________________
૩૨ ]
થાય તે જ જ્ઞાન ઉત્કૃષ્ટ છે. ઘણું ભણવાના આગ્રહ નથી. સાવધાનીઃ આને અથ એ નથી કે ઘણુ ન ભણુવુ. સમ્યગ્દર્શનાદિ ગુણેાની રક્ષા, શુદ્ધિ અને વૃદ્ધિ માટે ઘણું ભણવાની બહુ જરૂર છે. અહી ઘણુ ભણવાના આગ્રહ નથી એવું થન ભાવનાજ્ઞાનની મહત્તા બતાવવા કરવામાં આવ્યુ છે. ભાવનાજ્ઞાનથી જાણેલું જ વાસ્તવિક જાણેલુ છે અને ભાવનાજ્ઞાન પૂર્વકની જ ક્રિયા શીઘ્ર મેક્ષિ આપનારી બને છે. એક પણ પદ્મના ભાવનાજ્ઞાનથી કલ્યાણ થાય છે. આથી જ સામાયિક પઢ માત્રની ભાવનાથી—ભાવનાજ્ઞાનથી અનંતા જીવા મેાક્ષ પામ્યા છે એમ શાસ્ત્રમાં ૨૨ સાંભળાય છે. ભાવનાસાન થાતુ હાય તા પણ ઘણું છે, અને તે વિના ઘણુ જ્ઞાન પણ પાપટના પાઠરૂપ છે.
જ્ઞાનના ત્રણ પ્રકારઃ— શ્રુત, ચિંતા અને ભાવના એમ ત્રણ પ્રકારનું જ્ઞાન છે. શ્રુતજ્ઞાનઃ– ચિંતન-મનન વિના માત્ર શ્રૃતથી (સાંભળવાથી કે વાંચવાથી) થયેલુ કદાગ્રહ રહિત વાકયા જ્ઞાન તે શ્રુતજ્ઞાન, આ જ્ઞાન કાઠીમાં રહેલા બીજ સમાન છે. જેમ કાઢીમાં પડેલા ખીજમાં ફળની શક્તિ રહેલી છે, જો ચાગ્ય ભૂમિ આદિ નિમિત્તો મળે તેા તેમાંથી ફળ પાક થાય, ૨૨. તત્ત્વાર્થ સબધકારિકા ગા. ૨૭
–
૫. જ્ઞાન અષ્ટક
