________________
જ્ઞાનસાર ગ્રંથથી લાભ મેળવવાને ઉપાય
જ્ઞાનસાર ગ્રંથ શ્રમણ સમુદાયમાં સુપ્રસિદ્ધ છે. આ ગ્રંથ સ્વજીવન શુદ્ધિ થાટે સર્વ કેઈ સાધકને ઉપયોગી છે, સાધુઓને તો અતિ ઉપયોગી છે. કારણ કે સાધુને–સાધુના જીવનને ઉદેશીને લખવામાં આવ્યું છે. આ ગ્રંથ તાત્વિક હેવા સાથે વૈરાગ્યમય છે. વર્તમાનમાં વિદ્યમાન વૈરાગ્યપ્રધાન ગ્રંથોમાં આ ગ્રંથ પોતાની આગવી વિશિષ્ટતા ધરાવે છે. એની રચના રેચક અને અસરકારક છે.
ચિંતન-મનન પૂર્વક આનું વાંચન કરવાથી સાધનામાં પ્રબળ પ્રેરણા મળે છે. જે સાધક આ ગ્રંથને સંપૂર્ણ કંઠસ્થ કરીને આત્મનિરીક્ષણપૂર્વક ચિંતન-મનન કરે તો જરૂર એનું જીવન સુવિશુદ્ધ બનતું જાય. જે સાધક સંપૂર્ણ ગ્રંથને કંઠસ્થ ન કરી શકે તે પિતાના જીવનની વિશુદ્ધિ માટે અધિક મહત્ત્વના શ્લોકને ચૂંટીને કંઠસ્થ કરીને આત્મનિરીક્ષણ પૂર્વક તેનું ચિંતન–મનન કરે તે ચેડા લેકેથી પણ ઘણે લાભ થાય. અરે! કઈ એકાદ ક્ષેકથી પણ અચિંત્ય ફળ જોવા મળે. શરત એટલી જ છે કે આત્મનિરીક્ષણ પૂર્વક એનું ચિંતનમનન થવું જોઈએ. ચિંતન-મનન પણ જોઈએ અને આત્મનિરીક્ષણ પણ જોઈએ. જીવનની વિશુદ્ધિ માટે વૈરાગ્યપ્રધાન ગ્રંથોનું આત્મનિરીક્ષણ પૂર્વક ચિંતનમનન અનિવાર્ય છે. આપણે એ ન ભૂલવું જોઈએ કે વૈરાગ્યના કોઈ પણ ગ્રંથનું ચિંતન-મનન કે અધ્યયનઅધ્યાપન આત્મનિરીક્ષણપૂર્વક થાય તો જ સફળ બને, આત્મનિરીક્ષણ એટલે શ્લોક વગેરેના ભાવને પોતાના આત્માને અનુલક્ષીને વિચારો.
