kAraNe vardhamAnakumAra te thaI brahmAMDathI amUlya jJAna saMpadA prApta karI samagra mAnavajAta mATe mahAvIra banyA. emanI sAdhanAno itihAsa sAdhakone mATe preraNAstrota A vicAra ratno ApyA lokone AcAramAM ahiMsA ApI, vicAramAM samAna che.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka 3puttare satranamAMsi - saMpUrNa jagatamAM anuttara zreSTha che |jitendra bI. zAha [ DaoN. jitendra bI. zAha vartamAnamAM amadAvAdanI sAhitya-kalA saMzodhana saMsthA ela. DI. InsTITyuTanA DirekTara che. A vidvAna paMDita jena tattvo upara graMthonuM sarjana karyuM che. prabhAvaka vaktA evA A paMDitanA jJAnano lAbha deza-paradezanA jijJAsu tema ja pU. sAdhusAdhvIjIne paNa maLe che. ] paramAtmA pratyenI ananya zraddhA ane saMpUrNa samarpaNa bhAvathI sUtramAM puSTi supAM nAme suprasiddha adhyayanamAM prApta thAya che. sUtrakRtrAMga bhaktinI pAvana gaMgA praphurita thAya che. te tana-mana ane AtmAne sUtra gaNadhara racita prAcIna Agama che. temAM anya darzanonI carcA pAvana karI zAzvata sAgaramAM lIna kare che. A bhaktinuM jharaNuM te karavAmAM AvI che. sAthe sAthe adhyAya cha mAM, vIrabhu nAmaka adhyAyamAM kAvya banI stuti, stotra ke stavana rUpe jagatamAM amara banI jAya che. carama tIrthapati zAsana nAyaka paramAtmAnI adbhuta stuti karavAmAM paramAtmAnA guNonuM padyagAna te ja stuti ke stavana che. AvA stuti AvI che. A stutinuM gAna karatA zarIrane romAMca ane manane apUrva stavanonI racanA prAcInakALathI ja thatI AvI che. carama tIrthakara AnaMdano anubhava thAya che. paramAtmA mahAvIranA guNonuM AvuM mahAvIra svAmI bhagavAnanA stavano, stutio Agamika-kALathI abhuta varNana anyatra durlabha che. paramAtmAnuM Adarza jIvana sAdhakanA racAvAnA zarU thaI gayA hatA. te kALe racAyelA stuti-stavano moTA jIvanamAM aneruM AtmabaLa utpanna kare che ane sAdhaka samakSa bhAge prAkRta bhASAmAM racAyA che. paNa tenA zabdo ane bhAvo ananya pUrNatAno Adarza mUke che. che. naMdIsUtranA prAraMbhamAM paramAtmAnI stuti karavAmAM AvI che temAM sUtrakRtrAMganA vIrastuti nAmaka adhyAyano prAraMbha praznothI thAya vaparAyelA zabdo paramAtmA pratye apUrva bhaktibhAva utpanna karavAmAM che. jaMbUsvAmI sudharma svAmIne prazna pUche che ke "jJAtaputra bhagavAna nimitta bane che. yathAH mahAvIranuM jJAna kevuM hatuM? teonuM darzana kevuM hatuM? tathA teonuM jayai jagajIvajoNI viyANao, jayaguru jagANaMdo / zIla kevA prakAranuM hatuM? he muni puMgava! Apa tene yathArtharUpe jANo jaganAho jagabaMdhu, jayai jagappiyAmaho bhayavaM / / 1 / / cho jevuM Ape sAMbhaLyuM che jevo Ape nirNaya karyo che tevuM Apa saMsAra tathA jIvonI utpattinA jJAtA, jagadguru, bhavyajIvone amane kaho!' sudharma svAmI gaNadhara che. bhagavAna mahAvIranA sAkSAt AnaMda ApanArA, sthAvara ane jaMgama prANIonA nAtha, jagabaMdhu, ziSya che tethI temanA dvArA paramAtmAnA svarUpano bodha paNa spaSTa jagatanA pitAmaha samAna bhagavAna jaya pAmo! ane nirdoSa thaI zake tema che. temanA dvArA paramAtmAnI sAcI oLakha jayai suyANaM pabhavo, titthayarANaM apacchimo jayai / prApta thAya te mATe ja jaMbUsvAmIe prazna pUchyo che. tenA javAbarUpe jayai gurulogANaM, jayai mahappA mahAvIro / / 2 / / paramAtmAnA guNonuM varNana karavAmAM AvyuM che. paramAtmA mahAvIra arthAt samagra zrutajJAnanA udgamarUpa, vartamAna covIsInA aMtima tIrthakara, svAmIne kSetrajJa kahyA che. kSetra arthAt samagra lokAlokanA jJa eTale jagadguru paramAtmA mahAvIra svAmI jaya pAmo, jayavaMta ho! jJAtA. paramAtmA mahAvIra sacarAcara sRSTi, lokAlokanA jJAtA che. A banne gAthAmAM paramAtmAnI stuti rUpe vaparAyela zabdo vizeSa karmonA chedana karavAmAM atyaMta kuzaLa ane ugra tapa karavAthI maharSi dhyAnAkarSaka che. jagatanA tamAma jIvonuM kalyANa paramAtmAnA AtmAmAM hatA. Ama ahIM paramAtmAnA jJAna, darzana ane cAritra guNonI stuti vaseluM che. tethI temane jagadguru ane jagatanA nAtha jevA vizeSaNothI karI che. A uparAMta paramAtmA anaMtajJAnI ane anaMtadarzI che. bhaktanuM hRdaya sahaja ja paramAtmA pratye AkarSAya che. bhakta mArganI paramAtmAnuM jJAna ane darzana anaMta hatuM. jJAna ane darzana AtmAnA zodha karI rahyo che. bhaktane paNa AnaMdanA sAgaramAM vilIna thavuM che guNo che. paraMtu chadmastha jIvomAM te karmo dvArA DhaMkAyelA hoya che tyAre AvA vizeSaNo AlaMbana rUpa bane che. jyAre paramAtmAmAM Avaraka karmono sarvathA kSaya thaya hovAthI bhagavAna mahAvIranA uttama guNonuM varNana, sAdhanA kALanA anaMtajJAnI ane anaMtadarzI che. paramAtmA yazasvI ane jagatanA upasargo, pariSahonuM varNana ane tenA upara adbhUta vijaya tathA jIvonA nayanapathamAM sthita hatA. bhagavAna dIpaka jevA prakAza pADanArA AtmAnI niSpakaMpa avasthAnuM sarvaprathama varNana AcArAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhamAM prApta paramAtmA mahAvIranI sarvaprathama svati paramAtmA pariSaha ane upasargonA samaye thAya che. te varNana stuti rUpe nahIM paraMtu | 16 | to sUtrakutrAMga sutramAM jhimuvi nAme niSkapa rahevAnA kAraNe dhRtimAna hatA. teo varNanAtma rUpe karavAmAM AvyuM che. paramAtmA suprasiddha adhyayanamAM prApta thAya che. haMmezAM AtmarUpamAM ja sthira rahetA hatA, sarva mahAvIranI sarvaprathama stuti to sUtratrAMga jagatamAM sarvottama hatA, uttama vidvAna hatA.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 bAhya ane AtyaMtara graMthithI rahita hatA. sAta prakAranA bhayathI rahita rahita ane ghAti karmothI mukta, zakra jevA tejasvI che. parvatomAM sumerU hatA, cAreya gatinA AyuSyanA baMdhathI rahita hatA. sarvamaMgalamayI, parvata zreSTha che tema bhagavAna sarva prANIomAM zreSTha che. AvA uttama vizvarakSAmayI prajJAthI saMpanna, apratibaddha vihArI, saMsAra sAgarathI guNonuM varNana A stutimAM prApta thAya che. pAra karanAra, dhIra ane kevaLajJAnarUpa netrathI saMpanna hatA. jevI rIte jagatamAM bhinna bhinna kSetramAM zreSTha gaNAtA merU parvata, caMdra, sUrya, sUrya sarvathI adhika tape che tevI ja rIte bhagavAna sarvathI utkRSTa tapa svayaMbhUramaNa samudra, devendra, zaMkha Adi upamA dvArA bhagavAna karatA hatA. sarvAdhika dedipyamAna hatA. jevI rIte prajvalita agni mahAvIranI zreSThatA batAvavAmAM AvI che. bhagavAnane vibhinna aMdhakArane dUra karI prakAza kare che tevI ja rIte bhagavAna ajJAna rUpI matavAdIomAM, munio, tapasvIo, dharmopadezakomAM sarvazreSTha aMdhakAra dUra karI padArthonuM yathArtha svarUpa prakAzita karatA hatA. paramAtmA mAnavAmAM AvyA che. Ama A stutimAM paramAtmAnA abhuta guNonuM anuttara dharmanA nAyaka, sarvathI adhika prabhAvazALI ane sarvathI viziSTa varNana karavAmAM AvyuM che. jenuM gAna karatA manamAM apUrva AnaMdano hatA. bhagavAnanI prajJA samudranI samAna akSaya che. tema ja svayaMbhUramaNa anubhava thAya che. * * * samudra jema paramAtmAnuM jJAna apAra ane nirmaLa che. teo sarva kaSAyothI 20, sudarzana sosATI-2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA nirmita AMtara rASTrIya khyAti prApta, jaina dharma tattvanA vizva pracAraka padmazrI DaoN. kumArapALa desAInI hRdayasparzI prabhAvaka vANImAM kathAtrayI DI.vI.DI. ihI na na ma ya nila I g] gauddhiANA chaNT.00 InNavIrakathA e zapabha kathA ! tAra vAta e 'panara niyata ane samaya sa padmazrI Do. bhApALa desAI nI hayArI vATakImAM NA - dha II Nbha kathAII || gautama kathA, | mahAvIra kathATI : traNa DI.vI.DI. seTa mUlya rU. 300/- traNa DI.vI.DI. seTa mUlya rU. 300/- be DI.vI.DI. seTa mUlya rU. 250/- ! prAcIna kALanA vAtAvaraNa sAthe rAjA RSabhanA anaMta lablinidhAna guru gautamasvAmInA pUrva- bhagavAna mahAvIranA jIvananAM jIvananAM jIvanacaritra ane tyAgI traRSabhanAM kathAnakone jIvanano itihAsa ApIne emanA bhavya rahasyone pragaTa karatI, gaNadharavAdanI mahAna AvarI letuM jainadharmanA Adi tIrthakara bhagavAna AdhyAtmika parivartanano khyAla ApatI, ajoDa ghaTanAone AlekhatI ane vartamAna yugamAM zrI RSabhadevanuM caritra ane cakravartI bharatadeva gurubhakti ane anupama laghutA pragaTAvatI bhagavAna mahAvIranA upadezanI mahattA! ane bAhubalinuM romAMcaka kathAnaka dharAvatI rasasabhara "gautamakathA' darzAvatI saMgItasabhara "mahAvIrakathA' anokhI ' RSabha kathA ghare beThA divAnakhAnAmAM dharmatattva kathAzravaNano dezya lAbha | DaoN. kumArapALa desAInI saMgItane sathavAre bhAvabharI prabhAvaka vANI dvArA vahetI A kathAo Apane divya jJAnabhUminuM AtmasparzI darzana karAvaze ja.. | samUhamAM svAdhyAya ane zravaNano divya AnaMda meLavI sAmAyikanuM puNyakarma prApta karo vastu karatAM vicAradAna zreSTha che. | be seTa sAthe lenArane eka mahAvIra kathAnI DI.vI.DI. vinA mulya * beMka oNpha InDiyAnI bhAratanI koI paNa zAkhAmAM zrI muMbaI jaina yuvaka * keLavaNI saMsthA, derAsara ane upAzraya mATe 20% DiskAunTa saMgha prArthanA samAja brAMca, A/c. No. 00392012000 20260 * dharma pracAra ane prabhAvanA mATe kula 75 DI.vI.DI. -pratyeka kathAnA mAM rakama bharI oNrDaranI vigata sAthe amane slIpa mokalo eTale 25 seTa - lenArane 50% DiskAunTa DI.vI.DI. Apane ghare kuriyarathI ravAnA karAze. 1. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahammadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. Teliphona : 23820296. 2. InsTITyUTa oNpha jainolojI,bI-101, samaya epArTamenTa, AjhAda sosAyaTI pAse, AMbAvADI, amadAvAda-380015. phona : (079) 26762082.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka 13 zrI mahAvIrasvAmInA sattAvIza bhavanuM stavana DaoN. kavina zAha [jena sAhityamAM pIeca.DI.nI padavI prApta karI che. gujarAtamAM bIlImorAmAM varSo sudhI kaoNlejamAM adhyApana kArya karI have nivRtta che. madhyakAlIna sAhityamAM aneka graMthonuM 77 varSanI vaye paNa saMzodhana saMpAdana karyuM che. sAhitya, saMskRti, zikSaNa ane samAja sevAnA kAryomAM temanI vizeSa abhirUci che. teozrInA bAra pustako prakaTa thayA che. teo kAvyo, vArtA, dharma ane saMskRti viSayapara lekho lakhe che.] zrI zubhavijayajI sugurunamI, namI padmAvati mAya; bhava sattAviza cakravartI videhe thAze, suNI AvyA bharata ullAse; maricIne pradakSiNA varNavuM, suNatAM samakita thAya. 1. detA, namI vaMdIne ema kahetA. 5. samakita pAme jIvane, bhava gaNatIe gaNAya; jo vaLI saMsAre bhame, tame punyAivaMta gavAzo, hari cakrI carama jina thAzo; navi vaMdu tridaMDIka to paNa mugate jAya. 2. veza, namuM bhaktiye vIra jineza. 6. vIra jinezvara sAhebo, bhamIyo kALa anaMta; paNa samakita pAmyA ema stavanA karI ghera jAve, maricI mana harSa na mAve; mAre traNa pradavInI pachI, aMte thayA arihaMta. 3. chApa; dAdA jina cakrI bApa. 7. | DhALa pahelI (kapura hoya ati ujaLo re-e dezI) ame vAsudeva dhura thaIzuM, kuLa uttama mahArUM kahIzuM; nAce kuLa madazuM pahele bhave eka gAmanore, rAya nAme nayasAra; kASTa levA aTavI bharANo; nIca gotra tihAM baMdhANo. 8. gayo re, bhojana veLAM thAyare prANI ! dharIye samakita raMga, jima pAmIye eka dina tanu roge vyApe, koI sAdhu pANI na Ape; tyAre va che celo sukha abhaMgare. prANI. 1. eka, tava maLIyo kapila aviveka. 9. mana ciMte mahimA nIlore, Ave tapasI koya; dAna deI bhojana karuM re, dezanA suNI dIkSA vAse, kahe maricI lIyo prabhu pAse; rAjaputra kahe to vaMchita phaLa hoya?. prANI. 2. tuma pAse, lezuM ame dIkSA ullAse. 10. mAraga dekhI munivarore, vaMde deI upayoga; pUche kema bhaTako IhAMre, tuma darazanane dharamano vhema, suNI ciMte paricI ema; muja yogya muni kahe sAtha vijogare. prANI. 3. maLyo e celo, mULa kaDave kaDavo velo. 11. harSabhare teDI gayore, paDilAtmA munirAja; bhojana karI kahe cAlIye maricI kahe dharma ubhayamAM, lIe dIkSA jobana vayamAM; eNe vacane re, sAtha bheLA karuM Ajare prANI.4. vadhyo saMsAra, e trIjo kahyo avatAra. 1 2. pagavaTIe bhegA karyA re, kahe muni dravya e mArga; saMsAre bhulA bhamo lAkha corAzI pUrava Aya, pALI paMcame svarga sadhAya, daza sAgara re, bhAva mAraga apavargare. prANI, pa. jIvita tyAMhI, zubha vIra sadA sukha mAMhI. 13. deva guru oLakhAvIyA re, dIrdhA vidhi navakAra; pazcima mahAvidehamAM | DhALa trIjI (copAInI dezI) re, pAmyA samakita sArare, prANI. 6 pAMcame bhava, kollAga sanniveza kausika nAme brAhmaNa veza; eMzI lAkha zubha dhyAne marI sura huA re. pahelA svarga majhAra; palyopama Ayu pUrava anusarI, tridaMDIyAne veSe marI. 1, cavI re, bharata ghare avatArare. prANI. 7. kALa bahu bhamiyo saMsAra, dhRNApurI chaThTho avatAra; bahoMtera lAkha nAme maricI yovane re, saMyama lIe prabhu pAsa; duSkara caraNa lahI pUravane Aya, vipra trikaMDIka veza dharAya. 2. gayo re, tridaMDIka zubha vAsare. prANI. 8. saudharme madhya sthitiye thayo; AThame caitya sanniveze gayo; agnidyota DhALa bIjI (vivAhalAnI dezI). | dvija tridaMDIyo, pUrva Ayu lakha sAThe mUo. 3. navo veza race teNI veLA, vicare AdIzvara bheLA; jaLa thoDe sthAna madhya sthitie sura svarga IzAna, dazame maMdirapura dvija ThANa; lAkha vizeSa, page pAvaDI bhagave veze. 1. chapanna puravAyupurI, agnibhUti tridaMDIka marI. 4. dhare tridaMDa lAkaDI moTI zira muMDaNa ne dhare coTI, vaLI chatra vilepana trIje svarge madhyAyu dharI, bArame bhave zvetAMbI pUrI; puravalAkha cuMmAlIsa aMge, thulathI vrata dharato raMge. 2. Aya, bhAradvAja tridaMDIka thAya. 5. sonAnI janoI rAkhe, sahune muni mAraga bhAkhe; samosaraNe pUche terame cothe svarge ramI, kALa ghaNo saMsAre bhamI; caudame bhavarAjagRhI nareza; koI Age hoMze jineza. 3. jAya, cotrIsa lAkha pUravane Aya. 6. jina jaMpe bharatane tAma, tuja putra maricI nAma; vIra nAme thaze jina thAvara vipra tridaMDI thayo, pAMcame svarge marIne gayo; soLame bhava koDa chellA, A bharate vAsudeva pahelA. 4. varasa samAya, rAjakumAra vizvabhuti thAya. 7. | kAga 1
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 saMbhUtimuni pAse aNagAra, duSkara tapa karI varasa hajAra; mAsakhamaNa saMsAra lIlA bhogavI re, trIsa varSe dIkSA lIdha; bAra varase huA kevaLI pAraNe dharI dayA, mathurAmAM gocarIe gayA. 8. re, zivavahunuM tilaka zIra dIdha re. ziva. 4. gAye haNyA muni paDiyA dhasyA, vaizAkanaMdI pitarIyA hasyA; goiMge saMgha caturvidha thApIyo re, devAnaMdA RSabha datta pyAra; saMyama deI zIva muni garve karI, gayaNa uchALI dharatI dharI. 9. mokalyA re, bhagavatIsUtre adhikAra re. bhagavati. 5. tapa baLathI ho jo baLa dhaNI, karI nIANuM muni aNasaNI; sattarame cotrIza atizaya zobhatA re, sAthe cauda sahasa aNagAra; chatrIza mahAzukra zurA, zrI zubhavIra sattara sAgarA. 10. sahasa te sAdhavI re, bIjo deva devI parivAra re. bIjo. 6. | DhALa cothI (nadI yamunA ke tIra uDe doya paMkhIDAe dezI) trIza varasa prabhu kevaLI re, gAma nagara te pAvana kIdha; bahoMtera varasanuM aDhArame bhave sAta, supana sucita satI; potAnapurIye prajApati, rANI mA sii AvakhuM re, dIvALIye zIvapada lIdha re. dIvALI. 7. mRgAvatI; tasa suta nAme tripuSTa vAsudeva nipanA; pApa ghaNuM karI aguru laghu avagAhane re, kIyo sAdI anaMta nivAsa; moharAya mallA sAtamI narake upanyA. 1. mULazuM re, tana mana sukhano hoya nAza 2. tana. 8. vIe bhava thaI zi, ochI na thayA. hijI thatI 43 have tuma sukha eka pradezanuM re, nahi mAve lokAkAza; to amane sukhIyA karo ke, ame dharIye tumArI Aza re. ame. 9. bahu LA thayA; bAvIzame narabhava lahI puNyadazA varyA; trevIzame rAjyadhAnI mukAme saMcaryA. 2. akhaya khajAno nAthano re, meM dITho guru upadeza, lAlaca lAgI sAhebA rAya dhanaMjaya dhAraNI rANIe janamiyA; lAkha corAsI purava Ayu re, navi bhajIe kumatino leza re. navi. 10. jIviyAM, priya mitra nAme cakravartI dIkSA lahI; koDI varasa cAritradazA mohaTAno che Azaro re, tethI pAmIye lIla vilAsa; dravya bhAva zatru pALI sahI. 3. haNI re, zubha vIra sadA sukhavAsa. zubha. 1 1. mahAzukra thaI deva INe bharate cavI; chatrikA nagarIye jitazatru rAjavI, kaLaza-ogaNIsa eke varasa che ke pUrNimA zrAvaNa varo, meM zukyo lAyaka bhadrA mAya lakha pacavIza varasa sthiti dharI, naMdana nAme putra dIkSA vizvanAyaka vardhamAna jinezvaro; saMvega raMga taraMga jhIle jasavijaya samatA AcarI. 4. dharo, zubha vijaya caraNa sevaka vIra vijayo jaya karo. agiyAra lAkha ne eMzI hajAra chase vaLI, upara pistAlIza adhika agharA zabdonA artha : paNa dina phaLI; vIzasthAnaka mAsakhamaNe, jAvajIva sAdhatAM; tIrthakara DhALa-1: mAya-mAtA, aTavI-jagata, suNatAM--sAMbhaLatA, abhaMga- akSaya, nAma karma tihAM nikAcatA. 5. pagavaTI-keDI, rasto majhAra-mA, mugate-mole, koya-koI. lAkha varasa dIkSA paryAya te pAlatA; chavvIsame bhava prANata kalpe devatA; DhALa-2: dhUlathI-dhULa jADuM, bhAkhe-kahe, jAve-jAya, dhura-zreSTha. DhALa- 3H Aya-umara, vaya, DhALa-4H suta-putra, lahI-laI. sAgara vIzanuM jIvita sukhabhara bhogave; zrI zubha vIra jinezvara, bhava suNajo have. 6. DhALa-5: chaTakAya-mUke, occhava-utsava, akhaya-akSaya. kavino paricaya : | DhALa pAMcamI (gajarA mArujI cAlyA cAkarI re-e dezI) tapAgacchamAM zrI zubhavijayajInI paraMparAmAM thayela paMDita vIranayara mAhaNakuMDamAM vase re, mahARddhi RSabhadatta nAma, devAnaMdA dvija vijayajInuM sAhityasarjana vizALa che. nAnI moTI aneka pUjAo tathA zrAvikAre, peTa lIdho prabhu visarAma re, peTa lIdho prabhu visarAma. 1. . | Urmisabhara bhAvavAhI stavanonI racanAo temaNe karI che. te uparAMta vyAsI divasane aMtare re, sura hariNagameSI Aya; siddhArtha rAjA ghare 40 sakjhAyanI racanAo paNa karI che. temanI bhakti ane jJAnanA re, trizalA kukhe chaTakAya re. trizalA. 2. samanvayavALI racanAo atilokapriya che. temanI racanAomAM prAsAda, nava mAsAMtare janamiyA re, deva devIe occhava kIdha; paraNI yazodA mAdhurya ane geyatA che to sAthe sAthe bhaktitattvanuM bhAthuM che. teo yovane re, nAme mahAvIra prasiddha re. nAme. 3. potAnI racanAo zubhavIrane nAme karatA hatA. mahAvIra svAmInA sattAvIza bhavanuM stavana mokSa pAme che. jaina sAhityamAM lokapriya kAvya prakAra tarIke stavananuM sthAna prathama bhagavAna mahAvIra svAmInA mukhya sattAvIza bhava che. tenI mAhitI kakSAnuM che. bhaktimArganI ArAdhanAmAM caityavaMdana, pauSadha, upadhAna nIce pramANe che. tathA anya vratanI ArAdhanAmAM stavananuM sthAna mahattvanuM gaNAya che. kavi paMDita vIravijayajIe saMvata 1907mAM zrAvaNa sudi jaina darzanamAM karmavAda mukhya che. jIvo karmAnusAra 84 jIva- pUrNimAne divase A stavananI racanA karI che. madhyakAlIna kAvya yonimAM paribhramaNa kare che ane anaMtA bhavonI ArAdhanAne aMte paraMparAnusAra kavi duhA, DhALa ane kaLazanuM anusaraNa karIne
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka bhagavAnanA 27 bhavanI mAhitI darzAvI che. sonAnI janoI rAkhe sahune muni mAraga bhAkhe 27 bhavano AdhAra bhadrabAhu svAmIe kalpasUtranI racanA karI samavasaraNe pUche nareza, koI Age hoMze jineza..3. che, temAMthI prApta thAya che. pUrvAcAryoe A aMge vivecana karIne nayasAra pachI maricIno bhava emanA jIvanamAM mahattvano gaNAya che. kalpasUtranI TIkA pragaTa karI che. RSabhadeva bhagavAnanI dezanA sAMbhaLIne bharata cakravartIe AraMbhanA duhAmAM guru bhagavaMte padmAvatI devInI stuti karIne vinayapUrvaka bhagavaMtane prazna pUchyo ke he prabhu A parSadAmAM evo koI vastu nirUpaNano ullekha karyo che. AtmA che je tIrthakara thaze. bhagavAne javAba Apyo. zrI zubhavijaya suguru namI, namI padmAvatI mAya maricI putra tridaMDI tero hoze covIsamo junaMdA. bhava sattAvIza varNavuM suNatAM samakita thAya.(1) A sAMbhaLIne bharata mahArAjA tridaMDI vezadhArI maricIne bhAvi AtmA samakita pAme tyAra pachI bhavanI gaNatarI thAya ane tIrthakara tarIke vaMdana karavA mATe jAya che. bharata mahArAjAe maricIne ratnatrayInI ArAdhanAthI aMte AtmA siddhi padane pAme che. traNa pradakSiNA karIne bhAvapUrvaka vaMdana karIne kahyuM. mahAvIra svAmInA 27 bhavA tume puyAIvaMta gavAzo haricakrI carama jina thAzo. pahelo bhavaH bhavamAM nayasArano bhava sarvaprathama che. A bhavamAM navi vaMdu tridaMDika veSa, namuM bhakti ye vIra jineza. bhojananA samaye sAdhu bhagavaMtane AhAra vahorAvavAno zubha vicAra marIcinI pradakSiNA bhagavaMtanI bhaviSyavANI bharatamukhe sAMbhaLIne Avyo ane mArga bhUlelA sAdhu bhagavaMtanA darzana-vaMdana karIne AhAra tridaMDI vezadhArI maricI abhimAnamAM AvI gayo nAcato kUdato ema vahorAvyo. kaThiyArAono vyavasAya karato nayasAra guru bhagavaMtanI bolyo kevANIthI deva, guru ane dharmanuM svarUpa samajyo. tyAra pachI vidhipUrvaka ame vAsudeva dUra thaIzuM kuLa uttama mahArUM kahIzuM 14 pUrvanA sArarUpa namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karIne AyuSya pUrNa nAce kuLa madazuM bharANa nIca gotra tihAM baMdhArgo. thatAM bIjA bhavamAM svarge devalokamAM gamana karyuM. nayasArano bhava mahattvano bharata cakravartI maricIne vaMdana karIne vidAya thayA tyAra pachI gaNAya che; kAraNake emane pazcima mahAvidehamAM samakita pAmyA tyAra pachI maricIe kuLano mada karyo ane nIca gotrakarma nikAcita karyuM. bhavabhramaNanI saMkhyA ochI thaI jAya ane siddhipadane pAme che. kavie A A karmanA udayathI bhagavAnano AtmA 27mA bhavamAM devAnaMdAnI vAta stavananA duhAmAM jaNAvI che. kukSImAM utpanna thaIne 82 divasa sudhI rahyo. tIrthaMkarano AtmA vIra jinezvara sAhibo bhamiyo kALa anaMta uccakuLamAM utpanna thAya. mAhaNa kuMDamAM kadI janma letA nathI. A rIte paNa samakita pAmyA pachI aMte thayA arihaMta. trIjo bhava pUrNa thayo. maricInI tabiyata sArI na hatI. eTale ziSyanI mahAvIra svAmI bhagavAna samakita pAmyA pachI arihaMta eTale ke IcchA karI tyAre maricInA upadezathI pratibodha pAmIne kapila rAjakumAra tIrthaMkara pada pAmyA hatA. dIkSA levA taiyAra thayo. maricIe RSabhadeva pAse dIkSA levA mATe Atmasiddhi ke tIrthaMkara pada prApta karavA mATe samakita e mULabhUta kapilane kahyuM tyAre celAnI jarUra hovAthI paricIe kahyuM ke RSabhadeva pAyAno vicAra che. mahAvIra svAmI bhagavAna samakita pAmyA pachInA ane mAro dharma eka ja che. A mizra vAkya utsutra prarUpaNAthI saMsAranuM bhavonI mAhitI stavanamAMthI prApta thAya che. bhramaNa vadhI gayuM. bIjo bhava: mahAvIra svAmI bhagavAna samakita pAmyA che. namaskAra A rIte trIjA bhavanuM 94 lAkha pUrvanuM AyuSya pUrNa pApa karmanI mahAmaMtranI zubha bhAvathI ArAdhanA karIne sI dharmendra devalokamAM eka AlocanA karyA vagara marIne 4 thA bhavamAM brahma nAme devalokamAM 10 palyopamanA AyuSyavALA deva tarIke utpanna thayA. sAgaropamavALA deva thayA.devalokamAM AyuSya pUrNa karIne 5mA bhavamAM trIjo bhavaH bhagavAnano AtmA devalokanuM AyuSya pUrNa karIne kauzika nAmanA brAhmaNa putra tarIke janma thayo. bharatakSetramAM RSabhadeva bhagavAna vicaratA hatA emanA putra cakravartInA chaThTho bhava: kauzikano jIva AyuSya pUrNa thatAM dhRNA nagarImAM 72 putra tarIke janma thayo. enuM nAma maricI rAkhavAmAM AvyuM. lAkha pUrvanA AyuSyavALo puruSa nAme brAhmaNa thayo te bhavamAM paNa maricIe RSabhadeva bhagavAna pAse dIkSA svIkArI paNa talavAranI tridaMDIpaNe zubha bhAvamAM rahyo. dhAra para cAlavA jevuM, loDhAnA caNA cAvavA paDe evA pAMca mahAvrata 7 bhava: pahelAM saudharma devalokamAM madhya AyuSyavALo deva thayo. pALavAnI zakti nahIM hovAthI maricIe tridaMDI nAmano navo veza 8 bhava: caitya sannivezamAM 60 lAkha pUrvanA AyuSyavALo agnidhota dhAraNa karyo. kavie citrAtmaka zailImAM maricInuM Alekhana karyuM che. nAme brAhmaNane tyAM paNa tridaMDIpaNAno svIkAra. navo veSa race teNI veLA vicare AdIsara bheLA 9 bhava: bIjA IzAna devalokamAM madhyama AyuSyavALo deva. jaLa thoDe snAna vizeSa paga pAvaDI bhagave veSa..1. 10 bhava: maMdara nAmanA sannivezamAM 50 lAkha pUrvanA AyuSyadhare tridaMDa lAkaDI moTI zira muMDaNa ne dhare coTI vALo agnibhUti nAme brAhmaNa tridaMDIpaNAno svIkAra. vaLI chatra vilepana aMge thulathI vrata dharato raMga...2. 11 bhava: trIjA sanatakumAre devalokamAM madhyama AyuSyavALo devA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 Raa. 12 bhavaH zvetAMbI nagarImAM 44 lAkha pUrvanA AyuSyavALo bhAradvAja poTTilAcArya guru pAse dIkSA aMgIkAra karI ane ugra tapasyA karI nAme brAhmaNa, tridaMDIpaNAno svIkAra.. tIrthakara nAma karma nikAcita karyuM. 13 bhava: evA mAhendra devalokamAM madhyama AyuSyavALo deva thayo. agiyAra lAkha eMsI hajAra chassavaLI 14 bhava: rAjagRhI nagarImAM 54 lAkha pUrvanA AyuSyavALo sthAvara upara pistALIsa adhika paNa dina rUDI nAme brAhmaNa. tridaMDIpaNAno svIkAra. vIsasthAnaka mAsanamaNe jAvajIva sAdhatA 15 bhavaH pAMcamA brahmaloka devalokamAM madhya AyuSyavALA deva. tIrthakara nAma karma tihAM nikAcatA. 16 bhava: vizvabhUti muni tarIke ugra tapasyA karI, zarIra durbaLa thaI 26 bhava: 26mA bhave prANI nAmanA deva tarIke utpanna thayA. cothI gayuM ane mArgamAM pasAra thatAM gAyano dhakko lAgatA jamIna para paDI DhALamAM 24mA bhavathI 26mA bhava sudhInI mAhitI che. temAM naMdana gayA. te joIne vizAkhAnaMdI pitarAI hasyA. potAnI zaktino paricaya RSino bhava sarvottama che. karAvatA gAyanuM ziMgaDuM pakaDIne AkAzamAM uchALI. gAyanuM mRtyu thayuM. A 27 bhava: A bhavamAM bhagavAna mahAvIrano AtmA svargamAMthI cyavIne bhavamAM 1 hajAra varSanA tapa karyA hatA. aMte niyANuM karyuM tenI mAhitI pUrvakarmanA udayathI mahAnakuMDanagaranA RSabhadatta brAhmaNanI patnI kavinA zabdomAM nIce pramANe che. devAnaMdAnI kukhe AvyA. maricInA bhAvamAM rAcImArIne garva karyo gAye haNyA muni paDiyA vazA vizAkhAnaMdI pitarAI hasyA. hato eTale A nIca kuLamAM utpanna thavuM paDyuM. tyArapachI hariNagamaiSI gozRMga muni garve karI gayaNa uchALI dharatI dharI. deve devAnaMdAnI kukSimAMthI garbhanuM haraNa karIne trizalAmAtAnI kuzImAMthI 17 bhava: vizvabhUti muni AyuSya pUrNa thatAM kALadharma pAmyA. paraMtu zailya garbhamAM sthApana karyuM. karmane sAthe letA gayA. tyAMthI cavIne ugra tapasyAne kAraNe mahAzukadevalokamAM trizalA mAtAnA putrInA garbhane devAnaMdAnI kuzImAM sthApanA 17 sAgaropamanA AyuSyavALA deva thayA. karavAmAM AvI. A rIte 82 divasa devAnaMdAnI kukSImAM rahyA pachI trIjI DhALamAM bhagavAnanA pamA bhavathI 17 bhava sudhInI mAhitI caitra suda 13nI madhyarAtrie bhagavAnano janma thayo. che. temAM vizvabhUtinA bhavanI mAhitI laghukathAno rasAsvAda karAve che. pAMcamI DhALamAM bhagavAnano janma, gRhasthavAsa, dIkSA ane 18 bhavaH A bharatakSetramAM potanapuramAM prajApati nAme rAjAne bhadrA kevaLajJAnanI mAhitI ApavAmAM AvI che. kavie mitAkSarI paricaya nAme rANI hatI. temanA putra tripRSTha vAsudeva tarIke utpanna thayA. ApIne bhagavAnanA jIvanano lAkSaNika paricaya karAvyo che. vAsudeve zayyA pAlakane kahyuM ke huM nidrAdhIna thAuM eTale saMgItakAro navamAsAMtare janamiyA re devadevIye occhava kIdha saMgIta baMdha kare, paNa zayyApAlakane saMgItamAM rasa paDyo eTale saMgIta paraNI yazodA jobane re nAme mahAvIra prasiddha re. baMdha na karAvyuM. thoDA samaya pachI vAsudeva jAgyA ane saMgIta cAlatuM saMsAra lIlA bhogavI re, trIsa varSe dIkSA lIdhA joIne gusse thaI zapyApAlakanA kAnamAM garama sIsuM nAMkhyuM. A karmathI bAra varSe duA kevaLI re, zivavahunuM tilaka zira dIdha re temane kAnamAM khIlA ThokavAno upasarga thayo. trIsa prabhu kevaLI re, gAma nagara te pAvana kIdha 19 bhava: soLamA vizvabhUtinA bhavamAM karelA niyANA pramANe vAsudeva hoMtera varSanuM AukhuM re, divALIe zivapada lIdha re tarIke janma maLyo. paraMtu duSTa baLanA garvathI ghora pApo AcarIne aguru laghu avagAhane re kIdho sAdi anaMta nivAsa prabhuno jIva sAtamI narakamAM 33 sAgaropama AyuSyavALo nAraka thayo. moharAya malla mULazuM re tanamana sukhano hoya nAza re. 20 bhava: A bhavamAM siMha tarIke utpanna thayA. aMte kavi jaNAve che ke prabhuno Azraya levAthI sevA-bhaktithI 21 bhava: tyAMthI cyavIne 21mA bhavamAM prabhu cothI narakamAM gayA. AtmA prabhu samAna bane che. 22 bhava: priya mitra rAjAnI vimalA nAmanI rANInI kukSIe vimala garimA kaLazamAM stavana racanA samaya, bhagavAnanA stavananI racanA nAme rAjaputra thayA ane dIkSA lIdhI. dvArA guNagAna gAvAnI sAthe saMyamano mahimA gAyo che. aMte zubha 23 bhava: anaMta puNyanA pratApe bhagavAnano AtmA 23mA bhavamAM vijaya paMDita caraNa sevaka vIravijaya jaya jaya karo. mUkA nAmanI rAjadhAnImAM dhanaMjaya rAjAnI dhAriNInAmanI paTTarANIne devIono prayoga, citrAtmaka zailI, 27 bhavanI vividha prakAranI kukhe 84 lAkha pUrvanA AyuSyavALo priya mitra nAme rAjaputra thayo. vigato, geya padAvalIonA samanvayathI mahAvIra svAmIno mitAkSarI aMte dIkSA lIdhI. eka karoDa varSa sudhI cAritra pALyuM. chatAM mAhitIpUrNa paricaya prApta thAya che. sattAvIza bhavanuM stavana 24 bhava: tyAMthI cyavIne 24 bhavamAM mahAzukra devalokamAM 17 eTale jJAna ane bhaktino samanvaya karIne prabhunA caritranI viziSTa sAgaropamavALo deva thayo. koTinI jhAMkhI karAve che ane preraka banIne prabhunA jIvanano vistArathI 25 bhava: 27mA bhavanA stavanamAM sauthI mahattvano 25mo bhava che. paricaya karAve che. * * * bharatakSetramAM chatrikA nagaramAM jitazatru rAjAnI bhadrA nAme paTTarANInI kamala epArTamenTa, 102, araviMda bilDiMga, bilImorA (gujarAta). kukhe 25 lAkha pUrvanA AyuSyavALo naMdana nAme putra thayo. A bhavamAM mobAIla : 09833729269.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka vIra kuMvaranI vAtalaDI kone kahIe re! (hAlaraDuM) zrImatI anilA hasamukha zAha [anilAbahena bI.e.mAM gujarAtI viSaya laIne snAtaka thayA pachI gRhasthAzramamAM pravRtta rahyA ane have temano mukhya zokha lekhanano hato te zarU karyo che. vArtAo, nibaMdho ane kAvyomAM emanI kalama pravRtta che. te uparAMta jaina dharma, darzana ane tattvajJAnano UMDo abhyAsa karyo che.] zrI zubhavIra vijayajIe raceluM bhAvavAhI stavana zAtA-azAtA=zAMta-azAMti. vedanI=du:kha. akSaya=jeno nAza nathI | (naMdakuMvara kumAra keDe paDyo, kema bhariye - e dezI) thato. sAdikaprathama anaMta =jeno aMta nathI, apAra. vIra kuMvaranI vAtaDI kene kahIe, hAMre kene kahIe re kene kahIe, . bhASA taLapadI-hRdayasparzI nava maMdira besI rahIe, hAM re sukumALa zarIra, vIra. 1. paMDita zrI vIravijayajI (zubhavIra) kartAparicaya : bALapaNathI lADako nRpa bhAvyo, maLI cosaTha IMdra malhAvyo; tapagacchanA mahAna AcArya zrI siMhasUrIzvarajInI ziSya paraMparAmAM thayela IMdrANI maLI halarAvyo, gayo ramavA kAja vIra. 2. zrI zubhavijayajInA ziSyaratna paMDita zrI vIravijayajI thayA. chorUM uchAMchaLA lokanA kema rahIe, enI mAvaDIne zuM kahIe? paMDita zrI vIravijayajI zubhavIranA upanAme sAhitya sarjana karatA hatA. kahIe to adekhAM thaIe, nAsI AvyA bALa, vIra. 3. A rIte potAnA nAmanI AgaLa gurunuM bahumAna karI racanA karatAM... AmalakI krIDA viSe vaTANo, moTo bhoriMga roSe bharANe; hAthe jhAlI vIre tANyo, kADhI nAkhyo dUra. vIra. 4. paMDita vIravijayajInuM mULanAma kezavarAma hatuM. temano janma saMvata 18 29mAM amadAvAdamAM audicya brAhmaNa jasezvaranA ghare thayo hato. rUpa pizAcanuM devatA karI caliyo, muja putrane laI teo zrI zubhavijayajInA samAgamamAM AvyA ane jaina dharmanuM jJAna uchaLIyo; vIre muSTiprahAre vaLIo, sAMbhaLIe ema. vIra. 5. prApta karI, jaina dharmanI dIkSA aMgIkAra karI, temanuM nAma vIravijaya trizalA mAtA mojamAM ema kahetAM, sakhIne oLaMbhA detA; rAkhavAmAM AvyuM. bAra varSamAM padarzana, jena mULa graMtha, chaMdazAstra kSaNa-kSaNa prabhu nAma ja letA, teDAve bALa. vIra. 6. ane saMskRta bhASAno abhyAsa karyo. vATa jovaMtA vIrajI ghera AvyA, mAtA trizalAe navarAvyA, khoLe besI halarAvyA, AliMgana deta. vIra. 7. | zrI vIravijayajInuM sAhitya sarjana vizALa che. vividha prakAranI yauvanavaya prabhu pAmatAM paraNAve, pachI saMjamazu dIla lAve; nAnI-moTI pUjAo racI jemAM tIrthakaronA pAMce kalyANakonuM Urmi upasarganI phoja haThAve, lIdhuM kevaLa nANa. vIra. 8. sabhara varNana karI bhAvavAhI banAvI che. te uparAMta so jeTalA stavanonI karmasUdana tapa bhAkhIyuM jinarAje, traNa lokanI ThakurAI chAje; racanAo karI. A UrmIkAvyo lokonA hRdayane bhAvavibhora banAvI phala-pUjA karI ziva kAje, bhavine upagAra. vIra...9. sparzI jAya che. te uparAMta sajhAyonI paNa racanAo karI che. bhakti zAtA-azAtA vedanI kSaya kIdhuM, Ape akSaya pada lIdhuM; ane jJAnanA samanvayavALI A racanAo khUba ja lokapriya che. temanI zubhavIranuM sidhyuM, bhAMge sAdi anaMta. vIra. 10. racanAomAM prAsAda, mAdhurya ane geyatA che. bhaktittvanuM bhAtuM che. agharA zabdonA artha : emanAM stavano, sajhAyonA marma, AtmAne kalyANakArI evA kene=koNe. maMdira ghara. malAvyo-lADa laDAvyA, sAruM lAge tema karavuM. mosa mokSagAmI banAvavA samartha che. halarAvyo=bALakane uchALIne ramADavuM, uchALavuM. bhoriMga kALo nAga. A stabakanA chellA agraNI kavi che. te uparAMta Urmisabhara kavitAne olaMbhA=Thapako, phariyAda, ThaThThA-mazkarI, saMjama=saMyama. jALavI rAkhanArA samartha kaviomAMnA chellA samartha kavi che. karmasUdana tapa=ATha karmonA kSaya mATe karAtuM tapa. ThakurAI=ThAkorapaNuM, moTAI. teo potAnI racanAo 'zubhavIra'nA nAme karatA hatA. stavanano sArAMza vahevaDAvI dIdhI che... naMdakuMvaranI vAtaDI kene kahIe, hAMre kene kahIe re.. ciMtita trizalAmAtA potAnI sakhIone kahe che ke - sukomaLa zrI vIravijayajIkRta A racanAne bhAvavAhI gIta kaho, stavana evo emano bALa-putra uchAMchaLA bALako sAthe ramavA doDI jAya che, kaho, kAvya ke hAlaraDuM...ApaNAM hRdayane eTaluM sparzI jAya che ke nathI gharamAM besato...pitAno-rAjAno lADako to che ja, paNa satata diladimAgamAM guMjyA ja kare! - IndrANIoe khUba malAvI-hulAvI enA lADane poSyA che. anya zrI zubhavIra vijayajIe A kAvya-gItamAM vizvanI dareka mAtAonAM bALakonI mAtAne phariyAda paNa nA karI zakAya ke tamArA bALakone manamAM bALakanI, bALasahaja ramato, mastI-tophAno joIne ubharI ramavA nA mokalo. kahIne paNa zuM karavAnuM?.. nAhakanAM IrSALumAM AvatI mamatAno uchALo darzAvI mAtAnAM hRdayanI lAgaNIone gaNAIe.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 prabhu mahAvIranuM nAma 'vardhamAna' hatuM... kAraNa ke mAtAnI kukSimAM tene bodha Ape che, govALano, je potAnAM baLado nA maLatAM prabhune AvyA pachI rAjyamAM dhana-dhAnya ane dareka kSetramAM vRddhi ja thatI mAravA baLadanI rAza ugAme che, gozALAno ke je prabhunI upara gaI...eTale emanuM nAma 'vardhamAna' rAkhavAmAM AvyuM...paNa 'mahAvIra' te jo legyA pheMke che...je pAchI pharIne enAM ja zarIramAM jAya nAma devoe rAkhyuM e kevI rIte ? emanI vIratAnI parIkSA karIne... che.. govALiyAnA prabhunA kAnamAM khIlA ThokavAno, ke saMgamadevanA bhagavAna mahAvIra janmathI ja tejasvI, baLavAna, nIDara-nirbhaya, 20 nAnA-moTA upasargo , vigere anukuLa-pratikuLa sAhasika hatA...ATheka varSanI umare bALako-mitro sAthe ramatA-ramatA upasargo... .pariSaho prabhu sahana karI, sarvane bodha ApI saMsAra pAra "AmalakI' nAmanI ramata ramavA nagara bahAra gayA... devasabhAmAM Indra karAvI de che...kevo prabhu mahAvIrano samatAbhAva ! karUNAbhAva!... A zakrendrae bALa vardhamAnanI prazaMsA karatAM kahyuM ke vardhamAnane koI deva rIte prabhu upasargone dUra karI kevaLajJAna prApta kare che. paNa harAvI zakavAno nathI. tyAM beThelA eka IrSALu deve vardhamAnane prabhunI vIprabhunI ThakurAI traNe lokanA svAmI tarIke zobhI rahI ane harAvavAno paDakAra karyo ne manamAM vicAryuM ke A pRthvIlokano bALaka- bhavya jIvonA uddhAra karavA ane upakAra karavA karmasUdana tapanI ArAdhanA mAnava mane zuM harAvavAno ? enI zaktinI parIkSA to karavI ja paDaze. karI-AThe karmono kSaya karI mokSamArga batAve che. ane bhayaMkara huMphADA mAratAM sarpanuM rUpa dhAraNa karI, vardhamAnane DarAvavA prabhu mahAvIre cAra ghAtI karma-(1) jJAnAvaraNIya karma, (2) pRthvI para Avyo ne eka moTA jhADane kuM phADA mArato vIMTaLAI darzanAvaraNIya karma, (3) mohanIya karma ane (4) aMtarAya karma, ane gayo. bALakomAM nAsabhAga thaI gaI. paNa bALa vardhamAna to acaLa cAra aghAtI karmo-(1) vedanIya karma, (2) AyuSya karma, (3) nAmakarma, ja rahyA. ne e bhoriMga sarpane eka ja jhaTakAthI - potAnA hAthethI (4) gotra karma, ema ATha prakAranAM ghAtI-aghAtI karmono kSaya karI kheMcI dUra pheMkI dIdho. A hatI vardhamAnanI vIratAnI prathama parIkSA. mokSe gayA.akSaya pada prApta karyuM. hArelo deva, krodhita deva pharIvAra vardhamAnane harAvavAnuM nakkI karI, zrI zubhavIra vijayajIe bhagavAna zrI mahAvIranI bALa sahaja bALakonI ramatamAM bALasvarUpa laIne ghUsI gayo. ne navI ramata ramavAnuM krIDAo khUba ja suMdara rIte rajU karI ApaNI AMkho samakSa bhagavAnanuM nakkI karI zarata paNa mUkI ke je hAre e vijetAne khabhe besADI pherave. bALa-svarUpa tAdRzya khaDuM karyuM che. e deva hAthe karIne hArI gayo ne vardhamAna jItI gayA. zarta pramANe e vaicArika vivecana : deve vardhamAnane potAnA khabhA para besavAnuM kahyuM...vardhamAna khabhA para bhagavAna zrI mahAvIra svAmI A avasarpiNInA aMtima-24mA besI gayA..ne e kapaTI deve potAnI devika zaktithI zarIranuM kada tIrthakara thayA. vadhArI-vadhArIne DuMgara jevaDuM karI dIdhuM. e ja vakhate vardhamAne potAnA ApaNuM eTaluM ahobhAgya che ke A avasarpiNI kALamAM manuSya avadhijJAnano upayoga karIne jANyuM ke A to e ja deva che je mane bhava, jaina dharma ane bhagavAna mahAvIranuM zaraNuM maLyuM che. ApaNA DarAvavA Avelo ane Aje bhayaMkara rAkSasI rUpa dhAraNa karI mane DarAvavA AtmAno uddhAra karavA mATe ja A aMtima tIrthakara ApaNane maLyAM Avyo che. eTale nirbhaya evA vardhamAne jarApaNa DaryA vinA potAnI che. emanA jIvanamAM banelA aneka prasaMgo vAMcatAM zarIranAM romeromamAM vaju jevI muThThIthI e rAkSasI devanA khabhA para sakhata prahAra karyo ane jANe ke emanuM jIvana-kavana bharI daIe evI utkaTa lAgaNI thAya asahya vedanA thatA e deva potAnA mULa svarUpamAM AvIne vardhamAnanI che...prabhu mahAvIra ApaNane upadezI rahyA che ke sukha-duHkha karmAdhina mAphI mAMgI vaMdana karyuM...devonI sabhAmAM vardhamAnano jaya jayakAra thayo che. sukhamAM ubharAo nahIMne duHkhamAM dubhAo nahIM....samabhAve rahIne ne devoe vardhamAnanuM nAma "mahAvIra'- evuM nAma pADyuM. tyArathI karmano cheda uDADatAM jAva, to ja A AtmA haLavo phUla banIne vardhamAna mahAvIra kahevAyA. bIjI parIkSA. urdhvagAmI thaI mukti-mokSa prApta karaze. prabhunAM AtmA sAthe milana trizalA mAtA khUba AnaMdamAM AvIne sakhIone Thapako ApI karI emanAM AtmAmAM samAI jaze...aMtamAM, prabhu mahAvIranAM guNo, kahe che ke tame mArA putranI saMbhALa nathI letA..mAtA vATa jotAM jotAM dAna, zIla, tapa, dayA, udAratA sarva jIvomAM Ave ! e ja prArthanA... mahAvIrane bolAvIne navarAvIkhUba vahAla kare che...jotajotAmAM mahAvIranuM trizalA mAtAne Avela cauda svapna bALapaNa vItyuM ne yauvanamAM praveza karyo...hoMzathI paraNAvyA...saMsAramAM siddhAratha rAjAne ghera paTarANI, trizalA nAme sohAmaNI e; rahIne paNa saMyamanI utkRSTa bhAvanAne vIprabhu jhaMkhatA rahyA ne saMyama rAjabhuvana mAMhe palaMge poDhaMtA, cauda supana rANIe lahyA e...1. paNa lIdho. dIkSA aMgIkAra karI... pahele supane gayavara dITho, bIje vRSabha sohAmaNo e; dIkSA laI prabhu vihAra karatAM karatAM ghaNAM upasargo pariSaho sahana trIje kesarI siMha sulakSaNo dITho, cothe lakSmI devatA e... 2. kare che..jevA ke, zUlapANi yakSano je prabhune-dhyAnastha avasthAmAM- pAMcame paMca varaNI mALA, chaThTha caMdra amIjharo e, zarIranAM marmasthAno para sakhata vedanAo Ape che-prahAra kare sAtame sUraja, AThame dhvajA, navame kalaza rUpAtaNa e...3. che..caMDakauzika sarpano-je bhagavAnane Dase che...chatAM prabhu aDaga rahI paghasarovara dazame dITho, kSIra samudra agyArame e;
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka deva vimAna e bArame dIThuM, raNajhaNa ghaMTA vAjatAM e...4. 2juM svapna kesarI siMha 3juM guNa sthAna-mizra guNasthAnaka ratnano rAzi te terame dITho, agni zikhA dIThI caudame...e; kyAre mAre, kyAre nA mAre-vicalita bhAva. cauda supana laI rANIjI AvyA, rANIe rAyane jagADiyA e..5. siMha mizra manovRtti dharAve che. jyAre e bhUkhyo hoya tyAre zikAre uTho-uTho svAmI mane soNalAM lAdyAM, ere supana phaLa zAhaze; nIkaLe ane je jIva sAme Ave enuM bhakSaNa karI le, paraMtu jyAre e rAya siddhArarthe paMDita teDyA, kaho re paMDita phaLa emanuM e...6. bhUkhyo na hoya tyAre koI paNa jIvane mArato nathI. Ama kyAreka ama kuLamaMDaLa, tuma kuLa dIvo, dhana re mahAvIra prabhu avataryA e, mAravAnI' ane kyAreka na mAravAnI' mizra manosthiti hoya che. e je nara gAve te sukha pAve, AnaMda raMga vadhAmaNAM e..7. pramANe 3jA guNasthAnake jIvanI mizra bhAvavALI sthiti che. ahIM trizalA mAtAne Avela cauda svapna zraddhA paNa nathI ane azraddhA paNa nathI. ardha mithyAtvI ane ardha sAta kaDInA A kAvyamAM ajJAta kavie prabhu mahAvIra jyAre trizalA samyakatva sahita jIva hoya che. mAtAnI kakSimAM AvyA te samaye trizalA mAtAe caMda svapnanA darzana 4 thaM svapna : lamI (zrIdevI). 4 thuM guNasthAnaka avirata karyA tenuM nirUpaNa karyuM che. vidyA samya-daSTi guNa sthAnaka prathama pAMce kaDImAM kavie cauda svapnanA nAmonI yAdI varNavI 4thA guNasthAnaka-vizeSatA...avidyAno abhAva. che-chaThThI kaDImAM rANI trizalA siddhArtha rAjAne nidrAmAMthI jagADI potAne jyAM sudhI jIva 4thA guNasthAnake nathI Avato tyAMsudhI enuM svapna AvyA tenuM phaLa jANavAnI IcchA darzAve che. siddhArtha rAjAe ajJAna hoya che. 4thA guNasthAnakamAM samyaka Ave che. saMsAra atyAre paMDita bolAvyA ane paMDite svapnAnuM phaLa kahyuM, sAtamI kaDImAM paMDita sudhI samudra lAgato, paNa have saraLa banI gayo che. bhedajJAnanI zarUAta kahyuM, "he rAjA, tamArA kuLane ajavALanAra panotA putrano janma thaze. 4thA guNasthAnakethI thAya che. satyane satya mAne, asatyane asatya kavi aMtanI paMktimAM kahe che-putranA janmathI samagra vizvamAM AnaMda mAne. ahIM AtmA svamAM Avaze. pravartaze ane prabhu mahAvIranA nAmathI dareka vyakti sukhano anubhava vyavahAramAM lakSmI eTale dhana-saMpatti maLe eTale manuSya lokamAM karaze. tAttvika dRSTie cauda svapnano artha cauda guNasthAnaka sAthe pUjAya che...guNa vinAno paNa guNavAna lAge che...saMpatti AvyA pachI saMkaLAyela che. tenI samaja nIce pramANe ApI che. koI maryAdA ke baMdhano naDatAM nathI. e ja pramANe cothA guNasthAnake XXX jIvane samyajJAna rUpI lakSmInI prApti thAya che. ahIMthI ja samakita 14 svapna ane 14 guNa sthAnaka : rUpI dIvo pragaTe che badhA doSo guNarUpe pragaTa thAya che. haju jIva ApaNAM zAstromAM 14nA AMkanI khUba mahattA che. jemake, 14 aviratimAM che, eTale paccakakhANa na karI zake.. 4 thA guNasthAnake rAjaloka, 14 jIvasthAnaka, 14 mArgaNA, 14 pUrva, 14 guNasthAnaka, jIvane devagati prAyogya baMdha thAya che. raMgarAgavRtti vadhAre-tyAgavRtti 14 svapna. ochI hoya. tIrthakaranI mAtAne prabhu garbhamAM Ave tyAre 14 svapno dekhAya 5muM svapna: phUlanI mALA 5 muM gu.sthA. dezavirati guNasthAnaka che. A 14 svapno 14 guNasthAnako sAthe kramika rIte saMkaLAyelA vivekabhAva-kulonI be mALA. che. arthAt e 14 svapno jIvanAM 14 guNasthAnakonAM pratIkarUpa che. pamAM guNasthAnake Avelo, jIva paccakakhANamAM Ave...viveka 14 svapnomAM pahelAM 3 svapno pazunA che, cothA svapnathI deva Ave...svamAM vicAre ke huM kyAM chuM. 12 prakAranI viratimAMthI 1lI vagerenI zarUAta thAya che. viratimAM Avyo che. 11 bAkI che. dravyahiMsA paNa nA thAya. traNa AvuM kema? kAraNa ke, pahelAM traNa guNasthAnake samyakajJAna nathI. jIvanI hiMsA potAnAthI nA thAya ane bhAva hiMsA paNa nA thAya. evuM mithyAtva che tethI tyAM sudhI jIva ajJAnI kahevAya. cothe guNasthAnake vicAre. 5 me guNasthAnake zrAvaka 12 vrato uccArIne dezavirata bane che. samyakajJAnanI prApti thAya tyAre jIva jJAnI kahevAya. ajJAnI ke jJAna A 12 vratomAM mULa guNa ane uttaraguNa hoya ema be phUlonI vinAnA jIvo pazu samAna che. mATe pahelAM 3 vakhomAM hAthI, vRSabha, mALA suvAsa phelAve che ane manane zAMti Ape che. siMha ema traNe pazunA svapno che. 6ThThuM svapna: caMdra 6ThuM gu.sthA. pramatta saMyat 14 svapna ane 14 guNa sthAnaka vinaya-namratA (sarva viratigu.sthA.) 1luM svapna-hAthI 1luM guNasthAnaka-mithyAtvagu.sthA. guNa...bhAva. saMyata-sAdhu bhagavaMta satya-asatya...asatyane satya mAne. viparyA. bhAva. bhAvathI cAritra udayamAM AvI gayuM che. jIvanamAMthI mAna-kaSAya hAthIno raMga kALo che. zarIra bhAre-kadAvara che. e ja pramANe 1lA nIkaLI jAya tyAre vinaya Ave. guNasthAnake rahelo jIva mithyAtvI kALAkarmI che, bhAre karmI che. ahIM 6ThuM svapna caMdra che, ane sAtamuM svapna sUrya che. caMdra ane sUrya
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 20 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 satata rahetA nathI. satata caMdra paNa nA rahe ne satata sUrya paNa nA rahe. svapna che. e ja pramANe, ahIM cothA ane dazamA guNa- sthAnakano e ja pramANe, 6ThTha guNasthAnake jIva kyAreya saLaMga nA rahe ane 7me samanvaya thAya che. cothe guNasthAnake kaSAya samAvavAnI jIve zarUAta guNasthAnake paNa jIva satata na rahe. paraMtu aMtarmuhuta-aMtaramurhata 6ThuM, karI, have 10me guNasthAnake kaSAyane khapAvaze. ahIM kSapaka zreNi 7 me pharatA rahe che. vaLI, caMdramAM kalaMka che, e ja pramANe 6 he guNasthAnake ane upazama zreNi e bemAMthI eka para jIva caDe che. padma sarovaramAM pramAda rUpI kalaMka che. (5 prakAranAM pramAda-mada, viSaya, kaSAya, nidrA, 120, 50, 120 kamaLo che. ATalA badhA zveta kamaLothI padma sarovara vikathA). kALa-jaghanya aMtarmuhuta. suMdara lAge che. tema jIva 10mA guNa sthAnake suMdara AtmaguNothI 7muM svapna sUrya 7 muM guNasthAnaka apramatta saMyata guNasthAnaka zobhe che. virati guNa..hiMcakA jevuM 6 guNasthAnakethI 7 me guNasthAnake 11muM svapnaH ratnAkara 11 muM guNasthAna upazAMta jAya ane pharI 7 me guNasthAnakethI 6ThuM Ave, ema hIMcakAnI jema guNa-vigata-viparIta gamanavALo... moha vItarAga chavAstha jholAM khAya. 7me guNasthAnake jIva apramatta bane che. enA badhA ja samudramAMthI ratno maLe to moTo lAbha thAya, paraMtu samudranA tophAnamAM guNe teja pAme che. prakAzita bane che. pramAda jarA paNa raheto nathI. aTavAI jAya ane jo bacavA mATe pATIyuM ke bIjo koI AdhAra nA pUrNakakSAe virati guNa Ave che ane pApo nikaLI gayA che. nirmaLa maLe to manuSya paDato-paDato samudranA taLiye pahoMcI jAya. e ja che. vizuddhi bhAva rahe che. A kALamAM 7 mA guNasthAnakathI AgaLa pramANe. 11 me guNasthAnake jIvane vItarAgatA lAbha thAya, paraMtu vadhAtuM nathI. ahIM upazama pAmelA-dabAvelA mohanIya karmanuM tophAna Ave to jIva banne 6ThThAno ane 7 mAMno kALa :jaghanyathI aMtarmuhata utkRSTathI aMtarmuhUta. paDatI-paDato cheka 19 guNasthAnake pahoMcI jAya..kAraNa ke mohanIya karmano 6 ThuM ane sAtamuM guNasthAnaka maLIne dezonA pUrva kroDa varSa. kSaya nathI karyo. tethI jIvamAM A guNasthAnake Asakti AvI jatAM te paDe che. 8muM svapna : dhajA 8 muM gu.sthA. apUrvakaraNa guNasthAnaka ahIM jIva vItarAga na thayo hovAthI "chabastha' zabda vaparAya che. virAgI dazA. viziSTa vitarAga dazA. 12muM svapnaH deva vimAna 12 muM guNasthAnaka kSINa upazama bhAva. virAma...guNa... moha vItarAga guNasthAnaka deva vimAna haMmezAM UMce UMce ja UDe che. tema 12 me guNasthAnake rahelA yoddho jyAre yuddha karavA nIkaLe tyAre enA ratha upara sau prathama jIvane have UMce UMce ja UDavAnuM che. mohanIya karmano saMpUrNa kSaya karI potAnI dhajA (patAkA) pharakAve che. e ja pramANe 8 me guNasthAnake | dIdho che. AtmabhAva lAvI svarUpamAM ja ramaNatA karato jIva aMtarmuhutamAM yuddhanI zarUAta thAya che. mohanIya karmane saMpUrNa dabAvI devAnuM-upazama kevaLajJAna pAmavAno che. karI zake che. karmono saMpUrNa kSaya karI zake evI uttarottara dhArA e kSayopazama. ahIMthI zreNI zarU thAya che. apUrvakaraNa eTale pUrve kayAreya 13muM svapna: ratnano Dhagalo 13 muM guNasthAnaka saMyogI nathI karyuM evuM kAma jIva have AraMbhe che. mohanIya karma kADhavAnAM pAMca vitarAga-sarvajJatA kevaLI guNa sthAnaka zastro jIva ugAme che te sthitighAta, rasaghAta, guNazreNi, guNasaMkrama, deva vimAnamAM je jIva ArUDha thAya te nize amUlya ratnonI prApti kare. sthitibaMdha. A pAMca padArtharUpa zastrothI apUrvakaraNa karI jIva potAnI e ja pramANe, 13 me guNasthAnake jIvane kevaLajJAnanI prApti thatAM ja anaMta dharmadhajA pharakAve che. guNorUpI ratno maLe che. mana-vacana ane kAyAnA yoga hovAthI A guNasthAnaka 9muM svapna pUrNa kaLaza - saMyogI kevaLI kahevAya che. cAra ghAtI karmono kSaya thAya che. 9 muM gaNasthAnakaanivRtti viziSTa anivRtti, bAdara saMparAya guNasthAnaka 14muM svapna: nidhUma agni 14 muM guNasthAnaka ekasarakhA bhAva. vimukti-mokSa : ayogI kevaLI 9 muM svapna pUrNa-kaLaza...pUrNatayA bharelo kalaza kadI chalakAto dhumADA vagarano agni nathI. adhuro bharyo hoya to chalakAya. purNa kaLazamAM pANI zAMta ane agnimAM lAkaDAM baLI rahyAM che. paraMtu dhumADo nathI. e ja pramANe sthira rahe che. 9me guNasthAnake AvelAM jIvanA bhAvo eka sarakhA ja 14 guNasthAnake pAMca hrasva svaranA kALamAM bhAvano agni peTAvI hoya, jarA paNa taratamatA nA hoya. jIvanAM bhAvo ane pariNAmo cAra aghAtI karmorUpI lAkaDAMne emAM bALI nAMkhyA che. ahIM dhumADo nathI. sthira bane che. jIva zAMta bane che. viziSTa anivanikaraNa che. 8me jema dhumADo upara jAya tema AtmA upara jAya che. moze pahoMce che. guNasthAnake ugAmelA zastra ahIM mohanIya karma upara ghA pADI de che. A rIte trizalA mAtAne Avela artha sabhara 14 svapno jIvane-ApaNane 10muM svapna: pA sarovara 10 muM guNasthAnaka sakSama 14 guNasthAnaka sudhI laI javA samartha bane che. mokSa apAvI zake che. * * bAdara kaSAya naSTa, vijayaguNa... saMparAya guNasthAnaka - 15, oma dariyA mahala, bIje mALe.80, nepIyansI roDa, lakSmIjIne rahevAnuM sthAna pAsarovara che...ne 4thuM svapna lakSmIjInuM muMbaI-400 006.phona : 022 236 2 1876.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka 21 zrI mahAvIra prabhunuM hAlaraDuM (pAraNuM ). | zrImatI pArUlabena bharatakumAra gAMdhI [pArUlabena grejyueTa prathama zreNImAM thayA che. aneka pustakonuM lekhana-saMpAdana karela che. zAMtisUrijI mahArAjanuM jIvana (saMpAdana) saMyamadarzI zAMtidUta', 'manamAM khIlyo mogaro', "AI khoDIyAra' vagere saMpAdano karyA che. jene patrakAra saMghano 2008-09mAM prathama evorDa tathA anya evaoNrDa prApta karela che. AkAzavANInA ratnakaNikA kAryakramamAM vividha viSayo para ciMtanAtmaka vaktavyo ApyA che. 'Agama batrIsI' tathA bhagavad gomaMDaLa graMtha dvArA temane sanmAnIta karAyA che.] mAtA trizalA jhulAve putra pAraNe, gAve hAlo hAlo hAla rUvAnA naMdana navalI ceDA mAmAnI sAte satI, mArI bhatrIjI ne bena tamArI gIta; sonA rUpA ne vaLI ratnajaDiyuM pAraNuM, rezama dorI ghUgharI vAge naMda; te paNa gUMje bharavA lAkhaNasAI lAvaze, tumane joI joI hoMze chuma chuma rIta, hAlo hAlo mArA naMdane. 1. | hoMze adhiko paramAnaMda, hAlo. 10. jinajI pAse prabhuthI varasa aDhIze aMtare, hoze covIsamo tIrthakara ramavA kAje lAvaze lAkha TakAno ghUgharo, vaLI sUDA menA popaTa ne jina parimANa, kezI svAmI mukhathI evI vANI sAMbhaLI, sAcI sAcI gajarAja; sAhasa haMsa koyala tItara ne valI morajI, mAmI lAvaze huI te mAre amRtavANa. hAlo. 2. ramavA naMda tamAre kAja. hAlo. 1 1. caude svapna hove cakrI ke jinarAja, vItyA tyAre cakrI nahIM have cakrIrAja; chappana kumarI amarI jalakalaze navarAviyA, naMdana tamane amane jinajI pAse prabhunA zrI kezI gaNadhAra, tehane vacane maNyA covIzamAM kelIgharanI mAhi; phUlanI vRSTi kIdhI yojana ekane mAMDale, bahu jinarAja, mArI kUkhe AvyA traNa bhuvana ziratAja, mArI kUkhe AvyA ciraMjIvo AziSa dIdhI tumane tyAMhi. hAlo. 12. taraNa tAraNa jahAja, huM to puNya panotI IMdrANI thaI Aja. hAlo. tamane meru giri para surapatie navarAviyA, nirakhI nirakhI harakhI | sukRta lAbha kamAya; mu kheDA upara vAru koTi koTi caMdramA, valI tana mujane dohalo upanyo besuM gaja aMbADIe, siMhAsana para besuM cAmara para vArU grahagaNano samudAya. hAlo. 13. chAtra dharAya; e sahu lakSaNa mujane naMdana tAharA tejanA, te dina naMdana navalA bhaNavA nizALe paNa mUkazuM gaja para aMbADI besADI saMbhAruM ne AnaMda aMga na mAya. hAlo. 4. | mohaTe sAja; pasalI bharazuM zrIphaLa phophaLa nAgaravela zuM, sukhaDalI karatala pagatala lakSaNa eka hajAra ne ATha che, tehathI nizcaya jANyA lezuM nizALIyAne kAja. 14. jinavara zrI jagadIza; naMdana jamaNI jaMghe laMchana siMha birAjato, meM naMdana navalA moTA thAzo ne paraNAvazuM, varavahu sarakhI joDI lAvazuM to pahele sukhane dITho vIzavAvIza. hAlo. 5. | rAjakumAra; sarakhA vevAI vevANone padharAvazuM, varavahu poMkhI lezuM naMdana navalA baMdhana naMdIvardhananA tame, naMdana bhojAIonA deyara cho joI joIne dedAra. hAlo. 15. sukumAla, hasaze bhojAIo kahI diyara mahArA lADakA; hasaze ramaze pIyara sAsarA mAharA bahu pakha naMdana ujaLA, mArI kUkhe AvyA tAta ne valI cUMTI khaNase gAla, hasaze ramaze ne vaLI huMsA deze gAla, panotA naMda; mahAre AMgaNa gUThA amRta dUdhe mehulA, mahAre AMgaNe hAlo. 6. | phaLiyA surataru sukhanA kaMda. hAlo. 16. naMdana navalA ceDA rANAnA bhANeja cho, naMdana navalA pAMcaze mAmInA INi pere gAyuM mAtA trizalAsutanuM pAraNu je koI gAze leze putra bhANeja cho, naMdana mAmalIyAnA bhANejA sukumAla, hasaze hAthe taNA sAmrAja; bIlImorA nagare varNavyuM vIranuM hAlaruM. jaya jaya ucchalI kahIne nhAnA bhANejA, AMkho AMjI ne valI TapakuM karaze maMgala hojo dIpavijaya kavirAja. hAlo. 17. gAla. hAla. 7. agharA zabdonA artha : naMdana mAmA mAmI lAvaze TopI AMgaNA ratna jaDiyA jhAlara motI 1. kAla rUpA-hAlaraDuM, bALakane sUvaDAvatI vakhate gavAtuM gIta.2. kasabI kora; nIlA pILA ne vaLI rAtA sarve jAtinAM, paherAvaze mAmI laMchana-cina, tIrthakarane oLakhavA mATenuM temanA zarIra para mAharAM naMdakizora. hAlo. 8. romarAyathI aMkita eka cina. 3. haMsA-premathI gAla para, hAtha para naMdana mAmA-mAmI su khalaDI bahu lAvaze, naMdana gajuve bharaze lADu nAnI evI cUMTI khaNavI, ThoMso mAravo. 4. mAmalIyA-mAmA. 5. motIcUra; naMdana mukhaDAM joIne leze mAmI bhAmaNAM, naMdana mAmI ucchalI-bALakane be hAtha vaDe upara UchALIne ramADavuM. 6. TopI kaheze jIvo sukha bharapUra. hAlo. 9. AMgaNA-bALakane paherAvAnuM TopI
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 sAthenuM jhabaluM (vastra). 7. sukhalaDI-sukhaDI (ghI, goLa ane ghauMnA kRtio maLI Ave che. A uparAMta stuti, caityavaMdana, stavana, loTathI banAvAtI miThAI) 8. bhAmaNAM-du:khaNA levA, ovAraNA sajhAya, gahulIonI racanA paNa temaNe karelI che. kavinI prApta levA. 9. kelIghara-krIDAgRha jyAM amuka prakAranI krIDA karavAmAM Ave kRtionI sAlavArInA AdhAre emano sAhitya sarjanakALa saM. che. 10. mohaTe sAja-moTAI, amIrAI dekhAya tevo sAja-zaNagAra. 1852 thI 1892 sudhIno gaNAya. temanI vidvatA, kavitvazakti 11. behu-baMne (sAsarA ane piyara), 12. pakha- (pakSa) kuLa, 13. ane kartutvane aneka rAjA-mahArAjAoe judA judA IlkAbo ApIne gUThA-prasanna thavuM.14. kalpavRkSa-surataru. navAjyA che. udayapuranA rANA bhImasiMha tathA zrImaMta rAjA gAyakavADe racayitAno TUMko paricaya : temane kavirAjanuM ane gAyakavADa nareze tathA vaDodarAnA rAjA khaMDerAve zrI mahAvIrasvAmInuM pAraNuM e 19 mI sadImAM thayelI atyaMta temane kavi bahAduranuM birUda ApyuM che. 19mI sadInA khyAtanAma lokapriya racanA che je Aje paNa jainonA ghera ghera gavAya che. AnA kaviomAM uttamavijaya, padmavijaya, lakSmIsUri, jinalAbhasUri, racayitA kavirAja zrI dIpavijayajI vikramanI 18mI sadInA aMta bhAga zramakalyANagaNi, jJAnasAgarajI, paMDita vIravijayajInI sAthe kavizrI ane 19mI sadInA pUrvArdhamAM thaI gayA. temanA mAtA-pitA, jJAti, dIpavijayajInuM nAma paNa suvarNAkSare lakhAyeluM che. dIkSAvarSa ke padavI viSe mAhitI kyAMya prApta nathI. teo zrI sAhitya jagatanAM tejasvI tAralA hatA. temaNe aneka | kavirAja dIpavijayajI ANasura gacchanA zrI paM. premavijaya-gaNinA kRtionA sarjana dvArA sAhitya jagatane alaMkRta karavAno prayatna ziSya paM. zrI ratnavijayajIgaNinA ziSya hatA. sohamkula paTTAvalI karyo che. jaina zAsanane temaNe potAnA kartutva dvArA jJAna, bhakti rAsanI prastAvanAmAM evo ullekha maLe che ke teo ANasura gacchanA ane saMyama pratyenI ananya preraNA pradAna karI che te amUlya ane samudrasUrinA AjJAvartI yati hatAM. temanA dvArA racAyelI 32 jeTalI ajoDa che. prastuta kRti viSe thoDuM jANavA jevuM rAtre bhAvanA vagere hoya che. A pAraNAne ghera padharAvavuM e zukanavaMtu A avasarpiNI kALanA carama tIrtha kara zrI mahAvIrasvAmInuM A gaNAya che. saubhAgyanI nizAnIrUpa gaNAya che. e pAraNuM ghera lokapriya hAlaraDuM kaho ke pAraNuM tenI racanA kavizrIe 19mI sadInA padharAvanAra ThATha-mAThathI, dhAma-dhUmathI prabhu vIrano janmotsava Ujave pUrvArdhamAM bilImorA nagaramAM karI che evuM phalita thAya che. jaina dharmamAM che ane tyAre A pAraNuM gAvAnI prathA Aje varSo pachI paNa jIvaMta che amuka kRtio potAnI sugamatA, madhuratA ane prerakatAne kAraNe te ja tenI lokapriyatAnI, zraddhA bhaktinI, prabhu mahAvIramAM rahelI lokonA hRdayamAM vasI gaI che, jenA dvArA varSo sudhI dharmabhAvanAnA AsthAnI caramasImArUpa che. uparAMta vaLI A hAlaraDAnI racanA 17 amRtanuM pAna thatuM rahe che. evI amara kRtiomAM A pAraNAne paNa kaDImAM karavAmAM AvI che paraMtu Ama chatAM temAM prabhu vIranI gaNAvI zakAya. devAdhideva, trilokInAtha, karUNAsAgara mahAvIradeva garbhAvasthA, bAlyAvasthA ane yuvAvasthA traNenuM khUba suMdara rIte varNana jyAre mAtAnA garbhamAM Ave che tyArathI mAMDI tenI yuvAvasthA sudhI karavAmAM AvyuM che. arihaMtano vaibhava kevo hoya che tenI paNa AmAM mAtA kevA kevA svapnAo jue che, kalpanAo kare che ane bAluDA garbhitapaNe chaNAvaTa karavAmAM AvI che te ghaNI mANavAlAyaka che. mATe zuM zuM karaze tenI eka blyu prinTa jANe ahIMyA mUkI devAmAM AvI TUMkamAM ochA zabdo dvArA kavie ghaNuM badhuM kahyuM che ane e ja emanI che. eka mAtAnA hRdayanI Urmione temaNe zabdAlaMkAro dvArA zaNagArI, vidvatAnuM dyotaka che. bhASAnA AbhUSaNa paherAvI, je rIte loko samakSa mUkI che tenA uparathI kRtino saraLa bhASAmAM rasAsvAda: ja kavinI kartRtvazaktinA sAmarthyano khyAla Ave che. prathama kaDImAM tIrthakaranuM pAraNuM kevuM che tenuM suMdara varNana kareluM che. zvetAMbara jainomAM varSothI evI paraMparA che ke caitra suda terasa- sonA-rUpA ane ratnothI maDhela A pAraNAmAM trilokanA nAtha prabhu birAjyA mahAvIra jayaMtinA divase trizalAmAtAe je cauda svapna joyA hatAM te che. jene hIMcoLavAnI dorI rezamanI che. pAraNuM hIMcoLatA ja ghUgharIono Utare che. A cauda svapna e tIrtha kara garbhamAM AvavAnI nizAnIrUpa chama-chama avAja Ave che je sAMbhaLanArAnA manane mohI le che. (1). che. cakravartI athavA tIrthakara jyAre mAtAnA garbhamAM Ave tyAre temanI AvA A jInezvara bhagavAna pArzvanAtha pachI 250 varSe thaze. mAtAne A cauda svapno dekhAya che. tIrthakaranI mAtAne je svapna Ave teo 24mA tIrthaMkara thaze ema zrI kezIsvAmInA mukhakamaLathI sAMbhaLeluM te tejasvI ane spaSTa hoya che. jyAre cakravartInI mAtA A ja svapno che. A vANI mArA mATe (trizalAmAtA mATe) amRtavANI sAbita jhAMkhA jue che. A svapnonI sAthe vIranuM pAraNuM bhAvikajano potAne thaI. (2). ghera padharAve che ane potAne tyAM vIra prabhuno janamotsava ujave che. jenI mAtAne 14 svapna Ave tenI kukSIe kAM to cakravartI athavA
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka 23 tIrthakara hoya. 12 cakravartI to thaI gayA che. temAM eka paNa bAkI naMda jyAre nizALe bhaNavA jaze tyAre hAthInI aMbADIe besIne nathI. AthI 24mA tIrthakara mArI kukSIe padhAryA ane huM to puNyapanotI jaze. vaLI te pahelAM teno zrIphaLa, nAgaravelanA pAna AdithI pasa IMdrANI thaI. (3). bharIzuM. nizALamAM bhaNatAM vIranA sahAdhyAyIone sukhaDI khavarAvIzuM. garbha dhAraNa karanArI mAtAne dohada utpanna thayo ke teNI hAthInI (14) aMbADIe siMhAsana para bese, tene cAmara viMjhAtA hoya, mAthe chatra naMdana jayAre yogya vayanA thaze tyAre temanA samovaDI kanyA joI dhareluM hoya. A badhA lakSaNa garbhamAM rahelA jIvanI tejasvitA darzAve temane paraNAvazuM. ghera varakanyA Avaze tyAre temanA suMdara mukhanuM che. A vAta mAtAne yAda Ave che ne tenuM roma-roma AnaMdathI pulakita darzana karI temane poMkhazuM. (15) thaI jAya che. (4) naMdananA mAtAnuM piyara ane zvasura pakSa ema baMne pakSa UjaLA che. hAthamAM tala, pagamAM tala evA zubha lakSaNo 1008 che je bALakanA mAtAnI kukSIe panotA naMda padhAryA, jANe AMgaNAmAM amRtarUpI dUdhano zarIra para jovA maLe che. jenAthI khyAla Ave che ke A tIrthakara ja che. varasAda varasyo ane AMgaNAmAM kalpavRkSa phaLyuM. (16) vaLI bALakanI jamaNI jAMgha para siMhanuM lAMchana che je mAtAne prathama Ama mAtA trizalAnA putranuM pAraNuM gAyuM. je koI gAze teonA svapna dekhAyela. (5) gharamAM paNa panotA putranA sAmrAjya haze. evI maMgaLa bhAvanA zrI vaLI naMdIvardhananA tame nAnA bhAI cho, bhojAIonA sukumAra diyara dIpavijaya kavirAje bhAvI ane bilImorA nagaramAM tenI racanA karI. cho. bhojAIo jyAre lADakA diyarane ramADaze ane gAlamAM mIThA cITiyA (17) bharaze tyAre diyara paNa AnaMdathI hasaze ane ramaze. (6) kRtino bhASAvaibhava: trizalAnaMda ceDA rAjAnA bhANeja che. jemane 500 rANI che. A kavizrI dIpavijayajInI moTA bhAganI kRtionI bhASA gujarAtI badhA sukumAra bhANejane hAthethI UchALI ramata ramADaze. vaLI koInI che. gujarAtI hovA chatAM temAM je te sthaLanI bhASA-bolIno upayoga najara na lAge te mATe AMkhamAM mesa AMjI ane tenA gAle TapakuM karIne temaNe kRtine lokabhogya banAvavAno prayatna karyo che. koIpaNa karaze. (7) kRti tyAre ja lokapriya, manoraMjaka ane uddezapUrti karanArI nIvaDe vahAlA bhANeja mATe mAmA-mAmI TopI-AMgaNA lAvaze, je jyAre tenI bhASA saraLa hoya, tenA artho sahelAIthI samajAya tevA ratnothI jaDelA, motInI jhAlaravALA, kasabanI koravALA, lIlA- hoya, garbhita tattvajJAnanI sAthe bhArekhama zabdaprayoga na hoya. A pILA-lAla vagere judA judA raMganA haze je bhANejane paherAvaze. (8) kRti paNa e rIte joIe to saraLa bhASAmAM paraMtu alaMkAro-upamA trizalAnaMdana mATe mAmA-mAmI sukhaDI lAvaze. khissAmAM vagereno upayoga karIne racAI che. thoDA zabdomAM ghaNuM kahevAnI kartAe motIcuranA lADu bharI Apaze. bALaprabhunuM mukha joI mAmA-mAmI koziSa karI che ane temAM teo saphaLa paNa thayA che. A kRtinI racanA du:khaNA leze ane AzIrvAda Apaze ke ghaNuM lAbuM jIvana sukharUpa jotAM temAM kavinI vidvattA, anubhavadRSTi, dharmanuM talasparzI jJAna dekhAI jIvo. (9) Ave che je kRtine eka gauravaprada UMcAI bakSe che. eka mAtAnA hRdayamAM vIranA ceDAmAmAne sAta putrIo che je sAte satI che. te naMdanI UThatI bhAvorminuM varNana karavAmAM kavie je cAturya dAkhavyuM che te ja baheno ane mArI (trizalAnI) bhatrIjIo che te paNa bhAInA khissAmAM kRtine amara banAvavAmAM nimittarUpa banyuM che. nAnI nAnI bAbatonuM bharavA lAkhaNasAI lADu lAvaze. bhAIne joI tene haiye paramAnaMda varNana karavAmAM temanI sUkSma dRSTi kAma karI jAya che ane tene varNavavAmAM thaze. (10) kavie je zabdavaibhava svIkAryo che te A kRtinI AgavI lAkSaNikatA naMdane ramavA mATe ghUgharo, sUDA, popaTa, menA, hAthI, haMsa, koyala, che. Ama A kRti ullekha che. Ama A kRti ullekhanIya gaNAvI zakAya. tetara ne mora mAmA-mAmI lAvaze. (11). kRti viSe vivecana : chappana dizAkumArIoe melIgharamAM jaLakaLazAothI snAna karAvyuM. traNa bhuvananA nAtha, ziratAja prabhu jagatanA jIvone mokSamArga eka yojanamAM aceta phUlonI vRSTi karI ane ciraMjIvI bano tevA batAvanAra, tattvanuM Acamana karAvanAra, lokanA bhavya jIvone AzIrvAda ApyA. meruparvata para surapatie (Indroe) navarAvyA. mithyAtvanA aMdhakAramAMthI samyagudarzana rUpI prakAzamAM laI janAra prabhunA mukhane joI-joIne temanuM haiyuM bhAvathI harakhAya che je sukatanI tIrthakara devanuM pAraNuM kevuM suMdara che ? sonA-rUpAnA pAraNAmAM aneka kamANI karAvI Ape che. prabhune joIne temanA manamAM evA bhAva ratno to jaDyA che paNa ratno dunyavI ja nathI. jJAna-darzana, cAritrarUpa jAge che ke tamArA para to koTi-koTi caMdramA ane graha gaNano samudAya ratno che. AvA ratnone ApaNe grahaNa karavAnA che te tarapha kavi izAro paNa vArI jAuM. (12-13) kare che. vaLI AgaLa teo varNave che ke cauda svapna trizalA mAtAne
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 AvyA che. dareka tIrthaMkaranI mAtA A cauda svapna jue, paraMtu jo jevA bhAI ane bhAbhI hatAM. teo paNa vIrane khUba ja prema kare che. tIrthaMkaradevalokamAMthI avIne AvelA hoya to 12 mA svapna devavimAna bAlasahaja lADa laDAvI hasAve che, ramADe che, UchALe che ane premathI jue ane jo tIrthaMkara narakamAMthI avIne AvelA hoya to 12mA caMTIo paNa khaNe che. vaLI ceDA rAjA jevA samartha rAjavI prabhu vIranA svapnamAM bhavana jue che. svapna zAstramAM kula 72 svapno banAvyA che. mAmA hatAM. teo bAra vratadhArI custa zrAvaka hatAM. temane sAta putrIo temAMthI 42 svapna sAmAnya phaLavALA ane 30 svapno vizeSa phaLavALA hatI, je sAte satI hatI. A benone paNa bhAIne joI haiye paramAnaMda che. jemAMnA A 14 svapna mahAsvapna che. vAsudevanI mAtA 7 ane anubhavAto hato. baLadevanI mAtA 4 tathA mAMDalika rAjAnI mAtA eka svapna jue che. A tIrthakarano janma mahotsava 56 dizAkumArIo ane 64 Indro tIrtha kara je mAtAnI kakSAmAM padhAre te mAtA paNa kevI dvArA ujavAya che. te paNa merUparvata upa2. mAtAnI godamAMthI-mAtAne saubhAgyazAlinI che ke jenI ratnakukSIe traNa bhuvananA nAtha padhAryA nidrAdhIna karI, prabhunA jevuM pratibiMba mAtA pAse mUkI IMdra pote potAnA che. tIrthakaranA AgamanathI Urvaloka (devavimAno vagere), adho loka pAMcarUpa karI prabhune hAthamAM grahe. bIjA rUpathI chatra dhAraNa kare, bIjA (sAta naraka vagere) ane tirtho loka (A pRthvI) upara harSa chavAI be rUpathI cAmara vIMjhe ane eka rUpa prabhunI AgaLa rahI vajUne dhAraNa jAya che. tIrthakaranA cyavana, janma Adi pAMca kalyANaka hoya che. A karI, prabhune nIrakhatA cAle. merUparvata para zikhare Avela pAMDuka vanamAM pAMca kalyANaka vakhate badhe harSa chavAI jAya che. are ! narakanA nArakIo prabhune lAve tyAM cAramAMnI eka zilA para siMhAsana para bALaprabhune je pratikSaNa vedanAo ja bhogavatA hoya che temane paNa te daramiyAna godamAM laI bese, atyaMta vaibhava, gAna-nRtya sahita janmAbhiSeka karI zAtAno anubhava thAya che. je kukSImAM tIrthaMkara padhAryA te mAtAne janmotsava Ujave. AvA tIrthakara je ghare janma le tyAM amRtano varasAda, dohada paNa kevA thAya che ke pote hAthInI aMbADI para bese, mAthe chatra kalpavRkSa phaLyuM hoya tevI lAgaNI kaTuMbIjanone ja nahi jIva mAtrane hoya, cAmara vIMjhAtA hoya. A badhA lakSaNa koI jevA tevA nathI. thAya. jagatane daidIpyamAna banAvanAra jagadIzanuM avataraNa A pRthvI para zrI vIraprabhunA mAtAnI kukSIe cyavanathI mAMDI, janmAbhiSeka, thavAnuM hoya te zizu kevuM bhAgyazALI che te darzAvanArA ja hoya. vaLI bALapaNa, kizorAvasthA ane yuvAnI sudhInA pratyeka kAryone A tIrthakara devanI sevAmAM sadeva 1 kroDa devatAo hAjara rahe che. AvA pAraNAmAM ekadama sUkSma dRSTi rAkhIne gUMthI levAmAM AvyA che. ochA tIrthakarano vaibhava kevo? zabdomAM paNa garbhitArtha samAyelA che ane ghaNuM ghaNuM kahI jAya che. prabhunI dezanA mATe samavasaraNa racAya. je devo dvArA racita hoya, mAtAnA hRdayamAM UchaLatI bhAvanI Urmio, mAtAnA svapno, mAtAnI devI vaibhavothI vibhUSita hoya, jyAM deva, tiryaMca ane manuSyo e kalpanAo vagerene je rIte kavie ahIM mUkyA che te kAbile dAda che. traNeya gatinA jIvo eka sAthe besI dezanA sAMbhaLe che. A Ama badhI rIte jotAM A kRtine sAhitya jagatanA zikhare besADI gAma badhI samavasaraNamAM traNa gaDha hoya ja cAMdA, sAnA ena rananA hoya. zakAya tevI che. vaLI aMtamAM pAraNAnuM mahattva darzAvI jeo A pAraNuM tIrthakaranI dezanA sau potapotAnI bhASAmAM samajI jAya. jAtivaira levo teone dunyavI lAbha to thAya ja paraMtu A - jAtivara leze, teone dunyavI lAbha to thAya ja paraMtu AdhyAtmika lAbha paNa ullase nahi. cAre dizAbhimukha cAre sihAsana hoya. bAra prakAranI ghaNo badho che te darzAvI-chelle kutinI racanAnuM zahera tathA potAnuM parSadA vyAkhyAnavANI sAMbhaLe. prabhu jyAM birAje tyAM cAra cAra nAma che nAma mUkI kavi A kRtine pUrNa kare che. yojanamAM koI jAtano bhaya na hoya. roga, zoka na hoya. AvA aMtamAM eTaluM ja kahIza ke kavirAja dIpavijayajInuM A pAraNuM bhagavaMtanI dezanA sAMbhaLI aneka bhavya jIvo tarI jAya. A bhavasAgara khUba ja rocaka, rasALa ane manane mohI le tevuM che. AvI kRtione pAra karI mokSe pahoMcI jAya. kAraNe ja bhAratIya jaina sAhityano vAraso bhavyatAne pAmyo che ane tIrthaMkaranA deha para 1008 zubha lakSaNo rahetA hoya che. vaLI kula jagatamAM muThThI UMcero banyo che tema kahezuM te atizayokti nahIM gaNAya. 34 atizaya hoya che jemAM 4 atizaya janmathI hoya che. 11 atizaya AvI A dIpavijaya kavirAjanI stutinuM je koI bhAvathI smaraNa ghAtakarmanA kSayathI pragaTe che. jyAre 19 atizaya devakRta hoya che. karaze te dunyavI sukho pAmI A bhava to sudhAraze paraMtu UMDA bhAvo vaLI dareka tIrthakarane tenA jamaNA paganI jAMgha para athavA chAtI dvArA hRdayane parivartana karI ratnatraya ane tattvatraya grahaNa karaze te para romarAya amuka prakAre goThavAyela hoya che te teonuM lAMchana mokSanuM sAmrAjya meLavI zakaze. kahevAya che. jema ke siMhanA AkAre romarAya hoya to siMhanuM 'uSA smRti' 1 bhaktinagara sosAyaTI, jaina upAzraya pAse, lAMchana kahevAya. AvA tIrthakarano jyAM janma thAya tyAM tenA sagA-vahAlAo temane rAjakoTa-360002.2Ana (0281) 2222795 asIma prema karatAM hoya, lADa laDAvatAM hoya. prabhu vIrane naMdIvardhana mo. : 9824485410, 9725680885..
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka Ubho mada moDI DaoN. praphullA vorA [DaoN. praphullAbahena vorA ema.e., pIeca.DI. thayA pachI bhAvanagaranI bIeDa. kolejamAM 28 varSathI prAdhyApikA tarIke kAmagIrI bajAvI rahyA che. teo jena pAThazALAmAM 24 varSathI mAnad sevAo Ape che. temaNe pAMca pustako prakaTa karyA che. (1) goDIjI pArzva parimala (2) tIrthakara caritra (3) navakAra chatrIsI (4) zvAsano paryAya-svaracita gajhala-kAvyono saMgraha (5) uDDayana nidhi (nibaMdha-saMgraha), teo paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM muMbaI ane vividha sthaLoe vyAkhyAna Ape che. rAjakoTa reDiyo ane amadAvAda dUradarzana para kAvyo ane zaikSaNika vArtAlApo rajU kare che. "jIvanakalA" dhoraNa 4nA pAThya pustakano anuvAda karyo che.] zrI kAMtivijayajI kRta (1116). vIrajI Ubho mada moDi, be karajoDI araja karUM re lo; hArA vIra pIArA re lo, vIrajI rAjesara rANA. ANA tAharI zIra dharUM re lo...mArA. 1 vIrajI mIThalaDe vayaNe nayaNe, iNa rAcI rahuM re lo; mA. vIrajI vAto manarUSanI sukhanI, tuja Age kahuM re lo. mA. 2 vIrajI pitra paraloke gayA, tiNa zoke dIhA gamuM re lo; mA. vIrajI ciMtAtura nija mo cittamAM, jima zUno bhayuM re lo. 3 vIrajI tuja viraha moTiko, vaLI cheha deI re lo; mA. vIrajI saMjama jo lezo dezyo, guMbaDa khAra taI re lo. mA. 4 vIrajI bhojana navi bhAve thAve, ati AmaMgaLore lo; mA. vIrajI niMdaraDI nAve dhyAve, mana udhAMdhalo re lo. mA. 5 vIrajI chAtimAM ghAtI kAtI; jeNe sAranI re lo; mA. vIrajI pIDA viNa vAge lAge, moTI mAranI re lo. mA. 6 vIrajI vedana navi jANe TANe, ANe kaThina hIyo re lo; mA. vIrajI thAvo karUNALA vAlhA, vrata nA mUki diyo re lo.mA.7 vIrajI vinavyA Ima AI bhAI, bhAI naMdIvaradhane re lo; mA. vIrajI bhInA nahi mana zuM dhana zuM, poSe jagatane re lo. 8 vIrajI cAritrya veryuM meM pAmI, avasara ApaNo re lo; mA. vIrajI kevaLa lahI sIdho lIdho, sAsvata sukha ghaNo re lo. 9 preme je dhyAve gAve, jinaguNa AdarI re lo; mA. kAMtivijaya jaya bALA, mALAne varI re lo. mArA. 10 | XXX agharA zabdonA artha : mada-abhimAna, moDi-maraDI, pIAraI-pyArA, ANA-AjJA, vayaNevacane, jima-jema, dIhA-DubelA, AmaMgaLo-hRdayamAM thatI vedanA, udhAMdhalo-AkuLa-vyAkuLa. kavi paricaya : A kRtinA racayitA kavi kAMtivijayajI che. temanA viSe vizeSa mAhitI | upalabdha nathI. vividha saMdarbhone AdhAre eTaluM jaNAya che ke teo | vijayaprabhasUrijInA ziSya premavijayanA ziSya hatA. tethI teo 'prema vibuddha ziSya'nA nAme oLakhAya che.temanA janmasthaLa, samaya ke parivAra | vize jANavAmAM AvyuM nathI. paraMtu temanI racanAo vize je ullekho maLe che tenA AdhAre temano paricaya prApta thAya che. e samayanA sAhityanA vividha svarUpomAM kheDANa thayuM hatuM AvuM kheDANa zrI kAMtivijayajIe paNa karyuM hatuM. saM. 1778 pahelAM teoe covIzInI racanA karI hatI. tenA AdhAre thoDIka mAhitI prApta thaI che. 2canA varSa : parama upakArI che; jeo jagatanA jIvo para karuNAnI jaladhArA vahAvI ahIM je stavana prastuta karavAmAM AvyuM che, te stavanano racanAkALa rahyA che te, eTale ke paramakRpALu paramAtmAno sAtha chUTI jAya to upalabdha banyo nathI. paraMtu zrI kAMtivijayajIe covIzInI racanA saM. bhaktahRdaya kevuM du:kha anubhave e vyakta karavuM agharuM che. paramAtmA 1778 pahelAM karI che, emAMthI A stavana levAmAM AvyuM che. pratye avirata, avinAzI ane ananya prema hoya, temanA guNo pratye stavananuM viSayavastuH anurAga hoya, evA parama bhaktane prabhu sAthethI jarA paNa alaga sAMsArika saMbaMdhomAM jyAre pAMca dveSa janme che, tyAre mana becena thavAnuM thAya tyAre bhakta hRdayanI vedanA apAra hoya che. hRdayanA zuddha banI jAya che. emAM paNa jyAre snehI-svajanano sAtha chUTe tyAre thatI bhAvomAM te pariName che ane AMsuonA dhodha banIne ubharAvA lAge vyathA hRdayane hacamacAvI de che. jo te samaye mukhamAMthI zabdo sarI paDe che, tyAre je bhAvo bAnI banIne zabdadeha dhAraNa kare, tyAre A racanA ke e bhAvonuM nirUpaNa koI racanAmAM thAya to te racanA bhAvakane bhAvakane paNa e sthitimAM mUkI de che. sparzI jAya che. jo mAtra sAMsArika saMbaMdho ke je kharekhara to bhrAmaka zrI kAMtivijayajI kRta prastuta zrI mahAvIra jina stavanamAM AvI ane nAzavaMta che, te saMbaMdhI virahavedanA ATalI duHkhada hoya to je prabhu virahanI vedanA vyakta thaI che. ethI prastuta stavananuM A viSayavastu
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 che. stavanano upADa ja kevo bhAvasparzI che? AvI ja phariyAda prastuta stavanamAM zrI vIra prabhu pratye che. AgaLa 'vIrajI Ubho mada moDi, be kara joDI araja karuM re lo; racayitA jaNAve che ke-zrI viraprabhunA virahamAM mana ciMtAtura che; mahArA vIra pIArA re lo, vIrajI rAjesara rANA. citta paNa sUnuM thaI gayuM che; bhojana bhAvaze nahIM; UMgha nahIM Ave ANA hArI zIra dharuM re lo. ... mArA. 1. ane udhAmA thakI AkuLavyAkuLa dazA thaI jaze. virahanI uccatama zrI vIra prabhunuM mana saMsAramAMthI virakta thaI gayuM che. bhale bhAvAbhivyakti nIcenI paMktiomAM jovA maLe cheH pUrvajanmanA karma pUrA karavA teone saMsAramAM rahevuM paDyuM. paraMtu pachI "vIrajI chAtImAM ghAtI kAtI jeNe sAranI re lo mahArA. mAtApitAnI gerahAjarImAM bhAI naMdIvardhana pAse dIkSA mATenI saMmati vIrajI pIDA viNa vAge lAge moTI mAranI re lo. mahArA.(6) mAge che. A samaye teone thoDo samaya rokAI javAnuM kahe che. eka ane phariyAda kare che ke zuM vIra prabhu mArI A vedanA nathI jANatA bhAI bIjA bhAInI sAthe kevo vyavahAra kare che tenuM uttama udAharaNa ke pachI te jANI joIne AvI rIte vyavahAra karI mane duHkha pahoMcADe racayitAe nIcenI paMktimAM ApyuM cheH che? Ama to karuNAnA sAgara cho to A bhAva atyAre kyAM gayAM 'hArA vIra pIArA re....' che? be hAtha joDIne vinaMtI karatA AgaLa 'rAjesara rANA' kahIne zrI A rIte aneka vinaMtI pachI paNa zrI vIraprabhu saMyama mArge javA vIprabhunuM pyArasabhara gaurava bhAI zrI naMdIvardhana kare che. | mATe taiyAra thaI jAya che tyAre aMte kahe che ke jyAre avasara Avaze AgaLa vadhatA racayitA jaNAve che ke jeo jagatanA jIvonI upara tyAre huM paNa cAritra laIne tamArI jema zAzvata sukhane pAmIza. kharekhara haMmezA kRpAdRSTi rAkhe che temanI AMkhamAM karuNA chalakatI hoya che. zrI to mokSanuM sukha ja zAzvata che. bAkInA tamAma sAMsArika sukho arthahInavIprabhunuM manohara vadana ane temanA kRpAdRSTisabhara nayano joIne mRgajaLa samAna che. ApaNe jANIe chIe ke jemanuM nAma mana prasanna thAya che. stavananA A bhAvane vAgoLatI vakhate eka kavinA premalakSaNAbhakti mATe itihAsamAM aMkita che, te mIrAbAI zrIkRSNanA nIcenA zabdo yAda AvI jAya cheH caraNomAM samarpita thaIne kahe cheH he prabhu! mane koI mAgavAnuM kahe saMsArInuM sukha evuM, jhAMjhavAnA nIra jevuM.' to huM mahAvIranA caherA paranuM smita racayitA pU. kAMtivijayajI AgaLa jaNAve che ke - jeo zrI vIprabhunI premathI sAdhanA kare che; teono guNAnuvAda kare che te buddhanI AMkhomAMthI nItaratI karuNA ja mokSarUpI mALAne vare che. mAtra prabhanuM ja AlaMbana upakArI che. A ja mAgI lauM!' vAta mahopAdhyAya zrI samayasuMdaragaNi zrI RSabhadeva jina stavanamAM stavananuM bhAvavizva ughaDatuM jAya che. pitA paraloke sIdhAvyAM che, kahe che :tenuM duHkha to manane pIDI rahyuM che, tyAM tamAro viraha kaI rIte sahana RSabhadeva ho mArA ho, .... thaze? AvA virahanI vedanA mATe teo phariyAda kare che ke saMyama lezo carana na choDuM tAharA svAmI, abakI berA ho; to mArA manane je bhAra lAgaze tenuM varNana thaI zake tema nathI. tamArA samayasuMdara kahe svAmI, tumathI kona bhalerA ho. // 3 // vagara A bhojana svAdavihIna lAgaze. AvI ja prabhuprIti viSe zrI RSabhajina stavanamAM racayitA pote zrI kAMtivijayajIe covIzImAM zrI nemanAtha jina stavanamAM je kahe che ke zrI bhagavAnano saMga to ghaNo mITho che. ati zItaLa paNa che. kathAtattva pracalita che te jaNAvyuM che. rAjulane paraNavA Avela zrI temanA zabdomAM joIenemajI cheka toraNathI pAchA jAya che, A samaye rAjulanA bhAvane 'caMdana caMdanathI atizIyalo ho jI, kaMIka alaga ja rIte racayitAe AlekhyA che. rAjularANI muktirUpI jagameM uttama saMga .... suguNa. (4). suMdarIne phariyAda karatAM kahe cheH A rIte jotAM zrI vIprabhunA prastuta stavanamAM zrI vIraprabhu pratyenA nAha saluNa bholavya rAjiMda, mugati dhUtArI nAra; virahabhAvane ghUMTI ghUMTIne cheka zAzvata sukhanA mArga sudhInI sAcI yAtrA phIrI pAcho jove nahi rAjiMda, mUkI mujane visAra...(6) racayitAe karAvI che. A zabdo darzAve che ke rAjula je phariyAda kare che tenI mATe AthI stavananI rasanirjharatA: vizeSa asarakAraka bIjA kayA zabdo hoya? te jaNAve che ke mArA evuM kahevAya che ke je sAhityakRti bhAvakanA AtmAne samyam bhoLA nAthane bhoLavIne muktirUpI dhUtArI strIe mArAthI temane alaga darzana, jJAna ane cAritranA guNothI prabhAvita kare; zubha bhAvAcAranI pADI dIdhA. te to pAchA vaLIne mane jotAM paNa nathI. mane bhUlI gayA pravRttinuM poSaka bane; prabhu bhaktino mahimA samajAve ane AtmAne paramAtmApadanA anusaMdhAnavALo banAve, temAM rasa taraboLa kare e ane
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka ane sAhitya kalyANakArI che. paraMtu ahIM rAjanagara ane nAri tathA AdariANuM e gAmanAM A saMdarbhe jotAM prastuta stavanamAM racayitA zrI kAMtivijayajIe nAmo che. A rIte sAhityika samRddhi lAvavA mATe racayitA pAse bhAvakane A lakSya sudhI pahoMcADavAno prabaLa puruSArtha karyo che. stavanamAM kauzala to joIe ja, paraMtu khUba ja samRddha zabdabhaMDoLa paNa Avazyaka raheluM bhAva prAdhAnya ApaNane tenA tarapha kheMcI jAya che. che. prathama paMktiomAM 'mahArA vIra pIArA'-'vIrajI rAjesara rANA' kahIne prastuta stavanamAM A prakAranI viziSTatA bhale nathI, paraMtu prabhunuM je uccatama che tenuM darzana karAvyuM che. jyAre A stavana vAMcIe, zabdalAlitya ane alaMkArono upayoga jarUra jovA maLe che. dA. ta. sAMbhaLIe ke gAIe tyAre ApaNI samakSa zrI vIra prabhunA zAhI sarva prathama dhyAnAkarSaka che darzananI anubhUti thAya che. ane A vAta paNa yogya ja che. jeoe dareka paMktimAM jovA maLatA AMtaryAsa: 'vayaNe nayaNa', lezo. rAga-dveSa Adi AMtarazatruo para vijaya meLavyo hoya enuM darzana to dezyo', 'ghAtI kAtI', 'jANe TANe', "AI bhAI', "sIdho lIdho" rAjavI tarIke zAhI ja hoya ne! vagere. bhAva nirjharatAnuM vaheNa ApaNane bhIMjavI de che jyAre prabhu A uparAMta dareka kaDI (aMtarA)nI paMktinA aMtyAnuprAsa: 'rahusaMyamamArge prayANa karavAnuM nakkI kare che ane bhAI naMdIvardhana virahanI kahu', "gamuM-bham' vagere. kyAMka rUpako paNa prayojAyAM che paraMtu pramANa vyathA anubhave che. A saMvedanA darzAvatI paMktio joIe ghaNuM ochuM che. e ja rIte varNAnuprAsano prayoga kyAreka kyAreka jovA vIrajI ciMtAtura nija mo cittamAM, jima sUno bhamure lo. (3) maLe che. vIrajI bhojana navi bhAve, thAve ati AmaMgaLo re lo. (4) gujarAtI sAhityamAM evA rUcikara prayogo thayA che. jemAM zabdone najAkata ApIne jANe lADakA banAvyA hoya evuM lAge. dA. ta. dADamanI vIrajI chAtImAM ghAti kAtI, jeNe sAranI re lo. vhArA. badale dADamaDI, cakalInI badale carakalaDI, vAdaLInI badale vAdalaDI. vIrajI pIDA viNa vAge lAge, moTImAranI re lo. mahArA. (6) A prayogathI arthanuM alaga jagata janme che. prastuta stavanamAM paNa AvA prayogo racayitAe karyA che, jethI zabda-lAlitya UbhuM thayuM che. A pramANe samagra stavana jotAM bhAvaka tarIke ApaNe vividha bhAvathI dA. ta. mIThalaDe vayaNe, niMdaraDI nAve, vagere. jANe chalakAtA hoIe evo anubhava thAya che. bhaktirasa, vIrarasa ane karuNarasathI sabhara A racanA hRdayasparzI banI che. racanAkAranuM AvI bAbatothI A stavananI geyatA vadhAre rasika banI che. hA, amuka zabdo evA che jenA artha saMdarbhamAM paNa besatA nathI. chatAM bhAvajagata racavAnuM bhASAkauzala ahIM pragaTa thAya che. bhAvanI samaja spaSTa thAya che. bhASA zailI ane kAvyatattva : A stavananA DhALa viSe eTale ke rAganI lAkSaNikatA viSe vicArIe gadya ane padya lekhanamAM je eka moTo taphAvata jovA maLe che e to karI Apa to pharI ApaNane madhyayugamAM chaMdamAM thayelA prayogo viSe vicAravuM tenI bhASA-zailI ane kavitAtattva che. prastuta stavanane A dRSTie joIe. te samaye je kRtio mAtrAmeLa chaMdomAM racAI, te kRtionA jotAM padyaracanAnI AvI lAkSaNikatAo pragaTa thAya che. madhyakALamAM chaMdo 'dezIo' tarIke prayojAyA che. uparAMta anya dezI DhALo paNa keTalAMka viziSTa sAhityika kauzalo kRtiomAM pragaTa thayelAM jovA prayojAyA che. ghaNI moTI saMkhyAmAM paMkti (prathama) ke eka ja zabdathI maLe che. emAM samasyAcAturI, alaMkAracAturI ke padyabaMdhacAturI vagere ja dezIno ullekha thayo che. dezamAM ghaNuM ja vaividhya che. prastuta stavananI dvArA camatkRti pragaTa thAya che. hIrANaMdanI 'vidyAvilAsa pavADu'mAM dezanuM nAma che: "sAluDAnI'-e dezI evo ullekha thayo che. AvI camatkRti jovA maLe che. samagra rIte jotAM zrI kAMtivijayajI racita A stavana bhale zrI zrI kAMtivijayajInI 'hIrAvedha batrIsI' saLaMga zleSaracanAnI mahAvIra svAmI mATe racAyelAM anya stavano jema lokajIbhe caDeluM lAkSaNika kRti che. Ama to kathAvastu rAvaNane maMdodarIe ApelA lAgatuM nathI. chatAM, bhAvanI dRSTie A stavana saraLatAthI upadezanI che. paraMtu emAM eka aMtarAmAM gAmanAM nAmo, bIjI kaDImAM virahabhAvanAne pragaTa karI zake che. sAmAnyataH zrI mahAvIra svAmInA rAzinA nAmo, trIjI kaDImAM phaLanAM nAmo, e rIte batrIse kaDImAM jIvanamAM banelA prasaMgo (caMDakauzika, caMdanabALA vagere) stavanamAM judA judA nAmo meLavI zakAya che. jema ke kathAtattvo pUrA pADe che. ahIM evA prasaMga sIdhA ja mUkAyA nathI. rAjana gara sama eha nArI, kAM AdarI jANa.' pariNAme virahavedanA vadhAre vyApaka banI che. * * * sAmAnya arthamAM A paMktino artha che-he rAjA ! nArI to viSa pI-1, vallabha epArTamenTa, rabara phekTarInI sAme, bhAvanagara-364001. (ga2) samAna che, ene tame kema lAvyA cho? phona : 02782 pa23949
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 zrI mahAvIra svAmInuM paMca kalyANaka stavana || pU. sAdhvI vRSTiyazA [tapAgacchanA sAgara samrATa nemisUrizvara samudAyanA pa. pU. A. deveza hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA AjJAnuvartI pratibodha kuzalA praviNAzrIjI mahArAja sAhebanA praziSyA che. temaNe jena vizvabhAratI vidyApITha (lADanU)mAM ema.e.nI padavI prApta karI ane vartamAnamAM teo DaoN. kalAbahena zAhanA mArgadarzanamAM "jena kathA sAhitya' viSaya para pIeca.DI.nI padavI mATe saMzodhana kArya karI rahela che.]. (duhA) avatarIyA, surapati ema vicAre. sAM. 13. zAsana nAyaka zivakaraNa, vaMdu vIra niNaMda; paMca kalyANaka jehanA, | DhALa bIjI gAzuM dharI ANaMda. 1, (nadI yamunAne tIra-e dezI) suNatAM thatAM prabhu taNAM, guNa gIrUA ekatAra, Rddhi vRddhi sukha bhava sattAvIza skUlamAMhi trIje bhave, marIcI kIyo kulano mada bharata saMpadA, saphala hue avatAra. 2 yadA tave; nIca gotra karama bAMdhyuM siMhAM te thakI, avatarIyA mAhaNa | DhALa pahelI kula aMtima jinapati. 1. (bApaDI suNa jIbhalaDI-e-dezI) ati aghaTatuM eha thayuM thAze nahIM, je prasave jina cakrI nIca kule nahIM, sAMbhaLajo sasanehi sayaNAM, prabhunuM caritra ullAse, je sAMbhaLaze prabhu ihAM mAro AcAra dharU uttama kule, hariNa gamethI deva teDAve eTale. guNa tehanA, samakita nirmaLa thAze re sAM. 1. jaMbudvIpe dakSiNa bharate, mAhaNakuMDa gAme; RSabhadatta brAhmaNa tasa nArI, kahe mAhaNa kuMDa nayare jAI ucita karo, devAnaMdA kukhethI prabhune saMharo, devAnaMdA nAme re. sAM. 2. nayara kSatriyakuMDa rAya siddhAratha gehinI, trizalA nAme dharo prabhu kukhe (1) aSADha suda chaThTha prabhujI, puNyottarathI caviyA re. tehanI. 3. (2) uttarA phAlganI yoge AvI, tasa kukhe avatariyA re.. trizalA garbha laIne dharo mAhaNI ure, vyAsI rAta vasIne kahyuM tIma (3) tiNa rayaNI sA devAnaMdA, supana gajAdika nirakhe; prabhAte suNI sura kare; mAhaNI dekhe supana jANe trizalA haryA, trizalA supana kahe kaMtha RSabhadatta, hiyaDA mAMhI harakhe re. sAM. 4 tava cauda ala karyA. 4. bhAkhe bhoga artha sukha hoye, hoye putra sujANa; te nisuNI sA hAthI vRSabhasiMha lakSmI mAlA suMdarU, zazI ravi dhvaja kuMbha padma sarovara devAnaMdA, kIdhuM vacana pramANa re; sAM. 5. sAgaruM; deva vimAna caNa puMja agni vimala have, dekhe trizalA eha bhoga bhalA bhogavatA vicare, ehave acarija hove, satakratu jIva ke piyune vinave. 5. suresara harakhyo, avadhi prabhune jove re. so. 6. harakhyo rAya supana pAThaka teDAvIyA, rAjabhoga suta phala suNI te karI caMdanane Indra sanmukha sAta ATha paga Ave; zakastava vidhi sahita vadhAviyA; trizalArANI vidhiyuM garbha sukhe vahe, mAya taNe hita heta bhaNIne siMhAsana sohAve re. sAM. 7. ke prabhu nizcala rahe. 6. saMzaya paDiyo ema vimAse jina cakrI hari rAma; tuccha daridra mAhaNakula mAya dhare duHkha jo vilApa ghaNuM kare, kahe meM kIdhAM pApa aghora nAve, ugra bhoga viNa dhAme re. sAM. 8. bhavAMtare,garbha haryo muja koNa have kema pAmIe; du:khano kAraNa jANI aMtima jina mAhAkuMDa AvyA, eha che; kahIe; utsarpiNI vicAryuM svAmIe. 7. avasarpiNI anaMtI jAtA havuM lahI re. 9. aho aho moha viTaMbaNa jAlama jagata meM, aNadIThe du:kha evaDo INa avasarpiNI daza acharAM, thayAM te kahIe teha; garbhaharaNa gosANA upAyo palakameM; tAma abhigraha dhAre prabhu te kahuM, mAtapitA jIvatAM upasarga, niSphaLa dezanA jeha re. sAM. 10. saMyama navi grahu 8. mUla vimAne ravi zazI AvyA, camarAno utpAta; e zrI vIrajiNesara karUNA ANI aMga halAvyuM jinapati, bolI trizalA mAtA heye ghaNuM vAre, upanA paMca vikhyAta re. sAM. 11. hisatI; aho muja jAgyA bhAgya garbha muja salavalyo, sevyo zrI strI tIrtha mallijina vAre, zItalane harivaMza; rUSabhane aThottaraso sIdhA; jenadharma ke suratarU phalyo. 9 suvidhi asaMjati zaMsa re, sAM. 1 2. sakhIya kahe zIkhAmaNa svAminI sAMbhalo, haLave haLave bolo haso zaMkha zabda mIlIyA hariharasuM, nemIsarane vAre; tIma prabhu nIca kule raMge calo; Ima AnaMde vicaratA dohalA purate nava mahinA ne sADA
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka sAta divasa thate. 10. te te duSTa sahu uddharIyA, prabhujI para upagArI, aDada taNA bAkulA caitra suda terasa nakSatra uttarA, joge janmyA vIra ke tava vikasI dharA, laIne, caMdanabAlA tArI re. hamacaDI. 14. tribhuvana thayo udyota ke raMga vadhAmaNAM, sonA rUpAnI vRSTi kare ghera doya cha mAsI, nava caumAsI, aDhImAsI, traNa mAsI, doDha mAsI be sura ghaNA. 1 1. be kIdhAM, cha kIdhAM be mAsI re. hamacaDI 15. AvI chappana kumArI ke occhava prabhu taNe, cahyuM re siMhAsana iMdra ke bAra mAsane pakha bahoMtera, base ogaNatrIsa vakhANuM; bAra aThThama ghaMTA raNajhaNe; maLI suranI koDa ke suravara AvIyo, paMca rUpa karI bhadrAdi pratimA, dinadoI cAra daza jANuM re, hamacaDI. 16. prabhune suragiri lAvIyo. 12. Ima tapa kIdhA bAra varase, vINa pANI ullAsa, temAM pAraNAM prabhujIe eka kroDa sATha lAkha kalaza jalazuM bharyA, kima sehecce laghu vIra ke Indra kIdhAM, traNase ogaNapacAsa re. hamacaDI. 17. saMzaya dharyA, prabhu aMguThe erU cAMpyo ati gaDagaDe, gaDagaDe pRthvI karma khapAvI vaizAkha mAse, suda dazamI zubha jANa, uttarAyoga lokajagatanA laDathaDe. 13. zAlivRkSatale, pAmyA kevalanANa re. hamacaDI 18. anaMta baLI prabhu jANI Indra khamAvio, cAra vRSabhanAM rUpa karI jala IndrabhUti Adi pratibodhyA, gaNadhara padavI dIdhI, sAdhu sAdhvI zrAvaka nAmIo; pUMjI arathI prabhune mAya pAsa dhare, dharI aMguThe amRta gayA zrAvikA, saMgha sthApanA kIdhI re. hamacaDI. 19, naMdIzvare 14. cauda sahasa aNagAra sAdhavI sahasa chatrIsa kahIe, eka lAkhane sahasa DhALa trIjI gRNasaThI zrAvaka zuddha kahIje re. hamacaDI 20. (hamacaDInI-dezI) tIna lAkha aDhAra sahasa valI, zrAvikA saMkhyA jANI, traNaseM cauda karI mahotsava siddhAratha bhUpa, nAma dhare vaddhamAna, dina dinavAdhe prabhu pUrvadhArI, terase ohI nANI re. hamacaDI. 2 1. suratarU jima, rUpakalA asamAna re, hamacaDI. 1 sAta sayAM te kevala nANI, labdhidhArI paNa tetA vipulamatiyAM pAMcase eka dina prabhujI ramavA kAraNa, pura bAhira jAve, Indra mukhe prazaMsA kahIyA, cArase vAdI jItyA re. hamacaDI 2 2. suNI tihAM mithyAtvIsura Ave re, hamacaDI. 2. sAtameM aMtevAsI sidhyA, sAdhvI caudase cAra, dina dina teja savAre ahirUpe viMTANo tarUsyuM, prabhu nAMkhyo uchAlI; sAta tADanuM rUpa karyuM dIpe e, prabhujIno parivAra re. hacaDI. 23. taba, mUThe nAkhyo vAlI re, hamacaDI 3. trIsa varasa gharavAse vasIyA, bAra varasa chaghastha, tIsa varasa kevala pAye lAgIne tesura khAme, nAma dhare mahAvIra, jevo Indra vakhANyo beMtAlIsa, varasa samaNA madhye re. hamacaDI.. 24. svAmI, tevo sAhasa dhIra re. hamacaDI. 5. varasa bahotera keruM Ayu, vIra jiNaMdanuM jANo; dIvAlI dina svAtI anukrame yovana pAmyA prabhujI, varyA yazodA rANI, aThAvIsa varase nakSatre prabhujIno niravANa re. hamacaDI. 25. prabhunA, mAtApitA nirvANI re, hamacaDI. 6. paMca kalyANaka ema vakhANyA prabhujInA ullAze saMgha taNe Agraha harakha doya varasa bhAIne Agraha, prabhu gharavAse vasIyA; dharma paMtha dekhADo bharIne, surata rahI comAsuM re. hamacaDI. 26. Ima kahe, lokAMtika ullAsIyAM re, hacamaDI 7. kalaza eka kroDa ATha lAkha sonaIyA, dina dina prabhujI Ape, saMvaccharI jIrA Ima cama2 jinavara sayala sukhakara, thuNya atiulaTa dharI, aSADha , . dAna daIne, jaganA dAridra kApe re. hamacaDI 8. ujjavala paMcamI dina, saMvata zata trihoMtera bhAdaravA zuda paDavAtaNe Ima chAMDyAM rAja aMte ura prabhujI, bhAIe anumati dIdhI, mRgazIra dina, ravivAre ulaTa bharI. vimala vijaya uvajajhAya padaMkaja, bhrama sama zubha vada dasamI utarAye, vIre dIkSA lIdhI re. hamacaDI. 9. | ziSya e, rAma vijaya jinavara nAme, lahe adhika jagIza e. 27.. caunANI tiNa dinathI prabhujI, varasa divasa jhAjhero. civara ardha brAhmaNane dIdhuM, khaMDa khaMDa be pherIre. hamacaDI. 10. agharA zabdonA artha : ghora pariSaha sADA bAre, varasa je je sahIyA. ghora abhigraha je je DhALa- 1: jehanA-jenA, ANaMda-AnaMda, suNatAM ghuNatAM-sAMbhaLatA dharIyA, te navi jAye kahIyA re. hamacaDI. 11. sAMbhaLatA, tehanA-tenA, caviyA-cyavana karyuM, mAtAnA garbhamAM AvyA, zalapANi ne saMgama deve. caMDakozI gosAle, dIrdha da:khane pAmasarAMdhI supa-svakha, hiyaDAmAMhI-heyAmAM; hRdayamAM, hoye-thaze. ehave-ethI. paga upara govAle re. hamacaDI. 12. acarija-Azcarya. kAne gope khIlA mAryA, kADhatAM mUkI rADhI, je sAMbhaLatAM tribhuvana DhALa-2: gehenI-grahiNI, patnI; tIma-tema, hIsatI-AnaMda pAmatI. kaMpyA, parvata zIlA phATI re, hamacaDI. 13. DhALa- 3H jima-jema, civara-vastra.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 kavi paricaya: kavizrI rAmavijayajIe A stavanananA kaLazamAM potAno paricaya Apyo che te pramANe teo zrI vimalavijayajInA ziSya hatA. temano samaya lagabhaga vikramanI aDhAramI sadInA uttarArdha che.temaNe 'ratnasUri rAsa covIzI' ane 'vIrajina paMcakalyANaka stavana' Adi kRtionI racanA karI che. temanA vize bIjI vigato upalabdha nathI. paMcakalyANaka stavana : vivecana cyavana kalyANaka: jaina darzanamAM tIrthaMkara nAmakarmanA yoge pAMca viziSTa prasaMgono bharatakSetramAM mAhaNa kuMDa gAmamAM RSabhadatta brAhmaNa ane devAnaMdA devo-mAnavo dvArA ujavAto mahotsava te jagatanA jIvo mATe nAme tenI nArI che. aSADha sudI chaThTha prabhu puSpotara vimAnathI kalyANakArI che. tIrthakara nAmakarmanI puNyatizaya hovAthI kalyANako uttarAphAlyunI nakSatramAM cyavayA. avadhijJAnathI Indra jANyuM ke prabhu tIrthakaranA ja hoya. nIca gotramAM cyavana pAmyA. tIrthakara haMmezAM ucca gotramAM janma le | utsarpiNInA cothA ArAnA 89 pakhavADiyA gayA bAda covIzamAM AthI Indra hariNagamelI devane Adeza kare che ane garbhane devAnaMdAnI tIrthakarano janma thAya. kukSImAMthI trizalA mAtAnI kuzImAM sthApana kare che. avasarpiNInI cothA ArAnA 72 varSa 89 pakhavADiyA bAkI have garbhakALa daramyAna prabhu ekavAra halanacalana baMdha kare che tyAre rahe tyAre covIsamA tIrthakarano janma thAya. trizalAmAtA gabharAI jAya che ane aneka prazno emane satAve che ke dareka tIrthakaranI cyavana rAzi nakSatra hoya te ja janma, dIkSA ne mAro garbha gaLI gayo ke zuM? tyAre prabhu halana kare che ane mAtA kevaLajJAna rAzi nakSatra hoya che. khuzIne pAme che tyAre prabhu nizcaya kare che ke mAtA-pitA jyAM sudhI A paMcakalyANaka DhALamAM rAmavijayajI prathama vIra prabhune namaskAra hayAta haze tyAM sudhI dIkSA grahaNa nahIM karuM. prabhu garbhamAM ja traNa kare che. tyAra bAda vIra prabhunA jIvana caritranuM varNana kare che. traNe jJAnanA dhaNI hatA. DhALa dezI rAgamAM che. DhALano racanA kALa 1773 ne bhAdaravA mAsamAM prabhunA cyavana pachI tenA prabhAvathI dharmabhAva AdinI vRddhi thavAthI thayela che. temanuM nAma vardhamAna rAkhavAmAM AvyuM. prathama DhALamAM prabhunA avananuM temaja dazaAcherAnA varNana che. janma kalyANaka : bIjI DhALamAM nIca gotrakarma trIjA bhavamAM bAMdhyuM, tenuM phaLa bhogavyuM prabhu vIrano janma caitra suda 13 nA zubha dine thAya che. mati, zruta e tema ja trizalA mAtAe joyela cauda svapnanuM varNana che. trizalA ane avadhijJAna sahita prabhu janma le che. Indro kSIra samudranA pANIthI mAtA garbhakALa daramyAna prabhu nizcala thavAthI je vilApa kare che tenuM eka kroDa sATha lAkha kaLaza bharI prabhuno abhiSeka kare che. Indrane zaMkA varNana che temaja prabhu je nizcaya kare che te, teozrInA janma tema ja thAya che ke prabhu kema sahana karaze? tyAre prabhu aMgUThAthI meru parvata Indro dvArA thayela janmotsavanuM varNana che. DolAve che. Ama, prabhunA anaMtabaLane jANI Indra khamAve che ane trIjI DhALamAM prabhu bAlyakALathI nirvANa sudhImAM je je cAra vRSabhanA rUpa karI jaLathI abhiSeka kare che. avasthAomAMthI pAra utare che temaja temane thayela upasargo AdinuM A janmakalyANaka mahotsava ujavatA keTalAka devo samakitane pAmyA. varNana che. temano ziSya parivAra, temanuM AyuSya Adi sarvanuM varNana ApaNe paNa prabhunA A kalyANaka ujavIe to samakita nirmaLa karI temAM che. zakIzuM. ane maLela manuSyabhavane saphaLa karIe. Ama kavi rAmajaviyajIe suMdara rIte prabhunA pAMca kalyANakonuM jyAre tIrthaMkarano janma thAya tyAre temanA prabhAvane kAraNe mAtAne varNana karatAM samagra jIvana caritrane varNavyuM che. prasava pIDA thatI nathI. aMte he tIrthanAtha, amArA kalyANa mATe ApanA pAMce kalyANako tIrthakaranA janma vakhate traNa bhuvanamAM prakAza utpanna thAya ane pUjanika hovAthI paMcakalyANaka stavana pUjA bhakti rUpa padyamAM bhaktirUpe kSaNavAra nArakInA jIvone sukha utpanna thAya. AlekhyuM che. IndrAdi, deva-devIo, gaNadharAdi munio ane AryAo tIrthakaro stanapAna karatA nathI. rAjA-rANI Adi nara-nArIo aneka pazu-pakSI ApanA cAritra sAthe prabhuvIrano garbhakALa : nava mahinA ane sADA sAta divasa saMkaLAyela che. dIkSA kalyANaka : he tIrthapati, ApanuM jIvana caritra, amAre mokSamArga ArAdhanA prabhu jyAre garbhamAM hatA tyAre ja temaNe nizcaya lIdho hato ke mATe ApanA viyogamAM aMdhakAramAM prakAzarUpa hovAthI ame stavanA mAtA-pitA hayAta haze tyAM sudhI saMyama nahIM lauM. prabhu jyAre aThThAvIsa karIe chIe. varSanA thayA tyAre temanA mAtA-pitA nirvANa pAmyA. be varasa bhAInA he dinAnAtha! ame pAmara zuM karI zakIe? ApanuM yogabaLa amAruM AgrahathI gharavAse rahyA. ekavAra lokAMtika devo AvI prabhune dharma kalyANa karo. paMtha dekhADavAnuM kahe che ane dIkSA levAnA eka varSa agAuthI prabhu
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka duHkhI daridra jIvonA du:kha nivAravA pratidina dAna Ape che. savAre niyata sthaLe AvI, azrubharI AMkhe, prabhunA sthULa dehane ghaNAM rAjArANI, naranArI dIkSA jovAne Ave che. prabhuno abhiSeka caMdanakASThanI citAmAM padharAvAya che. prabhunuM zarIra baLatA zeSa je karI uttama vastrAlaMkAro paherAvI, pAlakhImAM besADyA. prabhunA mastaka asthi, rakSA rahela te prabhu viyoge udAsa evA devo ane manuSyo upara chatra, baMne bAju cAmara tathA bIjI maMgaLa vastuo dhAraNa karI bhakti rUpe laI gayA. Indra Adi pAlakhI UMcakIne cAle che. prabhunI dIkSA yAtrA saune vairAgya jJAna ane prakAza rUpa prabhunA viyogathI smRti rUpe dIpaka pragaTAvI bhAvanI vRddhi karAve che. aneka prakAranA vAjiMtro sahita vairAgI maMgaLa sarvee prabhuno utsava karyo tyArathI divALI parva thayuM. gIto gAtA sarva nagara bahAra Ave che; tathA pAlakhImAMthI utarI prabhu Ama prabhunuM jIvana kalyANane kAraNa rUpa che AthI temanA cyavana, zarIra uparanA vastrAbhUSaNa tajI paMcamukhiloca karI siddha bhagavAnane janma, dIkSA, kevaLa ane nirvANa kalyANakane ujavavAmAM Ave che. vaMdana karI cAritra dhAraNa kare che. tyAre prabhune cothuM mana:paryava utpanna ApaNe paNa A paMca kalyANakanI yathAzakti ujavaNI karI samakitane thAya che. prabhu vIra mRgasara vada dasamIe uttarA nakSatramAM dIkSA le che. nirmaLa karI manuSya bhavane sudhArIe. saphaLa karIe. tIrthakaranuM prathama pAraNuM thatAM eka lAkha, trIsa hajAra, baso maNa, kavi rAmavijaye paMcakalyANaka stavanamAM prabhu mahAvIranA cyavanathI tera zera covIza TAMka soneyAnI vRSTi thAya che. laIne nirvANa sudhInA prasaMgone traNa DhALanI 53 kaDImAM surekha rIte kevaLa kalyANaka : vaNI lIdhA che. trizalA mAtAne potAnA garbha vize zaMkA jAya che ane ochAmAM ochA be upavAsathI laIne cha cha mahinA sudhInA upavAsa teo vilApa kare che te prasaMga kavie sacoTa ane hRdayasparzI bAnImAM AdinI anekavidha mahAtapazcaryApUrvaka, udyAno vano, nirjana sthAno nirUpyo che. vagere sthaLomAM dhyAnastha rahI deva manuSyAdi dvArA thayelA upasargane "mAya dhare duHkha jora vilApa ghaNuM kare. svecchAe sahana karI sADA bAra varSanI sAdhanAne aMte bhagavAna dharma kahe meM kIdhAM pApa adhora bhavAMtare, dhyAnanI parAkASThAe pahoMcyA. prAraMbhelI sAdhanAnI aMtima siddhino garbha haryo muja koNa have kema pAmIe. (kevaLajJAna prApti) samaya najIka AvI rahyo hato tyAre bhagavAna duHkhano kAraNa jANI vicAryuM svAmIe. jUklika gAme, RjuvAlikA nadInA kinAre khetaramAM dAkhala thayA. mAtAnI vyathA jANIne prabhue aMga halAvyuM te samaye mAtAnA tyAre temane bIjo upavAsa hato. zAlavRkSanI nIce sUryanA A tapamAM hRdayano harakha vyakta karatAM kavi kahe chegodohikA AsanamAM besIne zukaladhyAnamAM praveza karyo. teozrIe "karUNA ANI aMga halAvyuM jinapati mohanIya, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya A cAra ghAtI bolI, trizalA mAtA heye ghaNuM hIsatI.' karmone saMpUrNa kSaya karyo ane (pAMcamuM) kevaLajJAna tathA kevaLadarzana prabhune thayela ghora pariSadanuM varNana nIcenI paMktiomAM saMkSipta pragaTa thayA. te divasa hato vaizAkha suda dazamano, cotho prahara. teo rIte kare che. sarvajJa ane sarvadarzIthavAthI lokAloka vizvanA, traNeya kALanA mUrtAmUrta, "zUNa-pANine saMgama dave, caMDakauzi gozALe, sUkSma-skUla, gupta ke pragaTa evA samasta jaDa padArtho ane temanA dIdhuM duHkhane pAyasa rAMdhI, paga upara govALe paryAyone pratyakSa rIte jovA jANavAvALA thayA. te vaMdanIya ane pUjanIya kAne gope khIllA mAryA, kADhatAM mUkI rADhI. banyA. aDhAra doSa rahita 'arihaMta' banyA. je sAMbhaLatA tribhuvana kaMpyA, parvata zilA phATI. nirvANa kalyANaka : samagra kAvyamAM jUnI gujarAtI bhASAnI chAMTa vartAya che. ane kavi vicaratA prabhu potAnuM nirvANa kalyANaka jANIne pAvApurI tIrthe rAmavijaye kAvyano prAraMbha duhAnI be kaDIthI karyo che. prathama DhALamAM AvyA. mokSamAM padhAravAnA divasa agAu aMtima dezanA ApI. aMte "bApaDI suNa jIbhalaDI', bIjI DhALamAM "nadI yamunA ke tIra' ane ayogI dazA dhAraNa karI, 72 varSanuM AyuSya pALI, divALI dine trIjI DhALamAM "hamacaDInI dezI'ono upayoga karI stavanane geyatA svAti nakSatre prabhujInuM nirvANa thayuM. arpI che. prabhu trIsa varSa gharavAse, 12 varSa chabastha, 30 varSa kevaLajJAna kAvyanA kaLazamAM paraMparAgata rIte kavi kAvya racanA saMvata-1773 pAmyA pachI Ama 72 varSanuM AyuSya pUrNa karyuM. bhAdaravA suda ekamanA ravivAranA divase vimalavijaya upAdhyAyanA | uttama zilikAnI racanA karI IndrAdi deve apAra zobhA karI. ziSya rAmavijaye karI che evo ullekha karyo che. ThAThamAThathI vadhAvAtI prabhunI nirvANa yAtrA saMcare che. sAdhu-sAdhvI, kavi rAmavijaya kRta mahAvIra bhagavAnanuM paMcakalyANakanuM A stavana deva-muSyane jANa thatAM teo prabhunI bhakti karavA lAgyA. prabhuno pUjAomAM gavAya che. * * * apAra viraha vedAya che. vividha vAjiMtro sAthe zokagIto gavAya che. mo. naM. 09320906111.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 2 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 vIra stuti - puSThisuNa | DaoN. dhanavaMtIbena zAha [ DaoN. dhanavaMtIbahena zAhe (viSaya-hIsTrI-itihAsa sAthe) ema.e. karI golDa meDala prApta karyo che. "jaina philosophI'mAM pIeca.DI.nI padavI prApta karI che. skUla, kaoNleja vageremAM 42 varSano bahoLo anubhava che ane teo prinsipAla tarIke nivRtta thayela che. 'muMbaI samAcAra'mAM sAhityanA lekho tathA dhArmika megejhIna divyadhvani ane anyamAM teo lakhe che. nATako lakhavAno ghaNo zokha che. 78 varSanI vaye paNa teo kAryarata che.]. jaina Agamo eTale aNamola jJAnano akSayanidhi. sUyagaDAMga vistarelI brAhmaNa ane zramaNa saMskRtino ullekha karAyo che. eka che sUtra eTale bIjuM aMgasUtra. tenuM sauthI mahattvapUrNa adhyayana eTale lokika ane bIjI che lokottara saMskRti !3 thI 9 gAthAmAM bhagavAnanA tenA prathama zrutaskaMdhanuM chaThuM adhyayana-te vIrastuti che. vyavahAramAM te 39 AtamaguNono vaibhava varNavyo che. puUisuNe nAmathI prasiddha che. jema koI sonAnA ghareNAmAM hIro jaDelo gAthA-3 : hoya ema sUyagaDAMga sUtramAM A mANekarana jaDeluM che, tethI A sUtranuM kheyane se kusale mahesI, asaMtavANI ya asaMtadaMsI | mahattva atyaMta vadhI jAya che. padyanA mAdhyamathI thatAM mahApuruSanA jasaMsiNo cakakhupaye Thiyalsa, jANAhi dharma ca dhii ce pehi guNagrAmane stuti-stava kahevAya che. A adhyayananI 29 gAthA che. gAthA-4 : gAthAe gAthAmAM carama tIrthaMkara mahAvIra prabhunA guNonuM varNana che. uDhe cahe ya tiriya disAsu, sasA ya je thAvara je ya pANo | pArijAtanA vRkSane sTeja halAvo ane sugaMdhI phUlothI dharatI paTa bharAI se siccaNiehi samiphakhapaNe, dIve va dharma samiya udAhu // jAya ema eka eka gAthAne halAvo ane guNapuSponI vRSTi AMtarapaTane gAthA-5 : tarabatara karI de che. se savadaMsI abhibhUyanANI, nirAmagaMdhe dhiima ThiyappA racanAkAra ane samaya: vIra prabhune kevaLajJAna thayuM. vIra saMvatanA aNuttare savajaMgasi viSaM gaMthA atIte abhae aNAu IT 30 varSa pUrve-bIje divase gaNadharoe dvAdazAMgInI racanA karI. hAlanuM gAthA-6: A sUtra pAMcamA gaNadhara sudharmA svAmInI chellI AvRtti-kAraNa AmAM se bhUI paNe aNie acArI, ohaMtare dhIre aAMta cakakhU! jaMbUsvAmInA prazno che, jeoe mahAvIranI hAjarImAM dIkSA nathI lIdhI, aNuttare taaI sUrIe vA, vairohide va tama pagAsI eTale lagabhaga vIra saMvata 1 - A sUtrano racanAkALa gaNAya. A gAthA-7 : stutimAM 1-2 gAthAmAM jaMbUsvAmInA prazno che. 3 thI 28 gAthAmAM aNuttara dhammamiNe jiNANe, yA muNI kAsava AsapaNe sudharmA svAmInA uttaro che. jUo, jUo, vaNika jaMbUsvAmI brAhmaNa Ide va devANa mahAbhubhAve, sahasraNeyA diviNaM visiTTe // sudharmAne prazna pUche, jenA vize jANavuM che te che kSatriya mahAvIra! gAthA-8 : traNeya carama zarIrI!bhASAH bihAranI prAcIna bhASA eTale ke magadhanI se paNayA akhiya sAgare vA, mahodahI vA vi akhaMta pAre | ardhamAgadhI bhASAthI A sUtra madhamI UThyuM che. to mANIe e aNAile vA akasAI mukake (bhikakhU), sakke va devahivaI juIma | suvAsane ! gAthA-9: gAthA-1: se varieNe paDipuna varie, sudaMsaNe vA Na savasephTI puoisurNa samaNA mAhaNAya, agAriNo yA paratisthiA yI suzalae vAsi mudAgare se virAyase megaguNo vavee // se kaI gaMta hiya dhama mAhu, aNelisa sAhu samikhiyAe A 3jI gAthAmAM bhagavAnanA 9 guNo : (1) khedajJa-saMsAranA sarva gAthA-2: prANInA duHkha ane tenA kAraNanA jJAtA athavA lokAloka sarva kSetranA kaha ca nANuM karyuM daMsaNa se, sIla kahe nAyasuyassa Asi | jJAtA (2) kuzaLa-karma kApavAmAM kuzaLa (4) anaMtajJAnI (5) jANAsi Ne bhikakhu jahA taheNaM, ahAsuyaM vRhi jahA sitA anaMtadarzI (6) mahAyazasvI (7) saunA cakSupakSamAM sthita-jema chaggo ahIM 1-2 gAthAmAM jaMbUsvAmI kahe che, zramaNo, brAhmaNo, anyatIrthi mAranAra beTsamena para darzakonI najara tema saMsAra kApanAra mahAvIra phakIra-sAdhu saMnyAsI vagere mane pUche che, ekAMta hitakArI anupama para saunI AMkho sthita (8) prazaMsanIya dharmanA pAlaka (9) dhairyavAnadharma samyaka rIte koNe kahyo che? te jJAtaputra mahAvIranA jJAna, darzana samayathI dhIraja dharanAra- saMgama dvArA cha mahinA upasarga chatAM dhairya ane zIla kevAM hatAM? Ama vArtAlApanA prAraMbhamAM ja bhAratamAM rAkhyuM.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka | 33 4 thI gAthAmAM 1 guNa : mahAvIra dIpaka, dvIpa samAna prakAzita, gAthA-13 : zaraNa ApanAra dharmanA ApanArA che. A gAthAmAM jaina dharmanI mahie majanRmi Thie NaziMde, paNAne sUrie suddha leze ! vyApakatAnuM darzana che. vIra prabhunI hiMsA triloka vyApI che. sarva tra- evaM sirie usa bhUrivaNe, maNoraNe joyaI asthimAlIsA sthAvara jIvo, nitya-anitya sarva padArthonuM darzana karI temaNe samyak gAthA-14 : dharmanI prarUpaNA karI che. pAMcamI gAthAmAM 9 guNo che. (1) sarvadarzI sudaMsaNassava jaso girissa, pacaccaI mahato pavayassa | (2) abhibhUya-saMpUrNa jJAnI (3) nirAmagaMdha-Ama-mULa guNo, gaMdha- etovame samaNe nAyapuNe, jAI jaso, daMsaNa nANa sIle // uttaraguNomAM doSa na lagADe eTale ke vizuddha cAritryanA pAlaka (4) dasamI gAthAmAM-meruparvata dharatIthI 99 hajAra yojana UMco ane dhRtivAna-apAra dhIraja eTale ke bhAvathI aneka pariSaha-upasargo 1 hajAra yojana nIce pAyo - UMDAI majabuta to UMcAI majabuta sahana karyA. (5) AtmasvarUpamAM sthita (6) saMpUrNa jagatamAM sarvazreSTha ema bhagavAnanI sahanazIlatAnI UMDAI para sAdhanAnI UMcAI-merunA vidvAna (7) bAhya-AtyaMtara graMthithI rahita (8) nirbhaya (9) AyuSya 3 kAMDanI jema prabhunA samyakajJAna-darzana-cAritra- meru upara paMDakavana baMdhathI rahita chaThThI gAthAmAM 7 guNo : (1) bhUtiprajJa-bhUti eTale dhajA samAna, bhagavAnanuM jinanAma karma dhajA samAne-meru traNa lokane vRddhi-jemanuM jJAna niraMtara vadhe che. janmathI 3 jJAna, dIkSA letAM sparza, bhagavAnano prabhAva traNe lokamAM. mana:paryavajJAna, pachI sADA bAra varSe kevaLajJAna-(2) 11mI gAthA : meru AkAzane sparzI, prabhu muktigaganane sparza, apratibaMdhavihArI eTale pavananI jema mukta-mamatva rahita sAdhu koI merunI AsapAsa sUryagaNa pradakSiNA kare, bhagavAnanI AsapAsa devo, eka sthAne rokAya nahi. (3) saMsAra sAgara taranArA (4) dhIra (5) cakravartI Adi pradakSiNA kare. merunI jema bhagavAna suvarNa raMganI kevaLajJAna netra saMpanna (6) prajvalita agnivrat-ajJAna timira kAMtivALA, meru urdhvamukhI ema prabhunA pAMca mahAvrata muktimukhI. nivAraka (7) sUryavat adhika tapanazIla. merumAM cAra vanarAji tema bhagavAnanA kSamA, nirlobhatA, saraLatA, gAthA-7 : 3 guNa (1) AsuprajJa-tIvra prajJAvALA-hajAro birabala mRdutA Adi guNarAjiM-merunA naMdanavanamAM Indro AnaMda kare ema bhegA thAya to paNa emanI prajJAnI tole nahIM (2) anuttara dharmanA prabhunA samavasaraNamAM AvanAra traNe gatinA jIva AnaMda ane zAMtino nAyaka (3) sarvAdhika prabhAvazALI hajAro devanA nAyaka IMdranI jema anubhava kare. kAzyapagotrI vIra viziSTa tejasvI che. 12mI gAthAmAM-meru parvata sudarzana Adi 16 nAmothI prasiddha gAthA-8 : 6 guNa : (1) bhagavAnanI prajJA akSaya-pelo ema mahAvIra paNa jJAtaputra, tIrthakara, vItarAgI Adi aneka nAmothI nyurolojisTa, breInanuM oparezana kare eTaluM jJAna paNa pAchalI suprasiddha. durgama merU parvatanI jema bhagavAnanuM jJAna, naya, nikSepa, avasthAmAM pakSaghAta thatA, enuM ja breIna khAlI thaI jAya paNa syAdvAda AdinI gahanatAne kAraNe vAdIo mATe durjaya che. meru bhagavAnanI prajJAno kyAreya kSaya nahi (2) svayaMbhUramaNa-samudranI ratnothI prakAzita tema bhagavAna anaMtaguNothI dedipyamAna che. jema apAra (3) nirmaLa-karmamaLathI rahita (4) kaSAyathI rahita (5) 13mI gAthA - pRthvInI madhyamAM meru, bhavI jIvonI madhyamAM ghAtI karmathI mukta (6) IMdranI jema devAdhipati tejasvI che. mahAvIra. merunagendra, mahAvIra jinendra. merunA prakAzita kiraNo, vIranAM gAthA-9 : 3 guNa : (1) paripUrNa vIryavAna (2) meru parvatanI tejasvI jJAnakiraNo. merunA vividha varNa, bhagavAnanI vividha hitazikSA. jema sarvottama (3) prazasta guNothI yukta hovAthI sarva mATe svargavat 14mI gAthA-girirAja meru lokamAM yazasvI, devAdhirAja jJAtaputra pramodajanaka che. mahAvIra jAti, yaza, jJAna, zIla Adi guNothI sarvazreSTha hatA. 10 thI 14 gAthAmAM meruparvatanI upamA gAthA-15, 16 ane 18 thI 24mAM jagatanA sarvazreSTha 25 gAthA-10 : padArthonI upamA ApIne bhagavAnanI zreSThatAnuM pratipAdana karyuM che. saya cahassANa u joyANa, tikaMDage paMDaga vejayaMte.. 17mI gAthAmAM siddhi batAvI che. se joyaNaM NavaNavaI sahuse, uDUDhasmito heTha sahassa megI gAthA-15 : gAthA-11 : girivare vA nisahAyayANa, ruyae va seDhe valayAyatANA puThe bhe ciThaI bhUmivaddhie, je sUriyA aNuparivaTTayaMti | taovame te jagabhUIpaNa, muLINa majhe tamudAha paNeTI. se hemavo bahuNaMdaNa ya, jaMsI rati (I) vedayaMtI mahiMdA gAthA-16: gAthA-12 : aNuttara dhammamuIraIttA, aNuttara jhANa varaMjhiyAI se pavae sahappagAse, virAyaI kaMcaNa maThavaNI su suddhasukka appagaMDasujhaM, saMbiMdu egatavadAta sukkA aNuttare girisu ya pavadurga, girIvare se jalie va bhome || gAthA-17 :
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 aNuttaragaM paramaM mahesI, asesakarmo sa saviso hayittAmAM sarva jIvo zAtA ane AnaMda anubhave-Aje paNa naMdanavana samA siddhi gaI sAImasaMtapatte, nANeNa sIleNa ya daMsaNa // Agamo che. jarA laTAra mArI juo. gAthA-18: 19mI gAthAmAM 3 upamA-jema zabdamAM meghagarjanA, tArAmAM caMdra rukakhesu NAe jaha sAmalI vA, jaMsi raI vedamaMtI suvaNI ane sugaMdhamAM caMdana zreSTha ema kAmanA-AkAMkSA rahita bhagavAnane vaNasuvA gaMdaNamAhu eThuM nANeNa sIleNa ya bhUIpaNeTI vANIno atizaya. yojana sudhI vANI saMbhaLAya- pUnamanA caMdranI gAthA-19 : jema jJAna haMmezA soLe kaLAe khIleluM. caMdana karatAM paNa dIrghakALa thabhiya va sadANe attare u, caMdo va tArANa mahAbhAve | 21 hajAra varSa sudhI prabhunA cAritra caMdananI suvAsa rahe che. gaMdhesu vA caMdaNamAhu seThaM, evaM murSi apariNAhu // 20nI gAthA-3 upamA-bhagavAnanuM nAma svayaMbhUmaraNa samudra jeTaluM gAthA-20: vizALa, chAsthanuM gopaTa jeTaluM maryAdita-nAgakumAromAM dharaNendra jahA sayaMbhU uThThINa seDhe, nAgesu vA dharahiMdamAdu seT zreSTha, rasomAM Izkarasa zreSTha ema sarva tapasvIomAM bhagavAna zreSTha khodae vA rasa vejayaMte, tavo vahANe muNijayaMteTT hatA. gAthA-21 : 21mI gAthA-4 upamA-hAthImAM erAvata, sthaLacaramAM siMha, hathI su erAvaNamAhuNAe, saho miyANaM salilANa gaMgA, nadIomAM gaMgA, pakSIomAM veNudeva garuDa pakSI ema nirvANapakhIsu vA garule veNudeve, nivANavAdiNiha, NAyapuNenA mokSamArgIomAM mahAvIra zreSTha che. gAthA- 22 : 22mI gAthA-3 upamA-yoddhAomAM vizvasena vAsudeva, phUlomAM johesuNAe jaha vIsasaNa, puSkasa vA jaha araviMdamAhu araviMda kamaLa, kSatriyomAM daMtavakke (boleluM pALanAra) zreSTha che tema khatINa seThe jaha daMtavakke, isINa sedya taha vadhdhamANI RSiomAM zrI vardhamAna zreSTha che. gAthA-23 : 23mI gAthA : 3 upamA-dAnamAM abhayadAna zreSTha, satyabhASAmAM dANANa sea abhayaprayANa sacce suvA aNavarja vayaMti anavadya bhASA (koIne pIDAkArI nahIM) zreSTha, tapamAM brahmacarya tavesu vA uttama baMbace, logame samaNe hAyapu | zreSTha-temAM 5 iMdriya ane 6ThuM mana jItavA paDe tema lokamAM zramaNa gAthA-24 : bhagavAna mahAvIra zreSTha che. ThiI seThA lavasattamA vA, sabhA suhammA va sabhANe seThA | 24mI gAthA : 3 upamA : lAMbI ane zubha sthitivALA devomAM zivANaseDhA jaha savadhammA, Na rAyaputtA paramatyi zANI lavasaptama devo zreSTha, (33 sAgaropamanA AyuSyavALA ekAvanArI 15mI gAthAmAM 2upamA-bhagavAnanuM bharatakSetra meruparvatanI dakSiNe devo), devalokanI sabhAomAM sudharmA sabhA zreSTha, sarva dharmomAM nirvANaeTale dakSiNanA lAMbA parvata, niSadha parvatanI ane valayAkAramAM zreSTha mokSamArga dharma zreSTha ema badhA jJAnIomAM jJAtaputra mahAvIrathI parama rucaka parvatanI upamA evI rIte prajJAvaMta mahAvIra muniomAM zreSTha zreSTha jJAnI koI nathI. 25 thI 28-A ja gAthAmAM bhagavAnanA jIvananI viziSTa 27 upalabdhionuM varNana che. 16mI gAthAmAM bhagavAnanA zukaladhyAnane atyaMta sapheda zaMkha ane gAthA-25 : caMdranI be upamA ApI ekAMta zuddha batAvyuM che. saMgama ane caMDakauzika puDhovame dhuNai vigayagehI, na saNihiM kuvaI AsupaNe AvyA. bhagavAna dharmadhyAnamAMthI zukaladhyAnamAM gayA, pariSahomAM zreNi tarike samudra ca mahAbhavodha, abhayaMkare vIra asaMtakabU II mAMDI-paNa ApaNe to nimitta maLatAM ja ArtadhyAnamAMthI rodradhyAnamAM gAthA-26 : cAlyA jaIe. kohaM ca mANe ya tadeva mAya, lobhe caulya ajajhaWdosI 17mI gAthAmAM : mahAvIra jJAna, darzana, zIle karI AThe karma eyANi vaMtA arahA mahesI, na kuvaI pAva na kAraveIll khapAvI dipAvalInI rAtre sAdi anaMta siddhine pAmyA. dhana, dhaMdhA, gAthA-27 : dhamAla, dhaDAkA, bhaDAkA, phaTAkaDAthI ApaNe divALI gajavIe to 'di kiriyAkiriye veNaiyAvAya, aNANiyANa paDiyacca ThANa kema vaLe? mokSe kema javAya? se savavAya i I veIttA, upaei saMjama dIkarAyuM 18mI gAthAmAM be upamA : dakSiNanA devakunA pRthvIkAyathI banela gAthA-28 : vizALa zAlmali vRkSa para AvI suvarNakumAra devo ratisukha mANe che, te vAriyA ityi sarAIbatta, uvahANava, duka kha khayaThAe. naMdanavanamAM krIDA kare che ema bhagavAna cAritranuM zAlmalivRkSa ane loga viditA AraM pAraM ca, savaM yam vAriya savavAra / jJAnanuM naMdanavana bane atyaMta vizALa-AvA devAdhidevanA caraNe 25mI gAthAmAM-(1) bhagavAna pRthvI jevA sahanazIla tathA saune hatA.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka AdhArabhUta che. (2) karmamaLane dUra karanAra (3) Asakti choDanAra svAmIe, mahAvIra rAjAnA bhaMDAramAMthI ratno vINI vINIne suMdara (4) mamatva ane bAhya-AtyaMtara parigraha choDanAra (5) dhanadhAnya ranavAra samI stuti 1 varSanA dIkSA paryAyI jaMbUne saMbhaLAvI. ApaNe padArthonA temaja AMtarika vikAronA tyAgI (6) saMsAra samudra taranAra keTalA bhAgyazALI che ke e stuti, akabaMdha, akSarazaH ApaNane maLI (7) abhaya dAtA (8) vIra (9) anaMta cakSuvALA. che. mahAvIra prabhu, gaNadhara sudharmAjI ane zrutakevaLI jaMbUsvAmI-e gAthA-26mAM (1) krodha (2) mAna (3) mAyA (4) lobha- A heTrIka juo-jANo to saMsAramAM bIjI koI TrIka karavAnI jarUra nahIM cAra adhyAtma doSonA tyAgI-kALI caudase kaSAyanA cAra vaDAMno rahe! kakaLATa kADho (5) arahA-eTale ke koI rahasya temanAthI chAnuM nathI A stuti Ape che puruSArthano payagAma! A stuti eTale sAdhanAnI (6) teo pApa karatAM nathI (7) bIjA pAse pApa karAvatA nathI. paripUrNatAno pamarATa, sAdhya sudhI pahoMcavAno rAjamArga, enA para 27mI gAthAmAM - (1) kriyAvAdI (2) akriyAvAdI (3) cAlI pAmaramAMthI pavitra paramAtmA banavAnI pAvanayAtrA zarU karIe. vinayavAdI 4) ajJAnavAdI-A cAranA 36 3 pAkhaMDI bhedane AvI sarvotkRSTa stutinuM vivecana karavuM ane e paNa maryAdita jANanArA (5) sarva vAdane (durgatimAM javAnA kAraNo) jANanArA khobAnA zabdo vaDe alpazruta evI huM kaI rIte karuM? vIra prabhu, (6) ane A badhuM jANI jIvanabhara saMyamamAM sthita rahyA che. sudharmAsvAmI ane jaMbUsvAmInI UMcAIne AMbavA mArA kadama ane 28mI gAthAmAM-bhagavAna (1) strI ane (2) rAtrIbhojananA vacana baMne nAnA paDe; chatAM pagaluM bharavAno puruSArtha karyo che. huM tyAgI (3) da:khano kSaya karavA ugra tapasyA karanAra (4) Aloka nivatta thaI tyArathI A stuti mAre mATe dIvAdAMDI banI che. Aje paNa ane (5) paralokanA svarUpane jANavAvALA (6) sarva pApakriyAnA Aso vada 11 thI divALInI rAtri sudhI A stutino 108 vAra pATha tyAgI che. karavAnI prathA jaina paraMparAmAM che. vIranA anaMtaguNomAMthI alpaguNo gAthA- 29 : grahaNa karI ApaNe kaMIka aMze vikaTTI karIe e ja A vIrastutinI soccA ya dharmo arihaMtabhAsiya, samAhiyaM aThapaovasuddhI phaLazruti! te saTTaNA ya jaNA aNAu, ideva devAhi va AgamistRti ! A chellI 29mI gAthAmAM sudharmA agharA zabdanA artha : svAmI jaMbusvAmInA praznonA uttarane | bhagavAna mahAvIranA janmakalyANaka divasa nimitte puSThisuNa=pUchayuM, NagaMta=ekAMta, aMte upasaMhAra rUpe kahe che ke artha ane zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha aNolisaMsuttama, siMtakanizcaya pada vaDe-banne rIte zuddha evo arihaMte prastuta kare che karyo hoya, vijja =vidvAna, kahelo A samyaku dharma sAMbhaLI pUrNa jaina dharmanA vizva pracAraka DaoN. kumArapALa desAInI diviNadevalokamAM aNAile nirmaLa, zraddhA karanAra aneka sAdhaka AtmA prabhAvaka vANImAM siddha thayA, jemanAM karmo bAkI hoya egaguNovavee=aneka guNo vaDe, sahappagAse= aneka nAme prasiddha, teo paNa devalokamAM IMdra Adi ucca ( 11 zrI nema rAjula kathA 11 ja liA = da dIyA mA , padavI pAmI AgAmI kALe siddha thaze. asthimAlI=sUrya, taovame tevI Ama ApaNe joI zakIe chIe saMgItakAra : mahAvIra zAha upamA, jhANava2= STha dhyAna, ke A racanA khUba utkRSTa koTinI che. eprila 2013 visAhiInA= vizodhana kSaya karIne, enI bhASA, enI zailI, enA zabdo, tA. 22 soma, 23 maMgaLa, 24 budhavAra 2013 rukukhesu vRkSomAM, thoNayakameghagarjanA, enI upamA, bhAva badhuM ja ananya che. samayaH sAMje 7 thI 9 mAM da a = I hA, 2sa , vaLI namaskAra maMtranI jema jainanA badhA sthaLaH bhAratIya vidyA bhavana-copATI-muMbaI. ja phirakAo ane paMtho dvArA A stuti apaDiNamAhu-AkAMkSA rahita, praveza mATe atyArathI ja saMsthAnA kAryAlayamAM thAya che. bharata kSetramAM bIjI koI miyANuM = mRgomAM-pazumAM, ApanuM nAma noMdhAvo-23820296 stuti karatAM dIrghakALa paryata TakanArI hi=zreSTha, paramaWi=parama zreSTha, saujavaidAMtA che. pAMcamA ArAnI sarvotkRSTa vigayagehI= vastu paranI Asakti prArthanA-stuti eTale puUisugaM. | DaoN. bhadrAbena dIlipabhAI zAha parivAra choDI che, eyANIvaMtA =eno tyAga hajAro maMtro, chaMdo ane stutione jaina sozyala grupsa InTaranezanala pheDarezana (JsGIF) karIne, vAriyAMtyAgIne, gopadaeka bAju mUko-AnI tole koI na JsGIF - muMbaI rijIyana gAyanA pagathI khADo paDe che. * jaina jAgRti senTara senTrala baoNrDa Ave. jhaverInA jhaverI sudharmA phona : 022 25176633.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 'giruA re guNa tuma taNA..." |DaoN. kAntibhAI bI. zAha [DaoN. kAntibhAI zAha bI. DI. ArTsa kaoNleja (amadAvAda)mAM gujarAtInA prAdhyApaka tarIke sevA ApI nivRtta thayA che. teoe saMzodhana saMpAdana karI traNa graMtho prakaTa karyA che. (1) somasuMdarasUri kRta guNaratnAkara chaMda (2) upadezamAlA bAlAvabodha (3) harajImuni kRta vinoda cotrIsI...DaoN. kAntibhAIne gujarAtI sAhitya pariSadanuM prathama pAritoSika "guNaratnAkara' graMtha mATe, temaja gujarAtI-sAhitya akAdamI prathama pAritoSika prApta thayela che. jayabhikhkhuM sAhitya TrasTa suvarNacaMdraka prApta tayela che. DaoN. bhogIlAla sAMDesarA cera anvaye temanI nimaNuMka thaI hatI. InDolojI ane InsTITyuTa oNpha jainolojI dvArA yojAtI varkazopamAM vyAkhyAno ApyA che.] vivecana: stavananI prathama kaDImAM kavi kahe | kAvya : jainonA 'Avazyaka sUtra' nAmaka giruA re gaNa tuma taNA, zrI vardhamAna jinarAyA re, che ke, he prabhu! tamArA guNo Agama graMthamAM nitya karavA mATenAM suNatAM zravaNe amI jhare, mAharI nirmaLa thAe kAyA re. giruA. 1. goravavaMtA-mahAna che. e guNo cha Avazyako darzAvAyAM che. jene sAMbhaLatAM ja jANe karNapaTe amRta 'paDAvazyaka kahe che. je bahirAtmA ke tuma guNa gaNa gaMgAjaLe, jhIlI niramaLa thAuM re, jharatuM hoya evI anubhUti thAya che hajI aMtarAtmA sudhI pahoMcyo nathI avara na dhaMdho AdaruM, nizadina torA guNa gAuM re. giruA.. 2. ane A divya anubhavamAM e taraphanI enI zubhagati mATenAM jhIlyA je gaMgAjaLe, te chillara-jaLa navi pese re, bhIMjAIne mArI kAyA nirmaLa bane A che Avo che dIna e je mAlatI phUle mohiyA, te bAvaLa jaI navi bese re. giruA. 3. che. ahIM joI zakAze ke kavie je Avazyaka che "caturvizatistava' ema ame tuma guNa goThaNuM, raMge rAcyA ne vaLI mAcyA re, gaurava karyuM che te vyaktinuM nahi, emAM tIrthakaronI guNastavanA te kema parasura Adare je paranArIvaza rAcyA re. giruA. 4. | vyaktinA guNonuM. koIpaNa manuSya karavAmAM Ave che. bhakta bhAvapUrNa tuM gati tuM mati Azaro tuM, AlaMbana muja pyAro re, enA guNone laIne mahAna bane rIte prabhunI guNastavanA kare vAcaka yaza kahe mAhare, tuM jIva-jIvana AdhAro re. giruA. 5. che, pUjAya che. ahIM paNa bhaktane emAMthI stuti-stavana jevI | gupA. yazovijayajI je sparze che, bhIMjave che te vardhamAna kAvyaracanAo udbhavI che ane agharA zabdanA artha: jinarAyanA guNo che. A covIsa tIrthaMkarono je stavana-saMpuTa girUAegauravavaMtA; mahAna, zravaNe karNapaTe, jhIlI=snAna karI, guNAmRtamAM bhIjAtAM bhaktanA e "covIzI' kahevAya che. jhAlyA=snAna karyuM, chillara-khAbociyuM; nAnuM jaLAzaya, goTha-goSThI, jIvanamAM rahelI karmamalinatA dUra upA. yazovijayajIe racelI vAtacIta; mijalasa, rAcyA=racyApacyA, mArayA=matta banyA, parasura= anya thaI jaIne jIvana nimaNu banI traNa covIzImAMthI eka covIzImAM devo. evI bhaktane zraddhA che. covIsa tIrthakaronAM 24 stavanomAM prati ki. bIjI kaDImAM zrI mahAvIra tIrthakarono caritrAtmaka paricaya upA. yazovijayajI emanI prakhara vidvattA ane zAstravizAradatAne laIne ? prabhunA guNasaMpuTane gaMgAjaLanuM apAyo che, jyAre anya be ' rUpaka ApIne kavi potAnA covIzImAM A bhaktakavino prabaLa 'haribhadrasUrinA laghu bAMdhava' ane 'kUrcAlazAradA' kahevAyA. hRdayabhAvano dora AgaLa vadhAre che. bhaktibhAva nirUpAyo che. emAM bhAlAcAle, je nyAyAcArya, nyAya vizArada, tarka ziromaNi tarIke oLakhAyA. nyAya, kavi kahe che ke, he prabhu! tamArI bhaktino ullAsa. utkaTatA. adhyAtma, kAvyamImAMsA, tattvadarzananA zatAdhika graMtho emaNe ApyA. IdhyA. guNagaMgAnA jaLamAM snAna karIne dhanyatA che. prabhu sAthenAM bhaktanAM 'jJAnasAra', 'adhyAtmasAra', 'pratimAzataka', 'adhyAtmopaniSada', huM nirmaLa banavA maMtro che. te lADabharyA TIkhaLa, mastI, maheNAM ne 'nyAyAloka' vagere emanA mahattvanA graMtho che. A graMthomAMnAM emanA vidhAno anya koI udyama mAre Adaravo upAlaMbha paNa che. zAstrapramANa tarIke svIkArAyAM che. nathI. basa, e ke tamArI ja covIsamA tIrthaMkara zrI mahAvIra emaNe jaMbusvAmIrAsa, zrIpALarAsa, dravyaguNa paryAyano rAsa, guNastavanA ahoniza karyA karuM e prabhunuM stavana 'girUA re guNa tuma samudravahANa saMvAda, samyakatva SasthAna caupaI, savAso-doDhaso- sivAya mane anya kazuM ja khapatuM taNA" ahIM prastuta che. pAMca kaDInA sADA traNaso gAthAnAM stavano jevI lAMbI racanAonI sAthe traNa nathI. A kaDImAM bhaktanI A stavanamAM nirUpAyelo kavino covIzI vIzI stavano. sajhAyo pado svati hariyALI jevI ekAgratA, layalInatA ane prabaLa bhaktibhAva AlaMkArika ladhu racanAo dvArA madhyakAlIna gujarAtI sAhityamAM potAnI sarjaka- pratibaddhatA vANImAM kAvyasauMdarya maMDita thaIne pratibhA paNa pragaTAvI che. trIjI kaDImAM bhaktano abhivyakti pAmyo che. hRdayabhAva suMdara majAnA be
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka kalpanAcitro dvArA mUrta karyo che. kavi kahe che ke je manuSya eka vakhata saM. 1718 pachInI che eTaluM nizcita thAya che. punita gaMgAjaLamAM snAna karyuM hoya te kyAreya khAbociyAnA jaLamAM pAMca kaDInA A samagra stavananA kendramAM mahAvIra prabhunI pravezanA na ja Icche. bIjuM kalpanAcitra rajU karatAM kahe che ke je manuSya guNastavanA che. emanA saMyamajIvanakALamAM jovA maLatAM tapa, saMyama, mAlatIpuSpamAM mugdha thayo hoya e kadI bAvaLiyAnA zuSka kAMTALA vRkSanI cAritra, pariSaho, sahana karelA upasargo, caMDakauzika jevA pratye emanI pAse jaIne besavAnuM na ja vicAre. A dvArA abhipreta e che ke A vItarAga karuNA, emano pratibodha, emanI dezanA, emanI vItarAgatA-A prabhunI guNagarimA pratye jenuM hRdaya kheMcAyuM te have anya koI devanuM zaraNuM badhAno samAveza emanA guNa gaNamAM karavAno che. guNastavanAnI svIkAravA Icche nahIM sAthe sAthe ahIM bhaktanI zraddhA, samarpaNa ane pratibaddhatA paNa che. cothI kaDImAM kavi kahe che ke ame tamArA guNonI goThaDImAM, guNonI kavinA A bhaktibhAvanI kAvyAtmaka abhivyakti ahIM joI zakAya mijalasamAM racyApacyA ane matta banI gayA, tanmaya thayA. have anya che. pratyeka kaDImAM aMtyAnuprAsa to che ja; jemake rAyA-kAyA, thAuMdevone ArAdhI zakAya ja kevI rIte ? kavi enuM kAraNa ApatAM vItarAga gAuM, pese-bese, mAcyA-rAcyA, pyAro-AdhAro. sAthe paMkti-aMtargata prabhu ane anya devo vacceno bheda batAve che. anya devonuM nAmasmaraNa varNasagAI ane zabdAnuprAsa paNa kavi prayoje che. 'giruA re guNa', ke mUrtisthApana yugmasvarUpe paNa thayeluM hoya che jemake rAdhA-kRSNa, 'tuma guNa gaNa', 'gaMgAjaLe", "suNatA zravaNe', 'mAlatI phUle mohiyA', viSNu-lakSmI, ziva-pArvatI. jyAre vItarAgadevanI vAta taddana nirALI 'bAvaLa jaI nevi bese' jevAmAM bahu sAhajikapaNe varNasagAI prayojAI che. teo samyagdarzana-jJAna-cAritranI ratnatrayI dvArA nigraMtha svarUpe che. 'rAcyA ne vaLI mAcyAre', 'tuM gati tuM mati'mAM AMtara-zabdAnuprAsa mokSapadane pAmelA che. che. vaLI, gaMgAjaLa ane chillarajaLa temaja mAlatI ane bAvaLanAM chellI pAMcamI kaDImAM bhaktakavinI mahAvIra prabhu pratyenI atUTa virodhAtmaka kalpanAcitro AlekhatI paMktio paNa kAvyasauMdarya zraddhA vyakta thaI che. kavi kahe che ke, he prabhu! tuM ja mArI gati che, tuM vibhUSita thaI che. "suNatAM zravaNe amI jhare...' e paMktimAM bhaktakavi ja mArI mati che, tuM ja mAruM avalaMbana che ane tuM ja mAro jIvanAdhAra zravaNanI anubhUti sparzathI kare che. guNazravaNa e bhakta mATe amRta che. bhaktano A saMpUrNa samarpaNabhAva mArA jIvananI saghaLIye stavana banI jAya che. gatividhi, jiMdagInI sapharamAM have tAro ja Azaro che, tuM ja mAro bhAvanI utkaTatA ane kAvyasauMdarye opatuM upA. yazovijayajInuM A pathadarzaka che. aMtima paMktimAM 'vAcaka yaza kahe" e dvArA A racanAnA stavana jaina zAsananA caturvidha saMghamAM anekone kaMThe gavAtuM rahyuM che.* * sarjaka tarIke upAdhyAya yazovijayajInI kartA-oLakha maLI rahe che. e/402, sattva phleTsa, zAMtivana pAse, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, yazovijayajIne vAcakapada saM. 1718mAM prApta thayeluM hoI, A racanA amadAvAda-380007.. phona : (079) 2929779 10I 100I i rUA. eka hajAranA pustako kharIdanArane rUA. 500nuM DiskAunTa, eTale rUA. 500mAM rUA. 1000nA pustako | zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA prakAzano I krama pustakanA nAma kiMmata rUA. krama pustakanA nAma kiMmata rUA. krama pustakanA nAma kiMmata rUA. 1 DaoN.ramaNalAla cI. zAha likhita ne saMpAdita graMtho 15 vaMdaniya hRdayasparza (olIva) 250 25 Arya vajUsvAmI 1 jaina dharma darzana 16 zAzvata navakAra maMtra 150 26 ApaNA tIrthakaro 2 jaina AcAra darzana 17 prabhAvaka sthaviro bhAga-1 thI 5 150 27 saMskRta nATakonI kathA bhA. 1 100 3 caritra darzana 220. 18 prabhAvaka sthaviro bhAga-1 thI 6 350 DaoN. kalAbena zAha likhita 4 sAhitya darzana 19 namo tityarasa 140 28 caMdra rAjAno rAsa 100 5 pravAsa darzana 260 20 jJAnasAra 100 21 pAsaporTanI pAMkhe bhAga-1thI3 500 6 sAMprata samAja darzana DaoN. bipinacandra hI. kApaDiyA likhita i 22 sAMprata sahaciMtana bhAga-4thI14 390 29 jaina dharmanA puSpa guccha 7 zruta upAsaka DaoN. ramaNabhAI zAha 320 100I pro. tArAbena 2. zAha likhita 30 jaina dharmanA svAdhyAya sumana 100I 8 jaina AcAra darzana 300 8 DaoN. razmi bhedA likhita 23 zrImad rAjacaMdra (pustikA) jaina dharma darzana 300 24 prabuddha caraNe 100 10 gurjara phAgu sAhitya 100 31 amRta yoganuM, prApti mokSanI 250 I11 jina vacana navuM prakAzana DaoN. ramezabhAI lAlana likhita DaoN. phAlganI jhaverI likhita I12 jina tattva bhAga-1 thI 9 540 muMbaI yunivarsiTI mAnya mahA nibaMdha 32 jaina pUjA sAhitya 16 13 vIra prabhunA vacano bhA. 1 jaina daMDa nIti DaoN. rekhA vorA likhita I14 vaMdaniya hRdayasparza 15 rU. 250 33 Adi tIrthaMkara zrI RSabhadeva 160 ( zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400 004. Teliphona : 23820296 270 250 80
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 tAra ho tAra 1 yAtrikabhAI jhaverI [yAtrikabhAI jhaverI muMbaImAM hIrAnA vepArI che. atyaMta dhArmika svabhAvanA ane jaina tattvajJAnanA gahana ane UMDA abhyAsI che. teo sAhityanA zokhIna che. vAMcana temano priya zokha che. nijAnaMda mATe pote kAvya sarjana paNa kare che. ] zrI mahAvIra svAmI jagata vatsala mahAvIra jinavara suNI, | (kaDakhAnI dezI) | citta prabhu caraNane zaraNa vAsyo; tAra ho tAra prabhu, muja sevaka bhaNI, tArajo bApajI biruda nija rAkhavA, jagatAmAM eTaluM sujasa lIje; dAsanI sevanA rakhe jAzo. tA. 6 dAsa avaguNa bharyo, jANI potA taNo, vinati mAnajo zakti e Apajo, dayAnidhi dIna para dayA kIje. tA. 1 bhAva syAdvAdatA zuddha bhAse; rAgadveSe bharyo, moha vairI naryo, sAdhI sAdhaka dazA, siddhatA anubhavI, | lokanI rItimAM ghaNuMye rAto; devacaMdra vimala prabhutA prakAze. tA. 7 krodhavaza dhamadhamyo, zuddha guNa navi ramyo, zrImad devacaMdrajI bhamyo bhavamAMthI huM viSayamAto. tA. 2 kavi paricaya : AdaryuM AcaraNa, loka upacArathI, zAstranipuNa, zAsana prabhAvaka, dravyAnuyogI adhyAtmayogI zAstra abhyAsa paNa kAMI kIdho; kavivara zrImad devacaMdrajIe potAnA 66 varSanA jIvanakALa zuddha zraddhAna valI, Atma avalaMbanavinu, daramyAna sAhityanI anupama sevA bajAvI che. teozrIno janma tehavo kArya tiNe ko na sIdho. tA. 3 saM. 1746mAM thayo hato. teo ucca koTinA bhakta ane dArzanika svAmI darizaNa samo, nimitta lahI nirmalo, hatA. potAnI kalama dvArA jena dharmanA tattvonuM pratipAdana karyuM - jo upAdAna e zuci na thAze; che. jenA darzananA gahana siddhAMtone potAnI viziSTa zakti dvArA doSa ko vastuno, ahavA udyama taNo, gadya ane padya baMnemAM utAryA che. lagabhaga cada gadya kRtio, | svAmI sevA sahI nikaTa lAze. tA. 4 aDhAra jeTalI padya kRtio, sajhAyo, pUjA o, pado, vagerenI svAmI guNa oLakhI, svAmIne je bhaje, racanA karI che. temaNe nizcayane prAdhAnya ApyuM che. paNa vyavahAra darizaNa zuddhatA teha pAme; mArgano virodha nathI karyo. temanuM vipula sAhitya zAMtarasano jJAna cAritra tapa vIrya ullAsathI, anubhava karAve che. temanuM dArzanika sAhitya e jaina sAhityanuM | karma jIpI vase mukti dhAme. tA. 5 gorava che. vivecana : na saMbujhajha' e amRtavANI mArA uddhAra mATe vahAvo! he prabhu! jema jemanA upara avazya zrutadevatAnI abhUta kRpA utarI che ane caMDakauzika, caMDa eTale krodhita hato tathA kauzika eTale ghuvaDa-sUryane jeonA anubhavagamya tattvaciMtana karAvanAra graMtho, stavano, pado na joI zakanAra, aMdhakAramAM ja ramaNatA, karanAra evo huM; evA mane dvArA spaSTa anubhava thAya ke teo vizuddha samakitane dhAraNa karanArA tAravA Apa padhAro! Apa sivAya mAruM kalyANa koNa karaze? he haze evA zrImad devacaMdrajI ma.sA. (vi. saM. 1746 thI 1812)nA prabhu ! mArAmAM to mAtra pAmavAnI zakyatAo ja che paraMtu e sAdhya A zrI vIprabhunA stavanamAM sAdhake paramalakSya pAmavA kaI sAdhanA kevI rIte pAmavAnuM baLa-vIrya Apa ja pradAna karo! he svAmI, huM Apano dAsa karavI enuM saraLa chatAM jJAnagarbhita bhakti dvArA varNana karyuM che. chuM. ApanA bhakto agaNita che paraMtu mAre manano tuM eka ja nAtha che. tAra ho tAra prabhu sevaka bhaNI, jagatamAM eTaluM suyaza lIje mATe he dayAnidhI! A dAsa dIna upara dayAdRSTi karo ane A bALane dAsa avaguNa bharyo, jANI potAtaNo, dayAnidhi dIna para dayA kIje..(1) ApanA aciMtya aizvaryamAM dAkhala thavAnuM baLa Apo! Apa mane bhAvanA : he vIra prabhu! Apa jema dRSTiviSa sarpa caMDakauzikane tAro ! tAravA kanakakhala udyAnamAM padhAryA, ema anaMta karUNAnA sAgara! vivecana : A bhavanI sArthakatA to ja che, jo A manuSyabhavamAM A sevaka upara mahera karo, ane ApanA mukhamAMthI 'bujhajha, bujhujha kiM graMthabheda-samyakatvanI prApti thAya. samyakdarzana prApta karavAnA utama
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka lakSyane dhAraNa karanAro sAdhaka sau prathama, potAnAmAM rahelA zalyo- AtmaspaMdanA sukhano lezamAtra paricaya nathI. mATe huM A saMsArasukhono bhUlo-avaguNonuM sAcuM avalokana kare che. ane e bhUlo dUra karavA sahajatAthI tyAga karI zakato nathI. jyAre saMsArasukho sAnukULa thAya sAmarthyavaMta evA paramAtmAnuM divya zaraNa le che. A samarpaNa dvArA ja che tyAre huM emAM Asakta, ramamANa thAuM chuM. lobhAI jAuM chuM. he prabhu sAthe saMparka sadhAya che. jevuM samarpaNa tevuM prabhunI kRpAnuM avataraNa! prabhu ! jyAM sudhI mArAmAM zuddha jAgRti nahIM Ave ke A saMsArI sukho zaraNAgati dvArA ja divya zaktinI UrjA sAdhakamAM vahe che. zraddhA vagara ahitakara che, ayogya che, choDavA yogya che, tyAM sudhI huM enAthI A divya UrjA joIe eTalo lAbha upajAvI zakatI nathI. mATe prAthamika mukta kaI rIte thaI zakIza? A zuddha samakita mArAmAM pragaTa thAya e bhUmikAmAM sAdhaka anubhave che ke- 1, pote adhUro che-bhUlabharelo mATe sahAya karo he prabhu!. che. 2. bhUlamAMthI mukta thavAno upAya che. 3. A zalyamAMthI mukta vivecanaH mohagarbhita ane du:khagarbhita vairAgya dvArA mukti zakya thavA mATe paramAtmAnI divya zaktio sarvottama sAdhana che. 4. zraddhA nathI. jayAre potAnI IcchA mujaba banAva ghaTita thato nathI tyAre rAkhavI anivArya che. tathA pa. jeTalI adhika zraddhA-samarpaNa eTalo saMsAra duHkhamaya lAge che. jyAM sudhI A du:khagarbhitapaNuM che tyAM adhika divya saMcAra vahana thAya che ! sudhI A "bhArelA agni che; kyAreya paNa uthalo mArI ane prajvalita rAga dveSe bharyo moha vairI naDyo, lokanI rItImeM ghaNuM rAto thaI zake ema spaSTa mAnavuM. jyAre potAnI marajI pramANe banAva krodha vaza dhamadhamyo, zuddhi guNa navi ramyo, bhamyo bhavamAMthI huM viSayamAM to...(2) utpanna thAya chatAM e padArthamAM Asakti , lobha, mAna nA pragaTe tyAre bhAvanA : he prabhu! tuM to sAmarthyavaMta che ja, tane sarva jJAna che, samajavuM ke jJAnagarbhita vairAgya pragaTa thaI rahe che. A jJAnagarbhita chatAM huM kevo chuM e sAco ekarAra karavo Avazyaka che. "mukti pAmavA vairAgya dvArA ja mukti zakya che. haju malinatAmAM rahelo sAdhaka, A zoka, mATe bhUlano ekarAra e cAvI che!he prabhu! rAgadveSathI bharelo, udAsInatA, kheda, glAni, nArAjagIvALA vairAgyane jJAnagarbhita verAgyamAM jenAmAM gamo-aNagamo, sAruM-narasuM, yogya-ayogya, A hovuM paloTavA mATe prabhune vinaMtI kare che ke Apa mane sahAya karo, tAro. jaIe, A na hovuM joIe, abhAva-vibhAva ane durbhAva jenAmAM svAmi darizana samo, nimitta lahI nirmaLo, jo upAdAna e zuci thAze. satata vahyA kare che tathA sarva samaye potAno sva-bacAva karavA rUpI doSa ko vastuno athavA udyama taNo, svAmI sevA sahI nikaTa lAze.(4) atyaMta kliSTa moha jenAmAM satata vidyamAna che tevo huM pAMceya IdriyonA bhAvanA : he prabhu! ApanA darzana e ja sarvottama nimitta che. sUrya viSayomAM Asakta ane lubdha ane potAne Icchita prApta thatuM nathI jema rAtrIno nAza kare, ema sUryathI anaMtataNA tejasvI evA Apane tyAre krodhita thaI, yenakena prakAreNa eTale mAyAcAra karIne paNa pAmIne paNa jo mArI zithilatA, aMdhazraddhA, mUDhatA, moha, pramAda prApta karavAnI pravRttivALo; tathA potAne Icchita prApta thAya tyAre abhAva dUra na thAya to e khAmI ApanI nahI paraMtu mArI ja che, mArA mAna sevanAro ane A viSayo vadhu prApta thAya ane choDIne na cAlyA avaLA puruSArthanI ja che. anAdikALathI mohane vaza thayelo huM, Apa jAya evo lobha karanAro huM... evA mane he prabhu tuM tAra, tuM tAra... jevA nirmaLa sAdhananI avahelanA karuM chuM, mArI para padArthanI vivecanaH Asakti ane vaLagaNane choDavA taiyAra ja nathI. svayaM prabhu dvAra upara sAdhaka, potAnAmAM rahelI malinatA spaSTa joI zake che, paraMtu e AvIne UbhA hoya ane huM emane avagaNuM tarachoDuM. AvI mArI haju eTaluM baLa-vIrya phoravI zakato nathI ke e A anAdikALathI dIna, dayanIya, jugupsApreraka dazA che. pariNati che. he prabhu! mAru zuM poSelA viSayo tathA kaSAyonI jaMjALamAMthI svayaM chUTo thaI zake, mATe thaze? Apa ja mane ugAro..AvI tIvra vedanAnA pratApe prabhunuM amogha e sAdhaka, tIvra vedanA anubhavato thaze, sAcA aMtaHkaraNanA ekarAra mArgadarzana prApta thAya che. ane divya saMdezo pragaTe che, "he putra! karato thaze. prabhune nivedana kare che ke tame mane ugAro. ahiMyAM jJAnAtmabhaktithI thanAra sevana, pUjana, vaMdana, kIrtana dvArA tArAmAM potAnAmAM rahelA asAmarthyano svIkAra che tathA zaraNAgatimAM vadhu paramazakti jAgRta thaze ane tArA AtmAne paramAtmAtulya banAvaze !' saccAIno praveza che. vivecana : zuddha lakSya sAdhavA mATe zuddha sAdhananI anivAryatA che. AdaryuM AcaraNa loka upacArathI, zAstra abhyAsa paNa kAMI kIdho azuddha sAdhana dvArA zuddha sAdhyanI prApti azakya che. paramAtmA jevuM zuddha zraddhA na viNa Atma avalaMbInuM, tihAM lagI karmane koNe sidhyo..(3) vizuddha, nirmaLa nikalaMka sAdhana pAmIne ja sAdhaka potAnA zuddha bhAvanA : he prabhu ! A saMsAra mane du:khakara lAge che, kAraNa ke AtmasvarUpane pAme che. AvuM paramakalyANakArI sAdhana pAmIne paNa mane svAnubhavathI samajAya che ke A sarva padArtho nAzavaMta che, jo sAdhaka mArgAnusArI na bane to emAM, enI azraddhA tathA eno parivartanazIla che. svarUpa badalanArA che. kSaNika sukha ane apAradu:kha viparIta purUSArtha eja kAraNa hoya! sAcI kSaddhA pragaTe to sAco udyama ApanArA che. chatAM anaMtakALathI pahelA A viSayone bhogavavAnA pragaTe ja e nisaMdeha che. mATe sau prathama svAmInI sevA eTale svAmI saMskAro chUTatA nathI. mane AtmAno, AtmAnA sAmarthyano, paratve apratima, acala, niSpakaMpa zraddhA hovI e ja che. have sAdhaka
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 paramAtmA paratve avicala zraddhA rAkhato thako kevo urdhvagAmI puruSArtha nAtha ! samagrapaNe akriyamANa hovA chatAM Apa nAma-sthApanA-dravyaja kare, enuM varNana karatAM kahe che.... bhAva nikSepAo dvArA sakriya cho, mane ugAranAra, tAranAra cho e svAmI guNa oLakhI svAmIne je bhaje, darizana zuddhatA teha pAme nisaMdeha che. jJAna cAritra tapa vIrya ullAsathI, karmane jIvI vase mukti dhAme.(5) vivecana : cAtaka AkAza tarapha mIMTa mAMDI avirata rAha jue che bhAvanA : he prabhu! ApanA paratvenI zraddhA tathA saMpUrNa ane varasAda varasavuM paDe che; ema bhaktanI sAcA hRdayanI arajI zaraNAgatinA pratApe utpanna thatI divya UrjAnA kAraNe ApanA agAdha bhagavAna avazya sAMbhaLe che. nirmaLa zraddhA evuM zastra che jenA dvArA guNono sAkSAtkAra thavA lAgyo che. he paramAtmA! mane spaSTa azubhakarmo saMkramaNa pAmI zubhamAM parivartana pAme che. sAdhaka prabhune anubhavAya che ke sarva anaMta jIvo mArA tulya che, emanAmAM paNa jIvaMta anubhave che, pratyakSa-hAjarAhajura anubhave che. A zraddhAnA mArA jevI aciMtya zaktio samAyelI che. ane A darzana thatAM pratApe ja lokottara phaLa prApta thAya che. A lokottara gaNita sAmAnya sahajapaNe sarva jIvo paratve ahiMsakapaNuM pragaTa thaI rahyuM che ! prabhu! tarka, buddhi dvArA samajAtuM nathI. e paNa AtmA che, samatulya che, e paNa sattAe (Potentially) vinati e mAnajo zakti e Apajo, bhAva syAdvAdatA zuddha bhAse siddha buddha mukta che. A divyajJAna e ja to paramasatya che! mArAthI sAdhI sAdhaka dazA, siddhatA anubhavI, devacaMdra vimaLa prabhutA prakAze..(7) jANatA ke ajANatAM, mana-vacana ke kAyAthI, karavAthI, karAvavAthI ke bhAvanA: he prabhu! mArI vinaMtI svIkArajo ane mane e zakti anumodana karavAthI koI jIvane du:kha, kheda, bhaya, nArAjagI na thAya Apajo ke huM bhedavijJAna prApta karuM, huM AtmA ane jaDa padArthano A ja to bhAva acorya rUpI parama zuddha cAritra-AcaraNa che! je banI bheda spaSTa anubhavI zakuM ane anAdikALathI huM para ne mAruM samajato rahyuM che te jUnA karmo khapAvavA mATenuM saMvara, nirjarA dvAra che, ane e Avyo chuM. A parapadArthanA AkarSaNanA cuMgalamAMthI mukta thaI, banAva utpanna karanAra nimitta mAro parama upakArI che; AvuM divya potAnA sAcA svarUpane oLakhIne A manuSyabhava sArthaka karato thako, jJAna e ja to anyamAM rahelAM "brahma'nI oLakha karatAM parama tapanuM siddhatva prakAza mArA jIvanamAM patharAya-phelAya-prasAraNa pAme ! he prabhu! pAlana che! potAnA ahaMkAra, mamatva, Asaktino sarvathA nAza thavo A sarva kArya huM ApanI ja divya urjA laIne karIza mATe he vardhamAna e ja sarvottama aparigraha rUpI paramavIryanuM pramharaNa che! A pAMceya svAmI! Apa mane tAro, potAno banAvo, potAnI pAse bolAvo! mahAvratonuM pAlana karatAM thakI sahaja svarUpe "rAtrI bhojana tyAga' vivecana : tattvajJAnathI bharapUra evI bhakti, parama pUjya devacaMdrajI rUpI aMdhakAra karmakSaya nipaje che! aho prabhu! Apa samartha cho! ma.sA.nA A stavanamAM chalakAya che. bALa banIne vinaMtI karatAM, jANe vivecanaH prabhu zraddhA tathA saMpUrNa zaraNAgatinA pratApe samyadarzana- A zraddhA-samarpaNa paNa ApanA pratApe ja prApta thaze evI hRdayasparzI jJAna-cAritra tapa ane vIrya rUpI dharma pragaTe che, aNuvrato ane bhAvanA sAdhakamAM rahelA sahajamAtrane hRAsa karAvanAra nIvaDe che ! prabhu mahAvratonuM pAlana karAvanAra nIvaDe che. dharmanA pAlananA phaLa-svarUpe jIvaMta che. mArI AsapAsa sarvatra che. emanI sAthe saMparka sAdhI zakAya AvaraNo-baMdhano-karmathI mukti thAya che. mUDhatA, pramAda, mithyAtva, ema che. evA atUTa vizvAsa sAthe; tathA prabhu vItarAgI hovA chatAM rAga, dveSa, moha e sarve aMdhakAranA prakAro che. A aMdhakAranuM sevana mArA aMtaHkaraNanI arajI sAMbhaLaze evI anubhUti dvArA stavanA e ja apekSAe rAtrI bhojana che. samyak zraddhAjanya dharmanA pratApe A karavA thakI jANe 'kitriya vaMdIya mahiA, jee logassa uttamA sidhdhA, aMdhakArano nAza thAya che. mATe sAdhaka prabhune sevaka banIne zraddhAnA ArUSNa borilAbha, samAvira muttama ditu'..AvI samarpaNayukta prAgaTya mATe vinamra bhAve vinaMti kare che. kirtana vaMdana ane mahimAnuM gAna dvArA aciMtya zakti sAmarthyavaMta jagata vatsala mahAvIra jinavara suNo, citta prabhu caraNane zaraNa vAco prabhunI bhakti karavA thakI, bhAva Arogya, bodhilAbha ane samAdhinI tArajo bApajI nija birUda rAkhavA dAsanI sevanA rakhe jozo...(6) prApti avazya thAya che. e khAtrI chalakAya che! zraddhAyukta samarpaNa bhAvanA : he mahAvIra prabhu ! bhale Apa siddhazilAmAM birAjamAna evI zarUAta che je mokSapada apAvavA mATe sakSama che. ane A zraddhAcho, bhale Apa vItarAgI, parama samatvanA dhAraka cho chatAM Apa vagara samarpaNa A kaLikALamAM paNa zakya che. ArAdhya che. pAmI zakAya ema mArI kathanI kone kahIza? Apa to parama vAtsalyavaMta lokottara mAtA che. e pracaMDa vizvAsa A bhaktipUrNa jJAna stavanamAM chalakAya che! cho, Apa mArI araja svIkAro! he nAtha, mAre svasvarUpa pAmavuM che, dravyAnuyogIkavi zrImaddevacaMdrajI racita A stavana temaNe racela covIzInuM mAre siddha buddha mukta thavuM che paraMtu mAruM vartana ethI sAva viparIta che. aMtima stavana che. je "kaDakhAnI dezI' rAgamAM lakhAyuM che tethI geya banyuM che. huM pudgalamAM-padArthamAM-bAhyamAM bhUlo paDyo chuM. Asakta thayo chuM. kavi devacaMdranA A stavanamAM gahana bhAvo kavie saraLa bAnImAM abhivyakta chatAM he svAmI! Apa mAruM A ayogya vartana na jotAM, mArI AjIjI karIne temanI kAvya pratibhAnI pratIti karAvI che. * * * sAMbhaLazo ane mane ApanA gurUtvAkarSaNa dvArA AkarSita karazo! he amUlya,vAlakezvara roDa, muMbaI-400006 phona : 022 2364 1236.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka 41 tuma dITha atihi AnaMda! I padmazrI DaoN. kumArapALa desAI [padmazrI DaoN. kumArapALa desAI jaina dharmanA vizva pracAraka che. prasiddha lekhaka, prabhAvaka vaktA ane niSThAvAna patrakAra che. teozrI lagabhaga 101 graMthonA sarjaka che. temaNe gujarAta vizvavidyAlayamAM gujarAtInA prAdhyApaka tarIke lagabhaga cAlIsa varSanI dIrgha sevA ApI che. ] bhAva jyAre cUMTAI ghaMTAIne te rIte "avaranI ANa'no nAre prabhu nahIM mAnuM, nahi mAnuM re, avaranI ANa bhItaramAMthI ekAeka pragaTa thAya, asvIkAra kare che. e anya koI tyAre prAraMbhe ja kAvya enI | // nAre prabhu // Izvarane mAnavAne badale tIrthaMkara parAkASThAne sparze che. emAM mAhare tAruM vacana pramANa re nAre prabhu // (e AMkaNI) hari harAdika deva ane rA, te dIThAM jagamAMya re;. prabhu mahAvIrano svIkAra kare che taLeTIthI zikhara sudhInI kramika ane enAM vacanane pramANa mAnIne yAtrA hotI nathI, paraMtu zikharathI bhAminI bhramara bhrakuTIe bhUlyA, te mujane na suhAya. sAdhanA mArge cAle che. kavi kahe che | // nAre prabhu //1 // AraMbhIne taLeTI sudhInI yAtrA ke hari, hara Adi devone khUba ke Ika rAgI ne ke Ika ke bI, ke Ika lo bhI deva re; hoya che. kavinA bhItaramAM tIvrarUpe joyA, paraMtu e badhA to ke Ika mada mAyAmAM bhariyA; kema karIe tasa seva. bhaktinuM bhAvavaloNuM cAlatuM hoya 'bhAminInI bhramara bhrakuTi'ne ane emAMthI sIdhesIdhuM darzananuM | // nAre prabhu / 2 // kAraNe jIvanamAM bhUlyA paDyA che. navanIta maLe, e rIte A mudrA paNa tehamAM navi dIse prabhu, tuja mAMhelI tila mAtra re; ahIM 'bhAminI bhramara bhrakuTie te dekhI dilaDuM nahi rIjhe, zI karavI tasa vAta. stavanamAM kavi pahelAM pariNAmanI bhUlyA" evo sarasa 'bha" akSarano vAta kare ane e pachI enI | // nAre prabhu //3// prAsa mUkIne racanAkAre bhavabhramaNa tuM gati tuM mati tuM muja prItama, jIva jIvana AdhAra re; pazcAdabhUmikA rUpe kAraNonI vAta sarjatI vikArasthitine ujAgara karI rAta divasa ravanmAMtaramAM hI, tuM mahAre niradhAra. kare che. dIdhI che. _// nAre prabhu //4// - stavanano upADa to juo ! prathama paMktimAM "nahIM mAnuM re kavi kahe che, avaguNa sahu uvekhIne prabhu, sevaka karIne nihALa re; avaranI ANa' kahIne kavie "nAre prabhu nahIM mAnuM, nahi jaga-baMdhava e vinaMti mArI, mahArAM savi du:kha dUre TALa. avaranA prabhunI ane potAnA mAnuM re, avaranI ANa.' | // nAre prabhu //pa/ prabhunI vAta karI che. prabhu mahAvIra covIsamA prabhu tribhuvana-svAmI, siddhArathanAM naMda re; A paMktimAM ke vI dRDha paranI AsthAnI sAthosAtha trizalAjInA hAnaDIyA prabhu, tuma dIThe atihiAnaMda. saMkalpabaddha zraddhA jhaLake che, paNa tulanAtmaka buddhithI teo anya devo e pachI tArkika ane tulanAtmaka | // nAre prabhu //6 // sAthe sarakhAmaNI kare che. AmAM buddhithI potAnA vicAro darzAve sumativijaya kavirAyano re, rAmavijaya kara joDa re; | koI dharma pratye kavine durbhAva nathI, che. koI stavanano "nAre'thI upagArI arihaMtajI mAharA bhavobhavanA baMdha choDa. paraMtu potAnA deva pratyeno daDha bhAva // nAre prabhu //7//. prAraMbha thAya te kevuM lAge ? ema che. e kahe che ke A jagamAM hari, 1 zrI rAmavijayajI kahIne kavi ApaNI samakSa eka hara jevA anerA deva jovA maLe che. zabdacitra khaDuM karI de che ! paraMtu e devo nArIsaMgathI rahita stavanamAM anya devonI e bhaktinA asvIkAranI vAta che ane e nahIM, balka sahita che. 'bhAminI bhramara bhUkuTie bhUlyA" e zabdo asvIkAra pachI je svIkAranI bhUmikA sarjAI che, tenAthI eno prAraMbha dvArA racanAkAre bhAvanI gatizIlatA ANI che. stavanamAM AvA thAya che. gatizIla zabdacitro sarjIne kavi enA bhAvane daDhAve che ane kahe che kAvyasamRddhinI dRSTie gujarAtanA Adikavi gaNAtA kavi, narasiMha ke je deva nArI saMgathI yukta hoya, e emane nApasaMda che. mahetA enA padano prAraMbha "jAgIne jouM to jagata dIse nahIM' ema evI ja rIte rAgI, dveSI, lobhI ke mada ane mAyAthI bharelA jAgIne jouM jevI bhAvakanuM tatkALa bhAvAkarSaNa karatAM zabdothI kare devonI sevA kaI rIte thaI zake ? stavananAM A caraNomAM anya che. Ama ahIM stavananA prAraMbhe ja kavi bhaktanA AMtaracetanyane devo ane vItarAgadeva vaccenI tulanAo che. strI saMgane kAraNe vyakti jagADe che ane jANe mAthuM halAvIne makkamatAthI InkAra karatAM hoya saMsAramAM DUbelI rahe che. enI AsanA-vAsanA vacce jIve che. bhautika
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 vRttio ane lAlasAo ene pajave che, jyAre tIrthakara mahAvIra to padArthone jANanArA che. temanAthI koI padArtha ajANyo nathI. sarva strI, saMpatti ke zastra pratye koI paNa prakAranI lezamAtra mamatA rAkhatA padArthone joI zake tevuM jJAna temane prApta thayeluM che, je kevaLajJAna nathI ke enI prAptinI koI icchA, apekSA, eSaNA ke khevanA dharAvatA kahevAya che. nathI. AvA vItarAga ane sarvajJa mahAvIra para kavi vArI jAya che ane AvI bAbatomAM mUrNArahita hovAthI ja teo vItarAga kahevAyA. emane potAnuM sarvasva samarpita kare che. jIva ane jIvananA AdhArarUpa khuzAmata karanAra ke khunnasa dAkhavanAra tarapha koI rAga ke dveSa nathI, evA prabhu mahAvIrane kavi potAnA prItama tarIke oLakhAve che ane babbe mitra ane zatru pratye samAnabhAva che. "yogazAstra' (1-2)mAM emanI bhakti-upAsanAmAM ja potAnI gati, mati, zvAsa, samarpita zrI hemacaMdrAcArye A bhAvanuM kevuM mArmika varNana karyuM che karavAno nirdhAra kare che. pannage ca surendre ca, kauzake paadsNspRshi| ahIM kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAyae 'vItarAgastava' (10-8)mAM nirvizeSamanaskAya, zrI vIrasvAmine namaH / / karelI prabhu mahAvIranI stutinuM smaraNa thAya che(Indra caraNomAM namaskAra karatA hatA, caMDakauzika nAga paga para zamomutot mukta rupe, sarvAtmasu pAm mutA DaMkha deto hato, A baMne pratye jemanuM mana samAna hatuM evA mahAvIrane sarvAmutanidhIzA, tuSya mAvate nama: huM namaskAra karuM chuM.) (prabhu ! tamArI zAMti adbhuta che, adbhuta che tamAruM rUpa, sarva A stavanamAM racanAkAre zrI sumativijayanA ziSya zrI rAmavijayae jIvo pratyenI tamArI kupA abhuta che, tame badhA abhutonA bhaMDAranA prabhu mahAvIranI vItarAgatAne anya devonI tulanA dvArA pragaTa karI svAmI cho, tamane mArA namaskAra.) che, to bIjI bAju devo to lobha, rAga, dveSa, mada ke mAyA jevI koI stavananA svarUpano vicAra karIe to racanAkAra prabhuguNakIrtananI ne koI vRttiothI gherAyelA hoya che, jyAre mahAvIra vItarAga paramAtmA sAthosAtha kyAreka svaniMdA paNa karatA hoya che. e potAnA avaguNo to evA che ke jemanA jIvanamAMthI rAga cAlyo gayo che. emane saMsAra batAve che ane potAnI truTio ane nabaLAIo darzAvIne emAMthI sAthe koI premasaMbaMdha hoto nathI ane tethI koInAya tarapha dveSa eTale UgaravA mATe tIrthakarane vinaMtI kare che. ke verajhera hotA nathI. emaNe moha ane kaSAya para vijaya meLavyo che. ethI ja ahIM racanAkAra tIrthakara mahAvIrane potAnA avaguNanI A moha ajJAna jagAve che, to kaSAya jagADe che Aveza. A rIte upekSA karIne sevaka pratye dRSTi karavAnuM kahe che ane "jagabaMdhava'ne jemanA jIvanamAMthI rAga, dveSa moha, kaSAya jevA AMtarika zatruo vinaMtI kare che ke tame to jagata sAthe maitrI dharAvanArA cho. tame mArA cAlyA gayA che te vItarAga prabhu kahevAya che. "jina" eTale jitanArA. pratye najara karo ane mArAM saghaLA du:kha dUra karo. ane emaNe jItyA che potAnA AMtarazatruone. ahIM kavi khuzAlamuninA 'nimijina stavana'nuM smaraNa thAya che. stavananI trIjI paMktimAM kavi anya devonI mudrA sAthe prabhu emAM paNa bhagavAna pAse prAptinI AzA che ane 'jagabaMdhava' bhagavAna mahAvIranI mudrAnI tulanA kare che ane kahe che ke tArI mudrAmAM amane e Apaze evI zraddhA che. kavi akSaya khajAno dharAvatA "sAhibAne je jovA maLe che, te anya devonI mudrAmAM lezamAtra najare paDatuM nathI. sevakane kazuMka ApavAnI vinaMtI kare che. enA darabAramAM rAta-divasa A bhAvane racanAkAra A rIte pragaTa kare che. Ubho rahIne saheje khAmI na Ave te rIte pote sevA kare che ane mudrA paNa tehamAM navi dIse prabhu, tuja mAMhelI tila mAtra 2; chelle teo jinavarane vinaMtI kare che: te dekhI dilaDuM nahi rIjhe, zI karavI tasa vAta.' mujane Apo vahAlA vaMchitadAna jo, prathama be kaDImAM kavie vItarAga prabhunI vizeSatA darzAvyA pachI jeha re tehavo chuM to paNa tAharo re; A trIjI kaDImAM vItarAga paramAtmAnI mudrAnI vAta karI. vItarAgatAne vahAlo vahelo rUDo sevaka vAna jo, kAraNe prabhu mahAvIranI mudrA ati prabhAvita kare che. prabhu mahAvIranI doSa na koI re gaNajo mAharo re. AMkho namaNI eTale ke DhaLelI che. emanA caherA para gussAnI eke jagabaMdhava jANIne tAha re pAsa jo, rekhA nathI. emane jotAM mAtra emanA parama vAtsalyano anubhava Avyo re umAha dharakIne nehazuM re, thAya che. emanA hAthamAM, khabhe ke emanA deha para koI zastra nathI. zrI akhayacaMdrasUrIza pasAthe Aza jo, emanI bAjumAM koI nArImUrti nathI, pariNAme teo sAce ja vItarAga saphaLI phaLI che khuzAla munine jehazuM re. eTale ke nirmohI prabhu lAge che. A stavanamAM prabhune prItama kahevAmAM AvyA che ane mahAyogI stavananA racanAkArane rAgIdeva nahIM, paNa vItarAgI prabhu mahAvIra AnaMdaghanajIe paNa RSabhajinanA prathama stavanamAM emane 'prItama joIe chIe. AvA vItarAga prabhu mahAvIra traNeya kALanA sarva kahyA che.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka A stavananI chellI be kaDImAM kavi ati guNastotra ane AzIrvAdAtmaka stotra- ema AnaMdamAM AvIne tribhuvanasvAmI covIsamAM pAMca prakAra pADavAmAM AvyA che. jyAre tIrthakara bhagavAna mahAvIranI vAta kare che. keTalAka traNa ja prakAra Ape che ane te rAjA siddhArthanA putra ane rANI trizalAnA ArAdhanAstotra, arcanAstotra ane vhAlasoyA saMtAnanI vAta karI, potAnA prArthanAstotra. AvI ja rIte dravya, karma, vidhi upakArI arihaMtane bhavobhavanA baMdhanamAMthI ane abhijana e rIte stotranA cAra vibhAga mukta karavAnI vinaMtI kare che. paNa pADavAmAM Ave che. viSaya ane agAustavananI pAMcamI paMktimAM 'sarva duHkho rajUAtanI dRSTie paNa stavananA judA judA dUra karavAnI vAta' hatI ane e sarva duHkho dUra vibhAgo pADavAmAM AvyA che. karavA pAchaLano hetu e hato ke tIrthaMkara prabhu stotraracanAnI A jaina paraMparAno prAraMbha mahAvIra svAmI emane bhavabhramaNamAMthI mukta karIne saMskRtamAM siddhasena divAkarathI thayelo jovA mokSamArge laI jAya. maLe che. paMDitazrI sukhalAlajI siddhasena A rIte A stavanamAM prAraMbhe tIrthaMkara prabhu divAkarane "Adya jaina tArkika, Adya jaina kavi, mahAvIranA viziSTa guNonuM ciMtana karavAmAM Adya jaina stutikAra, Adya jainavAdI, Adya AvyuM che. pachI prabhusamarpaNa ane pachI prabhunA jaina dArzanika ane Adya sarva darzana saMgrAhaka' jIvanamahimAnuM gAna karavAmAM AvyuM che. mAne che. A stotrasAhityamAMthI prAdezika jaina paraMparAmAM prabhupUjana mATe stavanano bhASAmAM stavananI paraMparAno udbhava thayo kAvyaprakAra pracalita che. A stavanane mATe che. prAraMbhe A stavanomAM saraLa, saMkSipta ane stotra, stava ane saMstava jevA saMskRta zabdo guNapreraka stuti ja karavAmAM AvatI, paNa maLe che, je stavananA paryAyavAcI zabdo dhIre dhIre eno vikAsa thatAM emAM anya gaNAya. A stavanano hetu avasarpiNI kALamAM viSayono samAveza thavA lAgyo. bharatakSetramAM thaI gayelI covIsa tIrthakaronI prastuta zrI mahAvIra jina stavanamAM stavanA karavAno che. A tIrthakaro samAna munirAjanI zraddhA, bhakti ane bhAvanAno zakti ane prabhAva dharAvanArA che. teo triveNIsaMgama sadhAyo che. bhavabhramaNanA cotrIsa atizayothI yukta che. covIsa pherAmAMthI muktimArga tarapha laI javAnI vinaMtI tIrthakaro dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI bhinna che. samagra dRSTie prAsAdika bhASAmAM ane hovA chatAM guNamAM samAna che. teo aDhAra paribhASAnA boja vinA lakhAyeluM A stavana dUSaNathI rahita, upazamarasathI bharapUra ane kavinI pragADha prabhubhaktino sparza karAvI jAya pUrNAnaMdamaya che. AvA tIrthakaranAM stavano che. vizuddha aMtaHkaraNathI, bhAvapUrvaka gAvAthI 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, samyakatvanI zuddhinuM tAtkAlika phaLa ane mokSanuM pAlaDI, amadAvAda-380 007. paNa kAma che. java daInabo dhi Teliphona : 079-26602675. jJAnabodhi ane caritrabodhino lAbha meLavIne mobAIla : 09824019925. stavanarUpa 'bhAvamaMgala'thI muktinuM mahAsukha ( prabuddha jIvana saujance dAtA pAme che. rUpiyA nAma stavananA sAhityakAramAM jinezvaradevanA 60000 DaoN. jazavaMta ema. zAha viziSTa sadgaNonuM kIrtana karavAmAM AvyuM (eprila, me, jUna-2013) hoya che. be prakAranI stavana ke stotraracanA | 20000 vinoda je. vasA (mArca-2013) maLe che. eka prakArate namaskArarUpa stotra ane || 21000 zrImatI hemalatA zivubhAI bIjo prakAra te tIrthaMkaranA guNakIrtanarUpa lAThiyA parivAra stotra. A stotranA judA judA prakAra jovA eprila-citro saujanya maLe che. nAmastotra, rUpastotra, karmastotra, 101000 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane prApta thayela anudAnA dIpacaMda TI. zAha pustaka prakAzana rUpiyA nAma 30000 kAmadhenu egro-kema InDasTrIjha 30000. jamanAdAsa hothIbhAI mahetA anAja rAhata rUpiyA nAma 25000 IlAbena AnaMdalAla saMghavI 20000 AzA hasamukharAya saMghavI 15000 InnaravhIla klaba oNpha bombe ceriTI TrasTa 11000 jayazrI esa. pArekha 10000 kaMcanabena zAha 2500 parInI zAha 1000 bhUpendrabhAI zAha 1000 jayaMta TiMbaDiyA 1000 eka bhAI taraphathI 87500 kizora TimbaDIyA keLavaNI phaMDa rUpiyA nAma 1000 hasamukha TiMbaDiyA 1000 jayaMta TibaDiyA 1000 eka bhAI taraphathI 3000 prabuddha jIvana nIdhi phaMDa rUpiyA nAma 100001 paMkaja Ara. zAha 20000 AzA hasamukharAya 10000 ema. ke. zeTha 10000 kaMcanabena zAha 5000 sI. ke. parIkha ceriTebala TrasTa 5000 kalpanA manoja zAha 150001 janarala phaMDa rUpiyA nAma 10000 sI. ke. parIkha ceriTebala TrasTa,punA 10000 saMgha AjIvana sabhya rUpiyA nAma 5000 nIlA parIkha 5000 anudAnanI vadhu vigata DAbI bAjunI kolamamAM
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 siddhArathanA he naMdana vinavuM | DaoN. mAlatIbahena zAha [ Do. mAlatIbahena zAhe ema.e. karyA bAda upAdhyAya yazovijayajI kRta 'jJAnasAra' graMtha para saMzodhana karI pIeca.DI.nI padavI prApta karI. amadAvAdanI aMdhazALAmAM cAra varSa ane bhAvanagaranI zAmaLadAsa kolejamAM adhyApana kArya karyuM. mAlatIbahena racita "nagarazeTha zAMtidAsa zeTha" graMthanI bIjI AvRtti taiyAra thaI rahI che. A. pradyumnasUri sAthe temaNe 'jJAnasAra' graMthanuM saMpAdana karyuM che. "jJAnasAranuM tattvadarzana' nAme temanI thisisa prakaTa karI che. ] upara Apela covIsamA - siddhArathanA re naMdana vInavuM (kAvya) pitA pAse to putra hakkathI mAMge stavanamAM bhagavAna mahAvIranA siddhArathanA re naMdana vInavuM, vInataDI avadhAra; te rIte potAne traNa ratana jIvananI rekhAone saMkSepamAM bhavamaMDapamAM re nATaka nAcIyo, have muja dAnA devAra siddhArathana (1) ApavAnuM jaNAve che. A traNa AlekhIne potAne saMsArathI pAra traNa ratana muja Apa tAtajI, jima na Ave re saMtApa; ratana (ratna) te samyagU darzana, utAravA mATe vinaMtI karI che. A dAna deya'tA re vaLI kozara kizI, Apo padavI re Apa. siddhA (2). samyam jJAna ane samyaguM cAritra. stavananI saraLatA ane mAdhuryane caraNa aMguThe re merU kaMpAvIyo, moDayuM suranuM re mAna; A traNa ratnanI prApti jo thaI kAraNe tene gAtA gAtA bhaktanuM karma taNAM te re jhagaDA jilIyA, dIdhuM varasI re dAna. siddhA. (3) jAya to jIvanamAM pachI koI dIla DolI UThe che. prabhu pratye zAsana nAyaka zivasukhadAyaka, cho trizalA kukhe ratana; saMtApa Avato nathI. he prabhu! A bhaktane eTalo aMtaraMga prema che siddhArathano re vaMza dIpAvIo, sAhibanuM dhana dhana. siddhA. (4) traNa ratnonuM dAna ApatAM Apa ke te potAne saMsAra sAgarathI pAra vAcaka zekhara kIrtivijaya, gurU pAmI tAsa pasAya; kaMjusAI (kosa2) zA mATe karo utAravA mATe jAtajAtanI dalIlo dharmataNe rase nija cauvIzanA, vinayavijaya guNa gAya. siddhA. (5) cho? Apa mane evI padavI (traNa kare che. 1 upAdhyAya vinayavijayajI ratno dvArA) Apo ke jethI mArI - stavananI pahelI kaDImAM prati | kavi paricaya: dazA ane dizA sudharI jAya. prabhu 'siddhArathanA re naMdana' zabdothI to dayALu ane bhaktavatsala hoya teo bhagavAna mahAvIrane | upAdhyAya vinayavijayajI mahArAja Agama viSayanA prakAMDa vidvAna ane Ape avirata dAnanI gaMgA ' hatA. teoe A. hIrasUrinI pATa paraMparAnA vAcaka kIrtivijayajI udbodhana kare che. temAM ja deg vahAvI che to mane dAna devAmAM AtmIyatAno bharapUra bhAva pAse dIkSA lIdhI hatI. vinayavijayajIe racela 'zrIpAlamayaNArAsa' Apa zAne lobha karo cho? Apa upA. yazovijayajIe pUrNa karyo. A uparAMta vinayavijayajIe vizALa dekhAya che. siddhArtha rAjAnA putra mAro svIkAra karI, traNa ratnanuM evA he mahAvIra, mArI vinaMtI sAhitya sarjana karyuM che. 'zAMta sudhArasa' graMthamAM teozrIe bAra dAna ApI mane bhavabhramaNamAMthI Apa dhAraNa karo. arthAt A bhAvanAone vidvattApUrNa rIte samajAvI che. temaNe racela saMskRta 'loka mukta karo. vinaMtI pratye Apa jarApaNa durlakSa prakAza' graMtha paNa noMdhapAtra che. te uparAMta 'puNya prakAzanuM stavana' - trIjI kaDImAM mahAvIrajanmanI na sevazo. vinaMtI zuM che? to ? | kavizrInA bhaktahRdayanI pratIti karAve che. temaNe racela covIzInA vigatane vaNI laIne kavi jaNAve jaNAve che ke Apano bhakta evo t1" A stavanomAM temanI kalpanAzakti ane kAvyazaktinI pratIti thAya che. che ke Ape to ApanA janmahuM bhavamaMDapamAM ghaNAM nATakomAM zabdonA artha : abhiSeka samaye mAtra paganA nAcyo chuM. paNa have thAkI gayo avadhAra-vicAro;sAMbhaLo, jima-jema, kosara-kaMjUsAi, kIzI-zA mATe, (caraNanA) aMguThAne saheja chuM. to have dAna daIne mane pAra moDyuM-toDI nAMkhyuM, suranuM-devonuM, kukhe-kukSie. halAvIne AkhA merUparvatane utAro. athavA bIjo artha laIe kaMpAvI dIdho ane devo (sura)nA to mArA hAthe have dAna devarAvo jethI mArI mukti thAya. aneka bhavo abhimAnane toDI nAMkhyuM (mo). ApanA atulya balanA sAmarthyanuM sudhI huM bhavabhramaNamAM bhaTakyo chuM, saMsAranA raMgamaMca upara aneka bhAna karAvIne Ape iMdranuM abhimAna utArI dIdhela che. vaLI Ape to pAtro bhajavyA che, bhavacakramAM phasAyo chuM to have mane mokSanuM dAna jJAnAvaraNIyAdi ATha karmono kSaya karIne akSayapada prApta karyuM che. Apo. Ape to varasIdAna karyuM che to mane ATha karmone huM jItI zakuM evI bIjI kaDImAM bhagavAnane 'tAtajI' saMbodhana karIne tAta eTale (vadhu mATe juo anusaMdhAna pAnuM 47).
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka Aja mahArA prabhujI sphAmuM juo ghaDaoN. abhaya dozI [ DaoN. abhaya dozIe gujarAtI viSayamAM ema.e. prathama vargamAM pAsa karI 'jaina covIzI sAhitya' viSaya 52 saMzodhana karI muMbaI yunivarsiTImAMthI pIeca.DI.nI padavI prApta karI. muMbaInI mIThIbAi koleja (vilepAralA)mAM ghaNAM varSo prAdhyApaka tarIke kAmagIrI bajAvI, vartamAnamAM muMbaI yunivarsiTInA gujarAtI vibhAgamAM 'rIDara' tarIke kAryarata che. teo jJAnasatra, jaina sAhitya samAroha tathA vividha parisaMvAdomAM abhyAsapUrNa nibaMdho rajU kare che. teo pIeca.DI.nA mArgadarzaka che.] zrI mahAvIrasvAmI stavana Aja mhArA prabhujI ! sAhamuM re juvo sevaka kahIne bolAvo Aja mhArA prabhujI! mahi2 ka2Ire sevaka sAhamuM nihALo karuNAsAya2 mahira karIne, atizaya sukha bhUpALo. Aja...1. bhagatavachala zaNagatapaMjara tribhuvananAtha dayALo, maitrIbhAva anaMta vahe aniza, jIva sayala pratipALo. Aja...2 tribhuvana dIpaka jIpaka ariMgaNa, avighaTa jyoti-prakAzI, mahAgopa niryAmaka kahIye, anubhava rasa suvilAsI. Aja...3 mahAmAhaNa mahAsArathIM avitatha apano biruda saMbhALo bAhya atyaMtara arigaNa jore vyasana vighana bhaya TALo. Aja...4 vAdI tamahara taNi sarikhA aneka birudanA dhArI jItyA prativAdI nija matathI, sakala jJAyaka yazakArI. Aja...5 yajJakAraka cau vedanA dhAraka, jIvAdi sattA na dhAre, te tuja dinakara nirakhAthI, mithyA-timi2 52jAle. Aja...6 IlikA bhamarI nyAye jinesara, Apa samAna teM kIdhA, 45 vivecana kavie racela covIzInuM A aMtima-stavana che. covIzInI eka akhaMDa kRtirUpe racanA jotAM aneka kavioe stavananI phUlamALAnI ima aneka yaza trizalAnaMdana, tribhuvana mAMhe prasiddhA. Aja...7 muja mana girikaMdaramAM vasiyo, vIra 52ma jina siMha, have kumata-mAtaMganA gaNathI, trividha yoge miTI bIha. Aja...8 atimana rAge zubha upayoge, gAtAM jina jagadIza, saubhAgyasUri ziSya lakSmIsUri lahe, pratidina sayala jagIsa. Aja...9 ghavijaya lakSmIsUri prabhunA upakAradarzananA AnaMdanI anubhUti gAtuM stavana che. agharA zabdonA artha: sahAmuM=sAmuM, mahi2=kRpA, karuNAsAyara=dayAnA sAgara, ariMgaNa= duzmana, mahAmAhaNa=moTo mANasa, tamaha2=tamArA, tarazi= taNakhalA, cau=cAra, parajAle=dUra rahe, ilikA=iyaLa. kavi paricaya Abu pAsenA pAlaDI gAmamAM po2vADa vaNika kuTuMbanA hemarAja ane ANaMdabAInA ghare saM. 1797mAM eka tejasvI putrano janma thayo. temaNe A bALakanuM nAma suracaMda rAkhyuM. 17 varSanI vaye tapAgacchanI ANasura zAkhAnA AcArya vijayasaubhAgyasUri pAse temaNe dIkSA dhAraNa karI. A yuvAna sAdhunI vidvatA ane yogyatA joI e ja varSe temane AcAya padavI apAI ane AcAryapada bAda 'vijayalakSmIsUri' nAmathI oLakhAyA. vijayalakSmIsUrie 'upadezaprasAda' nAmaka saMskRtamAM vizALa graMtha racyo. gujarAtImAM 'cha aThThAInuM stavana' ane 'jJAnapaMcamI devavaMdana', 'covIzI' Adi kRtio racI. A sarva racanAomAM kavinI tattvanI UMDI samajaNa ane 52mAtmabhaktinI avirata dhArA vahe che. pUrNAhutino AnaMda aMtima stavanamAM gUMthyo che, to kyAMka prArthanAno sUra gUMthAyo che, to kyAMka 5ramAtmAnI sAthe saMvAda AlekhAya che. moTe bhAge kavio chellAM stavanamAM pUrNAhutinA AnaMdanI abhivyakti
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 mATe dhanyAzrI rAgane prayojatA hoya che. vijaya lakSmIsUrie paNa he prabhu, tame bhaktavatsala cho, zaraNAgatane Azaro ApanArA dhanyAzrI rAgamAM A stavananI racanA karI che. cho, tribhuvananA bhavya jIvone mArga dekhADanAra AzrayarUpa hovAthI stavanano prAraMbha eka komaLa yAcanAthI thAya che; tribhuvananAtha cho, dayAnA bhaMDAra cho, vaLI, Apa anyanA AtmAmAM 'Aja hArA prabhujI sAmuM juone rahelA siddhasvarUpane juo cho, jANo cho ane anubhavo cho. A sevaka kahIne bolAvo re.' siddhasvarUpa sAthenA parama sAdRzyane lIdhe sarvajIvo pratye ApanA he mArA prabhu! mArI sAme kRpAdRSTi karo ane mAro "sevaka tarIke AtmAmAMthI anaMta maitrIbhAva vahe che. A anaMta maitrIbhAvane lIdhe ja svIkAra karo. prabhunA sevaka banavAnuM, sevaka tarIke mAnyatA pAmavAnuM kIDIthI mAMDI kuMjara ane tamane pIDA ApanArathI mAMDI tamArI sevA saubhAgya bhakta jhaMkhI rahyo che. bhaktanA aMtaratamanI A kAmanA che karanAra sarvene tAravA tatpara cho. e bhale caraNamAM DaMkhanAra caMDakauzika ke, prabhu, mArI sevAno svIkAra kare. 'jaya vIyarAyasUtra'nI paNa prArthanA sarpa hoya ke caraNamAM caMdanano lepa karanAra Indra mahArAja hoya, e e ja che ke "tahavi mama hujja sevA, bhave bhave tuha calaNANaM'tamArA bhale gALo ApanAra gozAlaka hoya ke paramasevaka gautamasvAmI hoya, caraNonI sevA mane bhavobhava prApta thAo. bhakti hRdaya prabhu-caraNanI sarva pratye samAna karuNAdRSTi ja prabhunI ananya vizeSatA che. AthI ja sevAne kema jhaMkhe che? mohanavijayajI mahArAja (laTakALA) Ano vijaya lakSmIsUri paramAtmAne jIvamAtranA pratipAlaka tarIke oLakhAve uttara bahu suMdara rIte Ape che; koDI TakAnI ho cAkarI, paramAtmA tribhuvananA dIpaka che ane rAgadveSAdi-atyaMtara zatru prApati viNa na lahAya re. para vijaya saMpadA prApta karanArA che. paramAtmAne mATe zAstramAM cAra paramAtmAnI sevA kroDa TakAnA mUlyavALI che, prApti eTale ke upamAo darzAvI che; jemAM sarvaprathama paramAtmAne "mahAgopa' kahyA sadbhAgya vinA laI zakAtI nathI. prabhu kRpAdRSTi kare ane sevA karavA che. govALa gAyone samyagU mArge laI jAya, temanuM rakSaNa kare e rIte IcchanArano sevaka tarIke svIkAra kare, eTale paramAtmAnA aMtaraMga paramAtmA jIvamAtrane samyam mArga darzAve che ane temanuM rakSaNa kare vartuLamAM sthAna maLyuM kahevAya. prabhue bhaktanI lAyakAtano svIkAra che, mATe paramAtmAne mahAgopa kahyA che. e ja rIte saMsArarUpI bhiSaNa karyo kahevAya. guNasthAnakanI paribhASAmAM kahIe to, cothA sAgaramAM mahAtophAnonI vacce bhavyajIvonuM yogya rIte rakSaNa karI guNaThANAno nizcaya karI Apyo kahevAya. saMsArasAgara pAra UtAranAra hovAthI mahAnirdhAmaka kahyA che. AvA AthI ja bhakta pharI mArdavatApUrvaka vinaMtIno tAra AgaLa sAMdhe che; mahAgopa ane mahAnirdhAmaka prabhu AtmasvarUpanA darzanathI Aja hArA prabhujI ! mahira karIne AtmAnubhavamAM niraMtara ramaNatA karI rahyA che. teo mahAmAhaNasevaka sAhasuM nihALo. moTA brAhmaNa-mahAna ahiMsAmArga prarUpaka che. Aje mArA prabhujI, kRpA karIne A sevakanI sAme juo. tamAruM mahAsArathI-mahAsArthaka vAha kahevAyA che. saMsArarUpI aTavImAM A jovuM e sevakane mATe aneka prakAranA kaSTo vaccethI pAra UtAranAra hovAthI 'mahAsArthavAha' 'karuNAsAyara mahira karIne, Adi pado paramAtmA mATe yathArtha che. A birUdone sAcavavA mATe atizaya sukha bhUpALo." bhaktanI namratAbharI vinaMtI che ke, he prabhu, Apa mArA bAhya-atyaMtara tamArI A kRpAdRSTi bhaktane mATe atizaya sukhadAyI banI rahe che. zatruo potAnuM parAkrama batAvI rahyA che, tyAre mArI sahAyamAM rahI prabhu! duniyAnA loko tamane 'vItarAga' kahe che. tame 'vItarAga' temano bhaya TALo. cho, e nizcayanayathI sAcuM che, paraMtu mArA jevA bhakta mATe to tame he prabhu! Apane mATe kahevAyuM che ke, tame anya darzananA karUNAsAgara cho. AgalA trIjA bhavathI je akhaMDa karUNAnI dhArA aMdhArAone nija jJAnanA prakAza vaDe jItI lIdhA che, tame A jagatamAM vizvanA jIva mATe hRdayamAM ghUMTI che, ene pariNAme tame koI paNa sarva vastunA jANanArA evA yazane dharAvo cho. IcchAthI (rAgathI) karUNA karatA nathI, paraMtu karUNA karavAno tamAro have kavi paramAtmAnA jIvanamAMthI paramAtmAnI tArakazaktine svabhAva ja banyo che. jema sUrya svabhAvathI ja prakAza varasAve che, caMdra oLakhAvato prasaMga Alekhe che. indrabhUti gautama cAra vedanA dhAraka zItalatA varasAve che, nadIo jaLa de che, e ja rIte karuNAnA svabhAvathI ane yajJakAryamAM racyA-pacyA rahenArA, ene ja jIvananuM sarvasva jIvamAtra pratye karuNA dhAraNa karo cho. mAnanArA hatA. AvA indrabhUti pote A jagatamAM "jIve che ke nahi? AvA bhakta prArthanAno dora AgaLa vadhAratA kahe che; evo saMzaya dhAraNa karanArA hatA, athavA jIvatattvanI anubhatUtithI bhagatavachala zaraNAgatapaMjara, tribhuvananAtha dayALo; rahita hatA. evA teo he prabhu! ApanA darzana mAtrathI ajJAnanuM maitrIbhAva anaMta vahe ahaniza, jIva sayala pratipALo. aMdhArUM TALI samyagU jJAnane mArge AvyA.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka AvuM AzcaryakAraka parivartana kevI rIte banyuM? prabhudarzananA kavie dIpaka-jIvaka, atimanarAge, zubha upayoge jevA yamaka nimittamAtrathI AtmatattvanI anubhUti kema thaI? e aMge vicAratAM alaMkAronI manohara gUMthaNI karI che. sAthe ja zAstra prasiddha mahAmAhaNajaNAya che ke, paramAtmAe zuddha AtmasvarUpane jANyuM che, anubhavyuM mahAniryAmaka Adi upamAone AlekhI che, to paramAtmAnA che ane zuddha AtmasvarUpamAM ramamANa rahe che tethI teo AtmasvarUpanI siMhasvarUpanI upamA AThamI kaDImAM bhAvasabhara rIte AlekhI stavanane dazAne pAmelA che. tene pariNAme, dehanA pratyeka paramANuomAM paNa anokhI UMcAI para pahoMcADyuM che. AtmasvarUpanI ramaNIya prabhA vilase che. deha hovA chatAM dehanI paDache kavinI bhAvanI bhInAza ane abhivyaktinI sukumAratAne lIdhe rahelA AtmAnA anupama svarUpanI oLakhANa zodhaka AMkhone tatkALa A stavana madhyakAlIna jaina sAhityamAM eka viziSTa UrmikAvya tarIke thAya che. gautama svAmI Atma-svarUpane zodhatA hatA, teo mAtra dArzanika noMdhapAtra che. * * * rIte nahi, paNa anubhavanA paMthe AtmasvarUpane zodhatA hatA. e/ 31, gleDaharTa, phirojhazAha roDa, sAMtAkrujha (pazcima) paramAtmAnA darzane AtmatatvanI anubhUti thaI. eTaluM ja nahi, muMbaI- 400054. phona : 9892678278. Atmamaya, paramAtmamaya banI gayA. siddhArarthanA he naMdana vinavuM A vAtanI abhivyakti karatA vijayalakSmIsUri kahe che; (anusaMdhAna pRSTa 44thI cAlu) IlikAbhamarI nyAye jinesara, Apa samAna te kIdhAM. zaktinuM dAna karo. Ima ane yaza trizalAnaMdana, cothI kaDImAM bhagavAnanI mAtAnuM nAma vaNI laIne teo jaNAve - tribhuvanamAMhe prasiddhA. che ke Apa to mAtA trizalAnA kukhe utpanna thayela ratna cho. vaLI he prabhu ! je rIte bhamarI IyaLane caTako lagADI, potAnuM rUpa dekhADI Apa zAsananAyaka cho. kAraNa ke Ape kevaLajJAna prApta karyA pachI bhamarI banavA prere che, ane IyaLa bhamarInuM dhyAna dharatAM dharatAM bhamarI tarata ja zAsananI sthApanA karIne zAsananI dhurA saMbhALI che. Apa banI jAya che, e ja rIte he prabhu! ApanA pratApe aneka jIvone ziva eTale kalyANakArI cho ane A zivatvanA sukhane ApanAra cho. Ape samAna banAvyA. gautamasvAmI, zreNikarAjA, sulasA, revatI Ape janma dhAraNa karIne siddhArtha rAjAno vaMza dIpAvyo che ane Apa Adi prasiddha dRSTAMto che. to dhanya thaI gayA cho. AvA paramazaktizALI prabhu! tame mArA hRdayarUpI guphAmAM vasyA pAMcamI kaDImAM gurunA upakArane svIkAratA kavi jaNAve che ke vAcaka cho. he vIrajina, siMhalAMchanadhArI, siMha samAna, tame hRdayamAM vasyA (upAdhyAya)mAM zekhara eTale mugaTa samAna evA potAnA guru pachI kumatirUpa hAthIo athavA anya mitatAthIthI huM saMpUrNapaNe nirbhaya kIrtivijayajInI kRpAne pAmIne ane dharmanA rasanA kAraNe pote A thayo chuM. covIzeya jinanA guNa gAI zakyA che. gurunI kRpAne AgaLa karIne, AvA mahAvIrasvAmI prabhunI atizaya mananA rAgapUrvaka potAnI namratA vyakta karIne ane dharmanA rasane mULabhUta mAnIne (snehapUrvaka) prabaLa prIti ane bhaktipUrvaka uttama evA zubha- bhagavAna sAtheno atUTa nAto bAMdhavAno prayatna A stavanamAM upayogapUrvaka saubhAgyasUrinA ziSya lakSmasUrie paramAtmAnA guNo anubhavAya che. gAtAM pratyeka dine sarva manavAMchita prApta karyA che, sarva prakAre AnaMdanI kavivara potAnA hRdayanI Arajhune kAvyamaya vANImAM rajU karIne prApti karI che. saraLa chatAM hRdayaMgama bhASA dvArA lAghavapUrNa rIte prabhune vinaMtI karI kavinI A bhAvabharI stavanA nava kaDImAM vistarI che. kavino zakyA che. tethI A stavana khUba pracalita banyuM che. paramAtmadarzanano, paramAtmaprItino AnaMda pratyeka kaDImAM chalakAya saMdarbha ane RNasvIkAra che. kavi paramAtmAnA maitrImaya ane karUNAmaya svarUpa para prathama cAra 1. 'covIzI : svarUpa ane sAhitya'- le. DaoN. abhaya dozI kaDImAM prakAza pADe che, ane cothI karIne aMte potAnI para karUNA 2. zrImatI manaharabahena kirITabhAI zAha - bhAvanagara karavA vinaMtI kare che. 3, zrImatI pravINAbahena mukezabhAI zAha - bhAvanagara potAnI vinaMtI saMdarbhe 5 thI 7 kaDImAM dRSTAMtapUrvaka rajUAta kare * * * che ane chelle, paramAtmAnI tArakazaktimAM daDha vizvAsanA anubhavane yazovijayajI jaina gurukuLa, AThamI kaDImAM jAhera kare che ane navamI kaDImAM A vizvAsanA AnaMdanI relave sTezana pAse, madhurI suvAsa anubhavAya che. zarUAtanI yAcanA, aMte paramAtmAnA pAlitANA-364 270. upakAranA darzananA AnaMdanI abhivyaktimAM pariName che. mobAIla : 09428182406.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 vartamAna jInavarane dhyAne | | DaoN. phAgunI jhaverI [ DaoN. phAlganI jhaverI utsAhI yuvatI, jena dharma ane tatvajJAnanI abhyAsI che. teNe "jena pUjA sAhitya' viSayamAM saMzodhana karI pIecaDInI padavI prApta karI che. te jJAna satra ane sAhitya-samArohamAM abhyAsapUrNa nibaMdho rajU kare che. te uparAMta phAlyunI vaknatvakaLAmAM paNa niSNAta che. teNe vastRtvamAM aneka pAritoSiko prApta karyA che. jene dharmanA pracAra kArya mATe te paradeza paNa avAranavAra jAya che.]. kavi jJAnavimalasUrikRta bhagavAna mahAvIranuM stavana tenA para koI besI zakatuM nathI. vardhamAna jinavarane dhyAne, vardhamAna sama thAvejI, pAribhASika zabdonA artha vardhamAna vidyA supasAye, vardhamAna sukha pAvejI. (1) (1) gati Motion (1) avakAzamAM Avela padArthanuM sthAna badalAya tuM gati mati sthiti che mAtaro, jIvana prANa AdhArajI, tyAre udbhavatI rAzi. 6 gati. (T[+tiktana) strI tiH (1) javuM jayavaMtu jagamAM jasa zAsana, karatuM bahu upagArajI. (2) (2) hAlavuM cAlavuM (3) mArga, rasto (4) AyuSyanI maryAdA, (5) je ajJAnI tuma mata sarIkho, paramatane karI jANejI, cAheluM siddha karavAno upAya (6) jJAna (7) sama, jANavuM (8) adRSTA kaho kuNa amRtane viSa sarIkhuM, maMda gati viNa jANejI. (3) (9) prArabdha, nasIba (10) dazA, avasthA, hAlata (11) sUrya vagere je tuma Agamarasa sudhArase, sIMcyo zItala thAyejI, grahathI rAzicakramAM je ullaMghana thAya te, (12) pApanuM AcaraNa, tAsa janama sukRtAratha jANo, zura nara tasa guNa gAyajI (4) (13) Azraya, (14) anAcaraNa (15) zaraNe javAnuM ThekANuM, (16) sAhiba tuma pada paMkaja sevA, nita nitu ehi ja yAcuMjI, zrI jJAnavimalasUrisara bhAkhe, prabhune dhyAne mAMcujI. (5) kSema (17) raNa kauzalya. (2) mati (manatyaktana) strI. tiH (1) jJAna, (2) buddhi, (3) mAnavuM (3) kavino paricaya te (4) IcchA (5) smRti (6) satkAra (7) arcA jJAnavimalasUrino janma vikrama saMvata 1694mAM mAravADanA (3) sthiti- vi. strI (sthiti) AyuSyamAna, jIvanakAla kita tri bhinnamAla nagaramAM thayo. teo vIzA-osavALa jJAtinA hatA. ((sthiti) cittamAM sthira raheluM, vita meM sthira rahA dumAM. Steadily mAtApitA-kanakAvatI ane vAsavazeTha. bALapaNamAM temanuM nAma remaining in the mind. hiti. pu. (sthati) gatino abhAva AbnAthumala paDyuM. 8 varSanI uMmaramAM vi.saM. 1702mAM tapagacchanI vimalazAkhAmAM dhIravimalagaNi pAse dIkSA lIdhI. dIkSA samayanuM nAma sence of motion existence, Duration of life sthiti; nayavimala, vi.saM. 1748 phAgaNa suda pAMcamane guruvAre temanI AcAryapadavI thaI. temanA vizALa jJAnane lIdhe temanuM nAma (4) sudhArasa-sudhA=amRta, rasa=svAda. jJAnavimalasurI pADavAmAM AvyuM. saMskRtabhASAmAM zrIpattivaritra (1) (a) gujarAtI vizvakoza khaMDa-6- pramukha saMpAdaka Do. prahanavyArA sUtravRtti:, saMsArahInanastutivRtti: jevA graMthonI racanA dhIrubhAI ThAkara. pRSTha 48. karI che. AnaMdaghana ane yazovijayajInI kRtio para TabA lakhatA (ba) zabda ciMtAmaNI-saMskRta gujarAtI zabdakoSa. pRSTha 398. pahelA suratanA sUrajamaMDana pArzvanAtha prabhunuM dhyAna e ja derAsaramAM yojaka savAIlAla choTAlAla vorA. cha mahinA dharyuM pachI stabaka racyo. vaividhyanI dRSTie joie to emanI | (2) "ejana'' pR. 996 pR. 889, 892, 891 kRtio kathAtmaka, tattvavicArAtmaka, bodhAtmaka ane stutyAtmaka che. AthI emanA pAMDitya uparAMta chaMda, alaMkAra Adi kavi kozalanI ! (3) An Illustrated Ardha-Magadhi Dictionary By proDhino paNa paricaya thAya che. temanuM sAhitya bahudhA sAMpradAyika Shatavdhani, Jain Muni Shree Ratnachandji, Vol-2, paripATInuM che. paraMtu e maryAdA jALavIne paNa emaNe alaMkAraracanA, Published by Sardarmal Bhandari. 1927 padyabaMdha, dRSTAMtabodhanI je zakti batAvIne prazasya che. vi.saM. 1782 (4) nAno koza bhaTTa ane nAyaka, saMpAdaka-upendra bhaTTa, ratilAla Aso vada cothanA kALadharma. Aje paNa suratanA saiyadaparA zrAvakazerInA nAyaka, prakAzaka-bharatabhAI anaDA, pRSTha 223. caMdraprabhu svAmI jinAlayamAM jJAnavimalasUrijIno oTalo che ane
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka vardhamAna jinavarane dhyAne, vardhamAna sama thAvejI; have pahelo gati zabda ane mAharo A be zabda letA ahIM aSTa, vardhamAna vidyA supasAthe, vardhamAna sukha pAvejI. va. nasIba, Azraya, jJAna, kSema, zaraNe javAnuM ThekANuM e ucita jaNAya vardhamAna nAma covIsamAM tIrthakara caramatIrthapati prabhu mahAvIranuM che. che. prabhu devalokathI cyavana pAmI mAtA trizalAnA garbhamAM AvyA mati zabdano artha zabda ciMtAmaNI - saMskRta gujarAtI zabdakoSa tyAre kSatriya kuMDa sidhdhArtha rAjAne sarva prakAre vRdhdhi thavA lAgI. pramANe (1) jJAna, (2) buddhi, (3) mAnavuM, (4) IcchA, (5) smRti, dhanadhAnyAdika bhaMDAro vadhavA lAgyA. dezanagarAdikamAM paNa vRdhdhi thaI. (6) satkAra, (7) arcA vagere artho ahIM prayojanabhUta jaNAya che. sarve rAjA AjJAmAM vartavA lAgyA. Ane garbhano prabhAva samajI jyAre thiti zabdano artha "ena ilasTreTeDa ardhamAgadhi DIkSanarI' pramANe prabhuno janma thayo tyAre temanuM nAma vardhamAna rAkhavAmAM AvyuM. ahIMyAM jIvanakALa, gatino abhAva, cittamAM sthira raheluM ema thAya che. A jJAnavilamasUrijI kahe che. vardhamAna jinavarane dhyAne, vardhamAna sama traNe artho ahIM ucita jaNAya che. have zabdArtha pachI ApaNe AkhI thAvejI. prathama dRSTie vAMcatA to ema ja lAge ke, vardhamAna eTale ke kaDInA artha tarapha padArpaNa karIzuM ane samarpaNa zuM hoya eno rasAsvAda prabhu mahAvIranuM dhyAna dharatA vardhamAna eTale ke mahAvIra jevA thavAya. mANIzuM. gati mati sthiti che mAtaro, jIvana prANa AdhArajI; prabhu tuM A vAta thaI sAmAnyathI padArthika ane vAkyorthika arthanI. have racayitA adRSTa che chatAM tArA zAsananA Azraye mAruM yogakSema thaI rahyuM che. koI sAdhAraNa vyakti nathI. jJAna+vimala+sUri che eTale aMdara prabhu tArI smRti, satkAra, arcAnI IcchA mArI buddhine manovIya jJAna chUpAyelo mahAvAkyartha sAme prabhu vardhamAna devanuM pratimArUpe AlaMbana. tarapha laI jAya che. have cittamAM rahetA gatino abhAva thaze ane mArA e AlaMbana laI atyaMtara tapa evA dhyAnamAM padArpaNa sAkArathI prANa AyuSya jIvanakALa jANe tArAmaya banI gayuM. atyAra sudhI tuM sAlaMbana dhyAna ane AgaLa tenI vardhamAna-vRdhdhi, mana ane buddhinI ane huMno je heta cAlato hato te advaitamAM pariNamI gayo. keTaluM zAMtatA ane citta stara para aMtarayAtrAno prAraMbha. layabaddha gati pachI mati ane aMtima paDAva tabakko sthitino. tarata ja dvitIya pAdamAM vardhamAna vidyAnI vAta che. gaNipadavI pAmelA jIvana prANa AdhAra pachI ardhavirAmanuM cinha mUkyuM ane dvitIya pAdamAM sAdhubhagavaMto vardhamAna vidyAnI sAdhanA-ArAdhanA sUrimaMtra mAphaka kahI dIdhuM ke jayavaMtu jasa zAsana, karatuM bahu upagArajI. pote ahaMkAra karatA hoya che jemAM vardhamAna vidyAno paTTayiMtra mUkavAmAM Ave ane mAnakaSAyamAM na sarI paDe eTale prabhunA zAsanano upakAra mAne che. vidhi-vidhAnapUrvaka tenuM pUjana karavAmAM Ave. have sahaja prazna e uThe je ajJAnI tuma, mata sarIkho, paramataneM karI jANejI; je saMsAratyAgI zramaNo che. emaNe vaLI A vardhamAnavidyAnI sAdhanAnuM kaho kuNa amRtameM viSa sarIkhuM, maMdamati viNa jANejI. va.3 zuM kAma? to ke vardhamAnatIrthapatinI sAdhanAnuM, Aja sudhI A vidyAnuM jinamatano mukhya AdhAra ane kAnta ane tene prarUpavAnI akhkhalitapaNe cAlavuM jenA kAraNe zramaNone mAnasazuddhi, cATavA asara!!svAvAda zailI che. anya darzano potAnA matanI rajUAta kaMIka aMtaHkaraNazuddhi, karmazuddhino lAbha thAya. A atyaMtara tapanI ArAdhanA aMze ane sAmAnya pakSe nayathI kare che. ekAMtamAM rAce che. jyAre karatA jinazAsananI prabhAvanA karavAnuM viziSTa kauzalya prabhu vardhamAna jaina darzana pramukha naiyafdhAma: (cha) gAthA, e rItathI badhAya darzano zAsana yAvat zramaNa paraMparA dvArA pAMcamA ArAnA aMtima cheDA sudhI samAveza kare che. asat kalpanA che athavA AkAzakusuma kahI cAlavAnuM ane kaDInA aMtamAM 'vardhamAna sukha pAvejI' vadhatuM sukha 1 apalA5 nathI karatuM. paraMtu A apekSAthI Ama ema prarUpe che. A ekamAtra AMtarika hoya che. A daMparyAyArtha che. bAhyasukha, ezvarya, gahana padArthane pUrvokta kavi AnaMdaghanajIe munisuvratasvAmInA saMpatti, zubhakarmane Adhina che. jyAre atyaMtara vardhamAna sukha zuddhatAne stavanamAM suMdara rIte darzAvyuM che. Ama paramatavALA, AMzika satyane potAnA AbhadravyanA lakSane AdhIna che. jyAM hIyamAnane sthAna nathI. pakaDatA ekAMtamAM sarI paDe che. jyAre jaina mata vividha AyAmo phakta vardhamAnane ja sthAna che. ane paDakhAthI vastu svarUpanuM nirIkSaNa karatA sahajapaNe amRta tuM gati mati sthiti che mAharo, jIvana prANa AdharajI; samAna ane kAntamAM sarI paDe che ane dharAtala anekAnta amRtathI jayavaMtuM jagamAM jasa zAsana, karatuM bahu upagArajI.va.2. siMcAyeluM hovAthI phaLa rUpe amRta evuM jinazAsana maLe che. vaLI, prabhune oLaMbhaDo daI tuMkAro kare che, pAchA racayitA kavihRdayI jJAnavimalasUrijInI racanA bahudhA sAMpradAyika paripATImAM ja vahe zramaNa che eTale prAsAnuprAsa yoje che. gati, mati, thiti A zabdo che. eTale, anya matavALA jaina matanI samakakSa karatA tene ajJAnI, gujarAtI saMskRta ane ardhamAgadhi ema traNe bhASAmAM Ave che. Ama, maMdamati, viSasarIkhuM kahI pote jaina zramaNanI maryAdAno ahobhAva kavinI bhASA samRddhino paNa paricaya thAya che. gati zabdanA vividha pragaTa kare che. artho gujarAtI vizva kozamAM darzAvyA che. je pAdanoMdhamAM vAMcI zakAze. (vadhu mATe juo anusaMdhAna pRSTa pa2muM)
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 vidAya 1 DaoN. rekhA vorA ( [ (1) ema.e. vItha ikonomIksa (2) ema.e. vItha sozyolojI (3) pIeca.DI. viSaya: jaina stotra sAhitya ane bhaktAmara stotrapragaTo thayelAM pustako: (1) bhaktAmara tulyuM namaH (2) Adi tIrthakara zrI RSabhadeva 'jIvana-tulanA-saMzodhana-sAhitya] racanAkArano paricaya zrI zAMtilAla zAha racita kathAgIta 'vidAya" kathA gItanuM vivecana zrI zAMtilAlabhAIno janma | 'vidIya' zrI mahAvIrasvAmInI savaMta 1971mAM khaMbhAtamAM thayo ardhAgInI devI yazodA vasaMtapuranA hato. svataMtratAnI caLavaLa samaye racanA varSa : saMvata 2018 mahAsAmaMta samaravIra rAjAnI temaNe gujarAtI bhASAnA rAjapATa sahu tajI mahAvIra dIkSA levA jAya. atyaMta suMdara ane guNIyala putrI rASTragItonA gAyaka tarIke abhUta bhakitabhAvathI devI yazodA ApI rahI vidAya. hatA. mAtA trizalA ane sidhdhArtha lokapriyatA prApta karI hatI. kara joDIne bolyA yazodA, karajo sukhe prayANa rAyA potAnA anuja putra 'noAkhalIno yAtrI' tathA 'jamunAnA AnaMda-maMgala gAI rahyAM so loka banI gulatAna vardhamAnakumArane AvI jIvana pANI' evA be rASTragItonA pustako | svAmI, karajo sukhe prayANa... saMginI maLyAthI atyaMta khuza hatA. paNa pragaTa thayA hatA. vATa jA e che duniyA sArI enA tAraNahAranI purUSa ttama vardhamAnanI navA yuga sAthe navA krAMtikArI | jIva jagatanA kare jhaMkhanA jIvananA uddhAranI sahadharmacAriNI hovAthI yazodA vicAro, spaSTa ane nirNayAtmaka prANI mAtranA maMgala kAje preme karo prasthAna potAne parama bhAgyazAlinI vicArazailI, saMtoSa tathA samAdhAna | svAmI, karajo sukhe prayANa... samajatI hatI. potAnA virAgI bhareluM jIvana' e emanA jIvananA Aja sukhI chuM ke svAmI mAro svAmI trilokano thAze patinI tyAgamayI ane vyaktitvanAM mahattvanAM pAsA | du:kha eTaluM ke huM abhAgI AvI zakuM nahIM sAthe ! mahatvAkAMkSAo ne samajIne rahyA. sAdA ane sau koIne samajAya AMsu nathI A apazukananAlakita che muja prANa patiparAyaNA yazodAe potAnI evA zabdomAM je pragaTa thatAM rahyA. | svAmI, karajo sukhe prayANa... manovRttione patine anurUpa zrI zAMtilAla zAhanuM samagra pAmara chuM ema chatAM paNa vIra puruSanI nArI vaLAMka Apyo. kAlAntare saphaLa jIvana saMgIta kSetre vyatIta thayuM che. huM to nahi paNa pagale tamAre, Avaze putrI tamArI dAMpatyajIvananA phalasvarUpe teone teoe svaracita hajAro stavano AziSa do priyadarzanAne pAme uttama sthAna eka kanyAratnanI mAtA banavAnuM racIne tathA jaina kathAgItonI bheTa | svAmI, karajo sukhe prayANa... sadbhAgya prApta thayuM. dharIne jaina-jainetaronA hRdayamAM dIkSA mahotsava kAje hajAro, nAcI rahyAM naranArI, yazodAe pati vardhamAna sAthe sneha ane AdarabharyuM sthAna meLavyuM yAcuM che ke mane raMkane dezo nahi visArI jIvananA traNeka varSano ja samaya jAo sidhAvo aMtaryAmI vitAvyo hato. vardhamAna to A ja - jaina dharma tathA zrI karavA jagata-kalyANa janmamAM ghAtI-aghAtI karmono mahAvIrasvAmInA siddhAMtono pracAra svAmI, karajo sukhe prayANa... saMpUrNa kSaya karI tIrtha kara ane prasAra e emanI racanAono zAMtilAla zAha (20-2-1915 + 1-2-1987) banavAnA-ajanmA thaI javAnA mukhya uddeza rahyo che. "mahAvIra hatA; ane Adizvara prabhuthI zarU darzana' nAmanI emanI kathAgItanI racanAmAM temaNe prabhunA jIvananA thayelI tIrtha pravartanAne AgaLa vadhAravAnA hatA. evA A mahApuruSa prasaMgone suMdara-saraLa bhASAmAM kramavAra varNavyAM che. vardhamAna mahAvIranuM AtmamaMthana- manomaMthana A saMvedanazIla nArI zrI zAMtilAla zAhe A 'vidAya" kathAgItamAM prabhu zrI mahAvIra- yazodAe potAnA hRdayamAM anubhavyuM ja haze. vizvanA kalyANa kAje svAmIne saMyama grahaNa karatI vakhate 'vidAya' ApatI temanI mokSamArge viharavA mATe A nArIe prabhane hasate mukhe vidAya ApI! sahadharmacAriNI vIra kSatriyANI yazodAnuM suMdara Alekhana karyuM che. duniyA ema mAne che ke, vidAya haMmezA duHkhadAyI hoya che. potAnA
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka aMgata svajanathI vyakti jyAre vikhuTI paDe tyAre enI AMkhomAM AMsu, kavitAnI eka viziSTatA e enI prAsAdikatA hoya che. narasiMha mahetA caherA upara vedanA ane manamAM viSAda pragaTatAM hoya! paraMtu vizvamAM ke mIrAbAInI kavitA vAMcIe to e ApaNane tarata ja sparzI jaze. eka vidAya evI hatI ke jemAM vidAya lenAra rAjakumAramAM utsAha zenIla-De-luI Sheshil-de-Lui nAmanA vivecake AvA kAvyanuM eka ane vidAya ApanAra emanI patnImAM koI vIra nArIne chAje evo lakSaNa Direct from the Heart ApyuM che. A vidAya nAmanuM kathAgIta jusso che. vidAya sAthe joDAyelI vedanAnI lipi bhuMsAIne jANe vAMcIe tyAre eno ApaNe anubhava pAmIe chIe. AnaMdanA akSaro na racatI hoya? zrI zAMtilAla zAhe A kathAgItamAM eka virala ghaTanAne zabdabaddha vizvamAM rAjakumAra sidhdhArthanuM mahAbhiniSkramaNa prasiddha che. karI che. AvA kAvyomAM upADa sauthI mahatvano hoya che ane evo mahAbhiniSkramaNa eTale mahAnanI prApti mATe niSkramaNa-nIkaLavuM te! upADa ahIM jovA maLe che. jANe teo ApaNane dIkSA levA jatAM rAjakumAra sidhdhArthe jagatamAM vRdhdhatva ane mRtyu joyA ane tethI ja mahAvIprabhu ane bhaktibhAvathI 'vidAya' ApatI yazodAnuM zabdacitra emaNe saMsArano tyAga karyo hato. jyAre prabhu mahAvIra- vardhamAnanuM dorI ApatA na hoya? zrI zAMtilAla zAhanA A kAvyano upAya abhiniSkramaNa atyaMta vIrala che. vIrala eTalA mATe ke temAM eka camatkRti-pUrNa che. teo kahe cheHviziSTa paristhiti, bhAva ane prApti rahyA che. paristhiti e che ke rAjapATa sahu tajI mahAvIra dIkSA levA jAya, potAnA vaDIlabaMdhu naMdIvardhananI anumati laIne rAjakumAra vardhamAne bhaktibhAvathI devI yazodA ApI rahyAM vidAya ! saMsArano tyAga karavAno vicAra karyo che. paraMtu gRhatyAganI A maMgala saMsAratyAga karatAM mahAvIranuM citra ApyA pachI A kavinuM phokasa ghaDIe koInI paNa upekSA ke avagaNanA na hatI; koInI paNa yazodA para paDe che. Ama phokasa badalatAM rahIne teozrI prasaMga avahelanA ke anAdara na hatAM ! saMsArano tyAga hato chatAM atyaMta AlekhananI sAthosAtha nATyAtmaktA sAdhe che. samagra paristhiti virala paristhiti hatI. bhAva paNa kevAM ? kyAMya rUdana ke niHsAsA ne bhAvakanI dRSTi samakSa koI ghaTanA banatI hoya te rIte upasI Ave che. hatA. kyAMya vedanA, cIsa ke vikhuTA paDavAno vilApa na hato. rAjakumAra kara joDIne bolyA yazodA, karajo sukhe prayANa ! vardhamAnanA hRdayamAM tyAganA AnaMdano sAgara uchaLato hato, ane AnaMdamaMgala gAI rahyAM, so loka banI gulatAna! emanI patnI yazodAnA hRdayamAM bhavya hetu mATe thato prabhunA svAmI ! sukhe karajo prayANa! saMsAratyAgane aMtaranA umaMgathI vadhAvavAno utkRSTa bhAva hato. Ama vATa jue che duniyA sArI, enA tAraNahAranI, vidAya hovA chatAMya paristhiti sAva alaga, bhAva taddana bhinna ane prAptino Adarza keTalo UMco! rAjakumAra vardhamAna mahela-nagaranI jIva jagatanA kare jhaMkhanA, jIvananA udhdhAranI, sImA pAra karIne mAtra akhaMDa vizvane ja nahIM paraMtu samagra brahmAMDane prANI mAtranA maMgala kAje, prema karajo prasthAna, potAnuM nivAsasthAna banAvI rahyAM hatAM. potIkA parivAranA premabharyA svAmI! karajo sukhe prayANa. saMbaMdhonA sImADA oLaMgIne cetana-acetana evI samagra saSTine zA mATe yazodA potAnA patinA prayANa paratve utsAhIta che ? potAno parivAra banAvatA hatA. enuM kAraNa eka ja che ke AkAzamAM lAkho tArAo che paNa pRthvI para Ama, bhagavAna mahAvIranuM A abhiniSkramaNa e saMsAranI saghaLI tA thakamAnA ja makAza patharAya che. vizva puruSAthI bhareluM che paNa sImA ane sarva baMdhanothI para thaIne mAnava AtmAnI svataMtratAnuM ArAdhyadeva to eka ja che. samagra sRSTi enA tAraNahAranI rAha jue darzana karAvatuM virATa pagaluM hatuM. AvA samaye vikhUTA pa vAnI vedanAne che tyAre prANI mAtranA maMgalane mATe rAjakumAra vardhamAnane svAmI! badale mahAna prApti mATenuM teja pravartatuM hatuM. karajo sukhe prayANa ! ema yazodA kahe che. saMgItane jIvana samarpaNa karanArA ane jaina tema ja ajaino saunA bhagavAna buddhanI mAphaka saMsAranI vedanA joIne rAjukamAra vardhamAne hRdayamAM potAnI prAsAdika racanAothI ciraMjIva sthAna meLavanAra saMsAranA tyAga saMsArano tyAga nathI karyo paraMtu emaNe saMsAranA zubha bhAvo joyA sva. zrI zAMtilAla zAhanI prabhu mahAvIra viSenI 49/50 jeTalI che. " che. mAtA trizalA ane rAya sidhdhArthanA akhUTa premane pAmyA che. racanAo maLe che. paraMtu emanI A tamAma racanAomAM 'vidAya' vaDAlibadhu dAvananA anupama badhuprama amaNa mANyo che. pannA zIrSaka heThaLanI A racanA-kathAgIta, e enA bhAva, enI bhASA, 1 yazodA ane putrI priyadarzanA pAsethI jIvananI prasannatAne pAmyA enI tAjagI ane enI viziSTatA mArA hRdayane sparzI gaI che. zrI che. paNa teo have samagra sRSTinA zAzvata sukhane mATe saMsAra choDIne zAMtilAla zAhanI racanAnA zabdo emanA hRdayamAMthI nIkaLatAM hatAM, nIkaLyA che tyAre yazodA enA AnaMdane pragaTa karavAnI sAthe temanI ane te sIdhesIdhA zrotAjanonA hRdayamAM ogaLI jatAM hatAM. uttama sAla na sAthe saMsAra tyAga karI zakatI nathI eno vasavaso pragaTa kare che.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka kavie yodAno bhAva darzAvatAM kahyuM che ke, 'mArA svAmI to trilokanA svAmI thaze.' ane yodA eno AnaMda anubhave che ane pote emanI sAthe saMyama jIvanamAM sahogI thaI zakaze nahIM tenuM duHkha paNa anubhave che. thodA AgaLa kahe che ke su nathI A apazukananA pulakita che muja mAA, svAmI! karajo sukhe prayANa ! pAmara chuM huM tema chatAM paNa vIrapuruSanI nArI, huM to nahIM paNa pagale pagale Avaze putrI tamArI AziSa co priyadarzanAne pAye uttama sthAna ! svAmI ! karajo sukhe prathA, A paMktiomAM thodAnuM pIra kSatriyANI tarIkenuM rUpa pragaTa thAya che. zUravIra kSatriya puruSa saMgrAma khelavA jAya tyAre vIra kSatriyANI ku-kum kesaranuM tilaka karIne patine vidAya Ape che. jANe ke yazodA ema karatI hoya ke, Apa to jagata vijetA cho ! jagata kalyANa arthe ApanuM A mahAbhiniSkramaNa che ! Apa padhAro svAmI! ApanI bhAvanAo, vicAro, kAryo ane puSpasmRti amane sadAkALa preraNA Apaze.' 'pulakita che muja prANa' e paMktithI vAtAvaraNanI prasannatAno bhAvakane anubhava thAya che. 'vidAya' hovA chatAM kyAMya paNa kalpAMta ke kAgAroLa ke kakaLATa nathI. vasaMtanA khIlelAM gulohara jevI AnaMdabharI prasannatA che. tyAra pachI yazodA karyA che tamArA pagale to huM AvI zakatI nathI paraMtu ApanI putrI priyadarzanA jarUra ApanA pagale pagale Avaze ane Apa tene evA zubha AzIrvAda Apo ! kavi, yodAnI strIsahaja manovyathA darzAvatAM kahe che kedIkSA mahotsava kAja hajAro nAcI rahyAM naranArI, cAruM chuM ke mane rokane dezo nahIM vIsArI, jAo ! sIdhAvo | aMtaryAmI karavA jagata kalyANa! svAmI! karajo sukhe prayANa....! kArtika mAsanI kRSNa pakSanI dazamIno e zubha divasa hato ke jyAre rAjA nadIvardhane potAnA priya anuja varSamAnanA dIkSA mahotsava mATe kSatriyakuMDa nagarane zAgAryuM hatuM. hajAro nara-nArI nAcI rahyAM hatAM. tyAre yazodA vidAya letAM patine eTaluM ja kahe che ke, tame bhale sukhe prayANa karo paNa A rAMkane visarI jatA nahIM. ahIM kavie nArI sahaja manobhAva rajU karyo che. je hasate mukhya patine 'vidAya' ApatI vIra kSatriyANI jevI yazodAnA hRdayanI phUla jevI komaLatAno ApaNane paricaya karAve che. eprila, 2013 nIrasa prasaMga A kathAgItamAM pravAhI zailImAM pragaTa karyo che. pahADa parathI jharaNuM rUmajhuma karanuM kalakala nAde vahetuM hoya tevo ahIM anubhava thAya che. prasaMgane zabdonI pIMchInA thoDAM lasarakAthI teo sarje che. eka suMdara, bhAvamohaka kathA ! AthI ja A kathAgItamAM eka prakAranA vegano anubhava ApaNane thAya che. mAtra thoDI sIdhI sAdI paMktiomAM koIpaNa jAtanA zabdAlaMkAra vinAnI racanA dvArA teo prabhu mahAvIranA saMsAratyAganI ane thodAnI tejasvitAnI abhUtapUrva ghaTanAno ApaNane sAkSAtkAra karAve che. A rIte A kathA gItamAM AdaraNIya kavizrI zAMtilAla zAhanI viziSTa duSTi pragaTa thAya che. prabhu mahAvIranA jIvanano ananya ane C. 15, mahAvIra ko.opa. sosAyaTI, zaMkara lena, kAMdivalI (vesTa), muMbaI-400 067, phona : : 022 2807 8794. mo. 09820284281. vartamAna jIvavarane dhyAne (anusaMdhAna pRSTa 49thI cAlu) je tuma Agamarasa sudhA2se, sIMcyo zItala thAyajI; tAsa janama sukRtAratha jANo, sura nara tasa guNa gAyajI va. 4 Astika dharmamAM temanA dharmagraMthonuM AgavuM ane bahumAnabharyuM sthAna Agama-AvAcAryajJAna niyaMdhanam Ama: / vizvanA koIpaNa hoya che. jaina dharmamAM pistALIsa (45) AgamAM mAnavAmAM Ave che. e pistALIsa Agamono samAveza caudapUrva, pathanAsUtra, aMga, upAMga, chedasUtra, mUlasUtra, bhASya, yUrtio ane TIkAomAM karavAmAM Avyo che. jeNe A AgamarUpI sudhArasanuM rasapAna karyuM te samatA samyakatvarUpI zItaLatAne prApta kare che. eno janmAro saphaLa thayo. A sukRtyanA kAraNe jenA guNo devatAo ane manuSyo gAya che. sAhiba tuma pada paMkaja sevA nit nitu ehi ja yAcuMjI, zrI jJAnavimalasUrisara bhAkhe, prabhune dhyAne mAMcujI. va. 5 prabhu mahAvIrane sAhibAnuM saMbodhana kare che ane samarpitatAnI parAkASTA pada paMkaja pada-caraNa, paMkaja-kamaLa caraNakamaLonI vA nitya ha2 samaye samaye yAMcu chuM yAne mAMguM chuM. nitu nitu zabda 52 vajana mUkyuM che. prabhu tArAthI dUra nathI thayuM. jJAna=AtmA, vimala-nirmaLa svaccha, zuddha, nirmala thayelA AtmArUpI AcArya ema kahe che, prabhunA dhyAnamAM lIna thayo. bahArathI aMdaramAM Avyo. bahAra prabhu bhakti karI ane aMdaramAM potAnA prabhu sAthe meLApa thatAM potAno caitanya evo AtmA ujAgara thaI gayo. kavi jJAnavimalasUrinA A nAnakaDA stavanamAM kavinI kAvyazakti ane tattvajJAnano subhaga saMgama pratIta thAya che. 301, ramaNa pannA, subhASa roDa, vilepArle (IsTa). muMbaI-400 057. mobAIla : 09930495745.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka | 53 dIna du:khIyAno belI. || DaoN. AratI vorA [ dhArmika svabhAvanA AratIbahene lADa- vizvabhAratI vidyApIThamAM jene tattvajJAna ane sAhityamAM ema.e. karyuM. tyAra bAda temaNe 'jena caityavaMdana sAhitya' viSaya para DaoN. kalAbena zAhanA mArgadarzanamAM pIeca.DI. padavI muMbaI yunivarsiTImAMthI prApta karI. teo aneka patromAM potAnA abhyAsa lekho tathA jJAnasatramAM paNa abhyAsapUrNa lekho lakhe che. ] | zrI mahAvIrasvAmI jina stavana bhAvavAhI-hRdayasparzI-jJAnasabhara-kavikauzalyathI maMDita stavano-pUjAdIna-du:khIAno tuM che belI, tuM che tAraNahAra, stuti-caityavaMdana AdinI racanA karI madhyakAlIna gujarAtI sAhityane tArA mahimAno nahi pAra; samRdhdhi bakSavAmAM siMhaphALo arpaNa karyo che. jema saMskRtamAM rAjapATa ne vaibhava choDI, choDI dIdho saMsAra. tArA. (1) hemacaMdrAcArya tema prAkRta-dezI bhASAmAM jJAnavimalasUrinI nAmanA caMDakozio DaMsIo jyAre, dUdhanI dhArA pagathI nIkaLe, che. te Agama graMthonA jJAtA, vidvAna ane zIghra kavi hatA. vaividhyanI viSane badale dUdha joine, caMDakozio Avyo zaraNe; dRSTie temanI kRtio kathAtmaka, tattvavicArAtmaka, bodhAtmaka, caMDakoziAne teM tArIne, ghaNo kIdho upakAra. tArA. (2) stutyAtmaka ema badhA ja prakAranI jaNAya che. kAnamAM khIlA ThokyA jyAre, thai vedanA prabhune bhAre, kavizrI gRhasthAvasthAmAM bhinnamAla zaheranA vatanI hatA. vIzA toya prabhujI zAMta vicAre, govAlano nahi vAMka lagAre; osavAla vaMzanA vAsava gotramAM vAsavazeTha ane kanakAvatI mAtAnA kSamA ApIne te jIvone, tArI dIdho saMsAra. tArA. (3) putra hatA. temanuM nAma nathamalla hatuM. temano janma vi.saM. 1694mAM mahAvIra mahAvIra gotama pukAre, AMkhothI azrudhArA vahAve, thayo hato. saM. 1702mAM tapagacchanA paMDita vinayavimalagaNinA kyAM gayA ekalA choDI mujane, have nathI koI zaraNuM mAre; | ziSya dhIravimalagaNi pAse 8 varSanI uMmare dIkSA lIdhI. te samaye pazcAtApane karatAM karatAM, Upajyu kevaLajJAna. tArA. (4) 'nayavimala' nAma rAkhyuM. saM. 1748nA phAgaNa suda pAMcame saMDesaramAM jJAnavimala guruvayaNe Aje, guNa tamArA gAie thaine, AcAryanI padavI maLI ane nAma 'jJAnavimalasUri' sthApyuM. temanA thaI sukAnI prabhujI Ave, bhavajaLa naiyA pAra tarAve; 88 varSanA AyuSyamAM 80 varSano sudIrgha cAritra paryAya hato. temano | araja svIkArI dilamAM dhArI, karaje vaMdana vArI. tArA. (5) svargavAsa vi. saM. 1872mAM khaMbhAta mukAme Aso vada 4nA dine kavi zrI jJAnavimalasUri prabhAtakALe anazanapUrvaka thayo hato. kavi paricaya agharA zabdonA artha : | madhyakAlIna sAhityamAM vipula, vaividhyamaya ane kavitvapUrNa sarjana dIna-garIba, tAraNahAra-tAraka; tAranAra, vaibhava-aizvarya; samRdhdhi, mATe vikramanA 18mA saikAmAM thayelA tapagacchanI vimala zAkhAnA lagAre-jarApaNa; hejapaNa,pazcAtApa-pastAvo, UpacuM-utpanna thayuM, jaina sAdhu kavi jJAnavimalasUrinuM pradAna noMdhapAtra gaNAya. temaNe seMkaDo sukAnI-nAvika, vaMdana-utkRSTa namaskAra, bhavajaLa-saMsAra rUpI samudra. vivecana prArthanAnuM pratIka che je ArAdhanA mATe atyaMta preraka prabhAvaka-prabaLa temanI kavitvazakti avarNanIya che. teo saMskRta ane gujarAtImAM mAdhyama rUpe sthAna dharAve che. racanA karatA. temanI gujarAtImAM karelI vipula racanAomAM temAM kavinI A racanA pAMca kaDInI che. temAM prathama kaDImAM prabhu vize, pAMDitya-bhakti uparAMta chaMda-alaMkAra AdimAM kavi kauzalyano paricaya bIjI-trIjI kaDImAM caMDakauzio sarpa ane govALanA prasaMga varNavyA thAya che. kavino kavanakALa i.sa. 1682thI i.sa. 1718 sudhIno che. cothI kaDImAM gotama svAmInA vilApa ane kevaLajJAnano prasaMga jANavA maLe che. darzAvyo che. jyAre aMtima kaDImAM kavi potAnuM nAma lakhI prabhune zrI mahAvIra svAmInA A stavanamAM prabhunA jIvananI keTalIka sukAnI thaI bhavajala pAra karAvavAnI vinaMtI kare che. A vize have ghaTanAo sAdI-saraLa-bhAvavAhI bhASAmAM varNavI che. zabdo saraLa ApaNe vistArapUrvaka joIe. hovAthI bhakto sahaja rIte smaraNamAM rAkhI kaMThastha kare che ane AtmAne arthaH prathama kaDImAM kavi jaNAve che ke dIna-du:khI mATe prabhu ja AnaMdanI anubhUti karAve che. stavananA upAsyadeva zrI vItarAga eka sahAro che. prabhu ja tAraka-tAraNahAra che ane teno aparaMpAra paramAtmA tIrthakara che. stavana e bhaktanI laghutA-vizvAsa- zraddhA- mahimA gAyo che. prabhu rAja parivAra dharAvanAra vaibhavI jIvananA svAmI
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013. hovA chatAM saMsAranA bhautika sukhono tyAga karI dIkSA dhAraNa karI dIdhA. prabhu to aDola avasthAmAM ja UbhA rahyA. tIvra jhaMkhanA kAraNe ane mokSamArganI khojamAM cAlI nIkaLyA. prabhunA pagamAMthI vAtsalya ane karUNA samI dUdhanI dhArA vahevA lAgI. gUDhArtha dIna arthAta garIba ane lAcAra, duHkhI arthAta sukhano te joI sarpa hataprabha thaI prabhunA saumya svarUpane jovA lAgyo. tyAre abhAva hoya tevA lokone koInuM rakSaNa hotuM nathI. samAjamAM mAna- "he caMDakauzika bodha pAma, bodha pAma.' evA zabdo sAMbhaLI sarpane maratabo ke AvakAra hoto nathI, tevA lokone to phakta eka prabhuno jAtismaraNa jJAna thayuM. krodhanA kAraNe potAnI avadazA joI tene AdhAra-sahAro hoya che "he prabhu! tuM ja amAro beDo pAra karanAra pazcAtApa thayo ane prabhunA zaraNe thaI AjIvana anazana AdaryuM. belI che ne tuM ja tAraNahAra che. tArA AdhAre ame bhavasamudra pAra karI koInA para paNa potAnI dRSTi na paDe te mATe aMtarmukhI banI, mukha zakIe tevI araja che." AvI vinaMtI karatA bhakti kahe che ke, AvA daramAM rAkhI, zAMta bhAve sthira thayo. prabhunI kSamAnA amRta sAme aparaMpAra mahimAvaMta tArA guNa gAvA huM to asamartha chuM. tAro mahimA krodhanA jheranI hAra thaI. prabhunA anupama samatAyogathI prabhAvita jeTalo karIe teTalo ocho ja che. tArI tole Ave tevo koI A thaI sarpa zaraNe Avyo. sarpe samatAbhAva rAkhI ghora vedanA sahana karI jagatamAM che ja nahi. tAro joTo jaDavo muzkela che." ane samAdhibhAve mRtyu pAmI devalokamAM devapaNe utpanna thayo. prabhuno janma rAjavI kuLamAM thayo hato. aDhaLaka sukhanA svAmI prabhune sarpe DaMkha dIdho tyAre dUdhanI dhArA chUTI te vize vidvAnonI thaIne bharapUra aizvaryamAM mahAlI zake tema hatAM. bhogapabhoganI vipula kalpanA che ke prabhuno vAtsalyabhAva-mAtAno saMtAna pratyeno hoya sAmagrI hovA chatAM prabhue vaibhava ane rAjapATa choDI cAritrya grahaNa tevo-hovAthI zarIramAMthI dUdha nIkaLatuM hatuM. tIrthakara bhagavaMtonA karyuM. kAraNake bhautika sukhonI bhItaramAM mahAna zokarUpI agni pracaMDa atizayanA kAraNe temanuM lohI sapheda raMganuM hoya che. prabhu evA vAlArUpe rahelo che. atyaMta vaibhava ane AsaktibharyA jIvana pachI vItarAgI hoya che ke temanA raktamAM paNa rAgano ratumaDo raMga hoto asaMkhyAtA varSo sudhI tenI kAramI zikSA bhogavavI paDe che te tIrthakaranA nathI. jIvane samajAI jAya che. saMyogothI sukhano AbhAsa-bhrama- arthaH trIjI kaDImAM kavie govALe prabhunA kAnamAM khIlA ThokyA mithyAkalpanA thAya che. bAkI sAcuM sukha to AtmAnA UMDANamAMthI te prasaMga varNavyo che. jyAre govALe krodhanA AvezamAM potAnA baLado utpanna thAya che. bhautika sukha kSaNabhaMgura ane AtmAnuM adha:patana na jaDyA tyAre prabhunA kAnamAM khIlA ThokyA. prabhune asahya vedanA karanAra che. jyAre Atmika sukha avinAzI ane AtmAno utkarSa thavA chatAM prabhu govALane doSita na gaNatAM potAnA karmanA prabhAve karanAra che. saMsAra phUDa-kapaTathI khadabade che. tethI tenI mohamAyA choDIne ja A banyuM che tema mAnI govALane kSamA ApI. kSamA e krodhanuM AtmakalyANanA pavitra paMthe prayANa karavuM ja hitakArI che. Ama prabhue mAraNa che ema darzAvI prabhue aneka jIvone kSamA ApI saMsAramAMthI bhautika ane Atmika avasthA vacceno bheda jaNAvI sAro mArga ciMdhyo. teono uddhAra karyo. artha: bIjI kaDImAM kavie caMDakoziyA sarpanuM dRSTAMta ApI gUDhArtha: prabhuno AtmA pUrvanAM 18mA bhave tripRSTha vAsudevanA samajAvyuM che ke pUrvabhavanA krodhAdi kaSAyo bIjA bhavamAM paNa sAthe ja rUpe hato tyAre eka avasare zayyApAlakane pote nidrAdhIna thAya tyAre Ave che ane uttarottara vadhatA jAya che. jyAre dRSTiviSa sarve prabhune saMgIta baMdha karavA jaNAveluM; paNa tene mAlikanI AjJAnI vismRti DaMkha dIdho tyAre temAMthI dUdhanI dhArA vahevA lAgI. te joI sarpa vismaya thaI gaI tyAre jAgRta thatAM ja temane tIvra roSa pragaTa thayo. tenA pAmI gayo. prabhue tene pratibodha ApI tenA para upakAra karI teno kAnamAM garama kareluM kathira reDavAno hukama karyo je prasaMge zayyApAlaka udhdhAra karyo. maraNane zaraNa thayo. A prasaMga tripRSTha vAsudevanI tIvra viSayalolupatA gUDhArthaH caMDakoziyo sarpa rUpe utpanna thayo. pUrvabhavamAM te tApasa ane tIvra kaSAya jevA AtmadoSa darzAve che. AvuM krUra kRtya karatAM hato. pUrva bhavanI Asakti ane krodhanA saMskAra laIne ja Avelo. tenA dilamAM arerATI ke kaMpArI paNa na hatI. potAnI sattAno madakrodha eka bhayaMkara kaSAya che. jene analanI upamA ApavAmAM AvI garva hato. A badhA pApanuM kAraNa indriya sukha ja hatuM. driya sAthe che. te jenA aMtaramAM pragaTe tenA Atmika guNo baLIne bhasma thaI triya arthAta indriyonA asaMyamathI kaSAyabhAva-hiMsakabhAva-yoganA jAya che. krodhanI AMdhImAM vivekadIpaka bujhAI jAya che. sarSe pUrvabhavamAM viparIta vyApAro cAle che ane navA karmabaMdhananI zRMkhalA cAlu ja rahe sAdhu rUpe ugra tapasyA karelI jenA phaLasvarUpe, tene labdhi maLelI paNa che. AvA ugra pApanA pariNAme govALe kAnamAM khIlA ThokyA tyAre krodhanA kAraNe viparIta pariNamI hatI. kavi udayarane kahyuM che ke 'krodhe prabhune asahya pIDA thaI. prabhunA upasargo paikI A sauthI bhayaMkara kroDa pUravataNuM, saMjama phala jAya." sarpanA krodhathI te pradeza verAna thaI upasarga hato. chatAM prabhu mauna sAdhanAmAM lIna rahyA. ATaluM thayA gayelo. paNa prabhune bhaya kevo? te to tenA kaSAyAtmAne sudhAravA- chatAM prabhue govALano vAMka na kADhatA potAnA nikAcita karmo uddhAravA tenA dara pAse ja kAusagna karavA UbhA rahyA. prabhune jotAM khapAvavAnA ja che ema jANI heja paNa pratikAra na karyo. prabhuno ja sarpe potAno badho krodha bhego karI prabhunA caraNe uparAuparI DaMsa kSamAbhAva uttama hato. kSamA vIrasya bhUSaNam - kSamA vIranuM bhUSaNa che.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka karmanI majabUta jaMjIro toDavAno A uttama upAya che. AvI pIDAdAyaka e pAMcamuM paramajJAna che. te thatAMnI sAthe ja kevaLadarzana paNa thAya che. ghaTanA pachI paNa prabhu nirvikalpa dazAmAM masta banI kaparI paristhitine kevaLI traNe lokanuM-traNe kALanuM-sUkSma-bAdara-dareka paryAya- badhuM ja pAra karI gayA. A ja tAttvika nirjarAno mArga che. prabhue bAhya duHkhanI joI-jANI zake che. tyAra bAda bhavabhramaNa-saMsAracakra- bhavATavimAM caramasImAne vaTAvIne mohane mAta ApI. game tevA dhuraMdhara hoya paNa bhaTakavAnuM baMdha thaI jAya che ane muktinI prApti thaI zake che. kevaLIne karmanI sattA pAse sahune pAmara banavuM paDe che. karma koIne choDatuM nathI. te ja bhave mokSa thAya che. AtmA AtmAnaMdamAM ramaNa karato sidhdhakarmano kAyado badhe ja niSpakSa-aTala-suvyavasthita cAle che. tyAM koInI buddha-mukta thaIne siddhazIlA para sadAne mATe sthiratA prApta kare che. lAgavaga cAlatI nathI. AvA prasaMga parathI bodha maLe che ke tIvra karmabaMdhana artha: aMtima kaDImAM kavizrI jJAnavimala prabhunA guNalA gAtAM na karavA. pUrvakarmanA pratApe prabhu jevAe paNa verano badalo cUkavavo prabhune vinaMtI kare che ke "he prabhu! ame tamArA guNo gAIne tamArA ja paDe che. prabhue AtmadarzanamAM potAno doSa joyo ane AjJAne jevA banI zakIe, prabhu tame sukAnI thaIne Avo ane amArI jIvanabAMdheluM karma jJAne karI khapAvI dIdhuM. rUpI naiyAne A bhavasAgarathI pAra karAvI Apo. mArI ATalI araja artha: kavie cothI kaDImAM gautamano vilApa-pazcAtApa ane ure dharajo to ja mAro udhdhAra thaze. huM tamane vAraMvAra vaMdana karuM chuM." kevaLajJAna vize jaNAvyuM che. zrI gautama svAmI prabhunA prathama gaNadhara gUDhArtha paramAtmA jagatanA sarva jIvomAM uttama che. temanAmAM daza hatA. prabhu mahAvIranA nirvANa samaye te bAjunA gAmamAM devazarmAne viziSTa koTinA guNo rahelA hoya che. teo paropakAra kare che. temanAmAM bodha ApavA gayelA. prabhunA nirvANa vize jANIne gautama vilApa svArthanI pradhAnatA kyAre paNa hotI nathI. temane hInapaNAno abhAva kare che ke, "he prabhu! tame mane ekalo choDI kema cAlI nIkaLyA? huM hoya che. teo aucityapUrNa kriyA karI zake che, temAM haMmezA phaLa prAptine have konA AdhAre rahIza? mithyAtvInuM jora vadhaze to koNa saMbhALaze? pAme che. teo aparAdhInA aparAdhane kSaNamAtramAM bhUlI zake che. kRtajJa pAMcamA ArAmAM duHkha Avaze tyAre koNa badhAno udhdhAra karaze?' hoya che, koInA nAnA evA upakArane paNa bhUlatA nathI. teomAM prabhu parano gautamano rAga temane vilApa karAve che tyAre ekAeka deva-gurunuM bahumAna hoya che. teomAM svanA guNa ane paranA doSo gautamane khyAla Ave che ke prabhu to vItarAgI hatA ane huM ja rAgI pacAvavAnI zakti hoya che. AvA guNavAna paramAtmA guNagAna karatAM hato e vAta samajAvavA mATe ja prabhue mane dUra mokalyo hato. pachI kavi sahune evA guNanI prApti thAya tema kahe che. sAthosAtha prabhune teo khUba pazcAtApa kare che. jevo rAgano pAtaLo taMtu tUTe che ke sukAnI thaI saMsArarUpI samudrathI tArI devAnI vinaMtI kare che. saMsAra gautamane kevaLajJAnanI prApti thAya che. ane samudramAM ghaNe aMze sAmyatA hovAthI zAstrakAroe saMsArane gUDhArtha: zrI gautamasvAmIne dvAdazAMgInuM saMpUrNa jJAna thatAM gaNadharanI samudratulya kahyo che. saMsAra janma-jarA rUpI khArA pANIthI bharelo che. padavI maLe che. prabhu mahAvIra yogImAMthI ayogI banyA- cAra aghAtI saMsAramAM Dagale ne pagale AvatI Apattio supere jIvananirvAhamAM karmono nAza karI prabhu nirvANa pAmyA tevA samAcAra sAMbhaLI aDacaNarUpa che. saMsAramAM roga-zoka-saMtApa jIvane pIDA Ape che gautamasvAmI vihvaLa thai vilApa karavA lAgyA. tyAre tenA manamAM ane krodhAdi kaSAyo jIvanI zAMti ane samAdhine naSTa kare che. AvA jhabakAro thayo ke huM rAgI hato tethI ja A rAga mArA kevaLajJAnamAM saMsArane pAra karavo kaThina che; paNa jo prabhu Apa sukAnI banIne bAdhA svarUpa che. teo prabhu para khUba ja mohAsakta hatA. te rAga- Avo to mArI jIvananAvaDI bhavajaLathI pAra tarI jAya. tethI he prabhu moha ja kevaLajJAnamAM aDacaNarUpa che. have temane prabhunI vAta samajAI. Apa mArI arajIne dilamAM dharI lezo to mAro beDo pAra thaI zakaze. prabhu kahetA hatA ke samaye yama ma paHTyaU/ arthAt eka kSaNa mAtrano he prabhu! Apane vAraMvAra vaMdana karI vinaMtI karuM chuM ke mArI araja paNa pramAda na karavo. mArA pratyeno rAga tamane mukta thavA deto nathI. uramAM dhAraNa karazo. Apa jevA saMpUrNa guNonA dhAraka paramAtmAnI bAkI tamArI sidhdhagati to nakkI ja che. jevo gautamasvAmIne prabhunI stavanA bhaktithI mAruM parama kalyANa thAo. vAtano artha samajAyo ke tarata ja temane kevaLajJAna thayuM. rAga paNa zrI jJAnavimalasUrinI A eka laghu ane saraLa kRti che. bodhaprada eka prakArano moha ja che. jarA jeTalo kaSAya paNa AtmAne saMsAramAM stavana che jemAM zrI mahAvIranA jIvananA amuka prasaMgo vaNAyelA che. jakaDI rAkhe che. tethI ja kaSAyane saMsArano vadhAranAra kahyo che. mohano caMDakoziyo pUrvabhavanA krodhakaSAya sAthe laIne Ave che. prabhunI kSaya e ja mokSa che. kevaLI paramAtmAoe mohanIya karmano sarvathA avarNanIya kSamA teno udhdhAra kare che. aMtaHkaraNamAM jyAM sudhI kSaya karelo hovAthI teo saMsAranA koIpaNa bhAvamAM lapAtA nathI. kaSAyabhAva paDyo hoya tyAM sudhI caitanya pragaTa thaI zakatuM nathI. vartamAna zrI gautamasvAmIne pArAvAra pazcAtApa thayo ke prabhue kahelI nAnIzI samaye koI khAsa kAraNa na hoya chatAM pUrva bhavanA koI utkRSTa nimitto vAta paNa teo prabhu pratyenA mohanA kAraNe samajI zakatA na hatA. maLI jatAM ghaTanA AkAra le che. prabhunA kAnamAM khIlA ThokavAnuM mukhya jevo rAgano taMtu tUTyo ke kevaLajJAnanI prApti thaI gaI. rAga uparathI kAraNa govALanuM pUrvabhavanuM vera ja hatuM. tyAre mahAvIre potAnA karmanuM mITho ane aMdarathI AtmAne pholI khAnAra mahAna zatru che. kevaLajJAna (vadhu mATe juo anusaMdhAna pRSTha 58muM)
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka durlabha bhava lahI dohyalo ghaDaoN. pArvatI khIrANI [DaoN. pArvatIbahena khirANIe zrAvaka kavi RSabhadAsa kRta 'jIvavicAra rAsa' para saMzodhana karI pIeca.DI.nI padavI prApta karI che ane saMskRta viSaya sAthe ema.e. karaMja che. teo jUnI hastaprata lipivAMcananA kAryamAM rata che. bRhad muMbaI vardhamAna jaina mahAsaMgha saMcAlita 'mAtRzrI maNIbena mAchI bhImazI chADavA dhArmika zikSaNa baoNrDa'nA pramukha che.] durlabha bhava lahI dohavA re, kaho tarIye keLa upAya re, prabhujIne vInavuM rezailIvALI lAlityasabhara kAvyaracanAone kAraNe 'laTakALA' upanAmathI samakita sAco sAcavuM re, te karaNI kima thAya re, prabhu. 1. prasiddha hatA. saM. 1754 thI 1783 sudhInA gALAmAM emanI racAyelI racanAo prApta thAya che. e uparathI siddha thAya che ke kavi vikramanI 18mI zatAbdImAM thaI gayA che. azubha moha je meTIye re, kAMI zubha prabhune jAya re; prabhu. nirAge prabhune dhyAIe re, kAMI no viNa rAge kahevAya re. prabhu 2. nAma dhyAtA jo dhyAIe re, kAMI prema vinA navi tAna re; prabhu. moha vikAra jiMhA tihAM hai, kAMI krima tarIye guNa dhAma re. prabhu 3. moha baMdha ja baMdhIo re, kAMI baMdha jihAM nahi soya re; prabhu. karmabaMdha na kIjIye re, karmabaMdha gaye joya re. prabhu 4. tehamAM zo pATha caDhAvIyo re, kAMI tume zrI mahArAja OM; prabhu. viza karatI jo tAro re, kAMI sAcA zrI jinarAja re. prabhu pa. prema mAnanI bhAvanA re, kAMI bhAva tihAM bhavanAza re; prabhu bhAva tihAM bhagavaMta che re, kAMI uddezya AtamasAra re. prabhu 6. purAvaTAutara bharyo re, kAMI anubhava anuhAra re; prabhu. AtamadhyAne lekha re, kAMI tarasyuM bhavano pAra re. prabhu, 3. vardhamAna muja vInatI re, kAMI mAna jo nizadina re, prabhu, mohana kahe manamaMdire re, kAMI vasIyo tuM visavAvIza re. prabhu 8. athavA zabdanA artha : 1. samakita-sudeva, suguru ane temanA dvArA prarUpita nava tattva Adi sudharma pratye yathArtha zraddhA karavI te. vItarAgI evA kevaLI bhagavaMte je vastunuM jevuM svarUpa kahyuM che te yathArtha jANIne tenA para zraddhA rAkhavI. 2. purASaTAtara-AtmArUpI paDI pUrNa bharelo che. 3. anuhAra-emanI jema, anukaraNa. kavino paricaya : prastuta stavananA racayitA mohanavijayajI mahArAja sAheba che. pUjya zrI tapagacchanA vijayasenasUri paraMparAmAM thayelA rUpavijayajInA ziSya che, je vakrokti ke upAlaMbha sabhara vaktavya mATe prakhyAta hatA. viziSTa eprila, 2013 emanI racanAomAM mukhyatve 'narmadAsuMdarI rAsa', 'harivAhana rAjAno rAsa', 'puNyapAla rAsa', 'ratnapAla rAjAno rAsa', 'mAnatuMgamAnavatI rAsa', 'guAsuMdarI rAsa', Adi kRtio maLe che. emanI covIzInA kAvyo eTale paramAtmA joDenI anAdikALa maitrInuM smaraNa ane pramANa che. bhASAzailI : madhyakAlIna uttaravartI gujarAtI bhASAnI chAMTa che. apabhraMza, deza ja Adi zabdono prayoga thayo che. zabdAnuprAsa, alaMkAra nathA prabhu sAthe vArtAlApa karatA hoya e prakAranI zailI che, kavi kaTAsa, vakrokti (niMdA stuti karavAvALo ahaMkAra) ane vyAjastuti alaMkAra mATe prakhyAta che. vyAja stuti eTale jyAM niMdA dvArA stuti athavA ni dvArA niMdA hoya tevo alaMkAra, je covIzInI nIcenI paMktio vAMcatA khyAla Ave che'sunijara karo to varazo vaDAI, kahIze prabhune laDAI, tuma amane karasyo moTA, kuLa kahe prabhu tumane khoTA re. ' sevaka 52 kRpAdRSTi karavAthI svAmIno yaza ja gavAze, prabhunI koI nA nahi kare emane khoTA niha mAne enI khAtarI ApavA uparokta paMkti lakhI che. prastuta vanamAM paNa pAMcamI kaDImAM vyAjastuti ke vakroktinuMdarzana thAya che. racanA varSa : aDhAramI sadImAM racAyela A stavananI cokkasa saM.che, prApta nathI thaI. 'tehamAM zo pADe caDhAvIyo re, kAMI turya zrI mahArAja re; prabhuviza karaNI jo tArazo re, kAMI sAcA zrI jinarAja re. prabhu 5 ahIM paNa prabhune jANe upAlaMbha na ApatA hoya ke karmabaMdha toDavA mATe amAre ja mahenata karavAnI hoya to temAM tame zuM upakAra karyo ? ame kAMI ja prayatna na karIe ne tame mane tArI do to ja tame sAcA bhagavAna cho. Ama kavinI AgavI chaTA prastuta stavanamAM paNa caritArtha thAya che. e bhava eLe na jAya e mATe kavi prabhu pAse vinaMtI kare che ke koIpaNa rIte A bhava taravo joIe eno upAya batAvo. jo taravA mATe samati e sAco upAya che to ene meLavavA ane meLavIne sAcavavA zuM kArya karavuM joIe. AgaLa vadhatAM kavi kahe che ke azubha (aprazaMsA) mohane dUra karIne prabhu pratyeno zubha bhAva karavo joIe. stavana kAvyasAra : durbala evo mAnavabhava khUba muzkelIthI maLe rAga eka mohano ja prakAra che, paNa rAga vagara prabhunuM dhyAna thaI
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka zake ? arthAt prabhu pratye rAga hoya to ja prabhunuM dhyAna dharI zakAya che. koI devanI sahAyathI ke vaikriya rUpo dvArA AkhA bharata kSetranA gharomAM nAmamAtrathI dhyAna kevI rIte dharAya? prabhu pratye prema hoya to ja mastImAM jamI Ave evuM bane paNa manuSya janma punaH prApta karavo muzkela che. DUbI zakAya. jyAM tyAM cotarapha mohano vikAra chavAyelo che. to evA 2. pAsaka-pAsAnuM dRSTAMta. koIe ramatamAM kaLavALA pAsAno mohamAMthI tarIne guNadhAma (siddha sthAna)mAM pahoMcI zakIe enA mATe upayoga karIne eka mANasanuM badhuM dhana paDAvI lIdhuM hoya ane te dhana karma bAMdhavAnuM aTakAvI do. karmabaMdha aTakI jAya to tarI javAya. ApaNe pAsAnI ramatathI pAchuM meLavavuM jema muzkela che ema mAnava bhava durlabha ja karmabaMdhana toDavAnA che to bhagavAne emAM zuM upakAra karyo ? ApaNe che. kAMI ja na karIe ane bhagavAna ApaNane tArI de to ja te sAcA 3. dhAnya-lAkho maNa dhAnyanA DhagalAmAM thoDA rAInA dANA bheLyA bhagavAna kahevAya. chatAMya premamAM magna thavAnI bhAvanA ja bhavanAza hoya e pAchA meLavavA koI gharaDI DozIne besADI hoya to te dANA karanArI bane che. bhAvathI ja bhagavAna prApta thAya che. arthAt bhAva che kyAre meLavI zake ? ema manuSyabhava meLavavo muzkela che. tyAM bhagavAna che. AtmAno sAra prApta karavAno uddezya hoya to bhAvathI 4. dhRta-jugAra eka rAjayanA rAjamahelamAM 1008 staMbha hoya ja bhagavAna banI javAya. ApaNo AtyaMtara AtmarUpI ghaDo guNathI ane te dareka staMbhane 108 hAMso hoya te dareka hAMsane jugAramAM bharelo che paNa eno anubhava karavo hoya to bhagavAnanI kriyAnuM jItavAthI rAjya maLe tema hoya to e rAjya kyAre maLe ? ema anusaraNa karavuM joIe. AtmadhyAnane oLakhIne dhyAna karazuM to mAnavabhava durlabha che. bhavapAra thaI javAze. he vardhamAna, bhagavAna mahAvIra mArI A vinaMtIne 5. ratna-mUThIbhara ratno sAgaramAM paDI jAya ene pAchA meLavavA rAtadina mAnapUrvaka svIkAraje to huM tuM mArA manamaMdiramAM AvIne jema muzkela che ema mAnavabhava durlabha che. vizvAsapUrvaka sthAna laI zakIza. ema mohanavijayajI mahArAja sAheba 6. svapna-koIne rAjyanI prApti thAya evuM svapna AvyuM hoya ne eTale ke kavi A pramANe kahe che phaLa rUpe rAjyanI prApti thAya evuM svapna lAvavAno bIjo mANasa vivecana : durlabha evA manuSyabhavanI sArthakatA kevI rIte karavI prayatna kare to zuM evuM svapna AvI zake ? ema mAnavabhava durlabha che. enA upAya batAvyA che. A stavananI zarUAtamAM ja mAnavabhavane 7. cakra-staMbhane mathALe 8 cakra ne 8 praticakra pharatAM hoya tenA para durbhala batAvyo che. bhagavAna mahAvIre zrI uttarAdhyayana sUtranA trIjA eka pUtaLI cakkara pharatI hoya, staMbhanI madhyamAM trAjavuM hoya tenI adhyayanamAM cAra aMganI durlabhatA batAvI che. nIce telanI kaDAI UkaLatI hoya tyAM trAjavAmAM UbhA rahIne nIce cattAri paramaMgANi dullahANahi jaMtuNo / paDatA pratibiMbane AdhAre bANa mArIne pUtaLInI DAbI AMkha viMdhavAnuM mANusatta sUI saddhA saMjamammiya vIriyaM / / kAma koI ekAda ja karI zake. ema mAnavabhava meLavavA koIka ja saphaLa | zrI uttarA. a. 3, gAthA-1. thaI zake. arthAt A saMsAramAM prANIo mATe cAra parama aMga durlabha che. 1. 8. kUrma-kAcabo-eka gIcogIca sevALathI bharelA taLAvamAM manuSyabhava, 2. dharmazruti, 3. dharmazraddhA ane 4. saMyamamAM parAkrama. pavanathI bAkoruM paDyuM tyAM nIce rahetA kAcabAe nirabhra AkAzamAM ahIM sauthI pahelA manuSyapaNAnI durlabhatA batAvI che tethI sUtranI rahelI pUnamano cAMda ne TamaTamatA tArAnuM dazya joyuM. A adbhuta TIkAmAM mAnavabhavanI durlabhatA spaSTa karavA mATe 10 dRSTAMta batAvyA dRzya potAnA parivArajanone batAvavAnuM mana thayuM. te parivAra-janone che. mahAdurlabha manuSyabhavanA dRSTAMta A pramANe che-1. collaka, 2. bolAvavA gayo eTalI vAramAM to peluM bAkoruM pUrAI gayuM. pAchuM pAzaka, 3. dhAnya, 4. ghuta, 5. ratana, 6. svapna, 7. cakra, 8. karma, kyAre tyAM bAkoruM paDe sAthe pUnamano yoga, nirabhra AkAza jovA 9. yuga ane 10. paramANuM. maLe? e ja rIte manakhAdeha, maLavo muzkela che. A daze dRSTAMtanI chaNAvaTa khUba ja suMdara rIte zrI uttarAdhyayananI 9, yuga-dhAro ke asaMkhyAtA yojanavALA samudranA eka cheDethI TIkAmAM karavAmAM AvI che. ahIM vistArabhayane kAraNe mAtra sAra prastuta ghoMsarI (baLadagADInA baLada para rakhAtuM gADAnA AgaLanA bhAganuM lAkaDuM) rAkhavAmAM Ave ne bIjA cheDethI enI khIlI nAMkhavAmAM Ave 1. collaka-cUlAnuM dRSTAMta. cakravartI cha khaMDanA dhaNI hoya che. jemAM ane e baMne vahetA vahetA ekabIjAmAM maLI jAya e vAta jema durlabha 32 hajAra dezanA 96 kroDa gAma hoya che. to tenA gAmamAM keTalA che ema mAnavabhava maLavo durlabha che. cUlA (rasoDA) hoya? have koIne prathama cakravartInA cUle jamavAnuM 10. paramANu-eka staMbhanuM bArIka cUrNa eka bArIka bhUMgaLImAM hoya ane pachI enI prajAnA dareka cUle jamavAnuM hoya to pharI cakravartInA bharIne eka parvata parathI koI deva tene phreMka vaDe cotarapha phelAvI de pachI cUle jamavAnuM kyAre maLe? AkhA bhava daramiyAna ekAda rAjyanA e cUrNanA badhA paramANu bhegA karI pharI staMbhanuM nirmANa karavuM jema ghara pate athavA na paNa pate to 32 hajAra deza kevI rIte pate? kadAca duSkara che ema A mAnava bhava maLavo mahAduSkara che.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 A badhA dRSTAMtano sAra e ja che ke khUba muzkelIthI maLelo ane guNasabhara banAvavA mATe suMdara vinaMtI karI che. AjIjI karI che. mAnavabhava veDaphAI na jAya enuM dhyAna rAkhavAnuM che. je vAta kavie namra anurodha karyo che. * * * durlabha bhava lahI dohalo re' caraNa dvArA karI che. jeThavA nivAsa, paloTa naM. 448, kiMgsa sarkala, mATuMgA (senTrala relave). Avo durlabha manuSyabhava bhavasAgaramAM taravA mATe naukA jevo che. muMbaI- 400 019. Teliphona : 022 2401 1657. paraMtu eno sukAnI barAbara hoya to ja kinAre pahoMcAya, nahi to dIna duHkhIyAno belI. manuSyabhava veDaphAI jAya. e sukAnI eTale samakita ke samyak dRSTi | (anusaMdhAna pRSTa papathI cAlu) jenAthI sAcuM darzana thAya, AtmAnI sAcI oLakha thAya ne bhavasAgara tarAvI de. samakitane ratna paNa kahevAya che. mATe e ratnane sAcavavA phaLa bhogavavAnuM samajI zAMtabhAve svIkAryuM ane govALa karmonI zuM karavuM ema paNa prabhune pUchayuM che. enA upAya rUpe kahe che mohane udIraNA-kSaya karavAmAM nimitta banyo. tIvra pazcAtApathI pApImAM pApI dUra karavo joIe. ahIM pAchuM kavine ema thAya che ke moha ekadama dUra jIva paNa pAvana banI zake che. jainazAsana to dareka bhavya jIvane kema thaI zake ? eTale kahe che ke azubha moha dUra karIe paNa prabhu paramAtmA banavAno adhikArI mATe ja che. te mATeno pracaMDa puruSArtha pratyeno moha zubha che mATe rahevA devAno. rAga e mohane kAraNe thAya AtmAno hovo jarUrI che. badalo levo ke na levo tenA karatAM paNa che. paNa rAga vinA prabhubhakti kevI rIte thaI zake? prabhu pratye rAga badalo cUkavavo mahatvapUrNa banI jAya che. kAraNake tenA nimitte pUrva hovo e kavinA mate yogya che. (hakIkatamAM prabhu pratye rAga nahi karma vipAkonuM vadana thAya che ane navA baMdhAtA karmonI zRMkhalA tUTe che pramodabhAva hoya che.) nAmamAtrathI dhyAna na dharI zakAya. prabhu pratye ane AtmAnI unnati thAya che. A baMne prasaMgo roSa upara toSa, prema hoya to ja enA pratye lAgaNI janme che ema kavinuM kahevuM che. krodha upara kSamA, dAnavatA upara mAnavatAno jayaghoSa guMjato kare che. mohano vikAra to cAre tarapha chavAyelo che. prabhu pratyeno prema vikAra gautamasvAmI rAgI maTI virAgI banyA. rAga paNa mokSamArgamAM bAdhaka nathI. tethI guNonA dhAma evA prabhune prApta karavA athavA siddhomAM che. tevo bodha paNa stavanamAM prApta thAya che. potAnA doSonuM darzana sthAna prApta karavA mohano baMdha thato aTakAvavAno che. mohanIyakarma karavuM ane bIjAnA guNonuM darzana karavAthI jIva dareka paristhitimAM baMdhAvavAnuM aTakI jAya to tarI javAya. samatA dhAraNa karI zake che. jenA vaDe te avaguNo dUra karanArI parama pAchA vakrokti rUpa kaTAkSa karatA kavi prabhune kahe che-ame ja karma auSadhi banI karmanA bhukkA bolAvI zake che. prabhue pUrvakarmanA DheranA toDavAno puruSArtha karIe emAM tame zuM moTI dhADa mArI? ame kAMI Dhera kSaNavAramAM nAza karyA tevo parokSa bodha A stavanamAM prApta thaI na karIe ne ema ja beThA rahIe, puruSArtha vagara ja amAro uddhAra zake che. karo to tame sAcA jinarAja gaNAva. A stavanane guNotkIrtana stavana kahI zakAya. A stavana ekadama chatAMya ame to premamAM magna thaIne bhAvathI tamArI bhakti karIzuM. saraLa bhASAmAM tema ja madhura zabdo, gaMbhIra Azaya ane arthapUrNa kahyuM paNa che ne ke 'bhAve bhAvanA bhAvIe bhAve dIje dAna, bhAve dharma hovAthI lokapriya banyuM che. temAM bhAvanI ane bhASAnI sacoTatAArAdhIe, bhAve kevaLajJAna.' arthAt bhAvathI ja ame bhagavAnanA padane saraLatA-madhuratA-prAsAdikatA-laya-DhALa-saMvedanAnI utkaTatA kavinI prApta karI laIzuM. paNa e mATe e lakSa ke uddezya rAkhavo jarUrI che. kavitva zaktino paricaya karAve che. A racanAmAM geya tattva-ojasaguNa ApaNo aMtarAtmArUpI ghaTa siddha bhagavAnanI jema ja guNothI pUrNa vartAya che. alaMkAra Ayojana ane prAsa kavinI pratibhA darzAve che. bharelo che paNa enA para AvaraNa hovAthI oLakhI zakAto nathI. e temAM rahelo uttama bodha aMtaHkaraNamAM abhUta AnaMda pragaTAve che. anubhavathI ja jANI zakAya che. e mATe tame jema ArAdhanA karI che. prabhu mahAvIranA cAritranuM smaraNa gAyakanA manamAM unnata bhAva jAgRta ema amAre paNa ArAdhanA karavI joIe to ja e guNono anubhava kare che. kyAreka to bhaktanI AMkho UbharAI Ave che. paramAtmAnA thAya. anubhava thayA pachI dhyAna dvArA AtmAne oLakhIne tapa Adi guNonuM kIrtana-stavanA-bhaktibhAve namana karavAthI pUrvanA pAponuM karIne bhavano pAra pAmI jazuM. nikaMdana nIkaLe che. jaDamULathI nAza thAya che kAraNa ke temanA eka eka aMte kavi potAnuM nAma aMdara sAMkaLIne kahe che ke he guNa sAgara jevA gaMbhIra, vyoma jevA vizALa ane merU samAna unnata vardhamAna-bhagavAna mahAvIra! Apa jo mArI vinaMtI rAtadivasa mAno hoya che. vItarAgano rAga saravALe tAraka nIvaDe che. citrane rAgadveSarahita to mArA manamaMdiramAM vizvAsapUrvaka Apano vAsa thaze evuM banAvavAnuM sAmarthya stavanamAM raheluM che. tIrthaMkara paramAtmA sadeva mohanavijayajI mahArAja sAheba kahe che - stavanIya-mokSa prAptinA AdhAra svarUpa che. samyak jJAna-darzana-cAritra Ama A kAvyamAM virodhAbhAsI bhAvone suMdara rIte ujAgara karyA rUpI ratnatrayI ApI prabhu amane kRtArtha karo eja abhyarthanA saha. * che. bhagavAna mahAvIra svAmIne namratApUrvaka jJAnaprApti mATe, samakita ziva sAgara heriTeja, bilDiMga-30, bI-702, tilaka nagara, cembara, meLavavA mATe, sAcavavA mATe, manuSyabhavane sArthaka banAvavA mATe muMbaI-400089. Teliphona : 022 2527 6512.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka bhavadadhi pAra utAraNI 1 DaoN. ratanabena chADavA DioN. ratanabena chADavAe kavi RSabhadAsa kRta 'vrata vicAra rAsa' viSaya para pIeca.DI. karyuM che. tyAra bAda temaNe saMskRta viSaya sAthe ema.e.nI DIgrI meLavI. teo jUnI hastaprata lipi vAMcananA kAryamAM rata che. bRhad muMbaI vardhamAna sthAnakavAsI jaina mahAsaMgha saMcAlita mAtuzrI maNIbena maNasI bhImazI chADavA dhArmika zikSaNa baoNrDanA kArobArI sabhya che. "jaina prakAza' vagere patromAM teo lekha lakhe che. jJAnasatra ane jaina sAhitya samArohamAM abhyAsapUrNa nibaMdho rajU kare che.] | mahAvIra stavana (zrI AtmArAmajIkRta ). gyAnahIna avivekIyA, ji. haThIlo he niMdaka guNacora; dhyA. bhavadadhi pAra utAraNI, jinavaranI vANI; to piNa mujane nArIye, ji. merI he toro mohanI dora...10. pyArI he amRta rasa rela, jinavaranI vANI; trizalAnaMdana vIrajI, ji. tuM to he AzA visarAma; pyA. bharama mithyAta nivArIyo, jina. sIdho e anubhava rasa mela. pyArI.1. ajara amara pada dIjIye, ji. thAvuM he jima AtamarAma, pyA. 1 1. ama sarIkhA ati dInane, ji. dUSama he ati ghora aMdhAra; kalaza gyAna pradIpa jagAvIyo, ji. pAmyo che ati mAraga sAra... 2. cauvIza jinavara sayala sukhakara gAvatAM mana gaha gahe, aMga upAMga sarUpazuM, ji. paIne te cheda graMtha; dhyA. saMgha raMga umaMga nija mana dhyAvatAM zivapada lahe, curNI bhASya niryukti zuM ji. vRtti he nIkI mokSano paMtha...3. nAme aMbAlA nagara jinavara vanarasa bhavijana pIye, sadgurunI e kalikA, ji. jasu he khule gyAna bhaMDAra; dhyA. saMvata roSa aganI nidhi vidhu rUpa Atama jasa kIye. Ima bina sutra vakhAnIyo, ji. taskara he tiNa lopI kAra...4. kavino paricaya: sohama gaNadhara guNanilo, ji. kIdho he jina gyAna parakAsa; uparokta stavananA racayitA pU. zrI AtmArAmajI che. jemanuM bIjuM tuja pATodhara dIpatA, ji. TAryo he jina duranaya pAsa...5. nAma vijaya AnaMdasUri che. temano janma vi. saM. 1892 (ke 1893) ama sarIkhA anAthane, ji. phiratAM he vItyo kALa anaMta; caitra suda ekama maMgaLavAra, paMjAbamAM jIrAnagara pAse AvelA laherA Ina bhava vItaka je thayA, ji. tuM jANe che tenuM meM na kaheta..6. gAme thayo hato. zrI AtmArAmajI tapAgacchanI navI sAdhu paraMparAnA jina bAnI bina kauna thA, ji. mujane he detA mAraga sAra; Adi puruSomAMnA eka che. arvAcIkALanI covIzI sarjakomAM zrI jyo jina bAnI bhAratI, ji. jAryA he mithyAmata bhAra....7. AtmArAmajI prathama sarjaka che. (racanAkALa-saM. 1930) saMgItanA huM aparAdhI devano, ji. karI che mujane bagasIsa; pyA. jANakAra, AgamonI TIkAonA sarjaka vidvAna evA AtmArAmajIe niMdaka pAra utAranA, ji. tuM hI he jaga nirmala Iza. dhyA...8. aneka pUjAo ane vipula sAhityanuM sarjana karyuM che. temano svargavAsa bALaka mUrakha Akaro, ji. dhITho he vaLI avinIta; pyA. vi. saM. 1952mAM thayo hato. to paNa janake pALIyo, ji. uttama che jananI rIta pyA...9. satvananA agharA zabdonA artha vivecananA aMte Apela che. racanA varSa: vi. saM. 1921 athavA 1931mAM racyuM haze evuM lAge che. pyArI he amRta rasa rela, jinavaranI vANI, bhASA zailI : racanAkAranI bhASA ane zailI madhyakAlIna kavionA bharama mithyAta nivArIyo, jina. sIdho re anubhava rasa mela, pyArI. anukaraNa rUpa vizeSa jaNAya che. sAthe sAthe pU. zrI AtmArAmajI mULa bhAvArtha : uparokta kaDImAM zrI AtmArAmajI jinavaranI vANInuM paMjAbanA hovAthI temanI kRtiomAM hiMdIbhASAnI chAMTa vizeSataH arthAt tIrthakaranI vANInuM mahattva batAvatAM kahe che ke, saMsArarUpI jovA maLe che. jema ke, sAgara pAra karAve evI jinavaranI vANI che. A vANI amRtanA rasa 1. janama janama prabhu pAsa jinesara. relAve evI mIThI ane madhurI che ke, jenAthI mithyAtvarUpI bhrama dUra vaso mana mere bhagata tIhArI. (covIzI) thAya che. eno pratyakSa anubhava che. (udA. tarIke IndrabhUti Adi 2. jina bAnI bina kauna thA, ji. mujane detA mAraga sAra, gaNadharono mithyAtvarUpI bhrama prabhu mahAvIranI vANIthI dUra thayo hato.) jyo jina bAnI bhAratI, ji. jAryA he mithyAmata bhAra. AvI amIrasathI yukta madhura, AnaMda pradAyinI jinavaranI vANI che. (mahAvIra stavana) 2. ama sarIkhA ati dInane, ji. dUSama che ati ghora aMdhAra, stavananI paMktiono bhAvArtha : gyAna pradIpa jagAvIyo, ji. pAmyo che ati mAraga sAra. 1.bhavadadhi pAra utArazI, jinavaranI vANI, bhAvArtha : A kaDImAM racanAkAra potAne lAcAra dIna batAvatAM
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013. jaru; , lo ja 2, A kahe che ke, A avasarpiNIkALanA duSama nAme pAMcamA ArAmAM mArA bhAvArtha : AThamI kaDImAM zrI AtmArAmajI potAnA doSono, jevA dIna duHkhiyA jIvonI cAre bAju ajJAnarUpI ghero aMdhakAra vyApelo avaguNono nikhAlasapaNe ekarAra kare che. he devAdhideva ! huM Apano che. chatAM paNa A aMdhakArarUpI ajJAnane dUra karavA zrutajJAnarUpI dIpaka aparAdhI chuM, chatAM paNa mane AziSa Apajo. niMdaka chuM paNa mane, pragaTelo che, ke jenAthI saMsAra pAra karavAno mArga meLavI zakAya che. bhava-pAra utArajo. kAraNake A jagatamAM tuM eka ja sAco, zuddha 3. aMga upAMga sarUpazuM, ji. paIne te cheda graMtha; dhyA. Izvara cho. curNa bhASya niyukti zuM; ji. vRtti he nIkI mokSano paMtha. 9. bALaka mUrakha Akaro, ji. dhITho che vaLI avinIta; pyA. bhAvArtha : trIjI kaDImAM jinavaranI vANI rUpe AgamanA bhinna to paNa janake pALIyo, ji. uttama che jananI rIta. ThA. bhinna svarUponI vAta karI che. jinavaranI vANI bAra aMga, bAra upAMga, bhAvArtha : navamI kaDImAM racanAkAra paramAtmAne potAnA mananI dasa pannA, cha cheda, cAra mULa sUtro Adi graMtharUpe che. tema ja vyAkhyA vAta rajUAta karatAM kahe che ke, bALaka hoya, vaLI mUrkha ane utAvaLiyo sAhitya tarIke niyukti, bhASya, cUrNi, vRtti vagere lakhAyuM che. A hoya, lucco vaLI avinIta paNa hoya chatAM paNa pitA tene pALe che, poSe che. jJAnanI gaMgotrI nizcayathI mokSano mArga batAve che emAM koI zaMkA A uttama jananI rIta che, uttama janano vyavahAra che. nathI. 10. gyAnahIna avivekIyA, ji. haThIlo he niMdaka guNacara, pyA. 4. sadagurunI e kalikA, ji. jasu he khule gyAna bhaMDAra; pyA. to piNa mujana tArIye, ji. merI he toro mohanI dora. Ima bina sutra vakhAnIyo, ji. taskara he tiNa lopI kAra. bhAvArtha : dasamI kaDImAM racanAkAra paramAtmAnA caraNakamaLamAM bhAvArtha : cothI kaDImAM racanAkAra, Agama nidhino ullekha karatAM potAnA doSono ekarAra karI prAyazcita vaDe nirmaLa thayelA AtmAne kahe che ke, sagurunI buddhino tAlamela hoya (arthAt sagurunI samarpita karatAM kahe che ke, huM jJAna vagarano ajJAnI chuM, avivekI chuM, vidvattAthI) to A jJAnarUpI bhaMDAra khUlI zake che. jo sadgurunI kRpA haThIlo ane vaLI niMdaka temaja guNacora paNa chuM. chatAM paNa mane bhava vagara sUtranuM paThana-pAThana (vAMcana) karyuM hoya to cora kahevAya; kAraNa pAra karAvaje, bhava sAgarathI tAraje; kAraNake mArI ane tArI vacce ke teNe maryAdAno bhaMga karyo kahevAya. atUTa moharUpa dora guMthAyelI che. 5. sohama gaNadhara guNanilo, ji. kIdho he jina gyAna parakAsa; 11. trizalAnaMdana vIrajI, ji. tuM to he AzA visarAma, pyA. tuja pATodhara dIpatA, ji. TAryo he jina duranaya pAsa. ajara amara pada dIjIe, ji. thAvuM che jima AtamarAma. dhyA. bhAvArtha : pAMcamI kaDImAM sudharmA gaNadharanI vAta karI che. sudharmA bhAvArtha : agiyAramI kaDImAM racanAkAra parama zaraNAgatinA bhAvathI gaNadhara guNavAna che. vaLI jJAnI che ke jemaNe jinajJAnane (vANIne) kahe che ke, he trizalAnaMdana mahAvIra! tuM eka ja mArI AzAno vizrAma prakAzita karyuM che. Arya sudharmAsvAmIe prabhu mahAvIranA prathama paTTadhara banI che, sahAro che. ajara-amara evuM pada Apaje. kAraNake mAre AtmArAmathI ajJAnanuM paDaLa (AvaraNa) dUra karI jina zAsanane dIpAvyuM che. AtamarAma banavuM che. paramAtmA banavuM che. 6. ama sarIkhA anAthane, ji. phiratAM he vItyo kALa anaMta, kalaza. Ina bhava vItaka je thayA, ji. tuM jANe che tenuM meM na kAMta. cauvIsa jinavara sayala sukhakara gAvatAM mana gaha gahe, bhAvArtha : chaThThI kaDImAM pU. zrI AtmArAmajI potAnI vItaka kathA saMgha raMga umaMga nija mana dhyAvatAM zivapada lahe, kahe che. amArA jevA anAthano coryAzI lAkha jIvAyonimAM paribhramaNa nAme aMbAlA nagara jinavara jainarasa bhavijana pIye, karatAM karatAM anaMtakALa pasAra thaI gayo che ane emAM je je bhava saMvata roSa aganI nidhi vidhu rUpa Atama jasa kIye. vItyAM che, e badhAM to tuM jANe che mATe huM kaheto nathI. bhAvArtha : uparokta kalaza samAna paMktiomAM racanAkAra kahe che 7. jina bAnI kauna thA, ji. mujane he detA mAraga sAra, ke covIse covIsa jinavaro kalyANarUpe-maMgaLa rUpe che, temanI stuti jyo jinabAnI bhAratI, ji. jAryA he mithyAmata bhAra. karatAM manamAM AnaMda AnaMja upaje che. caturvidha saMghane paNa AnaMda bhAvArtha : sAtamI kaDImAM racanAkAre jinavANInI aNamolatA, ane umaMga thAya che. potAnA manamAM temanuM dhyAna dharavAthI zivapada, anupamatAnuM darzana karAvyuM che. jinavANI vagara bIjuM koNa hoI zake ? ajara-amara evuM pada maLe che. aMbAlA nagaramAM jinavaranI vANIno je mane sAco mArga batAvI zakata. mokSa mArgano sAra batAvata. jyAM zAMta rasa bhavijano mANe che. saMvata 1921 ke 1931mAM pU. zrI sarasvatIdevI rUpe jinavANI hoya tyAM mithyAtvI matano samUha jIrNa AtmArAmajIe A stavana racyuM haze. thaI jAya che. arthAt jhAMkho paDI jAya che. vivecana : jinavaranI vANInI mahattA 8. huM aparAdhI devano, ji. karI che mujane bagasIsa; pyA. A stavanamAM pU. zrI AtmArAmajIe khUba ja gahana AdhyAtmika niMdaka pAra utAranA, ji. tuM hI he jaga nirmala Iza. dhyA. bhAvonuM nirUpaNa karyuM che. eka bAju jinavaranI vANInI mahattA darzAvI
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka che to bIjI bAju manuSya bhavanI durlabhatAnI carcA karI che. to sAthe pratye Avo ja ahobhAva pU.zrI AtmArAmajIe vyakta karyo che ke, sAthe potAnA avaguNono nirmaLa bhAve ekarAra karI potAne anAtha 'jina bAnI bina kauna thA, mujane he detA mAraga sAra." gaNAvI anAthanA sanAtha evA prabhu mahAvIranI kRpA yAcI Ama temaNe jinavaranI vANInI mahattAnuM suMdara pratipAdana karyuM che. ajara-amara evuM pada mAMgyuM che. Ama karmayoga, jJAnayoga ane manuSyabhavanI durbhalatA: A duniyAmAM durlabhamAM durlabha koI vastu bhaktiyoga traNeno triveNI saMgama A stavanamAM tAdRzya thAya che. hoya to te mAnavabhava che. zrI uttarAdhyayana sUtramAM 10/4 paNa kahyuM che, jaina paraMparA anusAra A saMsAra anAdi kALathI satata gatizIla _ 'dullahe khalu mANuse bhave, cirakAleNaM va savvapANiNaM / cAlato Avyo che. eno na to kyAreya Adi che ke na to kyAreya DhIya vivA ivaSNu, samaya joyama mA pamANa II' aMta. pratyeka jaDa-cetananuM parivartana naisargika, dhruva ane sahaja svabhAva manuSyabhavanA vighAtaka karmono kSaya karyA vinA cirakAla sudhI manuSya che. samasta dRzyamAna jagata mULa dravyanI apekSAe nitya che paNa jIvana maLavuM durlabha che. pRthvI, jaLa, agni, vAyunA jIvomAM te ja parivartanazIla hovAne lIdhe paryAyanI dRSTithI anitya che. Agamana- paryAyamAM utkRSTa asaMkhyAta kALa sudhI vAraMvAra janma-maraNa thAya. gamana-punarAgamana ane pratigamananuM cakra anAdikALathI avirata dvindriya, trindriya, caturiMdriya jIvomAM utkRSTataH saMkhyAtakALa sudhI cAlatuM AvI rahyuM che. saMsAranA apakarSa-utkarSamaya (sArA-kharAba) rahevuM paDe. paMcendriya avasthAmAM 7-8 bhavo sudhI niraMtara janma-maraNa kALacakrane avasarpiNI ane utsarpiNIkALanI saMjJA ApavAmAM AvI thAya. devagati ane narakagatinA jIvo eka bhava kare, paraMtu temAM paNa che. A samaye hAsonmukha avasarpiNI kALa cAlI rahyo che. A kALacakranA asaMkhya varSo sudhI rahe. Ama zubhAzubha karmonA kAraNe anaMtakALa cha vibhAga ArAnA nAme oLakhAya che. jemake 1. suSamA-suSamA, sudhI bhavabhramaNa kare pachI ja manuSyabhava maLavAno saMjoga prApta thAya 2. suSama, 3. suSamA-duSama, 4. duSama-suSama, 5. duSama ane 6. che. duSamA-duSama. A samaye paMcama Aro cAlI rahyo che. trIjA, cothA manuSyadehanI prApti thavA chatAM paNa manuSyatvanI prApti mATe zrI ArAmAM tIrthakaronI hAjarI hoya tyAre deza badhI rIte sukhI ane sthAnAMga sUtramAM cha bolanI durlabhatA darzAvI che. jema ke, 1.manuSyabhava, jJAnanI jyotathI prakAzamAna hoya. paraMtu pAMcamA ArAmAM tIrthakaranI 2. AryakSetramAM janma, 3. sukuLamAM utpatti, 4. kevaLI prajJapta dharmanuM gerahAjarI hovAthI cArebAju ajJAnarUpI aMdhakAra hoya, lokomAM rakSaNa, 5. sAMbhaLelA dharma upara zraddhA ane 6. dharmanuM kAyAthI samyak dharmabhAvanAno abhAva hoya tyAre AvI viSama paristhitimAM zrutarUpI AcaraNa. Ama manuSyabhava, jaina kuLamAM janma to maLe paraMtu jinavANInuM dIpaka jJAnano prakAza phelAvI zake che. jinavaranI vANI ja caMdana jevI zravaNa, samyaka zraddhA ane samyak AcaraNa thavuM ati durbhala che, ati zItaLatA arpe che. kaThina che. devAdhidevanI athAgama rUpe nIkaLelI dezanAne sahAre dvAdazAMgI A stavananA racanAkAranA upAsya deva prabhu mahAvIra che. temane sUtranI racanA karanAra gaNadhara bhagavaMto ane tyAra pachI kramazaH sakhya bhAve svIkArI potAnI jAtane samarpita kare che. Ama zrI AgamabhAvone vyakta karanAra pUrvadharo, niryuktikAro, bhASyakAro, AtmArAmajIe ahIM bhaktinA prasiddha nava prakAromAMthI sakhyabhAvanuM suMdara TIkAkAro, vivecanakAro yuganI sAthe samayAnusAra tAla milAvatA nirUpaNa karyuM che. jema ke, "merI he torI mohanI dora' jevI AtmiyatA bhASAvido, jana janatAnI poSakavRtti, jJAnAmRta saMskAranuM saMvardhana karavA vyakta karI paramAtmAnA caraNomAM potAnA doSo, avaguNo vagereno kALa pramANe ardhamAgadhImAMthI prAkRta, saMskRta, hiMdI, gujarAtImAM zuddhabhAve ekarAra karI, nirmaLa banI potAnA AtmAne samarpita kare anuvAda karanArA samayajJo, jJAnI AcAryAdi dvArA aMga, upAMga, che. ane parama zaraNAgatinA bhAva sAthe kahe che ke, 'tuM to he AzApaInnA, cheda, mULa, niryukti, bhASya Adi vividha svarUpe amUlya vizarAma, tuM ja mAro vizrAma che, Azaro che. Ama pU. zrI vAraso maLyo che je Agama tarIke oLakhAya che. AtmArAmajIe potAnA hRdayano bhaktibhAva A stavana dvArA Ama pUrvAcAryoe zramaNa saMkRtinI jJAnadhArA, gatimAna rAkhavA abhivyakta karyo che. mATe samaye samaye AgamonuM saMpAdana, saMzodhana, saMvardhana ane saMkalana uparokta stavanamAM bhAvapakSanI dRSTie tAttvika bodhanuM suMdara saraLa karI adbhuta yogadAna ApyuM che. AgamanuM ciMtana, svAdhyAya ane bhASAmAM nirUpaNa thayuM che. tevI ja rIte A stavana kalApakSanI dRSTie parizIlana ajJAnanA aMdhArA dUra karI jJAnano dIpaka pragaTAve che. paNa sAhityika guNothI sabhara che. vi. 19mI sadImAM racAyelI A evI jinavIranI vANI che. racanA anupama che. A racanAmAM dihI bhASAnI chAMTa jovA maLe che. ahIM haribhadrasUri mahArAjanA kathana yAda Ave che, 'duSamakALanA abhidhA, lakSaNA, ane vyaMjanA zabda zaktionA samucita prayogathI doSathI dUSita amArA jevA anAtha-durbhAgI AtmAonuM zuM thAta? sajIvatA lAge che. racanAkAranI bhASAnuM AkarSaNa, bhAvAbhivyaktinI jo amane jinezvara devonA Agamo na maLyA hota to ?' jinavANI | (vadhu mATe juo anusaMdhAna pAnuM 73muM)
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 2 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 mahAvIra stavanA | DaoN. puSpAbena nisara [DAM puSpAbahena nisare ema.e. gujarAtI viSaya sAthe karI 'jena vizvabhAratI vidyApITha'mAMthI jainolojI sAthe ema.e. karela che. tyAra bAda pa.pU. pArzvacaMdrasUrIzvarajInuM lakSita sAhitya' viSaya para saMzodhana karI pIecaDInI padavI prApta karI che. vartamAnamAM teo 'jena prakAza' tathA 'pagadaMDI' patramAM lekho lakhe che.]. zrI mahAvIrasvAmInuM zuddha ANAgarbhita stavana zrAvaka-zrAvikA zira Thave, taMdula vAsava melI re; | (kSetravideha sohAmaNo - dezImAM) chala karI chetaryA jIvaDA, bhalI bhalI vAniya bhelI re. (16) vIra jirNosara vaMdIe, harakha dharI nisadesa re; jehanI karIe paraMparA, tehane pAsasthA jANe re; jehanuM zAsana jagamage, varasa sahasa ekavIso re. (1) eha ve pAMkhaDe je gayA, te gayA pahele thANe re. (17) zrI jina ANa ArAdhIe, doSa pravAha na dIje re; re jIva ! kumati na rAcIe, tattva vigata mana ANa re; dharama sovana jema zobhato, sUtra kasavaTi kasa lIje re. (2) zrIjina vIrane tIrathe, deva-guru-dharma pichANo re. (18) paDikamaNAmAMhi devI thaI, bItI cau koI bole re; arihaMta deva ja Adaro, guru zrI sAdhu vakhANo re; lAbha ghaNo kahe tehamAM, DAhyAzA bhaNI Dole re. (3) dharama kevalIno bhAkhiyo, mukti mAraga ema jANo re. (19) samakita dhArI je devatA, tiNa kAraNa kAusaga kIje re; svAmI ! huM sevaka tAharo, jakha devyA navi dhyAvuM re; te jina pAsane kAusage, kAMI mithyAta kahI je re. (4) hita karI pAra utArajo, sidhdha taNA sukha pAvuM re (20). avagraha mANavA kAraNe, su2 thaI kema bhaNIje re; pravacana maLato je jage, kare kriyA guNavaMto re; hari hara yakSane deha re, rahetA sAdhu suNI je-re. (5) pArjacaMdrasUri ema kahe, pAme te sukha saMto re. (21) kSetraha devI je caMDikA, teha taNI thaI bole re; agharA zabdonA artha : paDikamaNo aviSe kare, nirlaja thayAnI Tole re. (6) sovana- suvarNa, chaumaF- chadmastha, ANa- AjJA, yUI-stuti, paMcamI parva saMvatsarI, kahI zrI jagannAtha re; Adita-sUrya. tiNa dina AraMbha sevatAM, iNa haThe zuM Ave hAtha re. (7). kavi paricaya : svAmi ! tame siddha padhAriyA, mukti mAraga koNa dAkhe re; nAgapurIya (nAgorI) bRhat tapAgacchanA prakhara paMDita AcArya munivara dIse che je jage, te so juo juo bhAkhe re. (8) zrI sAdhuratnasUri pAse. vi. saM. 1546 mAM akSayatRtIyAnA zubha koI kahe pAkhI puname, koI kahe caudaza kIje re; dine hamIrapuranA pArthacaMdrakumAra (phakta 9 varSanI uMmare) dIkSA munivara be jinazAsane, kehano kahyo karIje re. (9) aMgIkAra karI muni pArjacaMdra banyA. tIvra meghAvI ane adbhuta pAkhI caudaza dina kahI, punama bhaNyo comAso re; pratibhAzALI muni pArjacaMdrajI sva-para zAstrono abhyAsa pUrNa eka dina be na huve sahI, sUyagaDa aMga visAmo re. (10) karI jena-ajaina zAstromAM pAraMgata banI gayA. vinaya, vidvatA tiNa dina devasI paDikame, paDiyA loka pravAhe re; ane vairAgya dvArA pArjacaMdrajIe gurudevanI pUrNa kRpA prApta karI, catura cUkyA kema sUtrathI, ema phulase bhavamAM he re. (11) . upAdhyAya pada mATe yogyatA meLavI lIdhI ane nAgarI prabhu ! tuma Agama chAMDIne, lAgyA che chaumatha lAro re; tapAgacchAdhipati AcAryazrI somaratnasUrijInA hAthe, 17 varSanI sukha kema pAmaze ? prANiyA, phalaze anaMta saMsAro re. (12) uMmare, upAdhyAya padathI vibhUSita thayA. upAdhyAya banyA pachI jiNa tithe Adita ugame, teha ahorAtrI tasu saMge re; AtmasAdhanA karavA sAthe upadezArthe judA judA sthaLo e vicaratA zrI jine bhagavatImAM bhaNyo, caMda pannatI uvaMge re. (13) joyuM ne jANyuM ke Agamavihina AcaraNa ane vartamAna AcaraNa paMcamI saMvatsarI mUkatAM, munivara mUlathI cUkyA re; tema ja jinAjJA pAlanamAM ane sAdhu saMsthA dvArA dharmanA pAlanamAM vasa dhove jayaNA karI, mastake ghAle re bhUkA re. (14) ghaNuM ja aMtara rahyuM hatuM. chinnabhinna ane astavyasta kahI zakAya koI kahe ame zuM karIe? pUrava AcAraja kIdho re; evI sthitimAM jaina saMgha mUkAI gayo hato. pArjacaMdrajInA aMtaramAM ema kahI lokane bhoLave, cAritra jalAMjali dIdho re. (1 5) maMthana jAgyuM ane guruzrI sAdhu ratnasUri pAse kriyoddhAranI AjJA
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka mAgI je gurue emane saharSa ApI. viSamakALamAM paNa dharmanA mArganI emanA e vyaktitvane pArakhIne vi. saM. 1 599mAM salakSaNapura rakSA ane zuddhi e emanuM jIvanakArya (Mission) thaI gayuM. dhIme sthAne zrI somaratnasUrijInA haste "yugapradhAna pada arpita thayuM. dhIme jaina samAjanA jIjJAsu ane mumukSu AtmAo temanA pratye ane temanA nAme temano paMtha 'pArjacaMdra-gaccha" oLakhAya che. temanA kathana pratye zraddhAnvita thayA ane enA phaLasvarUpe kriyodhdhAranA temanA samayakALa daramyAna sAdhvAcAramAM zithilatA pravartatI joI bIjA varSe, jodhapuranagaramAM emane AcAryapada para birAjamAna sadA emanuM mana khinna rahetuM hatuM. prabhu mahAvIra racita AgamamAM karavAmAM AvyA. daramyAna sAhitya kSetre paNa emanuM AgavuM pradAna darzAvyA pramANe AcAramAM zuddhatA lAvavA sAdhujanone samajAvavAno rahyuM. Ama AcAryazrI pArzvacaMdrasUrinI bahumukhI pratibhA, AdhyAtmika jabbara prayatna karyo. te samaye cAlatI zithilatAnI asara sAmAjika, uccatA, divya zaktio, satya ane zuddhinA saMrakSaNa mATe karelo dhArmika paristhiti para tema ja zrAvakonA AcAra para paNa paDI. jenuM bhagIratha puruSArtha - A badhuM temanI asAmAnyatAne pragaTa karatuM hatuM. varNana khinna mane A stavanamAM karyuM che. vivecana (gAthA 7 thI 11) kahe che kestavananI zarUAta vIra jinezvara prabhu mahAvIra ke jemanuM zAsana saMvatsarI cothanI ke pAMcamanI? koI pUname pAMkhI pALe to koI 21000 varasa sudhI cAlavAnuM che temane manamAM harakha dharI, vaMdana caudaze pALe. Ama jinazAsanamAM ja alaga alaga munivarono mata. karatAM kahe che ke zrI jina prabhunI ANa (AjJA) svIkArIe, suvarNa AmAM konuM mAnavuM? agara pAMkhI caudaze karIe to comAsI pUnamanA jema zobhato dharma ane dharmanA sUtro barAbara kasIne, dhyAnathI samajIe devazI pratikramaNa. AvuM kema cAle? sUyagaDaaMgamAM Aja vimAsaNa jethI doSa pravezI na jAya. che ke eka dina be vakhata na thaI zake. tyAra bAda pratikramaNamAM pravezelA doSo viSe (gAthA 3 thI 6) e ja pramANe 12 ane 13mI gAthAmAM vyathA vyakta karatAM kavizrI vyathA vyakta karatAM kahe che ke kahe che, he prabhu! tamAro Agama choDIne sahu koI chadmasthano lAro pratikramaNamAM devInI stuti kare che te eTalA mATe ke enAthI lAbha kare che. pachI te sukha kema pAmaze? A badhA jIvo anaMta saMsAramAM thAya che. ane DAhyAo mUMgA mUMgA hAmI bhare che. samakita dhArI devo bhaTakatA raheze. mATe kAusagga kare. kharekhara to kAusagga jinezvaranI stuti che. anya vaLI, je tithie sUrya ugyo te ja tithi rAtre gaNAya. A zrI mATe kAusagga e mithyAtva che. jinezvare bhagavatI sUtramAM kahyuM che. pratikramaNa eTale pApathI pAchA pharI paramAtmA tarapha gati karavI cothanI saMvatsarI karI pAMcamane divase vaso vagere dhoI pApAraMbha te. pApathI pAchA pharavuM, dUra javuM e nakArAtmaka bhAva che. jyAre kare te yogya to nathI ja. paramAtmA tarapha javA mATe hakArAtmaka bhAva AvI jAya to nakArAtmaka aMte mananuM samAdhAna karatAM kahe che (17-18) bhAva AvI ja na zake. Ama paramAtmAno dharma e nIrasa dharma nathI ApaNe jevI paraMparA pALIe chIe te prabhu jANe che. mATe kumatimAM paNa sa-rasa dharma che. ApaNe vAstaviktAmAM ene nI-rasa banAvI ja na vyasta rahIe, ene ja na vaLagIe. zuddha tattvane jANIne prabhu dIdho che. pachI rasa lAvavA ke jIvaMtatA lAvavA mATe bhautika lAbha * vIrane tIratha gaNI deva-guru-dharmane oLakhIe. tarapha mana doDI jAya che ane e mATe devInI stuti karAya che. evuM ja kAusagganuM che. kAusagga paNa amuka tamuka devA mATe kare , guNavaMto to pravacanamAM je sAra grahaNa kare che te pramANe ja kriyA kare che. jethI emane bhautika lAbha maLI zake. kAusagga eTale kAyAno utsarga. sAmAnya ja kahe che? 5 zrI pArzvacaMdrasUri kahe che ke e ja jano sukhane pAme che. AtmA je kAyAne choDI de, bahAra AvI kAyAnuM nirIkSaNa kare to zrI pArdhacaMdrasUrinA A stavanamAM saraLatA ne sahajatA che. chatAM tarata ja khyAla AvI jAya ke kAyAe zuM khoTuM karyuM athavA kayuM pApa paNa dhArmika vidhiomAM rahelI kuAcAra ke dviAcAra prathA para karyuM. jethI e pApane dUra karI, kSamAvI, haLavA phUla thaI paramAtmA kheda vyakta kare che. prabhu mahAvIre prarUpelA siddhAMtane Aje mArI tarapha jaI zakAya. dhyAna mudrAmAM besI logassa bolI kAusagga karIe macaDIne anuzAsanamAM je rIte pravatavI rahyA che te badala kavizrIne paNa mana bahAra hoya to AkhI prakriyA yAMtrika banI javAnI. nathI koI roSa ke nathI Akroza chatAM manamAM je bhinnatAno bhAva pratikramaNa jyAre avidhithI thAya che. bhAva to kyAMya raheto nathI che te sahajapaNe ane ekadama saraLatAthI AlekhAyo che. tyAre e kevaLa yAMtrika prakriyA banI jAya che. * * * tithi viSe paNa je matabheda pravarte che te badala vyathA vyakta karatAM Teliphona : 022 2411 41 19,
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 bhaviSyavANI || DaoN. reNukA poravAla [ DaoN. reNukAbahene 'zrImad buddhisAgarajI' viSaya para pIeca.DI. karyuM che. muMbaI yunivarsiTI jena ekeDemImAMthI 'DiplomA ina jenijhama' tathA DiplomA ina inDiyana estheTiksa' karela che. teo vijhiTiMga lekacarara tarIke sevA Ape che ane jJAnasatra tathA jainasAhitya samArohamAM abhyAsapUrNa nibaMdho rajU kare che. ] bhaviSyavANI ravisAgarajI mahArAja sAhebane bheMsanI aDapheTe AvatA bacAvyA eka dina evo Avaze eka dina evo Avaze, tyArathI teo jaina sAdhuonA saMparkamAM rahevA lAgyA. mahesANAnI mahAvIranA zabdo vaDe svAtaMtrya jagamAM thAvaze, 'yazovijaya saMskRta pAThazALA'mAM jaina dharma ane anya dharmonA | svAtaMtrya jagama thAvaze. graMthonuM adhyayana karyuM. 2 5 varSanI bharayuvAnImAM dIkSA laI sahu dezamAM svAtaMtryanAM zubha divya vAdyo vAgaze, buddhisAgarajI banyA. temanuM AyuSya phakta 51 varSanuM hatuM. dIkSA bahu jJAnavIro, karmavIro jAgI anya jagAvaze... (1) paryAyanA 25 varSamAM temaNe sAhityanA dareka prakAro para mAtabAra avatArI vIro avatarI kartavya nija bajAvaze. kRtionI racanA karI. azru luhI so jIvanAM zAMti bhalI prasarAvaze... (2) AcAryazrIe dhArmika raMge raMgAyelA AtmalakSI adhyAtma ane sahu dezamAM, sahu varNamAM, jJAnIjano bahu phAvaze, tajJAnathI bharapura aDhaLaka stavano, gajhalo, covIsIo, pado uddhAra karaze dukhIno karuNA ghaNI mana lAvaze... (3) uparAMta navIna paribaLo jhIlatAM kAvyonI racanA karI. teo sAyansanI vidyA vaDe zodho ghaNI ja calAvAze, pote sudhAraka vicAranA hatA mATe gujarAtI sAhityamAM prasAra je gupta te jAheramAM adbhuta vAta jaNAvaze... (4) pAmatI navI laheramAM potAnI lekhinIne paNa dAkhala karI. temanI rAjA sakala mAnava thaze, rAjA na anya kahAvaze, padyasRSTimAM be khaMDa kAvyo 'sAbaramatI guNa zikSaNa kAvya' ane hunnara kalA sAmrAjyanuM bahu jora loka dharAvaze... (5) 'bhArata sahakAra zikSaNa kAvya'mAM nadI ane vRkSanA sauMdarya parathI eka khaMDa bIjA khaMDanI khabaro ghaDImAM Avaze, bodha grahaNa karyo che to 'kakkAvalI subodha'mAM bArAkhaDInA akSaro gharamAM rahyA vAto thaze, parakhaMDa ghara sama thAvaze... (6). parathI aDhaLaka padonI racanA karI che. temanA bAra bhajana saMgrahomAM eka nyAya sarve khaMDamAM svAtaMtrya nyAya thAvaze, dezaprema, zradhdhAMjali, nagara varNana, tIrthadarzana, alakha phakIrInI budhyabdhi prabhu mahAvIranAM tattvo jagatamAM vyApaze... 7) masta gajhalo vagere gIto aDhAre AlamanA loko mANI zake (bhAga-8, pRSTha-420-421, saMvata 1970, Aso suda-1, ravivAra) evA binasaMpradAyI che. [ A. buddhisAgarasUri kavi paricaya gurudeve adhyAtma ane yoga sAdhanAnA baLe jIvanamAM | yoganiSTha AcArya buddhisAgarajIno janma vijApuranA zIvA apratima siddhi meLavI hatI. aharniza '3OM arNa mahAvIra''nA paTelanA ghare vi.saM. 1930mAM zivarAtrInA dine- mahA vada caudaze jApamAM ramamANa rahetA. temane prabhu mahAvIranA siddhAMtone thayo hato. saMsArI nAma bahecaradAsa. kizora vaye ekavAra | vizvamAM phelAvavA hatA. vivecana bhAva sRSTine zabdadeha Apyo che. gurudeva buddhisAgarajIe AThamA bhajana saMgrahamAM agaNita kAvyonuM prabhu mahAvIranA teo anuyAyI hatA. temaNe potAnA yogabaLathI sarjana to karyuM che paraMtu e sarvane jAte ja saraLa zailImAM bhAva ane bhaviSya darzana karyuM hatuM. te samaye vizvayuddhamAM lAkho mANasono saMhAra viSayavastune spaSTa karyo che. emAM 900 pRSTho che. enI prastAvanA thayo hato. AvA samaye temaNe potAnA yogabaLathI bhaviSyamAM loko 65 pRSThomAM AlekhI che jemAM emaNe potAnA hRdayamAM skuNA pAmatI kevI rIte raheze, kone prAdhAnya Apaze tathA jJAnIjanonI zI sthiti
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka raheze, tenuM avalokana karyuM. viSaya ghaNo gaMbhIra ane gUDha hato chatAM thanArI navI zodhone paNa bhaviSyakathana thakI kahI zake che. Aje evA je yogabaLe spaSTa thayuM, tenuM surekha Alekhana kAvyamAM karyuM. AjathI adyatana mazIno upalabdha che jenA vaDe zarIranA avayavo kevI rIte so varSa pahelAM jenI kalpanA mAtra paNa na hoya enuM varNana karavuM ghaNI kArya kare che te joI zakAya che. moTA moTA "skenaro dvArA zuTakesamAM hiMmata mAMge che. Aje e sarva bAbato sahaja che. zuM che te paNa joI zakAya che. "neTa kemerA dvArA jhaverI potAnI dukAnanuM | 'bhaviSyavANI' kAvyanI racanA varSa vi. saM.1970 Aso suda- citra hara kSaNe nirakhI zake che. gurudevanA samayamAM vijJAne potAnI ekamane divase thaI hatI arthAta AjathI ATha mahinA pachI ene so haraNaphALa bharavAnuM cAlu karyuM hatuM ane Aje enI pragati purajoza varSa pUrA thaze. para che. kAvyanI bhASA saraLa sAdI gujarAtI che. emAM be dhruva paMktio rAjA sakaLa mAnava... jora loka dharAvaze... (5) choDIne 7 padomAM 14 paMktio che. dareka paMktine aMte prAsa-anuprAsa A kaDInI racanA gurudevanI hiMmata darzAve che. gurudevane vaDodarAnA yukta zabdo Avaze.. thAvaze.. phAvaze... dharAvaze... vyApaze...vagerenI rAjA sayAjIrAva, mahesANAnA subA, mANasAnA ThAkora badhA sAthe bAMdhaNI karI che. jethI geyamAM svarabadhdhatA ane laya jaLavAI rahe. ghaNA sArA saMbaMdho hatA. rAjAone temanA rAjapATa chinavAI jaze eka dina evo Avaze... mahAvIranA zabdo vaDe svAtaMtrya ane prajA pote ja rAja karaze ema jAheramAM varNana karavuM e nAnIsunI jJAnavIro... jagamAM thAvaze...." (1). vAta nathI. jaina sAdhunI A vAta sAMbhaLIne te samayanA rajavADAone kavi kadi paNa AsapAsanA vAtAvaraNathI alipta rahI zakato nathI. khoTuM lAgyuM paNa temanI kalama teja hatI satyathI vegaLI na thaI. bhArata te samaye gAMdhIjI dezane svataMtra karavA ahiMsaka AMdolana calAvatA dezamAM te samaye 562 rajavADA hatA. emAM paNa 222 jeTalA rajavADA hatA. teo prabhu mahAvIranA siddhAMto ahiMsA, satya, acaurya, to phakta saurASTramAM ja hatA. Aje prajAtaMtra che. gurudeve te samaye aparigraha ane brahmacaryanA prakhara himAyatI hatA. tathA eno upayoga pha che 6) hunnara-kalA vize je lakhyuM te navAI pamADe tevuM che kAraNa ke Aje lA para ja la bhArata ane bIjA dezomAM paNa karyo hato. jyAre loko svataMtra thaze vizvamAM hAtha-vaNATanA vastuo kamANAnuM sAdhana banI che. tyAre keTalA khuza thaze e darzAvavA kavie "svAtaMtryanA zubha divya eka khaMDa bIjA khaMDanI... parakhaMDa ghara sama thAvaze... (6) vAdyo vAgaze?' ema lakhIne saMpUrNa vAtAvaraNane saMgItamaya banAvI prati kSaNa banatA banAvo ane manuSyanI dinacaryA sakaLa vizvamAM dIdhuM. vizvamAM ghaNA jJAnIjano ane kartavyaniSTha mahApuruSa pAkaze je vebakemerA, inTaraneTa vaDe joI zakAya che. have to reDiyo ane Telivijhana dInaduHkhIonI sevA sAcA arthamAM karaze. karatAM paNa jhaDapathI kArya karatAM sAdhanono vikAsa thaI gayo che. ApaNA avatArI vIro avatarI... zAMti....prasarAvaze (2) divAnakhaMDamAM beThA beThA amerikAmAM birAjatI vyaktio sAthe gharanI saMpUrNa vizvamAM mahApuruSo-vIra puruSo sevAnI pravRttine ja potAnA jema ja vAtacIta karI zakAya che. A kaDImAM gurudeve ghaNI sahajatAthI jIvananuM dhyeya banAvI garIbonA du:khadarda miTADaze. teo duHkhIjanone A vAto AjathI so varSa pahelAM noMdhI che. emanA jIvana jarUriyAtanI vastuonI vaheMcaNI karaze jethI teonuM eka nyAya sarve khaMDamAM svAtaMtrya nyAya thAvaze jIvana zAMtimaya rahe. buddhabdhi prabhu mahAvIranAM tattvo jagatamAM vyApare... (7) sahu dezamAM sahu varNamAM.. karUNA ghaNI mana lAvaze. (3) prabhu mahAvIra sarvajJa hatA. gurudevane temanA pratye anero bhaktibhAva sarvatra vidyA saMsthAonI sthApanA thaze je vidyArthIo mATe ane zraddhA hatA. temane prabhunA siddhAMtonA amala dvArA vizvamAM zAMti ziSyavRtti, pustako, vidyArthIgRho vagerenI sagavaDa karaze. ahIM taiyAra phelAya tevI AkAMkSA hatI. A kAvyanI aMtima kaDI hajI saMpUrNa rIte thayela vidyArthI javAbadAra nAgarika hovAthI lokonI saMpUrNa jarUriyAto amalamAM AvI nathI. Aje vizvamAM eka nyAya vyavasthA AkAra pAmI jevI ke zikSaNa bImArImAM sevA, rojagAra vagerenuM dhyAna rAkhaze. nathI. jo ke badhA dezo ekabIjAne nyAya jALavavA mATe sahakAra Ape che. vizvamAM vaizvika samasyAonA nirAkaraNa mATe ghaNI saMsthAo sthapAI sAyansanI vidyA vaDe.... adbhUta vAta jaNAvaze... (4) cukI che. chatAM hajI prabhu mahAvIranA tattvo-sidhdhAMtonA amalIkaraNathI ahIM gurUdevane temanI dhyAnanI prakriyA daramyAna vijJAnanI avanavI zAMti jarUra sthapAze. A kAvyamAM jaina kavinI nirbhika kalamano paricaya zodhono aNasAra prApta thayo. A satyane temaNe ahIM gama prakAranI thAya che. zailImAM rajU karI eka udAharaNa pUruM pADyuM ke- jaina kavi phakta agamanigama, mokSa, tattvajJAnanI ja vAto nathI karato paraMtu tene vijJAnamAM mobAIla : 9821877327
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka zrI mahAvIra stavana 1 Do. ketakIbahena zAha [ DaoN. ketakIbahena zAha ghATakopara nivAsIe muMbaI yunivarsiTImAMthI pIeca.DI. padavI prApta karela che. teo svayaM kaviyitrI tathA saMgItajJa che ane teo aneka kAryakramamAM svaracita kAvyo saMgItamaya rIte rajU kare che. teo chaMdonuM jJAna dharAve che. 'mahAvIra stavanA' kAvya temaNe svaracita harigIta chaMdamAM racIne teno AsvAda karAvyo che. ] mahAvIra stavanA upadhAnano sAmAnya artha takiyo thAya che-A dravya upadhAna che. (harigIta chaMda) bhAva upadhAna jJAna, darzana, cAritra ane tapa che. upadhAnano artha (zrI AcArAMga sUtranA navamA adhyayananA AdhArita) upadhUnana paNa karAya che. jema melAM vastro pANI Adi dravyothI zuddha racayitA : DaoN. ketakI zAha thAya che, tyAM pANI Adi dravya upadhAna che. tema AtmA para lAgelo * trizalAnaMdana siddhArathanA vardhamAna che vIrajI, karmamela bAhya ane AtyaMtara tapathI dUra thAya che ne AtmA zuddha banI goyamAnA priya bhaMte, vahAlA che gururAyajI; jAya che. ahIM upadhAnano artha "tapa" che. (upadhAna zrata eTale prabhunA jinazAsanamAM sauthI vadhu kaSTo sahyA te jinajI, zrImukhethI sAMbhaLeluM varNana) paMcAMgabhAve dareka jainI namatA prabhu mahAvIrajI. (1) * mAtApitAnI vidAya pachI be varSa gRhasthI rahyA, mAtA trizalA ane pitA siddhArtha rAjAnA panotA putra eTale saceta tyAga brahmacarya ne snAnAdi tyAga niyamo grahyAM; vardhamAna. gautamasvAmInA guru eTale mahAvIra. jemane gautamasvAmI avadhi jJAna darzanayukta, vairAgya jIvanane lahyA, 'bhaMte ! bhaMte!" kahI saMbodhatA. to bhagavAna mahAvIra temane 'goyamA!' nirlepa bhAve rahetA vIre, saMsArI sukho tajyA.... (4) kahI lADa laDAvatA. jainadarzananA dareka saMpradAya, paMtha, phirakAnA loko mAtApitAnA svargavAsa pachI be varSathI vadhAre samaya bhagavAne carama tIrthakara zramaNa bhagavAna mahAvIrane paMcAMga-bhAve vaMdana kare che. gRhasthAzramamAM anAsaktabhAve rahIne vairAgyapUrNa avasthAthI pasAra avasarpiNIkALanA 24 tIrthakaromAM 23 tIrthaMkaranAM karma ekabAju karyo hato ane ekatvabhAvamAM otaprota rahyA hatA. rAkhIe ne ekalAM mahAvIranAM karma eka bAju rAkhIe to mahAvIranAM * hemaMtaRtumAM dIkSA laIne, zIdhra vihAra karatAM, karmano jaththo vadhAre hato. mATe sauthI vadhu kaSTa emane sahana karavA paraMparAe devadravya vasane, teramAsa sudhI dharatA; paDyAM. sAce ja ! kaSTa paDe che kiratAra thAvA, muzkelI paDe che mahAvIra divya sugaMdhita dravya zarIra vastra upara lAgatAM, sAdhika cAra mAsa bhamarAdinA DaMkha prabhune vAgatA (5) thAvA.... hemaMta RtumAM mAgasara vada 10nA (gujarAtI tithi anusAra kArataka * jinaprarUpita gaNadhara gUMthita, aMgasUtramAM sthAna che, vada 10) pravrajita thayA. tarata ja tyAMthI kSatriyakuMDa nagarathI vihAra karI prathama aMga AcArAMga sUtranuM, gaNeza jevuM mAna che; gayA. nahIM to pUrva paricita sagA-saMbaMdhIo prati anurAga ane navamA adhyayane paramapitA keruM zruta upadhAna che, moha patananA mArge laI javAnI saMbhAvanAvALo bane che. dIkSA samaye saMkaTa parISaha upasargo, prabhune maLyA varadAna che... (2) khabhA para nAMkhelA devadravya vasane paraMparAe dhAraNa karyuM hatuM. tema artharUpe bhagavAnanI dezanAne gaNadhara sUtrabaddha karI aMgasUtranI chatAM te vasanA upabhoganI koI IcchA na hatI. tethI teoe pratijJA bheTa dhare che. temAM prathama aMgasUtra zrI AcArAMgasUtranA navamA karI hatI ke A vasathI zarIrane DhAMkIza nahIM. tera mAsa sudhI te vastrane adhyayanamAM bhagavAnanA upadhAna zrutanuM kathana che. jemAM prabhunI dIkSAthI dhAraNa karyuM. tyAra pachI teno tyAga karIne acelaka banI gayA. laIne kevaLajJAna prApti pahelAMnA jIvananI mukhya ghaTanAono ullekha dIkSA samaye zarIra ane vastra upara lAgelA divya sugaMdhita dravyathI che. jemAM prAyaH karIne pratikuLa saMyogonI bhayaMkaratAnuM citraNa che. kheMcAIne bhamarAdi Adi ghaNA prANIoe DaMkha daIne cAra mAsathI prabhue ene varadAna mAnyA mATe ja e muktinI varamALa banyA!... adhika prabhune herAna karyA hatA. * sukhe sUvA takiyo je, dravya upadhAna thAya che, * nagna vIra joI bALako, mAro mAro kahI doDatA, jJAna darzana cAritra tapa je, bhAva upadhAna gaNAya che; vaLI kAmAsakta strIo, bhoga mATe hAtha joDatAM; malina vastro pANI Adi, dravyathI zuddha thAya che, karmabaMdhanAM kAraNo jANI, kyAMye nA e bhaLatA, karma malinatA AtmAnI tapa vaDe dUra thAya che... (3) mauna rahI saMyama bhaNI, dharmadhyAnamAM e vaLatA... (6)
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka bhagavAna mahAvIranA dhyAnamaya jIvananuM ane vicaraNa samaye bALako zItaRtumAM hima paDe, saMnyAsI zodhe eka khUNo, tathA strIonA vyavahAranuM nirUpaNa che. to sAme pakSe bhagavAna tene mahAmAhaNa mahAvIre zuM zuM sahyuM te to surNA. (11) karmabaMdhanuM kAraNa gaNI, mauna rahI, dhyAnamAM lIna rahetA hatA. sarpa, noLiyA, gIdha Adi tiryaMca to kyAreka cora ke koTavALa, * anArya dezamAM puyahIna jana krodhAdi kAraNe karI, kuzIla puruSo hAthamAM bhAlA Adi zase karI prabhune pajavatA hatA. to keza kheMce daMDA mAre, duSTa bhAva manamAM dharI; paNa saMyama anuSThAnamAM masta muni madhyastha bhAve moja karatA hatA. dhyAnastha munine joI vaLI, loko kare vaMdana laLI, * lADha dezanA anArya loko prabhune daMDA mAratA, zaraNa koInuM nA Icche, gayA madhyastha bhAve bhaLI... (7) chu chu karI kUtarAone prabhunI pAchaLa doDAvatA; anArya puruSo dvArA apAyelAM atyaMta duHsahya kaSTonI paravA karyA AhAra paNa maLe lukhA sukhA, tIkSNa vacano suNAvatA, vinA munIndra bhagavAna sahana karavAnuM parAkrama karatA hatA, harSa-zokathI to ye kSamAvIra nirjarAnuM kAraNa ene gaNAvatA... (12) rahita banI vicaratA hatA, to duHkhathI dIna banI koInuM zaraNa IcchatA * gAma bahAra roke prabhune, na AvavA de gAmamAM, nahIM. paraMtu adIna ane azaraNa bhAve potAnA lakSyanI dizAmAM DhephAM ThIkarAM daMDA bhAlA, mAravAnA ke kAmamAM; AgekUca karatA hatA. zarIramAMthI mAMsa kApe, cAmaDI utaraDatA, * sarva jIva karme karI janma maraNa karatA rahe, Asana parathI dUra karI ke UMcA uThAvI pachADatA.... (13) parigrahanA kAraNe ajJAnI sadA bhamatA phare; bhagavAne sAdhanA kALamAM vizeSa karmakSaya karavA mATe lADha dezamAM hiMsA ane strI saMsarga e karmanA srota jANI re, vicaraNa karyuM hatuM. tyAM anArya lokonA vividha prakAranAM kaSTa, upasargo karmanA upAdAnarUpa pApone saghaLA parihare... (8) sahana karyA hatAM. bhagavAna evuM ciMtana karatA hatA ke karmanirjarAnAM bhagavAne e sArI rIte jANI lIdhuM hatuM ke saMsAramAM ajJAnI kAraNo lADha dezamAM vadhAre upalabdha thaze. mATe kaThina kSetranA kaThora prANI parigrahanA kAraNe karmathI lepAIne kleza pAme che. hiMsA ane lokonA rUkSa vyavahAra sAme samatAnI sAdhanAne akhaMDa rAkhI hatI. strI saMsargathI AvatA karmAzravane jANIne tenAthI sarvathA nivRttinA * hAthI ke yoddho vIMdhAye, yuddhanA morace agara, pratyAkhyAna kare che. pAcho phare nA te kadI, zatruone jItyA vagara; * AhAra vasa zarIra viSayaka doSa nA rAkhyo koI, ema saMyama kavacadhArI, ghavAyA parISaha senAthI, sAdhu jinakalpI banI, bole nahIM cAle joI; meru sama DagyA nahIM, na hAryA kadI e ko'nAthI.. (14) be bhujAo phelAvIne, ziziramAM ThaMDI sahe, saMgrAmanA morace Ubhelo yoddho ke hAthI bhAlAdithI vIMdhAI javA AgamakAra prabhunA jevuM, anukaraNa karavA kahe... (9) chatAM paNa pAcho pharato nathI ane yuddhamAM vijaya prApta kare che tema prabhue IrSA, bhASA ane eSaNA samitinuM pUrepUruM pAlana karI bhagavAne vikaTa paristhitimAM vijaya prApta karyo hato. karmamuktinI sAdhanA karI hatI. AMkhamAM rajakaNAdi paDe to, tenuM pramArjana na karavuM, zarIrane kyAreya na khaMjavALavuM evA AkarA niyamone vedanAmAM paNa kadI IcchA nA oSadhanI karI; pALyA hatA. AgamakAra AvA apratijJa, maharSi bhagavAna mahAvIranuM vamana virecana mAliza caMpI daMtavana na kare, anukaraNa karavA mATe mumukSu jana (mokSanA abhilASI)ne kahe che. viSayothI virakta thaI dharma-zukala dhyAne Thare... (15) * kyAreka zUnya khaMDeroMmAM kyAreka sabhA bhavanamAM, * bharaunALe AtApanA, sUryAbhimukhe thaI vIra letA, kyAreka dukAna jhUMpaDImAM to, smazAna hoya ke vanamAM; bhAta, borakUTa aDada Adi rUkSa AhAra vAparatA; varasa sADA bAra karyo, atyadhika nidrAno tyAga, paMdara dina to chaye mAsanA, cauvihArA upavAsa rAkhatA, dharmajAgaraNa ciMtana karI choDyo moha mamatAno rAga... (10) manojJa AhAra choDIne, ThaMDA vAsIne vAparatA (16) bhagavAne vihAra karatAM je je sthAnomAM nivAsa karyo tenuM varNana bhagavAne taponiSTha jIvanamAM zarIra paricaryAnA tyAgano saMkalpa che. te uparAMta bhagavAne sADAbAra varasa prakAma eTale atyadhika nidrAno karyo hato. temanI tapa sAdhanA AhA2 pANInA svaicchika tyAga karyo hato ane AtmaciMtana vaDe zarIrano rAga choDyo hato. niyaMtraNapUrvakanI hatI. sAmAnya loko paNa grahaNa karavA Icche nahIM * manuSya deva tiryaMca upasarga ApI karatA pajavaNI, tevo ukjhitadharmA AhAra arthAt pheMkavA yogya khAdyapadArthanuM sevana samatAbhAve sahana karI saMyamanI karI ujavaNI; karyuM hatuM. bhagavAne be upavAsathI laIne cha mAsa sudhInI tapazcaryAo
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 cAre AhA2nA tyAga sAthe karI hatI ane kyAreya eka upavAsa ke lagAtAra AhAra karyo nathI. prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka * kare karAve pApa nahI ne, nA kadI anumodanA, gRhasthonA bhojanamAMthI nirdoSa AhAra zodhatA: bhUkhyA kAgaDA pakSIone cAto joIne prabhu. vighna nA paDe temane ema bhinnAe jAtA lIdhuM... (13) * zramaNa brAhmaNa bhikhArI ke cAMDAla kUtarA bilADI, gaveSaNA karI AhAranI, nA koInA bhojanamAM cheda pADI; zuSka ane vAsI maLe, kayAreka maLe vyaMjana rasALa, tanmaya banyA saMyamamAM,prabhue rAkhyuM che mana vizALa... (18) ahIM bhagavAnanI eSaNA samiti aMge viziSTa sAvadhAnI ane ahiMsaka vRttinuM AbehUba varNana che. tIrthaMkare paNa sAdhaka avasthAmAM samiti ane guptinA vidhi niyamonI ArAdhanA karavAnI hoya che. * vividha AsanomAM besI, sthira cittane karatA, jIva anya Adi traNa loka vize, sthita dhyAnane dharatA; viSayomAM anAsakta bhAve, AtmAnI zuddhi karI, pramAda doSa sevana choDI, samyaka saMyama AcarI... (19) dhyAna mATe ukkaDu, goduhAsana, vIrAsana Adi AsanomAM sthita thaIne, traNa lokanA jIva avAdi padArthonA dravya-paryAya, nityAnityane dhyAnano viSaya banAvatA hatA ane saMkalpa-vikalpothI dUra rahIne AtmasamAdhine sAdhatA hatA. bhagavAne indriyAdinA viSardhAmAM amUrchita banI, kAryonI upazAMtatA karI, karma sAme saMyamano yajJa mAMDyo hato. * svayaM tattvo jALI laIne, triyoge rAkhI jAgRti, jAgajjIva pAMca samiti pALI, trA guptimAM nivRtti dharmadhuraMdhara vIra prabhunI, nA che kevaLa kalpanA, anaMtazaktino svAryo kare che. svAmI upAsanA...(20) prabhue svataH tattvone sArI rIte jANI lIdhA hatA kAraNa ke tIrthaMkara paramAtmA svayaMbuddha hoya che, temane koI guru hotA nathI. evA jaina dharmanA zAsanapati bhagavAna mahAvIraM, jIvanaparyaMta apramattapaNe tapadhyAnanI sAdhanA saMyamavidhipUrvaka karI A kevaLa kalpanA mAtra nathI paraMtu AtmAnI anaMtazaktino upayoga karI yogImAMthI ayogI banyA hatA. eprila, 2013 rAkhI sAdhakane sAvaceta karyA che. koI paNa saMyogomAM koI bahAnAM kADhyAM na hatAM. samA, ahiMsA, sahanazIlatA, sahiSNutAnA ao zastra zUravIratAthI laDyA ane vartamAnamAMthI vIra ane vIramAMthI mahAvIra * 'bhomi bhaMte' nahIM paraMtu 'karemi bhaMte' karI kahyuM, sAdhakane sAvadhAna kare kazI pote je che anubhavyuM gRhastha ke gRhanA tyAgamAM, dhyeyane nA choDyuM, dravya kSetra kALa bhAvanuM kAraNa nA emane naDyuM... (21) bhagavAna mahAvIre potAnA jIvanamAM anubhavelI avasthAne sAme banyA. * dIrgha tapasyA ekAMta dhyAne saMyamamAM nA lagana. kaSTa parISaha upasargonI, jarI na aDI emane ana; aSTa karmane naSTa karyA, vIrarasamAM thayA magana, gauravavaMtA jinazAsananI, dhajA pharake UMce gagana.....(22) * anAdikALanA pUrva saMskArone have chedavA, bhavamA corAzI cakkarone have bhedavA; cAra gati covIza daMDakanAM duHkho nathI vedavA, garavA guNo devAdhidevanA gAie e che davA... (23) zUravIratAnuM pAna karIe ApanA gurAgrAmathI, muktino nazo caDe che, bhAvabhaktinA jAmathI; doSamaya che mamajIvana ne kyAM tAruM ujjavaLa kavana ? zraddhA che ke mahAvIra mArge, to sahu AvAgamana.... (24) kyAM mArA vIraprabhunuM nirmaLa vana caritra ? ne kyAM mArA jIvananI karama kahANI? kyAM mArA vIraprabhunI paLe paLanI jAgRtti ? ne kyAM mArI kSaNekSaNanI pramattattA ? toMce... toye... samyak hA che ke parama sakhA prabhu mahAvIra dayA, karuNAnI sakhAvata karI mArI kahANIno sukhada aMta lAvaze....! sonIkAmAM carama tIrthaMkara dharmacakravartI evA zramakA bhagavAne mahAvIranI stavanA covIza gAthA vaDe karIne, cAra gati, covIza daMDaka ane corAzInA cakkarane cIravA eka navo cIlo cAtarI, zrI AcArAMga sUtranA navamA adhyayanane mArA kSopazama pracAi harigIta chaMdamAM DhALavAno prayAsa karyo che. temAM jinAjJA viruddha kAMIpaNa lakhAyuM hoya to trividha micchAmi dukkaDaM.... pAdaTIpa : (1) iryA samiti : jayaNA rAkhI, upayoga sahita, cAra hAtha jeTaluM pramANa jamIna, najare joI cAlavuM te. (2) eSA samiti : samyak prakAre nirdoSa AhAra, AdinI garviSA karavI. (3) apratijJa : AhAra, nivAsasthAna Adi aMge koI apekSA, saMkalpa novo. (4) mahAmAhaNa : ahiMsaka. (5) gavidhaNA : zuddhi-azuddhinI sAvadhAnI rAkhavI te. 55, svAmI lIlA zAha sosAyaTI, gArDana lena, sAMgANI esTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbaI-400 086. phona H 25004010; mobAIla : 9323556999
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka 69 siddhazIlA [ sAdhvI caityayazA [ tapAgacchanA sAgara samrATa nemisUri samudAyanA pa.pU. A. vijaya deveza hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA AjJAnuvartI pratibodhakuzalA praviNAzrIjI mahArAja sAhebanA praziSyA che. temaNe jaina vizvabhAratI vidyApITha (lADanU)mAMthI ema.e.nI padavI prApta karI ane vartamAnamAM teo DaoN. kalAbahenanA mArgadarzanamAM upAdhyAya yazovijayajIkRta 'saDasaTha bolatI sajajhAya' viSaya para pIeca.DI.nI padavI mATe saMzodhana kArya karI rahela che. ] | zrI siddha zilAnuM stavana (2) gAma nagara eke nahi, nahi vastI nahi ujjaDa ho gautama; kALa zrI gautama pRcchA kare. vinaya karI zIza namAya ho prabhujI; avicaLa sukALa va nahi, nahi rAtadina tithivAra ho gautama. zivapura. 10. sthAnaka meM suyuM, kRpA karI mujane batAvo ho prabhujI, zivapura nagara rAjA nahi prajA nahi, nahi ThAkora nahi dAsa ho gotama; muktimeM sohAmaNuM. 1. guru celA nahi, nahi laghu vaDAi tAsa ho gotama. zivapura. 11. . ATha karama aLagAM karI, sAyaM AtamakAja ho prabhujI; chUTyAM saMsAranA anopama sukha jhIlI rahyAM, arUpI jyoti prakAza ho gautama; saghaLAne duHkha thakI, tene rahevAnuM koNa ThAma ho prabhujI. zivapura. 2. sukha sArIkhA, saghaLAno avicaLa vAsa ho gautama. zivapura. 1 2. vIra kahe urdhva lokamAM, siddha zilA tala ThAma ho gautama; chavIsA anaMtA va mukta gayA, pharI anaMtA jAya ho gautama; toye jagyA rUMdhe upare, tenA bAra che nAma ho gautama. zivapura. 3. nahi, jyoti meM jyota samAya ho gotama. zivapura. 13. lAkha pIstAlIza jo jane, lAMbI pahoLI jo jANa ho gautama; ATha kevalajJAna sahita che, kevala darzana pAsa ho gotama; kSAyika samakita jojana jADI vacce, cheDe pAtaLI atyaMta vakhANI ho gautama. zivapura. 4. dIpatAM, kadIya na hoya udAsa ho gautama. zivapura. 14. ajana sonA mAMhe dIpatI, gaDhArI maDhArI jo jANa ho gautama; phUTaka e siddha svarUpa koi oLakhe, pAme avicala ThAma ho gautama; ziva taNI para nirmalI, suMvALI atyaMta vakhANI ho gautama. zivapura. 5. ramaNI vege vare, pAme sukha athAga ho gautama. zivapura. 15. zilA oLaMgI Aghe gayA, adhara rahyA che birAja ho gotama; alokathI agharA zabdonA artha: jAi ayAM, sAryA AtamakAja ho gaMtama. zivapura.6. pRcchA-pUchavuM, avicaLa-sthira, calayamAna na thAya tevuM, sAryA- pUrNa jIhAM janama nahi maraNa nahi, nahi jarA nahi roga ho gautama; vari karyA, ThAma-sthAna, jojo-yojana, gaDhArI-zikhara, maDhArI- maDhelA, nahi mitra nahi, nahi saMjoga nahi vijoga ho gautama, zivapura.7..! phaTaka- sphaTika, Adhe-dUra, adhara-addhara, jAI-jaI (javAnA arthamAM), bhukha nahi tuSA nahi, nahi harSa nahi zoka ho Itama; karma nahi kAyA vijoga-viyoga, pharasa-sparza, kALa-sukALa-ativRSTi- anAvRSTi, nahi, nahi viSaya rasa bhoga ho gautama. zivapura. 8. rUMdhe- rUMdhAya, athAga-ghaNuM badhuM, zivaramaNI-mokSasukha. zabda rUpa rasa gaMdha nahi, nahi pharasa nahi veda ho gautama; bole nahi cAle nahi, mauna jIhA nahi kheda ho gautama. zivapura. 9. kAvyanI samajUtI kaDI pramANe jADI ane cheDethI pAtaLI atyaMta vakhANavA lAyaka che. siddhazilAnA zrI gautama vinayapUrvaka mastaka namAvI prazna kare che ke he prabhujI meM je zikhara sonethI maDhelA hoya evA dIptivaMta che. (4) avicaLa sthAnaka viSe sAMbhaLyuM che. te kRpA karIne mane batAvo. he sphaTika jevI nirmaLI, suMvALI atyaMta tene vakhANI che. (5) prabhujI zivapura sohAmaNuM che. (1) zilA oLaMgIne upara aDyA rahyA che, alokathI jaI aloka jaI ATha karmone toDIne AtmAnuM kAma karyuM che ane saMsAranA du:khothI chuTavA rahyA che ane AtamakAja jemaNe sAryA che. (6) ane tevA jIvone rahevAnuM sthAna kaho prabhujI. (2) jyAM janma nahIM maraNa nahIM, nathI ghaDapaNa nathI roga vIprabhu kahe che ke urvalokamAM siddhazilA sthAna che. chavvIsa svarga che jenA vairI paNa nathI ane mitra paNa nathI, saMyoga ke viyoga paNa nathI (7) bAra prakAranA nAma che. zivapura nagara sohAmaNuM che. (3) bhUkha nathI tarasa nathI, harSa nathI ane zokapaNa nathI siddhazilA 45 lAkha yojana lAMbI, pahoLI jANo ane ATha jojana karma nathI zarIra nathI, viSaya rasa bhoga paNa nathI. (8)
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 zabda, rUpa, rasa, gaMdha nathI, sparza nathI veda nathI ' pUrNa thAya che. tenI upara urdhvaloka che. jyAM vaimAnika devo vase che. devo cAra prakAranA che. (1) bhavanapati, (2) vArAAMtara, (3) jyotiSma (4) vaimAnika, bhavanapati devo titiokamAM rahe che. aMtara ane jyotiSTha devo madhyokamAM ane vaimAnika devo urdhvalokamAM rahe bolavAnuM ke cAlavAnuM nathI. kheMda nathI mauna nathI. (9) gAma. nagara kaMI nathI, vastI paNa nathI ujjaDa paNa nathI kALa, sukALa paNe nathI, tyAM rAta divasa ke tithi paNa nathI. (10) rAjA nathI prajA paNa nathI, ThAkora paNa nathI, dAsa paNa nathI. muktimAM che. (1) saudharma, (2) izAna, (3) sanatkumAra, (4) mahendra, (5) guru-celA paNa nathI, tyAM nAnuM moTuM evuM kaMI nathI. (11) anupama sukha laI rahyA che. arUpI jyoti prakAza brahma, (6) lAMtaka, (7) mahA zukra (8) sahasrAra, (9) ANata (10) prAAna, (11) ATA, (12) acyuta. tenI upa2 9 greveyaka, tenI upara cAre dizAmAM vijaya, vijayaMta, jayaMta, aparAjita vimAna, tenI madhyamAM sarvArtha siddha ema kula 26 prakAranA che. 12 devaloka + 9 greveyaka + 4 + 1 = 26 bhedo. badhAM jIvone sukha sarakhuM che, badhAno avicaLa vAsa che. (12) anaMtajIvo mukte gayA hajI anaMtA jAya che. toya tyAM jagyA ochI nathI. jyotinI aMdara jyotI samAya che. (13) kevaLajJAna, kevaLadarzana vALA che. vArSika samaktithI zobhI rahyA che ane kyAre paNa udAsa hotA nathI. (14) evA e siddha svarUpane koI oLakhe ane avicaLa sthAnane pAme zivaramaNI vahelA vaLe ane athAga sukhane pAme, (15) vivecana prabhu mahAvIra vartamAna samayamAM atyaMta upakArI temanA vinIta ziSya gautama baMne vacce praznotarI dvArA dharma prarUpAya che. prabhuvIra to trikALajJAnI che. paNa sAthe gautama paNa jJAnI to che ja. paraMtu abudha jIvone jJAna thAya, saraLa rIte samajI zake mATe sarvajIvonA upakAranA hetuthI prazna pUche che. eka samaya hato. IndrabhUti gautama garva sAthe prabhune harAvavA AvyA hatA. paraMtu prabhunI karUNA eTalI utkRSTa hatI ke gautamano ahaM ogaLI go ane saMpUrNapaNe prabhune samarpita thaI gayA. evA A gautama svAmI prabhune prazna kare che ke he prabhu, meM je avicaLa sthAna sAMbhaLyuM che te kyuM ? ATha karmone toDIne AtmAnuM kAma kyuM che ane saMsAranA duHkhothI kyuM chUTelA jIvone rahevAnuM sthAna kyuM che ? ahIMyA ATha karmo eTale (1) jJAnAvaraNIya (2) darzanAvaraNIya (3) vedanIya (4) mohanIya (5) AyuSya (6) nAma (7) gotra (8) aMtarAya. ahIMyA ghAtI tathA aghAtI sarva karmano nAza karIne avicaLa sthAne jIva pahoMce che. ghAtI - jJAnAvaraNIya, mohanIya, darzanAvaraNIya, aMtarAya. aghAtI vedanIya, nAma, AyuSya, gotra. prabhu vIra jaNAve che ke urdhvalokamAM siddhazilA che. te sthAne te jIvo rahe che. atre kavi urdhvalokanuM varNana karatAM 12 devokanuM varNana kare che. jenA chavvIsa prakAranA svarga rahelA che. je A pramANe che. urdhvalokanuM varNana A dvArA kavie siddhazilAnI nIce zuM che tenuM vistRta varNana karyuM che. ahIMyA sarvArtha siddha vimAnanI upara bAra yojana upara siddhAvA 13. siddhazilA manuSyakSetra pramANa 45 lAkha jojana vistAravALI che. yojananI upa2nA gAunA chaThThA bhAgamAM (533 pUrNAMka ekatRtIyAMza) lokAne aDIne siddha bhagavAna che. temanI sthiti sAdi anaMta che. ATha yojana jADI vacce ane cheDethI atyaMta pAtaLI che. sphaTikanA jevI nirmaLI che. siddhazilAne oLaMgIne upara siddho addhara rahyA che. alokane jaI aDe che. siddhazitAnI upara birAjamAna siddha bhagavata, jeo potAnA AtmAne nirmaLa karI cUkyA che ane tyAMnI avasthA paNa kevI che. siddhazilA upara janma-maraNa nathI, jarA-roga nathI. vairI-mitra nathI. saMjoga-vijoga nathI. bhUkha nathI, tRSA nathI. harSa-zoka nathI, karmakAyA nathI, viSayarasa-bhoga nathI. zabda rUpa, rasa, gaMdha nathI. sparza nathI, veda nathI, bole-cAle nahIM, mauna-kheda nathI. gAma-nagara nathI, vastI-ujjaDa nathI. kALa-sukALa tyAM vartato nathI. rAta-divasa-tithi nathI. rAjA-prajA nathI, ThAko2-dAsa nathI, guru-ziSya nathI, laghukAI nathI. AvI siddhazilA che ane tyAM birAjamAna siddho anupama sukha mANI rahyA che. arUpI jyoti rUpa che. badhA ja siddhone ekasarakhuM sukha che. badhAne avicala sthAna che. anaMtA mukte gayA ane ha anaMtA mukte jaze. paraMtu tyAM jagyA ochI paDatI nathI. jyotimAM jyoti tema siddho ekabIjAmAM samAI jAya che. devaLajJAna, kevaLadarzana sahita Ayika samakitathI dIpanA kadI paNa udAsa nathI hotI. ahIMyA kSAyika samakita eTale sarva karmano kSaya karIne zuddha jJAnane prApta karyuM che. je AvyA pachI kadI jatuM nathI eTale saMpUrNa kevaLajJAna avasthA. AgamamAM siddhonA svarUpanuM varNana karatAM jaNAve che ke jevI rIte agnithI baLelA bIja pharI aMkurita thatA nathI. tevI rIte karmarUpI bIja kSaya thavAthI siddhonI paNa pharIthI jotpatti thatI nathI. sihonIsAdi meruparvatanI samabhUtalA pRthvIthI 900 yojana upara titiloka anaMta sthiti che.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 'prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka 71 siddha thanArA jIvonI yogyatA lokAgrastRpikA, (11) lokAgrapratibodhanA, (12) sarva prANa. bhUta, (1) saMghayaNa : mokSa prAptinI sAdhanA mATe zarIranI majabUtAI jIva, satvasukhAvadA. jarUrI che. te ja eka vajURSabhanArAca saMghayaNavALA jIvo ja mokSe siddhakSetra jaI zake che. zeSa saMghayaNavALA sAdhaka ArAdhaka devagatimAM jAya che. ISitaprabhArA pRthvIthI upara dezonanA eka yojanA aMtare (2) saMsthAna : mokSa prAptinI sAdhanAmAM dehAkRtinuM koI mahattva lokAnta che. cAra gAuno eka yojana thAya che. tethI ISaprAmbhArA nathI tethI cha saMsthAnamAMthI koIpaNa saMsthAnavALA jIvo mokSe jaI pRthvIthI uparanA eka yojananA aMtima chellA gAunA chaThThAbhAgamAM zake che. siddha bhagavaMto sthita thAya che. (3) avagAhanA jaghanya sAta hAtha ane utkRSTa 500 dhanuSyanI siddhazilAnA upara talathI eka yojana dUralokAnta che. badhI zAzvata avagAhanAnA jIvo mokSe jaI zake che. tenAthI adhika avagAhanA vastuonuM parimANa pramANamAM gulathI mapAya che. paraMtu ahIM yugalika manuSyomAM ja hoya che. ane yugaliko ratnatrayanI ArAdhanA ISaprAmbhArA pRthvIthI uparanA eka yojananuM parimANa useMghAMgulathI karI mokSe jaI zakatA nathI. che. cAra gatinA jIvonI avagAhanA utsughAMgulathI mapAya che. (4) AyuSya : jaghanya sAdhaka ATha varSanI uMmaravALA siddha thAya utsaghAMgulanI apekSAe 500 dhanuSyanI utkRSTa avagAhanAvALA che. A sthiti janmanI apekSAe kahI che. garbhakALa sahita gaNatA nava manuSyo siddha thAya che. te 500 dhanuSyavALA manuSyonI siddha avasthAmAM varSanI uMmare siddha thAya che, tema kahI zakAya che. utkRSTa kroDa pUrva varSanA avagAhanA be tRtIyAMza arthAt 333 dhanuSya ane 32 aMgula hoya AyuSyavALA jIvo mokSe jaI zake che. te paNa garbhakALa sahita pUrNa che. siddhakSetra eka gAunA chaThThA bhAga pramANa che. tethI te gAu ane uMmara samajavI. kroDa pUrvathI Adi AyuSyavALA yugaliko mokSe jatA yojana paNa utsughAMgulathI che tema spaSTa thAya che. te gAu ane chaThThA nathI. bhAganuM gaNita A pramANe che. 24 aMgula eka hAtha, cAra hAtha siddhazilA-siddhakSetra : eTale 96 aMgula = eka dhanuSa ane be hajAra dhanuSano eka gAu AlokamAM ATha puthvI che. sAta nAka adhalokamAM ane AThamI thAya che. eka gAuno chaThTho bhAga arthAt 2000 dhanuSano chaThTho ISNa prAzmArA pRthvI urdhvalokamAM che. sarvArthasiddha mahAvimAnanA sarvocca bhAga karatAM 2000 bhAgyA 6 = 333 dhanuSa ane 32 aMgula zikharanA agrabhAgathI bArayojananA aMtare Ipta prAbhArA pRthvI che thAya che. A rIte sidhdhakSetranuM ane siddha AtmAnI avagAhanAnuM mApa ja siddhazilA nAme prasiddha che. te pRthvI pIstAlIsa lAkha yojanA lAMbI unmeghAgulathI thAya che. te spaSTa thAya che. ane pahoLI, tenI paridhi eka karoDa, beMtAlIsa lAkha, trIsa hajAra siddhonI gati baso ogaNapacAsa (1,42,30, 249) yojanathI paNa thoDI vadhAre (1) siddha jIvonI gati kyAM sudhI thAya che? (2) siddhanA jIvo che. pRthvI potAnA barAbara madhyabhAgamAM ATha yojana kSetramAM ATha kyAM sthira thAya che? (3) kyAM zarIrane choDe che? (4) kyAM jaIne yojana jADI che. jADAImAM kramathI thoDI thoDI ochI thatAM aMtima kinArA siddha thAya che ? para mAkhInI pAMkhathI paNa pAtaLI eTale aMgulanA asaMkhyAtA bhAganI (1) siddha jIvonI gati dharmAstikAya dravyanI sahAyatAthI ja thAya che ane alokamAM dharmAstikAya dravyano abhAva hovAthI tyAM jIvanI te pRthvI arIsA jevI nirmaLa tathA zveta puSpa, kamaLarAla, jalakaNa, gati thatI nathI. lokAMte ja aTakI jAya che. barapha, gAyanuM dUdha ane motInA hAranI samAna zveta suvarNathI atyaMta (2) lokanA agrabhAga para siddhakSetramAM ja siddhajIvo zAzvataadhika kAMtimAna che. sphaTika jevI svaccha, lakSaNa-komaLa paramANu kALa paryata sthita thaI jAya che. ane temanA sarva karmano AtyaMtika skaMdhothI banelI hovAthI mulAyama suMdara, lAlitya-yukta, vRSTa sarANa nAza thayA pachI karmajanya koI prakAranI gatinI saMbhAvanA nathI. upara ghaselA paththaranI jema sajAyelI, ghasIne lIsI suMdara banAvelI, (3) jIva jyAre siddha thAya tyAre sarva karmo ane karmajanya sarvabhAvone rajarahita, malarahita, kIcaDarahita, AvaraNarahita, zobhAyukta suMdara ahIM ja choDI de che. tethI A manuSyalokamAM ja sthUla audArika zarIra kiraNo ane prabhAyukta, cittane prasanna karanArI, manamAM vasI jAya ane sUkSma taijasa-kAzmaNa zarIrano tyAga karIne azarIrI banIne siddha tevI manamohaka che. jIvanI gati thAya che. siddhazIlA e zAzvata pRthvI che. tenA bAra nAmo che. (1) ISat (4) je samaye karma ane karmajanya bhAvo chUTe che te samaye te jIva (2) ISaprAmbhArA, (3) tana, (4) tanu tana, (5) siddhi, (6) siddhakSetramAM jAya che, tyAM ja te siddha thAya che. te ja azarIrI ke karmarahita sidhdhAlaya, (7) mukti, (8) muktAlaya, (9) lokAgu, (10) avasthAno prathama samaya che. ahIM karma sahita ane zarIra sahita
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 avasthAno aMtima samaya hoya che. kevaLajJAna dvArA traNe kALanA sarva padArthone saMpUrNa rIte jANe che siddhonuM saMsthAna ane avagAhanAH ane kevaLa darzana dvArA te padArthone saMpUrNa rIte dekhe che. siddha bhagavAna azarIrI che. tethI te varNa, gaMdha, rasa, sparzathI siddhasukha rahita arUpI hoya che. paraMtu tenA Atmapradezo asaMkhyAta AkAza siddhonuM sukha tulanA ke upamA rahita atula ane anupama che. pradezamAM sthita thAya che. te apekSAe teonI avagAhanAnuM kathana che saMsArI jIvonuM sukha vedanIya karmajanya che. tethI te nAzavaMta che. ke jIva je aMtima zarIra choDIne siddha thAya, te zarIrano trIjo bhAga taratamatAvALuM che. badhA pIDA rahita che. pogalika ane padArtha nyUna teonI avagAhanA rahe che ane zarIrano polANano bhAga sApekSa che. paraMtu siddhonuM sukha Atmika che. svAbhAvika che. haMmezA ghaTI jAya che. siddhonI jaghanya avagAhanA eka hAtha ATha aMgula ane eka samAna rahe che. sarva padArthothI nirapekSa che ane anaMta kALa utkRSTa 333 dhanuSa 32 aMgula hoya che. te bannenI vacce madhyama paryata rahevAnuM che. avagAhanA che. siddha thavAnI prakriyAnuM nirUpaNa siddhonuM saMsthAnaH yoganirodhaH AyuSyanA aMtima asaMkhyAta samayanA aMtarmuhUrta samayasurastra Adi che ane saMsthAna, jIvane saMsthAna nAmakarmanA kALa daramyAna kevaLI bhagavAna yoganirodha kare che. sUkSma kriyA udayathI prApta thAya che. siddha bhagavAna sarva karmothI mukta che. tethI apratipAti nAmanA zukaladhyAnamAM trIjA caraNamAM pravartamAna sAdhaka temanA AtmapradezonuM koI cokkasa saMsthAna hotuM nathI. prAsaMgika sarvaprathama sthUla kAyayogano Azraya laIne skUla vacana yoga ane saMsthAnomAMthI eka paNa saMsthAna na hoya tenA mATe sUtrakAre anityastha manoyogane sUkSma banAve che. pachI sUkSma manoyoganuM AlaMbana laIne saMsthAnanuM kathana karyuM che. jIva je zarIramAMthI siddha thAya che te aMtima sthULa kAyayogane sUkSma banAve che. tyAra pachI sUkSma kAyayoganA AlaMbanathI zarIramAMthI trIjo bhAga nyUna thaIne te ja AkAramAM Atmapradezo sUkSma manoyoga ane vacanayogano virodha kare che ane tyAra pachI anaMtakAla paryata sthita rahe che. sUkSma kAya yogano nirodha kare che. aMte asaMkhyAta samayamAM siddhonI sparzanA zvAsocchavAsano nirodha thaI jAya che. je kSetramAM siddha birAjamAna che tyAM janma-maraNa rUpa bhavabhramaNathI mukta zailezI avasthA yogano nirodha thatAM ja kevaLI bhagavAna ayogI thayelA anaMta siddho che. te paraspara avagADha che. teo lokanA tema ja zailezI avasthA prApta kare che. temAM Atmapradezo saMpUrNataH agrabhAgane sparza kare che. arthAta lokAgre rahe che. pratyeka siddha potAnA niSThapa thaI jAya che. tenI sthiti 'a, I, , 8, lu' pAMca hRsva samasta Atmapradezo dvArA anaMta siddhone pUrNa rUpe sparza karIne rahyA akSaranA uccAraNa kAla pramANa che. te kAla daramyAna pUrva racita guNa che. arthAt siddhanI avagAhanAmAM anaMtasiddhonI avagAhanA che. zreNI pramANe anaMta karmono nAza kare che. A rIte cAre aghAtI karmo ekamAM anaMta avagADha thaI jAya che ane tenAthI paNa asaMkhyAtaguNA nAza pAme che. audArika, tejasa, kAmaNa zarIra chUTI jAya che. dehamukta siddho evA hoya che ke je deza ane pradezathI ekabIjAmAM avagADha thayelo te AtmA siddha thAya che. sAkAropayoge siddha thAya che. mukta thayelA hoya che. jIvane kevaLajJAna ane kevaLadarzana te be upayoga hoya che. temAM siddha siddhAvasthA: lakSaNa ane guNa thavAnA samaye avazya sAkAropayoga - kevaLajJAnano upayoga hoya siddha bhagavAna karmajanya sthala audArika zarIra ane sukSma tejasa- che; kAraNake koIpaNa labdhi ke upalabdhi sAkAropayogamAM ja prApta kArmaNa zarIrathI sarvathA mukta hovAthI azarIrI hoya che. siddha thatAM thAya che. pahelAM ja zailezIkaraNa samaye Atmapradezo ghanIbhUta-nakkara thaI jAya siddhonA bhedaH che. tethI siddhone jIvaghana kahyA che. siddhAtmA kevaLajJAna ane kevaLadarzana siddhA panarasa noyA tisthA tisthA- 3siddha noiuri [ saMveveluM rUpa kramazaH sAkAra ane anAkAropayoga yukta hoya che. jIva jyAre nIva viIMA samavAyI || mukta thAya che tyAre karmono, mithyAjJAnano, samasta vaibhAvika bhAvono saMpUrNa karmano kSaya karIne siddhapaNuM prApta karanArA mukta AtmA, nAza thAya ane anaMta AtmaguNo pragaTa thAya che. tema chatAM siddhomAM jene have pharIthI saMsAramAM AvavAnuM nathI tevA siddha bhagavaMtono vinaya jJAna ane darzana A be guNanI mukhyatA che. apekSAe teo jJAna karavo. tenA paMdara prakAra che. darzana sahita tema ja sAkAra-anAkAra upayoga sahita che te pramANe (1) jinasiddha, (2) ajina siddha, (3) tIrtha siddha, (4) atIrtha kathana karyuM che. siddha, (5) gRhasthaliMga siddha, (6) acaliMga siddha, (7) svaliMga
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka siddha, (8) strIliMga siddha, (9) puruSaliMga siddha, (10) napuMsakaliMga pAribhASika zabdonA artha : siddha, (11) pratyeka buddha siddha, (12) svayaMbuddha siddha, (13) buddha 1. duSama-jaina paraMparA pramANe A avasarpiNI kALanA pAMcamA ArAnuM bodhita siddha, (14) eka siddha, (15) aneka siddha. nAma dUSama Aro che. ahIMyA A racanAmAM kavie potAnuM nAma ajJAta rAkhyuM che. paNa 2. aMga=tIrthakaronI artharUpa dezanAne gaNadharo sUtrabaddha kare te aMga aMdara je viSaya guMcyo che temAM kharekhara 2canAkAranI uccaprakAranI bhUmikA sUtra athavA mULa sUtra. te dvAdazAMgI kahevAya che. aMgasUtro bAra che. upasI Ave che. zAstrano A gahana viSaya kAvyAtmaka rIte, saraLa AcArAMga, sUtrakRtAMga Adi. bhASAmAM, abudha jIvo saraLatAthI samajI zake tevuM viziSTa zailIthI 3. upAMga-aMga sUtro (mULa sUtro)ne AdhAre pUrvadhara sthaviro race te racyuM che. upAMga sUtra kahevAya, upAMga sUtro paNa bAra che. opapAtika, siddhazilAnuM varNana paNa je karyuM che temAM vIra ane gautamanI prazna- rAjaprazrIya, jIvAbhigama Adi. uttaranI zailI dvArA karyuM che. praznottarIe jijJAsu jIvono utsAha vadhe 4. pannA : pannA arthAt prakIrNa. jeno artha chUTA chUTA viSayo tathA sAthe saMtoSano anubhava thAya. aMgenuM lakhANa, pUrtirUpa lakhANa. prAcIna mata anusAra aMga sivAyanuM jaina zAsanamAM mahAvIra-gautama guru-ziSya tarIke prasiddha che. AvA samagra sAhitya prakIrNa gaNAtuM. zvetAMbara paraMparAmAM 10payannAono vinadhi gautamanuM pAtra laIne jJAnI hovA chatAM laghutA saraLatA batAvI ullekha che. temAM causarama Adi dasa sUtro mukhya che. che. sarve jANatAM hovA chatAM vinaya-viveka samarpaNa utkRSTa prakAranuM 5. cheda sUtro : jemAM cAritrAdi-mUlaguNAdimAM lAgelA atikramAdi che. A racanA dvArA bhAvonI vRddhi thAya ane paraMparAe siddhazilAmAM doSone zuddha karIne cAritrAdi TakAvavAnA upAyo varNavavAmAM AvyA siddha svarUpe sthAna meLave e ja zubha bhAvanA. che. nizItha sUtra, dazAzrutaskaMdha sUtra Adi cha chedasUtro che. A 2canA vize lakhatAM - lakhatAM AtmAnA bhAvo prakaSTa ane 6. mULa sUtro=je AgamomAM AcAra saMbaMdhI mULaguNonuM nirUpaNa che zuddhanAtmaka vaLe che. to vAMcanAra paNa avazya vAMcana karavA sAthe manana ane zramaNanI jIvanacaryAmAM je mULarUpe sahAyaka bane che te mULasUtra karatAM karatAM viziSTa sparzanA dvArA paramAtmAnA paramasvarUpane pAme. paramasvarUpane pAme che. daza vaikAlika, Avazyaka sUtra Adi cAra sUtro che. jagatanA jIva mAtra zubhavRtti dvArA parama pravRttithI karmothI nivRtti 7. niryuktiH jemAM sUtronA zabdone chUTA pADI, sUtranA arthane yathArtha meLavIne paMcama gati eTale ke siddhagatine prApta karo. rIte vistArathI yuktipUrvaka yojavAmAM Ave tevI racanAne niryukti * * * kahe che. mobAIla : 09320906 111 8. bhAga=niryuktinA AdhAre niryuktimAM kahela tattvone vistRta rUpe samajAvAya tevI racanAne bhASya kahe che. bhavadadhi pAra utAraNI 9. cUrNi-bhASyanA artha paNa saraLa karIne samajAve tevI racanA. (anusaMdhAna pRSTa 61thI cAlu) 10. vRtti=jemAM sUtronA rahasyone saraLatApUrvaka ane sahelAIthI samajAvAya tevI racanAne vRtti kahe che. svAbhAvikatA ane prabhAvotpAdakatA che. alaMkAra, rasayojanA, samAsa, 11. gaNadhara tIrthaMkara bhagavaMto potAnI dezanAmAM artharUpe tripadIno zabdavaibhava Adi racanAnuM saundarya vadhAre che. A kRti upadeza Ape che tyAre dIkSita thanAra ziSyomAMthI keTalAka viziSTa aMtyAnuprAsamayamAM racI che je eka AgavI vizeSatA che. maNi kAMcananI * buddhinA dhAraka suyogya jIvone dvAdazAMgInA bAra sUtronuM jJAna thaI jema bhAva ane kalAno viniyoga A racanAmAM jovA maLe che. jAya che. jene gaNadhara pade sthApita karAya che. agharA zabdonA artha: racanAkAre racanAnI sAla ukhANA rUpe mUkI che. teno ukela zodhavA bhavadadhi=saMsAra rUpI sAgara, bharama=bhrama, mithyAta=ajJAna, prayAsa karyo che. vidhu=cadra=1, nidhi=navanidhino 9, aganI=agni, gayAna=jJAna, pradIpa-dIpaka, talikA=laya, tAla, taskara-cora, unALo. mukhya traNa agni, krodhAgni, jaTharAgni ane agni, eTale Akaro=utAvaLiyo, dhITho lucco, niMdaka=niMdA karavAvALo, 3 ane roSa=krodha (cAra kaSAyano prathama kaSAya)=1. Ama saM. 1931 vainarasa=zAMtarasa, aganI=unALo, agni, nidhi=nava nidhi, bane athavA 1921 (unALo artha laIe to bIjI Rtu=2) thAya. kAra=maryAdA, sohama=sudharmAsvAmI, duranayapAsa=ajJAnanA paDaLa, * * * jinabAnI jinavANI, bhAratI=sarasvatIdevInuM nAma, jAryA=jhAMkhA paDavuM, F/302, guMDecA gArDana, lAlabAga, muMbaI-400012. bagasIsa= AziSa, Iza=Izva2, gyAnahIna-ajJAnI, gahana mobAIla : 9892828196. gahe=AnaMda, AnaMda, roSa=krodha (cAra kaSAyamAMthI prathama), vidhu=caMdra
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 mahAvIra cAlIsA osi. haMsA mesa. zAha [DaoN. haMsAbena esa. zAhe tattvajJAna-philosophInA viSayamAM pIeca.DI.nI padavI prApta karI che. teo jJAnasatra-sAhitya samArohamAM abhyAsapUrNa nibaMdho rajU kare che. jene tattvajJAna tathA sAhityanA kSetre teo saMzodhanakArya kare che.]. zrI mahAvIra cAlIsA zIza navA~ arihanta ko, siddhAna karuM praNAma / upAdhyAya AcArya kA le sukhakArI nAma / / sarva sAdhu aura sarasvatI, jina mandira sukhakAra / mahAvIra bhagavAna ko, mana mandira meM dhAra / / jaya mahAvIra dayAlu svAmI, vIra prabhu tuma jaga meM nAmI / vardhamAna hai nAma tumhArA, lage hRdaya ko pyArA, pyArA / / zAMta chavi aura mohanI mUrata, zAna hasIlI sonI sUrata / tumane veSa digambara dhArA, karma zatru bhI tuma se hArA / / krodha, mAna aura lobha bhagAyA, mAyA moha ne tuma se Dara khaayaa| tU sarvajJa, sarva kA jJAtA, tujha ko duniyA se kyA naataa|| tujha meM nahIM rAga aura dveSa, vItarAga tU hitopadeza / terA nAma jagata meM saccA, disako jAne baccA baccA / / bhUta preta tuma se Dara khAveM, vyantara, rAkSasa saba bhaga jAveM / mahA vyAdha mArI na satAve, mahA vikarAla kAla Dara khAve / / kAlA nAga ho yA phena dhArI, yA ho zera bhayaMkara bhArI / nA ho koI bacAnevAlA, svAmI tumhI karo pratipAlA / / agni dAvAnala sulaga rahI ho, teja havA se bhaDaka rahI ho / nAma tumhArA saba duHkha khove, Aga ekadama ThaNDI hove / / hiMsAmaya thA bhArata sArA, taba tumane kiyA nistArA / janma liyA kuNDalapura nagarI, huI sukhI saba prajA sagarI / / siddhArathajI pitA tumhAre, trizalA ke A~khoM ke tAre / / choDa sabhI jhaMjhaTa saMsArI, svAmI hue bAla brahmacArI / / paMcamakAla mahA duHkha dAI, cA~danapura mahimA dikhlaaii| TIle meM atizaya dikhalAyA, eka gAya kA dUdha girAyA / / soca huA mana meM gvAla ke, pahu~cA eka pAvaDA leke / sArA TIlA khoda bagAyA, taba tumane darzana dikhalAyA / / jodharAja ko duHkha ne gherA, usane nAma japA jaba teraa| ThaMDA huA topa kA golA, taba sabane jayakArA bolA / / maMtrI ne maMdira banavAyA, rAjA ne bhI dupa lgaayaa| baDI dharmazAlA banavAI, tuma ko lAne ko ThaharAI / / tumane toDI bIsoM gADI, pahiyA masalA nahIM agaaddii| gvAle ne jo hAtha lagAyA, phira to ratha calatA hI pAyA / / pahele dina vaizAkha vadI ke, ratha jAtA hai tIra nadI ke / mInA gUjara saba hI Ate, nAca kUda saba citta umgaate|| svAmI tumane prema nibhAyA, gvAle kA tuma nAma baDhAyA / hAtha laga gvAle kA jaba hI, svAmI ratha calatA hai taba hI / / merI hai TUTI sI naiyA, tuma bina koI nahIM khivaiyA / mujha para svAmI jarA kRpA kara, maiM hUM prabhu tumhArA cAkara / / tumase maiM aba kucha nahIM cAhU~, janma janma tere darzana paauN| cAlIse ko 'candra' banAve, vIra prabhu ko zIza namAve / / / / soraThA / / nita cAlIsAhiM bAra, pATha kare cAlIsa dina / kheya sugandha apAra, vardhamAna ke sAmane / / hoya kubera samAna, janma daridrI hoya jo / jisake nahiM santAna, nAma vaMza jaga meM cale / / jApa UM hrI~ arha zrI mahAvIrAya nama : 'mahAvIra yAlIsA maLI Ave che. cAlIsA" e bhakti gItono eka prakAra che. be lAInanI eka eka mAnyatA anusAra tulasIdAsajI roja savAranA loTAmAM pANI gAthA, ema 20 gAthAmAM kAvya banyuM che. vIsa gAthA eTale cAlIsa laI vArANasInA jaMgalamAM jatAM. jaMgalamAMthI bahAra nIkaLatAM chelle lAIna thaI. tethI tenuM nAma "cAlIsA' rAkhavAmAM AvyuM. zarUAtanA cAra je pANI loTAmAM vadhyuM hoya te jhADane pAI detA. e jhADamAM preta lAInanA dohAmAM prabhune praNAma karI, kAvyanI zarUAta thAya che. raheto hato. kahevAya che ke preta haMmezAM tarasyA hoya che. tethI A cAlIsA'no itihAsa tapAsIe to soLamI sadImAM (keTalAka jhADane jyAre pANI maLatuM tyAre A preta dharAIne pANI pIto ane aDhAramI ke ogaNIsamI sadI kahe che) thaI gayelA saMta-kavi gosvAmI saMtoSa anubhavato. tulasIdAsajIe lakhelA "hanumAna cAlIsA'no ullekha najara samakSa eka divasa pANI pIdhA pachI preta jhADamAMthI bahAra tulasIdAsajI Ave che. temaNe lakhelA A cAlIsAnA itihAsamAMthI be judI vAta pAse prakaTa thayo. kahevA lAgyo tamAruM pANI pI huM saMtoSa anubhavuM
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka chuM, tame koI varadAna mAMgo. tulasIdAsajIe varadAna mAMgavAnI pahelAM kabUle che ke maMtrono uccArarUpI dhvani anaMta AkAzamAM saMgrahita to nA pADI. pachI pretanI satata AjIjIthI temaNe IcchA vyakta karI ke thaI, kyAreya naSTa nathI thato. mAre rAmane maLavuM che. A vAta sAMbhaLI preta khuza thayo ane kahyuM ke, "namokAra maMtra'no vicAra vaijJAnika dRSTithI karIe. kAraNa AjanA huM tamane rAmanA darzana nahIM karAvI zakuM. paNa tamArI kathAmAM je phATelAM yuvAna vargane dharmAbhimukha karavA hoya to dharmane tarka ane vijJAnanI tUTelAM kapaDAmAM kuSTharogI pahelo Ave che ane chello jAya che te kasoTImAMthI pAra karI tenuM mahattva samajAvavuM rahyuM. vAta ema che ke: tamane rAmanA darzana karAvI zakaze. te ja hanumAna che. raziyana vaijJAnika kiriliyAne tenI trIsa varSanI jahemata pachI A sAMbhaLI bIjA divase pahelo AvanAra kuSTharogIne joI hAI phrIkvansI phoTogrAphIno vikAsa karyo. eka bahu ja saMvedanazIla tulasIdAsajIe temane namana karI kahyuM ke huM Apane oLakhuM chuM. mArI pleTa para A kemerAthI citra levAya che. A kemerAthI je mAnavIno tamane vinaMti che ke tame tamAruM asalI rUpa prakaTa karo. bahu kahyA pachI phoTo levAya, temAM tenA ekalAnuM ja citra nathI upasatuM, paraMtu tenI kahevAya che ke hanumAnajIe temane pratyakSa darzana ApyA. e pachI temaNe AsapAsa je vidyuta kiraNo bahAra nIkaLI rahyA che tenuM paNa citra hanumAna cAlIsA lakhyA. Aje paNa vArANasImAM je jagyAe hanumAna sAthe Ave che. ethI e vAta puravAra thAya che ke ApaNe ekalA nathI maMdira che te tulasIdAsajIne hanumAna darzana thayelA te ja jagyA para cAlatA, ApaNI sAthe ApaNI AsapAsa ApaNuM vidyuta kSetra temaNe baMdhAveluM che. (Electro-dynamic Field) ApaNe ene "AbhA maMDaLa' kahIe bIjI vAta pramANe haridvAranA kuMbhameLAmAM tulasIdAsajIe samAdhi chIe, te paNa ApaNI sAthe ja rahe che. AzcaryanI vAta to e che ke avasthAmAM hanumAna cAlIsA lakhyA che ema keTalAka vidvAnonuM mAnavuM phoTo letI vakhate jo te mANasa maMgaLa bhAvanAthI, zubha vicArothI ane AnaMdita hoya, to kiraNonI pratikRti layabaddha, suMdara, sAnupAtika keTalAka vidvAnonuM evuM paNa mAnavuM che ke hanumAna cAlIsA temanI ane vyavasthita dekhAya che. paNa jo te niSedhAtmaka vicArothI bharelo racanA nathI. Ama cAlIsA lakhavAnI zarUAta koNe karI ane kyAMthI hoya to tenI AsapAsanI vidyuta kiraNonI pratikRti atyaMta ruSNa, thaI teno itihAsa meLavavo jarUrI che. asvastha, veravikhera, arAjaka ane vikSipta Ave che. jainomAM "cAlIsA' lakhavAnI zarUAta kyArathI thaI teno paNa AvA arihaMtonI pAchaLa layabaddha, suMdara, sAnupAtika ane itihAsa meLavavo jarUrI che. kahevAya che ke uttara hindustAnamAM 'hanumAna vyavasthita AbhAmaMDaLa-vidyutakSetra-(electro-dynamic field) hoya ja cAlIsA'nA pATha maMgaLavArene zanivAre lAkho hiMduo kare che. temanI asarathI e A kiriliyAnano kemero sAbita karI Ape che. jainomAM 'cAlIsA' lakhavA zarU thayA hoya, te paNa chellA dasathI paMdara varSanI 'namokAra' e virATa namaskAra che. namaskAra duniyAnA badhA ja aMdara, e na mAnavAne koI kAraNa nathI. arihaMtone che. vizvanA koI bIjA dharmamAM Avo sarvAgINa sarvasparzI, A "mahAvIra cAlIsA' lakhanAra kavie chelle TUMkamAM 'candra' evuM mahAmaMtra vikasita nathI thayo. enuM eka kAraNa e che ke A maMtra nAma ApyuM che. hindImAM lakhanAra A cAlIsAnA kavi digaMbara jaina vyakti kendrita nathI, eTale ke mahAvIra, pArzvanAtha ke jaina paraMparAnuM haze, ema temaNe jyAre A kAvyamAM kahyuM ke mahAvIra bALa brahmacArI paNa nAma nathI. A paraMparA svIkAre che ke badhA ja arihaMta thaI zake che. zvetAMbara jainanI mAnyatA anusAra mahAvIra brahmacArI nahotA. che. e vyakti nahI paNa zakti tarapha dhyAna Ape che. A maMtranA rUpa bIjuM A cAlIsAnA kavi 'candra' koNa che, kyAre ane kyAM temaNe A para dhyAna nathI, je arUpa sattA che tenA tarapha dhyAna che. te badhAne ja kAvya lakhyuM teno itihAsa meLavavo jarUrI che. A bAbatamAM jene paNa namaskAra che jeo A maMjila para pahoMcI gayA che. kharekhara to A mAhitI hoya teone amane mokalavA vinaMtI. maMjilane namaskAra che. AgaLa kahyuM tema cAlIsa lITImAM lakhelA kAvyane cAlIsA nAma tethI ja to kavi cothI lAInamAM kahe che ke A maMjila para pahoMcelA ApyuM che. pahelI cAra lAInanI gAthA kavi 'namokAra maMtrathI zarU kare che. "mahAvIra bhagavAna ko mana maMdira meM dhAra.' 'arihaMta, siddha, upAdhyAya, AcArya ane sarva sAdhune vaMdana karI, sarasvatI mahAvIra eka khUba lAMbI saMskRtinA aMtima vyakti-vyaktitva hatA. devIne praNAma karI, jina maMdira ja sukhakArI che e kahe che. jeNe jaina paraMparAnI AkharI UMcAI (covIsamA tIrthaMkaranI) sara karI. ApaNe jANIe chIe ke jaina paraMparAmAM 'namokAra maMtrIne mahAmaMtra mahAvIranA guNagAna gAtAM kavi pAMcamI lAInamAM kahe che ke, kahyo che. kahevAya che ke maMtranI AsapAsa ja dharmanuM AkhuM bhavana nirmita "jaya mahAvIra dayALu svAmI, vIra prabhu tame jagamAM nAmI." thAya che. AjanuM dhvani-vijJAna (Sound-Electronics) paNa A vAta mahAvIrane dayALu eTalA mATe kahyA che ke temaNe je kaMI meLavyuM che
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 te dareke dareka jIva meLavI zake che. temaNe rasto batAvatAM kahyuM ke tamAre tenI zakti svayaMmAM ja hoya tyAre vRttio sAthe tene laDavuM nathI paDatuM. je meLavavuM che te AjathI ja jovAnuM zarU karI do. ApaNe arihaMtapaNuM tenAthI viruddha, AtmavAna vyaktio sAme nIcuM mAthuM rAkhI UbhI meLavavuM che to ene jovAnI, enI bhAvanA karavAnI, enI AkAMkSA rahe che. eTale ahIMyA saMyamano artha 'damana' nathI karavAno, paNa ane abhIpsA tarapha ApaNe DagalAM bharavAnuM zarU karavuM joIe. eTale saMyamano artha tranquility' eTale eTalI zAMti ke jenAthI ke "arihaMtA maMgala' ema kahevAnuM zarU karazo ke tarata ja arihaMta avicalitapaNuM, niSkapapaNuM ane sthitaprajJatA Ave. tene ja saMyamI banavAnI tamArI yAtrA zarU thaI jaze. moTAmAM moTI mAtrA paNa nAnA kahevAya. nAnA pagalAMthI ja zarU thAya che. paheluM pagaluM te maMgaLanI dhAraNA. have, mahAvIra tapasvI hatA, teno vicAra karIe. tapasyAno sAmAnya maMgaLanI bhAvanA hRdayane janma ApavAnuM kAma kare che. mahAvIra artha thAya che anna tyAga. jainomAM tene upavAsa kahe che. sArI rIte jANe che ke je zreSThatama che te ja maMgaLa che. arihaMta, siddha, jaina samAja mATe ema kahevAya che ke jaino bharapeTa bhojana karI zake sAdhu ane jeoe jANyuM che, temanA dvArA samajAvAyelo, prarUpita teTalI teomAM kSamatA che, eTale ke samAjamAM bahu thoDA ja athavA dharma ja maMgala che. AvI rIte teo dayALu hatA. tethI ja jagamAM teo nagaNya kadI zakAya teTalA daridrI che. tethI ja jainomAM upavAsa ke nAmI che. anazanano mahimA che. ApaNe joIe chIe ke keTalAka samAjamAM Ama jovA jAva to mahAvIrano mArga sAhasa ane AkramaNano dhArmika tahevAromAM sAruM sAruM bhojana karavAno zIrasto che. jyAre che. A mArga puruSane prasthApita karI sAhasa, asurakSA ane abhayamAM laI tenAthI UlaTuM jaina samAjanA ghArmika tahevAromAM upavAsa karavAnuM javAno che. teo bIjA para nirbhara rahevAnuM nathI kahetA. vRkSa jevA che. eTale kahyuM che. A uparathI samajAya che ke mahAvIranI dRSTie upavAsa eTale ja zIkha meLavavA jevI che ke "mA"nI AMgaLI choDI bhayAnaka ane nirjana rasamukti thavI joIe. ane jo rasamukti thAya to ja mana zAMta ane mArga para ekalA ja jAva. badhI Apattio ane bAdhA sAthe jhajhUmI aMte sudaDha banI zake. paNa AjanA jaina samAjamAM upavAsa pachInI viruddha tamArA gaMtavya sthaLa para tamAre ja pahoMcavAnuM che. koI tamane madada karanAra ja praNAlI pradarzita thatI dekhAya che. nathI. bhagavAna paNa nahIM. tethI ja kavi AgaLa vadhatAM kahe che ke mahAvIra! tamArAthI to karmazatru kavi mahAvIranA bAhya zarIranA guNagAna gAtAM kahe che ke, "zAMta hAryA, mAna, lobhane tame bhagADyA, mAyA ane moha tamArAthI DaryA. tame ja chavi ora mohanI mUrata, zAna hasIlI sonI mUrata.' mahAvIranuM mukha sarvajJa cho ane sarvanA jJAtA cho. tamAre duniyAthI zuM nisbata? tame ja zAMta ane praphullita che. sudRDha deha sonA jevo camakato che. vItarAgatAno hitopadeza badhAne Apyo. mukha para zAMtatA ane praphullitapaNuM tyAre ja Ave jyAre mAnava AgaLa jatAM kavi mahAvIrane thayelAM upasargonuM TUMkamAM ane saraLa saMyamI ane tapasvI hoya. mahAvIra saMyamI ane tapasvI hatA. saMyama zabdomAM varNana karatAM kahe che ke bhUta, preta tamArAthI DaryA, vyattara, ane tapasyA dvArA temaNe karmazatruono nAza karyo. ahIMyA ApaNe rAkSasa badhA ja bhAgI gayA. kALo nAga hoya ke pheNadhArI, ke bhayaMkara vicAra e karavAno che ke saMyama ane tapasyA eTale zuM? siMha hoya, koI bacAvavAvALuM na hoya, paNa svAmI tame ja pratipAlaka pahelAM ApaNe saMyama vize vicArIe. ApaNI bhASAmAM saMyama cho. dAvAnaLa agni saLagI rahyo hoya, teja havAthI agni cAre bAju eTale potAnI jAta sAthe laDato mANasa. eTale ke ApaNe krodhane phelAto hoya, tamAruM nAma devA mAtrathI ja badhAnA duHkha dUra thAya che dabAvavo paDe che, jene mATe tAkAta vAparavI paDe che. mAnasazAstrIonA ane Aga ekadama TharI jAya che. kahevA pramANe je manathI krodha ane evA bhAvo dabAvavA prayatna kare che kavie kahyuM ke-"terA nAma jagameM saccA, jisako jANe baccA baccA.' tyAre te kamajora be rIte banI jAya che. zArIrika ane mAnasika rIte. mahAvIre dharmanI paribhASA ApI che. dharma eTale svabhAva. svabhAvane vakhata puratuM mAnasika bhAvane dabAvavA prayatna karIe e svAbhAvika jANavo e ja sAdhya. te ja dharma che. svabhAva jANavAnuM sAdhana mahAvIre che. paNa te haMmeza mATe dabAyelA nathI rahetA. ApaNI tAkAta ane evA ahiMsA, saMyama ne tapanuM ApyuM. kadAca AkhA jagatamAM mahAvIra saMjogo UbhA thaze to bhUtakALane yAda karI pharIthI e Ubharo Avaze ane sivAya traNa zabdonuM nAnuM sUtra koI bIjI vyaktie ApyuM nathI. dharma te ApoApa vahevA lAgaze. prAptinuM sAdhana mahAvIre e ka ja batAvyuM ane te "ahiMsA'. paNa nA, mahAvIranA saMyamano artha thAya che potAnI jAta sAthe karyuziyasa lAotsane maLavA gayA tyAre emaNe pUchyuM, "dharmane laDato nahIM, paNa jAta sAthe maitrIpUrNa vyavahAra karato mANasa, tene ja prApta thavAno upAya batAvo.' lAotsae kahyuM, "dharmane lAvavAno saMyamI kahI zakAya. temanI dRSTie dareka mAnavI AtmavAna che. jyAre upAya tyAre ja karavo paDe jyAre adharma AvI cUkyo hoya. tame adharmane
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayo. eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka choDavAno upAya karazo to dharma enI meLe AvI jaze. svAthya lAvavAno A ja vAta kavi kahe che ke kuDalapuramAM tamAro janma thayo ne nagarI koI upAya thaI zakato nathI. bimArIne choDavAno, upAya thaI zake sukhI thaI, pitA siddhAratha ane mAtA trizalAnA AMkhonA tArA thayA. che. bimArIthI chUTI jAva ne je bace che te svAthya che." tame saMsAranI jhaMjhaTa choDI bALa brahmacArI banyA. pAMcamo Aro bahu mahAvIranI gauravagAthA karatAM kavie kahyuM ke bhArata jyAre hiMsAmaya ja du:khadAyI che. mahAvIranA camatkAronI vAta karatAM kavi dAkhalAo hatuM, tyAre tame ja teno nistAra karyo. Ape che ke cAMdaNapuramAM tame tamAro mahimA batAvyo. parvatanI eka mahAvIra mATe prANamAtranuM mUlya hatuM. tarata ja prazna e UThaze ke jagyA para (TekarI para) eka gAye dUdhanI dhArA karI. gAyone carAvatA mahAvIra jyAre rastA parathI pasAra thayA hoya ane koInI hatyA thaI govALe A joyuM. vicAra karI pAvaDo lAvI AkhI TekarI khodI nAMkhI rahI hoya, tyAre temaNe e hatyA rokavA zuM karyuM haze? ahIMyA ja paNa koI na maLyuM. tyAre tame tene darzana ApyA. mahAvIranI ane ApaNI thaI rahI kriyA jovAnI dRSTi alaga che. bIjA camatkAranI vAta karatAM kavi varNave che ke jodharAja (rAjA ke eno bheda samajavAnI koziza karIe. maMtrI?)nA rAjya para bIjA rAjya topanA goLA choDavA mAMDyA. A ApaNI vAta karIe to ApaNe koIne marAtuM joIe chIe tyAre ApaNe joI (maMtrI ke rAjAne) bahu du:kha thayuM. (maMtrI ke rAjAe) zraddhApUrvaka mAranAra vyaktine ja javAbadAra gaNIe chIe. mAra khAnAra nirdoSa che. tamArI jApa kavA. pAraNAma tApanA gALA zAMta thayA. yuddha zamI gayu. kAraNa ApaNI dayA ane karuNA mArA khAnAra pratye che. pachI maMtrIe maMdira baMdhAvyuM ne maMdirane rAjAe kAcathI zaNagAryuM. moTI dharmazALA baMdhAvI. A badhAnuM kAraNa tamane (prabhune) tyAM mahAvIranI bAbatamAM A prasaMgamAM be rIte vicAra karI zakAya. prasthApita karavA. eka to philasUphInI ne bIjI karmanI dRSTithI. trIjA camatkAranuM varNana kavie e rIte karyuM che ke prabhue vIsa philasUphInI dRSTithI vicArIe to temaNe kahyuM che ke jIvananuM tattva gADInA paiDAMne toDI nAMkhyA. tethI te gADIoe AgaLa cAlavA che tene koI mArI zakatuM nathI. tethI marAI rahyo che te tenA koI bhavanA macaka na ApI. paNa jevo govALe rathane hAtha lagADyo ke ratha cAlato phaLa bhogavI rahyo che. athavA mAranAra ja potAnA koI karmanuM phaLa bhogavato hoya athavA te kadAca navA karma bAMdhato hoya! meLAnuM varNana karatAM kavi kahe che ke vaizAkha vadI ekamane divase bIjI rIte vicAra karIe to, temaNe kadAca mAratAM rokyo haze to , tamArI rathayAtrA nadIne kinAre jAya che. e rathayAtrAmAM mInA, gurjara paNa teo koIne kaheze nahIM ke meM mAranArane rokyo hato. teo badhA ja Ave che. nAcI, gAI tamArI guNagAthA gAya che. svAmI tame kadAca ema kaheze ke meM joyuM ke hatyA thavAnI che ane meM e paNa joyuM to tamAro prema nibhAvyo ane govALonuM nAma kIrtimAna karyuM. kahevAya ke mArA zarIre e kAryane rokyuM; ane huM mAtra eno sAkSI rahyo. Ama che ke jyAre paNa A divase rathayAtrA nIkaLe che tyAre govALa hAtha teo mAtra sAkSI banI raheze. eTale ke karma (hatyA karatAM rokyo)nI lagAve tyAre ja tamAro ratha cAlavA mAMDe che. bahAra rahe. je kAMI e kare che te badhuM prayojana rahita, dhyeya rahita, phaLa samarpaNa bhAva batAvatAM kavi chelle kahe che ke he prabhu! mArI tamane rahita, vicAra rahita, zUnyamAMthI udbhaveluM karma che. temaNe je kaMI karyuM vinaMtI che ke tamArA vagara mArI tUTatI naiyAne pAra karanAra koI nathI. e temanuM kRtya na hatuM, e mAtra ghaTanA-happening hatI. je kaMI he svAmI! mArA para dayA karo. huM tamAro cAkara chuM. mAre tamArI banI rahyuM hatuM tene teo sAkSI bhAve joI rahyA hatA. pAsethI kaMI ja nathI joItuM. phakta eTaluM ja ke huM janmojanma tamArA itihAsamAM mahAvIra vize evo eka paNa dAkhalo nathI maLato ke darzana karyuM. Ama A cAlIsAnA aMtanI lITImAM kavi potAnuM nAma mahAvIre jAte jaI virodha pradarzita karyo hoya. dA. ta. yajJamAM thatI candra' batAve che ane vIra prabhune namana kare che. hiMsAne rokavA mahAvIra yajJavedI pAse jaI, virodha karI, yajJa baMdha aMtanA "soraThA' duhAnA prakAramAM kavi aMgUlI nirdeza karI kahe che karAvyo hota. ke, je koI divasanA cAlIsa vAra, ema cAlIsa divasa sudhI A pATha A ja vAta puravAra kare che ke hiMsAmaya bhAratane ahiMsAmaya karaze to tene lAbha thaze. jo daridrI haze, to kubera samAna banaze, je banAvavA mahAvIre e rIte samajAvyuM hoya ke mAnavIe vAsanAgrasta saMtAnahina haze to tene saMtAnanI prApti thaze ne duniyAmAM teno vaMza nahIM paNa vAsanAmukta banavuM joIe. tyAM sudhI samajAvyuM ke mokSa AgaLa vadhaze.' meLavavAnI tamArI vAsanA haze to tamArI ahiMsA paNa hiMsaka banI jaze. jApano maMtra che-"rdI ahaM zrI mahAvIrAya nama:' * * * eka mAnyatA evI che ke koI saMtano janma thayA to tenI AsapAsa 202, somA TAvara, gulamahora sosAyaTI, cIkuvADI, borIvalI ane je nagarImAM janma thavAno hoya te nagarInA loko sukhI thAya. (vesTa), muMbaI- 400 092. mo. 9819720398.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 mahAvIra svAmI jIvana darzana |pa. pU. AcAryazrI vAtsalyadIpa sUrIzvarajI paccIso varaso pUrve eka pUMja prakAza taNo pragaTyo caMDakozI jevA bhISaNa nAgane nAthavA vIra vihAra kare juga jUno aMdhakAra vidArato bhArata-bhAgya ravi camakyo, jhera bharyA kaMI DaMkha dIdhAM to ye ene uparathI pyAra kare! koyala-kora kare kalazora ne vAyu vasaMtano vAI raheco bhAna bhUlI bharavADa bhalene kAnamAM khIlA prahAra kare kSatriyakuMDanI kuMjamahI trizalA-kUkhe putrano janma thayo. Atama-bhAvane oLakhanAro dehanI nA darakAra kare. bALane lADa laDAvatI mAvaDI ghoDiyAnI dorI kheMcatI'tI eka dI' ziSya banela gozALo gurune bhAMDato gALo sUra madhura madhura suNAvIne uranA amRta siMcatI'tI, sarvajJa chuM huM mahAvIra jevo evo karyo eNe cALo ! 'vIra thaje, gaMbhIra thaje tuM' AziSa evI ApatI'tI tojolezyA choDI ne pragaTAvI bhISaNa jhALo laLI laLI nija lAlanA locana hAla bharIne nihALatI'tI. vIrane badale bhISaNa AgamAM baLI rahyo gozALo ! putranA lakSaNa pAraNethI paLavAra mahIM parakhAI gayAM kSamA taNA bhaMDAra prabhujI mAre ene paNa tAre bALavaye vardhamAnakumAra to mahAvIra nAme paMkAI gayA, caMdra sarikhA zItaLa veNa kahIne baLatAMne ThAre eka dI' sApane dekhIne sAthIo bApa re bApa pokAra kare kaMI kaMI divasa-mAsa taNA upavAsa karI vrata dhAre kALa bhayaMkara bhALyo chatAM bhayabhIta thayA viNa hAtha dhare ! caMdanabALAnI jema pIDAtI abaLA kaMIka ugAre. rUpa pizAcanuM dhArIne devatA vIrane UMcakI pITha dhare gautama jevA paMDitone satyano paMtha batAvyo nAnaDo bahAdura bALakumAra A devane muSThi-prahAra kare ! kSeNika jevA rAjavIone dharmano marma suNAvyo. Ama aneka parAkrama karatAM kizoramAMthI yuvAna bane rohiNI jevA cora-kuTilone muktino mArga dekhADyo ! mAta-pitAnA mAnane khAtara devI yazodAno hAtha grahe. meghakumAra samAna juvAnone jIvana-maMtra sujhADyo. vaibhavamAM eno vAsa chatAM ye jaLa-kamaLanI jema rahe te same dharmane nAme kharekhara pAkhaMDIonuM rAja hatuM bhogI chatAM ye jogInI jema ja rAgI thatAM ya virAgI rahe ! yajJa mahIM nirdoSa bicArAM pazuonuM balidAna thatuM ! sarpanI kAMcaLI mAphaka eka dI' A saMsArano tyAga kare kaMcana-kAmInI kAja kaMI keTalAonuM lohI reDAI jatuM hela-helAtomAM vasanAro have jaMgala jaMgala vAsa kare ! daMbha ne dAnavatA dekhIne dila enuM valovAI jatuM ! ghora araNya ghUmato jAto jogI A pagapALo gaMgAnA nirmaLa nIra sarikhI pAvanakArI vANI mAna maLe apamAna maLe ke Ape bhale koI gALo !! hiMsAnI baLatI AgamAM jANe chAMTe zItaLa pANI mAraga eno jaMgala-jhADI ne kaMTaka jhAMkharAvALo ene caraNe AvIne ke kaMI rAjA kaMI rANI kaMI kaMI veLA sAthamAM re'to mekhalIputra gozALA ! siMha ne bakarI, vera visArI sneha rahyAM che mANI ! Aphata ne upasarganI phojanI phoja tene paDakAratI'tI sADA bAra varasa sudhI eNe ghora tapasyA sAdhI AMdhI-tophAnane vIja kaDAke kudarata paNa lalakAratI'tI! Atama-dhyAnamAM lAgI re'tI zAMta ane sthita samAdhi deva ne dAnava, ne vaLI mAnava, pazupaMkhI kaMI DaMkhI rahayAM saMsAranAM roga pArakhAM eNe kevaLajJAnane sAdhI hasate mukhaDe to ya mahAvIra sahunuM maMgala jhaMkhI rahacAM. oSadhi dIdhI ke dUra TaLe sau Adhi-vyAdhi-upAdhi ! duHkhathI leza nahi DaranAra e sAmethI du:khane DArato'to jANI lIdhuM ke jIvanayAtrA thavA AvI have pUrI sukhanI zItaLa chAMya tajIne dAvAnaLe Daga mAMDato'to vihArano karI aMta prabhujI AvI vasyA pAvApurI hADanAM hADa tUTyAM paNa e paDachaMda banI dhIra dhArato 'to aMtima zvAsa sudhI to emaNe akhaMDa dezanA dIdhI sahAya karavA IMdra AvyA tyAre IMdrane paNa vArato'to Aso amAsanI rAtane TANe nirvANanI gati lIdhI ! ghora aMdhakAra saMkaTa vacce Atama-sAdhanA cAlatI'tI dharatI parano sUraja Athamyo rAta thaI gaI kALI jhera haLAhaLa ghuMTa gaLI jaI AMkha amI varasAvatI'tI ! aMtarane ajavALavA kAje ujave loka divALI ! premanI pAvanadhAra niraMtara pApInA pApa pakhALatI'tI pAvanakArI premaLa-jyoti detI pApa pakhALI sneha-karuNAnI bhAvanA enI DUbatAM hANa ugAratI'tI ! aMdhakAre aTavAI rahelAMnI vATa dIye ajavALI ! | Ikavi zAMtilAla zAha (mahAvIra darzana)
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2013 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka e kALa kevo mahAna haze jeNe ApaNane bhagavAna mahAvIra jevA bhagavAna mahAvIra sAdhakanuM Adarza jIvana jIve che. koIne paNa tIrthaMkara paramAtmAnA darzana karAvyA! ema kahevuM hoya ke sAdhakanuM jIvana kevuM hoya to bhagavAna mahAvIranuM bhagavAna mahAvIra A jagatane saMpUrNa kalyANanA mArge dorI gayA jIvana nihALe. sADA bAra varSanA dIrghakALamAM temaNe ghora kaSTa sahana te samayanI vAta karavAnI saraLa nathI. jyAre maMdire maMdire mAnavI karyA che ane ghora tapazcaryA karI che. vicAro ke emaNe sADA bAra varSa AsurI upAsanAmAM masta hato, zudra ane nArI maraNanA abhizApa daramiyAna mAtra traNaso ogaNapacAsa vakhata divasamAM ekavAra bhojana jevuM jIvana jIvatA hatA, nagaro ane jaMgalamAMthI nirdoSa prANIonI lIdhuM che! eno artha e thayo ke temaNe sADA agiyAra varSanA upavAsa hatyAnI Aha saMbhaLAtI hatI tevA samaye bhagavAna mahAvIra jevA karyA che! kyAreka AMkha mIMcIne, zAMtipUrvaka besIne vicArazo to jagadIpaka pRthvI para padhAryA ane temaNe jagatane ahiMsA tathA karuNAnA samajAze ke sADA agiyAra varSanA upavAsa zuM vastu che ! ATalI ghora saMpUrNa kalyANanA mArge doryuM. tapazcaryA pachI paNa emanA mananI zAMti DagatI nathI, emanuM dhyAna bhagavAna mahAvIranA saMpUrNa jIvanane pragaTa karatAM stavano ApaNe DagatuM nathI, emanI prasannatA DagatI nathI. A eka saMpUrNa itihAsanI tyAM bahu ochA maLe che. kavi ane gAyaka zAMtilAla zAhanuM A stavana virala ghaTanA che. ATalI virATa tapazcaryA ane ATalI viziSTa prasannatA saMparNa mahAvIra jIvana darzana karAve che. prAta:kALe, zAMta samaye A jagatamAM anyatra kyAMya jovA maLatI nathI. stavanane gaNagaNIe to hRdaya bhAvavibhora banI jAya che. AjathI paccIso varSa pahelAM dharma sthApavo, dharma samajAvavo saraLa pratyeka paMktiomAM bhagavAna mahAvIra kevA divya puruSa che tenuM nahotuM. vAMco : ApaNane ahIM darzana thAya che. kSatriyakuMDamAM bhagavAnano janma thayo, mAtA trizalA potAnA bALakane lADa laDAve che e prAraMbhanI gAthAo te same dharmane nAme kharekhara pAkhaMDIonuM rAja hatuM keTalI suMdara che! mAtA trizalAnuM nAma ahIM mukAyuM na hovA chatAMye yajJa mahIM nirdoSa bicArAM pazuonuM balidAna thatuM ! e dedIpyamAna devI ApaNA saunA cakSuo samakSa pragaTa thaI jAya che. kaMcana-kAmInI kAja kaMI keTalAonuM lohI reDAI jatuM vardhamAnakumAra nAnapaNathI potAnI mahAnatA pragaTa karI rahyA che. daMbha ne dAnavatA dekhIne dila enuM valovAI jatuM! kavi zAMtilAla kahe che, bhagavAna mahAvIranA jamAnAnuM A varNana che. evA samayamAM putranA lakSaNa pAraNethI paLavAra mardI parakhAI gayAM lokone dharma mArge doravA te saraLa nahotuM. paraMtu A to bhagavAna bALavaye vardhamAnakumAra to mahAvIra nAme paMkAI gayA!' mahAvIra hatA. temaNe te kALanA lokone dharmanuM tattva samajAvyuM ane bhagavAna mahAvIranuM jIvana eTale jaLakamaLanuM jIvana. je svaya saune dharma mArge doryA, vAMco : AtmasAdhanA karavAnA che ane aMnata jIvone AtmakalyANanuM mArgadarzana ApavAnA che tenuM jIvana keTaluM nirlepa ane nirmaLa hoI gaMgAnA nirmaLa nIra sarikhI pAvanakArI vANI zake te nihALavuM hoya to bhagavAna mahAvIranuM jIvanadarzana karavuM paDe. hiMsAnI baLatI AgamAM jANe chAMTe zItaLa pANI bhagavAna mahAvIra saMsAranA tamAma vaibhavo choDIne ekadA jaMgalanA ene caraNe AvIne mUke kaMI rAjA kaMI rANI siMha ne bakarI, vera visArI sneha rahyAM che mANI! mArge cAlI nIkaLe che. temane pagale pagale kaSTa ane upadrava AvyA ja kare che. paNa te mahApuruSa che. Aphatane avasaramAM palaTAvavAnuM te bhagavAna mahAvIranI vANI sAMbhaLavA deza-videzanA asaMkhya loko jANo che. pratyeka Aphatane teo adhyAtmano paMtha banAve che. kaMTaka ke AvyA ane dharma mArge vaLyA. bhagavAnanI vANI eTale pazumAMthI kaMkara, koInI gALa ke koIno DaMkha emane vicalita karI zakatA nathI. mANasa banAvI devAnI kaLA ! asaMkhya lokonuM jIvana parivartana thaI temanuM mana daDha che. temano AtmA majabUta che. temanuM dhyAna apalaka gayuM. keTalAye vyasano choDyA hatA, keTalAye gharabAra choDyA hatA, che. pratyeka pagale potAnA lakSya bhaNI teo AgaLa vadhyA ja kare che. keTalAye sukha ane vaibhava choDyA hatA. A bhagavAna mahAvIranI iMdra mahArAjA vinaMtI karavA Ave ke huM tamArI sAthe rahuM ane tamArA vANIno camatkAra hato. bhagavAna mahAvIre te samaye je tattva samajAvyuM upasargomAM tamArI rakSA karuM tyAre bhagavAna tenI vinaMtI nakArI de te Aje paNa adbhuta lAge che. bhagavAna mahAvIre kahelI bhUgoLa che. vAMco : tathA khagoLa eTaluM spaSTa che ke duniyAno nakazo samajavAmAM vijJAnano duHkhathI leza nahi DaranAra e sAmethI du:khane DArato'to ATalo vikAsa thayA pachI Azcaryajanaka lAge che. bhagavAna mahAvIre sukhanI zItaLa chAMya tajIne dAvAnaLe Daga mAMDato'to karelI karmanI sUkSma chaNAvaTa nihALIe chIe tyAre AzcaryamAM DUbI hADanAM hADa tUTyAM paNa e paDachaMda banI dhIra dhArato'to javAya che. bhagavAna mahAvIre samajAveluM tattvajJAna eTaluM spaSTa che ke sahAya karavA IMdra AvyA tyAre IMdrane paNa vArato'to jagatanA koI paNa dharmanI celenja tene paDakArI zakatI nathI.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 prabuddha jIvana : mahAvIra stavana vizeSAMka eprila, 2013 bhagavAna mahAvIra potAnA jIvananA aMtima samayane paNa divya banAvI de che. vAMco : jANI lIdhuM ke jIvanayAtrA thavA AvI have pUrI vihArano karI aMta prabhujI AvI vasyA pAvApurI aMtima zvAsa sudhI to emaNe akhaMDa dezanA dIdhI Aso amAsanI rAtane TANe nirvANanI gati lIdhI! dharatI parano sUraja Athamyo rAta thaI gaI kALI aMtarane ajavALavA kAje ujave loka divALI ! pAvanakArI premaLa jyoti detI pApa pakhALI aMdhakAre aTavAI rahelAMnI vATa dIye ajavALI ! kavi zAMtilAla zAhanuM A stavana ApaNA hRdayamAM aneka divya bhAva pragaTa kare che ane bhagavAna mahAvIra pratye vizeSa AkarSaNa pragaTAve che. A jaina sAhitya jJAnasatra-9 devalAlImAM saMpanna ahaMma spIrIcyuMala senTara saMcAlita saurASTra kesarI prANaguru A beThakamAM DaoN. razmibhAI jhaverI, DaoN. rasikabhAI mahetA, bInA jaina philosophikala enDa lITararI rIsarca senTara dvArA DaoN. ratanabena gAMdhI, DaoN. pravINabhAI zAha (amadAvAda), DaoN. utpalAbena modI, khImajIbhAI chADavA prerita devalAlI kalApUrNama tIrtha madhye jaina sAhitya dhanalakSmIbena badANI (nAgapura) e potAnA nibaMdho rajU karyA hatA. jJAnasatra-9 sAnaMda saMpanna thayuM. 'DevalapamenTa enDa ImpakTa oNpha jainIjhama ina inDiyA eNnDa abroDa' | pUjya sumitrAbAI ma. sa.nA maMgalAcaraNathI zarUAta thaI. e viSayanA satrapramukha DaoN. mahendrakumAra jaina (caMdIgaDha) hatA. temaNe jJAnasatranuM udghATana mahAvIra sevA kendranA praviNabhAI mahetAe karyuM viSayanI pUrvabhUmikAmAM jaina dharmanA vividha prAMtonI aitihAsika hatuM. DaoN. kumArapALa desAIe pramukhasthAnethI jaina dharmanA vyApa ane ghaTanAonI vAta karI hatI. pravRttinI deza-videzanA saMdarbha sAthe chaNAvaTa karI hatI. A beThakamAM DaoN. binodakumAra tivArI (bihAra), DaoN. kazyapa trivedI guNavaMta baravALiyA saMpAdita 'DevalapamenTa enDa ImpakTa oNpha (bhUja), DaoN. jI. javAharalAla dhaMTA (tirUpura), DaoN. reNukA poravAla jainIjhama ina inDiyA eNnDa abroDa' graMthanuM vimocana camanabhAI vorAnA (muMbaI), paMkaja hiMgAra (muMbaI) ane DaoN. kokilA zAhe pepara rajU hAthe thayela. temaNe graMthanI chaNAvaTa karatuM mananIya pravacana iMglizamAM karela. prastuta karyuM hatuM. - rAtre stavana ane lokagItono kAryakrama rAkhela. A prasaMge DaoN. ratanabena chADavAnuM 'jIvanazuddhinuM ajavALuM" ane dharma ane adhyAtmane vartamAna jIvanamAM sakriya karavAvALA DioN. pArvatIbena khIrANInuM 'jIva vicAra rAsa' graMthanuM vimocana karavAmAM paribaLo - e viSayanI beThakanA satrapramukha DaoN. pArvatIbena Avela. khIrANI hatA. guNavaMta baravALiyAe svAgata pravacanamAM senTaranI vividha bIjA divasanI A aMtima beThakamAM pArvatIbahene vividha pravRttio ane jaina sAhitya jJAnasatranI vigato kahI hatI. | paribaLonuM jaina tattvajJAnanA saMdarbhe suMdara vizleSaNa karyuM. - rASTrasaMta, yugadivAkara pU. namramuni ma. sA.no AzIrvacana saMdeza A beThakamAM DaoN. ratanabena chADavA, ramezabhAI gAMdhI, vAMcI saMbhaLAvavAmAM Avela. jazavaMtabhAI zAha (vApI), jyotsanA dhruva, vasaMta vIrA, guNavaMta prathama beThaka "ApaNe sau mahAvIranA saMtAna' e viSayanA satrapramukha upAdhyAya (bhAvanagara), pradIpa zAha, zrIkAMta dhruva, prA. dIkSA 'prabuddha jIvana'nA vidvAna taMtrI DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe jina zAsananA sAvalA (ANaMda) vigeree potAnA pepara rajU karyA. alaga alaga phirakA vacce sAmaMjasya ane saMgaThananI vAta para bhAra DaoN. pArvatIbahene dareka peparanuM vizleSaNa karyuM hatuM. mUkatAM viSayanI pUrvabhUmikA kahI hatI. guNavaMta baravALiyAe dareka vidvAno ane sahayogIono | A beThakamAM DaoN. kalAbena zAha, navanItabhAI mahetA, DaoN. AbhAra mAnyo hato. yogezabhAI baravALiyAe saMcAlana karela. phAlganIbena jhaverI, IlAbena zAha, khImajIbhAI chADavA, kAnajIbhAI madhubena baravALiyAe mAMgalika paThana karyA pachI jJAnasatranI mahezvarI ane jazavaMtabhAI zAhe potAnA pepara rajU karyA hatAM. DaoN. pUrNAhUti thaI hatI. dhanavaMtabhAIe dareka peparanI chaNAvaTa karI samApana karela. jJAnasatrane saphaLa banAvavA mATe khImajIbhAI chADavA, | bIjI beThakamAM jaina Agama sAhityanA vaizvika pracAranI AvazyakatA prakAzabhAI zAha, pradIpabhAI zAha tathA surezabhAI paMcamIyAe ane padhdhati viSayanI beThakanA muMbaI yunivarsiTInA vidvAna DaoN. abhaya khUba jahemata uThAvI hatI. memenTo ane graMtha dvArA vidvAnonuM sanmAna dozI satrapramukha hatA. karavAmAM AvyuM hatuM. jJAnasatranI pUrNAhUti pachI vidvAnoe | viSayanI pUrvabhUmikAmAM temaNe Agama sAhityamAM raheluM tattvajJAna devalAlI/nAsikanA tIrthonA darzana tathA tyAM birAjatA sAdhuane tenI viziSTatAnI vAta karI hatI. saMtonA darzanano lAbha lIdho hato.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ APRIL, 2013 PRABUDHHA JIVAN : MAHAVIR STAVAN SPECIAL 81 Thus HE Was, Thus HE Spoke : LORD MAHAVIR Lord Mahavir in Uttar Udhyayan Sutra tells his disciple should we do with the time we have. The first step Gautam these famous words (deshna)- 'Samayam towards the discipline of samayam goyam.. is to wake goyam ma pamaye" up in Brahma Muhurat. Brahma Mahurat is a time of Shrimad Rajchandra, my Guru and Lord Mahavir's last 48 minutes before sunrise which is considered the most Gandhar describes a human life as a a dewdrop, auspicious time for meditation- Professor John. S. fleeting and quick. Hoyland has described it as the moment when the veil He further explains that there are two deeper meanings between the things that are seen and the things that to the above said deshna. One which is apparant that' are unseen becomes so thin as to interpose scarcely Oh Gautam, Do not waste this time that you have so any barrier at all between the eternal beauty and truth preciously got.' and second that unblinkingly this and the soul which would comprehend them." moment that swiftly glides by, even a fraction of that this time of the morning the entire atmosphere in is moment, one should not waste, one should not be charged with powerful electro-magnetic-intelligent unaware, one should not be lazy. The reason being this carriers generally called spiritual vibrations that travel body is momentary- the hunter of time is constantly in a north-south direction. This time is also ideal for standing on us with his bow and arrow ready to study, to obtain knowledge strike.He could strike now or he could strike later buto traveler get up; it is dawn-it is not right that you strike he will for sure, soon and since that moment is continue sleeping. unknown, if we be unaware even for a moment, we One who awakes, he finds, One who is asleep, he loses. could miss the bus... miss the fruits of a spiritual aware Get up and open your eyes from slumber and meditate existance on your Master'. -Kabir The liberated souls warn us to the extent that one RESHMA JAIN moment gone is equal to one entire life failed. The Narrators Acharya Rajyasuriji Maharaj help us by defining what Tel: 9820427444 Twenty Fourth Tirthankar Bhagwan Mahavir : As a Fearless Child He was fearless since his childhood. He was born therefore he agreed to get married at the proper age on the thirteenth day of the bright half of the month of with Yashoda. He had one daughter named Priya Chaitra before Two thousand six hundred years ago. Darshana. At the age of twenty eight he lost both of this His mother's name was Trishladevi and father's name parents. He wanted to leave the palace and worldly life was Siddharth. but at the request of his elder brother Nandivardhan he Once upon a time few children were playing a game left the idea of leaving everything and delayed for two of cathching cook around a tree. All were busy play- years. ing. Suddenly a child was shocked to see a serpent After a year he started giving away everything beon one of the trunks of the tree. Listening his loud longing to him. He gave away clothes and valuables, screeching, the other children also ran here and there. gold mohars also. he started discarding everything day One of the child - our Mahavir swiftly went near the by day. On the tenth day of the dark half of the month of tree and lifted the serpent and threw him for away. All Margashirsha he relinquished everything. He left the the children were surprised. How could he catch the palace, the family and the worldly life. He became a serpent and threw him away! monk and did penance for twelve and a half year. UltiOn another game he was taken away by a demon mately he achieved Keval Gyan on the tenth day of to kill him but instead Vardhman killed th demon. Vaishakha. He was then known as Tirthankara who When he grew up he was not inclined to get mar- preached the Jain religion. ried. He loved and respected his parents a lot and By: Pushpa Parikh
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 PRABUDHHA JIVAN : MAHAVIR STAVAN SPECIAL APRIL, 2013 SHANTILAL SHAH'S MAHAVIR STAVAN By PUSHPA PARIKH laDatI jhaghaDatI A duniyAne eka dina Ladati Zagadti Aa Duniyane Ek din mahAvIra cIMdhyA rAhe jAvuM paDaze Mahavir Chindhya Rahe jaavu padashe prabhu mahAvIra cIdhyA rAhe jAvuM paDaze Prabhu Mahavir Chindhya Rahe jaavun padashe hiMsAnA tAMDavamAM rAcanArA lokone Hinsana Tandavma rachnara lokne eka di jarUra pastAvuM paDaze. Ek Di jarur pasatavun padashe prabhu mahAvIra cIMdhyA. Prabhu Mahavir... Koti Koti Manvine Mathe Nirantar gajechhe yudhhana nagara koTi koTi mAnavIne mAthe niraMtara, gAje che yuddhanA nagArA Padike bandhayel jeevne palepal bhadakvta Bhankara paDIke baMdhAyela jIvane paLepaLa, bhaDakAvatA bhaNakArA Lakho nodharana Aansuna shvasni aagma Ek di Homavu lAkho noMdhArAnA AMsunA zvAsanI AgamAM eka di homAvuM paDaze.... Padashe... | prabhu mahAvIra cIMdhyA... Prabhu Mahavir... | (2) Verthi Ver shame na kadapi, Aagthi Aag Buzay na verathI vera zame na kadApI, AgathI Aga bujhAya nA Hinsathi Hinsa Hanay nahi koidi, Shastrothi Shanti Sthapay na. hiMsAthI hiMsA haNAya nahi koI di, zastrothI zAMti sthapAyanA Bombna Banavnar vaigyanikone, Ek di Jarur pastavun baoNmbanA banAvanAra vaijJAnikone, eka 'di jarUra pasatAvuM paDaze padashe | prabhu mahAvIra cIMdhyA... Prabhu Mahavir... Lakh Lakh Prashnona Sacha Ukelo Shastro thaki nahi Aave. lAkha lAkha praznonA sAcA ukelo, zastro thakI nahIM Ave, Bhiti Batave Manavina Haiyama, Preeti Kadi Nahi Jaage. bhIti batAve mAnavInA haiyAmAM, prIti kadi nahIM jAge. Satya Ahinsane Shsantinu Sangeet Buland Kanthe gavu satya ahiMsAne zAMtinuM saMgIta, bulaMda kaMThe gAvuM paDaze. Padashe prabhu mahAvIra cIMdhyA... Prabhu Mahavir... This is a Stavan (Bhajan) by Shri Shantilal Shah a geance by vangeance and you can never extinguish very famous poet. He was a famous composer as well fire by fire; violence can't be demolished by violence: as a singer. He has written very welknown stavans peace can't be achieved by weapons, He further says which are sung by our people at many places and at that the inventors of bomb will definately have to revarious functions and during our festivals. pent one day. This is the basic knowledge or the lesNow I will try to explain the meaning of his stavan-- son preached by our gurus or sadhus & saints. Stanza by stanza. In the last stanza he mentions the same idea in a In the beginnig he has clearly mentioned that the different way. Here he clearly says that you cannot solve people of the world today who are occupied in fighting any problem with the help of the weapens. Here I am wil have to follow one day the path showed by Mahavir reminded of a sentence from a very recent famous Bhagwan. The people who are busy in Hinsa like the book, "The secret of the Nagas' by Amish Tripathi. terrorists will definately have to repent one day. There he has mentioned (p.g. 190) Vengeance is a In the first stanza he tries to mention the mental luxury I cannot afford.' It is quite true that in war you agony that people are facing these days. He feels that need lots of money to produce weapons. You can never the people busy in Hinsa will definetely have to repent produce love in a human being by showing fear. We and will be punished by god in such a way that they will will hve to spread the message of peace, Ahimsa and be unhappy by experiencing the the fire of the tears of Truth by an effective music and songs. unprotected people Though this stavan is written before many years, it In the second stanza he mentions about the Jain is very appropriate in these days of the daily fear from religion which says that you can never abolish ven- the terrorists. O PUSHPA PARIKH
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0000000000000000000000000000000000000001000000000000000000|||| ||||| ||||||||||||||||||| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||| APRIL 2013 Prabuddha Jivan : Mahavir Stavan Special PAGE No. 83 A beginner's guide to Lord Mahavir Bhagwan Mahavira A contemporary of Gautam Buddha, Bhagwan Mahavira's teachings and life form the perfect and limitless source of inspiration for Jains. Indeed, he is the c rejuvenator, propagator and teacher of Jainism Queen Trishala saw 14 auspicious dreams when she conceived him. Asked by King Siddartha to explain the meaning, the dream interpreters announced that the queen would give birth to a Tirthankara. Mahavira was born in 543 before the Vikram era (599 B.C) on the 13th day of the bright half of the Chaitra month at Kshatriya Kundh. This region is today part of the state of Bihar in India. His parents named him 'Vardhamana', because from the time he was conceived, the power, wealth and glory of not only the royal family but also the people multiplied. From early childhood, Vardhamana had great physical strength. His fearlessness soon earned him the title of 'Mahavira'. His parents found him a bride in princess Yashoda and they had a daughter, Priyadarshana. Though he spent the first 30 years of his life as a householder, living in the royal palace, his mind continued to dwell on renunciation and spiritual practice. Finally, when he was 30 years old, he took the vow of asceticism, renouncing the world. The next twelve and half years were spent in deep silence and meditation and practice of severe austerities. With the greatest equanimity and serenity, he faced the insults and ill-treatment of the rude and ignorant. He bore ungrudgingly the attacks of beasts and insects and other calamities of nature. Once, he went through a forest where a venomous cobra called Chandkaushik lived. When the enraged snake bit his toe, a substance that was as pure as milk flowed from the wound. In fact, Mahavira's gentle words calmed Chandkaushik who recalled its past births and that it had suffered immensely due to its angry nature. He paid reverence to the Lord, took the vow of fast-unto-death and later died while meditating. At another time, a heavenly figure known as Sangamdev visited 20 different and dreadful calamities on Bhagwan Mahavir in just one night. This entity assumed the forms of mosquitoes, beasts, sandstorms, scorpions and other poisonous creatures at different times and hurled itself at him or bit him. Nothing succeeded in shaking Mahavira's composure. So Sangamdev went to the opposite extreme and began sending charming 'Apsaras (beautiful women) to seduce him. This did not succeed either. After six months of harassing the Lord in this manner, Sangamdev himself fell in exhaustion at Mahavira's feet. Jainism believes that time is infinite and has neither beginning nor end. It is divided into infinite and equal time cycles with each cycle being further divided into two equal halves. These halves have a distinct and characteristic feature. One half is the progressive phase known as Utsarpini while the other, the regressive part is known asAvsarpini. Each of these are further divided into six unequal parts called Aras. The present period is the fifth Ara of the Avsarpini part. Jains hold that in the previous Ara (i.e the fourth one), 24 souls became Tirthankaras. A Tirthankar is one who has conquered all the enemies within himself (like anger, desire, falsehood, pride) and has thus created a "ford" across the "river of human misery" that is life. In the present Avsarpini, Bhagwan Rishabhadev was the first Tirthankara and Bhawan Mahavira, the last and twenty-fourth Tirthankara. Reshma Jain The Narrators Tel: 9820427444 229499CCESSORIES
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. I. 6067/57. Published on 16th of every month & Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 On 16th of every month + Regd. No. MH/MR / SOUTH-146 / 2012-14 PAGE No. 84 Prabuddha Jivan : Mahavir Stavan Special APRIL 2013 jaina dharmanA covIsamA tIrthakara, vItarAga, sarvajJa, paramAtmA, zramaNa, bhagavAna zrI mahAvIra Bhagwan Mahavira; The great saviour in lotus postue, seated on a golden lotus Postal Authority Please Note: If Undelivered Return To Sender At 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Printed & Published by Nirooben Subhodbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Bycula Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai-400004. Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. TeL: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah.