Page Text
________________
એપ્રિલ, ૨૦૧૩
પ્રબુદ્ધ જીવન : મહાવીર સ્તવન વિશેષાંક
એ કાળ કેવો મહાન હશે જેણે આપણને ભગવાન મહાવીર જેવા ભગવાન મહાવીર સાધકનું આદર્શ જીવન જીવે છે. કોઈને પણ તીર્થંકર પરમાત્માના દર્શન કરાવ્યા!
એમ કહેવું હોય કે સાધકનું જીવન કેવું હોય તો ભગવાન મહાવીરનું ભગવાન મહાવીર આ જગતને સંપૂર્ણ કલ્યાણના માર્ગે દોરી ગયા જીવન નિહાળે. સાડા બાર વર્ષના દીર્ઘકાળમાં તેમણે ઘોર કષ્ટ સહન તે સમયની વાત કરવાની સરળ નથી. જ્યારે મંદિરે મંદિરે માનવી કર્યા છે અને ઘોર તપશ્ચર્યા કરી છે. વિચારો કે એમણે સાડા બાર વર્ષ આસુરી ઉપાસનામાં મસ્ત હતો, શુદ્ર અને નારી મરણના અભિશાપ દરમિયાન માત્ર ત્રણસો ઓગણપચાસ વખત દિવસમાં એકવાર ભોજન જેવું જીવન જીવતા હતા, નગરો અને જંગલમાંથી નિર્દોષ પ્રાણીઓની લીધું છે! એનો અર્થ એ થયો કે તેમણે સાડા અગિયાર વર્ષના ઉપવાસ હત્યાની આહ સંભળાતી હતી તેવા સમયે ભગવાન મહાવીર જેવા કર્યા છે! ક્યારેક આંખ મીંચીને, શાંતિપૂર્વક બેસીને વિચારશો તો જગદીપક પૃથ્વી પર પધાર્યા અને તેમણે જગતને અહિંસા તથા કરુણાના સમજાશે કે સાડા અગિયાર વર્ષના ઉપવાસ શું વસ્તુ છે ! આટલી ઘોર સંપૂર્ણ કલ્યાણના માર્ગે દોર્યું.
તપશ્ચર્યા પછી પણ એમના મનની શાંતિ ડગતી નથી, એમનું ધ્યાન ભગવાન મહાવીરના સંપૂર્ણ જીવનને પ્રગટ કરતાં સ્તવનો આપણે ડગતું નથી, એમની પ્રસન્નતા ડગતી નથી. આ એક સંપૂર્ણ ઇતિહાસની ત્યાં બહુ ઓછા મળે છે. કવિ અને ગાયક શાંતિલાલ શાહનું આ સ્તવન વિરલ ઘટના છે. આટલી વિરાટ તપશ્ચર્યા અને આટલી વિશિષ્ટ પ્રસન્નતા સંપર્ણ મહાવીર જીવન દર્શન કરાવે છે. પ્રાત:કાળે, શાંત સમયે આ જગતમાં અન્યત્ર ક્યાંય જોવા મળતી નથી. સ્તવનને ગણગણીએ તો હૃદય ભાવવિભોર બની જાય છે.
આજથી પચ્ચીસો વર્ષ પહેલાં ધર્મ સ્થાપવો, ધર્મ સમજાવવો સરળ પ્રત્યેક પંક્તિઓમાં ભગવાન મહાવીર કેવા દિવ્ય પુરુષ છે તેનું
નહોતું. વાંચો : આપણને અહીં દર્શન થાય છે. ક્ષત્રિયકુંડમાં ભગવાનનો જન્મ થયો, માતા ત્રિશલા પોતાના બાળકને લાડ લડાવે છે એ પ્રારંભની ગાથાઓ
તે સમે ધર્મને નામે ખરેખર પાખંડીઓનું રાજ હતું કેટલી સુંદર છે! માતા ત્રિશલાનું નામ અહીં મુકાયું ન હોવા છતાંયે
યજ્ઞ મહીં નિર્દોષ બિચારાં પશુઓનું બલિદાન થતું ! એ દેદીપ્યમાન દેવી આપણા સૌના ચક્ષુઓ સમક્ષ પ્રગટ થઈ જાય છે.
કંચન-કામીની કાજ કંઈ કેટલાઓનું લોહી રેડાઈ જતું વર્ધમાનકુમાર નાનપણથી પોતાની મહાનતા પ્રગટ કરી રહ્યા છે.
દંભ ને દાનવતા દેખીને દિલ એનું વલોવાઈ જતું! કવિ શાંતિલાલ કહે છે,
ભગવાન મહાવીરના જમાનાનું આ વર્ણન છે. એવા સમયમાં પુત્રના લક્ષણ પારણેથી પળવાર મર્દી પરખાઈ ગયાં
લોકોને ધર્મ માર્ગે દોરવા તે સરળ નહોતું. પરંતુ આ તો ભગવાન બાળવયે વર્ધમાનકુમાર તો મહાવીર નામે પંકાઈ ગયા!'
મહાવીર હતા. તેમણે તે કાળના લોકોને ધર્મનું તત્ત્વ સમજાવ્યું અને ભગવાન મહાવીરનું જીવન એટલે જળકમળનું જીવન. જે સ્વય સૌને ધર્મ માર્ગે દોર્યા, વાંચો : આત્મસાધના કરવાના છે અને અંનત જીવોને આત્મકલ્યાણનું માર્ગદર્શન આપવાના છે તેનું જીવન કેટલું નિર્લેપ અને નિર્મળ હોઈ
ગંગાના નિર્મળ નીર સરિખી પાવનકારી વાણી શકે તે નિહાળવું હોય તો ભગવાન મહાવીરનું જીવનદર્શન કરવું પડે.
હિંસાની બળતી આગમાં જાણે છાંટે શીતળ પાણી ભગવાન મહાવીર સંસારના તમામ વૈભવો છોડીને એકદા જંગલના
એને ચરણે આવીને મૂકે કંઈ રાજા કંઈ રાણી
સિંહ ને બકરી, વેર વિસારી સ્નેહ રહ્યાં છે માણી! માર્ગે ચાલી નીકળે છે. તેમને પગલે પગલે કષ્ટ અને ઉપદ્રવ આવ્યા જ કરે છે. પણ તે મહાપુરુષ છે. આફતને અવસરમાં પલટાવવાનું તે
ભગવાન મહાવીરની વાણી સાંભળવા દેશ-વિદેશના અસંખ્ય લોકો જાણો છે. પ્રત્યેક આફતને તેઓ અધ્યાત્મનો પંથ બનાવે છે. કંટક કે આવ્યા અને ધર્મ માર્ગે વળ્યા. ભગવાનની વાણી એટલે પશુમાંથી કંકર, કોઈની ગાળ કે કોઈનો ડંખ એમને વિચલિત કરી શકતા નથી. માણસ બનાવી દેવાની કળા ! અસંખ્ય લોકોનું જીવન પરિવર્તન થઈ તેમનું મન દઢ છે. તેમનો આત્મા મજબૂત છે. તેમનું ધ્યાન અપલક ગયું. કેટલાયે વ્યસનો છોડ્યા હતા, કેટલાયે ઘરબાર છોડ્યા હતા, છે. પ્રત્યેક પગલે પોતાના લક્ષ્ય ભણી તેઓ આગળ વધ્યા જ કરે છે. કેટલાયે સુખ અને વૈભવ છોડ્યા હતા. આ ભગવાન મહાવીરની ઇંદ્ર મહારાજા વિનંતી કરવા આવે કે હું તમારી સાથે રહું અને તમારા
વાણીનો ચમત્કાર હતો. ભગવાન મહાવીરે તે સમયે જે તત્ત્વ સમજાવ્યું ઉપસર્ગોમાં તમારી રક્ષા કરું ત્યારે ભગવાન તેની વિનંતી નકારી દે તે આજે પણ અદ્ભુત લાગે છે. ભગવાન મહાવીરે કહેલી ભૂગોળ છે. વાંચો :
તથા ખગોળ એટલું સ્પષ્ટ છે કે દુનિયાનો નકશો સમજવામાં વિજ્ઞાનનો દુઃખથી લેશ નહિ ડરનાર એ સામેથી દુ:ખને ડારતો'તો
આટલો વિકાસ થયા પછી આશ્ચર્યજનક લાગે છે. ભગવાન મહાવીરે સુખની શીતળ છાંય તજીને દાવાનળે ડગ માંડતો'તો કરેલી કર્મની સૂક્ષ્મ છણાવટ નિહાળીએ છીએ ત્યારે આશ્ચર્યમાં ડૂબી હાડનાં હાડ તૂટ્યાં પણ એ પડછંદ બની ધીર ધારતો'તો જવાય છે. ભગવાન મહાવીરે સમજાવેલું તત્ત્વજ્ઞાન એટલું સ્પષ્ટ છે કે સહાય કરવા ઈંદ્ર આવ્યા ત્યારે ઈંદ્રને પણ વારતો'તો
જગતના કોઈ પણ ધર્મની ચેલેન્જ તેને પડકારી શકતી નથી.
| SR No. | 526055 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 2013 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dhanvant Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 84 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 4 MB |