Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahopAdhyAya zrImada yazovijayajI svAgata SOUT]G] cAritrano sAra mukita adhIzanuM maLa zAnA rAAnano sAra cAritra
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAnta mahodadhizrIvijyamasUriparamagurubhya namaH e namaH nyAyavizArada mahopAdhyAya zrIyazovijya mahArAja viracita jJAnasAra [ paNa bhASArtha sahita bhAvAnuvAda ] ? sayAjaka-saMpAdaka : sva. siddhAntahedadhi pUjya AcAryadeva zrI premasUrIzvarajI manA ziSyaratna paramagItArtha AcAryadeva zrIhIrasUrIzvarajI ma.nA ziSya parArthaparAyaNa pU.mu.zrIlalitazekhara vijayajI mahArAjanA ziSya pU. munirAja zrI rAjazekhara vijayajI -prakAzakazrI ArAdhanA bhavana jainasaMgha [ dAdara-muMbaI) (jJAnadravyamAMthI) prathama AvRtti, nakala 1000 : : mUlya rU. 2,5o : : vIrasaMvat 24 : vibhAva
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ samapa Na saMsArasAgarane pele pAra laI jatI mArI naukAnA saphaLa sukAnI sayamajIvananI paramagItA 5. pU. AcAryadeva zrImadvijaya hIrasUrIzvarajI mahArAjanA punita pANipadmamAM. sama keH- munirAjazekhara vijya saMgItA seTiMga vasa, mudraka : bhogIlAla vI. desAI 26, satyama sAsAyaTI, zAhapura, bahAI senTara, amadAvA--1.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdakIya vaktavya pUrve jJAnasAra graMthanuM paNa bhASAtha sahita bhAvAnuvAda rUpe prakAzana thaI gayuM che, jenuM saMpAdana paMDita zrI bhagavAnadAsa harakhacaMde karyuM che. e graMtha alabhya banI javAthI mahatvanA sthaLe vizeSa spaSTIkaraNa karIne svapajJa bhASArtha sahita jJAnasAragraMthanuM saMpAdana kArya karavAnI laherucaMda bhegIlAla graMthamALA taraphathI mane vinaMti thaI. meM e vinaMti tarapha lakya na ApyuM. pharIvAra vinaMti thaI. Akhare meM A graMthanuM saMpAdana karavAno nirNaya karyo. paMDita zrI bhagavAnadAsa harakhacaMda saMpAdita jJAnasAra graMtha ja sudhArA-vadhArA sAthe prakAzita thAya e mATe meM prayatna karyo. paNa temAM mane saphaLatA na maLavAthI svataMtra saMyojana-saMpAdana karavAne nirNaya karyo. svopAbhASArtha zrI lAlabhAI dalapatabhAI InsTITayuTanI be hastalikhita pratAnA AdhAre lakhyo che. paMDitajI saMpAdita graMtha paNa sAthe rAkhyo hato. prAcIna lipi vAMcavAne mahAvare na hovAthI tyAM akSare ukelI zakAya nahi tyAM tathA saMdigdha kaI kaI sthaLe e graMthane upayoga karyo che. paMDitajIe je rIte bhASArtha lakhyo che te ja rIte meM lakhe che. arthAta jema paMDitajIe bhASArthanA pU. zrI upAdhyAyajI mahArAjanA zabdomAM khAsa pheraphAra karyo " nathI, tema meM paNa temAM khAsa pheraphAra karyo nathI. paMDitajIe kriyApadanA prAcIna bhASAnA rUpone badalIne vartamAna bhASAnA rUpe mUkyAM che. meM paNa tema ja che. paMDitajIe
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zlekanA dareka zabdanA badhA ja akSare lakhyA che, jyAre meM bahudhA je zabdamAM bethI vadhAre akSare heya tyAM TuMkAvIne Adi akSara lakhyo che. kartAe (pU. zrI upAdhyAyajI mahArAje) bhASArthamAM ghaNA sthaLe vadhAre akSaravALA zabdone TuMkAvIne lakhyA che. bhASArthamAM kaI kaI sthaLe zabdArtha uparAMta vizeSa lakhANa paNa che. tene meM bhAvAnuvAdamAM prAyaH laI lIdho che. bhAvAnuvAdamAM jyAM jyAM vizeSa spaSTIkaraNanI jarUra lAgI tyAM tyAM meM mArA kSayopazama mujaba spaSTIkaraNa karyuM che. bhAva vizeSa samajAya e mATe kALajI rAkhI che. paNa kyAM virATakAya rahasyapUrNa A graMtha ane kyAM mArI sAva. vAmaNI zakti ! eTale AmAM kaI jAtanI khAmI nathI. ema mAnavuM e narI dhRSTatA ja gaNAya. saMpUrNa bhAvAnuvAda paMDitavarya zrI pukharAjajI amIcaMdajIe kALajIthI. tapAsyo che. Ama chatAM AmAM kaMI paNa zAstraviruddha lakhAyuM hoya to te badala aMtaHka@thI kSamA yAcuM chuM.. AmAM kyAMya paNa bhUla khyAlamAM Ave te mane jaNAvavAnI kRpA kare evI vAcaka mahAzayane vinaMti karuM chuM. saMpAdana sAruM thAya e mATe vidvAna pU. munirAjazrI rAjeMdra vi.ma.nI cIvaTa ane pa.pU. mArA gurudevazrI (zrI lalitazekhara vi ma.) na praphasaMzodhanAdimAM sahaga cirasmaraNIya banI raheze. lakSmIvardhaka jaina upAzraya, vi. saM. 2030 muni zAMtivana, amadAvAda-7 zai. su. 13 rAjazekharavijya
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkathana janazAsanamAM kevaLa tattvajJAnanI kiMmata nathI, tatvajJAna sAthe AcAra hAya, AcAraprema hoya te ja tenI kiMmata che. AthI ja jainazAsanamAM thayelA mahApuruSonA tAttvika graMtha gaNu AcAranI preraNuM ApanArA heya che. prastuta jJAnasAra graMtha tattvajJAnapUrNa havA sAthe vairAgyapUrNa hevAthI sAdhakone uccakeTinI sAdhanA-AcAra mATe mArga darzaka ane preraka che. sAmAnya chathI AraMbhI uccakakSAnA ArAdhaka sudhInA sahu koI tattvajijJAsuone suMdara jIvana javavAmAM A graMtha dIvAdAMDInI garaja sAre che. temAM bharelo vairAgya AcAranI zithilatAne khaMkherI nAkhavAnI preraNuM ane baLa Ape che. sva. pa. pU. paM. 1008 zrIkAMtivijayajI ma. sAheba mane vAraMvAra kahetA hatA ke "jJAnasAra grantha kevaLa bhaNavA mATe ja nathI, paraMtu satata vicArapUrvaka AcaraNamAM mUkavA jevo che." A graMthanI pUrNa jarUriyAta ane mahattA te je sAdhaka AtmAo vAraMvAra paThana-pAThana kare te ja jANuM zake. A graMtha sAmAnya abhyAsakothI AraMbhI vidvAna gItArtha mahApuruSane paNa atyaMta ciMtana ane mananIya hovAthI ene janazAsananI mahAna gItA kahIe te paNa atizayokti bharyuM na ja kahevAya. AnA upara jema jema ciMtana-manana thAya tema tema navuM jANavAnuM maLe e mAro anubhava che. A graMthanA batrIza aSTakomAM pratyeka aSTakamAM eka eka viSaya TUMkamAM batAvela hovA chatAM
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ eTale sacoTa ane rahasyapUrNa che ke enuM pUrNa rahasya samajavA mATe pratyeka viSaya upara bhinna bhinna graMtha lakhAya to paNa ochuM paDe. AnuM paThana-pAThana khUba ja vadhe e atyAre ghaNuM ja jarUrI che. A graMtha sarva keIne upayogamAM AvI zake te daSTibiMduthI vidvAna pa. pU. zrI rAjazekhara vijyajI mahArAja sAhebe A pustikA taiyAra karI che. khAsa mahatvanA sthAne che te viSaya upara jarUrI spaSTIkaraNa karyuM che. tathA te te viSaya bIjA kyA kayA sthaLe che te TippaNamAM batAvIne tattvajijJAsuone sugamatA karI ApI che. AjanA bhautikavAdanA viSathI bacavA nAnA moTA sahu keI ArAdhako A graMthanuM kaMThastha karavA pUrvaka ciMtanamanana karI pUjyazrInA A prayAsane saphaLa banAve e ja zubhecchA. vi. saM. 2030, pukharAja amIcaMdajI kekArI au. su. 3 zrImadda yazavijyajI jaina saMskRta pAThazAlA tA. 26-3-1974 mahesANuM (u. guja)
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAra graMthathI lAbha meLavavAne upAya jJAnasAra graMtha zramaNa samudAyamAM suprasiddha che. A graMtha svajIvana zuddhi thATe sarva keI sAdhakane upayogI che, sAdhuone to ati upayogI che. kAraNa ke sAdhune-sAdhunA jIvanane udezIne lakhavAmAM AvyuM che. A graMtha tAtvika hevA sAthe vairAgyamaya che. vartamAnamAM vidyamAna vairAgyapradhAna graMthomAM A graMtha potAnI AgavI viziSTatA dharAve che. enI racanA recaka ane asarakAraka che. ciMtana-manana pUrvaka AnuM vAMcana karavAthI sAdhanAmAM prabaLa preraNA maLe che. je sAdhaka A graMthane saMpUrNa kaMThastha karIne AtmanirIkSaNapUrvaka ciMtana-manana kare to jarUra enuM jIvana suvizuddha banatuM jAya. je sAdhaka saMpUrNa graMthane kaMThastha na karI zake te pitAnA jIvananI vizuddhi mATe adhika mahattvanA zlokane cUMTIne kaMThastha karIne AtmanirIkSaNa pUrvaka tenuM ciMtana-manana kare te ceDA lekethI paNa ghaNe lAbha thAya. are! kaI ekAda kSekathI paNa aciMtya phaLa jovA maLe. zarata eTalI ja che ke AtmanirIkSaNa pUrvaka enuM ciMtanamanana thavuM joIe. ciMtana-manana paNa joIe ane AtmanirIkSaNa paNa joIe. jIvananI vizuddhi mATe vairAgyapradhAna graMthonuM AtmanirIkSaNa pUrvaka ciMtanamanana anivArya che. ApaNe e na bhUlavuM joIe ke vairAgyanA koI paNa graMthanuM ciMtana-manana ke adhyayanaadhyApana AtmanirIkSaNapUrvaka thAya to ja saphaLa bane, AtmanirIkSaNa eTale zloka vagerenA bhAvane potAnA AtmAne anulakSIne vicAro.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmanirIkSaNapUrvaka A graMthanuM ciMtana-manana karavAmAM Ave to jIvanamAMthI ghaNuM doSa dUra thAya ane navA de praveze nahi. saMpUrNa graMtha asarakAraka hovA chatAM amuka zleko jIvanavizuddhi mATe khUba ja asarakAraka che. jemake, civicUta....(a. 4. zleka-8) e zlenA bhAvanuM AtmanirIkSaNapUrvaka ciMtana-manana karavAmAM Ave te AtmA svAdiSTa khAna-pAna, cittAkarSaka vastra-pAtra, mane raMjaka makAna, bhaktagaNAkarSaNa vageremAM levAI na jAya. kadAca anAdi kALanA mehanA saMskArathI kyAreka temAM rAga bhAva thaI jAya te paNa jyAre rAgabhAva thAya tyAre A zlekanA bhAvane yAda karavAthI AtmA turata rAgabhAvathI pAcho haTI jAya. tevI rIte carcA jJAnasudhAri (a. 2 ka-2) e nA bhAvane AtmA sAthe vicAra karavAmAM Ave to duniyAnuM nirarthaka avanavuM jANavAno talasATa na thAya. bahAranuM nakAmuM jovAnI utkaMThA na thAya. sAdhanAmAM binajarUrI balavAnI talapa na thAya. gappA mAravAnuM na pAlave. sAdhanAmAM avarodhaka ke binajarUrI kazuM ja jANavAnI-sAMbhaLavAnI jarA ya utkaMThA na thAya. jIvanane vizuddha banAvavAmAM binajarUrI kazuM ja jovA Akhe talapApaDa na bane. varavA maHhya......(a. 2 zleka 4) e lekanuM ciMtana-manana karanAra saMpattinA saMtApamAM zekAya nahi, lalanAonI lapamAM mazagUla na bane, duniyAnI paMcAtamAM na paDe. A rIte sAdhakanA bAhyadaSTi baMdha thaI javAthI tene vAsthaSTi......(a. 20 zloka 1) e zvemAM kahyuM
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ che tema aMtaranA vaibhavane anubhava thAya che. AvA te aneka zleAkeA A graMthamAM rahelA che. AvA vairAgyamaya zveAkeAthI bharapUra A graMthanA adhyayana- adhyApanathI lAbha meLavavA-jIvanane vizuddha banAvavA tenuM AtmanirIkSaNapUrva ke ciMtana-manana karavuM joI e. AvA vairAgyamaya prathA paNa jo tenA AtmA sAthe vicAra karavAmAM na Ave tA lAbhaprazna na ane. jyAM sudhI vItarAga avasthA na Ave tyAM sudhI sAdhakamAM doSo te rahevAnA ja. hA, kAI doSa vadhAre pramANamAM hoya, tA koI doSa alpapramANamAM heAya evuM bane. bharatakSetramAM vartamAnakALamAM uccakakSAnA sAdhakamAM paNa apapramANamAM (sUkSmarUpe) teA deSA rahevAnA ja. paNa je doSo vadhAre pramANamAM (sthUlarUpe) heAya te deSa| vatamAnakALamAM avazya dUra karI zakAya. e mATe AvA graMthAnuM AtmanirIkSaNapUrva ka ciMtana-manana karavuM joI e. sAdhake sa`prathama gussA, ahaMkAra, svAdiSTa khAnapAnanI lAlasA, mAna-sanmAnanI bhUkha, hAsya, kutUhala vRtti, vajrAdinI TApaTIpa, nidA-vikathA vagere doSamAMthI kyA doSa mane vadhAre pIDe che tenu nirIkSaNa karavu joI e. cAkkasAI pUrvaka nirIkSaNa karavAthI jarUra Ane khyAla AvI jaze. sAthe e paNa khyAlamAM Avaze ke kAI ekAda doSanI vadhAre paDatI pajavaNImAMthI khIjA aneka deSA janme che. pariNAme jIvanamAM tenA pratyAdhAtA AvatAM madha jevA madhura jIvanamAMthI paNa kayAreka kayAreka teA kArelAnA jevA
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 kaDavA oDakAra Ave che. AthI je doSa vadhAre pajavatA hoya te doSane dUra karavA jyAre jyAre te doSa vyakta ane tyAre tyAre tene anurUpa A graMthanA zlAkanu ciMtana-manana karavuM joIe. jema ke, jo krodha doSa herAna karatA hAya te jJAnabyAna...(a. 6 zloka 5) vagere zlokenuM ciMtana-manana karavuM joI e. vastrAdinI TApa-TIpanA doSa parezAna karate hAya tA tratryazuLa......(a. 5 zloka 5) vagere zleAkeAnuM ciMtana-manana karavuM joI e. jyAre mAna-sanmAnanI bhUkha jAge tyAre gaurava vauravanyastyAt.......( a. 12 bleka-6 ) vagere kSeAkeAnu ciMtana manana karavuM joIe. AhArapANInI lAlasA ke kAmavAsanA vagere doSa herAna kare tyAre saritsanna......(a. cha klAka-3) vagere zlokAnuM ciMtanamanana karavuM joI e. dASAne dUra karavAnA-ghaTADavAnA A uttama upAya che. kaddAca prAraMbhamAM enuM phaLa na paNu dekhAya. chatAM prayatna cAlu rAkhavAthI lAMkhA kALe avazya lAbha thAya. varSothI ghara karI gayelA zarIranA doSo paNa jaladI maTatA nathI, te| anaMta bhaveAthI jaDa dhAlIne rahelA AtmAnA dASA jaladI dUra na thAya e saheja che. keTalIka vakhata evuM paNa bane ke A pramANe krodha vagere doSane dUra karavA jema jema prayatna karavAmAM Ave tema tema doSa ghaTavAne badale ANe vadhatA heAya evuM lAge. chatAM hatAza na banatAM prayatna cAlu rAkhavA joI e. jema dIpaka mujhAtA pahelAM vadhAre prajvalita bane che, tema cAreka maravAnI aNI upara rahelA doSa mATe paNa kema na banatu hAya ? maravAneA samaya Ave tyAre rAgI rAja karatAM adhika
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 skRti anubhave, adhika svastha bane evuM keTalIka vakhata nathI banatuM ? auSadha AdithI zarIramAM rogone dUra karavAnI prakriyA zarU thAya tyAre prathama karatAM paNa vadhAre pIDA thAya, paNa, pachI thoDA ja TAImamAM taddana zAMti thaI jAya, roga mULamAMthI cAlyo jAya evuM nathI banatuM ? je kaI sAdhaka A rIte dene daphanAvavAno prayatna kare che te TUMka samayamAM ke lAMbA kALe avazya saphaLa bane che. are ! A bhavamAM nahi te AvatA bhavamAM paNa e doSo dUra thaze. ahIM mahenata karavAthI AvatA bhavamAM vagara mahenate ke alpa prayatnathI deSo dUra thaI jaze. sahu ke A graMthanA AtmanirIkSaNapUrvaka ciMtana- mananathI pitAnA doSa dUra karIne-guNo prakaTa karIne svanuM zreya sAdhavA pUrvaka aneka parajIvonuM zreya sAdhe e ja zubhecchA. lakSmIvardhaka jaina upAzraya vi. saM. 2030 muni zAMtivana, amadAvAda-7 zai. su. 13 rAjazekhara vijya * gaNatamAM batAvelI AtmadeSa nirIkSaNanI vidhi ane doSone dUra karavAno upAya dareka sAdhakane sAdhanAmAM mArgadarzaka ane preraka che. enA AdhAre ja mane ahIM A lakhavAnI preraNA maLI che. svayaM svadoSanuM nirIkSaNa na kare, paNa hitaSIo avasare zAMtithI maryAdAmAM pitAnA doSa tarapha aMgulinirdeza kare e paNa jene na gamatuM hoya tevA sAdhakane kadAca A nAha game. paNa suyogya sAdhakane jarUra A gamaze.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ >> 20 6 zama ' 54 ja A che viSayAnukrama viSaya pRSTha | viSe pRSTha 1 pUrNa aSTaka 1 | 19 tattvaSTi , 141 2 magna , 10 | 20 sarva samRddhi ,, 14 3 sthiratA 21 karmavipAkaciMtana 15ra 4 mehatyAga 22 bhoga ,, 158 5 jJAna 23 jokasaMjJAtyAga 163 24 zAstradaSTi , 168 7 Idriyajaya 25 parigraha ,, 174 8 tyAga : 26 anubhava ,, 9 kriyA , 27 ga ,, 186 10 tRpti ,, 28 niyAga 11 nilepa , 76 29 pUjA 12 niHspRha ,, - 90 30 dhyAna 13 mauna ,, 95 31 tapa , 234 14 vidyA , 103 32 sarvanAzraya , 26 15 viveka , 19 33 upasaMhAra 234 16 madhyastha = 119 34 graMthakAranI prazasti242 17 nirbhaya , 130 |. 35 bAlabodha (TabA)nI 18 anAtmaprazaMsA | prazasti 245 endravRndanata natvA, vIra tattvArthadezinam / * arthaH zrIjJAnasArasya, likhyate lokabhASayA / IddhanA samUhathI namAyelA ane tatvArthanA upadezaka mahAvIra prabhune namaskAra karIne jJAnasArano artha lekabhASAmAM lakhuM chuM. * bhASAthanA maMgalAcaraNano A zleka che. cha ne cha ja
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ nyAyAcArya zrI yazovijayopAdhyAyaviracitam zrI jJAnasAraprakaraNam / ratha pUrNatAchama che ? aindrazrImukhamagnena lIlAlagnamivAkhilam / saccidAnandapUrNena pUrNa jagadavekSyate // 1 // (1) ruva =jema che. = iMdra saMbaMdhI lakSmInA sukhamAM magna thayelA puruSathI 35. = sarva . = jagata jI. = sukhamAM magna thayeluM ma. = dekhAya che. (tema) sa= (saMta-) sattA (vi) jJAna ane (mAna--) sukhathI pUrNa yogIthI (saMpUrNa jagata) pUrNa = jJAna, darzana ane cAritrathI pUrNa dekhAya che. pUrNajJAnInI dRSTi : (1) jema IMdranI lahamInA sukhamAM mazagUla saMpUrNa jagatane sukhI jUe che, tema sattA* jJAna * sattA=sadA svarUpamAM vidyamAnatA. zrI devacaMdrajI mahArAje sata ne zubha athavA zAzvata evo artha karyo che. emanI dRSTie sannivA. padane artha zubha ke zAzvata jJAna ane sukha e bethI pUrNa evo thAya che.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2] ane AnaMda e traNathI pUrNa vizvanA saghaLA jIne jJAna-darzanacAritrathI pUrNa jue che. jema vyavahAramAM sukhamAM mazagUla badhAne sukhI jue che, tema pUrNa [ sAmAnya kevalI, arihaMta ane siddha bhagavAna] badhA jIvone pUrNa jue che. nizcaya nayanI dRSTie badhA AtmAo - jJAna-darzanacAritrathI paripUrNa che. pUrNatA yA paropAdheH sA yAcitakamaNDanam / yA tu svAbhAvikI saiva jAtyaratnavibhAnibhA // 2 // * (2) 5. = paravastunA nimittathI cA=je pUtra pUrNa paNuM (che) sI = te vAM. =mAgI lAvelA ghareNuM samAna (che). tu= paraMtu cA = je vA.= svabhAvasiddha (pUrNatA che) aurva=te ja nA. = uttamaratnanI kAMti jevI che.) pAdhika ane svAbhAvika pUrNatAnuM varNana(2) saMpatti Adi paravastuthI thatI pUrNatA lagnAdi prasaMge mAgI lAvelA AbhUSaNo samAna che. jJAna-darzana-cAritra rUpa svAbhAvika pUrNatA te zreSTha ratnanI kAMti samAna che. jema mAgI lAvelA AbhUSaNathI thatI zebhA kRtrima che ane uttama rananI kAMtibhA svA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvika che tema ajJAna e mAnelI dhanAdikathI pUrNatA kRtrima che, ane jJAnAdi AtmaguNethI pragaTelI pUrNatA svAbhAvika che. avAstavI vikalpaiH syAtpUrNatA'bdherivormibhiH / pUrNAnandastu bhagavAn stimitodadhisannibhaH // 3 // (3) rUva = jema = taraMgAthI .= samudranI(avAstavika pUrNatA hoya tema) vi. = vikalpothI (AtmAnI)) mI. = avastuthI thayelI-kalpita pU.= pUrNatA sthA= heya. tu= paraMtu pUrNA. = pUrNa AnaMdavALe ma. = zuddhasvabhAvavALo AtmA pti. = sthira samudranA jevo (prazAMta hoya che.) pAdhika pUrNatAnuM kAraNa (3) jema taraMgethI thatI samudranI pUrNatA avAstavika che, tema huM dhanavAna chuM vagere vikalpothI thatI pUrNatA avAstavika che. pUrNAnaMda svarUpa (siddha) bhagavAna vikalpa rahita hovAthI sthira samudra samAna che. samudramAM be rIte pUrNatA che. (1) taraMgathI ane (2) sthiratAthI. tema AtmAmAM paNa be rIte pUrNatA che. (1) vikalpathI ane sthiratAthI. vikalpathI thatI pUrNatA anitya che, kAraNa ke pUrve (bIjI gAthAmAM) kahyuM tema kRtrima che. sthiratAthI
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4] pragaTatI pUrNatA pUrve kahyu tema svAbhAvika hAvAthI nitya che. AthI nitya pUrNatA prApta karavA huM navAna chu. vagere vikalpAnA tyAga karavA joI e. jAgarti jJAnadRSTizcettaSNA kRSNAhijAGgulI / pUrNAnandasya tatkiM syAhainya vRzcikavedanA ? // 4 // = - (4) cetA = jo 7. = tRSNArUpa kALA nAganA jheranA nAza karavAmAM gAruDInA (=madArInA) maMtrasamAna jJA. - tattvajJAna rUpa dRSTi nA. - pragaTe che tat - tA pU. - pUrNu AnaMdavALAne hai. - dInatArUpa vIMchInI pIDA vighna - kema syAt - hAya. - - pUrNAnaMdane paravastunI tRSNA na thavAnu kAraNa (4) jo tRSNA rUpa kALA nAganA jhera utAravAmAM gAruDI matra samAna tattvajJAna vRSTi pragaTe che teA pUrNAnaMda bhagavAnane dInatA rUpa vIMchInA DaMkhanI vedanA kema hAya ? sva-paranA viveka rUpa tattvajJAnadaSTithI tRSNAnA kSaya thavAthI pUrNAnaMda anelA AtmAmAM dInatA haiAtI nathI. AnAthI tattvajJAnadRSTi tRSNAkSayanA rAmabANa upAya che e jaNAvyu. pUryante yena kRpaNAstadupekSaiva pUrNatA / pUrNAnandasudhAsnigdhA dRSTireSA manISiNAm // 5 //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ . (5) rena - je dhanadhanyAdi paricaha vahe - hIna sattvavALA pU. - pUrAya che te. - tenI upekSA ja pU.- svAbhAvika jJAnAdi guNanI paripUrNatA (che.) pU. - pUrNa AnaMdarUpa amRtathI Adra thayelI gSA - A da. - tattvajJAna rU5 dRSTi ma.- tatvajJAnInI (hAya che.) "tattvajJAnInI dRSTi-pUrNatAnI vyAkhyA (5) je dhanAdikathI hIna sattvavALA jIve pUrNa bane che tenI upekSA ja pUrNatA che. pUrNa AnaMdarUpa amRtathI Adra banelI A daSTi tatvajJAnInI hoya che. tatvajJAnI AtmA dhanAdikathI nahi, paraMtu AtmAnA anaMtajJAnAdi guNothI pUrNatA mAne che. apUrNaH pUrNatAmeti pUryamANastu hIyate / ... pUrNAnandasvabhAvo'yaM jagadadbhatadAyakaH // 6 // (6) .- dhana-dhAnyAdi parigrahathI rahita pU.- jJAnAdinI pUrNatAne juti - pAme che. pU. - dhanadhAnyAdi parigrahathI purAto hI. - (jJAnAdiguNonI) hAni pAme che. ayaM - A pU. - AnaMdathI paripUrNa AtmAno svabhAva 5. - jagatane Azcarya karanAra (che.) pUrNAnaMda svabhAvanI adUbhutatA- : (6) tyAganA pariNAma vaDe dhanAdika paugalika padArthothI apUrNa Atma jJAnAdi guNethI
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrNa bane che, ane pudgalathI pUrNa thate AtmA jJAnAdi guNethI hIna bane che. pUrNAnaMda AtmAne A svabhAva jagatane Azcarya karanAre che. laukika kaDhAra vagere dhAnyAdinA tyAgathI apUrNa bane che ane saMgrahathI pUrNa bane che. jyAre pUrNAnaMdane svabhAva AnAthI viparIta che. AthI pudgalAnaMdI jIne pUrNAnaMdano svabhAva Azcarya kare che. parasvatvakRtonmAthA bhUnAthA nyUnatekSiNaH / svasvatvasukhapUrNasya nyUnatA na harerapi // 7 // (7) 5.- paravastumAM AtmapaNAnI buddhithI karI che (3.-) vyAkulatA jeoe evA mU. - rAjAo nyU-pitAnI nyUnatAne jenArA (che.) 4. - AtmAne vize AtmApaNanA sukhathI pUrNa thayelAne .-- iMdra karatAM paNa nyU. - ochAMpANuM - nathI. pUrNAnaMda-pudgalAnaMdIne bheda (7) pudgalamAM AtmapaNAnI buddhithI vyAkula banelA rAjAo paNa pitAne apUrNa jue che. AtmAmAM AtmasukhathI pUrNa banelA munine IMdrathI paNa kamInA hetI nathI. pudgalAnaMdI ane game teTalI saMpatti maLe
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ te paNa tRpti thatI nathI. tRNu anaMta hovAthI sadA apUrNa ja rahe che. pUrNAnaMda AtmA iMdranA sukhathI paNa anaMtaguNA sukhane anubhava kare che.' kRSNe pakSe parikSINe zukle ca samudaJcati / dyotante sakalAdhyakSAH pUrNAnandavidho: kalAH nen | (8) kRSNa pakSe rikSIne - kRSNapakSane kSaya thaye chate samunnati -ane zuklapakSane udaya thaye chate - sarvane pratyakSa evI pU.- pUrNAnaMdarUpa caMdranA vAH aMzecaitanya paryAya tho. - prakAzamAna thAya che. AtmAnI zuddhine (pUrNatAne) kALa (8) kRSNapakSane kSaya ane zukalapakSane udaya thatAM pUrNAnaMda AtmArUpa caMdranI sarva pratyakSa kalAo-caitanya paryAye prakAzamAna thAya che. - jema caMdranI kaLAo zuklapakSamAM ja prakAzita bane che, tema AtmAnA caitanya paryAye zukalapakSamAM ja prakAzita-zuddha bane che. suda pakhavADiyuM caMdrane zuklapakSa che ane vada pakhavADiyuM kRSNa pakSa che. AtmAne zukalapakSa ane kRSNapakSa kALa A pramANe che.-je kALa adhyA1. . zA. pra. 2 gA. 112, 114. a. sA. gA. 11 pra. 2. gA. 124 thI 128, 235 thI 238.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ nmanI prAptimAM bAdhaka bane te kALa AtmAno kRSNapakSa ane je kALa adhyAtmanI prAptimAM bAdhaka na bane te AtmAne zukalapakSa che. anAdikALathI saMsAramAM paribhramaNa karI rahelA jIvemAM je jIvane saMsAra paribhramaNa kAla eka pudgala parAvarta jeTalo rahe che te jIvane e (-aMtima eka pudgala parAvarta) kALa zukalapakSa che ane e pahelAne badhe kALa kRSNapakSa che. kAraNa ke caramAvartamAM (aMtima puduMgala parAvartamAM) ja adhyAtmanI prApti thaI zake che. keIpaNu jIvane caramAvartanI pahelAM adhyAtmanI prApti thAya ja nahi. caramAvartamAM tarata adhyAtmanI prApti thAya ja e niyama nathI, paraMtu je adhyAtmanI prApti thAya te caramAvartamAM ja thAya; caramAvarta pahelAM adhyAtmanI prApti na ja thAya e niyama che. Ama, adhyAtmanI prAptimAM caramAvarta pahelAne kALa bAdhaka banate hevAthI kRSNapakSa che, ane caramAvarta kALa bAdhaka na bane te 2 asaMkhya viSe-eka palyopama. 10 kalAkeDi palyopama -1 sAgaropama. 20 kaDAkaDi sAgaropama avasarpiNI - utsapiNa rU5 eka kAlacakra. anaMtA kALacakro = 1 pudagala parAvarta. pugala parAvartanuM vizeSa svarUpa karmagraMtha, paMcasaMgraha vagere graMthathI jANuM hovuM.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ S hAvAthI zukalapakSa che. vizativizikA vagere graMthAmAM caramAvata kALane dhama yauvanakALa ane acaramAvata kALane-- caramAvatanI pahelAnA badhA kALane bhavamAlakALa kahyo che. kAraNa ke--jema bALakane samajaNanA abhAve bhAga upara (vyaktarUpe) rAga hAtA nathI, AthI tene dhUlikrIDAmAM AnaMda Ave che. paNa, e ja bALaka yuvAna ane che tyAre bhogarAga utpanna thatAM khAlyAvasthAnI dhUlikrIDA vagere kriyAe zaramAvA jevI lAge che. tema, acaramAvatamAM rahelA jIvane ajJAnatAnA yAge dhUlikrIDA jevI saMsAra kriyAmAM Ana Ave che. paNa e jIva caramAvata kALamAM Ave che tyAre dharAga utpanna thatAM saMsArakriyA zaramabharI (heya) lAge che. Ama, caramAva kALa zukalapakSa che ane acaramAva kALa kRSNapakSa che. zuklapakSa-kRSNapakSanI A vyAkhyA dazAzrutaskaMdhanI cUrNinA AdhAre karI che. pasthAnAMga sUtra vagerenA 3 vi. vi. ceAthI vizikA gA. 19-20, pAMcamI vi'zikA gA. 18-19. a. sA. gA. 18-19 4 dazAzruta skaMdha chaThThA adhyAyanI sUniA AdhAre. 5 sthAnoMga pahelA sthAnanI TIkA tathA ceA. bi. gA. kara vagerenA AdhAre.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10] AdhAre dezeAna a pudgala parAvata kALa zulapAkSika ane te pahelAnA badhA kALa kRSNapAkSika che. A kathana pramANe zukalapakSa-kRSNapakSanI vyAkhyA A pramANe karI zakAya. prAptimAM je samyagdarzanAdi meAkSamAga nI kALa khAdhaka ane te kRSNapakSa ane je kALa bAdhaka na ane te zukalapakSa. saMsAra paribhramaNa DhAla dezona adha pudgala parAvata jeTaleA khAkI rahe tyAre ja samyagdarzanAdi meAkSamArganI prApti thaI zake. dezeAna adha pudgala parAvata pahelA samyagdarzanAdi meAkSamAga nI prApti na ja thAya. Ama, dezeAna adha pudgala parAvata thI pahelAnA kALa meAkSamAnI prAptimAM khAdhaka banatA heAvAthI kRSNapakSa che ane dezAna a pudgala parAvakALa temAM bAdhaka na anatA heAvAthI zukalapakSa che. atha magnatASTakam // 2 // pratyAhRtyendriyavyUhaM samAdhAya mano nijam / vadhaccinmAtravizrAntimana ityabhidhIyate // 1 // (1) 6. - IMdriyAnA samUhane pra. - viSayAthI nivRtta - karIne nitra - peAtAnA manaH - manane sa. - Atma dravyamAM
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14 ekAgra karIne vi.-rautanyasvarUpa AtmAne vize sthiratAne 6. - dhAraNa karate ma. - lIna thayela rUti - ema ma. - kahevAya che. magnanI vyAkhyA (1) iMdrinA samUhane viSayethI nivRtta karIne pitAnA manane AtmadravyamAM ekAgra karIne, caitanya svarUpa AtmAmAM sthiratA karate AtmA magna kahevAya che. ahIM yAganA ATha aMgomAM AvatA pratyAhAra ane samAdhi e be aMge jaNAvyA che. iMdriyenI viSathI nivRtti karavI e pratyAhAra che ane AtmAmAM ja mananI ekAgratA e samAdhi G | yasya jJAnasudhAsindhau parabrahmaNi magnatA / viSayAntarasaMcArastasya hAlAhalopamaH // 2 // (2) 2. - jene jJA.- jJAnarUpa amRtanA samudra - paramAtmAne vize ma. - manapaNuM (che) ta.- tene vi.paramAtmA sivAya bIjA viSayamAM pravRtti karavI . - jhera jevI (lAge che.) - 6 abhi. ciMtA. gA. 83 ane 85.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12] * magnanI rUpAdi viSayAmAM apravRtti-- (2) jJAnarUpa sudhAnA siMdhu samAna paramAtmAmAM magna jIvane jJAnathI anya rUpAdi viSayamAM pravRtti jhera jevI lAge che. jema amRtanA AsvAda karavAmAM lIna anele jIva jheranI icchA paNa karatA nathI. mAlatI puSpanA rasamAM lIna banelA bhramara khAvaLa vagere vRkSa upara besatA nathI, tema AtmasukhamAM magna jIva rUpAdi viSayAmAM pravRtti karatA nathI. svabhAvasukhamagnasya jagattattvAvalokinaH / kartRtvaM nAnyabhAvAnAM sAkSitvamavaziSyate // 3 // (3) sva. - svAbhAvika AnaMdamAM magna thayelA na. (ane) jagatanA tattvane (=syAdbAdathI zuddha svarUpane) jonAra ceAgIne . - anyabhAvAnuM. - kartApaNuM TM - nathI, mAtra sA. - sAkSAt draSTApaNuM . - bAkI rahe che. ' - (3) svAbhAvika AnaMdamAM magna banelA ane jagatanA tattvane yathArtha rUpe jonAra yAgIne anyabhAvAnu =rAgAdivibhAva, jJAnAdi karmI ane ghaTADhi rUpa para bhAvAnu kartApaNuM nathI, kiMtu draSTApaNuM che. arthAt AvA AtmA bAhya kriyAomAM A me karyuM" evA prakAranA ahuMkAra karatA nathI. te ema
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 13 vicAre ke--mATI vagere bhAvA ghaTAdi rUpe pariName che temAM kuMbhAra vagere sAkSI mAtra che, te te kema abhimAna rAkhe ke ame ghaTADhi padArthanA kartA chIe. e pramANe bhASAvaNA dravya varNa paNe, vaNu paTTapaNe, padma vAkayapaNe, vAkaya mahAvAkayapaNe ane mahAvAkaya graMthapaNe pariName che, temAM graMthakAra sAkSImAtra che. te te kema abhimAna rAkhe ke huM graMthakartA chuM. sadravyo svasva pariNAmanA kartA che, kAI dravya para piraNAmaneA kartA nathI. A dRSTie (zabdanayanI) AtmA sa para kAryamAM sAkSImAtra hAya che, kartA nahi. 7 parabrahmaNi magnasya zlathA paudgalikI kathA / kvAmI cAmIkaronmAdAH sphArA dArAdAH kva ca // 7 zudghanizcayanayanI daSTie AtmA kazuMya karatA nathI, tadana udAsInanI jema rahe che. zabdanayanI dRSTie AtmA svazuddha svabhAvanA kartA che, paNa rAgAdivi bhAvane kartA nathI. RjusUtranayanI dRSTie AtmA rAgAdi vibhAvanA paNa karyAM che, paNa jJAnAvaraNIyAdi ka nA kartA nathI. naigama ane vyavahAranayanI dRSTie ka`nA paNa karyAM che. A viSayanI vizeSa spaSTatA mATe prastuta graMthamAM 11 mA nilepa aSTakanA khIjA zlAkanuM vivecana jue.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14] (4) 5. - paramAtmAnA svarUpamAM ma. lIna thayelAne G. - pudgala saMbaMdhI vadhI - vAta kathA -nIrasa lAge che, #Raa - cittane camatkArI mamI - A vA. - suvarNanuM-dhananuM abhimAna - kyAM (heya)? 2-ane . - mInA Adare kyAM (hAya) ? (4) paramAtma svarUpamAM lIna banelAne pudgalanI vAta nIrasa lAge che. ene ajJAna jInA cittamAM camatkAra utpanna karanAra dhananuM abhimAna kyAMthI hoya? ane strI vize Adara paNa kyAMthI hoya? tejolezyAvivRddhiryA sAdhoH paryAyavRddhitaH / / bhASitA bhagavatyAdau setthambhUtasya yujyate // 5 // (5) ma- bhagavati Adi graMthamAM . mAsAdi cAritra paryAyanI vRddhi thavAthI sA.- sAdhunI cA -je te. - cittasukhanI vizeSa vRddhi ma.- kahI che mA - te - AvA prakAranA jJAnamagnane yu. - ghaTe che. (5) bhagavatI Adi graMthamAM kahelI sAdhanA saMyamaparyAyanI vRddhithI te jelezyAnI-cittasukhanI vRddhi AvA prakAranA jJAnamagna mahAtmAne ghaTe che. 8 adhyAtma. a. 2 gA. 14, a. sA. mA. 535, u. 2. ga. 192, bhaga. za. 14 u. 10, dha. biM. a. 6 ne aMtima zloka.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15 2 >> 3 ' bhagavatI Adi graMthamAM nirdiSTa = tejolezyA vRddhine krama = . dIkSAparyAya. kayA devothI adhika. 1 mAsa. vANavyaMtara, bhavana pati (asura sivAya). asurakumAra graha, nakSatra, tArA. caMdra-sUrya. 6-7-8-9-10 kramazaH 1-2,3-4, 5-6, 7-8, 9-12. 11-12 kamazaH 9 greve.-5 anu. jJAnamanasya yaccharma tadvaktuM naiva zakyate / nopameyaM priyAzleSairnApi taccandanadravaiH // 6 // (6) jJa.- jJAnamAM magna thayelAne cat -je zarmasukha (che) tat - te va.- kahevAne za. - samartha thavAya naiva - ja nahi. (tathA) tat - te tri.- priya strInA AliMgana vaDe (a) 2. - caMdananA vilepana vaDe pi - paNa 3-sarakhAvavA gra R - nathI. (6) jJAnamagnanuM sukha mukhathI kahI zakAya tema nathI. enA sukhanI priyA-AliMgananA ke caMdana
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ vilepananA sukha sAthe sarakhAmaNI thaI zake ema nathI. jJAnamagnanuM sukha atIMdriya hovAthI vANIne viSaya banatuM nathI. tathA e sukha AdhyAtmika hevAthI svAbhAvika che, jyAre priyA-AliMgananuM ane caMdana vilepananuM sukha kRtrima che. AthI e sukhanI priyA-AliMgananA ane caMdana-vilepananA sukhanI sAthe sarakhAmaNI thaI zake ja nahi. zamazaityapuSo yasya viSo'pi mahAkathA / kiM stumo jJAnapIyUSe tatra sarvAGgamagnatAm ? // 7 // " (7) ya. - je jJAnAmRtanA vi. - biMdunI paNa # - upazama zItaLatAne poSanArI ma-meTI vArtAo (che) tatra jJAnapIyUSe -te jJAnarUpa amRtane vize sa.-sarva aMge manapaNanI nim - zI rIte tuma-stuti karIe. (7) rAma rUpa zItalatAnI puSTi karanAra je jJAnAmRtanA biMdunI paNa mahA kathA che, te jJAnAmRtamAM saMpUrNa paNe magnatAnI zI rIte stuti karIe? jene jJAna rUpa amRtanuM biMdu paNa prApta thayuM che tenA sukhanuM varNana karavuM kaThIna che te jene saMpUrNa paNe jJAnAmRtanI prApti thaI che tenA 8 adhyAtma. a. 2 gA. 13.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 sthiratA aSTaka [ 17 sukhanuM varNana zI rIte thaI zake ? arthAt na thaI zake. yasya dRSTiH kRpAvRSTigiraH zamasudhAkiraH / tasmai namaH zubhajJAnadhyAnamagnAya yogine // 8 // (8) 3.-jenI de. - cakSu chuM. - kRpAnI vRSTirUpa (che, ane) : - vANI za. - upazamarUpa amRtane chaMTakAva karanArI (che) .-prazasta jJAna ane dhyAnamAM lIna thayelA ta. - te co.-gIne namaH - namaskAra (hA) ! (8) jenI daSTi karuNAnI vRSTi kare che ane vANI prazama rUpa amRtane chAMTe che, prazasta jJAnadhyAnamAM magna te gIne namaskAra ho ! 3 citAm rUpA vatsa! kiM caJcalasvAnto bhrAntvA bhrAnvA viSIdasi / nidhiM svasannidhAveva sthiratA darzayiSyati // 1 // (1) 3. - he vatsa ! . - caMcala aMtaHkaraNavALo zrI. pra. - bhamI bhamIne vim - kema vi. - kheda pAme che ? hi.- sthirapaNuM 4. -pitAnI pAse ghuvaM-ja -nidhAnane . - batAvaze. (1) he vatsa! tuM caMcala cittavALo banI sukha mATe paugalika vastuone meLavavA jyAM tyAM bhaTakI bhaTakIne kheda pAme che. paugalika vastuo maLatI
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18] 2 sthiratA aSTaka nathI te tuM dIna banavAthI viSAda pAme che ja, paraMtu paudgalika vastuo maLavA chatAM atRpti ane IrSyAthI viSAda pAme che. mATe tuM AtmAmAM sthira thA. AtmAmAM sthiratA tArI pAse ja rahelI ana ta jJAnAdi guNA rUpa sapattinuM nidhAna khatAvaze, jJAnadugdhaM vinazyeta lobhavikSobhakUrcakaiH / amladravyAdivAsthairyAditi matvA sthiro bhava // 2 // (2) OM. - khATA padAnA va - jevI a. - asthiratAthI jo. lAbhanA vikArarUpa kUcA thavAthI jJA. - jJAnarUpa dUdha vi.-bagaDI jAya kRti - ema matlA-jANIne sthiraH - sthira - - mana - thA. (2) asthiratArUpa khATA padmAthI leAbhanA vikAra rUpa kUcA thavAthI jJAna rUpa dUdha bagaDI jAya che ema jANIne sthira thA. asthire hRdaye citrA vAGnetrAkAragopanA | puMzcalyA va kalyANakAriNI na prakIrtitA // 3 // (3) asthire ce--citta asthira heAya te citrA-vividha prakAre vA. - vANI, netra ane AkAranuM saMgeApana karavuM (te) OM.... - kulaTA strInI jJa - jema hra. - kalyANa karanAra stra.--kahela maiM ~ nathI. G (3) citta asthira hAya tA, eTale ke sukhabuddhithI paudgalika padArthAMmAM bhaTakatu hoya te
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 sthiratA aSTaka [14 vicitra vANI, netra ane AkRti-veSAdinI saMgepanA (-aMdaranI lAlasAne chupAvavAnI kriyA) asatI strInI jema kalyANa karanArI kahI nathI. jema asatI strInI dekhAvathI thatI patibhakti Adi kiyA duSTa Azaya hovAthI kalyANa karanArI anatI nathI, tema pagalika AzaMsAthI thatI dravya dharmokiyA kalyANa karanArI banatI nathI. (kevaLa. paugalika tIvra AzaMsAthI thatI dharmakiyA kapaTakriyA che.) antargataM mahAzalyamasthairya yadi nodadhRtam / kriyauSadhasya ko doSastadA guNamayacchataH // 4 // (4)di- je sa. - aMdara raheluM ma-mahAna zalya rUpa . - asthirapaNuM 3.- dUra karyuM te - nathI, tA - te - phAyado . - nahi ApanAra - kliArUpa auSadho : - zo - doSa ? (4) je aMtaramAMthI mahAzalya rUpa asthiratA dUra na karavAmAM Ave te guNa nahi karanAra dharma kyiA rUpa auSadhane ze doSa? . zarIramAM zalya raheluM hoya te sArI paNa davA lAbha na kare, emAM davAne doSa nathI. tema AtmAmAM paugalika padArthonI AzaMsA rUpa zalya
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20] 2 sthiratA aSTaka raheluM hoya te dharmakriyAo lAbha na kare, balake nukazAna paNa kare. emAM dharmakriyAone deSa nathI, kiMtu zalyane doSa che. AthI zalya kADhavuM joIe sthiratA vAGmanaHkAyairyeSAmaGgAGgitAM gatA / yoginaH samazIlAste grAme'raNye divA nizi // 5 // (5) che. jeonuM uccha. - sthirapaNuM vA.-vANI, mana ane kAyA vaDe . - tanmayatAne jatA - prApta thayela che te - te co. -gIo kAme - gAmamAM ma. - jaMgalamAM divA - divase (ane) nizi - rAte - samabhAvavALA (heya che.) (5) jemanI sthiratA mana, vacana ane kAyAthI caMdana-gaMdhanI jema ekIbhAvane pAmI che, te gIzvare gAma-nagaramAM ane jaMgalamAM tathA divase ane rAte samabhAvavALA hoya che. sthairyaratnapradIpazced dIpraH saGkalpadIpajaiH / tadivasahajai dhUmaitsaMdhUmaitathassjhaH AzA . (6) ve -je - sthiratA rUpa ratnane dI rI:dedIpyamAna che) tat - te naM.-saMkalpa rUpa dIvAthI utpanna thayelA vi.-- vikalpa rUpa dhUmai - dhUmADAothI tathA - tathA 1. zrI cidAnaMda mahArAja kRta zrI kuMthunAtha jina stavana, a. ka. adhi. 9 gA. 12 vagere
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 sthiratA aSTaka [21 aruMdhu - atyaMta malina sa.-prANAtipAta vagere AsathI aruM - sayuM. (6) je sthiratA rUpa ratnane dIvo sadA dedIpyamAna che to saMkalparUpa dIpathI utpanna thayelA vikalparU5 dhUmADAnuM tathA atyaMta malina prANatipAta Adi AsavanuM zuM kAma che ? arthAt je AtmasvabhAvamAM sthira rahe che tene saMkalpa-vikalpa ane Asa hotA nathI. parabhAvanI ciMtAne anusaranAra azuddha capalatA e saMkalpa che ane tenuM vAraMvAra smaraNa e vikalpa che. 11 jema telAdine dIpaka DIvAra prakAza karIne gharane dhUmADAthI kALuM banAvI de che, tema saMkalpa kSaNika hovAthI kSaNavAra rahIne vikalpathI AtmAne malina banAve che. 2 udIrayiSyasi svAntAdasthairya pavanaM yadi / / samAdherdharmameghasya ghaTAM vighaTayiSyasi // 7 // (7) caDhi-je havA.aMtaHkaraNamAMthI ma-asthiratArUpa 11 a. sA. gA. 241 12 jJAnamaMjarI TIkAnA AdhAre A vyAkhyA lakhI che. bAlAvabodha (TobA)nA AdhAre huM krodhI ItyAdi saMkalpa che ane mAruM dhana, mArI strI vagere vikalpa che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22] 2 sthiratA aSTaka 1.- pavanane 3. - utpanna karIza (te) dha.dharmamegha nAmanI sa.- samAdhinI ghaTa-ghaTAne vi.- vikherI nAMkhIza. (7) je aMtaHkaraNamAMthI asthiratA rUpe pavana utpanna karIza te dharmamegha samAdhinI zreNine vikherI nAkhIza. - gharma vanyajI mati=ratIti dharmamegha -13 jenAthI kevaLajJAnanI prApti thAya tevA dharmanI vRSTi kare te dharmamegha samAdhi. jema ekAeka pheMkAyele pracaMDa pavana vAdaLAnI zreNi vikherI nAMkhe che, tema sthira paNa AtmAmAM je tevA prakAranA pramAdAdinA vege asthiratA utpanna thAya che jenA Age kevaLajJAnanI prApti thAya tevI uttama prakAranI samAdhino nAza thAya. pariNAme kevaLajJAna aTakI jAya. ' - have pAtaMjala yogadarzananI apekSAe dharma megha samAdhine artha joIe. pAtaMjala yugadarzanamAM saMprajJAta ane asaMprajJAta ema be prakAranI samAdhi hI che. cittanI kuliSTavRttione nirodha e saMprajJAta samAdhi ane kuliSTa-aliSTa baMne prakAranI cittavRttione nirodha te asaMprajJAta'samAdhi che. dharma 13 pA. . pA. 4 sU. 29 maNikAprabhA TIkA. . 14 pI. ke. pA. 1 sU. 2 bhAvAgaNezavRtti, tathA pa. che. pA. 1 sa. 17-18
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 sthiratA aSTaka [23 megha samAdhi saMprajJAta samAdhinI parAkASThA rUpa che. jainadarzananI daSTie kSapakazreNinuM dhyAna saMprajJAta samAdhi che. kAraNa ke temAM kaliSTa cittavRttione niSedha che. kevalajJAna avasthA asaMprajJAtasamAdhi che. kAraNa ke temAM sarva prakAranI cittavRttione nirodha che. jenadarzananI dRSTie asaMprajJAta samAdhinA sAga kevalajJAna ane ayoga kevalajJAna ema be bheda che. pAtaMjala yogadarzanamAM jene dharmamegha kahevAmAM Ave che te jainadarzananI daSTie aga avasthA rUpa ke kevalajJAnarUpa asaMprajJAta samAdhi che. 5 tenI ghaTAne vikheravI eTale kSapaka zreNine aTakAvIne kevalajJAnane zekavuM. asthiratAnA yoge kSapaka zreNine prAraMbha na thaI zake. kSapaka zreNi aTakavAthI kevaLajJAna aTakI jAyana thAya. ahIM bAlAvabedha (Ta) A pramANe che.- "pAtaMjala zAstramAM dharmamegha nAme asaMprajJAta samAdhi kahyo che. tenI ghaTAne vikheraze eTale AvatA kevaLajJAnane reze." 15 . vi. gA. 20 nI TIkA, pA. . pA. 1 se. 17-18 pU. zrI upAdhyAyajI mahArAjanI TIkA, ThA. dvA.20 gA.15 thI 21, biMgA. 418, 420, 421.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24] 4 meha tyAga aSTaka raddhi sthiratAmataH hiad yatantAM yatayo'vazyamasyA eva prasiddhaye // 8 // (8) . - cAritra (ganI) 0i.- sthiratA rUpa (che) taH - AthI si.- siddhomAM paNa cAritra) DuM.-IcchAya che. (mATe) . - yatioe - A sthiratAnI Iva - ja pra.paripUrNa siddhi mATe . - avazya ca.-yatna karavo joIe. (8) ganI sthiratArUpa cAritra che. AthI siddhomAM paNa cAritra kahyuM che. mATe yatioe sthiratAnI ja paripUrNa siddhi mATe avazya prayatna karavuM joIe. atha mohatyAgASTakam // 4 // ahaM mameti mantro'yaM mohasya jagadAdhyakRt / ayameva hi naJprarvaH pratimantro'pi mohajit // 1 // - (1) mahuM mama - huM ane mAruM ta - evo artha - A mo-mehano naM.- maMtra (xdevAdhiSThitavidyA) na.jagatane AMdhaLuM karanAra che.) jayameva - A ja na.-nakArapUrvaka pravidhI maMtra api- paNa mo-mohane jItanAra che.) (1) huM ane mAruM e pramANe meharAjAne maMtra che. e maMtra jagatane AMdhaLuM kare che. nakAra pUrvaka A ja-huM nathI mAruM nathI e pramANe vireAdhI maMtra paNa che. te maMtra mehane jitanAra che. kAraNa ke te dharmarAjAne maMtra che.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 meha tyAga aSTaka [25 zuddhAtmadravyamevAhaM zuddhajJAnaM guNo mama / nAnyo'haM na mamAnye cetyado mohAstramulbaNam // 2 // (2) ru. - zuddha Atmadravya parva - ja aTuM - huM (chuM), jI. - kevalajJAna mama - mAro guna: - guNa che.) 3. - tethI bhinna aTuM - huM na - nathI, 2 - ane sa. - bIjA padArtho mama -mArA - nathI; rUti - e pramANe sara - A 3. - tIvra mo. -mohano nAza karavAnuM zastra (che.) (2) pudgalasaMgathI rahita nija sattA rUpe rahela zuddha AtmA dravya ja huM chuM, dhanavAna vagere rUpe huM nathI. kevaLajJAna vagere guNa mArA che, saMpatti Adi padArtho mArA nathI. AvI bhAvanA mehane mAravAnuM tINa zastra che. yo na muhyati lagneSu bhAveSvaudayikAdiSu / AkAzamiva paDUna nAsau pApena lipyate // 3 // (3) H -je .- lAgelA . - audayika vagere mA.- bhAvomAM mu. - muMjhAtuM nathI, ga - e pha4-jema kA. - AkAza . - kAdavathI (lepAtuM nathI tema) pa. pApathI na kara. - lepAta nathI. (3) je vaLagelA audayika Adi bhAvamAM 16 saMthArA pirisi sUtra gose vagere traNa gAthA. 17 audayikabhAva = karmanA udayathI thatA sukha, duHkha, uccakuLa, nIcakuLa vagere bhAvo. Adi zabdathI kSApazamika vagere.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26] 2 meha tyAga aSTaka rAga-dveSa karato nathI, te jema AkAza kAdavathI lepAtuM nathI tema pApathI lepate nathI. * karmanA udayathI prApta thatA kAmabhegAdinA nimitta mAtrathI karmabaMdha thatuM nathI, paraMtu temAM rAgadveSa thAya te karmabaMdha thAya che. kamabaMdhanuM mukhya kAraNa rAga-dveSa che. AthI kamane udayathI AvatA sukha-duHkhamAM rAga-dveSa na karanAra karmothI lepAta nathI. tIrthakara vagere jIvanuM gRhasthAvAsanuM jIvana A viSayamAM daSTAMta rUpa che. " pazyanneva paradravyanATakaM pratipATakam / bhavacakrapurastho'pi nAmUDhaH parikhidyati // 4 // (4) ma.- bhavacakra nAmanA nagaramAM raheto - paNa pra.- piLe paLe 5. - janma-jarA-maraNAdi rUpa pudgala dravyanA nATakane je te pUrva-ja -meharahita ne 1.- kheda pAmato nathI. 18 a. sA. gA. pa29, 531, uttarA. a. 32 gA. - 101, jJA. sA. a. 11 gA. 1, sa. sA. gA. 194 vagere, tathA 242 vagere tat jJAnacaitra............ samayasArakalaza, e. sa. gA. 164 vagere, biM gA. 203 vagere, zA. vA. sa. gA. 8 vagerenI syAdAda95latA TIkA .
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 meha tyAga aSTaka [27 (4) anAdi anaMta karma pariNAma rAjAnA pATanagara rUpa bhavacakra nAmanA nagaramAM rahevA chatAM ekeMdriya Adi nagaranI poLe paLe pudgaladravyanA janma, jarA ane maraNa Adi nATakane jete meha. rahita AtmA kheda pAmate nathI. trIjI gAthAmAM audacikAdi bhAvamAM meha, na pAmanAra pApathI lepAto nathI e jaNAvyuM che. A gAthAmAM audayikAdi bhAvamAM meha na thAya e mATe kevI vicAraNA-bhAvanA rAkhavI joIe te jaNAvyuM che. tevA prakAranA karmanA udayathI UbhI thatI anukULa-pratikULa paristhitimAM A badhuM pudgalanuM nATaka che, mAruM svarUpa nathI ema vicAravAthI rAga-dveSa rU5 kheda thatuM nathI. rAjA= karmapariNAma. piLa=ekeMdriya Adi. prekSaka meharahita AtmA. pATanagara=bhavacaka. nATaka=janma-- jarA-maraNa-sukha-duHkha vagere. vikalpacaSakairAtmA pItamohAsavo hyayam / bhavoccatAlamuttAlaprapaJcamadhitiSThati // 5 // . (5) fa.-- vikalpa rU5 madirA pIvAnA pAtrothI - jeNe moha rUpa madirA pIdhI che e marca-A cA-jIva di- kharekhara! jyAM hAtha UMcA karIne tALIo Apa
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28] 4 meha tyAga aSTaka vAnI ceSTA karavAmAM Ave che evA ma.-saMsAra rUpa dArunA pIThAne ma. - Azraya kare che. (5) vikalpa rUpa madyapAnanA pAtrathI meha rUpa madirAnuM pAna karanAra A AtmA jyAM hAtha UMcA karIne tALIo ApavAnI ceSTA karavAmAM Ave che. evA saMsAra rUpa dArUnA pIThAno Azraya kare che. jema dArunA pIThAmAM dArU pIne nazAmAM rahele mANasa sva-paranA vivekathI rahita banIne tALIo ApavI vagere agya ceSTAo kare che tema mahAdhIna jIva viSayasevanAdi anucita pravRtti kare che. nirmala sphaTikasyeva sahaja rUpamAtmanaH / adhyastopAdhisambandho jaDastatra vimuhyati // 6 // (6) . - AtmAnuM sa. -svabhAvasiddha hai - svarUpa 5. - sphaTikanA jevuM ni-- svaccha (che.) tatra - temAM .- Are che upAdhino saMbaMdha jeNe e gas:- avivekI mu. - muMjhAya che. (6) AtmAnuM svAbhAvika svarUpa sphaTikanA jevuM nirmala che. mUDha jIva nirmala AtmAmAM karmajanya upAdhinA saMbaMdhane Aropa karIne muMjhAya che. phaTika svabhAve nirmala-ta hoya che. paNa
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 mAha tyAga aSTaka [ 29 kALA ke rAtA puSpanA ceAgathI te kALuM ke rAtu dekhAya che. AthI sphaTikanA vAstavika svarUpane nahi jANunAra jIva kALA ke rAtA puSpanA cAgathI kALA ke rAtA dekhAtA sphaTikane kharekhara kALuM ke rAtuM mAnI le. e pramANe AtmAnA svAbhAvika svarUpane nahi jANanArA jIvA AtmA zuddha heAvA chatAM karmInA cogathI manuSya Adi rUpe dekhAtA AtmAne kharekhara manuSya vagere rUpe mAnIne muya che. anAropasukhaM mohatyAgAdanubhavannapi / AropapriyalokeSu vaktumAzcaryavAn bhavet // 7 // (7) mo. - mAhanA tyAgathI-kSayApazamathI 6.- saheja sukhane . - anubhavatA vi - paNa (yogI) . - kalpita sukha jemane priya che evA leAkeAmAM va. - kahevAne . - AzcavALA ma. - thAya. - (7) mAhanA 19 tyAgathI (- kSayApazamathI) saheja sukhanA anubhava karanAra paNa Aropita 19 sahaja sukhane sapUNa anubhava tA mAhanA kSayathI kevaLajJAnIne thaI zake. paNa khAlAvamAdha( TakhA )mAM tyAgathI-kSaye pazamathI evA a karyAM che. AthI ahIM kSAyika nahi, kiMtu kSAyeApazamika saheja sukha vivakSita che.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30] 5 jJAna aTaka sukhamAM prItivALA leAkane saheja sukha kahevAmAM Azcarya pAme che. sahajasukhanuM svarUpa vANIthI samajAvI zakAtu na heAvAthI mUDha jIvAne A saheja sukha zI rIte samajAvavu ema Azcarya pAme che. yazciddarpaNavinyastasamastAcAracArudhIH / ka nAma sa paradravye'nupayogini muhyati 1 // 8 // . (8) yaH - je vi. - jJAna rUpa daNamAM sthApelA samasta jJAnAdi AcArAthI suMdara muddhivALA (che) saH - te . - kAma na Ave tevA 1. - pudgala dravyamAM - kAM mu. - mAha pAme ? - (8) je jJAna rUpa darpaNamAM sthApana karelA samasta (jJAnAdi pAMca) AcArAthI suMdara buddhivALe che te kAmamAM na Ave tevA pudgalAdi paradravyamAM kayAM mAThu pAme ? arthAt sabhyajJAnapUrNAMka jJAnAdi AcArAmAM Ataprota banelA AtmA padravyamAM kayAMya mAhu pAmatA nathI. 20 atha jJAnASTakam ANI majjatyajJaH kilAjJAne viSThAyAmiva zUkaraH / jJAnI nimajjati jJAne marAla iva mAnase // 1 // 20 a. sA; gA. 184 thI 203, pra 2. gA, 239 240.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. jJAna aSTaka [31 (1) rUva - jema cU-Dukakara vi-viSkAmAM ma-mana bane che (tema) ajJA-ajJAnI vira-kharekhara ! -ajJAnamAM (mana thAya che.) TU-jema ma-haMsa mA-mAnasarovaramAM ni-atyaMta lIna bane che, tema) jJAnI-jJAnavaMta jJAnejJAnamAM (atizaya magna thAya che.) (1) jema bhUMDa viSkAmAM magna bane che, tema ajJAnI-svaparanA vivekathI rahita jIva kharekhara ajJAnamAM-pudgaladravyamAM mazagUla bane che. jema haMza mAnasarovaramAM atyaMta mazagUla bane che, tema jJAnI-svaparanA vivekavALo jIva jJAnamAM-AtmasvarUpamAM atizaya lIna bane che. nirvANapadapyeka bhAvyate yanmuhurmuhuH / tadeva jJAnamutkRSTa nirbandho nAsti bhUyasA // 2 // (2) paDyuM -eka vi - paNa ni. -mokSanuM sAdhanabhUta pada mu.-vAraMvAra mA-vicArAya che taheva -te ja jJAnaM - jJAna 3. - zreSTha che. . - ghaNuM jJAnane ni.- Agraha nA-nathI. (2) mekSanA sAdhanabhUta eka paNa padanI je vAraMvAra bhAvanA-Agama ane mRtayuktithI manana 21 AvA prakAranA ciMtana-manane nididhyAsana kahevAmAM Ave che. nirantaraM vicAro yaH zrutArthasya gurormukhAt / tannididhyAsanaM proktaM taccaikAgrayeNa labhyate /
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 ] thAya te ja jJAna utkRSTa che. ghaNuM bhaNavAnA Agraha nathI. sAvadhAnIH Ane atha e nathI ke ghaNu na bhaNuvu. samyagdarzanAdi guNeAnI rakSA, zuddhi ane vRddhi mATe ghaNuM bhaNavAnI bahu jarUra che. ahI ghaNu bhaNavAnA Agraha nathI evuM thana bhAvanAjJAnanI mahattA batAvavA karavAmAM Avyu che. bhAvanAjJAnathI jANeluM ja vAstavika jANelu che ane bhAvanAjJAna pUrvakanI ja kriyA zIghra mekSi ApanArI bane che. eka paNa padmanA bhAvanAjJAnathI kalyANa thAya che. AthI ja sAmAyika paDha mAtranI bhAvanAthI--bhAvanAjJAnathI anaMtA jIvA meAkSa pAmyA che ema zAstramAM 22 sAMbhaLAya che. bhAvanAsAna thAtu hAya tA paNa ghaNuM che, ane te vinA ghaNu jJAna paNa pApaTanA pATharUpa che. jJAnanA traNa prakAraH-- zruta, ciMtA ane bhAvanA ema traNa prakAranuM jJAna che. zrutajJAnaH- ciMtana-manana vinA mAtra zrRtathI (sAMbhaLavAthI ke vAMcavAthI) thayelu kadAgraha rahita vAkayA jJAna te zrutajJAna, A jJAna kAThImAM rahelA bIja samAna che. jema kADhImAM paDelA khIjamAM phaLanI zakti rahelI che, jo cAgya bhUmi Adi nimitto maLe teA temAMthI phaLa pAka thAya, 22. tattvArtha sabadhakArikA gA. 27 - 5. jJAna aSTaka
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. jJAna aSTaka [33 tema zrutajJAnamAM ciMtAjJAna ane bhAvanA jJAna rUpa phaLa-pAka thavAnI zakti rahelI che. zrutajJAnamAM hitamAM pravRtti karAvavAnI ane ahitathI nivRtti karAvavAnI zakti nathI. keThImAM paDeluM bIja jema upayogamAM AvatuM nathI, tema mAtra zrutajJAnathI lAbha (-hitamAM pravRtti ane ahitathI nivRttirU5) thato nathI. AthI ja dharmabiMdumAM zrutajJAna uparAga mAtra che ema kahyuM che. jema japA puSpanA sAMnidhyathI sphaTika maNimAM japA pu5nA raMgane mAtra uparAga thAya che, paNa maNi tarUpa banI jato nathI. tema zrutajJAnanA gathI AtmAne mAtra bAhya baMdha thAya che, AMtara pariNati thatI nathI. AthI tenAthI joyela ane jANela anarthathI nivRtti thatI nathI. " ciMtAjJAnaH sAMbhaLyA ke vAMcyA pachI atyaMta sUkSma ane suMdara yuktiothI ciMtA-vicAraNA karavAthI thatuM mahA vAkayArthajJAna te ciMtAjJAna. A jJAna jalamAM paDelA telanA biMdu samAna che. jema telabiMdu, jalamAM prasarIne vyApI jAya che, tema A jJAna sUtrArthamAM vyApI jAya che, arthAt
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34] 5. jJAna aSTaka je viSayanuM ciMtAjJAna thAya che, te viSayane bedha sUma bane che. - bhAvanAjJAna - mahAvAkayArtha thayA pachI e viSayanA tAtparyanuM-rahasyanuM jJAna te bhAvanAjJAna. A jJAnanA ge vidhi Adi vize atizaya Adara thAya che. A jJAna jAtivaMta azuddha rananI kAMti samAna che. jema zreSTharana azuddha (kSAra AdinA puTapAkathI rahita) hovA chatAM anyanethI adhika dedIpyamAna hoya che, tema bhAvanAjJAna azuddharatna samAna bhavya jIva karmarUpa malathI malina hevA chatAM zeSa (mRtAdi) jJAnathI adhika prakAza pAthare che. A jJAnathI jANeluM ja vAstavika jANeluM che. kriyA paNa A jJAna pUrvaka ja karavAmAM Ave te jaladI mekSa prApta thAya che. bhAvanA jJAnathI padArthanuM jevuM jJAna thAya che tevuM kRtAdi jJAnethI thatuM nathI.23 ' svabhAvalAbhasaMskArakAraNa jJAnamipyate / dhyAndhyamAtramatastvanyattathA cokta mahAtmanA // 3 // ra3 dha. biM.. a. 6 sa. 33 vagere, . 11 gA. 6 , vagere u5. gA. 882nI TIma, la. vi. saraNayANuM padanI paMjikA.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. jJAna aSTaka [35 (3) . - svabhAvanI prAptinA saMskAranuM kAraNa zAna - jJAna .- icchAya che. ata: - enAthI 3. bIjuM g- te dhyA. -mAtra buddhinuM aMdhapaNuM (che.) 2- ane tathI - te pramANe ma.- mahApuruSathI 3.- kahevAyuM che. * (3) jenAthI AtmasvabhAvanI prApti thAya tevA saMskAranuM-vAsanAnuM kAraNa bane te jJAna ISTa che. te sivAyanuM jJAna buddhino aMdhApe che. te ja pramANe mahAtmA pataMjala RSie kahyuM che. ahIM pataMjala RSine prathama cagadaSTinI apekSAe mahAtmA tarIke jaNAvela che. 'vAdAMzca prativAdAMzca vadanto'nizcitAMstathA / tattvAntaM naiva gacchanti tilapIlakavad gatau // 4 // (4) .- tattvanA nirNaya vinAnA vA.- pUrvapakSane ja - ane pra. - uttarapakSane tathA - cha mAsa sudhI kaMThazeSa thAya te pramANe . - kahenArA to - gamana karavAmAM li. - ghAMcInA baLadanI peThe . - tattvanA pArane naiva .- pAmatA ja nathI. - mahAtmA pataMjala RSinuM vacana* (4) anirdhArita arthavALA pUrvapakSa ane uttarapakSane kahetAM kahetAM cha mAsa sudhI kaThazeSa kare, paNa gamana karavAmAM ghAMcInA baLadanI peThe
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. vana sarjaka tatvane pAra pAmatA nathI.24 svadravyaguNaparyAyacaryA varyA parA'nyathA / iti dattAtmasaMtuSTirmuTizAnasthitimuneH // 5 // (5) 4. - pitAnA dravya-guNa-paryAyamAM pariNuti varyA - zreSTha (che) vara - tenAthI anya pariNati - zreSTha nathI kRti - ema muneH- muninI - Apyo che AtmAne saMtoSa jeNe evI mu.- saMkSepamAM rahasya jJAnanI amadA (che). (5) pitAnA zuddha AtmadravyamAM, pitAnA zuddha jJAna-darzana cAstriAdi guNamAM ane pitAnA zuddha yaMjana-artha paryAyamAM ramatA hitakara che. varAvyathA-paradravya guNa-paryAyamAM ramaNatA hitakara nathI. A pramANe muninA jJAnane saMkSepathI sAra che, je muninA AtmAne saMtoSa Ape che. - ANa pravacana mAtAthI AraMbhI 14 pUrve sudhI muninuM zrutajJAna heya che. e badhA jJAnane saMkSepathI sAra ze? e praznanA uttaramAM * ahI jaNAvyuM che ke potAnA zuddha Atma dravya guNa -paryAmAM ramaNatA hitakara che ane para dravya-guNa. ra4 a. u. a. 1 gA. 74, ce. biM. mA. 7, mo. za. gA. 1 vikA, ThA. . 3 rA5. 3
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. jJAna aSTaka [37 -paryAyamAM ramaNatA ahitakara che. muninA zrutajJAnane saMkSepathI A sAra che. saMkSepathI sAravALuM A jJAna muninA AtmAne parama saMtoSa Ape che. AthI muni bAhya bhAvamAM na ramatAM kevaLa svabhAvamAM ja rame che. asti ceda granthibhijjJAna kiM citraistantrayantraNaiH ? / pradIpAH kopayujyante tamoghnI dRSTireva cet ? // 6 // (6) -je . -graMthibhedathI thayeluM jJAna sa.-che (te) vigaeN - aneka prakAranA ta. - zAstranA baMdhanathI vim - zuM ? - de. - AMkha ja ta.- aMdhakArane haNanArI (che to) pra.-dIvAo UM- kyAM 3.- upagI thAya ? (6) je graMthinA bhedathI utpanna thayeluM Atma pariNativALuM jJAna che te vividha prakAranA zAstronA baMdhananuM zuM kAma che? jo25 daSTi ja aMdhakArane nAza karanArI che. to dIvAonI zI jarUra ? dIpaka aMdhakAra dUra karavAnuM sAdhana che. AthI jenI AMkha ja aMdhakArane nAza karatI hoya tene 25 ghuvaDa, bhUta vagere rAtre pharanArA prANionI daSTi -AMkha svayameva aMdhakArane nAza karavAnI zakitavALI hoya che.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 ] 5. jJAna aSTaka dipakanI jarUra paDatI nathI. tema, zAstro heyaupAdeyanA viveka rUpa (AtmapariNatimatuM) jJAnanuM sAdhana che, AthI je graMthabhedathI (samyaktvanI prAptithI) e jJAna thaI jAya te vividha zAstronI jarUra paDatI nathI. lAlabattI - Ane artha e nathI ke samyadarzana prApta thayA pachI vividha zAstronuM adhyayana nakAmuM che ? samyagadarzana thayA pachI paNa samyagadarzanane vadhu zaddha ane sthira banAvavA mATe vividha zAstronuM adhyayana ghaNuM ja jarUrI che. ahIM je graMthinA bhedathI utpanna thayeluM jJAna che te vividha zAnA baMdhananuM kAma nathI evuM kathana graMthi bhedathI thatA AtmapariNatimatu jJAnanI mahattA ane graMthibheda vinA thatA viSayapratibhAsajJAnanI nirarthakatA batAvavA karavAmAM AvyuM che. . jJAnanA traNa prakAra che. (1) viSaya pratibhAsa, (2) AtmapariNatimat ane (3) tattvasaMvedana. heya ke upAdeya vagere prakAranA viveka vinA A kaI vastu che athavA amuka vastu che e pramANe mAtra viSayane-vastuno pratibhAsa-jJAna te viSayapratibhAsa jJAna. bALaka viSa Adine joIne A kaI vastu che eTaluM ja jANe che, paNa te heya che ke
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ [39 upAdeya che ? arthAt khAvA lAyaka che ke khAvA lAyaka nathI ? e jANatA nathI. e pramANe jene jANela vastu--padAtha tAttvika dRSTie heya che ke upAdeya che athavA upekSaNIya che evA niya na thAya athavA viparIta niNaeNya thAya, eTale ke heya vastu upAdeya lAge ane upAdeya heya lAge tenuM jJAna viSayapratibhAsa rUpa che. samyagdarzana rahita jIvAne A jJAna haiAya che. jenAthI tAttvika dRSTie heyaupAdeyane viveka thAya te jJAna AtmapariNatimat ( AtmapariNativALuM) che. A jJAna saMyama rahita samyagdaSTi jIvAne heAya che. jenAthI tAttvika dRSTie haiyeApAdeyanA viveka uparAMta heyathI nivRtti ane upAdeyamAM pravRtti thAya te tattvasa Mvedana jJAna A jJAna mukhyatayA vizuddha cAritravALA sAdhune hAya che. abhyAsanA paripAkathI bhAvacAritranI prApti thatAM Atmaratimat jJAna ja tattva sa Mvedana rUpa anI jAya che. tattvasaMvedyana jJAna vinA meAkSanI prApti thatI na heAvAthI A traNa jJAnamAM tattva savedane jJAna zreSTha che. paNa AtmapariNatimat jJAna vinA tattvasa vedana jJAna na ja thAya. A dRSTie AtmapariNatimat jJAna zreSTha che. 26 he hA. a. 9 sap`. . 5. gA. 373 saTIka 5. jJAna aSTaka
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. svAna eka / mithyAtvazailapalacichajJAnadambholizobhitaH / nirbhayaH zakravadyogI nandalyAnandamandane // 7 // - (7) mi. - mithyAtva rUpa parvatanI pAMkhane chedanAra jJa.- jJAna rUpa vajathI zobhita ni.- bhaya rahita zALA - gavALo bhA. - AnaMda rUpa naMdanavanamAM za. - idranI jema naM.-krIDA kare che. (7) mithyAtva rUpa parvatanI pAMkhane chedanAra, jJAna rUpa vA vaDe zobhAyamAna, ane nirbhaya gI AnaMdarUpa naMdanavanamAM IndranI jema phIDA kare che. arthAt AvA gI (svAbhAvika) sukha anubhave che. pIyUSamasamudrosthaM rakhAyanamanauSadham / / ananyApekSamaizvarya zAnamAhurmanISiNaH // 8 // (8) ma.- paMDita jJAnaM - jJAnane ma. - samudramAMthI nahi utpanna thayeluM vI.- amRta, mana.-auSadha vinAnuM 2.- jarA ane maraNane nAza karanAra sAmaNa ma. - bIjAnI apekSA vinAnuM che. - prabhutva mATu - kahe che. (8) paMDite jJAnane samudramAMthI nahi utpanna thayeluM amRta, auSadha vinAnuM rasAyaNa ane anyanI apekSA vinAnuM aizvaryA kahe che. lekmasiddha amRta samudramAMthI utpanna thayuM che. (evI lokamAnyatA che.) jyAre jJAna rUpa amRta AtmAmAM ja pragaTa thAya che. lakSmasiddha
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. zama aSTaka [" rasAyaNa mATe auSadhanA prayogo karavA paDe che, jyAre jJAna rUpa amRta mATe tevA prAge karavA paDatA nathI. laukika Azvarya mATe saMpatti Adi bAhya sAdhanonI apekSA rahe che, jyAre jJAna rUpa ezvarya mATe tenI jarUra paDatI nathI. vatha ramAin aa vikalpaviSayottIrNaH svabhAvAlambanaH sadA / jJAnI gi : 4 ramaH paMvitiH zA (1) vi. - vikalpanA viSayathI nivRtta thayela sI.- niraMtara .- AtmAnA zuddha svabhAvanuM AlaMbana jene che e jJA. - jJAnano ya: - je 5.- pariNAma saH - te ma:- samabhAva 5. - kahyo che. (1) jemAM ISTapaNAnI ane aniSTapaNanI kalapanA nathI ane niraMtara AtmAnA zuddha svarUpanuM AlaMbana che e jJAnane paripAka e zama che. A zama eganA pAMca bhedamAM samatArUpa ce bheda che. roganA adhyAtma, bhAvanA, dhyAna, samAdhi ane vRttisaMkSaya ema pAMca bheda che. ucita vRttivALa vratadhArInuM maitrI vagere bhAva sahita jinapraNeta zAstrAnusAre jIvAdi tattvanuM ciMtana te adhyAtma ega che. (1) jJAnAvaraNa Adi azubha karmane kSaya, (2) viklAsa rUpa satyaprApti, (3) citta svasthatA
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2] 6. zama aSTaka rUpa zIla, ane (4) zuddha ratnanA prakAza jevA sthira epa e cAra adhyAtmayAganAM phaLe che, adhyAtmanuM sevana karanArane adhyAtmayAgathI mAha rUpa viSanA vikAronA vinAza thAya che evA anubhava thAya che. AthI A adhyAtmayAga anubhava siddha amRta che, cittamAMthI kAmakrAdhADhi kliSTa bhAvAne dUra Ine adhyAtmayAganA ja vRddhi pAmatA vAraMvAra abhyAsa te bhAvanAyeAga. (1) kAma-krAdri azubha abhyAsanI nivRtti, (2) jJAnAdi zubha abhyAsanI anukUlatA ane (3) cittazuddhinI vRddhi e traNa . bhAvanA ceAganAM phaLA che. sUkSma upayAga yukta ane pavana rahita gRhamAM rahelA dIpakanI jema sthira cittanI koI eka viSayamAM ekAgratA te ghyAna. (1) sarvakAryAMmAM svAvala ana-parAdhInatAnA abhAva, (2) sarva kAryAmAM sthiratA, ane (3) bhavanA anubaMdhane vicchea, arthAt bhavanI paraMparA thAya tevA kema baMdhanA abhAva e traNa dhyAna yoganAM phaLA che. ajJAnathI karelI viSayAmAM TTipaNAnI ane aniSTapaNAnI kalpanAnA vivekathI tyAga karIne
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. zama aSTaka [43 samabhAva rAkhave te samatAga. (1) tapanA prabhAvathI pragaTelI AmaSa Adi labdhionA upayogane abhAva, (2) ghAtakarma kSaya, (3) ane apekSA rUpa baMdhanane sarvathA vicacheda e traNa samatAganAM phaLa che. 27 - anyadravya (karma)nA saMgathI thayelI mAnasika vikalpa rUpa ane zArIrika spaMdana (halanacalanAdi kiyA) rUpa vRttione pharIthI utpanna na thAya te rIte nirodha te vRttisaMkSaya vega. mAnasika vikalpa rUpa vRttione nirodha thatAM kevalajJAna pragaTe che. zArIrika spaMdana rU5 vRttione nirodha thatAM zailezI avasthA thAya che. (1) kevalajJAna, (2) zailezI-avasthA ane (3) mokSa e traNa vRttisaMkSaya yeganAM phaLe che. anicchan karmavaiSamyaM brahmAMzena samaM jagat / AtmAbhedena ya: pazyedaso mokSagamI zamI // 2 // (2) . - kamathI karelA vividha bhedone sa. - nahi Icchato - je tra.- brahmanA aMza vaDe samaM-ekasvarUpavALA . - jagatane .- AtmAthI abhinnapaNe 5.- jUe mana -e zamI - upazamavALo mo.- mokSagAmI thAya che. 27 co. biM. gA. 31 tathA 358 thI 367. .
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaja ] 6. zama aSTaka ke (2) je karmakRta varNakramAdi bhedane IcchatA nathI ane caitanya sattAnI apekSAe ekasvarUpavALA jagatanA jIne pitAnA AtmAthI abhinnapaNe jUe che te upazAMta cagI mekSagAmI bane che. A ja vAta zabdabhedathI bhagavadgItAmAM kahI che.20 paNe tyAM ekAMte abheda dRSTi che, -jyAre ahIM apekSAe abheda daSTi che. zuddha dravyAstika nayanI dRSTie dareka jIva samAna che. kAraNa ke dareka jIvamAM caitanyasattA samAna che. arthAt dareka jIvamAM caitanya hovAthI cetana rUpe dareka jIva samAna che. azuddha nayanI daSTie karma kta viSamatAnA ge dareka jIva bhinna che. AthI ja caitanyanI dRSTie dareka jIva samAna hovA chatAM brAhmaNa-cAMDALa, gAya-baLada, manuSya-pazu, garIbazrImaMta Adi bhinnatAne vyavahAra thAya che. Arurudhurmuniyoga zrayed bAhyakriyAmapi / yogArUDhaH zamAdeva zudhyatyantargatakriyaH // 3 // - (3) ei - samAdhi upara sA.-caDhavAne Iccha patiH- sAdhu vA. - bAhya AcArane paNa 8. - seve re. - 28 29 bha. gI. a. 5 gA. 18-19. a. sA. nA 576 thI 541
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. jIbha aTaka [ 45 mega upara caDhelA nta. - abhyaMtara kriyAvALA (sAdhu) - za. - zamathI ja cu. - zuddha thAya che. - (3) samAdhiyAga upara caDhavAne icchatA muni bAhya AvazyakAdi kriyAne paNa seve che, yeAga upara caDhelA muni abhyaMtara kriyAvALA hAya che, ane upazamathI ja zuddha thAya che. ahI yAgArUDha thavA eTale ke samabhAvane siddha karavA zuM karavu' joI e ane yeAgArUDha thayA pachI zuM karavAnuM rahe che e e praznonA khulAso karavAmAM AvyA che. temAM pahelAM cAgArUDha thavA AvasyakAdi mA kriyAnI jarUra che e vAta jaNAvI. yAgArUDha thavA icchanArA muni prIti, bhakti ane vacana rUpa zubha saMkalpamaya anuSThAna dvArA azubha saMkalpAne haThAvIne yAgADha ane che samAdhine siddha kare che. ceAgArUDha thayA pachI mAghakriyAonI jarUra nathI. ceAgArUDha muni mAhya kriyA vinA mAtra zamathI siddha karelI samatAthI ja zuddha thAya che. praznaH- tA zuM cAMgArUDha sava thA kriyA rahita hAya che ? uttaraH- nA cAgAne asaMga kriyA hAya che. prazna kevA sAdhuo yAgAmaDha kahevAya ? uttaraH--
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka, zama aSTaka jinakalpI, zreNIe caDhelA vagere sAdhuo yegArUDha che. AvA sAdhuone prIti, bhakti ane vacana kriyA na hoya, kiMtu asaMga kriyA ke abhyatara kiyA heya. samAdhi rUpa eganA abhyAsakALamAM cittazuddhi mATe Avazyakadi bAhya kriyAonI apekSA rahe che. e kiyAo karatAM karatAM jyAre samAdhi-samabhAva rUpa lega sahaja siddha thaI jAya che. tyAre kiyAnI apekSA rahetI nathI, azaktinA kAraNe lAkaDInA Teke cAlanArane zakti AvyA pachI lAkaDInI jarUra rahetI nathI tema.31 dhyAnavRSTerdayAnadyAH zamapUre prasarpati / vikAratIravRkSANAM mUlAdunmUlanaM bhavet // 4 // (4) - dhyAna rU5 vRSTithI .dayA rUpa nadInuM za. 5. - upazama rU5 pUra vadhe chate vi. - vikAra rUpa kAMThAnA jhADanuM mU. - mULathI 3. - ukhaDavuM ma.-thAya che. . (4) dhyAna rUpa vRSTithI dayA rUpa nadInuM kAma rUpa pUra vadhe che tyAre vikAra rUpa kAMThAnAM vRkSonuM mULathI umUlana thaI jAya che. 30 prati Adi cAra prakAranA anuSThAnanuM varNana prastuta '' graMthamAM 27mA yogASTakamAM karyuM che. 31 a. sA. cAga svarUpa adhikAra saMpUrNa, vizeSa rUpe gA. 21 thI 25; a. u. a, 2, gA. 34. '
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. zama aSTaka [ 40 ahIM " dhyAnarUpa vRSTithI " ema kahIne dhyAna e zamanuM sAdhana che ema jaNAvyu che. dhyAna zamanuM sAdhana che mATe ja pAMca prakAranA ceAgamAM dhyAna pachI samatAnA nirdeza che. jJAnadhyAnatapaH zIlasamyaktvasahito'pyaho ! / taM nApnoti guNaM sAdhurye prApnoti zamAnvitaH // 5 // - (5) baddo - Azcarya ! jJA.- jJAna-dhyAna-tapa-brahmacaya - samyaktvathI sahita RSi - paNa sAdhu: - sAdhu taM - te zuLa - guNane 1 A. - pAmatA nathI, haiM - je guNane za. - zamayukta sAdhu grA. - pAme che. (5) kevuM Azrcarya ! zamathI alaMkRta muni je guNA meLave che te guNNA jJAna, zIla ane samyaktvathI sahita vinA meLavI zakatA nathI. dhyAna, tapa, paNa sAdhu zama jJAnAdi guNA heAvA chatAM zama guNu na Ave tyAM sudhI vItarAgadazA, kevalajJAna vagere guNA meLavI zakAtA nathI. jJAnAdi NA zama dvArA ja vItarAgaTTuzA, kevalajJAna vagere guNAnAM kAraNa che. arthAt jJAnAdi guNAthI zamanA lAbha ane zamanA lAbhathI vItarAga dazA Adi guNAnA lAbha thAya che. AthI jJAnAdi guNu cukta sAdhue
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. zama aSTaka e guNe dvArA zama bhAvane meLavavAnuM lakSya rAkhavuM joIe evuM ahIM garbhita rIte sUcana svayambhUramaNaspardhivardhiSNusamatArasaH / muniryenopamIyeta ko'pi nAsau carAcare // 6 // (6) ra. - svayaMbhUramaNa samudranI spardhA karanAra ane vRddhi pAmato samatArasa che jeno evA muni - sAdhu vena - jenAthI 3.- sarakhAvAya - e tofpa - keIpaNa va.jagatamAM na. - nathI. (6) je munine samatArasa svayaMbhUramaNa samudranI spardhA karI rahyo che ane hajI ya vadhI rahyo che te muninI tulanA karI zakAya e kaI padArtha jagatamAM nathI.33 zamasUktasudhAsiktaM yeSAM naktaM dinaM manaH / . kadApi te na dahyante rAgoragaviSormibhiH // 7 // - (7) zeSAM - jemanuM mana - mana .- rAtadivasa za. - zamanA subhASita rUpa amRta vaDe siMcAyeluM che te teo sf- kadI paNa . - rAgarUpa sarpanA viSanI laharIothI ja - baLA nathI. 32. pra. 2. gA. 243. 33 pra. 2. gA. ra35 236, utta. a. 13 gA. - 7, A miA gA .
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. Idriyajya. aSTaka' ; [49 : (7) jemanuM mana samatAnA subhASite rUpa amRtathI rAta-divasa siMcAyeluM rahe che teo kadI paNa rAga rUpa sarpanA viSanA taraMgathI baLatA nathI. grjjjnyaangjottunggrgddhyaanturnggmaaH| jayanti munirAjasya zamasAmrAjyasaMpadaH // 8 // (2) mu.-muni rUpa rAjAnI 1.-garjanA karatA jJAna rUpa hAthIo ane uMcA, nRtya karatA dhyAna rU5 ghoDAo jemAM che evI za.- zamarUpa sAmrAjyanI saMpatti che. - yavaMtI-sauthI utkRSTa che. . . (8) jemAM jJAna rUpa hAthIo garjanA karI rahyA che, ane dhyAna rUpa azvo khelI rahyA che evI, munirU5 rAjAnI zama rUpa sAmrAjyanI saMpatti sarvotkRSTa che. atha indriyajayASTakam // 7 // bibheSi yadi saMsArAnmokSaprAptiM ca kAMkSasi / tadendriyajaya kartuM sphoraya sphArapauruSam // 1 // (1) caDhi- je - bhavabhramaNathI vi. - tuM bhaya pAme che - ane mo.- mokSanI prAptine jI.- icche che, tA
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50] 7. indriyajya aSTaka te . - Idriyono jaya rta - karavAne . - dedIpyamAna parAkramane che. - pravartAva. (1) je tuM saMsArathI bhaya pAme che ane mokSa meLavavAne Irache che te iMdriyane jya karavA dedIpyamAna parAkramane pherava, arthAt mahA parAkrama kara. Idrine pita pitAnA viSayathI rokavI e vAstavika iMdriya ya nathI, kiMtu zubha ke azubha rU5 Adi viSayamAM rAga-dveSa na karavA e iMdriya jaya che. alabatta, iMdriyajaya mATe iMdriyane viSAthI dUra rAkhavI e jarUrI che, ethI Idriyajaya sukara bane che, paNa eTalA mAtrathI iMdriyaya thaI gayela che ema na kahI zakAya. iMdriyane viSaya sAthe saMbaMdha thavA chatAM vivekanA baLe temAM rAga-dveSa na karavA e ja vAstavika iMdriyajaya che. 34 vRddhAstRSNAjalApUrNairAlavAlaiH kilendriyaiH / mUrchAmatucchAM yacchanti vikAraviSapAdapAH // 2 // 34 prastuta gAthAnI jJAnamaMjarI TIkA, pA.. pA. 2 sU. 55nA bhASyanI 5. upA. zrIyaza vi. ma. nI TIkA.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7, iMdriyajaya aSTaka [51 - (2) haiM. - tRSNA rUpa jaLathI bharelA rU. - IMdriyArUpa tA. - kayArAothI rR. - vRddhi pAmelA vi. - vikAra rUpa jherI jhADA viru - kharekhara OM. - ghaNI mU. - ghenanI avasthAne mamatAne ya. - Ape che. - - (2) kharekhara ! tRSNA rUpa jaLa vaDe saMpUrNa bharelA iMdricA rUpa kacArAthI meTA thayelA vikAra rUpa viSavRkSeA gADha mUrchA Ape che=meha pamADe che. saritsahasraduSpUrasamudrodarasodaraH / tRptimAnnendriyagrAmo bhava tRpto'ntarAtmanA // 3 // * (3) sa. - hajArA nadIethI na pUrI zakAya evA samudranA peTa jevA phaeN. - iMdriyAnA samudAya 7. - tRptivALA ( thatA ) maiM - nathI. ( mATe ) . - aMtara AtmAthI 7. - rR. satASI mava - thA. G - (3) hajArA nadIethI na pUrI zakAya evA samudranA taLiyA jevA iMdrinA samUha game teTalA viSayeA ApavAmAM Ave te paNa tRpta thatA nathI. mATe iMdriyAne managamatA viSayeA ApIne tRpta karavAnI dhAMdhala cheDIne AtmAnA sahaja sukhathI tRpta thA.35 AtmAnaM viSayaiH pAzairbhavavAsaparAGmukham / indriyANi nibadhnanti moharAjasya kiGkarAH // 4 // pra. 2. gA, 48, upa. mA. gA. 197 thI 202. 35
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ para ] 7. iMdriyajaya aSTaka (4) mo. - mAharAjAnA .i - dAsa rU. - iMdriyA ma. sasAra vAsathI vigna thayelA bA. - AtmAne ( paNa ) vi. - viSayA rUpa gaiH - baMdhaneAthI niM. - bAMdhe che. - - - B (4) meharAjAnA cAkara rUpa iMdriyA saMsAra vAsathI vimukha thayelA AtmAne paNa viSaya rUpa madhanAthI khAMdhe che ! * girimRtsnAM dhanaM pazyan dhAvatIndriyamohitaH / anAdinidhanaM jJAnaM dhanaM pArzve na pazyati ||5|| (5) 6. - iMdriyAnA viSayeAmAM mAhita thayelA vi. - patanI mATIne dhana - dhanarUpe va. - jotA thA. - doDe che. ( paNa ) . - pAse rahelA 7. anAdi-anaMta jJAna" - jJAna rUpa dhana - dhanane TM 5. - jotA nathI. (5) iMdriyAthI meAha pAmelA jIva paryaMtanI mATIne suvaNu-cAMdI Adi dhana rUpe jotA cAre tarapha doDe che, paNa pAtAnI ja pAse anAdi anaMta jJAna rUpa dhanane jotA nathI. puraH puraHsphurattRSNA mRgatRSNAnukAriSu / indriyArtheSu dhAvanti tyaktvA jJAnAmRtaM jaDAH ||6|| (l) g. - AgaLa AgaLa vadhatI jatI tRSNA jene - che evA nakA: - ajJAnI jJa|. - jJAna rUpa amRtane hra.cheADIne rR. - jhAMjhavAnA jaLa jevA rU. - iMdriyAnA viSayAmAM thA.- dADe che. -
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. iMdriyajaya aSTaka [53 (6) AgaLa AgaLa vadhatI jatI tRSNAvALA mUrkha leAkA jJAna rUpa amRtane cheDIne jhAMjhavAnA jaLa sarakhA iMdriyAnA rUpAdi viSayAmAM doDe che. - - pataGgabhRGgamInebhasAraGgA yAnti durdazAm / ekai kendriyadoSAcced duSTaistaiH kiM na paJcabhiH ? // 7 // (7) eT - te va. - pataMgiyA, bhramara, mAlAM, hAthI ane haraNa che. - eka eka IMdriyanA doSathI 3. - mAThI avasthAne cA. - pAme che, (tA) 3. - doSavALA taiH - te 1. - pAMca iMdriyAthI ni-zuM na thAya ? (7) jo pata MgiyuM, bhramara, matsya, hAthI ane haraNu eka eka iMdriyanA doSathI maraNAdi rUpa dazAne pAme che teA duSTa pAMce iMdriyAthI zu na thAya ? arthAt aneka prakAre durdazA thAya. 36 3 vivekadvipaharyakSaiH samAdhidhanataskaraiH / indriyairyo na jito'sau dhIrANAM dhuri gaNyate // 8 // (8) fva. - vivekarUpa hAthIne havAmAM siMhasamAna sa. - samAdhi rUpa dhanane luTavAmAM cAra samAna 6. - IMdricethI ya: - je nitaH - jitAye| / - nathI, saH - te pI.khIra puruSAnI vrutti - AdimAM 7. - gaNAya che. - - - (8) viveka rUpa hAthIne haNavAmAM siMha pra. 2. gA. 41 thI 47, a. 3. a. 10 gA. 14
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa4] 8.tyAga aSTaka samAna ane samAdhi rUpa dhana ceravAmAM cAra samAja iMdriyothI je jItAye nathI te dhIra puruSomAM agresara gaNAya che. atha tyAgASTakam // 8 // saMyatAtmA zraye zuddhopayogaM pitara nijam / dhRtimambAM ca pitaroM tanmAM visRjata dhruvam // 1 // (1) pi. - he mAtA-pitA ! naM.- saMyamane abhimukha thayelo huM zuM. - zuddho paga rU5 nibaM-pitAnA pi-pitAne - ane vRti - Atmarati rU5 - mAtAno Azraya karuM chuM. tat - tethI mAM - mane ia - avazya vi. - choDo. ' (1) he mAtapitA! saMyamane abhimukha thayele huM rAga-dveSa rahita zuddha AtmajJAna rUpa pitAnA pitAne ane Atmarati rUpa mAtAne Azraya karu chuM. AthI have tame mane avazya cheDo. 37 jeNe saMyamano svIkAra karyo hoya tene saMyata AtmA kahevAya. chatAM ahIM jeNe hajI saMyamane svIkAra karyo nathI, paraMtu saMyama svIkAravAne taiyAra thayuM che tene paNa saMyata AtmA kahyo e nizcaya nayanI dRSTie ghaTe che. nizcaya nayanI dRSTie je kriyA karavA mAMDI te karI kahevAya. AthI saMyama levA mAMDyuM eTale lIdhuM kahevAya.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 tyAga aSTaka [55 yuSmAkaM saGgamo'nAdirbandhavo'niyatAtmanAm / dhruvakarUpAn zIlAdibandhUnityadhunA zraye // 2 // (2) - he baMdhuo ! .- anizcita che AtmA- paryAya jemane evA yu.- tamAre tameLApa ma. - anAdi (thI) che. rUti - ethI .- have IM. - nizcita ekasvarUpavALA sI.- zIla vagere baMdhuono bace - Azraya karuM chuM. (2) he baMdhuo ! baMdhu te zatru thAya ane zatru te baMdhu thAya e pramANe anizcita paryAyavALA tamAre saMbaMdha (pravAhathI) anAdithI che. AthI have nizcita rUpe eka svarUpavALA (niyamA. hita karavAnA ja svarUpavALA) zIla, satya, zama, dama saMtoSAdi baMdhuone Azare lauM chuM. . kAntA me samataivaikA jJAtayo me samakriyAH / bAhyavargamiti tyaktvA dharmasaMnyAsavAn bhavet // 3 // (3) vI - eka sa. - samatA gva - ja che - mArI jAntA - vahAlI strI che. sa. - samAna AcAravALA sAdhuo me - mArA jJA. - sagAvahAlA (che.) kRti - e pramANe vA. - bAhyavargane 2. - choDIne I. - dharmasanyAsavALo ma.- thAya. (3) eka samatA ja mArI vahAlI patnI che, samAna AcAravALA sAdhuo ja mArA saMbaMdhIo che. A pramANe (pahelI bIjI gAthAmAM ane trIjI
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 ] 8 tyAga aSTaka gAthAnA pUrvArdhamAM jaNAvyA pramANe) bAhya parivArane tyAga karIne bAhyAddhi Adi saMbaMdhI dayika bhAva rUpa dharmanA tyAgavALe thAya, arthAt dayika bhAvane cheDI lApazamika bhAvavALe thAya. gazAstromAM keganA IcchA, zAstra, sAmarthya ema traNa bheda che. (1) AgamanA bodhavALA jJAnIne pUrNa dharma karavAnI IcchA hovA chatAM pramAdanA yoge apUrNa--aticArAdithI khAmIvALe dharmavyApAra IcchAga che. (2) zraddhALu ane pramAda rahitane zAstranA sumabedhathI zAstra mujaba akhaMDa = aticArAdithI rahita yathAzakti dharma vyApAra zAstraga che. (3) jenA upAye zAstramAM sAmAnyathI batAvyA che, paNa vizeSathI batAvyA nathI, chatAM sAdhakanI zaktinI prabaLatAthI thatA viziSTa (zAstramAM vizeSa rUpe nahi kahela) dharma vyApAra sAmarthyaga che. sAmaganA dharmasaMnyAsa ane vegasaMnyAsa ema be bheda che. dharmasaMnyAsanA tAtvika ane atAtvika ema be bheda che. audayikabhAva rUpa dharmane saMnyAsa-tyAga e atAtvika dharma saMnyAsa che. kSApazamika bhAva rU5 dharmane tyAga
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 tyAga aSTaka [57 e tAtvika dharmasaMnyAsa che. mana, vacana ane kAyA e traNe gAne tyAga e yuga saMnyAsa che. atAtvika dharmasaMnyAsa pravajyAkAle hoya che. kAraNa ke tyAre dayika bhAva rUpa azubha dharmane tyAga thAya che. tAtvika dharmasaMnyAsa kSapakazreNimAM AThamA guNasthAne hoya che. kAraNa ke kSapaka zreNimAM kSAyopathamika bhAvanA kSamAdi dharmane tyAga thAya che. ega saMnyAsa 14 mA guNasthAne zailezI avasthAmAM hoya che. tyAM traNe pegone tyAga thAya che. ga rahita banele AtmA mekSamAM jAya che. - A gAthAmAM atAvika dharmasaMnyAsane nirdeza karyo. ethI gAthAmAM tAtvika dharmasaMnyAsane ane sAtamI gAthAmAM ga saMnyAsane nirdeza che.39 38 jo ke, kSApazamika bhAvanA badhA dharmone tyAga to ( 12 mA guNa sthAnanA aMte thato hovAthI saMpUrNa dharmasaMnyAsa yoga 12 mA guNa sthAne heya. chatAM, nizcayanayanI dRSTie je kriyA karavA mAMDI te karI kahevAya, dharma saMnyAsa karavA mAMDyo eTale karyo kahevAya. AthI tAtvika dharma saMnyAsa kSapakazreNImAM AThamA guNa sthAne hoya evo nirdeza nizcayanayanI daSTie che. 39 la. vi. "namuthuruM? padanI TIkA, yo. sa. gA. 2
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 ] dharmAsyAjyA: susaGgotthAH kSAyopazamikA api / prApya candanagandhAbhaM dharmasaMnyAsamuttamam ||4| (4) 2. - caMdananA gaMdha samAna 3. - uttama 4. - dharmasaMnyAsane prA. - prApta karIne mu. - satsa MgathI utpanna thayelA htA. - yApazamavALA RSi - paNa dhamAM - dharmAM - : tyA. tajavA lAyaka che. - 8 tyAga aTaka (4) khAvanA caMdananA gadha samAna uttama dha saMnyAsane pAmIne satsaMgathI utpanna thayelA kSAyeApazamika dharmAM paNa tajavA lAyaka che. uttama dharmasaMnyAsa eTale tAttvika dhama sanyAsa, dha sauMnyAsathI . kSAyeApazamika bhAvAnI nivRtti thatAM kSAyika bhAve! pragaTe che. AthI A cAga tAttvika che. sugaMdha be jAtanI hAya che. eka svAbhAvika ane khIjI naimittika, paranA nimittathI vastrAdimAM AvatI gadha naimittika che, nimitta vinA caMdana vagerenI sahaja gadha svAbhAvika che. ahI kSAyeApazamika dharmo naimittika gaMdha jevA che. kAraNake temAM deva-guru zAstra vagere AlakhananI apekSA rahe che. kSAyika dharmAM svAbhAvika gaMdha jevA che, jema gaMdha caMdananA svAbhAvika dharma che, tema kSAyika bhAva AtmAnA svAbhAvika dhama che. AthI ahIM dha sanyAsane caMndvanagaMdha samAna kahyo che.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 tyAga aSTaka [59 gurutvaM svasya nodeti zikSAsAtmyena yaavtaa| AtmatattvaprakAzena tAvatsevyA guruttamaH // 5 // (5) vA. - jyAM sudhI zi. - zikSAnA samyak pariNAmathI mAM. AtmasvarUpanA bodha vaDe 4.- pitAnuM - gurupaNuM na 3.-na pragaTa thAya, tA. - tyAM sudhI mu-uttama guru che. - sevavA gya che. (5) jyAM sudhI grahaNa ane Asevana e baMne zikSAnA samyak pariNamanathI zuddha Atma svarUpanA (saMzaya ane viparyAsathI rahita) bedha vaDe pitAnA AtmAmAM gurupaNuM na Ave tyAM sudhI uttama guru (jJAnadAtA AcArya) sevavA joIe40 ahIM gurupaNuM AvavAnAM be kAraNe nirdeza karyo che. (1) grahaNa-Asevana zikSAnuM samyak pariNamana. (2) zuddha AtmasvarUpane bedha. grahaNa-Asevana zikSAnA samyak pariNamanathI zuddha AtmasvarUpane bodha thatAM gupaNuM Ave che. AthI sAdhue prathama grahaNa-Asevana zikSA pitAnA AtmAmAM pariName evA lakSya pUrvaka gurusevA karavI joIe e garbhita upadeza Ape che. gurunI pAse sUtra-arthane abhyAsa e 4. vi. A. bhA. gA. 3459
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * ] 8 tyAga aSTaka grahaNazikSA, pratilekhanAdinI kriyAnA abhyAsa e AsevanazikSA. arthAt sAdhunA AcArAnu jJAna meLavavuM e grahaNazikSA ane e AcAranu pAlana karavuM e Asevana zikSA.41 athavA grahaNu karelA--svIkArelA vratAdhima nu jJAna (zikSA) meLavavuM te grahaNuzikSA, grahaNa karelA vratAdhi nu Asevana-pAlana thaI zake e mATe pratilekhanAdi AcArAnuM jJAna ( zikSA ) meLavavu e Asevana zikSA. jJAnAcArAdayo'pISTAH zuddhasvasvapadAvadhi | nirvikalpe punastyAge na vikalpo na vA kriyA // 6 // () jJa|. - jJAnAcAra vagere AcAro Si -- paNa jI. - zuddha evA potapotAnA padanI maryAdA sudhI rU. - STi che. punaH - patti. - vikalpa citAthI rahita sthAne tyAgamAM na vi. - vikalpa nathI ~ - ane 7 yiA-kriyA nathI. (6) jJAnAcArAdi paNa pAtapotAnA zuddhapadmanI maryAdA sudhI ISTa che-sevana karavA joie. nivikalpa tyAganI avasthAmAM vikalpa nathI ane kriyA paNa nathI. 41 dha. sa. bhA. 2 gA. 8 2
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 tyAga aSTaka [61 ' jJAnAcAranuM zuddha pada kevalajJAna che. AthI kevalajJAna na thAya tyAM sudhI jJAnAcAranuM sevana jarUrI che. darzanAcAranuM zuddha pada kSAyika samyakatva che. AthI kSAyika samyakatva prApta na thAya tyAM sudhI darzanAcAranuM sevana jarUrI che. e pramANe svazuddha pada yathAkhyAta cAritranI prApti na thAya tyAM sudhI cAritrAcAranuM sevana karavuM joIe. svazuddha pada parama zukala dhyAnanI prApti na thAya tyAM sudhI tapAcAranuM pAlana karavuM joIe. AtmavIryanI sarvathA zuddhi na thAya tyAM sudhI vIryAcAranuM sevana jarUrI che. - AtmA jyAM sudhI uccakoTinI samAdhi yA dhyAnadazA prApta na kare tyAM sudhI amuka AcAranuM sevana karavA egya che ane amuka AcAranuM sevana karavA yogya nathI vagere zubha vikapa- saMkalpa hoya che. AthI e avasthAno tyAga savikalpa che. sAdhanAnI prAraMbhadazAmAM Ave zubha vikalpa pUrvakano tyAga ja hitakara che. savikalpa tyAganI sAdhanA karatAM karatAM AtmA jyAre ucca keTinI samAdhi yA dhyAnadazA prApta kare che tyAre pUrvokta vikalpathI-saMkalpathI rahita banI jAya che, ane sarva prapaMcarahita svAtmAnubhavarUpa zuddho
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12] 8 tyAga aSTaka paga dazAmAM vate che. A dizAmAM vartatA tyAgIne tyAga nirvikalpa tyAga che. A dizAmAM huM amuka (AvazyakAdi) kriyA karu vagere vika-saMkalpo na hovAthI kiyA paNa na hoya. AthI ahIM kahyuM ke nirvikalpa tyAganI avasthAmAM vikalpa nathI ane kriyA paNa nathI. Aja viSayane bhAva chaThThA aSTakanI trIjI gAthAmAM yaha zamAva suSyasyantatabiyaH e zabdomAM kahyo che. yogasanyAsatastyAgI yogAnaNyakhilAMstyajet / ityevaM nirguNa brahma paroktamupapadyate // 7 // (7) .-cAgano rodha karavAthI tyAnI - tyAgavA . - badhA zAna - yogeno pa- paNa ca. - tyAga kare. 6.- e pramANe 1. - bIjAe kahela ni. - guNarahita brahmaAtmasvarUpa 3.- ghaTe che. (7) kSApazamika dharmane tyAgI ganA nirodhathI sarvagane paNa tyAga kare. A pramANe bIjAe kahela guNa rahita AtmA paNa ghaTe che. - sAMkhyadarzananA praNetA kapila vagere AtmAne sarvathA guNethI (jJAnAdi guNethI paNa) rahita mAne che. paNa te asatya che. AtmA jyAre ya sarvathA guNa rahita banatuM ja nathI. AtmA sarvathA guNarahita bane te AtmAnuM astitva
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 tyAga aSTaka [ 63 ja na rahe. praznaH- teA pachI AtmAnirguNu che ema teo kahe che e kevI rIte ghaTe ? uttaraHA aSTakamAM batAvyA pramANe dharmasaMnyAsa ane ceAgasanyAsathI aupASika guNeAthI rahita manavAthI AtmA nirguNa ane che. arthAt muktaAtmA opAdhika (matijJAna Addhi ane manayeAga Adi) guNNAnI dRSTie nirguNa che, paNa svAbhAvika Devala jJAnAdi guNAnI dRSTie te saguNa che. A ja vAta AThamA leAkamAM kahI che. vastutastu guNaiH pUrNamanantairbhAsate svataH // rUpaM tyaktAtmanaH sAdhornirabhrasya vidhoriva // 8 // (8) 6. - paramAthI tu - teA fnA. - vAdaLathI rahita vidhAH - caMdranI va - jema tya. - tyAgI che. AtmA jene W evA ( catta: savimApa: AtmA cena saH tyAtmA ) sAtheoNH - sAdhunuM harSa - svarUpa 6. - anaMta munaiH - guNAthI sva. - svayaM mA. - bhAse che. - (8) paramAMthI teA vAdaLAothI rahita caMdranI jema savibhAvAthI rahita AtmA kevala jJAnAdi anaMtaguNAthI paripUrNa svayameva bhAse che--pragaTe che. arthAt jema vAdaLa dUra thatA cadranA svAbhAvika prakAza guNa pragaTa thAya che tema sa -
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4] 9 kriyA aSTaka vibhAveA dUra thatAM AtmAnA svAbhAvika jJAnAdri guNA pragaTa thAya che. AthI AtmA sarvathA nirguNa che evI mAnyatA mithyA che. atha kriyASTakam // 9 // jJAnI kiyAparaH zAnto bhAvitAtmA jitendriyaH / svayaM tIrNo bhavAmbhodheH parAMstArayituM kSamaH // 9 // (1) jJAnA| - samyagnAnavALA, .i - kriyAmAM tatpara zA. - upazamayukta mA. - bhAvita che . AtmA jeneA evA gi. - iMdriyAne jitanAra maiM. saMsAra rUpa samudrathI svayaM - peAte saurja: - tarela che, ( ane ) 6. - khIjAone tA. - tAravAne kSama: - samaya che. - (1) jJAnI, kriyAmAM tatpara, upazAMta, jJAnAdvi guNAthI bhAvitAtmA ane jitendriya sAdhu svayaM saMsAra samudrathI tarelA che ane khIjAne tAravAne samartha che. kriyAvirahitaM hanta jJAnamAtramanarthakam / gatiM vinA pathazo'pi nApnoti puramIpsitam // 2 // (2) danta - kheda sUcaka avyaya .i - kriyA vinAnuM jJA. - ekaluM jJAna jJa.-niraka che. gati vinA-cAlavAnI kriyA vinA va. - mAnA jANanAra paNa haiM. - icchita pura - nagara. nA. paheAMcatA nathI. --
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 yiA aSTaka [ 65 (2) kiyArahita ekaluM jJAna (makSaphaLa meLavavA mATe) nirarthaka che. mArgane jANakAra paNa cAlavAnI kriyA vinA Icchita zaheramAM pahoMcate nathI. 42A. svAnukUlAM kriyAM kAle jJAnapUrNA'pyapekSate / pradIpaH svaprakAzo'pi tailapUAdikaM yathA // 3 // (3) caNA - jema pra.- dIvo . - pote prakAza rUpa (che, to) pi - paNa tai. - tela pUravA vagerenI (apekSA rAkhe che tema) rUA. - jJAnathI paripUrNa-pUrNajJAnI upa-paNa che - avasare davA. - svabhAvane anukUla DyiAM - kriyAnI . - apekSA rAkhe che. (3) jema dIpaka svayaM svaprakAza rUpa hevA chatAM, tela pUravA Adi kiyAnI apekSA rAkhe che karata a. sA. adhyAtma svarUpa adhikAra ane yoga adhi kAra, pU. zrI upAdhyAyajI mahArAja kRta zrI sImaMdhara svAmInA savA gAthAnA stavananI pAMcamI DhALa, a. u. a. 3 gA. 13 thI 18, zA. samu. gA. 678 thI 691, a. ka5. a. 8 gA. 9, u. mA. gA. 425-426, vi. A. bhA. gA. 1126 vagere jJAna-kriyA prakaraNa tathA 1593 mI gAthA, sa. tarka kAM. 3 gA. 68, uttarA. A. 21 gA. 27.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ dakSiA aSTaka tema pUrNa jJAnI paNa avasare svabhAve rUpa kAryane anukUla kiyAnI apekSA rAkhe che. RB sAhamAvaM pura je dizA vAta e ke vadane kavalakSepaM vinA te tRptikAkSiNaH // 4 // (4) che - jeo vA-bAhyabhAvane ! - AgaLa karIne za. - vyavahArathI trijyAM - kriyAno (niSedha kare che). te-teo 2. - mehAmAM 4. vinA - keLiyo nAMkhyA sivAya .- tRptine IcchanArA che. (4) jeo bAhyabhAvane AgaLa karIne vyavahArathI kiyAne niSedha kare che teo mukhamAM kaLiye nAkhyA vinA tRpti Icche che. . sAra:- AvazyakAdi kriyAo karavI e te bAhyabhAva che. mukti bAhyabhAvathI na thAya, kiMtu aMtaranA pariNAmathI thAya. AthI mukti meLavavA bAhya kriyAonI jarUra nathI ema kahIne kriyAone niSedha karanArAo mukhamAM koLi nAkhyA vinA tRpti IcchanArA che. jema mukhamAM keLiyA nAkhyA vinA tRpti na thAya tema AvazyakAdi kiyAo vinA paNa mekSa na thAya. * * * - ' ahIM jyAM vAratA evA pAThanA sthAne 42B a. upa. a. 3 gA. 33 thI 37.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 kriyA aSTaka [ 67 * yiAmyavadArata: evA samasta pATha paNa jovA maLe che. A pAThanA AdhAre AvazyakAdi kriyAnA vyavahArathI = AcaraNathI bAhyabhAvane = puNya dhathI thatA devalAkADhi sukhane AgaLa karIne jee kriyAnA niSedha kare che te mukhamAM keLice nAkhyA vinA = tRpti IcchanArA che." evA atha thAya. tAtparya :AvasyakAdi kriyAethI puNyama dha thAya che. AthI AtmA karmothI chUTavAne badale 'dhAya che. nija zuddha AtmAmAM lIna rahevAthI ja AtmA karmothI chUTa che........Ama kahIne AvasyakAdi kriyAonA niSedha karanArAe mukhamAM kALiyA nAkhyA vinA tRpti icche che. guNavadbahumAnAdernityasmRtyA ca satkriyA / jAtaM na pAtayedbhAvamajAtaM janayedapi // 5 // B (5) J. - guNijananA bahumAna vagerethI 2 - ane ni. - vratAdinA huMmezA smaraNathI sa. - zubha kriyA utpanna thayelA mAva - bhAvane 7 vA. - na pADe OM. - nahi utpanna thayelA - bhAvane Si - paNa 6. - - utpanna kare. (5) adhika guNavaMtanA bahumAna vagerethI ane lIdhelA niyamenA nitya smaraNathI zubhakriyA utpanna thayelA zubhabhAvane na pADe ane nahi utpanna nAta - (ane) -
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68] 9 kriyA aSTaka thayelA bhAvane utpanna kare.43 Adi zabdathI pApanI jugupsA, aticArAnI AlecanA, deva-gurunI bhakti ane uttaraguNanI zraddhAnuM grahaNa karavuM. uttaraguNanI zraddhA eTale uttaraguNanI IchA. samyaktvanI prApti thaI hoya to ANuvrata vagerenI IcchA rAkhavI, ANuvratane svIkAra karyo hoya te mahAvratanI IcchA rAkhavI ema maLelA guNethI uparanA guNenI IcchA uttaraguNa zraddhA che. kSAyopazamike bhAve yA kriyA kriyate tayA / patitasyApi tadbhAvapravRddhirjAyate punaH // 6 // (6) kSA. mA-kSApazamika bhAvamAM thA-je cAtapa-saMyamane anukula kriyA kri.- karAya che, tayA-te kriyAthI 5.- paDI gayelAne gari - paNa punaH - pharIthI ta. - te kriyAnA bhAvanI vRddhi jI.- thAya che. (6) kSApazamika bhAvamAM karavAmAM AvatI kiyAthI zubhabhAvathI paDI gayelAnA paNa zubhabhAvanI pharI vRddhi thAya che. arthAt jenA zubha bhAvo maMda paDI gayA che tenA paNa zubha bhAve 43 zrA. dha. viM. gA. 7 thI 10, paMcA. 1 gA. 35 thI 38 dha. biM. a. 3 sU. 28.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 kriyA aSTaka [F kSAyeApazamika bhAvathI kriyA karatAM karatAM vadhe che, ane jenA zubhabhAve maDha paDyA nathI tenA zubhabhAvA kriyA karatAM karatAM adhika vadhe che. athavA sthira rahe che, A ja vAta have pachInA zleAkamAM kahI che.44 guNavRddhayai tataH kuryAt kriyAmaskhalanAya vA / ekaM tu saMyamasthAnaM jinAnAmavatiSThate // 7 // (7) tataH - tethI 3. - guNanI vRddhi mATe vA--athavA . nahi paDavA mATe jyAM 4. - kriyA kare. - eka sa. - saMyamanuM sthAnaka tu - tAf. - kevalajJAnIne jJa. rahe che. - - (7) ( kSAyeApazamika bhAvanI kriyAmAM zubha bhAveAne vadhAravAnA ane sthira rAkhavAnA guNa che.) AthI guNanI vRddhi mATe athavA sthiratA mATe kriyA karavI joIe. eka ja sayamasthAna tA kevalajJAnIne ja rahe che. kevalajJAnInA pariNAme eka sarakhA rahetA hAvAthI temane AvasyakAdi kriyAnI jarUra nathI. paNa kevalajJAnI sivAya bIjAonA pariNAmanI hAni-vRddhi thayA kare che, AthI temane sArA parizuAmanI rakSA ane vRddhi mATe AvazyakAdi kriyAnI jarUra che. 44 5cA. 3 gA. 24, 3. 5. gA. 391 saTI*.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 kriyA aSTaka vaco'nuSThAnato'saGgA kiyA saGgatimaGgati / seyaM jJAnakriyA'bhedabhUmirAnanda picchalA // 8 // 70 ] - (8) vaiM. - vacanAnuSThAnathI asAniyA - nivikalpa samAdhi rUpa asaMga kriyA sa.... - ceAgyatAne . - pAme che. sA-te rUca - A ( asaMga kriyA ) jJa|.- jJAna ane kriyAnI abhedabhUmi-ekatA rUpa che, (ane) .-AtmAnA AnaMdathI. bhIMjAyelI che. (8) vacanAnuSThAnathI nirvikalpa samAdhi rUpa asaMga kriyA45 saMgatineyAgyatAne pAme che. arthAt vacanAnuSThAnathI anukrame asa MgakriyA siddha thAya che. te A ( asaMgakriyA ) jJAnakriyAnI abhedabhUmikA che. kAraNa ke asaMgabhAva rUpa kriyA 45 A anuvAdamAM AdhArabhUta khalavamedhayukta jJAnasAranI * hasta likhita ane pratAmAM tathA mudrita ane pratAmAM asannA jyA sajJatimati evA pADe che. e ja pATha DIka lAge che. kAraNa ke teya (sA ca) pada asoMgakriyA mATe vaparAyA che. jo sannA kriyA ema prathama vibhaktivALA ane ( sannati pada sAthe) asamasta pArTa na heAya te muya pathI asakrakriyA nA parAmaza na thaI zake. mudrita pustakamAM sajJayiAsaMgati eve pATha che. je ke, baMne pAThe pramANe bhAva tA eka ja nIkaLe che. paNa upara kahyuM tema sajJA trijyA eve pATha ThIka lAge che.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 tRpti aSTaka [t zuddhopayAga rUpa jJAna ane zuddhavIAllAsa rUpa kriyA sAthe tAdAtmya-ekarUpatA dhAraNa kare che. tathA te asaMgakriyA svAbhAvika AnaMda rUpa amRtarasathI bhiMjAyelI che. 46 atha tRptyaSTakam // 10 // pItvA jJAnAmRtaM bhuktvA kriyAsuralatAphalam / sAmyatAmbUlamAsvAdya tRptiM yAti parAM muniH // (1) jJa|. jJAnarUpa amRta |. - pIne .i - kriyA rUpa kalpalatAnuM phaLa mu. - khAI ne sA. - samabhAva rUpa tAMbula mA.-cAvIne muniH - sAdhu vanA N - atyaMta haiM. yA.tRpti pAme che. (1) jJAna rUpa amRta pIne, kriyA rUpa kalpavelaDInA phaLa khAIne ane samatA rUpa tAMbUlanA AsvAda karIne muni utkRSTa tRpti pAme che. svaguNaireva tRptizcedAkAlamavinazvarI / jJAnino viSayaiH kiM taiyairbhavettRptiritvarI // 2 // W - (2) zvetA - jo jJA. - jJAnIne sva. - potAnA jJAnAdi guNAthI patra -- ja mA. - haMmezA a.- vinAza na pAme tevI 7. - tRpti ma. - thAya ( tA ) kaiH - jemanAthI 6. - thADA : 46 vacanAnuSThAna ane asaMgAnuSThAnanuM vaSa~na A graMthamAM 27mAM abhrakamAM vistArathI karyu che.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72] 10 tRpti aSTaka kALanI tR.- tRpti (che) taiH-te vi.- viSayethI vim - zuM ? (viSayenI zI jarUra che ?) (2) jJAnIne pitAnA jJAnAdi guNo vaDe sadAkALa vinAza na pAme tevI tRpti thatI hovAthI kSaNika tRpti karanArA viSayanI jarA ya paDI hatI nathI. yA zAntaikarasAsvAdAdbhavettRptiratIndriyA / sA na jihandriyadvArA SaDrasAsvAdanAdapi // 3 // (3) rA.-- zAnta rUpa advitIya rasanA anubhavathI . - IdriyethI na anubhavI zakAya tevI cA -je tRtiHtRpti ma- thAya nA - te ni. - jivA IdriyathI 9.- 7 rasa cAkhavAthI api - paNa na - na thAya. . (3) keInI tulanAmAM na Ave tevA zAMta rasanA AsvAdathI anubhava gamya jevI tRpti thAya che tevI tRpti jihA iMdriyathI SaphUrasanA bhajanathI paNa thatI nathI. saMsAre svapnavanmithyA tRptiH syAdAbhimAnikI / tathyA tu bhrAntizUnyasya sAtmavIryavipAkakRt // (4) svapnanI jema saM.-saMsAramAM ma.-abhimAnathI thayelI-mAnI lIdhelI mi. - juThI nRtRpti ti-heya, ta.- sAcI tRpti tu - to grA. - mithyAjJAnathI rahitane heya. sA - te mA.- AtmAnA vayanI puSTi karanAra che.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 tRpti aSTaka * [73 (ka) jema svapnamAM meMdaka khAvAthI ke jevAthI vAstavika tRpti thatI nathI, tema saMsAramAM viSayethI mAnI lIdhelI juThI tRpti thAya che. sAcI tRpti te mithyAjJAna rahita samyagdaSTine hoya che. te tRpti AtmavIryane vipAka-puSTi karanArI che. arthAt tRptithI AtmavIryanI puSTi-vRddhi thAya che. (tRtinuM lakSaNa AtmavIryanI puSTi che.) pudgalaiH pudgalAstRptiM yAntyAtmA punarAtmanA / paratRptisamAropo zAninastanna yujyate // 5 // (5) pu. - pulothI pu.- pudgale tR.- pudgalanA upacaya rU5 tRpti cA-pAme che, punaH - ane kAmanAAtmAthI-AtmaguNonA pariNAmathI . - AtmA tR-tRpti (pAme che.) tat - tethI jJA.- samyajJAnavaMtane 5. - pudgalanI tRptimAM AtmAne upacAra yu.-ghaTatA nathI. (5) pudgalathI pudgale ja upacaya rUpa tRpti pAme che. tathA AtmaguNa-pariNAmathI AtmA tRpti pAme che. AthI pugalanI tRptine AtmAmAM upacAra kare e abhrAnta jJAnIne ghaTatuM nathI. anyadravyanA dharmane anyadravyamAM Apa kare te jJAnI kema kahevAya ? bhAva - svAdiSTa bhejanathI zarIramAM upacaya = puSTi-vRddhi thAya che. bhejana pudgale che ane
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74] 10 tRpti aSTaka zarIra paNa pudgala che. AthI pudgalethI pugale tRpti pAme che, nahi ke AtmA. AtmA ane pudgala baMne bhinna dravya che. AthI pudgalane tRpti rUpa dharma AtmAmAM kyAMthI Ave ? Ama chatAM, bhejanAdi pudgalethI AtmA tRpti pAme che ema mAnavuM e ajJAnatA che. jJAnI AvuM na mAne, jJAnI te AtmaguNapariNAmathI ja AtmA tRpti pAme che ema mAne. jema ahIM bhejananA daSTAMtathI pagalethI pudgala tRpti pAme che enI ghaTanA karI tema pAMce ya iMdriyanA viSayanA dRSTAMtathI ghaTanA karI levI. madhurAjyamahAzAkAgrAhye bAhye ca gorasAt / / parabrahmaNi tRptiryA janAstAM jAnate'pi na // 6 // (6) - (madhurAga-ma-ss -DA) manohara rAjyanI moTI AzA jeone che evA puruSethI prApta na karI zakAya evA [ athavA (madhura-sAtha-mahArAvaISANe) zAkara, ghI ane uttamazAthI grahaNa na karI zakAya tevA] - ane zo.- vANuthI athavA dUdha, dahIM ghI Adi gorasathI vA. - bahAra-na anubhavI zakAya tevA pa.paramAtmAmAM cA - je tR. - tRpti (thAya che) tAM - tene 4. loko nAnapa ne - jANutA paNa nathI. . (6) manahara rAjyanI moTI AzAvALAothI
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 tRpti aSTaka [75 na anubhavI zakAya ane vANIthI na kahI zakAya tevA parabrahmamAM je tRpti che tene ajJAna leke jANatA paNa nathI ! te anubhave kyAMthI ? A zlokano bIjI rIte artha - sAkara, ghI ane uttama zAkathI na anubhavI zakAya tathA dUdha-dahI-ghI Adi gerasathI bhinna evA para brahmamAM je tRpti che tene ajJAna leke jANatA paNa nathI ! to anubhave kayAMthI ? viSayormiviSodgAraH syAdatRptasya pudgalaiH / jJAnatRptasya tu dhyAnasudhodgAraparamparA // 7 // (7) pu.- pulothI . - atRptane vi. - viSayanA taraMga rUpa jherano oDakAra yAt - hoya che. jJA. - jJAnathI tRptane tu- to dhyA. - dhyAna rUpa amRtanA oDakAranI paraMparA hoya che. (7) pudgalathI atRptane viSayavilAsa rUpa viSanA (kharAba) oDakAra Ave che. jJAnathI tene dhyAna rUpa amRtanA (mIThA) oDakAranI paraMparA cAle che. sukhino viSayAtRptA nendropendrAdayo'pyaho / ..." mikSuvaH je jJAnatRao nikkanaH maTA ( (8) vi. - viSayethI atRpta .- Idra, vagere - paNa su. - sukhI naM.-nathI. mado - e Azcarya che. e -
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 ] 11 nilepa aSTaka jagatamAM jJA. - jJAnathI tRpta ni.- kamamelathI rahita :eka mis - sAdhu guNI - sukhI (che.) (8) kevuM Azcarya ! viSayathI atRpta iMdra vagere paNa sukhI nathI. A jagatamAM jJAnathI tRpta thayela ane karma rUpa aMjananI malinatAthI rahita sAdhu ja sukhI che. atha nirlepASTakam // 11 // saMsAre nivasan svArthasajjaH kajjalavezmani / lipyate nikhilo loko jJAnasiddho na lipyate // 1 // (1) . - kAjaLanA ghara rU5 se. - saMsAramAM ni. - raheto (ane) sva-svArthamAM tatpara ni.- samasta co:leka ji. - (karmathI) lepAya che. (paNa) jJA. - jJAnathI siddha puruSa ja ji. - lepAto nathI. (1) rAga-dveSAdi rUpa kAjaLanA ghara samAna saMsAramAM rahetA ane pitAnA dhana svajanAdi vagere svArthamAM tatpara jagatanA badhA ja karmathI lepAya che, paNa jJAnasiddha=hepAdeyanA yathArtha bedhathI pitAnA AtmAmAM ja lIna rahenAra puruSa lekhAto nathI. 47 nAhaM pudgalabhAvAnAM kartA kArayitA'pi ca / nAnumantApi cetyAtmazAnavAn lipyate katham ? // 2 // 47 a. upa. a. 2 gA. 35 thI 39.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 nilepa aSTaka chu. - paudgalika - [ GO bhAvAnAM. (ra) mada... - huM karanAra, 2 - ane 1. karAvanAra vi - paNa 2 - tathA a. - anumAdanAra kRSi - paNa 7. - nathI kRti - e pramANe A. AtmAnA jJAnavALA - kema .i - lepAya ? (2) zuddha AtmA huM pudgalanA ka, zarIra vagere bhAvAnA karanAra, karAvanAra ane anumedana karanAra nathI e pramANe samabhAvavALA AtmajJAnI kathI kema lepAya ? AtmA karyAM che ke nahi ? che teA kyA bhAvAnA karyAM che ? e viSe judA judA nayanI judI judI mAnyatA che. AthI ApaNe ahIM judA judA nacenI AtmAnA tRtva saMdhI kevI mAnyatA che te vicArI laIe, jethI A lekanA ane A graMthamAM AvatA bIjA paNa AvA bhAvanA zlokAnA bhAva samajAI jAya. zuddhadravyArthi ka nayanI ke zuddhanizcayanaya ( - zuddhanizcayanaya svarUpa saMgrahanaya )nI dRSTie AtmA koI ja bhAvAnA ryAM nathI. A nayanI dRSTie AtmA potAnA zuddha bhAvAnA paNa rtA . kartA nathI, A naya * AtmAne phUTastha nitya mAne che. [ prastutamAM phUTastha nitya eTale svabhAvanI utpattithI rahita. ] AthI temAM zuddha svabhAvanI utpatti ja
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 ] 11 nile pa aSTaka thatI nathI. jenI utpatti ja na hoya tenA utpAka paNa kayAMthI hAya ? A nayanI dRSTie AtmA taddana udAsInanI jema rahe che. te kazuM ya karavAnI pravRtti karatA nathI. eTale jema AkAza tadna udAsIna hAvAthI kamathI lepAtA nathI. tema AtmA paNa udAsIna heAvAthI kamathI lepAtA nathI. A nayanI dRSTie dareka AtmA sadaiva zuddhasvabhAvarUpa ja che. AtmA ane zuddhasvabhAva e eka ja vastu che, dIpaka ane tenI jyeAti eka ja che tema. prazna : jo AtmA kaMI ja karatA nathI te jANavAnI kriyA kare ke nahi ? uttara H AtmAne navuM utpanna karavAnI dRSTie niSkriya hyo che, nahi ke jANavAnI dRSTie. jANavAmAM kaMI navuM utpanna karavAnuM hatu nathI.jema dIvA prakAzyA kare che, paNa kazuM navuM karatA nathI, tema jJAnasvarUpa AtmA sahaja bhAve jANyA kare che, paNa kazuM navuM karate nathI. AthI AtmA akartA che. praznaH- AtmA bhale parabhAvanA kartA na hAya, paNa svazuddhabhAvanA kartA kema nahi ? uttaraH-- jo . AtmA svabhAvanA kartA hAya tAje kSaNe teNe svabhAva utpanna karyAM tenI pUrvakSaNAmAM temAM svabhAva na hatA e siddha thAya : .
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 nilepa aSTaka [79 che. kAraNa ke heya te utpanna karavAnI zI jarUra ? pUrvekSaNamAM svabhAva vinAne te AtmA jaDa banI jAya. pachI game teTalA prayatno karavA chatAM jaDa banelo te cetana bane ja nahi. A Apattine nivAravA zuddha nizcayanaya AtmAne svabhAvane paNa kartA mAnato nathI. Ama, zuddha nizcayanayanI dRSTie AtmA zuddha svabhAvane kartA nathI mAtra zuddha svabhAva dhAraNa karanAre che. , zuddhaparyAya (zabda) nayathI AtmA zuddha svabhAvane kartA che. e nayanuM kahevuM che ke dareka dravya potapotAnA bhAvane kartA che, paNa paradravyanA bhAvane kartA nathI. je eka dravya paradravyanA bhAvono rtA bane te te paradravyamaya banI jAya. have evo niyama che ke je dravya anyadravyamaya banI jAya te dravyane nAza thaI jAya. AthI je AtmA pulanA bhAvene kartA bane te tene nAza thavAnI Apatti Ave. mATe AtmA pudgalAdibhAvane kartA nathI, kiMtu mAtra potAnA zuddha bhAvane kartA che. zuddha naya paryAyArthika naya hovAthI zuddhakSaNanA paryAne AzrayIne vicAra kare che. paryAya te pratikSaNa utpAda-vinAzazIla che. AthI
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8 ] 11 nirlepa aSTaka 95 AtmA pratikSaNa pitAnA zuddha bhAvene rtA che. prastuta kalekamAM A nayanI daSTie AtmAne parabhAvane artA kahyo che. jusUtra nayathI AtmA rAgAdika vibhAvane paNa kartA che. tenuM kahevuM che ke, AtmA svayaM jyAre jyAre je je bhAvane pariNumAve che, tyAre tyAre te te bhAvane kartA AtmA kahevAya. Ama, jusUtra naya AtmAmAM potAnA ja bhAvanuM katRtva svIkAre che, paNa paulika bhAvenuM rUMva svIkArate nathI. prazna - AtmAmAM paugalika bhAvonuM kartRtva svIkAravAmAM Ave te zI Apatti Ave ? uttara - je AtmAne potAnA ane paranA bhAvene kartA mAnavAmAM Ave te eka ja AtmAmAM be kriyA (eka svabhAvane karavAnI ane bIjI parabhAvane karavAnI) thavAnI Apatti Ave. jinezvara devone eka ja dravyamAM be kriyA saMmata nathI. - prazna - je AtmA para pigalika bhAvone tuM nathI to karmane paNa kartA nathI e siddha thayuM. kAraNa ke karma pudgala che. have je AtmA
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 nilepa aSTaka [81 karmane kartA nathI to AtmAne karmabaMdha kema thAya che ? uttara - saMsAra avasthAmAM AtmA potAnA rAgAdi azuddha bhAvane kare che. AtmAnA A azuddha bhAvene nimitta mAtra karIne pudgala svayaM jJAnAvaraNAdi karma rUpe pariName che. (1) jema lehacuMbaka pAse raheluM letuM (lehacuMbaka AkarSaNanI kriyA na karate hovA chatAM) svayameva kheMcAIne lehacuMbakane vaLage che tema (AtmA pudgalene kheMcavAnI kriyA karate na hovA chatAM) rAgAdibhAvathI kArmaNavargaNAnA pudgale svayameva kheMcAIne AtmAne vaLage che. (2) jema telathI cikaNA zarIravALAne UDatI dhULa svayaM cUMTe che, tema rAga-dveSathI cikaNuM banelA AtmAne svayaM karma rUpa raja cUMTe che. Ama, jusUtra nayanI daSTie AtmA sva-azuddhabhAvane karyA che, paNa karma Adi paugalika bhAne kartA nathI. prazna : je AtmA pitAnA ja rAgAdi bhAvene rtA che to tene karmane kartA kema kahevAmAM Ave che ? uttara H jema vAdaLa pANI ja varasAve che, chatAM dhAnya varasAvanAruM kahevAya che, kAraNa ke paNathI dhAnya pAke che, tema AtmAe karelA
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82] 11 nirlepa aSTaka rAgAdi bhAvothI avazya kArmaNa vargaNAnA pudgale kheMcAIne AtmAne vaLage che ane jJAnAvaraNIyAdi karma rUpe pariName che. AthI kAraNamAM kAryanA upacArathI (vyavahArathI) AtmA karma kartA kahevAya che. paramArthathI te AtmA rAgAdi bhAvene ja kartA che. nagama ane vyavahAra naya upacArana-vyavahArane mAne che. AthI e be nAnI daSTie te AtmA karmane paNa kartA che. A be ne AtmAne karmane paNuM kartA mAnavAmAM be yukti batAve che. (1) AtmAe karelA rAgAdi azuddha bhAnuM sukhaduHkhAdi phaLa kAlAMtare Ave che. AthI rAgAdi rUpa kAraNa ane sukha-duHkhAdi rUpa phaLanI vaccenA kALamAM e kaI vyApAra mAne joIe, ke je phaLaparyata rahIne sukha-duHkhAdi phaLa pratye rAgAdikanI pUrvavRttitA rUpa kAraNutAne jALavI rAkhe. e vyApAra te ja karma. AmA prathama rAgAdi utpanna kare, pachI karma utpanna kare. e karma dvArA AtmA sukha-duHkhAdi phaLa pAme. have bIjI yuti. (2) AtmAmAM rAgAdi bhAve ane karma rUpa pudgalaparyA. kSIra-nIranI jema ekameka thaIne rahelA che. AthI A rAgAdi bhAve che ke A karma
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 nilepa aSTaka [83 pugalanA paryAye che evo bheda pADave muzkela che. eTale je AtmA rAgAdine kta hoya te karmane paNuM kartA kema na kahevAya ? Ama, rAgAdinI jema karmanuM paNa kartatva AtmAmAM mAnavuM joIe evuM naigama-vyavahAra nAnuM maMtavya che. lipyate pudgalaskandho na lipye pudgalairaham / . citravyomAJjaneneva dhyAyanniti na lipyate // 3 // (3) puAH - pudgalathI pu.- pudgalene skaMdha - lepAya che, (paNa) mahuM - huM .i - lekhAto nathI. phuva - jema saM.-aMjanathI vi. - vicitra AkAza (lepAtuM nathI tema). ta- A pramANe dhyA. - dhyAna karato AtmA na . - lepAto nathI. (3) pudgalane sakaMdha pudgala vaDe lepAya che paNa huM pudgalathI lepAta nathI, jema citrAmaNavALuM -vividha raMgavALuM AkAza aMjanathI-kRSNa raMganA dravyathI levAtuM nathI tema. A pramANe dhyAna karato AtmA karmothI lepAta nathI. karmo eTale kAmaNa zarIra. rAgAdinA yoge kArmaNavargaNanA pugale karma rUpa bane che, eTale ke kArmaNa zarIra sAthe maLI jAya che. kArpaNa 48 upalakSaNathI koI paNa raMganA dravyathI. ' .
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 ] 11 nile pa aSTaka zarIra paNa pudgalarUpa ja che. AthI kANa vaNAnA pudgalothI kANu zarIrarUpa pudgala lepAya che. AmAM AtmAne lepAvAnI vAta ja kayAM AvI ? alabatta, kANu zarIranA AtmA sAthe saMbaMdha thAya che, paNa teTalA mAtrathI AtmA lepAya che ema kema kahevAya ? jema aneka prakAranA (iMdra dhanuSa vagere) rgAnA AkAza sAthe saMbaMdha thAya che, paNa AkAza e ra'gothI thAtuM ja lepAya che ? kA NavagaNA rUpa pudgalonA AtmA sAthe saMcAga saMkhaMdha che, nahi ke tAdAtmya saMbaMdha. nizcayanayanI dRSTie AtmA karmothI kayAre ya lepAyA ja nathI, zuddha ja che. jema kALA ke lAla raMganA kAgaLanI upAdhithI-saMbaMdhathI zveta sphaTika kALuM ke lAla dekhAvA chatAM te raMgathI azuddha anatuM nathI-nila ja rahe che, tema kanA saMbadhathI ( saMcAgathI) AtmA rAgI ke dveSI dekhAtA heAvA chatAM paramArthathI zuddha ja che, rAgADhithI ane kaeNmermAthI rahita che. liptatAjJAnasampAtapratighAtAya kevalam / nirlepajJAnamagnasya kriyA sarvopayujyate // 4 // (4) ni. - ( AtmA nilepa che e pramANe) nile pa jJAnanI dhArAe rRDhane sa yiA - badhI AvazyakAdi -
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 nilepa aSTaka [ 85 kriyAo che. - kevaLa ji.--(AtmA karmathI lipta che evA) liptapaNunA jJAnanA (saMvata -) Agamanane (prativAtAya -) revA mATe 3. - upayogI thAya che. (4) prazna - AtmA nirlepa che evI jJAnadhArAmAM caDhelA ucca kakSAnA gIo karmathI baMdhAtA nathI. AthI AvA rogIone bAhya AvazyakAdi kriyAonI zI jarUra che ? e kiyA te cittazuddhi dvArA karmabaMdhathI aTakavA mATe che. nirlepa jJAnamAM magna gIo te cittazuddhi thavAthI nirlepa jJAnanA ge ja karma baMdhathI aTakI gayA che, pachI emane e kiyAenI zI jarUra ? uttara - (ahIMthI cethI gAthAne artha zarU thAya che. ) AtmA nirlepa che evI jJAnadhArAmAM vartatA megIne AvazyakAdi sarva kriyAo kevaLa jijJatAjJAna...........liptapaNAnA jJAnanA saMpAtanuM-AgamananuM nivAraNa karavA upagI che. arthAt nirlepa jJAnamagna gI azubha nimita pAmIne AbhA karmathI lepAyele che evA jJAna dvArA saMsAramagna na bane-parabhAvamAM na AvI jAya e mATe ene zubha nimitta-AlaMbana rUpa AvazyakAdi kriyAo upayogI che, bAkI karmabaMdhathI aTakavA e kriyAo upagI nathI. Avazya
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8] 11 nilepa aSTaka kAdi kriyAo aliptapaNAnA jJAnane TakAvI rAkhIne lipaNAnuM jJAna AvavA detI nathI. AthI ja dhyAnADhane paNa AvasyakAdi kriyA tevA prakAranI cittazuddhi dvArA AtmadhyAnanI dhArAthI paDatA bacAvavA mATe ja Alamana kahI che. adhyAtmanI AvI ucca kakSAe paheAMcelA sAdhakane e je kakSAmAM che te kakSAthI patana thavAnA saMbhava heAvAthI patana na thAya eTalA mATe peAtAnI kakSA mujaba kriyAnI jarUra che. evA A zlokanA bhAva che. tapaH zrutAdinA mattaH kriyAvAnapi lipyate / bhAvanAjJAnasampanno niSkriyo'pi na lipyate // 5 // (5) tA. - tapa ane zruta vagerethI mattaH - abhimAnavALA yiAvAnavi - kriyAvAna hAya te| paNa ji. - lepAya che. mA. - bhAvanAjJAnavALA niyiDapi - kriyA rahita hoya tA paNa nahi. - lepAtA nathI. (5) tapa, zruta AdithI abhimAnavALA AvasyakAdi kriyAo karatA hAya teA paNa kathI lepAya che, jyAre 49AbhAvanAjJAnavALA kriyArahita hAya te! paNa kathI lepAtA nathI.4 B 49A prastuta graMthamAM pAMcamA jJAna aSTakanA bIjA zlokamAM bhAvanAjJAnanuM varNana AvI gayuM che. 49B sUyaDAMga adhya. 12 gA. 15
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 nilepa aSTaka [87 alipto nizcayenAtmA liptazca vyavahArataH / zuddhayatyaliptayA zAnI kriyAvAn liptayA dRzA // 6 // (6) ni.- nizcayanayathI jA. - jIva ga- karmathI baMdhAyelo nathI. 2 -ane ca. - vyavahAranayathI . - karmathI baMdhAyela che. jJAnI - jJAnavALo 3. - alipta daSTithI (a) ki. - kriyAvALA ji. 2. - lipta daSTithI jI.- zuddha thAya che, . (6) nizcayanayathI AtmA karmathI lepAyelo nathI, vyavahAranayathI lepAyelo che. jJAnagI zuddha dhyAnathI alipta daSTie zuddha thAya che. kiyAvALe lipta daSTithI zuddha thAya che. ahIM be prakAranA sAdhakanI vAta karI che. A be sAdhakemAM eka che jJAnagI ane bIjA che karmacAgI. vyavahAra nayathI AtmA karmathI lepAyelo che, mATe alipta banavA AvazyakAdi kiyAonI jarUra che evI samajapUrvaka jinavacanAnusAra kriyAomAM rakta banIne cittazuddhi prApta karyA pachI nizcayadharmane ja AtmAmAM bhAvita karanAra (nizcayathI huM alipta chuM evI jJAnadhArAmAM magna) sAdhaka jJAnagI che, AvA jJAnayegIne zuddha thavA mATe AvazyakAdi kriyAonuM khAsa prayajana rahetuM nathI. te (mukhyatayA)
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88] 11 nilepa aSTaka potAnA jJAnegathI zuddha bane che. jeo hajI vyavahAradazAmAM ja che-kiyAothI hajI viziSTa cittazuddhi pAmyA nathI teo karmacagI che. temane zuddha thavA mATe AvazyakAdi kiyAo atyaMta jarUrI che. teo AbhA karmathI lepAyele che evI samajathI karmalepane dUra karavA jinavacanAnusAre AvakSyAdi kriyAone abhyAsa karatAM karatAM cittazuddhi prApta kare che. pachI teo karmayegI maTIne jJAnagI banI jAya che, ane (mukhyatayA) jJAnathI zuddha thAya che. Ama prathama karmavega (kriyA ke vyavahAra)nI jarUra che. karma gathI cittanI zuddhi thayA pachI jJAnaga (nizcaya)nI jarUra che. zAnakriyAsamAvezaH sahavonmIlane iyoH / . bhUmikAbhedatastvatra bhavedekaikamukhyatA // 7 // (7) drayo- baMne dRSTino sa.- sAthe ja 3. - vikAsa thatAM jJa. - jJAna-kriyAnI ektA thAya che. tuane mu-guNa sthAnaka rUpa avasthAnA bhedathI rAtre - jJAna-kriyAmAM eka ekanuM mukhyapaNuM ma.- heya che. (7) uparanA viSayane sAra e Avyo ke zuddhi mATe baMne paganI jarUra che. have ApaNe AmAM jarA
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 nilepa aSTaka [89 UMDA utarIe. sUphamadaSTithI jotAM e baMne yoga sAthe hoya che. hA, e baMnemAM gauNutA pradhAnatA avazya hoya che. upara kahyuM tema prathama karmacaMga hoya che. paNa karmavega vakhate jJAnAga na ja hoya ema nahi, kiMtu gauNa rUpe hoya che. karmayoga pradhAna rUpe hoya che. karmayoga siddha thayA pachI jJAnayoga hoya che. jJAnaga dazAmAM karmaLa gauNa rUpe hoya che, ane jJAna mukhyarUpe hoya che. A ja vAta ahIM (sAtamA zlokamAM) kahe che- vyavahAra ane nizcaya (kiyA ane jJAna) e baMne dRSTino ekI sAthe (eka ja kALe) vikAsa thatAM jJAna ane kriyAne samAveza=ektA hoya che. hA, guNasthAnaka rUpa bhUmikAnA bhedathI ahIM (jJAna-kriyAmAM) eka ekanI mukhyatA jarUra hoya che. dhyAna (jJAna) dazAmAM jJAnanI mukhyatA ane vyavahAramAM kriyAnI mukhyatA hoya che. sajJAnaM yadanuSThAnaM na liptaM dosspngktH| zuddhabuddhasvabhAvAya tasmai bhagavate namaH // 8 // (8) 3.- jJAnasahita 2.- (yAnuSThAne caranuSTAnna) jenuM kriyA rUpa anuSThAna che. - jarU5 kAdavathI ji. - lepAyeluM nathI (evA) .- zuddha (-) kelkIrNa
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 ] 12 niHspRha aSTaka jJAna rUpa svabhAvavALA tA. - te ma. - bhagavaMtane namaH namaskAra ho. (8) jenu jJAnapUrvaka anuSThAna (kriyA) doSa rUpa kacarAthI lepAyeluM nathI te nila jJAnamaya svabhAvavALA bhagavaMtane namaskAra hA.50 atha ni:spRhAim // // svabhAvalAbhAt kimapi prAptavyaM nAvaziSyate / ityAtmaizvaryasampanno niHspRho jAyate muniH // 1 // - (1) sva. - AtmasvabhAvanI prAptithI krimapi - khIju kaI paNa prA. - prApta karavA yeAgyA. - bAkI rahetuM nathI. kRti - ema A. - AtmAnA aizvayane pAmela muniH - sAdhu ni. - spRhArahita gA. - thAya che. (1) AtmAnA svabhAva sivAya bIjuM kaMI pazu meLavavAnuM khAkI rahetuM nathI e pramANe AtmAnA azvane pAmelo muni niHspRha thAya che.pa1 YA zA. samu. gA. 681 thI 691 50B A aSTakanA vizeSa medha mATe adhyAtmasAranA (ceAgasvarUpa adhikAramAM) 496 thI para0 vagere tathA ( Atmanizcaya adhikAranA) 758 thI 799 vagere zlArkA jovA. a. upa. a. 2 gA. 35 thI 39. 51
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 nispRha aSTaka [91 saMyojitakaraiH ke ke prArthyante na spRhAvahaH ? / amAtrajJAnapAtrasya niHspRhasya tRNaM jagat // 2 // (2) saM.-joDelA che hAtha jemaNe evA dhR.- spRhAvALA puruSothI che ? - kaNa kaNa na prA.- prArthanA karAtA nathI ? - amaryAdita jJAnanA pAtra ni.-niHspRhamunine ga. - jagata tRM - tRNa jevuM che. | (2) sprahAvALA ja be hAtha joDIne kenI kenI pAse mAgatA nathI? arthAt je je dAtA maLe te te badhAnI ja pAse mAge che. aparimita jJAnanA pAtra niHspRha munine to AkhuM jagata tRNa tulya che. chindanti zAnadAtreNa spRhAviSalatAM budhAH / mukhazoSaM ca mUcchAM ca dainyaM yacchati yatphalam // 3 // (3) caBruM -- lAlasArUpa viSalatA)nuM phaLa mu.mukhanuM sukAvuM, mU.- mUcha 2- ane hai. - dInapaNuM - Ape che (te) pR.- spRhA rUpa viSavelIne vudhA -paMDita jJA.- jJAna rUpa dAtaraDA vaDe uche. - chede che. (3) jenuM phaLa paramukhazeSa, mUchI ane para jema viSavelIne khAvAthI mukhazeSa-moTuM sukAI jAya, mUcha-bebhAna dazA thAya, ane nya-meDhA upara phIkAza Ave, tema spRhAthI yAcanA karatAM (balavAnA ge) mukhazoSameTuM sukAya; (dhanarAganA ge) mUchaAsakti thAya ane (na maLavAthI) dInatA thAya.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92] 12 nispRha aSTaka dInatA Ape che te pRhArUpa viSavelIne adhyAtmanA jJAna paMDita jJAnarUpa dAtaraDA vaDe kApI nAkhe che. niSkAsanIyA viduSA spRhA cittagRhAda bahiH / anAtmaraticANDAlIsaMgamaGgIkaroti yA // 4 // (4) cA - je . - AtmAthI bhinna pulamAM rati rUpa caMDAlaNane saMga .- aMgIkAra kare che (te) - tRSNa vi-vidvAne vi.- mana rU5 gharamAMthI vadibahAra ni-kADhI mUkavA gya che. (4) Atmaviruddha pudgalarati rUpa cAMDAlIne sahavAsa svIkAranArI spRhAne paMDite cittarUpa gharamAMthI bahAra kADhI nAkhavI joIe. spRhAvanto vilokyante laghavastRNatUlavat / mahAzcarya tathApyete majjanti bhavavAridhau // 5 // (5) pR. - spRhAvALA tR-taNakhalA ane AkaDAnA rUnI jema sa.- halakA vi.- dekhAya che, tathApi - te paNa te-ee ma. - saMsAra samudramAM ma. - buDe che. (A) ma. - moTuM Azcarya che. 5) spRhAvALA cha tRNa ane AkaDAnA rU jevA halakA dekhAya che, te paNa teo saMsAra rUpa samudramAM DUbe che ! A mahAna Azcarya che. kAraNa ke halakI vastu DUbe nahi. A vize eka vidvAne kahyuM che ke -
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 ni:spRha aSTaka [93 tUlaM tRNAdapi laghu, tUlAdapi hi yAcakaH / vAyunA kiM na nIto'sau, mAmayaM prArthayiSyati // tRNathI AkaDAnuM rU halakuM che, ane yAcaka te AkaDAnA rUthI paNa halake che. (uttarArdha bhAva-) prazna - to pachI tRNa ane rUnI jema yAcakane vAyu kema kheMcI jato nathI ? uttara - mArI pAse mAgaze evA bhayathI vAyu tene kheMcI ja nathI. arthAt yAcaka jema bIjAnI pAse mAge che tema je huM tene laI jaIza te kadAca mArI pAse paNa mAgaze e bhaya lAgavAthI vAyu tene kheMcI ja nathI. gauravaM pauravandyatvAtprakRSTatvaM pratiSThayA / khyAtiM jAtiguNAtsvasya prAduSkuryAnna niHspRhaH // 6 // (ka) ni. - spRhAhita muni .- nagaravAsIone vaMdana karavA yogya hovAthI 4. - piotAnI . - moTAIne, .- pratiSThAthI pra.- sarvottamapaNAne, (ane) nA - uttama . jAti guNathI cArtAi - prasiddhine prA. - pragaTa na kare. . (6) spRhA rahita sAdhu aho ! huM te nagaranA lekene vaMdanIya chuM evA ghamaMDathI pitAnI moTAInAM baNagAM na pheMke, jUo, lekamAM mArI kevI pratiSThA-khyAti che ema jyAM tyAM kaheto na
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 ] 12 niHspRha aSTaka phare, huM kevA uccakuLanA chuM evA gavathI peAtAnI prasiddhithI dUra rahe. bhUzayyA bhaikSamazanaM jIrNe vAso vanaM gRham / tathApi niHspRhasyAho cakriNo'pyadhikaM sukham // 7 // - (7) zraddo - Azraya che ke ni. - spRhArahita munine maiM. - pRthvI rUpa zayyA, maikSa` . - bhikSAthI maLela bhojana, nIn vAsa: - jUtu. vastra, ( ane ) vana haiM - vana rUpa dhara (che), tathApi - teA paNa 6. - cakravatIthI Si -- paNa Ja.-- adhika mula - sukha che. - D - (7) pRthvI e ja zayyA, bhikSAthI maLele AhAra, junuM vastra, ane vana e ja ghara hAvA chatAM pRhArahitane cakravatIthI paNa adhika sukha che ! A eka Azcaya che ! paraspRhA mahAduHkhaM niHspRhatvaM mahAsukham / etaduktaM samAsena lakSaNaM sukhaduHkhayoH // 8 // - - (8) va. - para vastunI IcchA ma. - mahAdu:kha rUpa che. ni. - niHspRhapaNuM ma. - mahAsukha rUpa che. 6. - A sa. - sakSepathI 3. - sukha ane duHkhatuM . - cihna hatA kahyuM che. (8) paranI-pudgalanI IcchA mahA duHkha che ane paranI-pudgalanI IcchAnA abhAva mahA sukha che. sukha ane duHkhanuM sakSepathI A lakSaNa che.13 13 a.pa. a. 2 gA. 12.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ [95 13 mIna aSTaka atha maunASTakam // 13 // manyate yo jagattattvaM sa muniH parikIrtitaH / / samyaktvameva tanmaunaM maunaM samyaktvameva vA // 1 // (1) :- je . - jagatanA svarUpane ma.- jANe che : - te munaH - muni 5.- kahela che. tat - tethI sa. samyaktva gva - ja maunaM - munipaNuM (che.) vA-athavA mau- munipaNuM sa. - samyakatva gva - ja che. (1) jagatanA tane jANe te muni ema tIrthakaree kahyuM che. AthI samyakatva ja munipaNuM-munine dharma che, athavA munipaNuM e samyakatva ja che. ahIM evaMbhUtanayanI daSTie maunanI-munidharmanI vyAkhyA karI che. evaMbhUta naya te ja jJAnane paramArthathI jJAna mAne, ke je jJAnathI samyakatva rUpa phaLa maLyuM hoya. e naya samyakatvane paNa tyAre ja mAne ke jyAre samyakatvanuM AtmaramaNatA rUpe phaLa maLyuM hoya. AvuM samyaktva munimAM ja hoya. kAraNa ke munimAM ja AtmaramaNatA heya. AbharamaNatA munipaNuM-muni dharma che. have bIjI vAta. nizcaya (evaMbhUta) nayanI daSTie upAdAna kAraNa ane kArya abhinna che-
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96]. 13 mauna aSTaka eka ja che. prastutamAM samyakatva mananuM-munidharmanuM kAraNa che. AthI nizcayanayanI (evaMbhUta nayanI daSTie samyakatva ane mauna judA nathIeka ja vastu che. Ano artha e thayo ke samyakatva e ja munipADyuM che, athavA munipaNuM e samyakatva ja che. evuM mauna ane samyakRtva (mukhyatayA sAtame guNasthAne) apramatta munine heya che.54 AtmA''tmanyeva yacchuddha, jAnAtyAtmAnamAtmanA / seyaM ratnatraye jJaptirucyAcArakatA muneH // 2 // (2) bAramA - AtmA kAmanA - AtmAthI sAmani- AtmAmAM pUrva - ja zuddha - karmopAdhi rahita sAmAnaM - AtmAne - je bA.- jANe che mAM - te rUce - A 2. jJAna-darzana-cAritra rU5 traNa ratnamAM jJa. - jJAna-zraddhAAcAranI abheda pariNati mune - munine heya che. (2) AtmA AtmAthI AtmAmAM ja zuddha AtmAne jANe e jANavuM) jJAna-darzana-cAritra rUpa traNa ratno vize jJAna, ruci ane AcAranI ektA che. AvI ektA munine hoya che. 54 AcA. a. 5 u. 3 sa. 155, zrI sImaMdhara svAmInuM savAse gAthAnuM stavana trIjI DhALa gAthA 26, a. * sI. "gA. 157.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 mauna aSTaka [97 jJAtA AmA che, mATe kta AtmA che. zuddha svabhAva rU5 AtmAmAM ja jANavAnuM che, mATe AdhAra paNa AtmA che. AtmA jJAna rUpa che ane jJAna rUpa vIrya vaDe jANavAnuM che, AthI AtmA ja karaNa che. zuddha-karmanI upAdhithI rahita AtmAne jANavAnuM hovAthI AtmA ja karma che. muninuM A pramANe jANavuM e jJAna, darzana ane cAritra e traNe rUpa che. kAraNa ke jANavA rUpa pravRttimAM zuddha AtmAne bedha e jJAna che, (bedhathI thata) AtmAnA zuddha svabhAvane nirdhAra e ruci che, ane (rucithI thata) AcArane abheda pariNAma e AcAra che. AthI munine evabhUta nayanI dRSTie jJAna, darzana ane cAritra e traNe eka svarUpa ja che, judA nathI. muninA jJAnAdi ratnatrayamAM abheda pariNAma hoya che. arthAta A jJAna che, A darzana che, ane A cAritra che e bheda pADI zakAtuM nathI. eka svarUpa banI gayelA dUdha-pANImAM A dUdha che ane A pANuM che e bheda na pADI zakAya. tema prastutamAM nizcayanayathI muninA jJAnAdiratnatrayane bheda pADI zakatuM nathI. pa papa . pra. 4 gA. 2 11'
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 mauna aSTaka cAritramAtmacaraNAda, jJAnaM vA darzana muneH / yuddhajJAnanaye sAdhyuM, ziyANAmAt yiAnace rU 98 ] (3) 3. - zuddha jJAna nayanA abhiprAye muneH - munine mA. - AtmAmAM cAlavAthI . - cAritra, jJAna" - jJAna vA - athavA haiM. - durzIna sA. - sAdhyuM che. .i - kriyAnayanA abhiprAye .i - jJAnanA klarUpa kriyAnA lAbhathI [ munine nAna-dana-cAritra sAdhya che.] - (3) A gAthAmAM munine jJAna--dana-- cAritra kevI rIte sAdhya ane che--prApta karI zakAya che te jaNAvyu` che. kriyAnayanA abhiprAya mujaba kriyAlAbhathI jJAna--dezana--cAritra sAdhya che--prApta karI zakAya che. cAritranuM pAlana karavAthI eTale ke AvasyakAdi kriyAo karavAthI cAritra sAdhya che. arthAt je zraddhApUrvaka cAritranI AvazyakAdi kriyAo karatA hAya tenAmAM cAritra, jJAna ane darzana e traNe che. zraddhApUrvaka jinaDha nAdi kriyAthI darzana-jJAna sAdhya che, arthAt je zraddhApUrvaka jinadarzanAdi kriyA karatA hAya tenAmAM dana-jJAna che. AvuM maMtavya kriyAnayanu' che. have jJAnanayanu maMtavya joI e. zuddhajJAna naya(jJAnAdvaitanaya)nA abhiprAya mujama Atma caraNathI eTale ke nija zuddhasvabhAvamAM ramaNatAthI,
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 mauna aSTaka [9 jJAna, darzana ane cAritra sAdhya che-siddha thAya che. nijazuddhasvabhAvamAM ramaNatA vinA na te jJAna siddha thAya, na te darzana siddha thAya ane na te cAtri siddha thAya. arthAt je nijazuddhasvabhAvamAM ramaNatA karate hoya tenAmAM ja cAritra-jJAnadarzana che. cAritranI AvazyakAdi kriyAo karavA chatAM je nijazuddhasvabhAvamAM ramatA karato nathI tenAmAM cAritra to nathI, paraMtu darzana-jJAna paNa nathI. prakana - paramArthathI nija zuddhasvabhAvamAM ramaNatA rUpa cAritra che. AthI zuddhajJAnanayanI dRSTie nija zuddhasvabhAvamAM ramaNutA vinA cAritra bhale sAdhya na bane, paNa jJAna-darzana sAdhya kema na bane ? darzanameha karmanA kSapazamAdithI darzana sAdhya bane che. jyAM darzana hoya tyAM jJAna hoya ja. AthI caturthAdi guNasthAne rahelA jemAM cAritra nathI, chatAM darzana-jJAna che. uttara - pahelAM tame amAre (zuddha jJAnanayane) siddhAMta samajI le. pachI turata tamArA praznanuM samAdhAna thaI jaze. je jJAna-darzana potAnuM kArya kare tene ja ame paramArthathI jJAna-darzana kahIe chIe. jema ke sigAreTa pIvAthI zarIrane nukazAna thAya che
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 ] evuM jJAna thayuM, ruci (sigAreTane cheDI devAnI bhAvanA) paNa thaI, chatAM jo te sigAreTane cheDe nahi to e jJAna ane ruci zA kAmanAM ? je vastu peAtAnu kArya na kare-phaLa na Ape te vastu zA kAmanI ? eTale ame ahI AvAM jJAnarucine mAnatA ja nathI. hA, jo e kharekhara sigAreTa pIvAnu ADI de tA ame enAM jJAna-- rucine mAnIe. prastutamAM jJAna-zraddhAnuM phaLa kAM nija zuddha svabhAvamAM ramaNutA rUpa cAritra che. AthI jyAM sudhI nija zuddhasvabhAvamAM ramaNatA na Ave tyAM sudhI ame darzana-jJAna mAnatA ja nathI. A ja hakIkata pU. upAdhyAyajI zrI yaze|-vijayajI mahArAja have pachInA e zleAkeAthI spaSTa kare che. 13 mauna aSTaka yataH pravRttirna maNau, labhyate vA na tatphalam / atAttvikI maNijJapti - maNizraddhA ca sA yathA // 4 // tathA yatA na zuddhAtma-svabhAvAcaraNaM bhavet / phalaM doSanivRttirvA na tajjJAnaM na darzanam // 5 // - - - (4-5) yathA - jema yataH - jethI maLa - maNimAM . - pravRtti haiM - na ( thAya ), va - athavA ta. - pravRttinu'' phaLa 67. -~ maLe nahi, sA - te maiM. - maNinuM jJAna - ane - maNinI zraddhA jJa. - avAstavika che. (5) tathA--
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 mauna aSTaka [ 101 tema cataH- thI . - zuddha AtmasvabhAvamAM AcaraNa va - athavA to.- doSanI nivRtti rU5 - phaLa na ma.na thAya tatva - te jJAna ne - jJAna nathI, (ane) . 1 - zraddhA nathI. (4-5) jema maNi levAnI pravRtti na thAya, athavA (pravRtti te thaI paNa) pravRttinuM alaMkArAdimAM jaDavA Adi rUpa phaLa na maLe te te maNinuM jJAna ane "A maNi che" evI maNinI zraddhA atAttvika-asatya che; tema jenAthI nija zuddha svabhAvamAM ramaNatA na thAya athavA rAgadveSAdi doSanI nivRtti rUpa phaLa na Ave te jJAna nathI ane te darzana paNa nathI." yathA roca guNavaM, caNA vA vaSyamav[ ! tathA jAnan bhavonmAda-mAtmatRpto munirbhavet // (6) caNA - jema che.- sejAnuM pu. - puSTapaNuM jA - athavA va.- vadha karavA egya puruSane kareNanI mALA vagerethI zaNagAravo tathA - tema ma. - saMsAranI ghelachAne nA. - jANato munaH - muni ma.- AtmAmAM ja saMtuSTa ma.- thAya. (6) saMsAranA unmAdane sojAnI puSTi ane 56 la. vi. siddha mo paco namo......... nI TIkA, tathA mevA mavati........
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102] 13 mauna aSTaka vadha karavA laI jatA puruSane kareNalanI mALA vagerethI karavAmAM AvatA zaNagAra samAna (pariNAme duHkhanuM kAraNa ) jANate muni AtmAmAM saMtuSTa thAya. g4 vAgudAra, namejita pudagaleSvapravRttistu, yogAnAM maunamuttamam // 7 // (7) va. - vANune nahi uccAravA rUpa maunaM - mauna g. - ekedimAM apa- paNa . - sukhethI prApta thaI zake evuM che. tu - paraMtu pu. - pulemAM tho. - manavacana-kAyAnI ma.- pravRtti na thavI te 3.- zreSTha mauna - mauna che. (7) nahi bolavA rUpa mauna te ekeMdrimAM paNa sulabha che. pugamAM mana-vacana-kAyAnI pravRtti rekavI e utkRSTa mauna che. . jyotirmayIva dIpasya, kriyA sarvApi cinmayI / . - yasyAnanyasvabhAvasya, tasya maunamanuttaram // 8 // () rUva -jema hI.- dIvAnI sa.- badhI ya riyA - tinuM UMce nIce ADuM avaLuM javuM vagere kriyA kayoprakAzamaya che, (tema) 3. - anya svabhAve nahi pariNamela -je AtmAnI (sarva kriyA) vi.- jJAnamaya che ta.- tenuM maunaM - munipaNuM sa.- sarvotkRSTa che. (8) jema dIpakanI Urdhvagamana, adhegamana
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 vidyA aSTaka [103 vagere saghaLI ya kiyA prakAzamaya hoya che, tema pudgalanA bhAvamAM nahi pariNamelA (= AtmAmAM ramaNa karatA) je muninI AhAra-navAra Adi saghaLI kiyA jJAnamaya che, tenuM mauna utkRSTa che. 31 vighASTakam 2kA nityazucyAtmatAkhyAti-ranityAzucyanAtmasu / avidyA tattvadhIvidyA, yogAcAryaH prakIrtitA // 1 // (1) vo. - yogAcAryoe sa.- anitya, azuci ane AtmAthI bhinna pugalAdimAM ninityapaNAnI, zucipaNanI ane AtmapaNAnI buddhine .avidyA (tathA) ta.-zuddha Atma dravyamAM nityapaNAnI, zucipaNanI ane AtmapaNunI buddhine (yathArtha jJAnane) vidyA - vidyA 5. - kahI che. (1) anitya para saMgamAM nityapaNAnI, nava dvArethI azuci vahevaDAvatA apavitra zarIramAM pavitratAnI ane AtmAthI bhinna pudgalAdimAM AtmapaNAnI (huMpaNanI ane mArApaNAnI) buddhi e avidyA che, tattvabuddhi eTale ke AtmAmAM ja nityapaNAnI, pavitrapaNAnI ane AtmANanI buddhi e vidyA che, ema gadaSTisaMpanna pAtaMjali Adi gAcAryoe kahyuM che.57 57 pA. e. pA. sU. 5, ThA. ThA. 25 gA. 19
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104] 14 vidyA aSTaka yaH pazyennityamAtmAna-manityaM parasaGgamam / chala labdhuna zaknoti, tasya mohamalimlucaH // 2 // (2) - je .- AtmAne ni.- sadA avinAzI (a) pa.- paravastunA saMbaMdhane . - vinazvara - jUe ta. - tenuM jIruM - chidra . -meLavavAne mo. -meha rUpa cora ne za. - samartha thato nathI. je AtmAne nitya-sarvakALe avicalita svarUpe jue che ane parasaMgane anitya jue che tenuM chidra meLavavAne meha rUpa cAra samartha anate nathI. taraGgataralAM lakSmI-mAyurvAyuvadasthiram / adabhradhIranudhyAye-bhravad bhaGguraM vapuH // 3 // (3) sa.- nipuNa buddhivALo . - lakSmIne ta.samudranA taraMga jevI capala nAyuH - AyuSyane va. - vAyunA jevuM kA. - asthira (ane) vahu - zarIrane ma. - vAdaLa jevuM ma. - vinazvara ma.- vicAre. (3) vidvAna lakSamIne samadranA taraMganI jema capaLa, AyuSyane vAyunI jema asthira ane zarIrane vAdaLanI jema vinAzazIla citave. zucInyapyazucIkartu, samarthe'zucisaMbhave / dehe jalAdinA zauca-bhramo mUDhasya dAruNaH // 4 // (4) ru. pavitra padArthone pe - paNa ga- apavitra
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 vidyA aSTaka [ 105 karavAne sa. - samartha (ane ) ma.- mAtAnuM rudhira ane pitAnuM zukra e bethI utpanna thayelA re - zarIramAM pU.mUDha puruSane ga. - pANI vagerethI zI.- pavitratAno bhrama .- bhayaMkara che. (4) pavitra padArthone apavitra banAvavAmAM samatha ane azucimAM utpanna thayela zarIramAM mohathI muMjhAyela brAhmaNa vagerene pANI AdithI pavitratAno bhrama (-snAnAdithI zarIra pavitra thAya che evI khoTI mAnyatA) 8 bhayaMkara che.pa0 yaH snAtvA samatAkuNDe, hitvA kazmalaja 'malam / punarna yAti mAlinyaM, so'ntarAtmA paraH zuciH // (5) yaH-- je . - samatA rU5 kuMDamAM snA. - snAna karIne .- pApathI utpanna thayelA maruM -melane di.tajIne punaH - pharIthI mAM.- malinapaNane na cAti - pAmato nathI ta: - te naM.- aMtarAtmA para: - atyaMta suvi: - pavitra che. (5) je samatA rUpa kuMDamAM snAna karIne pApathI thayelA melane dUra karIne pharI pApa rUpa 58 samajAvavA chatAM kadI dUra karI zakAya tema na hovAthI bhayaMkara che. 59 pA. yo. pA. 2 sU. 5 maNiprabhA TIkA.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 ] 14 vidyA aSTaka melathI malina banatA nathI te aMtarAtmA utkRSTa pavitra che. aMtarAtmA eTale . samyagdaSTi AtmA, samyadRSTi aMze snAtaka--bhAvasnAna karanAra che. kAraNa ke eka vAra paNa samyagdarzana pAmyA pachI kacAre ya (samyagdarzana cAlyuM jAya teA paNa) AyuSya sivAya sAta ka`sa MdhI aMtaHkoDAkoDi sAgarApamathI adhika sthitinA ane utkRSTa rasanA baMdha thatA nathI.60 AthI samyagdaSTi AtmA utkRSTa pApa rUpa melathI kayAreya malina anatA nathI.61 Atmabodho navaH pAzo, dehagehadhanAdiSu / yaH kSipto'pyAtmanA teSu, svasya bandhAya jAyate // (!) a. - zarIra, dhara ane dhanAdimAM A. - AtmapaNAnI buddhi te naya: - navA-leAkeAttara vAdaH - pAza che. yaH - je teSu - zarIrAdimAM mA. - AtmAe kSiptaH -nAkhelA sva. - peAtAnA va. - adha mATe nA. thAya che. (6) zarIra, ghara, dhana vagere padArthamAM Atma 60 siddhAMtanA mata pramANe A mate teA karI utkRSTa sthiti rasa dhAtA nathI. hA. a. 2 gA. 8. 1 ww lakhyu che. kAma graMthika baMdhAya che, paNa utkRSTa
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 vidyA aSTaka [107 paNAnI (=huM paNunI ane mArApaNAnI) buddhi e navIna lekettara) pAza (-baMdhana) che. kAraNa ke e pAza AtmAe zarIra AdimAM nAkhyo hovA chatAM pitAnA ja baMdha mATe thAya che. laukika deraDuM vagere pAza che jenA upara nA hoya tene bAMdhe che. jyAre zarIrAdimAM Atmabodha rUpa pAza te dehAdi upara nAkhe che, to paNa temane bAMdhate nathI, ulaTuM nAkhanArane ja bAMdhe che. A eka Azcarya che ! - mithoyuktapadArthAnA-masaMkramacamakriyA / cinmAtrapariNAmena, viduSaivAnubhUyate // 7 // () mi. - paraspara maLelA jIva-pudagalAdi padArthone sa. - bhinnatA rU5 camatkAra vi.- jJAnamAtra pariNAmavALA vi. - vidvAnathI gva - ja ma. - anubhavAya che. (7) paraspara maLelA jIva-pudgalAdi (dravyaparyAya rU5) padArthonI lakSaNa ane svarUpathI bhinnatAnA camatkArane jJAnamAtranA pariNAmavALA vidvAna ja anubhave che. jIva ane zarIra judAM hovA chatAM paraspara evA otaprota thaI gayA che ke jethI A deha che ane A jIva che, A paryAye zarIranA che ke A
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 ] 14 vidyA aSTaka paryAye jIvanA che evA vibhAga ajJAna vAka anubhavI zakatA nathI, viziSTa jJAnI ja anubhavI zake che. viziSTa jJAnI zarIra ane jIvanA lakSaNAthI baMnene bhinna anubhavI zake che. jIva ane zarIra kevA otapreta che te vize sanmati graMthamAM kahyu` che ke-- aNNoSNANugayANaM imaM ca taM cati vibhayaNamasakaM / jaha duddhapANiyANa jAvanta visesapajjAyA // kAM. 1 gA. 47 dUdha ane pANInI jema thayelA jIva ane (deha rUpa) jeTalA vizeSa paryAya che temAM che ane A pudgalanA=zarIranA paryAya che evA vibhAga karavA azakaya che. paraspara otaprAta pudgala dravyanA A jIvanA paryAya avidyAtimiradhvaMse, dRzA vidyAJjanaspRzA / pazyanti paramAtmAnamAtmanyeva hi yoginaH ||8|| - (8) co. - ceAJIe . - ajJAna rUpI aMdhakAranA nAza thatAM vi. - tattvamuddhi rUpa ajananA sparzI karanArI rR. - dRSTithI A. AtmAmAM vaeN - ja 1. - paramAtmAnai 6. - jue che. (8) ceAgIo mithyAjJAna rUpa aMdhakArane nAza thatAM tattvamuddhi rUpa ajananA spa
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 viveka aSTaka [ 109 karanArI daSTithI pitAnA AtmAmAM ja paramAtmAne jue che. bAhyAtmA = mithyAjJAnI, pahelA guNaThANe rahelA jI. aMtarAtmA = samyagdaSTi, cethAthI bAramA guNa sthAna sudhInA jI. paramAtmA kevalajJAnI, 13-14 guNasthAne rahelA che. 2 viveinma maraNa karma jIvaM ca saMzliSTa, sarvadA kSIranIravat / vibhinnIkurute yo'sau, munihaMso vivekavAn // 1 // (1) 2. - hamezAM kSI. - dUdha-pANInI jema naM.maLelAM varksa gIvaM - karma ane jIvane yaH- je mu. - munirU5 rAjahaMsa vi.- bhinna kare che mana -e vi.- vivekI che. (1) sadA dUdha-pANInI jema paraspara maLelAM jIva ane jJAnAvaraNIyAdi karmane lakSaNAdinA bhedathI bhinna karanAra-samajanAra rAjahaMza jevA sAdhu vivekI che. ajIvathI jIvanA bhedanuM jJAna te viveka. dehAtmAdyakveiko'yaM, sarvadA sulabhI bhave / ' bhavakoTyApi tadabheda-vivekastvatidurlabhaH // 2 // 2 co. zA. pra. 12 gA. 6 vagere, a. sA. gA. 908 vagere.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 viveka aSTaka (2) mave - sa MsAramAM sa. - hamezAM a. - zarIra ane - - prApta thaI zake evA 110] AtmA vagerene aviveka mu. sukhethI tA. - tevuM bheda jJAna che. para Mtu ) kavi - paNa 1. - atyaMta durlabha che. - - ma. - keATi janmathI - (2) saMsAramAM zarIra-jIvAdinA abhedajJAna rUpa aviveka sadA sulabha che. sadA sulabha che. tenuM bhedajJAna koTijanmeAthI paNa atizaya du bha che. durlabha sauMsAramAM saghaLA ya bhavastha jIveA zarIrajIvanA abhedanI vAsanAthI vAsita ja che, bhedmajJAnI kAIka ja hAya che, evA bhAva A zlokano che.63 zuddhe'pi vyomni timirAd, rekhAbhirmizratA yathA / vikArairmizratA bhAdi, tathAtmanyavivekataH // 3 // (3) yathA - jema zudre - svaccha vi - paNa yo. AkAzamAM ti. - timira rAgathI re. - nIla-pItAdi rekhAethI mi. - mizrapaNuM. mAti - bhAse che, tathA - tema (zuddha paNa) A. - AtmAmAM 6. - avivekathI vi. - vikArAthI mi. - mizrapaNuM ( bhAse che. ) - (3) praznaH- zarIra ane jIva tadana judA che e vAta samajAI gaI. have jIvanuM svarUpa kevuM che te kaheA, jIvamAM krodha, mAna, mAyA, lobha vagere vicitra bhAvo dekhAya che. ethI amane jIva krodhAdi sva 63 sa. sA. gA. 4
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 viveka aSTaka [111 bhAvavALo dekhAya che. amArI A daSTi barobara che? uttaraH- nA. AtmA kodhAdi vikArethI rahita zuddha che. prazna - AtmA zuddha che to temAM amane krodhAdi vikAre kema dekhAya che ? uttara - avivekathI= ajJAnatAthI. vivekIne te AtmA krodhAdi vikArathI rahita zuddha dekhAya che. jema zuddha paNa AkAzamAM timira rogathI nIla-pItAdi rekhAo vaDe citra-vicitratA dekhAya che, tema zuddha paNa AtmAmAM ajJAnatAthI kAma-krodhAdi vikAre vaDe mizratA-karma Adi vikAro dekhAya che. AtmA te nirvikAra zuddha che. ajJAnatA timira rega samAna che. kAma-krodhAdi vikAre nIla-pItAdi rekhA samAna che. AtmA svaccha AkAza samAna che. 14 yathA yaudheH kRtaM yuddha, svAminyevopacaryate / zuddhAtmanyavivekena, karmaskandhojitaM tathA // 4 // (4) cA - jema caudhe - yoddhAoe naM - kareluM yuddha - yuddha svA. - rAjA vagere svAmImAM parva - ja 3. - ApAya che, tathA - tema .aviveke zataM - karele - karma pudagalanA puNya-pApa rU5 phaLano vilAsa . - zuddha AtmAmAM (ApAya che.) (4) prazna- jIvamAM karma Adi vikAre 64 a. sA. gA. 75,
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112] 15 viveka aSTaka karanAra te jIva ja che ne ? uttara- nA. prazna- te jIva karma bAMdhe che ema kema kahevAya che ? uttara - upacArathI. jema subhaToe karelA yuddhane (rAjAe yuddha karyuM ema) rAjAmAM upacAra thAya che, subhaToe karele jaya-parAjaya rAjAne kahevAya che, tema aviveke karelA karmapudgalanA puNya-pApa rUpa vilAsane zuddha AtmAmAM Aropa karavAmAM Ave che. avivekanA ge kodhAdi pariNAma thAya che, krodhAdi pariNAmanA yoge kAmaNavargaNAnA pudgale zubhAzubha karmarUpe pariNAme che. AthI karmonuM mULa. kAraNa aviveka-ajJAna che. Ama, avivekathI thayelA. karma rUpa vikAne zuddha AtmAmAM "AtmAe karmo karyA" ema upacAra thAya che. paNa iSTakAdyapi hi svarNa, pItonmatto yathekSate / AtmA'bhedabhramastadvad, dehAdAvavivekinaH // 5 / / (5) yathA - jema va. - jeNe dhatUro pIdho che evo 6. - ITa vagerene mafpa - paNa sva.- suvarNa (rUpe) .jue che, ta. - tema ma. - avivekIne re. - zarIrAdimAM kA. - AtmA sAthe ekapaNAno viparyAsa (jANavo). " 5 sa. sA. gA. 106, a. sA. gA. 796-797, a. upa. a. 2 gA. 29-30-31..
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ viveka aTake. [113 (5) jeNe dhatUre pIdhe che te jema IMTa vagerene paNa kharekhara suvarNa rUpe jue che tema viveka rahita jIvane zarIrAdine vize AtmA sAthe ektAne viparIta baMdha thAya che, arthAt te zarIrAdine ja AtmA rUpe mAne che. icchan na paramAn bhAvAn , vivekAneH patatyadhaH / paramaM mAvajijIna, nAgari nimati dA (6) 5. ma. paramabhAvane 6.- nahi Icchita vi.- viveka rU5 girinA apramattatA rUpa zikharathI adha:nIce 1.- paDe che. (ane) 6. mA. - parama bhAvane - Icchato 3. - avivekamAM na ni. - nimagna thato nathI. (6) paramabhAvene nahi Icchate, eTale ke sAtvika, rAjasa ane tAmasabhAvanI IcchA thavAthI paramabhAva grAhaka (nizcaya) naya saMmata zuddha caitanyanI upekSA karatA, AtmA viveka rUpa parvatanA apramattabhAva rUpa zikhara uparathI nIce paDe che. sarvavizuddha AtmabhAvanuM anveSaNa karato AtmA avivekamAM nimagna thatuM nathI. 66 A lekane bhAva bAlAvabedha (bA)nA AdhAre lakhyuM che. nIcenuM vikena enA AdhAre lakhyuM che.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114] 15 viveka aSTaka prazna - rAjasa ane tAmasa bhAva azubha hovAthI tenI IcchA thavAthI viveka rUpa parvatathI nIce paDe e barAbara che. paNa sAtvika bhAva (kSApazamika bhAva) zubha hevAthI tene IcchanAra zA mATe viveka rUpa parvatathI nIce paDe? uttaraje sAdhaka hajI adhyAtmanI ucca kakSAe pahoMce nathI tene mATe sAtvika bhAvanI icchA lAbha kare che. paNa adhyAtmanI ucca kakSAmAM te zuddha caitanya bhAvamAM ramaNatA ja lAbha kare che. AthI adhyAtmanI uccakakSAe pahoMcele sAdhaka te zuddha caitanyabhAvane ja Icache che. Ane bhAva A pramANe che: - uccakakSAnA sAdhakane tapa vagerenA prabhAvathI aneka viziSTatAothI bharelI aneka prakAranI addhi-labdhio pragaTe che. paNa AtmaramaNatAmAM lIna banelA mahAtmAo pragaTelI ddhi-labdhio pratye upekSA bhAva dhAraNa kare che, labdhione upayoga karavAnI IcchA rAkhatA ja nathI, tathA labdhio maLavA badala ahaMkAra karatA nathI. jema anAja meLavavAnA AzayathI dhAnya vAvatA kheDUtane anAjanI sAthe sAthe ghAsa maLI jAya te badala abhimAna thatuM nathI, tema muktinI kAmanAthI tapa-dhyAnamAM magna
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 viveka aSTaka [115 rahetA (cakavatI mahAbhA sanakumAra vagere) uccakakSAnA sAdhakane (AnuSaMgika phaLa rU5) labdhio maLI jAya te tenuM abhimAna thatuM nathI. have je kaI sAdhakane tevA prakAranA nimittithI trAddhi-labdhiomAM Asakita ke ahaMbhAva AvI jAya to e mahAtmA A lekamAM kahyuM tema viveka rUpa parvatanA apramAda rUpa zikharathI nIce paDe che. labdhione upayoga kare e pramAda che. kAmanA gharamAM pezIne kAmane mAranArA mahAtmA sthUlibhadrajI sAdhvIjI bahene vaMdanAthe AvatA labdhine upaga karyo e bInA pramAda tarIke suprasiddha che. Ano sAra e AvyuM ke ucca kakSAnA sAdhakemAM paNa je sAdhakane viSayecchA Adi rAjasa-tAmasa bhAvanI IcchA ane labdhio vagerenI IcchA (Asakti ke ahaMkAra) rUpa sAtvika bhAvanI IcchA e traNa IcchAomAMthI kaI paNa IcchA thaI jAya tenuM adhaHpatana thAya che. je sAdhaka A traNe bhAvo pratye udAsIna banI kevaLa zuddhacaitanya bhAvane ja Icche che te AgaLa dhape che.' A ja viSayane pAtaMjala yogazAstramAM viSaya
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116] 15 viveka aSTaka vairAgya ane guNa vairAgya e be prakAranA vairAgyathI kahevAmAM AvyuM che. viSaya vairAgya eTale viSaya pratye anAsakti. guNa vairAgya eTale tapathI pragaTatI labdhi vagere guNa pratye anAsakita. nIcalI kakSAnA sAdhakamAM viSayavairAgya hoya che. uccakakSAnA sAdhakamAM baMne vairAgya hoya che. uccakakSAnA sAdhake jema viSaye pratye udAsIna hoya che, tema tapa AdithI pragaTelI Rddhi-labdhio rUpa guNo pratye paNa udAsIna hoya che. AvA mahAmAo sAdhanAmAM khUba AgaLa vadhe che tyAre te temanAmAM mekSanI IcchA paNa na rahevAthI saMsAra ane mekSa baMne pratye niHspRha banI jAya che. [mULa zlekamAM rahelA vivAre: e padane bAlAvabodha (TabA)mAM "viveka rUpa parvatanA apramattabhAva rUpa zikhara uparathI" e artha karyo che. AthI ahIM paNa te ja artha lakhe che.] AtmanyevAtmanaH kuryAd, yaH SaTkArakasaMgatim / kAvivekajvarasyAsya, vaiSamyaM jaDamajanAt ? // 7 // 67 a. sA. vairAgyaviSaya adhikAra saMpUrNa, pra. 2. gA. 255, a. upa a. 2 gA. 6-7, pA. e. pA. 1 sU. 15-16.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 viveka aSTaka [117 (7) yaH - je mA. - AtmAmAM 4 - ja mA.AtmAnA . - cha kArakane saMbaMdha 3. - kare, . - ene ga. - pudgalamAM mana thavAthI sa. - aviveka rUpa varanuM hai.- viSamapaNuM - kyAMthI hoya) ? (7) AtmAmAM ja AtmAnA cha kArakanA arthane ghaTAvanArane pugalanI magnatAthI thatA aviveka rUpa javaranI viSamatA kyAMthI hoya ? - jANavAnI kriyAthI AtmAmAM ja che kArakanI ghaTanA A pramANe che- je svataMtrapaNe kiyA kare te rtA. AtmA sahajabhAvathI svataMtrapaNe jANavAnI kriyA kare che mATe AtmA kartA che. kiyAnA phaLane Azraya te karma. ahIM jANavAnI kiyAnuM phaLa jJAna che. tene Azraya AtmA che. kAraNa ke AtmAe jANavAnI kiyAthI zuddha AtmAne ja jANavAno che. (AtmA sivAya bIjuM kazuM jANavAnuM nathI) kiyAmAM je sAdhakatama-prakRSTa upakAraka hoya te karaNa jANavAmAM jJAnapaga atyaMta jarUrI che. jJAnapaga vinA na jANuM zakAya. AtmA jJAnopayogamaya che. AthI AtmA ja karAyuM che. kiyAthI je abhipreta hoya te saMpradAna. jANavAnI kyiAthI AtmA ja abhipreta che. 68 dhAtrathariyAkAzrayaa jarmatatvam (zabdendu zekhara)
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118] 15 viveka aSTaka kAraNa ke AtmA mATe ja jANavAnuM che. chUTA paDavAnI avadhi-hada te apAdAna. jANavAnI kriyAmAM pUrva pUrva jJAnaparyAyathI uttara uttara jJAnaparyAye vadhAre zuddha che. AthI pUrva pUrva jJAnaparyAthI uttara uttara jJAnaparyAye chUTA paDe che-judA paDe che. ahIM uttara uttara jJAnaparyAyAnI judA paDavAnI avadhi-hada pUrva pUrva jJAnaparyAya che. AtmA jJAnaparyAya rUpa che. AthI AtmA apAdAna che. kiyAne AdhAra te adhikaraNa. AtmAmAM ja jJAna thavAnuM che mATe jANavAnI kiyAne AdhAra AtmA che. Ama jANavAnI kriyAthI AtmAmAM cha kAraka ghaTAvavAthI AtmA AtmAvaDe AtmA mATe AtmAmAMthI AtmAmAM AtmAne jANe che e artha thAya.71 saMgamAa vina, nAlitaM mune ! vRtiSAhala varma- pAchalAmaM mata DhA 69 ahIM buddhisaMsarga pUrvaka apAdAna che. 70 adhikaraNanI A vyAkhyA sAmAnyathI lakhI che. vyAkaraNanA niyamanI dRSTie te karma ke kartAne AdhAra te adhikaraNa. AtmAmAM cha kArakanI ghaTanA aneka rIte thaI zake che. ahIM karelI ghaTanA bAla jIvo samajI zake eTalA mATe bahu ja sthUlathI che.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 mAdhya aSTaka [119 (8) vi. zA.- viveka rUpa sarANathI 3 - atyaMta tIrNa kareluM (ane) pR.- saMteSa rUpa dhAravaDe ugra muHmuninuM saM.- saMyama rUpa zastra - karma rUpa zatrune cheda karavAmAM samartha ma. - thAya. (8) saMteSa rUpa dhArathI utkaTa ane viveka rUpa sarANathI atizaya tIkSaNa kareluM muninuM saMyama rUpa zastra karma rUpa zatrunuM chedana karavA samartha che. atha mAdhyasthyASTakam // 16 // sthIyatAmanupAlambha, madhyasthenAntarAtmanA / kutarkakarkarakSepaistyajyatAM bAlacApalam // 1 // (1) saM. - zuddha aMtaraMga pariNAmathI ma.- rAga-dveSane baMne paDakhe rAkhIne-madhyastha thaIne sa. - Thapake na Ave tevI rIte strI. - raho. 3. -kuyukti rUpa kAMkarA nAkhavAthI vA. - bAlyAvasthAnI capaLatAne ca. - chaDI do. (1) zuddha aMtaraMga pariNAmethI madhyastha thaIne Thapake na Ave tema raho. Thapake na Ave e mATe kuyuti rUpa kAMkarA nAMkhavAnI bAlacapalatAne tyAga karo. 72 zuddha aMtaraMga pariNAmethI eTale dekhAvathI nahi, kiMtu aMtarathI.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 ] 16 mAdhyasthya aSTaka manovatsa yuktigava, madhyasthasyAnudhAvati / tAmAkarSati pucchena, tucchAgrahamanaH kapiH // 2 // (ra) ma. - madhyastha puruSanA ma. - mana rUpa vAcharaDA * - yu. - yukti rUpa gAyanI . pAchaLa doDe che. 3. - tuccha w - AmrahavALA puruSane mana rUpa vAMdarA tAM - yukti rUpa gAyane pu. - puchaDAthI mA. - kheMce che. SUG - (2) madhyastha puruSanA mana rUpa vAchA yukti rUpa gAyanI pAchaLa doDe che. kadAgrahavALA puruSanA mana rUpa vAnara yuktine puchaDAthI kheMce che. madhyasthanuM citta jyAM yukti haiAya tyAM jAya che, ane kadAgrahInuM citta yuktinI kadanA kare che. madhyastha yukti pramANe siddhAMtane siddha kare che, jyAre kadAgrahI yuktinI upekSA karIne ke yuktine game tema kheMcIne cena kena prakAreNu svapakSa-peAte mAneluM siddha karavA mathe che. yuktine yogya rIte upayAga na karavA e yuktinI kannuthanA che. kadAgrahI svapakSa siddha karavA yuktine ayeAgya rIte upayAga karIne yuktinI kadanA kare che, madhyasthanI dRSTi tattva tarapha hAya che, ane kadAgrahInI dRSTi svapakSa tarapha hAya che.3 73 a. sA. gA. 484, a. upa. a. 1 gA. huM
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 mAdhyazya aSTaka [121 nayeSu svArthasatyeSu, mogheSu paracAlane / samazIla mano yasya, sa madhyastho mahAmuniH // 3 // - (3) davA. -potapotAnA abhiprAyathI sAcA (ane) 5. - bIjA nAnA vaktavyanuM nirAkaraNa karavAmAM mo.niSphaLa naM. - namAM 2.- jenuM mana - mana .- samasvabhAvavALuM che : ma. - te mahAna muni ma-madhyastha che. (3) potapotAnA abhiprAye sAcA ane bIjA nAnA vaktavyanuM nirAkaraNa karavAmAM niSphaLa namAM jenuM mana samAnabhAva dhAraNa kare che, arthAt A na sAcA che ane A na juThThA che ema vibhAga karyA vinA badhA ne pratye samabhAva rAkhe che te mahAmuni madhyastha che. 'svasvakarmakRtAvezAH, svasvakarmabhujo narAH na rAgaM nApi ca dveSa, madhyasthasteSu gacchati // 4 // (4) nara - manuSya sva. - potapotAnA karmamAM jeNe Agraha karyo che evA, arthAt svakarmAparavaza (ane) 23potapotAnA karmane bhogavanArA che. tevuM - tevA manuSyamAM ma. - madhyastha puruSa 2 - rAgane ka. - pAmato nathI, 2 - ane dveSa - hepane vi- paNa na .- pAmato nathI. - (4) potapotAnA karelA karmane vaza banelA, 74 a. 1 gA. vi. A. bhA. gA. 2272, a. upa. 61 thI 64, sa. tarka kAMDa 1 gA. 28
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122] 16 mAdhyastha aSTaka ane pitapotAnA karmanA phaLane bhegavanArA manuSyamAM madhyastha puruSa rAga-dveSa karate nathI. manaH syAd vyApRtaM, yAvatparadoSaguNagrahe / kArya vyagraM vara tAvanmadhyasthenAtmabhAvane // 5 // (5) jA. - jyAM sudhI mana: - mana 5.- pArakA doSa ane guNane grahaNa karavAmAM AvyA.- pravarteluM cAtu - hoya tA.- tyAM sudhI ma. - madhyastha puruSe mA. - AtmadhyAnamAM kaca' - Asakta thai - karavuM varaM - zreSTha che. (5) jeTale TAIma pArakAnA deSa ane guNa grahaNa karavAmAM mana rekAyeluM rahe che, teTale TAIma tene madhyastha puruSe AtmadhyAnamAM rata rAkhavuM sAruM che. prazna- bIjAnA doSo jevA, vicAravA ke bolavA e doSarUpa che. paNa bIjAnA guNo vicAravA jevA ke bolavA e te guNa che. AthI pArakAnA guNe zA mATe grahaNa na karavA? uttara - maganuM pANI ane dUdha baMne pauSTika ane uttama che. chatAM regIne te maganuM pANI ja lAbha kare, paNa niraMgI mANasane A bemAM kenAthI vadhAre lAbha maLe? maganuM pANI le to tene nukazAna nathI, paNa dUdhapAnathI maLatA adhika lAbhathI vaMcita rahI jAya che. sUkSamadaSTithI vicArIe to AmAM nukazAna paNa che. adhika lAbhathI vaMcita rahevuM e jevuM tevuM
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 mAdhyastha aSTaka [ 123 nukazAna nathI. regI prAthamika avasthAmAM maganA pANInuM sevana karIne nirogI banI jAya ane dUdhanuM sArI rIte pAcana karavAnI zakti AvI jAya, chatAM maganuM pANI ja pIvAnuM cAlu rAkhe te zuM e pUrNa zakti meLavI zake ? pachI te e dhIme dhIme maganA pANInA sthAne dUdhanuM sevana kare ane aMte maganuM pANI sarvathA cheDI kevaLa dUdhanuM ja sevana kare. e ja pramANe prastutamAM paraguNagrahaNa maganA pANI tulya ane AtmadhyAna dUdha samAna che. nIcalI kakSAnA sAdhaka mATe paraguNagrahaNa lAbhadAyI che, paNa ucca kakSAnA sAdhakane paraguNagrahaNathI thatA lAbhanI apekSAe AtmadhyAnathI adhika lAbha thAya che. AthI ja prastuta graMthakAra mahAtmAe bAlAvabedha (TabA)mAM lakhyuM che ke-"parane vize mana te ciMtA svarUpa che, ane AtmAne vize mana te samAdhi svarUpa che. ciMtAmAM ja rahenAra samAdhi na pAmI zake. AthI guNa-doSa sarva cheDIne AtmAthI abhinna jJAna-darzana-cAritra rU5 ranatrayImAM lIna rahevuM joIe.75 75 pra. 2. gA. 184
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124] 16 mAdhyastha aSTaka [sAthe sAthe e paNa na bhUlavuM joIe ke, jyAM sudhI samAdhinI avasthAmAM pahoMcavAnI yegyatA na Ave tyAM sudhI paraguNagrahaNa Adi ciMtA Avazyaka che.] vimitra 3 juthAra , samudra saMhitAmavA madhyasthAnAM paraM brahma, prApnuvantyekamakSayam // 6 // (6) rUva - jema sa.- nadIonA judA judA paNa mArgo eka) sa. - samudrane maLe che, tema) ma.- madhyasthAnA vi. pa pa. - judA judA paNa mArgo i - eka . - kSaya rahita varaM caihna - utkRSTa paramAtma svarUpane prA. - prApta kare che. (6)jema nadIonA judA judA paNa mArgo samudrane maLe che, tema apunabaMdhaka, samyagdaSTi vagere madhyasthanA (muktipadanA) judA judA mArgo-upAya kSaya rahita eka parabrahmane prApta kare che. arthAta madhyastha banIne muktinI sAdhanA karanArA badhA meDA vahelA kevalajJAna pAmIne paramAtmA bane che. svAgamaM rAgamAtreNa, dveSamAtrAt parAgamam / na zrayAmastyajAmo vA, kintu madhyasthayA dRzA // 7 // (7) sva.- pitAnA zAstrane rA. - kevaLa rAgathI . - svIkAratA nathI, vA.athavA va.- paranA zAstrane de.- kevala dveSathI ca.- tajatA nathI. vuiM - paraMtu
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 mAdhyazca aSTaka [ 125 5. da-madhyastha daSTithI svIkAra ane tyAga karIe chIe, (7)ame (satyAsatyano vicAra karyA vinA) kevaLa rAgathI pitAnA siddhAMtane svIkAra karatA nathI, tema kevaLa SathI para siddhAMtano tyAga karatA nathI. kiMtu madhyastha daSTithI vicAra karIne svasiddhAMtane svIkAra ane para siddhAMtane tyAga karIe chIe. madhyasthayA dRzA sarveSvapunarbandhakAdiSu / cArisaMjIvinIcAra-nyAyAdAzAsmahe hitam // 2 // (8) . ma.- apunabaMdhakAdi badhAmAM ma. Ta. - madhyastha dRSTithI vA. - (cAri = ghAsa) ghAsa sAthe saMjIvanI carAvavAnA dRSTAthI hita - kalyANa sA.- icchIe chIe. (8) ame apunabaMdhaka Adi sarva prakAranA mAM madhyadaSTithI cArisaMjIvanIcAra nyAyathI hita IcchIe chIe. ahIM Adi zabdathI mArgAbhimukha, mArga patita, avirata samyagdaSTi, dezavirati ane sarvavirati ja samajavA. 76 lo. ta. ni. gA. 18 thI 20, 32 - 33 tathA 38 - 39, agavya. ThA. gA. 29. ce. biM. gA. pa24.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126] 16 mAdhyastha aSTaka - saMkSepamAM cArisaMjIvanI cAra nyAya saMbaMdhI kathA- zrAvastI nagarImAM eka brAhmaNaputrI hatI. tenI eka atyaMta prItipAtra sakhI hatI. vivAha thavAthI baMne judI paDI. eka vAra sakhI brAhmaNaputrIne maLavA gaI. brAhmaNaputrIne udAsIna joIne sakhIe udAsInatAnuM kAraNa pUchyuM. brAhmaNaputrIe kahyuM. mArA pati mane AdhIna nathI tethI huM duHkhI chuM. sakhIe tene zAMtvana ApatAM kahyuM : huM vanaspatinI jaDI ApuM chuM. te jaDI tuM tArA patine khavaDAvI de che, jethI te baLada banI jaze. brAhmaNaputrIe patine jaDI khavaDAvI baLada banAvI dIdhuM. pachI tene duHkha thayuM. te haMmezAM tene bahAra carAvavA laI jatI hatI. eka divasa te eka vaDavRkSanI nIce baLadane carAvatI beThI hatI. A vakhate eka vidyAdharayugala e vaDanI zAkhA upara besI ArAma letuM hatuM. baMnenA vArtAlApamAM vidyAdhare kahyuM : A baLada svAbhAvika nathI, jaDInA prayogathI manuSya maTI baLada thayo che. have je A vRkSa nIce rahelI saMjIvanI nAmanI jaDI khavaDAvavAmAM Ave to te pharI baLada maTI manuSya banI jAya. brAhmaNaputrIe A sAMbhaLI baLadane saMjIvanI khavaDAvavAnuM vicAra 77 che. biM. gA. 119
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 mAdhyastha aSTaka [ 127 karyo. paNa te saMjIvanIne oLakhatI na hatI. AthI teNe vaDavRkSa nIce rahelI badhI vanaspati baLadane carAvI dIdhI. badhI vanaspatinI sAthe saMjIvanI paNa AvI gaI. AthI tene pati baLada maTI manuSya thaye. jema ahIM baLada badhI vanaspatine caratAM caratAM saMjIvanI paNa carI gaye, ethI baLada maTI manuSya thayuM. tema prastutamAM apunabaMdhaka vagere jIva zuddha mokSamArgane jANatA nathI, paNa pite mAnelA darzanamAM kahelI mekSa mATenI kiyA karatAM karatAM zuddha mekSamArga pAme che ane Atmahita sAdhe che. apunabaMdhakaH- je jIva rAgAdidane hAsa thavAthI AyuSya sivAya sAta karmanI aMtaHkeDArkaDi sAgarepamathI adhika sthitine khapAve che ane bhaviSyamAM pharI kyAre ya aMtaHkeDArkaDi sAgarepamathI adhika sthitine baMdha kare nahi te apunabaMdhaka che. prazna-egazAstromAM apunabaMdhakanI vyAkhyA mAM pharI (sAta karmanI) utkRSTa sthiti na bAMdhe ei ullekha che. AthI ahI aMta:keDArkeDi sAgarepamathI adhika sthiti na bAMdhe ema kema
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128] 16 mAdhyazca aSTaka kahyuM ? uttara - apunabaMdhaka jIne zAstramAM dharmaprAptine egya kahelA che. yathApravRttikaraNamAM AvyA vinA dharmaprAptinI yogyatA Ave nahi. yathApravRttikaraNamAM AyuSya sivAya badhA karmono sthitibaMdha aMtaHkaDAkaDi sAgarepamathI vadhAre na thAya. tathA apunabaMdhakane gazAmAM (prAyaH) vardhamAna guNavALe kahyo che. AthI te prApta thayelI avasthAthI pAcho paDato nathI. Ama, arthapattithI siddha thAya che ke apunabaMdhaka jIva aMtaHkaDAkaDi sAgaropamathI adhika sthitine baMdha na kare. - apunabaMdhaka jIva niyamA caramAvartakALamAM Avela hovAthI zukUlapAkSika hoya che. keI paNa jIvanA AdhyAtmika vikAsanA pagaraNa apunabaMdhaka avasthAthI maMDAya che. apunabaMdhakanA lakSaNe - (1) tIvrabhAvathIutkaTa rAgAdipUrvaka pApa karma na kare. (2) bhayAnaka saMsAra pratye bahumAna-AdarabhAva na hoya, arthAt temAM tIvra Asakti na hoya. (3) sarvatra ucita rIte varte, eTale ke dhana meLavavAmAM nyAya rAkhave, AMgaNe atithi Ave te egya satkAra kare vagere aucityane jALave. dharmasthAna, bajAra,
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 madhya aSTaka [ 29 musApharI, ghara, kuTuMba, samAja vagere sthaLe jyAM jevuM aucitya sAcavavAnuM hoya tyAM tevuM aucitya svazakti adi mujaba sAcave. jema mayUrazizunA pachAmAM AkarSaka ga-citra svAbhAvika hoya che, pIchAne kaI cItaratuM nathI, tema apuna"dhaka jIvamAM A guNe paranA dabANa ke bhaya Adi vinA svAbhAvika-sahajabhAve hoya che. mArgAbhimukha-mAgapatitaH- jyAre rAgAdi vizeSa rUpe ghaTe che tyAre apunabaMdhaka jIva mArgabhimukha ane mArga patita bane che. mArga eTale viziSTa (caturthAdi) guNasthAnanI prApti karAvanAra svAbhAvika (mithyAtvametAdinA) pazama vize SathI thatI sarSane pisavAnI lAMbI naLInI jema cittanI saraLa gati. cittanI saraLa gati eTale cittamAM kadAgraha, viSayatRSNA Adi rUpa vakatAnA tyAgathI madhyasthatA saMteSa Adi guNene prAdurbhAva 78 keInA mate A be avasthAo apunabaMdhathI UtaratI keTinI che. 79 jaMgalamAM sarSa vAMza vagerenI naLImAM pesI jAya che. A naLI saraLa hoya che. je naLI vAMkI hoya te saryA temAM pesI zake nahi.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130] 17 nibha, aSTaka je jIva AvA mArga tarapha vaLe heya, arthAt mArgamAM pravezavAnI yegyatA prApta karI hoya, paNa mArgamAM praveza na karyo hoya te mArgAbhimukha kahevAya ane jeNe e mArgamAM praveza karI dIdhuM. hoya te mArga patita kahevAya." atha nirbhayASTakam // 17 // yasya nAsti parApekSA, svabhAvA'dvaitagAminaH / tasya ki na bhayabhrAnti-klAntisantAnatAnavam ? // 1 // (1) sva.- svabhAvanI ekatAne pAmelA .- jene - bIjAnI apekSA nA.-nathI, ta.- tene ma.- bhayanI brAnitathI thayela khedanI paraMparAnuM alpapaNuM jiM na - zuM na hoya ? (1) kevaLa AtmasvabhAvamAM ramanArA ane paranI (devaleAkAdi sukhanI) apekSAthI rahitane bhayanI bhrAntithI thatA khedanI paraMparA pAtaLI banI jAya che. 80 che. biM. gA. 179, u. 5. gA. 253, tA. ThA. 14 gA. 2-4, paMcA. 3 mA. 3, la. vi. magnakhANuM pada,
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 nirbhaya aSTaka [131 . AvA munie sAta prakAranA bhayathI rahita hovAthI bhayathI thatA duHkhathI rahita hoya che. jagatanA mUDha ane hAya ! dhana jatuM raheze te ? hAya ApaNe lUMTAI jaIzuM to ? AvI AvI aneka jAtanI bhrAnti-zaMkA thAya che, arthAt bhaya AvavAnI zaMkA rahyA kare che. bhayanI zaMkAnA kAraNe kheda-ciMtA anubhave che. eka bhayanI zaMkA thaI. mana ciMtAtura banyuM. A bhayanI zaMkA dUra thaI na thaI tyAM te bIjI bhayazaMkA UbhI thaI ane mane ciMtAmAM paDyuM. jema tema karIne e ciMtA gaI tyAM to vaLI trIjI bhayazaMkA utpanna thaI ane manamAM ciMtA UbhI thaI Ama mUDhajIne bhayazaMkAthI thatA khedanIciMtAnI paraMparA-pravAha cAlyA kare che. AnuM kAraNa paranI apekSAthI parabhAvamAM ramaNatA che. munio paranI apekSAthI rahita banI AtmasvabhAvamAM 81 hileka (manuSyane manuSyathI bhaya... ), paraleka (=manuSyane devAdithI bhaya), AdAna (koI mAruM dhana vagere laI leze evo bhaya), akasmAta (=dharatI kaMpa vagere), AjIvikA (= jIvananirvAha), apajaze ane maraNa ema sAta prakAre bhaya che.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132] 17 nirbhaya aSTaka ramanArA heAvAthI emane bhayabhrAntithI thatA kheH- citA na hAya, bhavasaukhyena kiM bhUri- bhayajvalanabhasmanA ? | sadA bhayojjhitajJAna- sukhameva viziSyate // 2 // - (2) maiM. - ghaNA bhaya rUpa agninI rAkha jevA ma.. saMsAranA sukhathI triM - zuM ? sA - hamezAM meM. - bhayarahita jJAna sukha ja vi. - sarvAdhika che. - (ra) bahu bhaya rUpa agninI rAkha samAna saMsAra sukhAthI zuM? arthAt saMsArasukha bhaya rUpa agnithI khaLI gayeluM hAvAthI nakAmuM che. sadA bhayathI rahita jJAnasukha ja sarva sukhAthI uttama che.2 na gopyaM kvApi nAropyaM, heyaM deyaM ca na kvacit / va macena muneH speya, dhairya jJAnena pazyata: ? rU| - w (3) jJeya" - jANavA yAgyane jJa. - jJAnathI 1. - jotA muneH - munine vArSi - kayAM ya paNa na maLe. - chupAvavA ceAgya nathI. / . - mUkavA ceApya nathI, daiva - chADavA yAgya 6 - ane teya - ApavA nathI. AthI munimAM ma. - bhaya va - kayAM zreya - rahe ? (3) jANavA yAgya vastune jJAnathI jANatA munine kayAMya chupAvavA jevuM nathI, tenI pAse tra - kAM ya ceAgya 6 - 82 pra. 2. gA. 184
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 nirbhaya aSTaka [ 134 kayAMya rAkhI mUkavA jevuM nathI, kyAMya choDavA jevuM nathI, ane kyAMya ApavA jevuM nathI. AthI munine kyAMya bhaya hoto nathI. ekaM brahmAstramAdAya, nighnanmohacamU muniH / bibheti naiva saMgrAma-zIrSastha iva nAgarAT // 4 // (4) U - eka vra.- AtmajJAna rUpa zastrane mA. - laIne mo.- mohanI senAne niM.- haNatA muni - muni saMsaMgrAmanA mekhare rahelA nA. - uttama hAthInI rUva - jema na vi. - bhaya pAmato nathI. (4) zuddhajJAna rUpa zastra pakaDIne mehanI senAnA cUrecUrA karatA muni yuddhanA mokhare rahelA zreSTha hAthInI jema bhaya pAmatA ja nathI. ' mayUrI jJAnadRSTizcet, prasarpati magovane / veSTanaM bhayasarpANAM, na tadAnandacandane // 5 // (5) je- je rUA. 4.- jJAnadaSTi rU5 Dhela ma.mana rUpa vanamAM - vicare che, te - to mA.- AtmAnaMda rU5 caMdana vRkSamAM ma. - bhaya rUpa sApanuM che. - vIMTAvuM - thatuM nathI. (5) mana rUpa vanamAM meralI jevI jJAnadaSTi pharatI hoya to AnaMda rUpa caMdanavRkSamAM bhaya rUpa sarpo na vIMTAya.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 ] 17 nirbhaya aSTaka kRtamohAstra vaiphalya, jJAnavarma bibharti yaH / kva bhIstasya ka vA bhaGgaH karmasaGgarakeliSu ? // 6 // (!) . - karyu che. meAha rUpa zastranu niSphaLapaNu jeNe evuM jJA. jJAna rUpa bakhtara yaH - je vi. - dhAraNa kare che ta. - tene - karmInA saMgrAmanI krIDAmAM mIH bhaya 6 - kAMthI ( hAya ) kayAMthI ( hAya ) ? - ? vA -- athavA mazaH - parAjaya - - (6) mehanA zasrane niSphaLa karanAra jJAna akhtarane je pahere che tene kamanA yuddhanI krIDAmAM na bhaya hAya ane na tA parAjaya hAya. tUlavallaghavo mUDhA, bhramantya bhayAnilaH / maijaDa romAvi teona-cchiAnAM tuvaaADA - (7) tU. AkaDAnA rUnI jema ru. - halakA mUddAH avivekI jatA ma. - bhaya rUpa vAyuthI atre - AkAzamAM zra. - bhame che. tu - paNa jJa|.jJAnathI atyaMta bhAre puruSonuM . romAvi - eka rUMvADu paNa na . - pharakatuM nathI. - (7) AkaDAnA rUnI jema halakA mUDha jIvA bhaya rUpa pavanathI AkAzamAM (lAkAkAzamAM) bhrame che. jJAnathI bhAre banelA muninu tenAthI (-bhaya rUpa pavanathI) eka rUvADuM paNu pharaketu nathI. 83 halakA kema che te jaNAvavA mUDha vizeSaNu mUkayu che. tattvajJAna rahita hovAthI halakA che.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 anAtmaprazaMsA aSTaka citte pariNataM yasya, cAritramakutobhayam / akhaNDajJAnarAjyasya, tasya sAdhoH kuto bhayam // 8 // [175 (8) caM.- jenA citte - cittamAM zra. - jenAthI kAIne bhaya nathI ( athavA jemAM kAIthI bhaya nathI ) evuM cA. - cAritra 5. - pariNameluM che, ta. - te jJAna rUpa rAjyavALA sAtheAH - sAdhune bhaya hAya ? jJa. - akhaMDa ta maya - kAMthI (8) jemAM keAIthI bhaya nathI evuM cAritra jenA cittamAM pariNamyuM che, ane akhaMDita jJAna rUpa sAmrAjya jene prApta thayuM che te sAdhune cAMthI bhaya hAya 4 atha anAtmaprazaMsASTakam // 18 // guNairyadi na pUrNA'si kRtamAtmaprazaMsayA / guNairevAsi pUrNazcet kRtamAtmaprazaMsayA // 1 // > - - - (1) ddi - jo zuI: - kevalajJAnAdi guNAthI dhULa : - paripUrNa / si - nathI, (tA ) . - potAnI prazaMsAthI mruta -sayu`.. cet - jo munaiH - guNAthI pU`: - pUrNa va-ja atti - che ( teA ) A. - peAtAnI prazaMsAthI taM - sa (1) mahAnubhAva ! jo tu` kevaLajJAna Adi 84 pra. 2. gA. 119
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136] 18 anAtmaprazaMsA aSTaka guNethI pUrNa nathI te jAta prazaMsA nakAmI che. je tuM guNethI pUrNa che te paNa jAta prazaMsAnI jarUra nathI. je guNethI apUrNa che tene AtmaprazaMsA karavI egya nathI. kAraNa ke tenAthI phegaTa phulAvAnuM thAya che. je guNothI pUrNa che tene AtmaprazaMsA karavAnI jarUra ja rahetI nathI. kAraNa ke enA guNe gulAbapuSpanI suvAsanI jema svataH cetarapha phelAya che. savAra; 30mIthAti AcaraNa ja kuLane kahe che e nyAye svayameva guNe pragaTa thAya che. A yodramasya mUlAni, svotkarSAmbhaHpravAhataH / puNyAni prakaTIkurvan, phalaM kiM samavApsyasi ? // 2 // (2) che. - kalyANa rUpa vRkSanA pu. mU.- puNya rUpa mULIyAne . -pitAnA utkarSavAda rUpa pANInA pravAhathI pra. - pragaTa karatA kahyuM " sa. - phaLa zuM pAmIza ? (2) skarSa rUpa pANInA pravAhathI kalyANa rU5 vRkSanAM mULiyAM jevAM sukRtone pragaTa karatA tuM phaLa nahi pAme. je vRkSanAM mULiyAM pragaTa thaI jAya te vRkSamAM phaLa na Ave. 5 85 a. ka. adhi. 11 gA. 10
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 anAtmaprazaMsA aSTaka [137 AlamvitA hiMtAya syuH paraiH svaguNarazmayaH / , ahAM svayaM gRhItAstu, pAtayanti bhaSodadhau // 3 // - (3) zraMddo - Azcaya che ke - 12H - khIjAoe mA.grahaNa karelA va. - peAtAnA guNarUpa doraDAM di. - hita mATe yuH - thAya che, svayaM - pAte raddItAstu - grahaNa karyA heya teA ma. - bhavasamudramAM vA. - pADe che. - (3) khIjAoe ( stuti ArdithI ) grahaNu karelA svaguNu rUpa doraDAM hita mATe thAya--bhava rUpa kUvAmAMthI bahAra kADhe; paNa jo svayaM grahaNu karyAM. hAya tA bhava rUpa samudramAM pADe che. uccatvadRSTidoSottha- strotkarSajvarazAntikam / pUrvapuruSasiMhayo, bhRzaM nIcatvabhAvanam ||4| (4) pU. - pUrve thayelA mahApuruSA rUpa si MhaiAthI mAM atyaMta zai.-nyUnapaNAnI bhAvanA 3. uccapaNAnI dRSTinA doSathI thayela svAbhimAna rUpa jvaranI zAMti karanAra che. (4) pUrve thaI gayelA mahApuruSe rUpa sihAthI atizaya hInapaNAnI bhAvanA uccapaNAnI dRSTi rUpa doSathI utpanna thayela svAbhimAnanA bhAva rUpa jvarane maTADe che. jJAnAddiguNAthI bharelA gautamasvAmI vagere pUrvInA mahApuruSa kayAM ? ane nirguNu huM kayAM ? e mahApuruSAnI apekSAe mArAmAM kaMI ja nathI
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138] 18 anAtmaprazaMsA aSTaka ema vicAravAthI ahaMkAra ghaTe che. ahaMkAra ghaTavAthI tkarSa paNa ghaTe che. jema kapha Adi deSathI tAva Ave che tema huM kaMIka chuM evI uccapaNuMnI daSTi rUpa deSathI ahaMkAra thAya che. eTale jema kapha vagere deSa dUra thatAM tAva dUra thAya che tema ukta bhAvanAthI ahaMkAra doSa dUra thAya che. zarIrarUpalAvaNya-grAmArAmadhanAdibhiH / utkarSaH paraparyAyazcidAnandaghanasya kaH ? // 5 // (5) vi.- jJAna ane AnaMdathI bharapUra AtmAne za. zarIranA rUpa ane sauMdarya, gAma, bagIcA ane dhana Adi rUpa .- paradravyanA dharmothI 3. - abhimAna :-ze ? (5) cidAnaMdathI pUrNane zarIra, rUpa, lAvaNya, gAma, bagIco, dhana Adi paradravya dharmothI atizaya abhimAna che ? athAt zarIra AdithI abhimAna kara e cidAnaMdapUrNa mATe ThIka na gaNAya. , uttama puruSa pArakA dhanathI pitAne dhanavAna na mAne, kAraNa ke tenAthI ene kaI lAbha thato nathI, AthI te pArakA dhanathI abhimAna na kare. te pramANe vivekI AtmA zarIra Adi paraparyAthI pitAne guNavAna na mAne, kAraNa ke enAthI
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 anAtmaprazaMsA aSTaka [139 pitAne kaI lAbha thatuM nathI. AthI te zarIra AdithI abhimAna na kare. zuddhA: pratyAtmasAmyena, paryAyAH paribhAvitAH / azuddhAzcApakRSTatvAnnotkarSAya mahAmuneH // 6 // (6) 5.- (zuddhanayanI dRSTithI) vicArelA zuddhAra 5. - zuddha paryAya i. - dareka AtmAmAM sabhAnapaNe hovAthI (ame) azuddha - vibhAva paryAya 3.- tuccha hovAthI ma.- mahAmunine 3. ne - abhimAna mATe thatA nathI. (6) zuddhanayathI vicAratAM sahaja zuddha paryA dareka AtmAmAM (ekeMdriyAdimAM paNa) tulya hevAthI ane azuddhanayathI vicAratAM vibhAva paryAye tuccha hevAthI sarvanAmAM pariNata sAdhune te (zuddha ane azuddha) paryAye abhimAna mATe thatA nathI. zuddhaparyAye dareka AtmAmAM samAna hovAthI amuka jIva ucca che, amuka jIva nIca che, amuka jIva mAne che, amuka jIva moTo che, e bheda na rahevAthI huM amuka jIvathI ucca chuM, mArAmAM amuka jIvathI amuka vizeSatA che ema abhimAna karavAne prasaMga ja rahetuM nathI. zarIra, dhana, rAjya vagere pudgala paryAye te sadA sAthe rahetA na
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140] 18 anAtmaprazasA aSTaka hAvAthI tathA anya jIvAe paNa bhAgavelA heAvAthI ( eThA annanI jema ) tuccha che. tuccha vastuonA abhimAna ze! ? Ama, mahAmuni ane prakAranA paryAyAthI abhimAna karatA nathI. kSobhaM gacchan samudro'pi svotkarSapavaneritaH / guNaughAn budabudIkRtya, vinAzayasi kiM sudhA // 7 // (7) samudropi - maryAdA sahita hovA chatAM paNa svo. - peAtAnA abhimAna rUpa pavanathI prerAyelA kSomAM 1.vyAkulatAne pAmatA 3. - guNanA samudAyane vu. - parapoTA rUpa karIne mudhA - phogaTa vi.-kema vinAza kare che ? (7) mahAnubhAva ! samudra=sAdhuvezanI maryAdA sahita hAvA chatAM, svetkarSI rUpa pavanathI prerAine kSeAbha pAmatA tu jJAnAdviguNeAnA puMjane parapoTA rUpe karIne phogaTa zA mATe vinAza kare che ? jema samudrane pavananA baLe pANIne parapoTA rUpe karIne vinAza karave| cAgya nathI, tema uttama puruSane utkaSathI peAtAnA guNeAnA vinAza karavA ceAgyu nathI, nirapekSAnavacchinnA - 'nantacinmAtramUrtayaH / yogino galiteotkarSA - SpakarSAnalpakalpanAH // 8 // (8) 24. - gaLI gayelI che (ratna - ) adhikatA ane ( apa -- ) hInatAnI ( ana - ) zreNI ( panA - ) - - kalpanAo jemanI evA caoN.-ceAgIe ni. - ( nirapekSa - )
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 tatvaSTi aSTaka [ 141 apekSArahita (manavachinna-) dezanI maryAdArahita (mananta - ) kALanI maryAdA rahita (vimAtramUrtAyaH-) jJAnamAtra zarIra che jemanuM evA bane che. [ nirapekSa vagere traNa vizeSa vid nA-jJAnanA che.] (8) utkarSa--apakarSanI ghaNuM kalpanAothI rahita cegIone apekSA, dezamAna ane kAlamAnathI rahita jJAnamAtra zarIra rahe che, arthAt muktinI prApti thAya che. muktimAM audArikAdi zarIra na haya, kiMtu kevalajJAna rUpa zarIra hoya. 3tha tasvachacachaE ? rUpe rUpavatI dRSTi-dRSTvA rUpaM vimuhyati / majjatyAtmani nIrUpe, tattvadRSTistvarUpiNI // 1 // * (1) . . - rUpavALI dRSTi paM havA-rUpa joIne kare vi.- rUpamAM moha pAme che. . ta. - rU5 rahita tattvanI 86 mati Adi jJAnamAM indriyo vagerenI apekSA rahe che, jyAre kevalajJAnamAM tenI apekSA rahetI nathI. mati Adi jJAna niyata kSetra sudhI ja thatuM hovAthI dezamAnathI sahita che, jyAre kevalajJAna tenAthI rahita che. mati Adi jJAnamAM kAlanI paNa maryAdA hoya che, jyAre kevalajJAna kAlanI maryAdAthI rahita che. ahIM nirapekSa Adi traNe vizeSa jJAnanAM che ? ' ,
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 ] 19 tattvadaSTi aSTaka dRSTi tu - tA nI. . - rUpa rahita AtmAmAM meM. - magna thAya che. (1) paulika dRSTi ( rUpavALI hovAthI ) rUpa joI ne temAM mehu pAme che. jyAre tattvadRSTi ( rUpa rahita heAvAthI) rUpa rahita AtmAmAM magna thAya che.87 bhramavATI bahiSTi - zrImacchAyA tadIkSaNam / abhrAntastattvadRSTistu, nAsyAM zete sukhAzayA // 2 // (2) vaiM. - bAhya dRSTi stra. - bhrAntinI vADI che. tA.khAdya dRSTinA prakAza stra. - bhrAntinI chAyA che. tu - paraMtu . ta. - bhrAnti rahita tattvanI dRSTivALA mAM - bhramanI chAyAmAM chu. - sukhanI IcchAthI na zete - sUtA nathI. - -- (2) bAhyadRSTi bhrAntinI vADI che. khAdyadRSTinA prakAza bhrAntinI chAyA che, bhrAnti rahita tattvaSTivALA AtmA sukhanI icchAthI bhrAntinI chAyAmAM zayana karatA nathI. paudgalika vastuomAM sukha che evI buddhi e khAdyaSTi che. AvI buddhi ( = khAdyaSTi ) bhrAntithI-viparIta jJAnathI thAya che. AthI ahI bAhyaSTine bhrAntinI vADI kahI che. bAhyadRSTinA prakAza eTale ke mAdyaSTithI jovu e bhrAntinI 87 yA. zA: pra. 12 gA. 10
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 tatvadaSTi aSTaka [143 (vADImAM rahelA brAnirUpa vRkSenI) chAyA che. jema viSavRkSanI chAyA viSa rUpa hoya che, tema brAntinI (brAntinI vADImAM rahelA brAnti rUpa kSenI) chAyA paNa bhrAnti rUpa hoya che, mehAdhIna jIve e chAyAmAM sukhanI IcchAthI zayana kare che, arthAt sukhanI IcchAthI viSayamAM pravRtti kare che. paNa tattvadRSTi jI viSayamAM sukha nathI ema samajatA hovAthI sukhanI IcchAthI e chAyAmAM zayana karatA nathI-viSayamAM pravRtti karatA nathI. tatvadRSTi AtmA viSayamAM pravRtti kare nahi, ane kare te paNa sukhanI AzAthI te na ja kare. grAmamitra dAya, caru daSTa vAhya rA ' tattvadRSTyA tadevAnta-nItaM vairAgyasaMpade // 3 // (3) vA. 2. - bAhya daSTithI daSTa - joyelA thar - je prA.- gAma-udyAna vagere mo.- mehamATe thAya che, ta- tatvadRSTithI . - AtmAmAM utArelA tava - te ja gAmaudyAna vagere vai. - vairAgyanI saMpatti mATe thAya che. | (3) bAhyadaSTithI joyelA gAma-udyAna vagere padArtho meha mATe thAya che, te ja padArtho tatvadRSTithI joyA hoya te vairAgyanI saMpatti mATe thAya che,
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 ] 19 tattvaSTi aSTaka ahI mAhyAddhi ane tattvadRSTimAM keTaleA bheda che te batAvyuM che. eka ja kriyA daSTinA bhedathI bhinna bhinna pariNAma ApanArI ane che. bAhyadaSTithI jotAM je vastu meha vadhAre che, te ja vastu tattvadRSTithI jotAM meAnA nAza kare che.88 bAhyadRSTeH sudhAsAra-ghaTitA bhAti sundarI / vAghadaE: tatradRSTestu sA sAkSAda, viNmUtrapiTharAMdarI ||4| (4) vA. - bAhya dRSTine suM. - rUpALI strI mu. - amRtanA sArathI ghaDelI mAti - bhAse che. 7. - tattvadRSTite tu - tA sA - te strI sA. - pratyakSa ri. -- viSTA ane mUtranI hAMDalI jevA udaravALI ( lAge che. ) (4) bAhyadRSTine rUpALI strI amRtanA sArathI ghaDelI bhAse che. tattvaSTine te tenuM uttara pratyakSa vizvA- mUtrathI bharelI hAMDalI bhAse che. lAvaNyalaharIpuNyaM vapuH pazyati bAhyaham | tattvadRSTiH zvakAkAnAM bhakSyaM kRmikulAkulam ||5|| - (5) 1. - AghadRSTi vapuH - zarIrane . - saunA taraMgAthI pavitra 1. - jue che. tA. - tattvadaSTi . ma. - LL " sa. sA. gA. 195 thI 197, AyA. a. 4 u. 2 sU. 130, a. sA. gA. 112 vagere tathA 184 vagere, cA. sa. gA. 161 thI 166, dvA. dUA. 24 gA. 10 thI 16, zA. sa. gA. 560 vagere.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 tattvadRSTi aSTaka [45 kUtarA ane kAgaDAne khAvA cAgya (ane ) . - kRminA samUhathI bharelu` (jue che.) (5) khAdyaSTi zarIrane sau nI laherIethI kUtarA-kAgaDAone pavitra jue che. tattvadaSTi tene bhakSaNa karavA ceAgya ane kRmionA samUhathI bharelu jue che. gajAzvaibhUpabhavanaM, vismayAya bahirDazaH / tatrA'zvebhavanAtko'pi bhedastattvadRzastu na // 6 // - (6) vaiM. - bAhyadRSTine 7. - hAthI ane dheDAethI sahita mU. - rAjamaMdira vi. -- vismaya mAMTe ( thAya che. ) tA. - tattvadRSTine 3 - te| tatra - tyAM rAma"diramAM . - gheADA ane hAthIonA vanathI jova - kaI paNa meH - aMtara na nathI. w D - (6) khAdyaSTine hAthI-gheADAothI Alatu rAjamadira Azcaya mATe thAya che. paNa tattvaSTine te AvuM. rAjamaMdira azva-hAthIonuM vana ja lAge che. bhasmanA kezalocena, vapurdhRtamalena vA / mahAntaM bAhya vetti, citsAmrAjyena tattvavit // 7 // (!) vA. - bAhyadRSTi ma. - rAma cALavAthI, ve kezanA leAca karavAthI, va| - athavA 6. - zarIra upara mela * 10 -
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146] 20 sarva samRddhi aSTaka dhAraNa karavAthI ma. - mahAtmA vetti - jANe che, ta. - tattvajJAnI vi.- jJAnanI prabhutAthI (mahAna jANe che.) (7) bAhyadaSTi zarIre rAkha caLavAthI, mastake muMDana karavAthI ane zarIra upara mela dhAraNa karavAthI "A mahAtmA che" ema jANe che, mAne che. paNa tatvajJAnI jJAnanI prabhutAthI mahAna mAne che. na vikArAya vizvasyo-pakArAyaiva nirmitAH / sphuratkAruNyapIyUSa-vRSTayastattvadRSTayaH // 8 // (8) . - skurAyamAna karuNArUpa amRtanI vRSTi che jeothI evA te. - tatvanI dRSTivALA puruSo vi.- vikArane mATe - nahi, (paNa) vi. - jagatanA 3 - upakAra mATe gva - ja ni. - utpanna karelA che. (8) vikAsa pAmatI karuNuM rUpa amRtanI vRSTi karanArA taravaSTi puruSanuM nirmANa (-janma) vikAra mATe nahi, kiMtu vizvanA upakAra mATe che. atha sarvasamRddhayaSTakam // 20 // bAhyadRSTipracAreSu, mudriteSu mahAtmanaH / antarevAvabhAsante, sphuTA: sarvAH samRddhayaH // 1 // 89 che. 1 gA. 2, uttarA. A. 25 gA. 31-32
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 sarvIsamRddhi aSTaka [ 147 (1) va. - viSaya sevana Adi bAhyadaSTineA pracAra mu. - madha thatAM maiM. - mahAtmAne a~. - AtmAmAM ja sAMka sa. - sava samRddhie skuTA: - spaSTa %0. -bhAse che. (1) viSaya sevana Adi bAhya pravRtti rAkavAthI mahAtmAone AtmAmAM ja saRddhi svAnubhAvathI spaSTa dekhAya che.90 huM svarUpe AnaMdamaya chuM, nirmaLa, akhaMDa ane sarva prakAzaka jJAnavALA chuM; iMdrAdghi saMpattio aupacArika che, huM avinAzI chuM; iMdrAdi saMpatti vinAzI che, AvA prakAranA AtmasvarUpanA jJAnavALA mahAtmAne peAtAnA AtmAmAM ja sa saMpatti bhAse che. paNa, iMdriyAnI viSayeAmAM thatI pravRtti ravI joI e. AtmajJAna thavA chatAM jo iMdriyeAnI viSayeAmAM pravRtti cAlu rahe te AtmAmAM rahelI saMpattinA anubhava na thAya. samAdhineMnTana thaya", meji: samatA rAtrI jJAnaM mahAvimAnaM ca vAsavazrIriyaM muneH // 2 // (2) sa. naM. - samAdhi rUpa naMdanavana, dhairya . - dhaiya rUpa va, sa. rAtrI - samabhAva rUpa iMdrANI, jJAnama. - svarUpatA avAdha rUpa mATuM vimAna. caM vA. - IMdranI A lakSmI muneH - munine ( che. ) - G 90 prastuta graMtha a 3 gA. 1.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 ] 20 sarvIsamRddhi aSTaka (2) iMdranI Rddhi munimAM paNa ghaTe che. munine samAdhi (-dhyAtA, dhyAna ane dhyeyanI ektA) rUpa naMdanavana, dhaiya rUpa vA,1 samatA rUpa iMdrANI, svarUpabAdha rUpa mahAna vimAna hoya che. vistAritakriyAjJAna- carmacchatro nivArayan / mohamlecchamahAvRSTi, cakravartI na kiM muniH ? // 3 // (3) vi.-vistArelA che kriyA ane jJAna rUpa catna ane chatraratna jeNe evA (ane) mo. - meha rUpamlecchAe karelI mahAvRSTine ni. - nivAratA muniH - sAdhu - zu 6. na-cakravatI nathI ? (3) kriyArUpa ca ratna ane jJAnarUpa chatraratnane vistArIne mAharUpa mleccheAnI (vAsanArUpa) vRSTine rAkhtA muni zuM cakravatI nathI ? bharata cakravatI dakSiNa bharatane sAdhIne uttara bharatamAM AvyA tyAre tyAMnA parAkramI mlecchAe cakravatInA sainyo upara humalA karyAM. temAM nahi phAvavAthI aTThama tapa karI potAnA kuLadeva meghamukha devanI ArAdhanA karI. pragaTa thayelA deve cakravatInA sainyane herAna karavA muzaLadhAra varSAda varasAnyA. AthI cakIe caratnanA spA karyA 91 parISaha rUpa parvatane chedavA..
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 sarvasamRddhi aSTaka [149 eTale te bhUmimAM bAra jana vistAra pAmyuM. tenA upara saghaLuM sainya rahyuM. cakInA sparzathI ratna paNa bAra jana vistRta banIne uparanA bhAgamAM chavAI gayuM. chatraratnanA barAbara madhyabhAgamAM maNiratna rAkhavAthI sarvatra prakAza phelAI gaye. sAta rAta pachI vRSTi baMdha thaI gaI. A pramANe bharata cakravatIe carmaratna ane chatraratnanA vistArathI sainyanuM rakSaNa karyuM. A ghaTanAne ahIM graMthakAra mahAtmAe AdhyAtmika daSTie munimAM ghaTAvI che. navabrahmasudhAkuNDa-niSThAdhiSThAyakA muniH / nAgalokezavadbhAti, kSamAM rakSan prayatnataH // 4 // (6) . - nava prakAranA brahmacarya rU5 amRtakuMDanI sthitinA svAmI (ane) . - kALajIthI kSamAM - sahiSNutAne (pRthvIne) 2. - rAkhatA munaH - sAdhu nA. - zeSanAganI jema mAti - zebhe che. * () navaprakAranA brahmacarya rUpa amRtakuMDenI sthitinA svAmI ane prayatnathI kSamAnuM pAlana karatA muni nAgalokanA svAmI zeSanAganI jema zebhe che. zeSanAga nava amRtakuMDene adhiSThAtA che ane kSamAne-pRthvIne dhAraNa kare che evI lekepti
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150] 20 sarva samRddhi aSTaka che. A lekoktine ahIM muni sAthe ghaTAvavAmAM AvI che. brahmacaryanI nava vAnuM pAlana karavAmAM samartha hovAthI munine tenA svAmI kahyAM che. muniradhyAtmakailAse, vivekavRSabhasthitaH / zobhate viratijJapti-gaGgAgaurIyutaH zivaH // 5 // (5) 5. - adhyAtma rUpa kailAsamAM vi. - viveka rUpa vRSabha upara beThelA vi.- cAritrakalA ane jJAnakalA rU5 gaMgA ane pArvatIthI sahita muHi zivaH - munirUpa mahAdeva mAti - zobhe che. (5) adhyAtma rUpa kailAsa parvatamAM viveka (=satyAsatyane nirNaya) rUpa vRSabha upara beThelA ane viratirUpa gaMgA ane jJAnarUpa gaurInI sAthe rahetA munirUpa mahAdeva zebhe che. mahAdeva sphaTikamaya kailAsa parvatamAM vAsa kare che. vRSabha tenuM vAhana che. gaurI -pArvatI) ane gaMgA tenI patnIo che. zAnadarzanacandrArka-netrasya narakacchidaH / sukhasAgaramagnasya, kiM nyUnaM yogino hareH ? // 6 // . jJAna-darzana rUpa caMdra-sUrya netra che jenAM evA, na.-naraka gatino (narakAsurane) nAza karanArA ane su-sukharUpa samudramAM magna thayelA co-yogIne duH- kRSNathI vi - zuM ochuM che ?
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 sisamRddhi aSTaka [151 (6) jJAna-darzana (=vizeSa ane sAmAnya bedha) rUpa caMdra-sUrya jenAM netro che evA, narakagatino nAza karanArA ane sukharUpa samudramAM lIna thayelA bhegIne kRSNathI jarA ya ochuM nathI. kRSNanAM caMdra ane sUrya e be netro che. te narakAsurano nAza kare che. te aSADha suda agiyArasathI kSIrasamudramAM zeSanAganI zayyAmAM paDhI jAya che ane kArataka suda agiyArase jAge che evuM zivadharmanA anuyAyIo mAne che. yA sRSTibrahmaNo bAhyA, bAhyApekSAvalambinI / / muneH parAnapekSAnta-guNasRSTistato'dhikA // 7 // (7) 2. - brahmAnI va.- bAhya kAraNanI apekSA rAkhanAra cA - je vAhyA vRdi:- bAhya jagata rUpa sRSTi che, tataH- tenAthI (brahmAnI bAhya sRSTithI) muneH - muninI 5. - bIjAnI apekSAthI rahita saM.-aMtaraMga guNanI sRSTi .- adhika che. (7) brahmAnI bAhya sRSTi(=vizvanirmANa)thI muninI AMtarika guNasRSTi (=AtmaguNanuM prakaTIkaraNa) utkRSTa che. kAraNa ke brahmAnI bAhyasRSTi bAhA kAraNanI apekSA rAkhe che, jyAre muninI AMtarika guNaSTi paranI apekSAthI rahita che.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra ] 21 karmavipAkaciMtana aSTaka ratnastribhiH pavitrA yA, strotobhiriva jAhnavI / siddhayogasya sApyahatpadavI na davIyasI // 8 // (8) zrotAmi nAvI rUva - (traNa) pravAhathI gaMgAnI jema cA - je rasaeNbrimika pavitrI - jJAnAdi traNa ratnothI pavitra che - te ma.- tIrthakara padavI gaI - paNa li. - siddhayogavALAne 2. na - bahu dUra nathI. (8) traNa pravAhathI pavitra gaMgAnadInI jema samyagdarzanAdi traNa ratnathI pavitra arihaMta padavI paNa siddhayega sAdhune dUra nathI. siddhagIne samApatti Adi dhyAnathI tIrthaMkaranAM darzana thAya che. gaMgA pAtAla, manuSya ane svarga lekamAM vahe che, AthI tenA traNa pravAhe che. atha karmavipAkacintanASTakam // 21 // duHkhaM prANya na dInaH syAt, sukhaM prApya ca vismitH| muniH karmavipAkasya, jAnan paravazaM jagat // 1 // (1) .- jagatane - karmanA vipAkane 5. - parAdhIna nA.- jANatA muni - sAdhu durva prA.- duHkha pAmIne nara na cAlU - dIna na thAya, -ane suvuM vra - sukha pAmIne vi.- vismayayukta (na thAya). 92 . biM. gA. 64
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 vipAkaciMtana aSTaka [ 153 (1) jagatanA jIvA karainA zubhAzubha pariNAmane AdhIna thayelA che ema jANutA suni du:khamAM dIna na ane ane sukhamAM harSoM na pAme, yeSAM bhrUbhaGgamAtreNa, bhajyante parvatA api / tairaho karmavaiSamye, bhUpairbhikSApi nApyate // 2 // - - (2) mar3e - Azraya che ke cevAM - jeonA trU. - bhammaranA cAlavA mAtrathI va. RSi - patA paNa ma.-tUTI paDe che, te mRtyu - te rAjAone . - karmInI viSamadazAmAM mikSA'Si -- bhikSA paNu 7. . - maLatI nathI. (ra) AMkhanAM bhavAM pheravavA mAtrathI pa`tAnA paNa cUrecUrA karI nAkhanArA rAjAone azubha kAMnA utkraya thatAM mAgI bhikSA paNa maLatI nathI. A kevu' Azcaya che! jAticAturyahIno'pi, karmaNyabhyudayAvahe / kSaNAda raMko'pi rAjA syAcchatracchannAdigantaraH // 3 // (3) 1. . - abhyudya karanArA karmanA uddaya thatAM nA. - jAti ane caturAIthI hIna paNa ( ane ) r.... - rAMka paNa che. - chatrathI DhAMkavA che dizAonA bhAga jeNe evA - rAjA rAjA yAta - thAya. - (3) jAti ane caturAIthI hIna paNa puNyaka nA utkraya thatAM naMda AdinI jema kSaNavAramAM chatrathI dizAma`Dalane DhAMkanAra rAjA thAya che.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154] 21 kavipAkaciMtana aSTaka viSamA karmaNaH sRSTi-dRSTA karabhapRSThavat / jAtyAdibhUtivaiSamyAt , kA ratistatra yoginaH ? // 4 // (4) . sR.- karmanI racanA nI. - jAti AdinI utpattinA viSama paNAthI - UMTanI pIThanA jevI vi. - sarakhI nahi-asamAna raI - jeI che. (AthI) yo. - gIone tatra - temAM ratiH-zI prIti (thAya) ? (4) keI ucca jAtimAM janme, te kaI nIca jAtimAM janme, keI rAjA bane, te kaI bhikhArI bane; kAI paMDita ziromaNi bane, to keImUrkhazekhara bane...Ama karmanI sRSTi UMTanI pIThanI jema viSama (=asamAna) che. karmasRSTinI AvI viSamatA jenArA yegIne emAM zAne AnaMda Ave ? ArUDhAH prazamazreNi, zrutakevalino'pi ca / bhrAmyante'nantasaMsAra-maho duSTena karmaNA // 5 // (5) so - Azvarya! i. sa. - upazama zreNi upara caDhelA 2 - ane hR. - caudapUrvadhare - paNa Tu. - duSTa karma vaDe ma. - anaMta saMsAra prA. bhADAya che. (5) are ! upazama zreNimAM agiyAramAM guNasthAnaka sudhI pahoMcelAone ane caudapUrva dhane paNa duSTa karma anaMta kALa sudhI saMsAramAM paribhramaNuM karAve che. 93 pra. 2. gA. 102
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 kavipAkaciMtana aSTaka [155 arvAka sarvApi sAmagrI, zrAnteva paritiSThati / vipAkaH karmaNaH kArya-paryantamanudhAvati // 6 // (6) sarvAha - najIka (rahelI) sarvAipa - badhI ya sA. - kAraNuyojanA grAntA phuva - jANe thAkI gaI hoya tema . - rahe che. . vi. - karmano vipAka . - kAryanA aMta sudhI 3.- pAchaLa doDe che. (6) najIkamAM rahelI bIjI badhI sAmagrI ( kAraNe) karmavipAka vinA jANe thAkI gaI hoya tema UbhI rahe che. karmane vipAka kAryanA cheDA sudhI doDe che. keI paNa eka kAryamAM aneka kAraNe hoya che. e badhA kAraNomAM karmavipAka pradhAna kAraNa che. bIjA badhA kAraNe hAjara hovA chatAM je karmavipAka rUpa kAraNa na Ave te kArya na thAya. A hakIkatane samajavA TUMkamAM daSTAMta joIe. eka gAmamAM lagna hatAM. lagnanA samaye badhA mANaso mAMDavAmAM hAjara thaI gayA. gerabApA paNuM AvI gayA. vara-kanyAne besADavA mATe pATalA goThavAI gayA. kanyA paNa zaNagAra sajIne taiyAra hatI. paNa vararAjA AvyA nahi. pitA vararAjAne bolAvavA gayA. paNa vararAjA dekhAyA nahi. kyAMthI dekhAya ? vararAjA kyAranA ya rIsAIne
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156]. 21 karmavipAkaciMtana aSTaka raphUcaka thaI gayA hatA. badhA ya vararAjanI zedha mATe doDAdoDa karavA lAgyA. mahA mahenate eka kalAka pachI vararAjA maLyAM. samajAvIne paraNavA mATe pATalA upara besADyA ane lagna thayAM. jema ahIM kanyA, gera vagere hAjara hovA chatAM vararAjA vinA eka kalAka sudhI lagna thayAM nahi, tema bIjA badhA kAraNe hAjara hovA chatAM karmavipAka vinA kArya na thAya. karmavipAka vararAjA jevuM che. A viSayane bIjA daSTAMtathI samajIe. rega dUra karavA kuzaLa vaidya, sArI davA, pathyapAlana vagere badhuM joIe. e badhuM hovA chatAM je karmavipAkarogIne sAtavedanIya karmano udaya hAjara na hoya te e badhI sAmagrI kaMI ja karI zakatI nathI. asAvacaramAvarte, dharma harati pazyataH / caramAvartisAdhostu, chalamanviSya hRSyati // 7 // (7) ga - A karmavipAka . - chellA parAvartana sivAyanA parAvartamAM 5.- dekhatAM chatAM dharma - dhamane hare che. tu - paNa va. carama parAvartAmAM vartatA sAdhunA charuM . - chidrane zodhIne rR. - khuza thAya che. (7) A karmavipAka carama pudgalaparAvata sivAyanA kALamAM javA chatAM-jANavA chatAM dharmane laI le che, ane carama pudgalaparAvartamAM rahelA
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 karmavipAkaciMtana aSTaka [157 sAdhunuM chA-aticAra Adi de zodhIne harSa pAme che. - je jIvanI je pudgalaparAvatamAM mukti thAya te jIvane te pagalaparAvarta carama-aMtima kahevAya. e pahelAnA badhA pudgalaparAvatuM acarama pudgalaparAvarte che. carama pudgalaparAvartAne ane acarama pudgalaparAvartane TUMkamAM anukrame caramAvarta ane acaramAvarta paNa kahevAmAM Ave che. acaramAvartamAM rahelA jIvane jinezvarAdi pAsethI saMsAra duHkhasvarUpa che, mekSamAM ja sAcuM sukha che, mokSa samyagdarzana pUrvaka cAritrathI maLe che..................AvuM sAMbhaLavA chatAM mekSa mATe dharma karavAnI bhAvanA ja na thAya. e jinadarzana Adi samyagdarzananI kriyA kare te paNa darzanamehanA kSapazamAdithI thatA samyagdarzananA pariNAma vinA ja kare. e pramANe cAritranuM pAlana kare te paNa cAritramehanA kSapazamAdithI thatA cAritranA pariNAma vinA ja kare. Ama, acaramAvartamAM samyagdarzana ke cAritra vagere dharmane jANavA chatAM bhAvathI enA pAlana mATe jarUrI pariNAmene karmavipAka thavA detuM ja nathI. A praSTie ahIM kahyuM ke amAvarta mAM jANavA chatAM kavipAka
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158] 22 bhAga aSTaka dharmane hare che. caramAvartamAM karmavipAkanuM baLa ghaTI jAya che. chatAM tyAM paNa e sakhaNe rahete nathI. e caramAvartamAM paNa bhAvathI cAritranuM pAlana karatA sAdhune zaMkAdi aticAre lagADe che. A dRSTie ahIM kahyuM ke caramAvatI sAdhunA chidro joIne karmavipAka harSa pAme che. sAmyaM bibharti yaH karma-vipAkaM hRdi cintayan / sa eva syAccidAnanda-makarandamadhuvrataH // 8 // (8) :- je dri - hRdayamAM . - karmanA vipAkane ciM.- ciMtaveto sI.- samabhAva vi. - dhAraNa kare che, a ga - te ja (yogI) vi. - jJAnAnaMda rUpa puSpa rasane bhegI bhramara cAta - thAya. (8) karmanA zubhAzubha vipAkane hadayamAM vicArIne je samatA dhAraNa kare che, te ja jJAnAnaMda rUpa puSpaparimalane bhegI bhramara bane che. atha bhavodvegASTakam // 22 // yasya gambhIramadhyasyA-'jJAnavajramayaM talam / ruddhA vyasanazailodhaiH, panthAno yatra durgamA: // 1 // pAtAlakalazA yatra, bhutAstRSNAmahAnilaiH / .. kaSAyAzcinasaMkalpa-velAvRddhiM vitanvate // 2 //
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 bhoga aSTaka [159 smaraurvAgnicalatyanta-ryatra snehendhanaH sadA / yo ghorarogazokAdi-matsyakacchapasaMkulaH // 3 // durbuddhimatsaradrohai-vidyudadurvAtarjitaiH / / yatra sAMyAtrikA lokAH, patantyutpAtasaMkaTe // 4 // jJAnI tasmAdbhavAmbhodhe-nityodvigno'tidAruNAt / tasya saMtaraNopAyaM, sarvayatnena kAGkSati // 5 // (1) - gaMbhIra che madhyabhAga jene evA carcA - je saMsArasamudranuM ba. taruM - ajJAnarUpa vajuthI baneluM taLiyuM che, catra - jyAM ca.- saMkaTa rUpa parvatanA samUhathI zraddhA -dhAyelA (ane) DuM.- muzkelIthI jaI zakAya tevA 6. mArgo che. (2) catra - jyAM tR-tRSNArUpa mahAvAyuthI mRtA - bharelA - krodhAdi cAra kaSAyarUpa pa- pAtALa kaLaze vi. - mananA saMkalpa rU5 bharatIne vi. - vistAre che. (3) catra - jyAM antara - madhyamAM saha-hamezAM ne sneha-rAga (jala) rU5 IMdhana che jenuM evo bhai. - kAma rUpa (maurvA#i-) vaDavAnala kaa. - baLe che. 2 - je gho.- bhayaMkara roga-zekAdi rUpa mAchalAM ane kAcabAothI bharelo che. (4) catra - jyAM su.- duSTa buddhi, matsara ane droha rU5 vi.-vijaLIo, vAvAjhoDAM ane garjanAothI sAM.- vahANamAM beThelA musApharo - leke 3.- kAna rUpa saMkaTamAM 1. - paDe che. (5) ta-te ma-ati bhayaMkara ma.saMsArarUpa samudrathI ni. - hamezAM bhayabhIta thayela jJAnI - jJAnI sa.- badhe udyama karIne ta2 - te saMsArasamudrane saM- taravAnA upAyane che. icache che.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ ! 22 bhavADuMga aSTaka (1-5) saMsAra samudranA madhyabhAga agAdha che, taLiyu ajJAna rUpa vAthI banelu' che, tyAM javAnA mArgoM saMkaTa rUpa patAthI gherAyelA ane muzkelIthI jaI zakAya tevA che. (2) emAM tRSNA rUpa mahAvAyuthI bharelA krodhAdi kaSAyA rUpa cAra pAtALa kaLazA cittasaMkalparUpa velAnI 4 bharatI kare che. (3) enA madhyabhAgamAM snehapa rUpa kASTothI kAma rUpa vaDavAnala saLagI rahyo che. e bhayakara rAga-zAkAdi rUpa matsya-kAcabAthI saMkINuM che. 16 0 ] 94 lavaNa samudranA ati madhyabhAgamAM taLiye meTA ghaDAnA AkAravALA cAra dizAmAM cAra pAtALa kaLazeA che. dareka kaLazanA nIcenA trIjA bhAgamAM kevaLa vAyu, madhyanA trIjAbhAgamAM vAyu-jaLa mizra ane uparanA trIjA bhAgamAM kevaLa jaLa heAya che. jema manuSyanA peTamAM rahelA zvAsAcchvAsa rUpa prANavAyu peTamAM svabhAvathI ja utpanna thaI chUvAsa rUpe bahAra nIkaLe che tema, kaLazamAM mahAvAyu utpanna thaI kaLazanI bahAra nIkaLavAnA prayatna karatA hAya tema UchaLe che. AthI samudranI velA vRddhi pAme che. eka ahA-rAtramAM me vakhata Ama bane che. AnuM vizeSa varguna kSetrasamAsa vagere graMthAmAMthI joI levuM. 95 saMsArapakSe sneha-sneharAga ane samudrapakSe sneha-jaLa.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 bhavapraMga aSTaka [rr 80 (4) emAM pAbuddhi, matsara, 6 droha mAhi rUpa vijaLIo, vAvAjhoDAM ane garjanAothI vahANamAM beThelA musAphI utpAta rUpa saMkaTamAM paDe che. (5) AvA atibhayaMkara saMsAra-samudrathI sadA kaMTALelA jJAnI sa prakAranA udyamathI-kAI paNa rIte tene taravAnA upAya icche che. tailapAtradharo yadvad, rAdhAveghodyato yathA / kriyAsvananyacittaH syAd, bhavabhItastathA muniH // 6 // - (6) (!) ya. - jema te.- telapAtrane dhAraNa karanAra (ane) yathA - jema rA. - rAdhAvedha sAdhavAmAM tatpara ( ekAgra manavALA hAya che ) tathA - tema sa. muniH - sauMsArathI bhaya pAmelA sAdhu yiApu - cAritranI kriyAeAmAM na ekAgra cittavALA yAta - hAya che. -- - (6) jema mRtyubhayathI rAjAnI AjJA mujaba saMpUrNa bhareluM telanuM pAtra laIne saMpUrNa nagaramAM pharanAra zreSThiputre rastAmAM nATaka vagere thavA chatAM, telanuM eka paNa TIpuM paDI na jAya e mATe nATaka 96 masara = guNaguNI pratye rASa. 97 droha = apakAranI buddhi. 98 saMsArapakSe eka gatimAMthI bIjI gatimAM javAnI musApharI karanArA jIvA. 11
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162] 22 bhoDhega aSTaka vagere tarapha daSTi karyA vinA telapAtramAM ja citta rAkhyuM hatuM, tathA rAdhAvedha sAdhavA taiyAra thayelA sureMdradatta rAjakumAre mastaka chedanA bhayathI rAdhAvedha sAdhavAnI kriyAmAM ja citta rAkhyuM hatuM, tema bhavathI bhaya pAmelA muni cAritrakriyAomAM ja ekAgra cittavALA hoya che.99 viSa viSasya vaDhezva, vahnireva yadauSadham / tatsatyaM bhavabhItAnA-mupasarge'pi yanna bhIH // 7 // (7) vi.- vizvanuM sau.-osaDa viSe - viSa che - ane vahe - agninuM-agnithI dAjhavA AdinuM (osaDa) vaHi - avina (-garama zeka vagere) che. tat - te satyaM-sAcuM che. - kAraNa ke ma.- saMsArathI bhaya pAmelAone 3. - upasargo AvavA chatAM mITa - bhaya thatuM nathI. (7) jheranuM auSadha jhera che, agninuM auSadha agni che ema je kahevAya che te satya che. kAraNa ke bhavathI bhaya pAmelA munione upasargamAM paNa bhaya hetuM nathI. - bhavabhaya duHkhabhayane dUra karavAne upAya che. AthI ja bhavanA bhayavALA munione upasarga AdithI AvatA duHkhane bhaya hotuM nathI. 99 u. 5. gA. 9ra0 thI 942, u. 2. gA. 181, paMcA. 14 gA. 29
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 lAkasanAtyAga aSTaka sthairye bhavabhayAdeva, vyavahAre munirvrajet / svAtmArAmasamAdhau tu tadyantarnimajjati // 8 // [163 - - - vyavahAra naye muniH - sAdhu ma. saMsAranA (8) vya. bhayathI va - ja thayaeN - sthiratA tranet - pAme. tu - paraMtu svA. - peAtAnA AtmAnI rati rUpa samAdhi avasthAmAM (nivikalpa upayegamAM rahe tyAre) taddhi - te bhavabhaya paNu N. - samAdhimAM ja magna thAya che. ( arthAt samAdhimAM bhavabhaya na hAya.) (8) muni vyavahAra dazAmAM--prAthamika (nIcalI) kakSAmAM hAya tyAre bhavabhayathI ja cAritramAM sthiratA pAme che, paNa te muni jyAre uccakakSA prApta karIne AtmaramatA rUpa samAdhimAM rahe che tyAre bhavabhaya paNa samAdhimAM ja vilIna thaI jAya che.100 atha DhasaMjJAvAnAm // 2 // prAptaH SaSTha guNasthAnaM, bhavadurgAdrilaGghanam / lokasaMjJArato na syAnmunileokottarasthitiH // 1 // (1) maiM. - saMsAra rUpa viSama padegtane oLaMgI javA rUpa SaSTha yu. - pramatta nAmanA chUTTA guNasthAnane prAptaHpAmelA ( ane ) o. - leAkeAttara mArgImAM sthiti che jenI 100 yA. za. gA. 20 Grip
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14] 23 leksasAtyAga aSTaka evA niH - sAdhu zo.- leka saMjJAmAM prItivALA thAt - na thAya. (1) saMsAra rUpa viSama parvatanA ullaMghana rUpa chaThThA guNasthAnane pAmelA ane samyagdarzanAdi mokSamArganI maryAdAvALA muni "lekee karyuM te ja karavuM, zAstrArthane vicAra na kara." AvI durbuddhi rUpa lekasaMjJAmAM rata na thAya. yathA cintAmaNi datte, baTharo badarIphalaiH / / hahA ! jahAti saddharma, tathaiva janaraJjanaiH // 2 // (2) duhA - are cA - jema 3.- bhUkha va.berethI (bera laIne) vi. - ciMtAmaNiratna dra- Ape che, tathaiva - te ja pramANe (mUDha) 4. - karaMjanathI sa. - sArA dharmane . - taje che. (2) kevI duHkhanI bInA ! jema mUrkha bera laIne ciMtAmaNi ApI de che, te ja pramANe avivekI vividha leka raMjanethI sudharmane tyAga kare che. arthAt tapa-tyAga vagere dharma yazakIrti, kAkarSaNa vagere mATe kare che, AthI tene dharmanuM jevuM phaLa maLavuM joIe tevuM phaLa maLatuM nathI.101 101 ratnA. 5. gA. 8-9
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 lAsa jJAtyAga aSTaka [15 lokasaMjJAmahAnadyA - manuzroteo'nugA na* ke ? | pratizroto'nugastvekeA, rAjahaMseo mahAmuniH // 3 // (3) cho. - leAkasa nA rUpa meATI nadImAM anu. pravAhane anusaranArA je haiM - kANu nathI ? pra.- sAme pravAhe cAlanAra tu - tA H - eka ma. rA. - mahAmuni rUpa rAjasa che. - (3) lAkasaMjJA rUpa mahAnadInA pravAhamAM taNAI janArA kANu nathI ? rAjahuMsa samAna eka mahAmuni ja e pravAhanI sAme cAle che. H - lokamAlambya kartavya kRtaM bahubhireva cet / tadA mithyAdRzAM dharmo, na tyAjyaH syAtkadAcana // 4 // (4) cer - jo ho - lokane A. - avalakhIne 5.dhaNA mANasAe va - ja dhrutaM - kareluM F. - karavA cegya hAya taddA - tAmi. dhaH - mithyAdaSTine dhama aa. kayAre paNa tyA. tavA yAgya na myAt - na thAya. - - -- - (4) jo leAkane anusarIne ghaNAoe je karyu hAya te ja karavAnuM hAya tA cAre paNa mithyAdRSTienA dhama nahi oDI zakAya. kAraNa ke tene AcaranArA ghaNA che. 102 * indriyANAmanukUlatayA pravRttiranusrotaH / 102 7. 2. gA. 179-180, ceA. vi. gA. 16, upa. gA. 99 thI 913, a. sA. gA. 278.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166] 23 lokasaMjJAtyAga aSTaka zreyo'rthino hi bhUyAMsA, loke lokottare na ca / stokA hi ratnavaNijaH, stokAzca svAtmasAdhakAH // 5 // (5) che. -melanA athI ko - lekamArgamAM - ane jo. - kettara mArgamAM 5. - ghaNAM na hinathI ja. 2- ratnanA vepArI stIvAda - thoDA di -ja (che) 2-ane svA.- pitAnA AtmAnuM sAdhanArA sto:- thaDa (che.) (5) mekSanA arthIo laukika mArgamAM ane lokettara mArgamAM thoDA ja hoya che e nizcita che. jema ratnanA vepArI theDA ja hoya che, tema pitAnA AtmAnI sAdhanA karanArA thoDA ja hoya che. cothA kalekamAM kahelA "micchAdaSTi ghaNA che ane samadRSTi bahu ja thoDA che" e bhAvane A gAthAmAM sAbita karyo che. lokasaMjJAhatA hanta !, nIcairgamanadarzanaiH / zaMsayanti svasatyAGga-marmaghAtamahAvyathAm // 6 // (6) dUta - aphsosa ! cho.- lokasaMjJAthI haNAyelA nI. - dhIme cAlavAthI ane nIce jevAthI sva. - pitAnA satyavratarUpa aMgamAM marmaprahAranI mahAvedanAne za.-jaNAve che. (6) kevI aphasanI vAta ! lekasa jJAthI haNAyelA jIve, dhImuM cAlavuM, nIcuM jevuM vagere kiyAthI pitAnA satyavrata rUpa aMgamarmamAM prahAranI mahApIDAne jaNAve che.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 lokasaMjJAtyAga aSTaka [167 zarIre pIDA thavAthI jIve dhIme cAle che, AthI dhIme cAlanAra mANasa mArA aMgamAM pIDA che ema vagara bele jaNAve che. e pramANe mAyA ane satyavratanA bhaMgathI cha duHkha pAmatA hovAthI, lokasaMjJAvALA jIva kapaTapaNe nIcuM jovuM Adi kiyAthI satyavratanA bhaMgathI ame vartamAna bhavamAM rakhe mArI mAyA khullI thaI jaze e bhaya vagere duHkha pAmIe chIe ane AvatA bhavamAM durgatinAM duHkha bhegavavA paDaze ema vagara bole jaNAve che. (ema graMthakAre upekSA karI che.) AtmasAkSikasaddharma-siddhau kiM lokayAtrayA / tatra prasannacandrazca, bharatazca nidarzane // 7 // (7) ma-AtmA sAkSI che jemAM evA sAcA dharmanI prApti thatAM Dho. vim - leka-vyavahArathI zuM kAma che ? satra - temAM pra. - prasannacaMdra rAjarSi mavazva - ane bharata mahArAjA (e be) ni. - daSTAMto che. () dharmanI siddhi AtmasAkSIe (AtmapariNAmathI) thAya che, nahi ke lesAkSIe. AthI lekane pitAne dharma jaNavavAthI zuM lAbha? AtmasAkSIe ja sAcA dharmanI siddhi thAya che e viSayamAM prasannacaMdra rAjarSi ane bharata mahArAja dRSTAMta rUpa che.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 ] , 24 zAstradaSTi aSTaka prasannacaMdra rAjarSimAM bAhya deveza vagere) cAstri hovA chatAM zreNika mahArAjanA durmukha nAmanA sinikanAM vacane sAMbhaLI raudradhyAna thavAthI sAtamI naragati prApya karmabaMdha thaze. bharata mahArAjAne dravya cAritra vinA paNa zubhabhAvanAthI zukladhyAnamAM caDhI javAthI kevaLajJAnanI prApti thaI.103 lokasaMzojjhitaH sAdhuH, parabrahmasamAdhimAn / sukhamAste gatadroha-mamatAmatsarajvaraH // 8 // (8) - lekasaMjJAthI rahita, 5.- parabrahmamAM samAdhivALA (ane) . - gayo che droha, mamatA ane matsara rUpa vara jeno evA sAdhu - muni suratamAte - sukhe rahe che. (8) lekhasaMjJAthI mukta, parabrahmamAM lIna, droha, mamatA ane matsara rUpa javarathI rahita sAdhu sukhe rahe che.* atha zAstradRSTyaSTakam // 24 // carmacakSurbhUtaH sarve, devAzcAvadhicakSuSaH / sarvatazcakSuSaH siddhAH, sAdhavaH zAstracakSuSaH // 1 // 103 u. mA. gA. 20 104 pra. 2. gA. 129
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 zAstradRSTi aSTaka [19 - (1) save - sadhaLA manuSyA 6. - camacakSune dhAraNa karanArA che. vAH - devA 6. - avadhijJAna rUpa cakSu che jemane evA che. sidrA: - siddho sa. - sarva Atmapradeza kevalajJAna-darzana rUpa cakSu che jemane evA che. sAdhue zA. - zAstra rUpa cakSu che jemane evA che. sAdhavaH (1) saghaLA manuSyAne camanI AMkha heAya che. devAne avidhajJAna rUpa cakSu hAya che. siddhone kevalajJAna rUpa cakSu hAya che. sAdhuone zAstra e ja cakSu hoya che. 1 0 5 - puraH sthitAnivordhvAdha - stiryaglokavivartinaH / sarvAn bhAvAnavekSante jJAninaH zAstracakSuSA // 2 // (1) jJa|. - jJAnIe zA. zAstra rUpa cakSuthI Urdhva, adhA ane tiA~lAkamAM ( nitinaH - ) pariNAma pAmatA sa. mA.-sabhAvAne pu. va-sanmukha rahelA hoya tema cha. - dekhe che. - - (2) jJAnIo zAstra rUpa cakSuthI (saudhama devaleAkAdi] Urdhva leAkamAM, [narakAdi] adheAleAkamAM, ane [ jamUdrIpAi ] tirthya leAkamAM rahelA sabhAvAne jANe AMkha sAme rahyA hAya ema pratyakSa jue che.106 ahIM zrutasahacarita mAnasa acakSudaza nathI 105 pra" sA. gA. 234, a. upa. a. 1 gA 1 106 ma. sA. gA. 235
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 ] 24 zAstradRSTi aSTaka dekhe che ema jANavuM. arthAt zrutanA khaLe manathI jue che. , zAsanAttrANazaktezca budhaiH zAstra nirucyate / vacanaM vItarAgasya, tattu nAnyasya kasyacit // 3 // (3) vudhaH - paDitA vaDe zA. - hiteApadeza karavAthI 2 - ane trA. - sava javAnuM rakSaNa karavAnA sAmarthyathI - zAstra nijyaMte - zAstra zabdanI vyutpatti karAya che. sat tu - te zAstra teA vI. - vItarAganuM va. vacana che, 6. - khIjA . -- kAInuM i - nathI. - (3) hitanA upadeza ApIne rakSaNa kare te zAstra. vidvAnAe zAstrazabdanI AvI vyutpatti karI che. AvuM zAstra vItarAganu ja vacana che. anya koInuM vacana zAstra nathI. 107 zAstre puraskRte tasmAd, vItarAgaH puraskRtaH / puraskRte punastasmin niyamAt sarvasiddhayaH // 4 // , - (4) tA. - tethI rAghe pu. - zAstrane AgaLa karyo chate 1. pu. - vItarAga AgaLa karyAM. punaH tathA tA. pu. - te vItarAgane AgaLa kaye te niM. - avazya sa. - sadhaLI siddhi thAya che. (4) vItarAganuM vacana zAstra hAvAthI zAstra AgaLa karyuM. eTale vItarAga ja AgaLa karyAM. kAraNa 107 a. u. a. 1 gA. 12, pra. 2. gA. 18thI188
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 zAstradRSTi aSTaka [ 171 ke zAstranA upayAgathI vItarAganI smRti thAya che. sa pravRttimAM vItarAgane AgaLa karavAthI avazya sava` arthAnI siddhi thAya che.108 - - adRSTArthe'nudhAvantaH, zAstradIpaM vinA jaDAH / prApnuvanti paraM khedaM praskhalantaH pade pade // 5 // (5) zA. vinA - zAstra rUpa dIvA vinA. - parAkSa amAM maiM. - pAchaLa doDatA na6H - avivekI jatA vaDhe ve - pagale pagale tra. - ThokarA khAtA parzyuM - atyaMta phleza prA. - pAme che. - (5) nahi joyelA mokSamArga vagere viSayamAM zAsrarUpa dIpa vinA (meAkSamA vagere anI) pAchaLa doDatA avivekI puruSA pagale pagale Thokara khAI ne mahu kaleza pAme che. mAkSamA mAM zAstranI upekSA karIne peAtAnI matikalpanAthI pravRtti karanArA jaDa javA durgati rUpa khADAmAM paDIne bahu duHkha pAme che e A gAthAnA bhAva che. cuddocchAvi zAstrAjJA-nirapekSamya no idatam / bhautahanturyathA tasya padasparza nivAraNam // 6 // B (!) yathA - jema mau. - bhautamatine haNanArane tasyabhautamatinA 5. - page sparza karavAne niSedha karavA ( hitakara nathI tema ) zA. - zAstrAjJAnI apekSArahitane-svaccha damatine 108 5aa. 2 gA. 14, a. u. a. 1 gA. 14.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172] 24 zAstradaSTi aSTaka zu. - zuddha bhikSA vagere bAhya AcAra paNa hiMd no -- hitakara nathI. (6) jema bhautamatine haNanAra bhIlane bhautamatinA pAdasparzanuM nivAraNa hitakara na hatuM, tema zAstrAjJAthI nirapekSa sAdhune beMtALIza doSathI rahita zuddha AhAranI gaveSaNa paNa hitakara nathI. bhautamati sAdhu ekavAra pitAnA bhakta bhIlarAjA pAse AvyuM. rANIe bhautamati pAse sundara mayUrapicchanuM chatra joyuM. tene e gamI gayuM. rANInI icchAne pUrNa karavA rAjAe guru pAse chatranI mAgaNI karI. gurue nA pADI. gurunA gayA pachI rAjAe gurune vadha karIne chatra laI AvavA subhaTane AjJA karI. gurunA caraNa pUjya hevAthI caraNasparza kara nahi, bANu gurunA caraNane spaze nahi tevI rIte vadha karave evI sUcanA ApI. AthI subhaTe caraNane sparza karyA vinA zastrathI gurune mArIne chatra laI lIdhuM. bhIlarAjAnI guru upara jevI bhakti hatI tevI ja zAstranirapekSa sAdhunI zuddhaAhAranI gaveSaNa Adi pravRtti che. 108 gA. 11, dharmara. pra. gA. 128, 109 a. u. a. 1 u. 5. gA. 677
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 zAstradaSTi aSTaka ajJAnA'himahAmantraM, svAcchandyajvaralaGghanam / dharmArAmasudhAkulyAM, zAstramAhurmaharSayaH // 7 // [ 173 RSie zAstra" - zAstrane . - (7) ma. - mATA ajJAna rUpa sarpanuM jhera utAravAmAM mahAmaMtra samAna, svA.svacchaMdatA rUpa jvarane nAza karavAmAM lAMghaNu samAta, (ane) 4. - dhama rUpa bagIcAne vikasAvavAmAM amRtanI nIka samAna mAtru: - kahe che. (7) maharSio zAstrane ajJAnarUpa sarpanuM jhera utAravA mAhAmaMtra samAna, svaccha MdatArUpa rane dUra karavA lAMghaNu samAna, dharUpa bagIcAne vikasAvavA amRtanI nIka samAna kahe che. zAsrotAcArato ca, zAsrazaH zAztrAH / zAstraikaramahAyogI, prApnoti paramaM padam // 8 // - (8) zAstroi. - zAstramAM kahelA AcArane pALanAra, zAstrajJa - zAstrane jANunAra, zAstrave. - zAstranA upadeza - A karanAra 2 - ane zAze. - zAstramAM ekadiSTa che jenI evA ma.bahAna yAgI madda - meAkSane grA. - pAme che. - (8) zAstramAM kahelA AcArAnu pAlana karanAra, zAstranA jJAtA, zAstranA upadeza ApanAra ane zAstramAM ja dRSTivALA cAgI mekSa pAme che. 110 ce. bi. gA. 221thI230
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174] 25 parigraha aSTaka vatha vihAi razA na parAvartate rAze-rvakratAM jAtu nojjhati / parigrahagrahaH ko'yaM, viDambitajagattrayaH ? // 1 // (1) rAro - rAzithI 5.- pAcho pharato nathI, nAtu - kadI paNa va. - vakatAne na 3. - tajato nathI, viviTaMbaNA pamADI che traNe jagatane jeNe evo samaya - A pa-parigraha rUpa graha - ko che ? (1) are A parigraha rU5 graha vaLI karyo che ! te rAzithI pAcho pharato nathI, arthAt eka rAzi cheDIne bIjI rAzimAM jato nathI, kyAre paNa vakatAne choDato nathI, eTale ke pAchaLa paDatuM nathI, ane traNe jagatanA jIvane viTaMbaNA pamADe che. ahIM caMdrAdi grahathI parigraha rUpa grahanI traNa vilakSaNatA jaNAvI che : (1) caMdrAdi graha meSa Adi eka rAzine cheDIne vRSabha vagere bIjI rAzimAM jAya che, arthAt sadA eka ja rAzimAM rahetA nathI. jyAre A parigraha rUpa graha sadA nA samUha rUpa eka ja rAzimAM rahe che. (2) caMdrAdi graho kyAreka kyAreka maMdagati thavAthI (rAzithI) pAchaLa paDI jAya che, jyAre A
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 parigraha aSTaka [175 parigraha rUpa graha te sadA jInA samUha rUpa rAzinI sAthe ja rahe che. (3) caMdrAdi graho badhA ja jIvane duHkhI karI zaktA nathI. puNyazALI jIne e graho herAna karI zaktA ja nathI. jyAre A parigraha rUpa graha te jagatanA tamAma ne herAna kare che. parigrahagrahA''vezAda, durbhASitarajaHkirAm / zrUyante vikRtA: kiM na, pralApA liGginAmapi ? // 2 // (2) 5.- parigraha rUpa grahane (AtmAmAM) praveza thavAthI 3.- utsutra bhASaNa rUpa dhULa uDADanArA DhiM.-- veSadhArIonA paNa vi. pra.- vikAravALA bakavAdo u- zuM na - saMbhaLAtA nathI. (2) parigraha rUpa grahane (AtmAmAM) praveza thavAthI utsutra vacana rUpa dhULane phekanArA jaina vezadhArI sAdhuonA paNa levAnI IcchA AdinA vikAravALA asaMbaddha vacane saMbhaLAya che. tyAre bIjAonI to vAta ja zI karavI ? yastyaktvA tRNavad bAhya-mAntaraM ca parigraham / udAste tatpadAmbhoja, paryupAste jagattrayI // 3 // (3) -je .- taNakhalAnI jema vAhya - bAhya 2- ane mAM.- aMtaraMga - parigrahane . - tajIne
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176] 25 parigraha aSTaka - vAste - udAsIna rahe che.ta. - tenA caraNakamalane jJa. - traNe jagata va. - seve che. (3) je khAdya-abhya tara111 parigrahane taNakhalAnI jema choDIne samabhAve rahe che, tenA caraNakamaLane traNe jagatanA jIve seve che. citte'ntargranthagahane, bahirnirgranthatA vRthA / tyAgAtkaJcukamAtrasya, bhujago na hi nirviSaH ||4|| (4) vize... - citta aMtarga parigrahathI vyAkula hAya te| haiM. - bAhya ni thaSNu. ghRSA - phogaTa che. OM - mAtra kAMcaLI tyA--ADavAthI mu. - sapa` ni. - viSarahita na - nadi - ja ( thAya. ) - (4) jo citta abhyaMtara parigrahathI khIcAkhIca bhareluM hAya teA bAhya parigrahanA tyAga nika ja che. mAtra uparanI kAMcaLInA tyAgathI sarpa viSarahita banI jatA ja nathI. tyakte parigrahe sAdhoH prayAti sakalaM rajaH / pAlityAge kSaNAdeva, sarasaH salilaM yathA // 5 // ', (5) yathA - jema vA. - pALane nAza thatAM sarasa: - sareAvaranuM sa. - pANI ( cAlyuM jAya che tema) cate va. - - 111 mithyAtva, cAra kaSAya, hAsya SaTka ane vetrika ema 14 prakAre abhyatara parigraha che.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 parigraha aSTaka [177 parigrahane tyAga thatAM tA:- sAdhunuM sa. - saghaLuM ragaH - pApa la. - kSaNamAM ja . - jAya che. (5) jema pALa nIkaLI jatAM sarovaramAMthI kSaNavAramAM saghaLuM pAchuM cAlyuM jAya che, tema parigrahane tyAga thatAM sAdhunAM saghaLAM pApa cAlyAM jAya che. tyaktaputrakalatrasya, mUrkhAmuktasya yoginaH / canmAtrapratibaddhasya, kA pudgalaniyantraNA ? // 6 // (6) tya.- choDaDyA che putra ane strI jeNe evA, mU. - mamatvathI rahita (ane) vi. - jJAnamAM ja Asakta co. - yogIne pu.- pudgalanuM baMdhana ! - karyuM hoya ? (6) putra, strI Adi saghaLA bAhyaparigrahathI ane mUcha rUpa AMtara parigrahathI mukta banIne jJAnamAM ja rata rahenArA munine kayuM pudgalabaMdhana heya? arthAt tene karmabaMdha na thAya. AvA megIne rAga-dveSa pratyaya karmabaMdha na thAya, guNasthAna pratyaya karmabaMdha to thAya. paNa e badhAmAM rasAdi nahivat hovAthI enuM phaLa paNa nahivata maLe che. A daSTie ahIM karmabaMdha na thAya ema jaNAvyuM che. AvA rogIne thato puNya12
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 ] 25 paricaha aSTaka baMdha paNa AtmasAdhanAmAM bAdhaka banatuM nathI. cinmAtradIpako gaccheda, nirvAtasthAnasanibhaiH / niSparigrahatAsthairya, dharmApakaraNairapi // 7 // (7) vi. - jJAnanA ja dIpaka rUpa apramatta sAdhu ni.pavana rahita sthAnanA jevA che. - dharmanA upakaraNothI apapaNa ni.- parigrahanA tyAga rUpa sthiratAne .- pAme che. (7) jJAnanA (ja) dIpaka rUpa apramatta sAdhu pavanarahita sthAna tulya dharmopakaraNathI paNa niSparigrahatAnI sthiratA pAme che, arthAt dharmopakaraNa jJAna ane cAritramAM sahAyaka hovAthI apramatta sAdhu dharmopakaraNa rAkhavA chatAM parigraha rahita che. mUcha vinA dharmopakaraNanuM grahaNa thAya ja nahi, AthI dharmopakaraNe paNa parigraha ja che evI digaMbarenI mAnyatA khoTI che, e jaNAvavA A kaleka che. dIpakanI sthiratA mATe be sAdhananI jarUra che. (1) tela ane (2) pavanarahita sthAna. dIpakamAM pramANasara tela hovA chatAM je pavananA jhapATA lAge te te bujhAI jAya. tema jJAnanA dIpaka rUpa apramatta sAdhunI sthiratA mATe gya AhAra ane dharmopakaraNa e be sAdhananI jarUra che. telanA sthAne yukta AhAra che ane pavana rahita
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 parigraha aSTaka [17 sthAnanA sthAne dharmopakAraNe che. yukta AhAranI jema yukta dharmopakaraNe paNa mekSamArganI ArAdhanAmAM sahAyaka che. AthI egya AhArathI mUcha na thAya ane dharmopakaraNathI avazya mUcha thAya evuM digaMbarenuM mAnavuM yuktisaMgata nathI. yukta AhAra ane dharmopakaraNa e baMne samAna rUpe mekSamArgamAM sahAyaka hevA chatAM ekathI mUcha na thAya, ane ekathI mUchI thAya ema mAnavuM e kevuM hAsyAspada che!112 mUcchinnadhiyAM sarva, jagadeva parigrahaH / mUrcha yA rahitAnAM tu, jagadevAparigrahaH // 8 // (8) mU.-mUchathI DhaMkAyelI che buddhi jemanI evAone sarva - saghaLuM . - jagata ja 5.- parigraha rU5 che. mU. 2. mUchIthI rahitane tu - te ga. - jagata ja sa.- aparigraha rUpa che. (8) jemanI buddhi mUchathI AcchAdita banI gaI che temane saMpUrNa jagata ja parigraha che, ane mUchathI rahita bhegIone te saMpUrNa jagata ja aparigraha che. 13 112 pra. 2. gA. 140 thI 142 113 . zA. pra. 1 gA. 24, vi. A. bhA. beTika matotpatti prakaraNa gAthA 2573 vagere, a. ma. pa. gA.4 vagere.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 ] 26 anubhava aSTaka athAnubhavASTakam // 26 // sandhyeva dinarAtribhyAM kevalazrutayoH pRthak / budhairanubhavo dRSTaH, kevalArkA'ruNodayaH ||1|| - (1) va - jema i. - divasa ane rAtrithI saMdhyA saMdhyA (judI che, tema).-kevalajJAna ane zrutajJAnathI pRtha -- judo . - kevalajJAna rUpa sUnA aruNAya samAna . - anubhana vudhaH - paMDitAe dRSTaH - dITho che. -- - (1) jema sa MdhyA divasa ane rAtathI judI che, tema kevalajJAna ane zrutajJAnathI judo kevalajJAna rUpa sUryanA aruNAdaya samAna anubhava paMDitAe joyA che. anubhava jJAna zrutajJAnanuM kArya che, ane kevalajJAnanuM asAdhAraNa kAraNa che. arthAt zrutajJAnanA abhyAsathI anubhavajJAna thAya che, ane uSA pachI turata sUryodaya thAya che tema anubhava jJAna pachI turata-aMtarmuhUtamAM kevalajJAna thAya che. jema sUryAMya thavAnA heAya tyAre pahelAM uSA pragaTe che, tema kevalajJAna thavAnu hoya tyAre pahelAM anubhava jJAna thAya che. anubhavajJAnane prAtibhajJAna paNa kahevAmAM Ave che. A jJAna kSepakazreNamAM
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 anubhava aSTaka [ 181 hAtha che. 14 vyApAraH sarvazAstrANAM, dikapradarzana eva hi / pAraMtu prApayatyeko-'nubhavo bhavavAridheH // 2 // (2) sa. - sarvazAstrono cA - udyama ri.- dizAne batAvanAra gva - ja che. ma. - saMsAra rU5 samudrane pAraMpAra tu te ja - eka . - anubhava prA. - pamADe che. di - nizcita. (saMsArane pAra anubhava ja pamADe che e hakIkata nizcita-cokkasa che.) (2) savazAstrono upAyapradazana rUtha vyApAra dizAsUcana mATe ja che, arthAt zAstra mokSanA upAye batAvIne mAtra dizA sUcana kare che. saMsAra samudrane pAra te eka anubhava ja pamADe che. jema ajANyA musApharane mArgane jANakAra mAtra mArga batAve che, paNa ISTa sthAne pahoMcADatuM nathI. ISTa sthAne pahoMcavA te svayaM pravRtti karavI paDe che. tema prastutamAM zAstro te bhava rUpa samudrane pAra pAmavAno mAtra mArga batAve che, pAra pamADatA nathI, pAra to anubhava ja pamADe che.115A 114 la. vi. namoDaltha zuM arihaMtANuM padanuM vivecana, pA. . pA. 1 se. 49 nA bhASyanI pU. mahe. - zrIyaza vi. ma.nI TIkA, yo. sa. sAmarthya veganuM vivecana. 115A a. sA. gA. 263
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182] 26 anubhava aSTaka atIndriyaM paraM brahma, vizuddhAnubhavaM vinA / zAstrayuktizatenApi, na gamyaM yad budhA jaguH // 3 // jJAyeran hetuvAdena, padArthA yadyatIndriyAH / kAlenaitAvatA prAjJaiH, kRtaH syAt teSu nizcayaH // 4 // (3) . - IdrithI na jANI zakAya evo varaM-sarva upAdhithI rahita-zuddha brahma-AtmA vi. vinA-vizuddha anubhava sivAya sI.- zAstranI seMkaDo yuktiothI paNa - - jANu zakAya nahi. at - jethI vudhA - paMDitAe napu - (nIce mujaba) kahyuM che. () dri - je .- idrithI na jANuM zakAya evA pa-padArtho se.-yuktithI rUA.- (hathelImAM rahelA AmaLAnI jema) jaNAya (to) . -eTalA kALe prA -paMDitoe tevuM - te atIndriya padArthomAM ni.- nizcaya kRtiH strAta - karI lIdho hoya. (3-4) iMdrithI na jANI zakAta ane saghaLI upAdhithI rahita zuddha AtmA vizuddha anubhava vinA seMkaDe zAstrayukitaothI paNa jANI zakAya nahi. AthI ja paMDitAe kahyuM che ke je atIndriya padArtho zAstrokta yuktiothI hathelImAM rahelA AmaLAnI peThe jANI zakAtA heta te paMDita puruSoe ATalA kALa sudhImAM kyAre ya te padArthomAM amuka padArtho amuka svarUpe ja che ema asaMdigdha nirNaya karI nAkhe heta.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 anubhava aSTaka [183 je paMDitoe atIndriya padArthomAM asaMdigdha nirNaya karI nAkhyuM hota te e viSamAM kaI jAtane vivAda na raheta. AtmA atIMdriya che. tenA paryAye paNa atIndriya che. AthI te te vyaktine mekSanA cakkasa upAyane baMdha thAya e mATe sAmarthyAga rUpa anubhava pramANa avazya mAnavuM joIe evo A zlokano bhAva che.115B jevAM na rahapanArdIi, strInA dina viralAstadrasAsvAda-video'nubhava jihvayA // 5 // (5) pheSa - kenI . - kalpanA rUpa kaDachI -zAstra rUpa kSIrAmAM (khIramAM) praveza karanArI nathI ? (paNa) . - anubhava rUpa jIbhathI ta. - zAstra rUpa kSIrAnnanA rasanA (rahasyanA) AsvAdane jANanArA vira:-thoDA che. (5) kenI kalpanA rUpa kaDachI zAstrarUpa kSIrAnamAM praveza karanArI nathI ? arthAt zAstra dvArA AtmAnI vicAraNA badhA paMDite kare che. paNa anubhava rUpa jillAthI tenA rasAsvAdane anubhava karanArA te viralA ja hoya che. zAstrajJAna bAhyajJAna che. sAkSAt anubhava 115B a. u. a. 1 gA. 8thI10, ce. biM. gA. 67 thI 69.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184] 26 anubhava aSTaka aMtaraMga jJAna che. zAstrajJAna dharAvanArA paMDitamAM viralA ja anubhava jJAna pAme che. pazyatu brahma nirdvandra', nirdvandvAnubhava vinA / kathaM lipImayI dRSTi-rvAGmayI vA manomayI ? // 6 // (6) ni. vinA - kalezarahita-zuddha anubhava (-pratyakSa sAkSAtkAra) vinA I-pustaka rUpa vA-vANI rUpa vA-athavA ma. - arthajJAna rUpa ri - daSTi ni. - rAgadveSAdithI rahita zuddha graMhma - AtmasvarUpane varya pa.- kevI rIte jue ? (6) lezarahita AtmAne kulezarahita pratyakSa sAkSAtkAra (anubhava) thayA vinA lipImayI, vAmayI ke mane mayI dRSTi kevI rIte jue? bhAvArtha - (lipImayI dRSTi-) pustakanA vAMcanathI thate bedha, (vAmayI daSTi-) AtmA saMbaMdhI carcA-vAdavivAda AdithI thate bedha, ane (mane mayI daSTi-) AtmA saMbaMdhI ciMtana-manana AdithI thate bedha sarva prakAranA phalezathI rahita zuddha brahmane na jaI zake, kiMtu anubhava rUpa bedha ja joI zake. na suSuptiramohatvAd, nApi ca svApajAgarau / kalpanAzilpavizrAnte-sturyaivAnubhavo dazA // 7 // (7) anumatra:- anubhava amo. - meharahita hevAthI
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 anubhava aSTaka [185 3. - gADha nidrA rUpa suSupti dazA i - nathI, 6 -ane . - G - kalpanA rUpa kArIgarInA virAma(-abhAva) heAvAthI svA.-svapna ane jAgrad dazA pa-paNa na--nathI, (kiMtu) turyAM dda-ceAthI avasthA che. 04 dazA - (7) nidrA, svapna, jAgRd ane ujjAgara ema cAra dazA che. temAM anubhava nidrAdazA nathI, svapna dazA ke jAgRt dazA paNa nathI, kiMtu ceAthI ja ujjAgara dazA che. nidrAdazAmAM meAha che, jyAre anubhava dazAmAM meAha hAtA nathI. AthI anubhava nidrA dazA nathI. svapna ane jAgradU dazAmAM kalpanAA--vikalpA hAya che, jyAre anubhava dazAmAM kalpanAne abhAva heAya che. AthI anubhava svapna ke jAgratlR dazA paNa nathI, kiMtu ceAthI ujjA gara dazA che. adhigatyAkhilaM zabda - brahma zAstradRzA muniH / svasaMvedyaM paraM brahmAnubhavenA'dhigacchati // 8 // (8) muniH - muni zA.- zAstra rUpa daSTithI 1.-samasta ra. - zabda brahmane RSi. - jANIne anu. - anubhavathI stra.svaprakAza rUpa (svathI ja jANI zakAya tevA) para A-vizuddha AtmAne 1.-jANe che. (8) muni zAsrarUpa dRSTithI sapUrNa zabdabrahmane (--zrutane) jANIne anubhava jJAnathI svaprakAza
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 ] 27yoga aSTaka rUpa vizuddha AtmAne jANe che. AtmA svaprakAza rU5 che, eTale ke ene jANavA-jovA mATe anya sAdhananI jarUra paDatI nathI. jema ghaTa vagerene jevA sUrya AdinA prakAzanI jarUra rahe che, tema AtmAne jevA AtmA sivAya anyanA prakAzanI jarUra nathI. AtmA dIpakanI jema svayaM prakAzarUpa che. atha yogASTakam // 27 // mokSeNa yojanAd yogaH, sarvo'pyAcAra iSyate / viziSya sthAnavArthA-lambanaikAgrayagocaraH // 1 // (1) me. -mekSanI sAthe che.- (AtmAne) joDavAthI eDavi - badhe ya kA. - AcAra yoH - ga - IcchAya che. kahevAya che. vuiM.- vizeSa karIne sthAna. - mudrA, ahAra, varNane artha, AlaMbana (-pratimAdi) ane ekAgratA (vara -) saMbaMdhI AcAraga che. (1) AtmAne mokSanI sAthe joDe te ga. gazabdane A vyutpattisiddha) artha dharmanA saghaLA AcAramAM ghaTato hovAthI sAmAnyathI dharmanA saghaLA ya AcAre vega rU5 che. vizeSa rUpe sthAna, varNa, artha, AlaMbana ane ekAgratA ema pAMca prakAre cAga che.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 ceAga aSTaka [ 187 11 sthAna=kAyAtsaga, padmAsana vagere Asana, 11vaNu =zabda, kriyAmAM khelAtA sUtra. atha = kriyAmAM khelAtA sUtreAnA atha, AlaMbana=mAhya pratimA vagerenuM dhyAna, ekAgratA=bAhya alamana vinA nivikalpa caitanyamAtranI samAdhi. A anAlakhana ceAga che.118 karmayogadvayaM tatra, jJAnayogatraya viduH / virateSadeva niyamAd, bIjamAtraM pareSvapi // 2 // jJA. (2) tatra - te pAMca yAgamAM . - e kayAga (ane) traNa jJAnayega (che ema jJAnIe ) vidyuH - jANe che. ( A yAga ) vi. - virativa tamAM ni. - avazya (hAya che.) vareSu vi - mArgAnusArI vagere khIjAmAM paNa vI. kevaLa khIja rUpa hAya che. (2) pAMca ceAgamAM prAraMbhanA e yAga (sthAna, vaNu) kayeAga che, ane aMtima traNa (atha, Ala116 caityavaMdana bhASyamAM nirdiSTa mudrAtrika paNa sthAna ceAga che. - 117 va-artha-AlaMbana e traNa vega caityavaMdana bhASyamAM nirdiSTa AlaMbanatrika (vatrika) svarUpa che. 118 A aSTakanA AThe ya zlokAnA badhA ja padArthoM yeAgavizikAnI pU. mahA. zrIyazA vi. manI TIkAmAM vistArathI che.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188] 27 yoga aSTaka bana, ekAgratA) jJAnayoga che, ema jJAnIo jANe che. pAMca prakArane A roga dezavirati ane sarvavirati mAM avazya hoya che, apunabaMdhaka ane samyagdaSTi jamAM kevaLa bIja rUpa hoya che. A vega cAritramehanIya karmanA kSepazama AdithI prApta thatuM hovAthI dezavirati ke sarvavirati rUpa cAritravALAne ja hoya che. apunabaMdhaka ane samyagdaSTine A yoga bIjarUpe hoya che. arthAt jema yaMgya bhUmimAM bIja paDyuM hoya to anukUla sAmagrI maLatAM temAM phaLa Ave che, tema apunabaMdhaka ane samyagdaSTine bhaviSyamAM anukUla sAmagrI maLatAM (cAritrAvaraNa karmanA ziyApAmAdithI) A cAganI avazya prApti thAya che. AthI e bemAM vyavahArathI (kAraNarUpe) yoga hoya che. samRdubaMdhaka Adine te bAhya dharmakiyA karavA chatAM vyavahArathI paNa A yuga na hoya. kRpAnirvedasaMvega-prazamotpattikAriNaH / bhedAH pratyekamacchA-pravRttisthirasiddhayaH // 3 // (3) satra - ahIM pratye - dareka yuganA praccha. icchA, pravRtti, sthiratA ane siddhi e cAra meDhA -bhedo che. (ta bhedo) kR.-kRpA, nirveda, saMvega ane prazamanI utpatti karanArA che.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 ceAga aSTaka [189 (3) sthAna Adi pratyeka yAganA IcchA, pravRtti, sthiratA ane siddhi ema cAra bheda che. e cAra bheda kRpA, nivedya, saMvega ane prazamane utpanna karanArA che. kRpA=prANIonA duHkhane ane duHkhanAM kAraNeAne yathAzakti dUra karavAnI IcchA rUpa anukaMpA. niveda = bhavanuM svarUpa jANavAthI saMsAra asAra lAgatAM tenAthI chUTavAnI IcchA rUpa vairAgya, saMvega= meAkSanI icchA, prazama= kAma-krodhanI zAMti, ceAganA sthAna Adi 5 X icchA Adi 4=20 bhedA thayA. A 20 bhedanA darekanA cAra cAra bhedo sAtamI gAthAmAM kaheze. AthI yAganA kula (2044=) 80 bhendra thayA. IcchA Adi cAra yAganA atha cAthI gAthAmAM che.119 icchA tadvatkathAprItiH, pravRttiH pAlanaM param / sthairya bAdhakabhIhAniH, siddhiranyArthasAdhanam ||4|| - (4) tA. - (taTThAna - coLavAna - yAgI) ceAgInI kathAmAM prIti e phrenchA - IcchAyAga che. vara" - adhika prayatnathI tA. - zubha upAyAnuM pAlana karavuM e pravRtti: - pravRttiyAga che. yA. - ( khAdhaka-aticAra) aticAranA bhayane tyAga e CO 119 ma. sA. gA. 294 ane 298, 6aa. hrA. 23 mA. 24.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 ] 27 yoga aSTaka rAja - sthiratA ga che. -bIjAnA arthanuM sAdhana thAya -jenAthI bIjAnuM paNa hita thAya) e siddhi-siddhiyoga che. (4) gInI pega saMbaMdhI vAta sAMbhaLatAM prIti thAya e IchAyega. zAstrokta vidhi mujaba saMpUrNa gapAlana e pravRttiyega. eganA pAlanamAM aticAranA bhayano abhAva te sthiratA ga. sthAnAdiyega bIjAonA paNa hitanuM kAraNa bane e siddhiyoga che. IcchA Adi cAra avasthAo uttarottara caDhiyAtI che. vegane jANavAnI IcchA thAya. vegane jANIne AnaMda thAya. AnaMdathI zAstrokta vidhi mujaba saMpUrNapaNe gapAlanane ullAsa jAge. paNa dravya-kSetra Adi anukUla sAdhananI nyUnatAnA kAraNe saMpUrNa rIte yogapAlana na thaI zake, alpa pramANamAM thaI zake, temAM paNa aneka doSo lAge. ganI A avasthA IcchAga che. A yugamAM vidhinuM saMpUrNa pAlana thatuM nathI. paNa vidhi pratye ane vidhipAlana karanArAo pratye bahumAna avazya hoya che. eTale phalitArtha e thayo ke vidhi ane vidhi AcaranArAo pratye bahumAnapUrvaka yathAzakti alpa gapAlana-gAbhyAsa e IcchAga che. prabaLa vIllAsathI zAstrokta vidhi mujaba saMpUrNa
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 cega aSTaka [ 191 ceAgapAlana e pravRttiyeAga che. su Mdara abhyAsathI pravRttiyoga sthira banI jAya che tyAre temAM aticAranA bhaya rahetA nathI. ceAganI A avasthA sthiratA yAga che. sthAnAdvi yeAge evA siddha thaI jAya ke jethI enu pAlana karanAranA AtmAmAM tA zAMti vagere guNA pragaTe ja, paNa enI pAse AvelA jIvA upara paNa e guNAnI asara thAya, ceganI A avasthA siddhiyeAga che. siddhiyeAgavALA pAse AvelA hiMsaka prANIe paNa hiMsA karatA nathI, asatya khelanArA asatya khelatA nathI, nityavairavALA ( sApa-neALiyA jevA) prANIo paNa vaira bhUlI jAya che............ IcchAdi cAra yAganA saMkSepathI sAraH-- IcchAyAgamAM apa ane sAticAra yAgapAlana hAya che. pravRttiyogamAM saMpUrNa ceAgapAlana heAya che, paNu doSo lAgavAne bhaya hAya che. sthiratA cegamAM sapUrNa yAgapAlana ane doSabhayanA abhAva e ane hAya che. siddhiyAgamAM saMsaga mAM AvanArA prANIonu paNa hita thAya che.120 120 a. sA. gA. 25-296, dA. ThA. 19 gA. 26 thI 28.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192] 27 yoga aSTaka / arthAlambanayozcaitya-vandanAdau vibhAvanam / zreyase yoginaH sthAna-varNayoryatna eva ca // 5 // (5) 2. -caityavaMdanAdi kriyAmAM 3. - artha ane AlaMbananuM vi. - smaraNa karavuM, 2 - ane davA. - sthAna ane varNamAM yatna iva - udyama ja (kALajI ja) che.yegInA che.- kalyANa mATe (thAya che.) (5) caityavaMdanAdi kriyAmAM artha ane A laMbana yeganuM vAraMvAra smaraNa ja tathA sthAna ane varNamAM udyama ja rogInA hita mATe thAya che. bhAvArtha - caityavaMdanAdi kriyAmAM (artha-) sUtranA arthane vicAra karatA rahevuM joIe, (AlaMbana-) dRSTi pratimAdi AlaMbana upara sthira rAkhavI joIe, (sthAna-) je vakhate je mudrA joIe te mudrA che ke nahi tene upayoga rAkhavuM joIe, (varNa--) sUtro hInAkSara Adi deSathI rahita zuddha belAya che ke nahi tene upa ga rAkhavo joIe. arthAt cittane sthAnAdi cAramAM ekAgra banAvavuM joIe. prazna - sthAnAdi cAremAM eka sAthe cittane upaga kevI rIte rahe? uttara- ahIM cittane upayoga sthAnathI khasIne varNa upara, varNathI khasIne sthAna upara ke artha upara, artha uparathI khasIne AlaMbana upara
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 cetra aSTaka [193 ke vaNu upara........ema pharatA hAjA chatAM bahu ja jhaDapathI pharatA heAvAthI upalazatapatranA bhedanI jema sthAnAdi cAremAM cittanI ekAgratA kahevAya. AmAM mukhyapaNe manamAM ane vicAra cAle ane vacce vacce AlaMbanAdi khAkhara che ke nahi tenA paNa sUkSma upayoga thatA rahe. 21 Alambanamiha jJeyaM, dvividhaM rUpyarUpi ca / arUpiguNasAyujya - yogo'nAlambanaH paraH ||6 // - (!) 64 - ahIM bA. - alaMbana Si - rUpI tra-ane aSi - arUpI ( ema ) Tvi. - e prakAre che. (te emAM) maiM. - ( arUpI = siddha, guN=svarUpa, sAyujya = tanmayapaNuM) siddhanA svarUpa sAthe tanmayapaNA rUpa yAga e . - anAlaMbana ceAga che. ( A yAga ) var: - utkRSTa che, (6) ahI' AlaMbananA rUpI ane arUpI ema be bheda che. siddhasvarUpanI sAthe tAdAtmya (-ekatA) e anAlaMbana yeAga che. anAla ana yeAga utkRSTa yAga che. AlamananA (jenuM AlaMbana-dhyAna karavAnuM che tenA) e bheda hAvAthI AlaMbana yoganA e 121 caityavaMdana mahAbhASya gA. 241 vagere 13
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194] 27 vega aSTaka bheda che. AlaMbananA mukhyatayA rUpI ane arUpI e be bheda che. vItarAganI mUrti AdinuM dhyAna rUpI AlaMbana che. siddha paramAtmAnA jJAnAdi guNe sAthe potAnA AtmAnI ektA arUpI AlaMbana che. rUpI AlaMbanane sAlaMbana ane arUpI AlaMbanane anAlaMbana yuga kahevAmAM Ave che. mULa gAthAmAM apazuLa..... ema kahIne anAlaMbana ganI vyAkhyA karI che. ahIM sAlaMbana ganI vyAkhyA karI nathI, paNa arthapattithI AvI jAya che. arUpInuM dhyAna (-tAdAmya) nirAlaMbana yoga che, eTale rUpI (pratimAdi) nuM dhyAna sAlaMbana cAga che e siddha thAya che. sAlaMbana yegano ahIM jaNAvelA veganA sthAnAdi pAMca bhede paikI AlaMbanagamAM samAveza thAya che, ane anAlaMbanane ekAgratAyegamAM samAveza thAya che. prazna-anAlaMbana zabdano artha AlaMbana rahita eve che. anAlaMbanagamAM arUpI AlaMbane te hoya che. AthI tene anAlaMbana kema kahI zakAya ? uttara- jema vyavahAramAM thoDA paisA hevA chatAM garIbane nirdhana-dhanarahita kahevAmAM Ave che tema ahIM arUpI AlaMbana bahu alapa AlaMbana
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra7 ega aSTaka [195 hovAthI tenI vivakSA karavAmAM AvI nathI.122 dItimavika, thAnA ivijJA tasmAdayogayogApte-mekSiyogaH kramAd bhavet // 7 // (7) prI.- prIti, bhakti, vacana ane asaMgathI cA. - sthAnAdi vega paNa 2. -cAra prakAre che. ta.- te (sthAnAdi) vegathI mAt - anukrame 3. - (aa : - yogAmAva:-ganidhi) yoganirodha rUpa ganI prApti thavAthI mo. -mekSano vega ma.- thAya. (7) pUrve (gA. 1-ramAM) jaNAvelA yuganA sthAna Adi 20 bhedamAM pratyeka bheda prIti, bhakti, vacana ane asaMga e cAra prakAre che. sthAnAdi gathI anukame zailezI avasthA rUpa aAganI prApti thavAthI mokSanI prApti thAya che. je anuSThAnamAM anya saghaLAM kAryo cheDIne atizaya prItithI e anuSThAna mATe ja tIvra prayatna thAya te prIti anuSThAna. jemAM bahumAnabhAva ane vizuddhi prIti anuSThAnathI adhika hoya te bhakti anuSThAna. prIti-bhakti anuSThAnamAM bheda - viziSTa prakAranuM prIti anuSThAna ja bhakti anuSThAna che. temAM vizeSatA A pramANe che- prIti anuSThAnanI ape. 122 dho. 14 bhA. 1, gho. 15 gA. 8-9
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196] 27 vega aSTaka kSAe bhakti anuSThAnamAM AlaMbananA viSaya pratye AdarabhAva adhika hoya, ane Adara adhika hevAnA. kAraNe vizuddhi vadhAre hoya. jema ke-patnI ane mAtA e baMnenI bhejanAdi dvArA pAlana-poSaNanI kiyA eka sarakhI hovA chatAM baMne pratye bhAvamAM aMtara hoya che. patnI pratye prItino ane mAtA pratye bhakitane bhAva hoya che, patnInA pAlananI kiyAnI apekSAe mAtAnA pAlananI kriyAmAM cekakasAI kALajI vagere dvArA vizeSa vizuddhi hoya che. A rIte aMtaranA bhAva ane kriyAnI vizaddhinA. bhedathI eka ja anuSThAnanA prIti ane bhakti evA. be bheda che. saghaLI dharmakriyAomAM zAstrane lakSyamAM rAkhIne sAdhuonI ucita pravRtti vacana anuSThAna che. vacana anuSThAnanA atizaya abhyAsathI zAstranA. smaraNa vinA caMdanagaMdhanI jema sahaja bhAve thatI pravRtti asaMga anuSThAna che. vacana-asaMga anuSThAnamAM bheda - vacana anuchAnamAM dareka ucita pravRtti zAstramAM Ama vartavAnI AjJA che ema zAstrane yAda karIne thAya che. asaMgAnuSThAnamAM dareka ucita pravRtti zAstrane yAda
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 vega aSTaka [197 karyA vinA ja sahaja bhAve thAya che. asaMga anukAnamAM saMskAra eTalA badhA daDha thaI gayA hoya che ke pravRtti karatI vakhate zAstrasmaraNanI jarUra ja rahetI nathI. jema prAraMbhamAM cakane pheravavA daMDanI preraNAnI jarUra rahe che, bhramaNane vega vadhI gayA pachI daMDanI preraNuM vinA paNa saMskArathI ja te phare che, tema prastutamAM prAraMbhamAM ucita pravRtti mATe zAstrapreraNAnI AvazyakatA rahe che. zAstrapreraNAthI pravRttine bahu abhyAsa thaI gayA pachI AtmAmAM e pravRttinA saMskAra atizaya daDha thaI javAthI, jema caMdanamAM sugaMdha svAbhAvika hoya che tema, sahajapaNe pravRtti thayA kare che. jinakalpI Adi viziSTa sAdhune asaMga anuSThAna heya che. pahelIbIjI gAthAmAM batAvelA sthAnAdi 20 bhedanA pratyekanA prIti Adi cAra cAra bheda kahevAthI yeAganA kula (2044s) 80 bheda thayA.23 sthAnAdyayoginastIrtho-cchedAdyAlambanAdapi / sUtradAne mahAdoSa, ityAcAryAH pracakSate // 8 // (8) sthA.-sthAnAdi vegathI (sarvathA) rahitane tI. - game tevAne paNa sUtra na bhaNAvavAmAM Ave te 123 che. 10 gA. 2thI9, a. u. a. 3 gA. 41
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198] 28 niyAga aSTaka tIrthane uzkeda thAya ItyAdi AlaMbanathI paNa su. -catyavaMdanAdi sUtra zikhavavAmAM ma. - moTo deza che. kRti - ema sA.- zrIharibhadrasUri vagere AcAryo cha- kahe che. (8) jevA tevAne paNa sUtra na bhaNAvavAmAM Ave te tIrthane ucheda thAya ityAdi kAraNe paNa sthAnAdi vegathI sarvathA rahitane caityavaMdanAdi sUtra bhaNAvavAmAM sUtranI AzAtanA rUpa mahAdeSa che ema pUjya zrIharibhadrasUri mahArAja vagere AcAryo kahe che. 12YA sAtha niyAma 28 yaH karma hutavAn dIpte, brahmAgnau dhyAnadhAyyayA / sa nizcitena yAgena, niyAgapratipattimAn // 1 // (1) :- jeNe te - pradIpta karelA . - brahma -jJAnamaya AtmA) rUpa animAM thA.- dhyAna rUpa vedanI cA (maMtrathI varSa - karmane phu. - hemyAM che, - te muni ni. - nirdhArita-bhAva cI. - yAgathI ni. -(niyAnI pratipatti-prAptiH vAre ghA - niyApratipatti, gayAtIti nicA pratipattimAna) niyAgane pAmelA che. (1) jeNe pradIpta jJAnamaya AtmA rUpa agnimAM 124A a. sA. gA. 301-302, la. vi. prAraMbhamAM cItyavaMdananA adhikArInuM varNana.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 niyAga aSTaka [ 199 dhyAna rUpa dhAgyAthI jJAnAvaraNIyAdi karmonA hAma karyAM che te muni bhAvayAgathI niyAgane pAmyA che. nizcito cA:-niyA: nizcita yAga te niyAga, nizcita eTale nirdhArita nizcaya kareluM. prastutamAM bhAvayAga nizcita-nirdhArita che. arthAt jemAM pazuvadha thAya che te yAga-yajJa nirdhArita nathI, karmIne khALavA rUpa bhAvayAga nirdhArita che. pazuvadha vagere rUpa yAga dravyayAga che. kane khALavA rUpa yAga bhAvayAga che. dravyayAga yajJa che ane bhAvayAga niyAga che. dhyAnathI brahmamAM jJAnamaya AtmAmAM karmAM khapI jAya che. AthI ahIM kahyuM ke--jeNe pradIpta brahma rUpa agnimAM dhyAna rUpa dhAgyAthI 124B dhAmyA eTale sAmadhenI RcA (-maMtra vizeSa). A cAnA pAopUrvaka yajJamAM samidh (viziSTa prakAranuM kASTha) nAkhavAmAM Ave che. ........ = pApadhvasini niSkAme, jJAnayajJe rato bhava ! | sAvadhai: varmayajJa: vija, mUtiSThAmanayAvihaiH ? rA (2) vA. - pApane nAza karanAra (ane) ni. - kAmanA rahita jJA. jJAna rUpa yajJamAM rataH * Asakta sava - thA. maiM. - sukhanI icchAthI A. - malina kSA. - pApasahita .ka rUpa yajJAthI vim - zuM ( prayAjana che ) ? -- 124B uttarA. a. 12 gA. 4thI44 -
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 ] 28 niyAga aSTaka (2) mahAnubhAva ! pApane nAza karanAra niSkAma jJAnarUpa yajJamAM Asakta thA. bhautika sukhanI icchAthI malina ane pApayukta tikTomAdi karmayanuM zuM kAma che ? mutimaH pazumAsameta vagere zrutinA AdhAre tikToma vagere yajJo sakAma che. verAvAminazuddha, yajJapi yojanaH | bahmayajJa itIcchantaH, zyenayAga tyajanti kim // 3 // (3) re. -vedamAM kahela hevAthI ma. - mananI zuddhi dvArA .- karmayajJa paNa yo- jJAnagIne tra. - brahmayajJa rUpa che ta -ema rU.- IcchatA-mAnatA (vedAnuyAyIo) .cenayajJane f- kema ca. - cheDe che? (3) karmayajJa vedokta-vedavihita hovAnA kAraNe tenAthI mananI zuddhi thatI hovAthI jJAnagIne karmayajJa paNa brahmayajJa thAya che ema mAnanArA (keTalAka vedAnuyAyIo) cenayAgane kema tyAga bIjI gAthAmAM karmayajJa sAvadya ane sakAma che ema kahyuM che. A viSayamAM vedAMtIo javAba ApatAM kahe che ke karmayajJa sAvadya ane sakAma ja che e ekAMta niyama nathI. Ihalaukika-pAralaukika
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 niyAma aSTaka [201 phaLanI AzAthI yajJa karanArA ajJAnI jIvo mATe bhale karmayajJa sAvadya ane sakAma hoya, paNa jJAna gIo mATe karmayajJa sAvadya nathI ane sakAma paNa nathI, ketu brahmayajJa-jJAnayajJa che. kAraNa ke je cittanI zuddhi kare te brahmayajJa-jJAnayajJa. jJAnayegIne AtmAnuM jJAna thayuM hovAthI karmayajJamAM svargaphaLano saMkalpa hoto nathI. tathA te pazu vagerene dveSapUrvaka mAravA mATe nahi, kiMtu vedavihita che mATe karmayajJa kare che. AthI tene karmayajJamAM hiMsAnuM pApa paNa lAgatuM nathI. pazu vagerene dveSapUrvaka mAravAnI buddhie mAravAthI hiMsA thAya. 25 A pramANe jJAnagIne karmayajJamAM phaLasaMka95ne ane hiMsakabuddhine abhAva hovAthI tathA vedavihita che mATe katavya che e zubha Azaya hovAthI cittazuddhi thAya che. vedAnuyAyIenI AvI dalIlane lakSyamAM rAkhIne graMthakAra mahAtmAe A kalAkamAM temane pratyuttara Ape che. [vanasvAr mana:zuDhavA=] vedavihita hovAthI kartavya che evI buddhithI cittanI zuddhi thatI hovAthI (yoni =) gIne (karmayAMs trahmayajJa =) karmayajJa 125 pUrva bALivatha a fhelA (mImAMsAsUtra 1/1/2)
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202] 28 niyAga aSTaka paNa brahmayajJa-jJAnayajJa ane che (phIinta:=) ema mAnanArA cenayAnuM tyanti vim =) AnayAga kema karatA nathI ? kyenayAga paNa vedavihita che. *cenenAmicaraN yane" jeNe zatruvadha karavA hoya teNe spenayajJa karavA ema vedyamAM kahyu` che. have jo AnayAgathI cittazuddhi thatI na hoya te agnihotrADhi yothI paNa cittazuddhi na thAya, kAraNa ke agnihAvADhi yajJomAM ane cenayajJamAM hiMsAnI dRSTie kAI taphAvata nathI. AthI e nakkI thayuM ke jema AnayAgathI cittazuddhi thatI nathI, tema agniheAtrAdi yajJAthI paNa cittazuddhi thatI nathI. mATe agniheAtrAdi kayajJa tyAjya che. brahmayajJaH paraM karma, gRhasthasyAdhikAriNaH / pUjAdi vItarAgasya, jJAnameva tu yoginaH // 4 // (4) . - adhikArI-ceAgya haiM. - gRhasthane ` kevaLa vI. - vItarAganI rR. - pUjA vagere vama - kriyA tra. - brahmayajJa che, yo. - yAgIne tu - te jJAnameya - jJAna ja (trayajJa-- brahmayajJa che.) (4) nyAyasaMpannavaibhava vagere guNAthI ceAgya gRhasthane kaivala vItarAganI pUjA vagere svarUpathI sAdya anuSThAna brahmayajJa che. yAgIne sava
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 niyAga aSTaka [203 ' upAdhithI rahita zuddha jJAna ja brahmayajJa che. bhinnoddezena vihita, karma karmakSayAkSamam / klaptabhinnAdhikAra ca, puDheSTayAdivadiSyatAm // 5 // (5) mi. -mokSa sivAya bIjA udezathI viditaM - (zAstramAM) kaheluM 2 - ane -kalpela che bhinna adhikAra jene evuM karma - anuSThAna . - putraprApti mATe vedazAstramAM vihita yA vagerenI jema - karmane kSaya karavAmAM asamartha rU.- i -mAno. (5) trIjI gAthAmAM jJAnagIne vedavihita hevAthI rtavyabuddhithI (pazuo pratye dveSa vinA, thatA karmayajJathI cittazuddhi thatI hovAthI karmayajJa paNuM brahmayajJa bane che evuM vedAnuyAyIo mAne che ema pUrvapakSa rUpe jaNAvyuM che. tenuM A kalekamAM khaMDana karavAmAM AvyuM che. eTale ke jJAnagIne karmayajJa brahmayajJa rUpa bane nahi ema siddha karyuM che. temAM be hetu ApyA che. temAM pahele hetu mizana vidita vArma rakSAkSamaK e che, ane bIje hetu vastRtaminAdhivAra (varmalayAlamama) e che. A be hetunA samarthanamAM putreSTiyajJanuM daSTAMta ApyuM che. jJAnagIne paNa karmayajJa brahmayajJa rUpa banI
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204] 28 niyAga aSTaka zake nahi. kAraNa ke mitrano zenA mokSanA uddeza sivAya sAMsArika sukhaprApti Adi uddezathI vihita anuSThAna karmakSaya karavA mATe asamartha che. vedamAM agnihotrAdi badhA yajJo sAMsArika sukhaprApti Adi uddezathI vihita che, temAM mokSane udeza che ja nahi. AthI te anuSThAnathI jJAnane paNa karma kSaya thAya nahi. jenAthI karmakSaya na thAya te anuSThAna cittazuddhinuM kAraNa na banatuM hovAthI brahmayajJa rUpa banI zake ja nahi. have bIjI vAta. jeno adhikAra bhinna kapele che, arthAt jenA adhikArI bhinna che evuM anuSThAna karmakSaya karavA asamartha che. jema ke, gIne anuSThAna bhinna che, ane gRhasthane gya anuSThAna bhinna che. gIne ane gRhasthane pitAnI yogyatA mujaba bhinna bhinna anuSThAnane adhikAra che. AthI je yegI gRhasthane yogya (jinapUjAdi) anuSThAna kare ane gRhastha gIne (bhikSAthI nirvAha vagere) anuSThAna kare te te karmakSaya karavA mATe asamartha che. prastutamAM yogIne karmayane adhikAra che ja nahi. AthI jJAnagIthI karmayajJa karI zakAya ja nahi. chatAM kare to tenAthI karma kSaya na thAya.
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 niyAga aSTaka [205 vedamAM putreSTi yajJanuM vidhAna che. putreSTi yajJa saMtAnaprAptinA uddezathI vihita che, tathA grahasthane mATe vihita che. ahI zvavarSIya putreSTi prathama reTU-pRhastha prathama pAMca varSa sudhI putreSTi yajJa kare. Ama putreSTi yajJa mekSa sivAya bhinna udezathI vihita hovAthI tathA jJAnagIne temAM adhikAra na hovAthI jJAnayogI putreSTi yajJa kare te tenAthI karmakSaya na thAya ane ethI te brahmayajJa rUpa na bane. A vAta to tamAre (vedAnuyAyIone) paNa mAnya che. AthI ja ame kahIe chIe ke jJAnagIne paNa karmayajJa brahmayajJa rUpa banI zake nahi. vrArdhamapi brahma-jJAtimavAdhanam | brahmAgnau karmaNo yuktaM, svakRtatvasmaye hute // 6 // (6) .- brahmayajJamAM aMtarbhAvanuM sAdhana tra.- brahmane -paramAtmAne arpaNa karavuM e apa - paNa .-pitAnA kartApaNuMnA bhAva rUpa ahaMkAra dute - homAye chate (arthAta ahaMkArano tyAga karIne) vra.- brahma rUpa agnimAM jarmana - karmanuM (arpaNa karavuM) yu - yukta che. (6) pUrvapakSa - ame je kaI anuSThAna karIe chIe temAM meM karyuM evA bhAva rUpa
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 ] 28 niyAga aSTaka ahaMkArane tyAga karIne brahmane-paramAtmAne arpaNa karI daIe chIe. AthI dareka anuSThAnamAM A kArya paramAtmAe karyuM che, meM nathI karyuM evI buddhi rahe che. brahmArpaNa karavAthI AvI buddhi rahetI hovAthI brahmArpaNa brahmayajJanA aMtarbhAvanuM kAraNa che, eTale ke prehmArpaNathI karmayajJane brahmayajJamAM aMtarbhAva ( samAveza) thaI jAya che. AthI jJAnayajJanI jema karmayajJathI paNa AdhyAtmika bhAva rUpa phaLa maLe che. ukta pUrvapakSanuM A gALAmAM samAdhAna karavAmAM AvyuM che. brahmayajJanA aMtarbhAvanuM sAdhana -kAraNa brahmArpaNa paNa yukta che. paNa kevI rIte? tame jevI rIte brahmArpaNa kare che tevI rIte nahi! kiMtu, (49tavama dute=) pitAnA rtApaNanA bhAva rUpa ahaMkArane hAma thaye chate jJAnAvaraNIyAdi karmane (brahmAnauka) jJAna rUpa agnimAM hema karavA rUpa brahmArpaNa yukta che. arthAt ahaMkArane tyAga karIne jJAna rUpa agnimAM jJAnAvaraNIyAdi karmone nAkhavA joIe. A ja uttama brahmArpaNa che. pite karelA anuSThAnanuM-karmanuM phaLa paramAtmAne arpaNa karavuM, ane kArya pite
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 niyAga aSTaka [207 karyuM" hAvA chatAM Izvare karyuM che, meM nathI karyuM" ema mAnavuM e teA narI ajJAnatA ja che. brahmaNyapita sarvasvo, brahmadRg brahmasAdhanaH / brahmaNA juhRdabrahma brahmaNi brahmaguptimAn ||7|| brahmASTayananiSThAvAna, brahmasamAhita:| brAhmaNo lipyate nAghai - niyAgapratipattimAn // 8 // -- - (7-8) 6. arpita.-brahmamAM jeNe potAnuM badhuM aNu kayu" che, trA - brahmamAM ja dRSTi che jenI evA, trAsaadhn: brahma rUpa jJAna sAdhana che jenuM evA, vALA upayAga rUpa brahmathI naLi - brahmamAM annadma-ajJAnane 3. - heAmatA, kSatruptimAna - brahmacaryanI guptivALA, (8) mamAdhyyn. brahma adhyayananI niSThAvALA, 1. - parabrahmamAM samAdhivALA, ni. - bhAvayanane svIkAranAra zrAdghaLaH - nitra"tha thaiH - pApAthI 6 ji. - lepAtA nathI. - > - - (!9-8) jeNe brahmamAM potAnu adhu aNu karyuM. che, arthAt jeNe kSAyeApazamika bhAvAne AtmamAM sthApana126 karyA che, jenI AtmAmAM ja dRSTi che, jenuM brahmarUpa jJAna sAdhana che, arthAt je jJAnathI jue che--pravRtti kare che, upayAga rUpa brahma vaDe AdhAra rUpa brahmamAM ajJAna rUpa abrahmane heAmatA, 126 kSAyeApamika bhAvAnA AtmA mATe ja upayoga kare che e bhAva che.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 ] 29 bhAvapUjA aSTaka brahmacaryanuM pAlana karanAra, (8) AcAra'ganA 127 prathama zruta skaMdhanA nava adhyayanAmAM pratipAdita AcAronI pariNativALA, parabrahmamAM samAdhivALA, arthAt paramAtmAmAM ekatAnI pariNativALe, ane bhAvayajJane svIkAra karanAra sAdhu pApathI lepAtA nathI. atha bhAvapUjASTakam // 29 // dayAmbhasA kRtasnAnaH, saMtoSazubhavarUbhRt / vivekatilakabhrAjI, bhAvanApAvanAzayaH // 1 // bhaktizraddhAnaghusRNonmizrapATIrajadravaiH / navabrahmAGgato deva zuddhamAtmAnamarcaya // 2 // - (1-2) 3. .--yA rUpa jaLathI karyu" che. snAna jeNe evA, saM. - satAparUpa ujjvaLa vastrane dhAraNa karanAra, vi. - viveka rUpa tilakathI zAbhatA, mA. - bhAvanAthI pavitra Azaya che jenA evA, (2) maiM. - bhakti ane zraddhA rUpa 127 AcAraga prathama zrutaskaMdhanA nava adhyayane brahmacanA ane AcArAnA pAlana mATe kahelA hovAthI brahmacaya' adhyayana che. (nizIthasUtra pIkiA prathama gAthAnI cUrNi`). vyAkaraNanA niyama pramANe brahmacaya'nu brahma thavAthI brahmanA brahmacaryanA adhyayaneAnI niSThAvALA=pariNativALA evA atha thAya.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 bhAvapUjA aSTaka [209 kezaramizrita caMdana rasathI . - nava prakAranA brahmacarya rUpa nava aMge ruddha mA. - zuddha AtmA rU5 revaM - devane ma. - pUja. (1-2) mahAnubhAva ! dayA rUpa jaLathI snAna karIne, saMtoSa rUpa zubha vastro paherIne, viveka rUpa tilaka karIne ane bhAvanAthI pavitra AzayavALe banIne bhakti-zraddhA rUpa kezara mizrita caMdana rasathI navaprakAranA brahmacarya rUpa nava aMge zuddha AtmA rUpa devanI pUjA kara. kSamApupatra dharma-yumakSamadazaM tathA ! dhyAnAbharaNasAra ca, tadaGge vinivezaya // 3 // (3) tathA - tathA ta.- te zuddha AtmAnA aMge la kSamA rUpa puSpanI mALA, dha.- nizcaya ane vyavahAra dharma rU5 be vastro, - ane dhyA.- dhyAna rUpa zreSTha alaMkAra vi.- paherAva. (3) zuddha AtmA rUpa devanA aMge kSamA rUpa puSpamALA, nizcaya ane vyavahAra e be dharma rUpa uttama vastrayugala ane dhyAna rU5 uttama AbhUSaNe mananA bhAvathI paherAva. madasthAnabhidAtyAgai-likhA'gre cASTamaGgalam / zAgano zubhasaMkalpa-kAkatuNDa ca dhUpaya // 4 // 14
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 ] 29 bhAvapUjA aSTaka (4) 2tathA ma - AtmA AgaLa ma. - madasthAnanA bhedanA tyAgathI . - svastikAdi ATha maMgala ai - ALekha. 1 - ane jJA.- jJAna rU5 agnimAM zu - zubha saMkalpa rUpa kRSNAgarune dhU. - dhUpa. (4) e devanI AgaLa AThamadanA tyAga rUpa aSTamaMgalanuM Alekhana kara, jJAna rUpa agnimAM zubha saMkalpa rUpa kRSNAgane dhUpa kara. ahIM dhUpapUjAthI zubha saMkalpa jJAnAginamAM , baLI javAthI zuddha upaga rUpa nirvikalpasamAdhi pUjA thaI. sAdhune azubha saMkalpane tyAga thaI gaye che ane dhUpapUjAthI zubhasaMkalana paNa tyAga thayo. AthI nirvikalpa samAdhi dazA pragaTI. prAgdharmalavaNottAraM, dharmasaMnyAsavahninA / kurvan pUraya sAmarthya-rAjannIrAjanAvidhim // 5 // (5) gha. - dharmasaMnyAsa rUpa agnithI prA. kuM-pUrvanA lAyopathamika dharma rU5 lavaNano utAra karato (-lavaNa utArato) sI.- sAmarthya yoga rUpa zebhAyamAna (nIrAganA-) AratinI vidhi pU. - pUrNa kara. (5) e devanI samakSa dharmasaMnyAsa rUpa agnithI audayika ane kSApazamika dharma rUpa
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 bhAvapUjA aSTaka [211 lavaNa utArIne 12 sAmaga rUpa zobhatI AratinI vidhi pUrI kara. sphuranmaGgaladIpaM ca, sthApayAnubhavaM puraH / yoganRtyaparastaurya-trikasaMyamavAn bhava // 6 // (6) pura - AtmA AgaLa sa. - anubhava rU5 - jhagamagata maMgala dIvo thA. - mUka. co. - saMyamayeAga rUpa nATyapUjAmAM tatpara (thaIne) ta. - gIta, nRtya ane vAjiMtra e traNanA sahayoga jevA saMyamavALo bhava - thA. (6) e devanI AgaLa 12anubhava rUpa jhaLahaLatA maMgaladIpanI sthApanA kara. saMyamayoga rUpa nRtyamAM tatpara banIne gIta, nRtya ane vAjiMtranI ektA jevA saMyamavALe thA. trayamevatra saMyama (pA.. pA. 3 sU. 4) eka viSayamAM dhAraNa, dhyAna ane samAdhi e traNano saha128 sAmarthaganA dharmasaMnyAsa ane yogasaMnyAsa ema be bheda che. temAM dharmasaMnyAsano ullekha A zlokanA pUrvArdhamAM karyo che. AthI ahIM sAmarthagathI cagasaMnyAsa rUpa sAmarthyoga samaja. prastuta graMthanA AThamA aSTakamAM sAmarthyAganuM varNana AvI gayuM che. 129 anubhavanuM svarUpa A graMthamAM anubhava aSTamAM AvI gayuM che.
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212] 29 bhAvapUjA aSTaka yoga saMyama 13degche. ahIM gIta-nRtya-vAjiMtra e. traNanA sthAne dhAraNA-dhyAna-samAdhinI ghaTanA che. gIta, nRtya ane vAjiMtranI ektA jevA saMyamavALo thA eTale eka viSayamAM (paramAtmAmAM) dhAraNA, dhyAna ane samAdhivALe thA. arthAt nirvikalpa samAdhidazA prApta kara. gIta, nRtya ane vAjiMtra e traNane eka sAthe vega e tautri kahevAya che. ullasanmanasaH satya-ghaNTAM vAdayatastava / bhAvapUjAratasyetthaM, karakoDe mahodayaH // 7 // (7) 3. - ullasita manavALA 3. vI.- satyarUpa ghaMTa vagADatA rUlya - A pramANe mA - bhAvapUjAmAM lIna thayelA tava - tane ma.-mokSa - hatheLImAM che. (7) A pramANe mananA ullAsathI bhAvapUjAmAM lIna ane satya rUpa ghaMTane vagADatA tane mekSa hatheLImAM che. dravyapUjocitA bhedo-pAsanA gRhamedhinAm / bhAvapUjA tu sAdhUnA-mabhedopAsanAtmikA // 8 // (8) . - gRhasthane me.- bhedapUrvaka upAsanA rUpa pra.- dravyapUjA vitA -gya che. - abheda upAsanA rUpa mA.- bhAvapUjA tu-te sI. - sAdhuone (yogya che.) 130 gadarzanamAM eka viSayamAM dhAraNAdi traNanA sahana yoganI saMyama saMjJA che.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 dhyAna aSTaka [213 (8) gRhasthone bhedopAsanA rUpa dravyapUjA ucita che-gya che ane sAdhuone abhedopAsanA rUpa bhAvapUjA ucita che. prabhu sevya che, huM temane sevaka chuM ema sevya-sevakanA bhedapUrvaka thatI dravya upAsanA=sevA e bhedopAsanA che ane paramAtmA sAthe AtmAnI ekatAthI=abheda buddhithI thatI bhAvasevA e abhedopAsanA che. 3tha thanASTakam rUA. dhyAtA dhyeyaM tathA dhyAnaM, trayaM yasyaikatAM gatam / munerananyacittasya, tasya duHkhaM na vidyate // 1 // (1) carca - jene dhyAtA -dhyAna karanAra, ye - dhyAna karavA yogya, tathA - ane dhyAnaM - dhyAna trayaM - e traNa 9.- ekapaNAne jIta - pAmela che, e. -jenuM citta anya sthaLe nathI evA sarca mune - te munine Turva - duHkha na vi. - nathI. (1) dhyAna karanAra, dhyAna karavA gya viSaya ane dhyAna e traNanI ekatAne pAmelA ane AtmasvarUpamAM ekacitta banelA munine duHkha nathI. tAttAramA catu, tamAma pravartitaH | dhyAnaM caikAgrayasaMvittiH, samApattistadekatA // 2 //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214] va. - paramAtmA . (2) dhyAtA dhyeya - dhyAna karavA yogya tu - te kahela che. ca-ane dhyAna - dhyAna . - ekAgratAnI buddhi che. ta. te traNenI ekatA e sa. - sabhApatti che. - - 30 dhyAna aSTaka dhyAna karanAra .... - aMtarAtmA che. - (2) dhyAtA samyagdaSTi AtmA che. dhyeya siddha-arihaMta bhagavAna che. vijAtIya 31 jJAnanA aMtara rahita sajAtIya jJAnanI dhArA rUpa dhyAna che. te traNanI ekatA e samApatti che. maNAviva praticchAyA, samApattiH parAtmanaH / kSINavRttau bhaved dhyAnA-dantarAtmani nirmale ||3|| --- - B (3) maLau ca - maNinI jema kSI. - kSaya pAmI che dhanamala rUpa vRtti jenI evA ni. - nirmyUla . - aMtarAtmAmAM dhyAAta - dhyAnathI pa.-paramAtmAnuM pra. - pratibiM ma. - hAya-paDe e sa. - samApatti ( kahI che. ) (3) jevI rIte nirmala maNiratnamAM anya vastunu pratiSiMba paDe che, tema gADha rAgAdi rUpa malina vRttie kSINa thaI javAthI nila anelA aMtarAtmAmAM dhyAnathI paramAtmAnu' pratibiMba te samApatti che.132 131 pA. yA. pA. 3 sU. 2 132 yA. sa. gA. 64, pA. ce|. pA. 1 rU. 41
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 dhyAna aSTaka [215 Apattizca tata; puNya-tIrthakRtkarmabandhataH / tadbhAvAbhimukhatvena, saMpattizca kramAd bhavet // 4 // | (4) tataH - te samApattithI pu.- puNya prakRti rUpa tIrthaMkara nAma karmanA baMdhathI sa.- Apatti nAme phaLa thAya, 2- ane .- tIrthaMkarapaNAnA abhimukhapaNAthI - anukrame saM- saMpatti rU5 phaLa ma. - thAya. (4) samApattithI puNyaprakRti rUpa tIrthakara nAma karmane baMdha thavAthI ApattirUpa phalA maLe che. ane tIrthakara nAma karmano udaya najIka AvatAM kramazaH saMpatti rUpa phaLa thAya che. arihaMta paramAtmA je bhavamAM tIrthakara thAya te bhavamAM cyavana kalyANakathI ja iMdrastuti vagere aneka rIte saMpattinI zarUAta thAya che. tIrthakara : nAma karmane vipAkedaya to kevalajJAna thayA pachI thAya che. AthI ahIM tamArAmimuni ema kahyuM. kamazaH eTale prathama cyavana samaye iMdrastuti vagere, pachI janma samaye dikumArikAonuM Agamana vagere, pachI janmAbhiSeka vagere...........ema 133 bAlAvabodha (bhASArtha)mAM Apattino "Apatti nAmanuM phaLa" e artha karyo che, ane "jinanAmakarma baMdha ja Apatti jANavI" evo ullekha karyo che.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216] 30 dhyAna aSTaka kamazaH aneka prakAre saMpatti thAya. athavA kamazaH eTale prathama samApatti thAya, pachI Apatti thAya, pachI saMpatti thAya. itthaM dhyAnaphalAda yukta, viMzatisthAnakAdyapi / kaSTamAtra tvabhavyAnA-mapi no durlabhaM bhave // 5 // (5) rU- A pramANe dhyA. - dhyAnanA phaLathI viM.viza sthAnaka tapa Adi - paNa yu - ghaTe che. . - mAtra kaSTa rUpa (vIza sthAnaka Adi) tu - te .a ne kavi - paNa eve - saMsAramAM Tu. - durlabha no nathI. (5) prazna - dhyAnathI samApati, Apatti, ane saMpatti ema traNa phaLa maLe che. AthI e e siddha thayuM ke vizasthAnaka vagere tapa vinA paNa dhyAnamAtrathI tIrthakara nAma karmane baMdha thaI zake che. jyAre zAstramAM te vIza sthAnakamAMthI ochAmAM ochA keI paNa eka sthAnakanI ArAdhanA vinA tIrthakara nAma karma na baMdhAya evuM vidhAna che. AthI ahIM zAstranA AvA vidhAna sAthe virodha nahi Ave ? uttara-nA. dhyAnanA phalathI vIzasthAnakanI ArAdhanA vagere paNa ghaTe che. jema dhyAnathI samApatti Adi trividha phalanI prApti thAya che, tema vIzasthAnakanI ArAdhanA vagerethI paNa paraMparAe dhyAnanuM trividha phaLa maLe che.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 dhyAna aSTaka [ 217 vIzasthAnaka vagere ArAdhanAthI rAgAdi malina vRttio kSINa thatAM AtmA nirmala bane che. ethI dhyAna karavAnI yogyatA Ave che. dhyAnanI yegyatA AvyA pachI dhyAna thAya. dhyAnathI samApatti Adi trividha phaLa maLe. Ama vizasthAnakanI ArAdhanA vagere paNa (paraMparAe dhyAnanuM phaLa maLatuM hovAthI) jarUrI che. hA, eTaluM kharuM ke vIzasthAnaka vagere tapa-anuSThAne samyagdaSTi bhavya jIvane ja saphaLa bane che, abhavyane nahi. abhavyane te e kAyakaSTa rUpa ja che. abhavyane kAyakleza rUpa banatA AvAM tapa-anuSThAno saMsAramAM jarA ya durlabha nathI. abhavye game teTalI vAra AvAM tapa-anuSThAne Acare to paNa temanuM kalyANa na thAya. jitendriya dhIratha, prazAnta thijAmanaH | lukhAsanasya nAsAgra-nyastanetrasya yoginaH // 6 // ruddhabAhyamanovRtte-rdhAraNAdhArayA rayAt / prasannasyApramattasya, cidAnandasudhAlihaH // 7 // sAmrAjyamapratidvandva-mantareva vitanvataH / dhyAnino nopamA loke, sadevamanuje'pi hi // 8 // (-8) ni.- jiteMdriya, dhI. - vairyavAna, pra-atyaMta zAMta, 0i.- jeno AtmA sthira-capalatA rahita che, susukhakArI Asane rahela, nA. - jeNe nAsikAnA agrabhAge
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 ] * 30 dhyAna aSTaka lecana rAkhyAM che, yo. - je pravRttacaka yogI che, (7) dhA.-zeyamAM cittanI sthiratA rUpa dhAraNanI dhArAthI rAtavegathI - jeNe bAhya indriyane anusaranArI mananI vRtti rekI che, .- akaluSita cittavALA, ma. pramAdarahita, vi-jJAnAnaMda rUpa amRtane AsvAda lenArA, (8) anta: gvaaMtaramAM ja sa. - vipakSa rahita tA. -moTA rAjyane vi.vistAratA thA. - dhyAnIne sa, ro - devasahita manuSya lekamAM pi-paNa 3.-upamA hiM-nathI ja. (68) have traNa kalekamAM dhyAnI mahAtmA kevA hoya che te jaNAve che. dhyAnI mahAtmA jiteMdriya, satvazAlI, upazAMta, svarUpamaNe tAmAM sthira, sukhAsane 34 beThelA, nAsikAnA agrabhAga upara daSTivALA, pravRttacaka 35 yegI, 134 dhyAna karavA mATe aneka Asane che. temAM jene je AsanathI mana sthira bane tene mATe te Asana sukhAsana kahevAya. (e. pra. 4 gA. 134) prAraMbhamAM je AsanathI mana sthira na rahetuM hoya, te ja AsanathI lAMbA kALa sudhI abhyAsa karavAthI mana sthira rahe che. AthI te sukhAsana banI jAya che. 135 megInA cAra bheda che. gotra yegI, kulayogI, pravRtta cakra gI ane niSpannagI. (1) gInA getramAM janmelA heya, paNa gInI kulamaryAdAthI rahita hoya, (sAme nIce cAlu)
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 dhyAna aSTaka [219 iMdriyane anusaranArI mananI bAhya vRttione arthAta gadharmane anusaranArA na hoya te getra gI. (2) yogIonA kulamAM janmelA hoya ane tenA dharmane anusaranArA hoya te kulayogI. jema kulavadhU svabhAvathI ja parapuruSanI sobata na karavI vagere kuladharmanI maryAdA sAcave che, tema kulagI svabhAvathI ja potAnA kulamAM pravartatI yoganI. sa. gA. 209mAM batAvelI) maryAdAne jALave che. je IcchIyama ane pravRttiyamane pAmyA che ane sthira yama tathA siddhiyamane pAmavAnI tIvra IcachAvALA che te pravRttacakra egI. jemanuM mega rUpa cakra pravRtta thayuM che cAlavA mAMDayuM che te pravRttacakra. arthAta pravRttacakra yogInI yogasAdhanA zarU thaI gayelI hoya che. gotra yogInI ke kulagInI yogasAdhanA zarU thaI nathI. jemane saMpUrNapaNe yogasiddhi thaI gaI che te niSpannayogI. trAgI yogane lAyaka ja nathI. kulayogI yogane lAyaka che, paNa te hajI vega pAmyo nathI. niSpannayogIne yoganI siddhi thaI gaI che. AthI yoga-dhyAna karanAra pravRttacakra yogI hoya che. AthI ja ahIM coLI zabdathI pravRttacakra gIno ullekha karyo che. A cAre yogIonuM vizeSa svarUpa yo. sa. gA. 206 vagere sthaLethI ane IcchAdi yamanuM svarUpa . sa. gA. 212 vagere sthaLethI joI levuM.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220] dhAraNAnI136 dhArAthI jaladI rokanArA, akluSita cittavALA, pramAdarahita, jJAnAnaMda rUpa amRtanA AsvAda karanArA ane aMtaramAM ja zatrurahita sAmrAjyanA vistAra karanArA hAya che, manuSyaleAkamAM te zu, devalAkamAM paNa evA kAI nathI, je A mahAtmAnI teAle AvI zake. 31 tapa aSTaka atha tapo'STakam // 31 // jJAnameva budhAH prAhuH, karmaNAM tApanAt tapaH / tadAbhyantarameveSTa, bAhyaM tadupabRMhakam // 1 // (1) vudhA: - pa MDitA . tA. - karmAne tapAvavAthI jJA. - jJAnane ja tavaH - tapAg: - kahe che. tArU - te tapa F E . - aMtaraMga jarUra - STi che. ( ane ) tA. - tene aMtaraMga tapane vadhAranAra ( heAya te ja ) vAgha" - bAhya tapa (tapa rUpe ISTa che. ) (1) kane tapAve-khALe te tapa. mukhyatayA jJAna ja kane khALatu hAvAthI paDitA jJAnane ja tapa kahe che. khAdya ane abhyaMtara e emAM 136 dhyeyanA hRdayakamaLa Adi koI eka bhAgamAM cittane sthira karavuM te dhAraNA. (pA. yA. pA. 3 su. 1, abhi. ci. gA. 84) dhAraNAnI dhArA eTale dhAraNAnA pravAha nira Mtara pravRtti.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ [21 mukhyatayA abhyaMtara tapa ja tapa rUpe ISTa che. bAhya tapa te abhyaMtara tapanI hAya tA ja taparUpe ISTa che, puSTi vRddhi karanAra 31 tapa aSTaka AnuzrotasikI vRtti - balAnAM sukhazIlatA / prAtizrotasikI vRttirjJAninAM paramaM tapaH // 2 // (2) 1. - ajJAnIone A. - leAkapravAhane anusaranArI vRttiH - vRtti rUpa mu. - sukhazIlapaNuM hAya che. jJA.jJAnIone trA, - sAme pravAhe cAlavAnI vRttiH - vRtti rUpa paramaM tavaH -- utkRSTa tapa hAya che. - (2) ajJAnIA saMsAranA pravAhamAM taNAI javAnI vRttivALA heAvAthI sukhazIliyApaNu seve che. jJAnIe saMsAranA pravAhanI sAme cAlavAnI vRttivALA hAvAthI mAsakSamaNa Ardri utkRSTa tapanuM sevana kare che. dhanArthinAM yathA nAsti, zItatApAdi duHsaham / tathA bhavaviraktAnAM tattvajJAnArthinAmapi // 3 // sadupAyapravRttAnAmupeyamadhuratvataH / jJAninAM nityamAnanda - vRddhireva tapasvinAm // 4 // - - (3) yathA - jema dha. - dhananA athI ene zI. ThaMDI-garamI vagere kaSTa 3. - dussaha nAsti - nathI, tathA-tema ma. - saMsArathI virakta thayelA ta. - tattvajJAnanA athI ne vi - paNa ( tapa duHsaha--duSkara nathI. ) -
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222] 31 tapa aSTaka (4) 3. - sArA upAyamAM pravRtta thayelA jJA. - jJAnI ta. - tapasvIone 3. - mAla rUpa sAdhyanI mIThAzathI ni. - hamezAM . - AnaMdanI vRddhi ja thAya che. ) (3-4) jema dhananA athI ene ThaMDI-garamI vagere kaSTa duHsaha nathI-udvega karatuM nathI, tema saMsArathI virakta anelA tattvajJAnanA athI Ane paNa ThaMDI-garamI vagere kaSTa rUpa tapa duSkara nathI. alke, sArA upAyamAM pravatelA jJAnI tapasvIenA AnaMdamAM sadA vadhAro ja thAya che. kAraNu ke emanI AMkha sAme mekSa rUpa sAdhyanI mIThAza hAya che.137 jenI AMkha sAme dhananI mIThAza hAya che tene dhanaprApti mATe DaeNMDI-garamI vagere kaSTa sahana karavA chatAM skrina-pratidina AnaMdamAM zuM vadhArA nathI thatA ? meAkSanI mIThAza AgaLa dhananI mIThAza te koI visAtamAM nathI. itthaM ca duHkharUpatvAt, tapo vyarthamitIcchatAm / bauddhAnAM nihatA buddhi - bauddhAnandAparikSayAt // 5 // (5) kRtya - A pramANe vau. - (tapathI ) jJAnAnaMdanA nAza nahi thavAthI 3:la. - duHkha rUpa hovAthI tavaH - tapa -- 137 hA. a. 11 gA. 6-7
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 tapa aSTaka [23 cartha - niSphaLa che, kRti -ema - IcchanArA-mAnanArA va.- bauddhonI vRddhi - buddhi ni.- haNAyelI-kuMThita thaI gayelI che. (5) A pramANe tapathI jJAnanA AnaMdamAM jarA paNa nyUnatA AvatI na hovAthI tapa duHkha rUpa che ja nahi. eTale tapa duHkha rUpa hevAthI pazuonA kaSTanI jema vyartha che ema mAnanArA bauddhonI buddhi bera mArI gaI che-temAM yuktAyuktane vicAra karavAnI zakti ja marI paravArI che. 138 yatra brahma jinArcA ca, kaSAyANAM tathA hatiH / sAnubandhA jinAjJA ca, tat tapaH zuddhamiSyate // 6 // (6) catra -jemAM trahma - brahmacarya (vadhuM), 2- ane . - jinapUjA (thAya), tathA - tathA . tiH - kaSAyonI hAni (thAya), 2 - ane sA.- anubaMdha sahita ji. - jinanI AjJA (pravarte) tat tA:- te tapa zuddha - zuddha 6.- IchAya che-manAya che. (6) jemAM brahmacaryanI vRddhi thAya, jinezvaranI pUjA thAya, kaSAyanI hAni thAya ane anubaMdha sahita vItarAganI AjJA pravarte te tapa zuddha kahyo che. 138 hA. a. 11 gA. 1 vagere
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224] 31 tapa aSTaka brahmacarya = maithunatyAga ke viSaye pratye anAsakti. jinapUjA - jinavacane pratye AdarabhAva. sAnubaMdhajinAjJA = sApekSapaNe jinavacana svIkAra. 139 tadeva hi tapaH kArya, duAna yatra no bhavet / yena yogA na hIyante, kSIyante nendriyANi ca // 7 // (7) - nizcayathI yaMtra - jemAM DuM. - azubha dhyAna no ma. - na thAya, cena - jenAthI cA :- saMyamavyApAra dI.- hAni na pAme, 2 - ane DuM.-idri kSI-kSaya na pAme tava - te ja tA: kArya - tapa karavo joIe. (7) jemAM azubha dhyAna na thAya, jenAthI saMyama vyApArene bAdhA na pahoMce, athavA iMdriya svakArya karavA asamartha nathAya te ja tapa karavo joIe. mUlottaraguNazreNi-prAjyasAmrAjyasiddhaye / / bAhyamAbhyantara cetthaM, tapaH kuryAnmahAmuniH // // () ma.-meTA muni mU-mUlaguNa ane uttaraguNanI zreNi rU5 vizAla sAmrAjyanI siddhi mATe rUlya - A. pramANe vAI -bAhya - ane sI. - aMtaraMga tA: 3.tapa kare. 139 paMcA. 19 gA. 26
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 tapa aSTaka [25 (8) mahAmuni mUlaguNa 4deg ane uttaraguNanA samudAya rUpa vizALa sAmrAjyane siddha karavA pUrvokta mujaba bAhA-atyaMtara tapa kare.141 nitya karavAmAM Ave te mUlaguNa. kAraNa upasthita thatAM karavAmAM Ave te uttaraguNa. jema ke, sAdhuone mahAvratanuM pAlana sadA ja karavAnuM hoya che, vratanuM pAlana na hoya evo keI kALa ja nathI. AthI te mUlaguNa che. piMDa vizuddhi vagere guNe sudhAdi kAraNe upasthita thatAM sevavA mAM Ave che mATe uttaraguNa che.142 athavA jema vRkSanuM mULa zAkhA-prazAkhA vagerenA AdhAra rUpa che, tema zeSaguNono AdhAra te mUlaguNa. mUla140 ma. vra. . dha. , saMyama, hai. ba. gu. mo. mA. 5 10 * 17 * 10 * 9 + 3 . tapa , ka. ni. ma. e. (caraNasittarI) piM. vi. sa. , bhA. pratimA , i. ni., ratile. * 5 +12 + 1 "+ 1 12 12 ' 5 " - gu. abhi- u. gu. (karaNasittarI) * 3 + 4 = 70 3 141 5. va. tapaThAra gA. 840 thI 864. 1jara opani. bhASya gA. 2 nI TIkA, dharmasaM. sa18 nI TIkAmAM aMte. - 4 - 1 * 15
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226] 32 sarvayAzraya aSTaka guNenuM rakSaNa-pAlana karavAmAM kAraNu-sAdhana te uttaraguNa.143 atha sarvanayAzrayASTakam // 32 // dhAvanto'pi nayAH sarve, syurbhAve kRtavizramAH / cAritraguNalInaH syA-diti sarvanayAzritaH // 1 // (1) ghA. - (pitApitAnA pakSane siddha karavA) doDatA mapi-paNa sarvenayA: -naigamAdi sarvanayo mA-vastusvabhAvamAM . - karI che sthiratA jeNe evA zu: - hoya che. rUti - AthI vAM.- cAritraguNamAM lIna sAdhu - sarva nayane Azrita (-mAnanArA) cAta - heya. (1) potapotAnA pakSane siddha karavA pratipakSa nayamAM nirapekSaNe deDatA paNa sarva na Akhare te vastu svabhAvamAM sthira thAya che. arthAta na paraspara ekabIjAnA maMtavyanuM khaMDana karatA hovA chatAM vastunA svabhAvane te svIkAra kare ja che. alabata, pitAnI mAnyatA pramANe vastusvabhAvane svIkAra kare che, paNa vastusvabhAvane sarvathA niSedha karatA nathI. tathA te te naya je pramANe je vastunA je svabhAvano svIkAra kare che te pramANe te vastumAM 143 dharmasaM. gA. 117 nI TIkA.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 sarvanayAzraya aSTaka [227 te svabhAva che ja. kAraNa ke dareka vastumAM anaMta bhA-dharmo che. eTale kaI paNa naya vastunA svabhAvanI bahAra ja nathI. Ane artha e thaye ke sarva na vastunA svabhAvamAM ja sthira che. have bIjI vAta. dareka naya vastunA keI eka bhAvane (--dharmane) svIkAre che, jyAre vastu anekabhAvAtmaka che. (vAritraguNIna: yAhiti sarvanarAzritaH=) AthI cAritraguNamAM lIna muni sarva nane Azraya karanArA hoya. arthAt sarvanayone mAnanArA hoya. sarvanayone mAnavAthI aneka dharmAtmaka vastu siddha thAya. dareka naya potapotAnA abhiprAye sAcA hovAthI sAdhue sarvanane svIkAra kara joIe e A gAthAne sAra che. AthI ja vizeSAvazyaka bhASyamAM kahyuM che ke, "badhA ya nanuM paraspara viruddha bahu prakAranuM vaktavya sAMbhaLIne sarvanAthI zuddha tattvanuM grahaNa karavuM. kAraNa ke cAritra ane jJAnamAM sthita sAdhu mekSa sAdhaka che" (trakriyA ane jJAna e ane nAnA svIkAra karanAra sAdhu mekSa - sAdhaka che.) 144 vi. A. bhA. gA. 3593
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228] 32 sarvanayAzraya aSTaka para pa.- vAda narene ane anubhava che (athI) pRthagnayA mithaH pakSa-pratipakSakadarthitAH / samavRttisukhAsvAdI, jJAnI sarvanayAzritaH // 2 // . (2) pR.- judA judA no mitha: - paraspara pa.- vAda ane prativAdathI viDaMbita che. (AthI) sama.- madhyasthapaNAnA sukhane anubhava karanAra jJAnI - jJAnI che. - sarva none Azrita (-mAnanAra) hoya. (2) (anyanayathI nirapekSa) judA judA na. paraspara vAda-prativAdathI viTaMbaNu pAmelA che. AthI madhyasthabhAvanA sukhano AsvAda karanAra jJAnI sarvanane svIkAre che. arthAt dareka naya pitapitAnA abhiprAye sAcA che ema mAnIne-keI paNa naya pratye dveSabhAva na rAkhe. AthI ja kahyuM che ke- "he nAtha ! paraspara pakSa-pratipakSa bhAvathI anya pravAda dveSayukata che, paNa sarvanane samAnapaNe IcchanAra Apane siddhAMta pakSapAtI nathI."145 nApramANaM pramANaM bA, sarvamapyavizeSitam / vizeSitaM pramANaM syA-diti sarvanayazatA // 3 // (3) samafpa - badhAM ya vacane sa. - vizeSarahita (hoya to) ne ma. - ekAMte apramANa nethI, thA - athavA 15 anya vya. ThA. gA. 30
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 sarvanayAzraya aSTaka [ raddha 5.- ekAMte pramANa (5Na nathI.) vi.- vizeSasahita (-sApekSa hoya te) . - pramANu cAlU - thAya. kRti - e pramANe sa.- sarvanayAnuM jANapaNuM (thAya che.) (3) badhAM ya vacane avizeSita hoya te ekAMte apramANa nathI ane ekAMte pramANa paNa nathI. je vacana vizeSita che te pramANe che. A pramANe syAdvAdadaSTie vicAravAthI sarvananuM jJAna thAya. * jenA viSayanI nayadaSTie ghaTanA karavAmAM na AvI hoya te avizeSita vacana. jenA viSayanI nayadaSTie ghaTanA karavAmAM AvI hoya te vizeSitavacana. svasiddhAMtanuM vacana paNa je nayadaSTie ghaTAvavAmAM na AvyuM hoya to apramANu che, tathA je vacananA viSayanI nayadaSTie ghaTanA karavAmAM AvI hoya te vacana anyadarzananuM hoya to paNa pramANabhUta che. arthAt sApekSa vacana pramANa che ane nirapekSa vacana apramANa che. AthI ja kahyuM che ke "para AgamamAM paNa dveSa na karavo, Dui (tenA) viSayane prayatnathI vicAra. para AgamanuM paNa je pravacanAnusArI che te sa6 vacana che, ane je pravacanAnusArI nathI te badhuM
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230] 32 sarvanayAzraya aSTaka ja asaduvacana che."14. A pramANe badhAM ya vacananA viSayanI nayanI daSTie ghaTanA karanAra sAdhu sarvanane jJAtA bane che. loke sarvanayajJAnAM, tATasthyaM vApyanugrahaH / syAt pRthagnayamUDhAnAM, smayAtitivigrahaH / (4) 3.- sarvanayanA jANakArone roke - lekamAM tA.madhyasthapaNuM vI - athavA sa. - upakAra buddhi cAtuM - hAya. pRtha7.- judA judA nAmAM mUDha banelAone ma.- abhimAnanI pIDA vI-athavA ati- atyaMta kaleza ( hoya.) | (4) sarvananA jANakArone lokamAM madhyastha buddhi athavA upakAra buddhi hoya che. teo je loke. kadAgraha AdithI na samajavAne ayogya hoya temane vize madhyasthabuddhi rAkhe che-Sa karatA nathI. je jIve nayene samajatA nathI, paNa samajAvavAne lAyaka che te jo vize "A kayA upAcethI mArgamAM Ave evI upakAra buddhi rAkhIne te ja mAge Ave te mATe zakya egya upAya kare che. judA judA namAM mUDha banelAone ahaM. kAranI pIDA ane ghaNe kuleza thAya che. zreyaH sarvanayajJAnAM, vipulaM dharmavAdataH / / zuSkavAdAdvivAdAcca, pareSAM tu viparyayaH // 5 // 146 je. 16 gA. 13, u. mA. 415
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 sanAzrayaM aSTaka [ 231 (5) sa. - sa-nayanA jANanArAonu` A. - dharmAvAdathI - -- vi. - dhANu* zreya: - kalyANa thAya che. va. - khIjA ekAMta dRSTienuM tu - te zu.- zuSkavAdathI ca--ane vi.-vivAdathI vi. viparIta-akalyANa thAya che. (5) savaSa~nayAnA jJAtAonuM dhama vAdathI ghaNuM kalyANa thAya che. ekAMtaSTi jIvAnu teA zuSkavAda ane vivAdathI ghaNuM akalyANa thAya che. tattvajijJAsu pUche ane tattvajJAtA tene samajAve te dharmavAda. athavA paraleAkane mukhya rAkhanAra, sva-paradanamAM madhyastha, buddhimAna ane svazAstranA paramAne jANanArA vidvAnAnI tattvaprApti mATe je carcA-praznottarI vagere thAya te dha vAda. AvA dhamavAdamAM sAdhunA vijaya thAya teA prativAdI jainadhamanA svIkAra kare vagere lAbha thAya. prativAdIthI sAdhuneA parAjaya thAya te sAdhunI ajJAnatA dUra thAya--peAtAnI bhUla samajAya. AthI dhamavAdathI jaya thAya tA paNa kalyANa thAya, ane parAjaya thAya te paNa kalyANa thAya. je vAdgathI tattvasvarUpanI prApti rUpa lAbha na thAya, kevaLa ka-tAlu ze!Sa thAya te zuSkavAda athavA atizaya garviSTha, atikrUra, dharmAMdveSI ane mUDha A cAramAMthI koI paNa prakAranA vADhI sAthe vAda
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 ] 32 sanayAzraya aSTaka te zuvAda. AvA vAdInI sAthe vAda karavAthI lAbha thatA nathI, kevaLa kaMThe-tAlunA zeASa thAya che. atyaMta garviSTha jItAya teA paNa jItanAranA guNunA (-pakSanA) svIkAra na kare, atikrUra jItAya tA vairI ane. jinadharma dveSI jItAya te paNa jinadhanA svIkAra na kare. mUDha yAgyAyeAgyanA jJAnathI rahita hAvAthI vAdyane adhikArI ja nathI. A rIte zuSTavAdathI akalyANa thAya. dhanAdiprAptinA AzayathI parapakSanA parAjaya karI svapakSanuM sthApana karavA je vAda thAya te vivAda che. vivAdamAM tattvajJAnIne uttama nItipUrvaka vijaya dulabha che. kadAca vivAdamAM vijaya maLe tA paNu aMtarAya Adi doSo utpanna thAya che. A dASA paralAka bagADe che. parAjita thayelA prativAdIne rAjAti pAsethI dhana na maLe, balke pUrve anya vAdInI sAthe vAda karIne ka MIka meLavyu hAya te paNa laI levAmAM Ave. AthI dhanane aMtarAya thAya, tathA zAka, dveSa, azubha kama aMdha vagere doSA pazu utpanna thAya. AthI vivAdathI akalyANu 147 thAya. 147 hA. a. 11muM vAda aSTaka.
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 sarvanayAzraya aSTaka [233 prakAzitaM janAnAM yai-maMtaM sarvanayAzritam / / citte pariNataM ceda, yeSAM tebhyo namonamaH // 6 // (6) - jeoe - sarvanayane Azrita(sAdagarbhita) mAM-pravacana - lekone .- prakAzita karyuM che, ca-ane zeSAM-jeonA ri-cittamAM rUTuM-A pravacana - pariNameluM che, teH - teone na. - vAraMvAra namaskAra che. (6) jemaNe (=arihaMtAdie) lekene syAdvAdagarbhita pravacana batAvyuM che ane jemanA (=catuvidha saMghanA) cittamAM e pariNAma pAmyuM che temane vAraMvAra namaskAra he nizcaye vyavahAre ca, tyaktvA jJAne ca karmaNi / ekapAkSikavizleSa-mArUDhAH zuddhabhUmikAm // 7 // kUdakyA: sarvatra, pakSaurdvatiH vayanti mAna-mathAH sarvanAzrayAH meTA (7-8) ni-nizcayanayamAM, rI-vyavahAranayamAM, jJAnejJAnajyamAM ca-ane . - kriyAnamAM i.- ekapakSamAM rahelA brAntinA sthAnane .-DIne -jJAna paripAkarUpa zuddha bhUmikA upara 3. - caDhelA, (8) -lakSa na cUke evA, sa. - sarvabhUmikAmAM che. - pakSapAtarahita, - parama AnaMdathI bharapUra, (ane) sa. - sarvanayane Azraya karanArA (jJAnIo) . - jayavaMtA varte che. (7-8) nizcaya-vyavahAra nayamAM ane jJAnakiyA nayamAM eka pakSa saMbaMdhI bhrAMtine tyAga karIne
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 ] upasa hAra zuddhabhUmikAe paheAMcelA, arthAt nizcayanaya sAthe ke vyavahAranaya sAcA ? jJAnanaya sAcA ke kriyAnaya sAcA ? AvI bhrAMtithI rahita banIne ane nayA pAtapeAtAnA sthAne sAcA che evA niNyathI jJAnaparipAkarUpa zuddhabhUmikAe paheAMcelA, sa bhUmikAmAM svalakSyane (=svasvarUpane) nahi bhUlanArA, dAgrahathI rahita, sarvottama AnaMda rUpa ane sanayAnA svIkAra karanArA jJAnIe jayavaMtA varte che. // atha pasaMghAra: || pUrNA magnaH sthiro'moho, jJAnI zAnto jitendriyaH / tyAgI kriyAparastRpto, nirlepo niHspRho muniH // 1 // vidyAvivekasaMpannA, madhyastho bhayavarjitaH / anAtmazaMsakastattva-dRSTi: sarvasamRddhimAn // 2 // dhyAtA karmavipAkAnA - mudvigno bhavavAridheH / he saMjJAvinimutta, sAztram nizrihaH || zuddhAnubhabhavAn yogI, niyAgapratipattimAn / bhAvArcAdhyAnatapasAM bhUmiH sarvanayAzritaH // 4 //
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasa hAra upasaMhAra ( cUlikA ) cAra zloko sudhI 32 aSTakonAM nAma jaNAvavA pUrvaka muninA sAdhya-sAdhananuM varNana: [ 235 - ja (1-4) muni (1) pU: - jJAnAdi guNAthI pUrNa, (2) manaH - ethI ja jJAnamAM magna, (3) sthira: - ethI ja cegAmAM sthira, (4) amoddaH - ethI ja meAharahita, (5) jJAnI - ethI ja jJAnI, (+-) razAntaH - ethI ja upazAMta, (7) ni. - ethI ja jite Mdriya, (8) tyAnI - ethI tyAgI, (9) tri. - ethI ja kriyAmAM tatpara, eTale ke vacana- anuSThAnathI uttIrNa thaI asaMga anuSThAnamAM sthita, (10) tRpta: - ethI ja AtmAmAM saMtuSTa, (11) ni. - ethI ja pApa rUpa lepathI rahita, (12) fna. - tethI ja spRhA rahita, (13) muniH - tethI ja bhAva maunavata, - - (14) vi. - ethI ja vidyAsaMpanna, (15) tethI ja vivekasa'panna. (16) ma. - madhyastha, (17) ma. - sa sava prakAranA bhayathI rahita, (18) nA. - AtmazlAdhA nahi karanArA, (19) ta. - tethI ja tattvadaSTi, (20) sa. - aMtaramAM pragaTelI sasamRddhivALA, (21) dhyAtA . - aMtaramAM pragaTelI sarvIsamRddhinI sthiratA mATe kra`vipAkanA vicAra karanArA, (22) ma. 3.tethI vyavahAradazAmAM saMsAra samudrathI udvigna, (13) ae.ethI ja lAkasa MjJAthI mukta, (24) zA. - ethI ja leAkeAttara mAganI prApti thaI hAvAthI zAstramAM daSTi rAkhanArA, (25) ni. - ethI ja dravya-bhAva parigrahathI rahita,
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 ] upasa dvAra - (26) jI.-ethI ja zud anubhavavALA, (2) yonI- ethI ja bhAvayeAgasa'panna, (28) ni. - ethI ja niyAgane ( = bhAvayanane ) pAmelA, (29-31) mA. mUmiH - ethI ja bhAtrapUjA, dhyAna ane zuddha tapanI bhUmi, (32) sa. - sa vizuddhithI sarvAMnayAnA Azraya karanArA hoya. ahI pUrNatA sAdhya che. bIjA badhA guNA judI judI apekSAe anaMtara ke paraMparAe tenAM sAdhana-kAraNa che. spaSTa niSTaGkitaM tattva - maSTakaiH pratipannavAn / munirmahodaya jJAna - sAraM samadhigacchati // 5 // aSTakanA adhyayananuM phaLa ---- - - (5) a. - aSTakAthI vya. - spaSTa niM. - nizcita karelA tattva' - tattvane tra. - pAmelA muni: - sAdhu ma.-mahAna udaya che jenAthI evA jJA~. - jJAnanA sAra ( -cAritra )ne sa.-pAme che. zuddha cAritra ane paramamukti e jJAnanA sAra (vela) che. AthI ja kahyuM che ke--sAmAyikathI mAMDI caudamA pUrva biMdusAra sudhI zrutajJAna che, teno paNa sAra cAritra che, ane cAritrane sAra nirvANa-mokSa che,"148 nirvikAra nirAbAdhaM, jJAnasAramupeyuSAm / vinivRttaparAzAnAM, mokSo'traiva mahAtmanAm ||6|| traNa zloka sudhI jJAnasArane pAmelA muninI vizeSatA atAvavA dvArA jJAnasAranA mAhAtmyanuM varNana-148 vi. A. bhA. gA. 1126.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra [237 (6) nirSi. - vikAra rahita (ane nirA. - pIDA rahita za.-jJAnasArane 3-pAmelA (ane) vi-nivRtta thaI che paranI AzA jemanI evA ma.- mahAtmAone phudaiva - A ja bhavamAM mokSa -(baMdhanI nivRtti rU5) mekSa che.49 nittamArTItaM jJAna-sArasArasvamiH | nApnoti tIvramohAgni-loSazoSakadarthanAm // 7 // (7) jJA.- jJAnasAra rUpa sarasvatInA (-vANInA) taraMgathI mA. komaLa kareluM citta - mana tI. - AkarA meha rU5 agninA dAhanA zoSanI pIDAne na mA. - pAmatuM nathI. kavityA kavi sAdhUnAM, nAchitA | gatiryayordhvameva syA-ddhaHpAtaH kadApi na // 8 // (8) sA.- munionI jJa- jJAnasAranI gurutA (bhAra) sfpa - keIka .-na ciMtavI zakAya tevI che. thayA-jenAthI . - UMce ja tiH-gati thAt - thAya. vaphA - kyAre paNa .-nIce patana ne - na thAya. bhAre padArtha nIce jAya che. paNa A bhAra UrdhvagatinuM kAraNa che. AthI A bhAra (sAmAnya loko mATe) Azcarya rUpa hovAthI aciMtya che. cAra ka sudhI kriyAthI jJAnanI adhika mahattAnuM varNana : sorAyo hi aghadUra-2 turaH mAtaH dagdhattampUrNasahazo, zAnasArakRtaH punaH // 9 // 148 ka. 2. cA. 238.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238] upasaMhAra (9) kri. . - kriyAthI karele rAgAdi lezone kSaya maM.- deDakAnA zarIranA cUrNa (avayavonA TukaDA) tulya che, punaH - ane jJA.- jJAnasArathI-zuddha kSayopazamabhAvathI karela kulezane kSaya - bALelA deDakAnA zarIranA cUrNa samAna che. f. - nizcita-cokakasa. A hakIkata ni:saMdeha che.150 nahi bALelA deDakAnA zarIranA cUrNamAMthI varSAda thatAM pharI adhika deDakAonI utpatti thAya che. paNa bALI nAkhelA deDakAnA zarIramAMthI navA deDakAonI utpatti thatI nathI. te pramANe jJAnarahita kevala kiyAthI kSaya pAmelA kulezanI nimitta maLatAM pharI adhika utpatti thAya che. kSApathamika bhAva rUpa jJAnasArathI kSaya pAmelA lezenI pharI utpatti thatI nathI. A viSayamAM abha, durbha ane bharata mahArAjA vagere samyagdaSTi jo daSTAMta rUpa che. abhavya ke durbhavya jIva uccakeTinI kiyAnA pratApe devalokanAM ke manuSyalakanA rAjyAdi sukha pAme che. paNa tyAM - sukhamAM bhAna bhUle che. dabAvelI sprIMganI jema rAgAdi doSo jorathI UchaLe che. sukhamAM Asakta banIne pApakarmo bAMdhe che. pariNAme durgatimAM anaMta duHkha anubhave che. bharata mahArAjA jevA 150 ke. za. gA. 86, , 5. gA. 191-192. '
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra [239 / samyagdaSTi jIve rAjyAdi saMpattimAM Asakta banatA nathI, sadA virAga bhAve rahe che. jJAnapUtAM pare'pyAhuH, kiyAM hemaghaTopamAm / yuktaM tadapi tadabhAvaM, na yad bhagnApi sojjhati // 10 A siddhAMtane anyadarzanamAM paNa svIkAra : (10) vareDapi-bIjAo (bauddha vagere) paNa jJA. triAM- jJAnathI pavitra banelI kriyAne se. - suvarNaghaTa tulya sAdu - kahe che. tAva yu - emanuM A vacana paNa gya che. thatu - kAraNa ke nA mApa - jJAnayukta kriyA (tevA prakAranA karmodayathI) bhagna bane-baMdha thAya te paNa tamAa tenA (trakriyAnA) bhAvane na. 3. - chaDatI nathI. jema mATIno ghaDo bhAMge te nakAmo jAya che, paNa senAne ghaDe bhAMge te nakAme ja nathI. kema ke suvarNane bhAva upaje che. tema jJAnapUrvaka thatI kiyA kadAca tevA prakAranA karmodayathI baMdha thaI jAya te paNa kriyA karavAne bhAva jAte nathI. 151 kiyA bhagna bane te paNa tene bhAva jo nathI e viSayanI ghaTanA traNa rIte thaI zake che? - (1) samyagdaSTi AtmA samyagdarzanathI rahita bane te paNa kyAre ya karmanA utkRSTa rasane ane 151 co. za. gA. 87, u. 5. gA. 240 thI 242.
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 ] upasa dvAra (sAta karmAMnI) aMtaHkoDAkoDa sAgarApamathI adhika sthitinA adha thatA nathI. AnA atha e thaye ke utkRSTa rasaba Mdha-sthitima dhanI nivRtti rUpa bhAva jatA nathI. tathA e AtmA bhaviSyamAM zubha Alakhana vagerenA yAga thatAM avazya pharI samyaktva pAme che. (2) savarita ke dezivaratine pAmelA jIva tevA prakAranA kameyathI savirati ke dezivaratinI kriyAthI sarvathA rahita mane, te paNa samyagdarzana guNa hAvAthI sarvAMviti ke dezaviratinI kriyA karavAnA bhAva jatA nathI. (3) sAdhu vagere tevA prakAranA karmAMyathI zAstravihita amuka amuka kriyA na karI zake te paNa te kriyA karavAnA bhAva jatA nathI. kriyA na karI zakavA addala tenA hRdayamAM apAra duHkha hoya che. kriyAzUnyaM ca yajjJAnaM jJAnazUnyA ca yA kriyA / anayAta' ya', mAnuvadyAtarivA (11) .i - kriyAra hita caT jJAna - je jJAna 2 - ane jJa|. - jJAna rahita yA niyA - je kriyA. aM. - e ane khajUA jeTalu tenuM aMtara mA. 6 - sUryAM - jJeya" - jAvuM. -
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra [241 kriyAhita jJAna sUryanI jema atizaya prakAzavALuM che. jJAnarahita kiyA thoranI jema alpaprAzavALI che. AthI ja jJAnIoe uccakeTinI cAritra kiyA karanAra abhakhya vagerenI jarA ya prazaMsA karI nathI, ane viratinI kriyAthI rahita hovA chatAM cethA guNasthAne rahelA sabhyadRSTi jIvanI prazaMsA karI che. abhavya vagerenI cAritranI uccakenTinI kriyA paNa jJAnathI rahita che. cethA guNasthAne rahelA samyagdaSTi jIvamAM viratinI kiyA na hovA chatAM jJAna che. AthI uccakoTinI cAritra kriyA karanAra abhavya AdithI viratikriyAthI rahita samyagdaSTi jIva atizaya ucca che. vArSi viliH , zani 0 hi phAtabarze chare savAre ja (12) pULa vi. - pUrNavirati rU5 .- cAritra hinizcayathI phA. 3. ga - jJAnane utkarSa ja che. tata - tethI vo. - ganI siddhi mATe jJA. - kevaLa jJAnanayamAM ci - daSTi rAkhavI. - jJAnapUrvaka kriyA karavI e A zAkane bhAva che. jJAnanA cAritrane jJAnasvarUpa mAne che. cAritra jJAnathI ninana nathI. kema ke caritra
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 ] graMthakAra prazasti jJAnanuM ja kArya che. cAga kriyA-jJAna ubhaya rUpa che. jJAnanayanI dRSTie kriyAnA jJAnamAM samAveza thai javAthI jJAnanI siddhithI ( kriyA-jJAna ubhaya rUpa ) yAganI siddhi thAya che. A dRSTie ahI kahyuM ke cAganI siddhi mATe jJAnanayamAM dRSTi rAkhavI. jJAnanayanI dRSTie kriyA jJAnanu kArya hAvAthI, yAganI siddhi mATe jJAnanayamAM dRSTi rAkhavI eneA bhAva e thayeA ke, kriyA-jJAna rUpa cAganI siddhi mATe jJAnapUrvaka kriyA karavI. // atha prathatrarAntiH // siddhiM siddhapure purandarapuraspardhAvahe labdhavAn, ciddIpo'yamudArasAra mahasA dIpotsave parvaNi / etadbhAvanabhAvapAvanamanazcaJzcaccamatkAriNAM, taistairdIpazataiH sunizcayamatairnityo'stu dIpotsavaH | 1 | G - (1) yaM - A ( prastuta graMtha ) viddIva: - jJAnarUpa dIvA pu. - IMdranagaranI spardhA karanAra si. - siddhapuramAM 3.mahAna ane manahara mahAtsavapUrNAMka lI. 1.--dIvALI parvamAM siddhi haiM. - pUrNa thayA. .- A graMthanI bhAvanAnA rahasyathI pavitra thayelA mananA camatA camatkAravALA jIvAne 3. - zreSTha nizcayanayane STi taiH saiH - te te iM. - seMkaDo (jJAnarUpa) dIvAothI TI. - dIvALInA utsava nityaH - sadA astu hA. . -
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMthakAra prazasti [243 arthAt jJAnasAra jevA seMkaDo graMthanA ciMtana-manana Adi dvArA sadA bhAva dIvALI mahotsava thAo. keSAzcidviSayajvarAturamaho cittaM pareSAM viSA''vegodarka kutarka mUcchitamathAnyeSAM kuvairAgyataH / / lagnAlarkamabodhakUpapatitaM cAste pareSAmapi, stokAnAM tu vikArabhArarahitaM tajjJAnasArAzritam / 2 / (2) do - AryuM che ke . - keTalAkanuM vittamana vi. - viSaya rU5 tAvathI pIDita che. 1. - bIjAonuM mana viSA. - viSa samAna AvegavALA ane 52 (3-) tatkAla phaLa ApanAra kuvicArathI mUrNita che. mA-bIjAonuM mana 3.-duHkhagarbhita ane mohagarbhita vairAgyathI ru.lAge che haDakAyA kUtaro jene evuM che. arthAt haDakAyo kUtare karaDe to kAlAMtare mRtyu thAya tema duHkhagarbhita-mehagarbhita vairAgyavALA jIvo kAlAMtare azubha pAme che. 1.-bIjAonuM paNa mana ma. - ajJAna rUpa kUvAmAM paDeluM che. tenAM tuMthoDAonuM ja mana ta. - te jJAnasArane Azrita (che, ane tethI) vi. - vikAranA bhArathI rahita mArta - che. jAtAnekavivekatoraNatatau dhAvalyamAtanyate, hRdagehe samayocitaH prasarati sphItazca gItadhvaniH / 15ra viSa zarIramAM jhaDapathI prasarIne tatkAla azubha phaLa Ape che. kuvicAre paNa manamAM jaladI prasarIne tatkAla azubha phaLa Ape che. varSa tatkAla phaLa ApanAra,
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244] graMthakAra prazasti pUrNAnandaghanasya kiM sahajayA tabhAgyabhaGgayA'bhavannaitadgranthamiSAt karagrahamahazcitraM caritrazriyaH ! // 3 // (3) nA. - jyAM ( -) vRddhi pAmelA vivekarUpa toraNanI zreNi che evA - hRdaya rU5 gharamAM gha. mI.ghaNI zuddhi karAya che. -ane sa. - samayane yogya rItaH- ghaNo jI.- gItadhvani pra.- phelAya che. (tethI) .- A graMthanI racanAnA bahAnAthI sa. - svAbhAvika ta.- tenA bhAgyanI racanAthI pU. - pUrNAnaMdathI bharapUra AtmAnA (ane) 2. - cAritra rUpa lakSmInA .- pANigrahaNane mahotsava na sa. - nathI thaye viM-? bhAvastomapavitragomayarasailiptaiva bhUH sarvataH, saMsiktA samatodakairatha pathi nyastA vivekasrajaH / adhyAtmAmRtapUrNakAmakalazacakre'tra zAstre puraH, pUrNAnandadhane purapravizati svIyaM kRtaM maGgalam // 4 // (4) satra zAse - A zAstramAM mR. - bhUmi mA. - bhAvanAnA samUha rUpa pavitra kAmadhenunA chANathI taiva - lIpelI ja che. aya - tyAra bAda sarvataH - cotarapha sa.samabhAva rUpa pANIthI naM.- chAMTelI che. rUci - mArgamAM vi. - viveka rUpa puSpamALAo catA: - mUkI che. pura:- AgaLa 3. - adhyAtma rUpa amRtathI bharelo kAmakuMbha ca - karyo che. (A pramANe) pU. - pUrNa AnaMdathI bharapUra AtmAe pura gha.- ( A graMthamAM kahelA 32 adhikArathI aMtaraMga vAsuone jItIne apramAda rU5) nagaramAM praveza karatAM stra - potAnuM mara4 - maMgala naM - karyuM che.
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlabadha prazasti [24ma che vivipuH che guNAnAM jaLa, boddhi praddhimAni kavi kAziH upAya: tatAtI mRta tathA vAcagharanAnAM ziza , zrImannyAyavizAradasya kRtinAmeSA kRtiH prItaye / / 5 / / (5) suguru zrIvijayadevasUrinA guNanA samUhathI nirmala ane buddhinA dhAma gacchamAM zrIjitavijaya paMDita utkRSTa buddhi pAmyA. temanA paMDitamAM zreSTha zrIna vijaya gurubhAI hatA. nayavijayanA ziSya nyAyavizArada zrIyazovijayajInI A racanA vidvAnanI prIti mATe thAo. bAlabadha prazasti-]. bAlAlAlApAnavad bAlabAMdho, cA(nA)vaM ritu cAramAkuyaH | AsvAdyaina mohahAlAhalAya (lasya), jvAlAzAntedhI vizAlA bhavantu // 1 // (1) A bAlabadha ( -gujarAtImAM artha karavA rUpa) bALAnA lAla cATavAnA je (anucita) nathI. kiMtu nyAyamAlA (-ucita praNAlikA) rUpa amRtanA pravAha samAna che. eno rasa cAkhI. ne meha rUpa jheranI agni jvALAo ( -garama jvALAo ) nI zAMtithI vizALa buddhivALA bane. AtanvAnA bhA-ratI bhAratI, nastulyAzA saMskRte prAkRte vA /
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24] bAlabodha prazasti zuktisUktiyuktimuktAphalAnAM bhASAbhedo naiva khedonmukhaH syAt // 2 // (2) amArI bhAratI-vANuM mAratI = pratibhA ane prItine vistAra karanArI, saMskRta ane prAkRtacAlu bhASAmAM samAna AgrahavALI, yukti rUpa motIonI suvacana rUpa zukti (chIpa) jevI che. (AthI vidvAne) bhASAno bheda khedajanaka na ja thAya. sUrajItanayazAntidAsahRnmodakAraNavinodataH kRtaH / AtmabodhadhRtavibhramaH zrIyazovijayavAcakarayam / / 2 / / - ti zrI jJAnanA kavi samApta . (3) AtmajJAnamAM vizrAMti ApanAra A bAlabadha zrIyazavijaya upAdhyAye sUrajanA putra zAMtidAsanA hRdayamAM pramoda karAvanAra ramatathI karyo che. arthAt bAlabadha karavAmAM zrIyazovijaya upAdhyAyane ramata jevuM thayuM (-sahelAIthI karyo.) ane tenAthI zAMtidAsane (pitAnI vinaMtIne svIkAra thavAthI athavA pitAne A graMthanuM gujarAtImAM rahasya maLavAthI) AnaMda thaze.
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhipatraka [ koI keI sthaLe saMskRta zabdomAM mAtrA, repha, anusvAra vagere bAbara UDyA na hoya tevA ane gujarAtI zabdomAM hasva-dIrdha vagerenI azuddhivALA keTalAka zabdo zuddhipatrakamAM lIdhA nathI. vAMcakoe svayaM sudhArI levA ] pRSTha paMkti azuddha 1 4 -mukhamagnena -sukhamagnena 6 15 ochAM- ochA10 19 -vizrAnti magna -vizrAnti magna parabrahmaNi parabrahmaNi 11 15 ma upazama samAdhi upazama rUpa samAdhi vi - 13 -padapyeka sevAkaaNksssi - vacce sa - - kAGkasi 49 17 53 8 dara 7 Aja kevala kevala A ja kevalakevalapudgle
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248] OM 13 78 91 92 95 102. 103 13 115 12 120 7 120 14 127 19 133 10 133 10 134 12 135 18 139 149 3 150 10 153 10 153 13 153 19 156 160 17 193 10 7 OM ja . 220 14 234 18 zuddhipatraka lekhAta mUcchAM caDAlaNa te pudgala - 1. AvatA puchaDAthI upekSA ceAgazAstromAM na pAmatA bhayAnilaH sUta (ane) ratna mAti na. mA kospi paNa maLyAM. ucchvavAsa alakhana aMtara ga - numabhavAm lepAtu mUrcchA caMDAlaNI tene pudgala 9. AvatAM pUDAthI upekSA cegazAstromAM jaik pAmate ja bhayAnilaiH ta 6-ane * chatraratna zobhate nA. kospi paNa kSa.--kSaNamAM maLyA. ucchvAsa Alakhana =aMtaraMga -sumavavAnuM
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ @ saMpAdita anuvAdita graMtha sAIjha (1) jJAnasAra pokeTabuka mULa zloko (2) yogazAstra (3) dharmabiMdu krAuna 16 pejI gujarAtI artha sAthe mULasUtre (4) tattvA pokeTabuka gujarAtI artha sAthe mULasUtre (5) prazamarati phalaskepa 16 pejI gujarAtI acha-mULagAthA (6) hAribhadrIya aSTaka , , gujarAtI artha-mULagAthAo (7) jJAnasAra - , , gujarAtI artha muLagAthA (8) vItarAgastotra krAuna , gujarAtI artha-mULagAthA pUjya sAdhu-sAdhvIjI mahArAjone kaMThastha karavA uparanA graMthonI jarUra hoya teozrIe nIcenA saranAme jaNAvavAthI zrI laherucaMda bhegIlAla graMthamALA The. zrI nagInadAsa jaina pauSadhazALA, paMcAsarAjI pAse mu. pATaNa, (uttara-gujarAta) AvaraNa * dI5ka pri TarI * amadAvAda