Book Title: Anubandhashtak
Author(s): Dulerai Matliya
Publisher: Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008090/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agbaMdhASTaka dulerAya mATaliyA munizrI saMtabAlajI munizrI nemicaMdrajI : prakAzaka : mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira haThIbhAInI vADI, dilhI daravAjA bahAra, amadAvAda-380004 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agdhATaka dulerAya mATaliyA preraka mArgadarzaka : munizrI saMtabAlajI vivaraNa : muninemicaMdrajI : prakAzaka : mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira haThIbhAInI vADI, dilhIdaravAjA bahAra, amRdAvAda-380004 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : aMbubhAI zAha maMtrI, mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira haThIbhAInI vADI, dilhIdaravAjA bahAra amadAvAda-380004 zrAvaNa pUrNimA, 2041 tA. 30-8-1985 kiMmata rUpiyA pAMca mudraka : maNibhAI aMbAlAla paTela gurukRpA seTIMga varkasa 1ra, aDavANI mArkeTa dilIdaravAjA bahAra, amadAvAda Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubaMdha vicAradhArAnuM rahasya jemAM cAra saMgaThane dvArA nyAya, nIti, dharma adhyAtmane pAye haze A saMgaThanane yuga che. eTale saMgaThana vinA nahIM cAle. ethI anubaMdha vicAradhArAnAM je cAra saMgaThane ke traNa saMgaThana ane cothuM saMkalana che te badhAM nyAya, nIti, ane AdhyAtmikatAnA ja pAyA para che. nyAyanA pAyA paranuM rAjaya saMgaThana, nItinA pAyA paranuM janasaMgaThana, dhamanA pAyA paranuM sevaka saMgaThana ane AdhyAtmikatAnA pAyA paranuM saMta saMkalana. AmAM niHspRhI ane marImaTanArAM kAMtipriya sAdhu sAdhvIo sarvoparI rahevAnAM. jemAM paristhiti ane paribaLAnuM parivartana karavuM paDaze AjanuM jagata vijJAne TUMkuM banAvyuM che. eTale A cAre saMsthAoe ke saMgaThanoe AkhAye vizvanI mAnavajAtane najara sAme rAkhI cAlavuM paDaze. jema rAmAyaNa kALamAM vAlInA bhagavAdI ane rAvaNanA azuddha sAdhanavAdI paribaLone rAme gauravahIna banAvavA uparAMta te paribaLanI netAgIrI samULI badalIne yogya hAthamAM mUkI hatI tema Aje dezamAM ane duniyAmAM jAmI paDelA rAmarAjya viruddha pakSanAM (bhagavAdI ane azuddha sAdhanavAdI) rAjya saMgaThana sAme saMgharSamAM AvI e badhAne loka zraddhAnA ahiMsaka mArgathI haThAvI gauravahIna banAvI mUkavA jaze tema ja netAgIrI yogya hAthamAM mUkavAnuM paNa kayAMka kyAMka karavuM paDaze. jemAM cAra saMgaThananuM anusaMdhAna ane anukrama racave paDaze A lokazAhI rAjakaraNanA jamAnAmAM nIcenA krama ane anusaMdhAna cAlu ane prabhAvazALI rahe te mATe (1) zuddha rAjya saMsthA (ra) tenI upara janatAnA naitika pAyAvALI saMsthA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyadAna samAra jana ApIe (3) tenI upara vaLI sarvAgINa janasevakanI saMsthA ane tenA upara krAMtipriya sAdhusaMtAnuM mArgadarzana rAkhIe chIe. jemAM saMta sevakemAM abhinava ghaDataranI tAlIma zekavavI paDaze zuddha ane vyApaka dharmanA tattvane anubaMdha vicAradhArAmAM paLe paLe jovA ane jALavavAnI gaMbhIrapaNe jarUra paDatI hoya che AthI ja ene vizvAtsalya yavALI dharmamaya samAjaracanA paNa kahI zakAya. AmAM ApaNe satyazraddhA ane brahmacaryavrata para vadhu paDatuM vajana ApIe chIe. eTaluM ja nahIM paNa balake brahmacaryanAM rasa taraboLa navAM mUlya taraphanA sakriya prayoganuM jokhama paNa kheDIe chIe. AmAMthI ja parigraha, prANa ane chevaTe jAmI paDelI pratiSThA heDamAM mUkI devAnI marajIvAvRtti ane udAratAbharyA kaddara satyAgrahInI zakti janme che. A daSTie nisaga nirbhara zraddhA keLavavA saMnyAsI ke sAdhu sAdhvI mATe mAdhukarI ane pAdavihAra anivArya bane che. Ama jotAM AvAM sAdhusAdhvI jaina samAjamAMthI maLavAnAM. te samAjanI pAse tapa tyAga ane saMyamane paraMparAgata vAraso hovA chatAM satyazraddhA ane marajIvApaNAnI nirbhayatAmAM chellA kALe kAcAM paDyAM hAI te badhAMnuM abhinava ghaDatara karavuM paDaze. A daSTie AMtararASTrIya kendramAM sAdhusAdhvIo, brahmacArIbrahmacAriNuo, pIDhanaranArIo, ane navI peDhImAMnA bALakomAMthI vizvamAnavo taiyAra karavAnI abhinava tAlIma goThavavI paDaze jemAM videzanI susabhyatA levA uparAMta sAmudAyika ahiMsAnA prayogo vATe susaMskRtinuM rasapAna karatAM paNa zIkhI levuM paDaze. jemAM samAja dvArA samAja badalavAnI havA UbhI karavI paDaze ApaNe saiddhAMtika kAMgresane anubaMdha vicAradhArAmAM rAjakIya saMsthA tarIke nizcita sthAna prathamathI chevaTa sudhI ApyuM che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarAjya pachI te saMsthA paNa sattA lAlasA tarapha DhaLatI gaI che. e saMsthAne zuddha-saMgIna ane AMtararASTrIyakSetre kAma karatI karavA mATe rAjakIya kSetre eTale pArlAmenTarI kAryakramane te pAra pADavAnI javAbadArI sivAyanA Arthika sAmAjika sAMskRtika tema badhAM kSetro kogrese choDavAM paDaze. te je saMsthAo ne cheDe to naitika janasaMgaThanoe enI pAsethI AMcakI levAM paDaze. rAjakIyakSetre dezamAM ane duniyAmAM binaAkramakatAvAda, binakomavAda, AdipaMcazIlamAM makakama thavuM paDaze ane rAjya dvArA samAja badalavAnI vAta choDIne sAdhanazuddhine bharapUra Agraha rAkhI samAja dvArA samAja badalavAnI vAta karavI paDaze. pArlAmenTarI borDa 1957nA oNkaTobaramAM sahakArI, sAMskRtika kSetre kese na paDavAne TharAva karelo. karela TharAva na svIkArAya to bhAlanalakAMThA prayoga anvayanA naitika grAmasaMgaThananAM mukhya aMga kheDUtamaMDaLoe Ama kesa racI ane AjanI kogresa kAma zarU na kare tyAM sudhI vizvavAtsalya prAgika saMgha e kAma zarU karI sAdhana zuddhi ane samAja dvArA samAja badalavAnI havA UbhI karaze.' jemAM prajA dvArA kAMti, rAjya dvArA nahIM nahI" jenuM sUtra makhare haze hamaNAM jyAre comerathI rASTrIyakaraNanI bUma uThI che tyAre prajadvArA krAMti rAjaya dvArA nahIM nahI" e sUtra vicAravAgya che. rAjya dvArA jyAre rASTrIyakaraNa thAya che tyAre rAjaya mAlika bane che ane prajA gulAma bane che ane prajAnI dareka vyaktine anukULa dhaMdhA maLI zakatA nathI ane maLe to paNa svamAna ane OAya jaLavAtAM nathI. ApaNA dezamAM paradezI rAjya hatuM. tyAre 1. pa-3-1969- vizva vAtsalya Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eNe je rAjakartAonI mahA phoja taiyAra karI hatI eNe prajAne uMmeza gulAma rAkhI hatI. rAjya bAda enA taraphanI praja phariyAda vadhI che, ghaTI nathI. have je rASTrIyakaraNa thAya tA A ja ghaNI vadhI jAya. lAMcaruzvata, tumArI laMbANa, karmacArInA saMgaThananAM dabANa dvArA moMghavArI bhathAM ane vetana vadhArAnI hAramALA ane bIjAM ghaNAM aniSTa pAMgare. je je bAbatamAM rASTrIyakaraNa thayuM che tyAM saDAne pAra nathI. basanI dazA juo ! che koI karmacArIne javAbadArInuM bhAna ! briTana rAjyamAM rAjazAhane kuDapa hatA tyAM lagI te kAMIkeya ThIka hatuM. Aje to lAMcane saDe eTalI hade vyAkhyA che ke eka adane caparAzI paNa lAMca lIdhA vinA prajAnA pratinidhi evA maMtrIonI mulAkAta paNa levA detA nathI. jyAM comera dhana ane sattAnI lAlacanuM vAtAvaraNa hoya tyAM AnAthI bIju pariNAma AvI zake ja nAhI'. matadAtrI evI prajane mahimA mukhya rAkhavo hoya to pote cUMTelA pratinidhi upara ane karmacArI para prajAne kAbU akhaMDapaNe rahevo joIe. AvuM tA ja banI zaMka jo prajAsaMgahanono rAjya ane rAjya karmacArI para naitika prabhAva hoya ! prajanA hRdayamAM AvI akhUTa zakti bharelI che ja ta tA gAMdhIjInI rAhabarI nIce sAmudAyika ahiMsAnA camatkArathI svarAjya prAMta karI duniyAne batAvI Apela che. eTale je bhAratanI netAgIrI ekavAra nizcaya karI le ke prajA dvArA prajAkrAMti karavI che te ghaNuM sahelAIthI bhAratamAM ane bhArata dvArA duniyAmAM A vicAra pahoMcI zakaze. jyAM lagI rAjya dvArA ja AjananuM kAma cAlaze tyAM lagI prajAne amIcatA lAgavAnI nathI. A mATe rASTrIyakaraNanAM aniSTa ane pUchavAdanA mukta sAhasa ane mukata naphAnA zoSaNathI mukta Athika sAmAjika ane naitika pAyA para dezanA badhA prazanuM sAmAjikaraNa thAya hetuthI naitika ane Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhArmika puTavALAM prajAsaMgaThananAM hAthamAM deza ane duniyAnuM sukAna soMpAI javuM joIe. duniyAmAMnA bhautikavAde pitAne paMje sarvatra phelAvyo che tenI asarathI bhArata mukta nathI rahI zakahyuM. paraMtu te asara haju tenA AtmA sAthe otaprota nathI thaI tyAM lagI uMgaravAnA Are che ane duniyAne ugAravAne upAya paNa temAM rahelo che. je krAMtine artha kevaLa baLapUrvaka baLavo nahIM paNa svataMtratA, samAnatA ane baMdhutAnI bhAvanAmAM pragati che to pachI te bhAvanA caritArtha karavA satya ahiMsA ane AdhyAtmiktA jaze ja ane e kadI prajA cetanAnA sahayoga vinA sAMpaDI zake nahIM, e sahayoga prApta karavA koMgresa jevI rAjakIya saMsthA pAse kevaLa pArlAmenTarIne vahIvaTI sattA rAkhI Arthika sAmAjika zaikSaNika sAMskRtika ane naitika dhaDataranA kAryanuM sukAna je te naitika ane dhArmika puTavALAM prajAsaMgaThananAM hAthamAM soMpAI javuM joIe. e vAta rAjakIya sAhasa karIne paNa koMgresa pitAnA haiye dharavAmAM pahela karaze kharI ?1 jemAM Arthika sAmAjika ane naitika krAMti ekI sAthe thaze mahAtmA gAMdhIjIe svarAjya maLyA bAda have Arthika sAmAjika ane naitika krAMti ekI sAthe karavAnuM dezane AvAhana kayuM te bAbata have gaMbhIratAthI vicAryA vinA chUTake nathI. grAmAbhimukha arthataMtranA pAyAnuM eksa gAmaDuM zarUAtamAM duniyAnA arthataMtra sAthe TakavA audyogika AraMbha-jarUrI haze paraMtu have bhAratIya arthataMtrane prAmAbhimukha banAvyA vinA chUTake nathI. bhAratanI eMsI TakA vastI gAmaDAmAM vasatI hoya che. je grAmaarthataMtra saddhara banaze to bhAratanI prajA paNa saddhara ane samRddha ApoApa banI javAnI. arthataMtra sAthe 1. vi.vA. 1-3-1964 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyApaka dharmabhAvanA ke AdhyAtmiktAno saMbaMdha karAvavA mATe enA arthataMtranA pAyAmAM gAmaDuM rAkhavuM paDaze. sAmAjika pAye pArivArika bhAratIya samAjane pAyo daDha ane vizALa daSTikoNavALo haze. bhAratanA gAmaDAmAM (1) sarvadharma samanvaya (2) sava jJAtio sAthenA AtmIya saMbaMdho (3) kuTuMba pArivArika jIvananI snehabhAvanA sabhara gAma parivAranI bhAvanA, bhAratIya gAmaDAmAM hajI paNa me TebhAge akabaMdha che. svarAjya pachI AkhA deze grAmAbhimukhatA rAkhavAnI ane ekatA ekAgratA jALavI gAmaDAnI vyApaka pArivArika bhAvanA akabaMdha rAkhavAnI vAta jaLavI rAkhI nahIM tethI gAmaDAne vizALa daSTikoNavALA banAvavAnuM kAma khoraMbhe pADayuM. je gAmaDAne vyApaka pArivArika bhAva ane vizALa daSTi keNa ghaDavAmAM Avaze to emAMthI samAjane aMgane eka pAyArUpa rAjakAraNa paNa ApoApa vizuddha banI jaze. natika pAyA para grAma ghaDatara kAyamI naitiktA tA ja TakI zake je naitikatAnuM mULa vyApaka dharmabhAvanAmAM athavA sakriya AdhyAtmikatAmAM hoya. nisaga zraddhA ane vyApaka dharmabhAvanAnI vastu ApaNane bhAratIya gAmaDAmAM vadhumAM vadhu ane saheje sAMpaDe che. alabatta AjanI grAma netAgIrI dAMDa tAnAM, ke pUchavAdI ane rAjakIya sattAvAdInA joDANavALA akhADAnA hAthamAM che. te netAgIrI jyAM lagI tyAgapriya, zramapriya, pramANikatApriya. kudarataniSTha bhoLA bhadika ane zramajIvIonA hitanI khevanAmAM laya rAkhanAra gAmaDiyAonA hAthamAM nahI Ave tyAM lagI, grAmaarthataMtra, sAmAjika pAyo ane naitika pAyo paNa sAcI dizAmAM jeTalA pramANamAM khIlI nIkaLavo joIe teTalo te nahIM khIlI Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uThe. Akhare rAjakIya saphaLatAno sAco AdhAra Arthika sAmAane naitika baLa che. te bhAratIya gAmaDAM tema ja enA kendramAM TrasTIzipavALA kheDUtanAM dila sivAya bIje kyAM che ?" jemAM krAMti priya sate mArgadarzana mATe AgaLa Avaze dhamapradhAna A dezamAM samAjaparivartana dharma mAraphata thaI zakaze. gAMdhIjIe paNa satya ahiMsArUpa dhama mAraphata samAjaparivartana ane paristhiti parivartananI zarUAta karelI. vijJAne samasta jagatane sAva nikaTa lAvI mUkayuM che eTale have evuM ja eka mAdhyama levuM paDaze ke jemAM AkhuMye mAnavajagata ane mAnavajagatanAM samagra kSetro AvI jAya. A kAma dharmanA mAdhyama sivAya thaI zake tema nathI. Aje badhAya mukhya dharmomAM aneka phAMTAo paDI gayA che ane dareka mukhya dharmamAM paNa sAMpradAyika saMkucitatA vagerene thara jAmyo che. ema chatAM vikRtio ane aniTothI aLagAM karIne badhA dharmone kramapUrvaka samanvaya sAdhavo paDaze te ja prANImAtrane zAMti pahoMcaze ane samasta mAnavajAta hArdika ekatAthI saMdhAze. vyakitagata ane samudAyagata jIvanamAM dhama vaNAI jaze. Ama sarvadharma samabhAva ke mamabhAva rAkhI vaTAMtaranI prakriyAno saMpUrNa tyAga karI krAMtipriya saMtoe vyaktigata sAdhanAnA AdhyAtmika jhokane samAjagata sAdhanAnA AdhyAtmika jhoka tarapha vALavo paDaze. A mATe gAMdhI zraddhAne pAyAmAM rAkhI lokazraddhA eka bAja sajIvana karavI paDaze, dharmamAM jAmI paDelI dhanapratiSThAne teoe tADavI paDaze, nIti nyAya ane sAdhanazuddhine ja dareka sthaLe pratiSThA ApavI apAvavI paDaze. temaNe potAnA daSTibiMdune vizvavizALa banAvavuM paDaze. ane dareka kSetramAM sarvalakSI paribaLAne paraspara pitapotAne 1. vi.vA. 16-9-72 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 O sthAne rAkhI sAMkaLavAM paDaze. AthI saMpradAyone saMgIna ane zuddha rAkhI vadhAre ne vadhAre udAtta dayeya tarapha gatizIla bane te rIte TakAvavAM paDaze. gAMdhIjI kahetA hatA, lokasevakarUpe keMgresa banI jAya jethI Athika sAmAjika ane natika krAMtinuM mahAna kArya te karI zake. paNa paristhitivaza ta na thaI zakyuM ane kogrese lokazAhI samAjavAdanI vAta laI badhAM kSetra sattA dvArA calAvavAne rAha lIdhe eTale zuddhatA ane saMgInatA khovAI ane saDo vadhe. ema thatAM haju je keMgresane zuddha ane saMgIna rAkhavA prAmAbhimukha banAvAya, sAdhanazuddha ane lokAbhimukhatAne vaLagI rahe te keMgresI rAjataMtra deza ane duniyAmAM lokalakSI lekazAhI lAvI zake kharuM. A ja daSTie bhAlanaLakAMThA prayAgamAM rAjakIya kSetre eka mAtra keMgresanuM anusaMdhAna rAkhela che. e ja rIte gAMdhIjI icchatA hatA tema lokasevakasaMghanuM saMgaThana karI temanI sAthe sAdhusaMtA ne satIe saMparka vadhArI dhamadaSTie samAjaracavAmAM tene potAnAM pUraka hAthapagarUpe banAvI tenI pAsethI Arthika sAmAjika zaikSaNika, sAMskRtika kSetrane ghaDavA tathA nitika doravaNI ApavAnuM kAma levuM paDaze. A kSetro koMgresa ke rAjakIya pakSo na choDe to tenI pAsethI AMcakI levAM joIe. kAma ghaNuM kaThaNa che e mATe prANa, parigraha ane pratiSThA homanAra lee AgaLa AvavuM paDaze ane rAjakIya Arthika sAmAjika dhArmika ema lokakSetramAM je bagADa piThe che te dareka ahiMsaka sAdhana dvArA sApha karavo paDaze. dhamapradhAna bhArata dezamAM dharmanA thAMbhalA rUpe krAMtipriya saMta sivAya chelluM mArgadarzana bIjA koI nahIM ApI zake. teo gAMdhIvicArane pAyAmAM rAkhIne lekazraddhAne sajIvana karaze te gAmaDuM, pachAta vargo ane sannArIo tanI vAta jhIlI leze. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 jemAM prAyogika sadhA prayAgabIja jatanathI taLavaze deza ane duniyAnA sUra joIe tA te mAnavajAtanI abhinava samAjaracanA tarapha che. sAthesAtha rAjya gauNu ane prA mukhya rahe te valaNu sAmAnya dhatuM jAya che. abhinava mAnavaracanA mATe ApaNe dharmAdiSTae samAjaracanA zabda vAparIe chIe. gAMdhIjI ahiMsaka samAjaracanA, koMgresa samAjavAdI samAjaracanA sarvodaya samAjaracanA ke zASaNavihIna zAsana, nirapekSa samAjaracanA racanAtmaka kAryakare jene kahe che te eka ja vAta che. nAjhIvAda, phAsIvAda, kheAMnirmANa ke ekahaththu saramukhatyArI pratye prajAmAM dhRNA vadhI gaI che ane sAmyavAdI sudhdhAM vizvazAMti tarapha AkarSAyA che. gAMdhIjIe sAmAnya majagatamAM paDelI ahiMsAnI mahAzakti jo vyavasthitapaNe saMkalita thAya tA tapa tyAga dvArA ahiMsaka samAjaracanA suzakaya che. enI mAnavajAtane khAtarI karAvI dIdhI che. A sauMkalanamAM gAMdhIjInI eka pAMkha koMgresa khIjI pAMkha racanAtmaka kAyakarA, ane trIjI pAMkha janasa`gananI hatI. temAM majUra mahAjane e yuga thayAM hatAM. gAMdhIjIe A pAMkhane pAtAnI kakSAe sAMkaLavAne prayAsa karyA hatA. A adhUrA rahelA gAMdhI prayAga jyAM sudhI vyApaka pramANumAM AgaLa na vadhe tyAM lagI deza ane duniyAnI AzA pUrI thAya zI rIte ? sAcI ane sarvAMgI krAMti satya ane ahiMsA sivAya thaI zakatI nathI. temAM paLepaLa laDavAnuM Ave che paNa jenI sAthe laDIe tenA dilamAM krAMtikAranI saccAI sa kha dhI zakA UbhI na thAya ane jenI sAme laDIe tenA hRdayamAM paNa krAMtikAra pratye prema rahe evI ekasAI rAkhavAnI hoya che. sAtheAsAthe krAMtine sahAya karatI saMsthA sAthenu anusaMdhAna jALavavAnu Aya che. A badhe! khyAla rAkhI bhAlanakAMdA prayoga mahAvIra ane gAMdhI para parAtA samanvayathI gujarAtanA ya Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. gAmaDAmAM bhe thayo che ane prayogamAM mukhyapaNe vyakti tarIke mArgadarzaka huM chuM. AvA bhagIratha kAma mATe bhAla naLakAMThA mAgika saMgha gAMdhIvrato ane jainatratAnA sumeLa upara Ubho che. prathama gAMdhIjInA tapobaLane kAraNe lekasevake ane janatAmAMthI bhAvuka sahAyake sArI rIte maLyA hatA. zarUAtamAM to mAnavIya mUlyanuM ghaDatara karavAnuM hoya che ane mAnavInA magajane bhamAvI daI elaphela tarapha laI jatA (1) dArU (2) mAMsAhAra (3) zikAra (4) cerI (5) anItinI kamANa () vyabhicAra ane (7) jugAranI mahAvyasanamAMthI prajA samajaNapUrvaka chAe mukta thAya tevuM naitika vAtAvaraNa ghaDavuM paDe che. zramajIvIonuM vyavasthita ghaDatara karavA mATe AvI dhArmika natika mUlya ghaDanAra saMgaThana anivArya ane Avazyaka che. Avo saMdha dhanika ane sarakAra pAsethI sahAyatA ane rAhata meLavI grAmasamAjane ghaDe ne beThe kare che paNa mUDIvAdI ke dhanikonAM dhana ne sattAne apAtI pratiSThA sAme, sattAkAMkSI to ke kemavAda jJAtivAdanI saMkucitatA sAme jhajhUmI leze ane satya ahiMsAnI, tapa tyAganI pratiSThAne ja lekavyApI banAve che. te tAdAbhya tema ja taTasthatA ane AyAsa anAyAsane meLa pADIne AgaLa vadhe che AthI prANa, parigraha ane pratiSThA hemavA prasaMge prasaMge te tatpara rahe che. ochuM bhaNela chatAM haiyAsUjha dharAvanArAM gAmaDAM, kasabA ane nagaronAM kheDUta, pAchaLa rahI gayela pachAta varga ane nArIjAtine A prayoganAM mUlyo sAcavavAmAM ghaNe moTe sAthe sAMpaDyo che. temAMnA keTalAka to ratna samA ujaLA che. je keMgresa saMsthAnI zuddha ane saMgInatA karAvavAmAM ane preraka banavAmAM naitika grAmasaMgaThanoe jAta ane jana ghasI nAkhyA che te ja koMgresane paMcAyata, sahakArI pravRtti ne zikSaNakSetrane rAjakIya pakaDamAMthI mukta rAkhavA saMdharSa, satata saMgharSa karI lokazAhIne Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 lokalakSI banAvavA saMghe mathe che. A saMdharSamAMthI dhIre dhIre ghaNuM sevake sarI gayA che. paNa AMgaLIne veDhe gaNAya teTalA rahyA che. tamane lIdhe ja bhAla naLakAMTho prayogarUpI leboreTarInAM bIja jatanapUrvaka jaLavAI rahyAM che. vizvamAnavone dilathI sAMdhI mAnavanuM ane jagatanAM samasta prANInuM kalyANa sAdhavA mATe Aje ekalA samanvayathI nahIM cAle paNa pArasparika ekAtmatA joze. e mATe A cAra satya, ke bIjake samajIne AcaravAM jarUrI che (1) nItinA pAyAmAM grAmasaMgaThana (2) saMgopAMga zuddhi (3) anubaMdha ane (4) ahiMsaka pratikAra. gujarAtathI je prayoga Adaryo adArA che tene AkhA vizva sAthe anubaMdhita karavAne samaya pAkI gaye che. Aje je zuddhinA pAyA para vizvAnubaMdhita evA janatA ane janasevakonAM saMgaThane bane tathA mUlyarakSA mATe jarUra UbhI thatAM ThekaThekANe sAmUhika ahiMsaka pratijJA acarAya te jagatane sAcA chatAM dabAI gayelAM mAnavamUlyone jarUra bahAra lAvI zakAya ane te dvArA vizvazAMti lAvI zakAya. Aje jagatanA kheDUta ane majUro vizvasaMgaThana mATe Atura che paNa zuddhino nitika pAye majabUta na hoya te te nakAmAM nIvaDe. majabUta natika saMgaThane paNa paraspara anubaMdhita joIe. vizvazAMti ane lokazAhI to ja saphaLa thAya je lokonI zakti dinapratidina sAcI dizAmAM vadhatI jAya. chellAmAM chelA mANasane tenAthI je AgaLa che te sau taraphathI rajI, roTI, salAmatI ane zAMtinI bAMhedharI maLI jAya. A te ja banI zake je nAnAmoTA badhA praznone ukela prajA, prajAsevaka, ane saMtAno suyoge satya ahiM sAnA prayogo cAlyA kare ane rAjakIya saMgaThana ane rAjataMtranA badhAMya aMge namrabhAve tene sahAya Ape. prAyogika saMghe A kAca ane sadabIjanuM jatana karI tene jALave che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemAM netika grAmasaMgaThanane lekanItinuM ghaDatara karaze dharmadaSTie samAjaracanA ke gAMdhIjInI kalapanAnI ahiMsaka racanA mATe naitika grAmasaMgaThana anivArya che. AvAM saMgaThanomAM jyAM jyAM rAjakAraNIca ke arthakAraNIya lakSya rakhAyAM tyAM tyAM saMgharSamAM te TAMcAM puravAra thayAM che. eTale jo dharmabhAvanA ane sakriya adhyAtmanA baLa upara majabUta naitika pAyo hoya tevAM grAmasaMgaThana racAya to paMcAyata kSetra, sahakArI kSetra, tenA pratinidhio mokhare rAkhI zakaze ane pakSIya rAjakAraNane paNa ta kSetrathI mukta rAkhI zakaze. bhAlanaLakAMDA kheDUta maMDaLe mArA mAga. darzana ane prAyogika saMghanI doravaNI nIce kheDUta ane gAmaDAne lagatA pAyAnA badhA praznonI naitika daSTie chaNAvaTa karI che. tika grAmasaMgaThanane pAye bhaya ke lAlaca para nahIM paNa dharma ne nIti para che ethI je gAmamAM sauthI pAchaLa che garIba che tene paNa AgaLa lAvIne tenA vyaktitvane vikasAvavA mAge che tevI samajaNuthI moTA gaNAtA kheDUto potAnI badhI zakti saMpattine samAjanA hitamAM upayoga karatA thAya te lAMbAgALAnA hitanI daSTie hitakara che. enA saMgaThanoe TharAva karyA che ke - (1) kuTuMbanI AjIvikA mATe utpAdananA sAdhana pUratI jamIna mATe kheDUtane naciMta karo. eTalI mAlikInI maryAdA bAMdhyA pachI vadhArAnI jamIna hoya chAe phAjala pADI gAmanA garIbone te Ape ne pitAnI mAlikInI je jamIna rahe te naciMtatAthI keLave. (2) kArakhAnAM, rastA, taLAva ke baMdhAmAM jatI jamInanuM vaLatara jamInarUpe ja maLe. (3) khAnAra ane kheDanArane pathAya tevA anAjanA bhAve maLe. (4) pazupAlakonI sahakArI sosAyaTIo racI bhelANanA praznanuM nirAkaraNa karAya. (5) kheDUtone pitAnI sahakArI paddhatimAM rahelA lAbhane anubhava Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 thAya ane e ja naitika dhoraNe te pazupAlako ane grAmaudyoga karatA majarane, zramajIvIne paNa sahakAramAM jeDI tene paNa lAbha letA kare. (6) sahakArI dhoraNe Avazyaka vastuno vyApAra ane kAcA mAlanuM pAkAmAM rUpAMtara karanArA udyogo racAya. (7) sahakArI beMkamAM, rAjyanAM aMgomAM, ane duniyAnA tamAma kSetramAM tene gauravabharyuM pratinidhitva maLe. (8) devAmAMthI mukta karAya. (9) vyasane ane khoTA phela phaturamAM na phasAI jAya. (10) AvA saMgaThanane Adarza jagakalyANa hovAthI lakalakSI lokazAhI ane garIbI nivAraNane TrasTI banIne pahela te karaze. zikSaNane saMskAra, eTale amAnubaMdhavALI keLavaNI, sastI svAsthaya paddhati, sahIsalAmatI ane nyAya meLavavA, sAdhanamAM svAvalaMbana keLavavA sAthosAthe vidita rAjyavyavasthA ane arthavyavasthAnA lAbhAthe Ayojana karaze, TAMcAM sAdhana, TAMcI saMpattine kAraNe rAjya sarakAra ke dhanikanI madada meLavavA chatAM tenA zehamAM nahIM taNAvAnI sAvadhAnInuM jAgRtipUrvaka jatana karaze ane mUDIne apAtI pratiSThAne mahatva, sattAkAMkSI paribaLA, saMkucita komavAdI jJAtivAdI valaNo sAme jhajhUmI te TrasTI banI jagatAtanuM biruda sArthaka karaze. AvA bhagIrathakAryane pAra pADavA te prAyogika saMdhanI satata doravaNa ane saMtonuM mArgadarzana jALavI rAkhe to ja samasyAnA ahiMsaka ukela sarasa bane. jemAM grAmacesa leAkalakSI lokazAhIno prayoga karaze ahiMsAnA vikAsamAM deza ane duniyAnA hita mATe kanA thavAnuM udAtta dhyeya sAme hoya to ja svarAjaya vakhate jANyuM hatuM tevuM tapa tyAganuM vAtAvaraNa jAme. A mATe lokazAhI paddhati ahiMsAnI vadhAremAM vadhAre najIka che. mATe ApaNe lokazAhImAM mAnanArI koMgresa ane lokataMtrane prathamathI ja puSTi ApI pUraka Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 banyA chIe. leAkAne prAdhAnya ke mukhyapaNuM ApanArI e paddhatinI vyAkhyA tA evI che ke leAkeAnI, leA vaDe leAkeA mATe cAlatI rAjyapaddhati. paNa leAkeA eka vakhata cUMTI kaDhe pachI pharIvAra cUMTAI Ave tyAM lagI leAkapratinidhie leAkAnuM kyuM karavAne badale pAtAnuM kahyuM leAkA pAse karAvavA icchatA hoya tema varte che ane leAkA paNa badhI khAkhata rAjya karaze tema mAnI laI potAnI jAtane aLagI rAkhI rAjyanI TIkATippI karIne sa MtAya mAne che. rAjya bhale leAkazAhI vyavasthAnu hoya tAye tenI niSThA daMDa ane kAyadAmAM hoya che. sattAnI dhAka dvArA te parivartana karAvavA cAhe che. eTale prajA gauNa khanI jAya che. game tevuM sarvotkRSTa rAjya, rAmarAjya hAya tAye prajA pAse te nAnuM che eTale sattAmAM prajAnI mukhyatA rahe te mATe rAjya peAtA pAse pArlAmenTa ane kAyado te vyavasthAnI jALavaNInI sattA rAkhI khAkInI khadhI sattAe prajAnA ghaDAyelA ane gAMdhIvicAranI daSTithI lokAne ghaDatA sarvAMgINa racanAtmaka kAryakaronI sa`sthAnA hAthamAM sattAnuM vikendrIkaraNa karavAnI dRSTie soMpI devAya tA ja lekA mukhya baMne. jagatanI mahAsattAo jevI ke phrAMsa, briTana, ame rikAe pakSIya leAkazAhInA tathA raziyA ane cIne ekapakSIe leAkazAhInA samAjavAdI prayAga karyA, paNa svataMtA samAnatA ane baMdhutAne tALA nathI meLavI zakA. kAraNa ke leAkAne rAjakIya pakSa tarapha ja abhimukha karI pakSaniSThAthI ghaDavAmAM Ave che. have kAMgresa pakSa ane letA trane lokAbhimukha ke grAmAbhimukha banAvIe tA ja le|kalakSI leAkazAhI nirmANa thaI zakaze ane bhAratanI taTastha rAjanIti sakriya ane saphaLa khanI zakaze. sAtheAsAtha jagatamAMnu dareka kSetranu` sakriya taTastha baLa jagatanI mahAsattAnA padane, briTana Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 amerikAnA lokazAhIomAMnA mUDIvAdane tame ja raziyA cInanI saramukhatyArazAhI ane duniyAbharanI rAjAzAhI ke vyaktigata saramukhatyArIne dUra karI lokalakSI lokazAhIne pratiSThita karI zakaze. A dezanI prajA koMgresa sivAya rAjakIya kSetre badhA pakSanI alaga ane mizra evI sarakAranA prayogo karIne thAkI hovAthI have virodha pakSane sattA sthAne nahIM besADe paNa koMgrese jAgatika koMgresa banavuM paDaze. tene jAgatI rAkhavA grAmasa rUpI pAMkha UbhI karavI paDaze. sabhAme eka taraphathI gAmaDAMne nirbhara ane naitika mUlyo dvArA saMgaThita karavA ane bIjI taraphathI rAjakAraNanI zuddhi mATe koMgresane zuddha saMgIna banAvavA mATe bhAlanaLakAMThA prayoganI saMsthAo paLe paLe sAvadhAna rahI dhamadaSTie samAja racanAnA mArA prayoganA vAhana tarIke yathArtha phALo ApI rahI che. paraMtu koMgresa dhIre dhIre sattA mAraphata ja parivartana karavA tarapha jhoka letI thaI ane janatAno naitika saMgaThana mAraphata sAmAjika parivartana karavAnA kAryakramane virodha karatI banI gaI ane bhAlanaLakAMThA prayoga paNa ene bhega banyA. kogresanA vibhAjana pachI lokasabhAnI cUMTaNImAM janamatathI ane sarvocca adAlatanA cUkAdAthI zAsakakoMgresa, koMgresa tarIke svIkArAI ane prAyogika rAMghe paNa tene samarthana AvavAnuM svIkAryuMpaNa sahakArI ane paMcAyatI saMsthAonI cUMTaNImAM teNe paNa avibhakta kogresanI jema ja bhAga bhajavAnuM cAlu rAkhela che tethI bhAlanaLakAMThA prayoganA mUrta svarUpane pragaTa karavA grAmagresane sakriya thavAnI anivAryatA UbhI thaI che ane pratIkarUpe grAmakogresanA umedavArone UbhA rAkhavAmAM Ave te jarUrI che. mArI daSTie grAma koMgresa rAjakAraNane be rIta ghaDaze. eka tA kesa sarakArane rAjaya ane rASTramAM sthira karavA Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 pitAnA manathI kogresane puSTi Apaze ane kogresamAM dAkhala thayela navAM jUnAM paribaLa grAmalakSI rahI sattAdhArA nahIM paNa janatA dvArA koMgresanI samAjavAda, lokazAhI, binasAMpradAyikatA vagere pAyAnI nItio ane tenA kAryakramone amala karavAmAM pUrakarUpe kAma karaze. ane bIjI bAju gAmaDAnuM utpAdaka zramajIvIonAM, ane pachAta samAjanAM hitA, dArUbaMdhI, naItAlIma, bhASA, utpAdaka ane vAparanArane paravaDatI bhAvanIti, gorakSA, gosaMvardhana, khAdI grAmaudyogane rakSaNa vagere kAryakramamAM janatAnAM hitonI rakhevALI karaze. eTale ke gAMdhIjInI daSTie TrasTIzipane bhAga bhajavaze. gAmaDAnAM ekamane sarvodaya draSTithI khIlavavAnA kAmamAM te koMgresanI pakSIya zistathI para ane chatAM nainika grAma saMgaThanathI zistabaddha dizAmAM vALavAmAM saMgaThita grAmazakita dvArA sahAyabhUta thaze AvI zaktine saMkalita saMgaThita karavAnA hetuthI je naitika rAjakIya baLa ubhuM thAya tene grAmogresa nAma ApI koMgresa sAthenuM gAmaDAnuM anusaMdhAna ane tatva sAtatyane puSTa karavAnA lakSane paNa vaNI levAmAM Ave e ISTa che jethI rAjyakSetranI aMdara kAma karatI tenI apUrNatA ane azuddhi dUra karI zakAya. grAma koMgresa A pharajanuM pAlana kare ane te pAlana karI zake tevI kSamatA dharAve te jovAnI naitika pharaja mArA mArgadarzana nIce cAlatI prayoga saMsthAnI che. A daSTie naitika grAmasaMgaThananA ane grAmogresanA umedavArane jitADavA jarUrI che temAM nAnI moTI khAmI hoya te A grAmalakSI saMsthAnI zistathI jarUra dUra thaze. bIjA badhA paNa A pratinidhionI khAmI dUra karavA mATe khAsa karIne mukhya evA bhAlanaLakAMThA prAyogika saMghanuM dhyAna kheMcatA raheje. janatA mAtra TIkA khAtara ke rAjakIya pakSanAM zAma, Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 dAma, daMDa, bhedanA hAthA banIne TIkA karavAnI ja nathI tevo mane vizvAsa che. umedavAra cUMTAya to aMdara jaIne jo na cUMTAya te bahAra rahIne baMne kogresane eka karavA ane tene grAmalakSI banAvavA maLe. gAmaDAnI ja netAgIrI AkhA dezamAM eka thAya te mATe grAmapaMcAyatamAM ane bahAra satata prayatna kare ane potAnI zuddhi sAcavI comera zuddhi phelAve. lokalakSI lokazAhInAM vicAra bIja vAvavAnI daSTie paNa grAmakogresanA umedavAra ubhA karavAne prayoga kacchamAM thayo. prayogamAM jokhama to hoya ja paNa saMbhava che ke Aje verelAM bIjano bhAvimAM addabhuta pAka maLI jAya. bhAratamAM ja nahIM jagatabharamAM paNa lokalakSI lekazAhIne vicAra ane prayoga dvArA namUne pUro pADavAnuM bhArata karI zake tema che. Avo prayoga karIne keMgresane avakAza ane puSTi ApaNe bharapUra ApIe chIe paNa AMdhaLukiyA Teko nathI ApatA. sAme paDIne parigraha prANa, ane pratiSThAne bhege paNa sakriya rIte TekA sAthe Takora paNa karIe, te paNa siddha thaI jaze. prayogamAM bhale karachanA baMne grAma kogresanA umedavAronI DipajhITa gaI paNa naitika mUlyo sAcavI sAdhanazuddhi jALavI, cUMTaNuM paMce TharAvela maryAdAmAM ja kharca karyo, anaitika baLAno Teke na lIdho, kemavAdane pipapalAvyuM nahIM, judANuM nahIM phelAvyuM, AvuM ghaNuM badhuM AmAM jaLavAyuM. AthI tA pratyakSamAM virodhI baLone bhayamAMthI sUra nIkaLe ke kharekhara grAmasaMgaThane taLenI grAma koMgresanI vAta ja sarvoparI ane nakakara che jethI gAmaDuM pakSa dvArA chinnabhinna na thAya ane rAjyasattA para aMkuza rahe. (janatA ane virodha pakSamAMthI uThele A prakArane sUra) AjanI grAmakogresanI cUMTaNImAM hAra AvatIkAlanI saunI sAcI ane saMpUrNa jItamAM pariNamaze evI UMDI AzA ApI rahe che. ane lakalakSI lokazAhImAM virodhapakSe nahIM paNa mArgadarzaka, Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUraka ane preraka khaLAnuM anusadhAna joze te saMdezA paNa Thera phaeNra ane ghera ghera AvA prayoga dvArA ja paheAMcatA thaI jaze. jemAM zuddhiprayogA anyAya ne aniSTane pratikAra karaze dha lakSI sa`ghe sevavAnAM cAra satyomAM cethuM satya che ahiMsaka pratikAra. dareka kSetramAMnAM anyAya aniSTa nivAravAnuM ahiM saka pratikArane gAMdhIjIe satyAgraha nAma Apela. zuddhiprayAga e AjanA yuganA satyAgraha che. bhAlanaLakAMThA prayAganu zuddhiprayoga, kAnUnarakSA ane anubaMdha e jogavatu. pAta che. lekazAhImAM leke kAnUnarakSA paNa kare ane leAkazAhInI rakSA kare tavI rIte tamane dhaDavA joIe. A kAma ahiMsaka samAjaracanAmAM mAnanArAM leAkasaMgaThane ke janasaMgaThane jarUra karI zake. paNa AvuM ghaDatara TALAthI kadI thAya nahIM. dhaDatara teA huMmezAM tapatyAgapriya sa`sthAthI ja thAya che. e daSTie bhA.ta. prAcAgika saMdha jevI saMsthAnI dAravaNI nIce dareka kSetranA anyAya aniSTo nivAravAnuM kAma zuddhi prayAga samiti dvArA thaI zake. AvA anubaMdha jaLavAya tA ja kramazaH satya ahiMsAnA vikAsa thatA jAya. anukha daSTie kaoNMgresa rakSA, kAnUnarakSA, leAkazAhI rakSA ane kAnUnanI rakSA karavA tA kAnUneAnI sudhAraNA ane sazodhana paNa kAlAnusArI zuddhi prayAgA dvArA kema thaI zake te mATe anubaMdha jALavavA jarUrI che. anubaMdha mukhya paNe cAra tattvA sAthe rahe che (1) krAMtapriya sAdhuonuM saMkalana dharma krAMti AkhA mAnavasamUha ekI sAthe na karI zake eTale samAjane dharamULathI palaTAvavAnuM kAma krAMta saMta, vyaktithI ja zarU thAya. temAM paLepaLe parizraha, pratiSThA ane prANa heAmavAnI tatparatA joie che. eTale satAnuM soMgadana karatAM AvAM krAMtasaMtAnuM saMkalana rahe. jemAM sAdhvIe saMnyAsIe paNa levAya che AvAM krAMtipriya satAnA mArgadarzana heThaLa meTA zaheramAM bhAla Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLakAMThA-prAyogika saMdhanA anusaMdhAnamAM vizva vAtsalya prAyogika saMghe zarU thayela che. tenI nIce mAtRsamAje vagere cAle che. tevA sarvAgI sevikA sevakanI saMsthArUpe janasevaka ke lokasevaka saMsthA laIe chIe ne tyAga tapomaya adhyAtmalakSI naitika baLa dharAvI zake che. evI gAmanagaranI sevaka saMsthAmAM grAma sevikA sevakanuM mahattva jaLavAI rahe te jovuM joIe. AthI bhAlanaLakAMThA prayoganuM nAma mukhya rAkhyuM che. tenA anusaMdhAnamAM gAmaDAMmAM naitika grAmasaMgaThana ane zaheramAM naitika janasaMgaThana saMcAlita karIe chIe. AvAM gAmaDAM ane zaheranAM janasaMgaThana anusaMdhAna lokamaMDaLI lokazAhI laye koMgresapI dezanI rAjya saMsthA kesa tevo anukrama paNa jaLavA joIe. Ama thAya to ahiMsA ane zuddhiprayoga vyApaka ane vizvamAM paNa sAkAra bane. chelle chelle koMgresa je siddhAMta para UbhI che tevI saiddhAMtika koMgresanuM duniyAmAM rAjataMtra sthapAya te ja vizvamAM lokalakSI lokazAhI vizvasarakAra thaI zake. AthI ja ahiMsaka samAjaracanAmAM jema ahiMsaka pratikAra mATe zuddhiprayoga jarUrI che tema zuddhiprayoga sAthe ja anubaMdha anivArya jarUrI banI jAya che. (saMkalita) saMtabAla Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA anubaMdha vicAradhArAnuM rahasya....saMtamAla moMgalAcaraNa 1. anuba dhayAga 2. kAnta saMta-dezana 3. sata samAja 4. zrAvaka sevaka sagha 5. naitika maMDaLe 6. zAsana zeAdhana 7. mAtRsamAja 8. atyAya saMsthA y 5 1 hyu hatu 5 30 33 36 40 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuba dhASTaka dulerAya mAliyA muninemica jI Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa sudeva, suguru ane sudharma maMgala rUpa che eTale AraMbhamAM emane vaMdana karIe chIe. (rAga zArdUlavikrIDita) jene dravya badhAM anusarI rahyAM, zuddhAtmasiddho tathA le kAloka taNAM ja tattva saghaLAM, kAlAdi karmo badhAM; e satyarUpI rahyo niyama je, nityasvayaMzAzvata; te sarvopari arUpe hRdayathI, tene haje vaMdana. jene sata ane RtarUpe RSioe vaidika RcAmAM gAyela che; jene bhagavAna mahAvIre praznavyAkaraNa sUtramAM satya bhagavAna ane bhagavatIpa prakAzela che. jene eka bheda niyama e ja jagatane pravartaka che kadda rAjacaMdra pramANela che, jene mahAtmA gAMdhIe ratya-ahiMsAnA sAmudAyika prayAgamAM vaNela che ane jene saMtabAlajIe jIvana ane jagatanA mahAniyama " taiyArUpe upAsala che, jene jIva, jagata ane jagadIza paNa anusare che te che yAne vaMdana karuM chuM. akhaDamaDalAkAre vatsala cAnubandhita ! tatparaM dazitaM yena tasma zrIgurave namaH tatpada eTale yA padamAM jemaNe vidhavAtsalyanA anubaMdha dvArA sAgaramAM jema vartula vistaratAM vistaratAM, vizALa ne Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 vizALa banI bIjA vatu lene pitAmAM samAvatAM jAya che ane vyApaka thatAM jAya che, tema vyakti, saMsthA, samAja ane saMtAnamAM vatsalavyavahAramAMthI UbhAM thatAM maMDalAkAra prayoganAM valene vyavahAra dvArA mamau ane mArga darzAvyo che tevA saddagurune namaskAra karuM chuM. (zAlInI chaMda) jJAnI zraddhA jJAnamUla yathArthI grevaM tathya darzana dharma mUlama ! cAritra saMjAyate saMghalaye, dharmAghA cAinubaMdhastapaH sthAt jJAnI, satpuruSa ane sazAstra pratyenI zraddhA brahmajijJAsA jagADI maulika jJAna pratye dorI jAya che. jJAnamULa jJAnI zraddhA, sudarzana dharmamULa; saMghamULa cAtrinuM, sadanubaMdha tapamULa. jJAnanuM mULa jJAnI pratyenI zraddhA che. ahIM jJAnane artha mAhitI saMcaya karatA bauddhika arthamAM nathI, paNa AtmAnI AMtarasUjha ke koThAvidyA rUpI AtmajJAnanuM mULa che, te AtmajJAna pAmelA puruSa pratyenI zraddhAmAM che. jijJAsunI acaLa zraddhA joIne sapuruSa tene jIvanane sparzatAM kSetromAM satyanA prayogo karAvIne te pratyakSa jJAna Ape che. evuM jJAna vAstavika, vyavahAru ane jIvananI pratyeka samasyAne samyaka rIte jovAnI koThAsUjhavALuM hoya che. AvuM samyaka jJAna AtmajJAnI pratyenI zraddhAmAMthI pAMgare che. dharmanuM mULa paNa samajapUrvakanI pratItiyukta zama, saMvega, nirveda ane AsthA sAthe prANImAtrane pitAtulya mAnanArI anukaMpa. daSTimAM raheluM che. ethI ja jJAnIe paThamuM nANuM tane dayA Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 ema kahela che. lokavyavahAramAM paNa "dayA dharmanuM mULa che ema kahevAya che. AvA jJAnadazanapUrvaka eTale ke satya ane ahiMsA dvArA samAjane racanAre cAritradharma samyaka jJAnadazanane vyavahAramAM utAranArA saMghanAM saMkalpa, vratA ane anuzAsana dvArA Uge che ne vistare che. cAritradharmane AdhAra, anubaMdha tapa dvArA jIvananAM sava kSetronI vyavahArazuddhi karanArA nyAya, nIti, dharma ane adhyAtmarUpI catuvidhi anubaMdha vicArake ahiMsAnubaMdhI. anubaMdha che; kAraNa ke nijazuddhatArUpI mokSane anubaMdha zuddha zAsana che. saddharmanuM kArya samajAvatAM saMtabAlajI kahe che : nirapekSa paraM satya, sApekSa kRtimAM aneka tALA baMne satyane, sahunA sAthathI maLe. parama satya te anirvacanIya che, avyakta che, paNa sahunA sAthathI ja te kAryamAM pragaTa thAya che. jyAre te kRtimAM pragaTa thAya che tyAre bhinnabhinna bhUmikAe tenA AviSkAra bhinnabhinna heya che. te sahune yathArtha kramamAM goThavI sarva vacce nirmaLa vAtsalyane vyavahAra goThavavo te zuddha anubaMdha kahevAya che. AtmAthIe Atmatattva ane jJAnInA satsaMgathI Atmadharma ke parama satyane vyavahAra kare, te nyAyasaMpanna jIvikA jIvI nItinuM ghaDatara kare, ane rAjya nipakSa nyAya dvArA sAmAjika nyAyanuM sthApana kare e nyAya, nIti, dharma ane adhyAtmane vatsala anubaMdha goThavI jJAna, darzana, cAritra ane tapa dvArA zuddha satyanuM prAgaTaya karanArA sevAdharmane huM satkAruM chuM - svIkAruM chuM. satyAnubaMdha saMtamAM, dhamanubaMdha sevake; nItyAnubaMdha lokamAM, nyAyAnubaMdha rAjyamAM. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kahe che "sAmAnya kathanamAM kahevAya che ke satya e A sRSTinuM dhAraNa che. e kathanamAMthI evI zikSA maLe che ke dhama, nIti, rAja ane vyavahAra e satya vaDe pravartana karI rahyAM che ane e cAra na hoya to jagatanuM rUpa kevuM bhayaMkara hoya ? e mATe thaIne satya e sRSTinuM dhAraNa che ema kahevuM e kaMI atizayokti jevuM nathI ke nahi mAnavA jevuM nathI. A uparathI ApaNe saghaLAe satya, tema ja rAjAe nyAyamAM apakSapAta tema ja satya baMne grahaNa karavArUpa che. lokasthiti agatyanA AgrahavALI che, tyAre jagatanuM vismaraNa ane sabhyanI caraNanuM sevana kartavya rUpa che." mahAtmA gAMdhIe asatyanA AzrAvALA lokAcAranuM vimaraNa karI satyanA AgrahavALI paristhiti nirmANa karavA satyanA prAge karyA. temAMthI temane ahiMsA hAtha lAgI. ahiMsAnuM sevana karanAra saMyama ravIkAryA vinA rahI zake nahi. ane saMyama Atmazuddhi hoya to ja sahaja thAya. Ama, satya ahiMsA, saMyama ane zuddhinAM sAdhano dvArA gAMdhIjIe satyAgra rUpe ahiMsaka samAjaracanA nirmANa karavAne sarvAgI prayoga karyo paNa pAristhitivaza tane mukhyapaNe kogresa dvArA rAjakAraNane zuddha karatAM karatAM svarAjya prAtimAM ja vadhu zakti ekAgra karavI paDI. - rAjya pachI emanuM adhUruM raheluM kArya sAdhusaMtAe upADI levuM joIe. saMtabAlajInA gurudeve tA rAjaya pahelAM ane pachI paNa gAMdhIjInI sarvAgI ane nItinuM sakriya rIrthana sAdhudhamanI maryAdAmAM rahIne karyuM hatuM. saMtabAlajIe tA pAnAnA gurudeva jene Agama ne yugadharmane samaya kahe che te mAtAvAra ane gAMdhIjInA prayogane samaya AgaLa vadhAravA mATe vatsala anubaMdha raju kare che. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 jemAM saMto jIvananAM sarva kSetrone zuddhi ane vAtsalyasabhara karavAnuM sakriya mArgadarzana ApatA haze; jemAM sevaka saMtAjJA pramANe potAnuM jIvana ghaDI vyavahArazuddhi ane sarvAgI sevA saMsthA dvArA zIla-sadAcAranuM eTale cAritradharmanuM vyApaka ghaDatara karI janatAnA nitika saMgaThanane doravaNa ApyA karaze; jemAM leke dharmalakSI lokanItinuM paraspara maLIne ghaDatara tathA pAlana karaze ane lokazAhI sarakAra lokalakSI banI sAmAjika nyAya ane niSpakSa nyAya dvArA lokalakSI lokazAhInuM ghaDatara karatA haze tevA satyapuruSArthamAM rAjya nyAya-dhama, leke nItidhama, sevake cAritra-dharma ane saMta adhyAma-dhamane anubaMdha racaze. te anubaMdha dvArA sahunA sahiyArA sAthathI nirapekSa satyane rAjya apekSAe nyAya dvArA, loka apekSAe nIti dvArA, samAjasevAnI apekSAe cAritra dvArA ane saMta saMtAnI apekSAe Atmadharma dvArA sApekSa satya rUpe kRtimAM utAraze. samAjamAM, saMsthAmAM ane jagatamAM, vyakti ane samaSTimAM je satya che, je saMvita eTale cetanA che tenAmAM jJAnopayoga dvArA satyanI sUjha ane darzanopayoga dvArA anukaMpA eTale ahiMsA bharelI ja hoya che. jJAna ane dazana jema yuma eTale ekarUpa che tema tanyane jJAnasvabhAva ane samabhAvadana eTale vAtsalya paNa yuma che eTale sAthe rahelAM che. A satya ane ahiMsA vacceno saMbaMdha ane anubaMdha krAMta saMta jagatane batAvatA ya che. saMtAnA aMtaramAMthI UgatuM AvuM satya dharmane mama ane mArga darzAve che. anubaMdhAikamAM maMgalAcaraNanI traNa, ATha aSTakanI cosaTha ane upasaMhAranI ArTa maLIne kula paMcatara kaDI che. temAM be kaDInuM parimArjana karI saMtabAlajIe anugrupane badale zAlinI ane upAtimAM racanA karI che te beya dharmane mama batAvavA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe pAyA jevI hevAthI enA para prAraMbhamAM ja vivecana raja karela che. saMtabAlajI mahArAjanA sAnidhyamAM anubaMdhASTaka racAyuM e pachI mahArAjazrIe te pU. nemicaMdajI mahArAjazrIne kahyuM. emaNe pratyeka kaDI para sarala samajaNa ApatuM vivecana ApI AkhA viSayanI suMdara chaNAvaTa karI che. mATuMgA saMta-sevaka zibiramAM rajU thayela "anubaMdha vicArane dasa pustako dvArA saMpAdita karI tene zAstrIya AdhAra ApavAmAM nemicaMdrajI mahArAjano ja mukhya deNagI che, eTale anubaMdhASTane emanA bhAge vadhAre zAstrIya ane rasamaya banAvela che. AvI suMdara abhivyakti ApavA mATe vaMdAmi, namaMsAmi-sakkAremi, samANemi-pUrvaka vaMdaNA. dulerAya mATaliyA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubaMdhoga vaMdana akhanDamanDalAkAraM vatsala cAnubandhitam | tatpadaM dazitaM yena tame zrIgurave namaH 1i savAtsalyanubandha malAkAre na khanDitaH | tadyogo dazita yena vaMde te vatsala guruma | bhAvArtha : te anubaMdha vAtsalyane sAthe laIne thAya che. vAtsalya vagarane je anubaMdha haze temAM rAga, moha, Asakti ke svArthane aMza haze. vaLI te anubaMdha kramazaH eka pachI eka maMDala (vatuLa)ne laIne thAya che. eTale ke sauthI pahelAM nAnuM vartuLa rAjyanuM haze, tyAra pachI lokasaMgaThananuM, te pachI lekasevakanuM ane chelle saunI cAre bAju pharatuM anubaMdhanuM vartuLa racIne pite anubaMdhita thayela sAdhusaMtavarganuM vartuLa haze. mATe ja anubaMdha maMDaLAkAra hoya che, ane te akhaMDa hoya che. khaMDita thayA pachI anubaMdha khare anubaMdha rahete nathI. kAM to te tUTI jAya che athavA te bagaDI jAya che. A baMne dazAo anubaMdhanI vikRtinI che. Avo anubaMdhoga jemaNe zIkha - upadezyo che, tevA. vAtsalyamUti gurudevane mArAM vaMdana che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubaMdhASTaka satyAnubaMdha saMtamAM, dharmAnubaMdha sevake; nItyAnubaMdha lekamAM, nyAyAnubaMdha rAjyamAM. bhAvArtha : anubaMdhane artha ahIM dhyeyAnukUla saMbaMdha jANo. e daSTie satyAnubaMdha eTale AtmalakSI pAramArthika vyavahAra ke je pUrNatAnI tarapha sAdhakane laI jAya che. te anubaMdha sAdhu-saMtomAM hoya che. tema ja janasevaka ke je AmaprajAne saMgaThanabaddha karIne ghaDe che, tene vyavahAra pitAnI ane samAjanI zuddhatAne anulakSIne sAmUhika hoya che, eTale te dharmAnubaMdha kahevAya che. vaLI je AmaprajAnA nitika pAyA upara racAyelAM saMgaThane che, tene vyavahAra dharmalakSI lokanitika heAya che, eTale tene puNyAnubaMdha nItyAnubaMdha kahIe to cAle; kAraNa ke dhamamAM jIvananI zuddhi ane niHsvArtha bhAve ahiMsAdinA pAlananI bhUmikA che, jyAre puNyamAM kAM te rAhatakAmanI athavA to Aphatane TANe dAna, paropakAra vagerenI Apa-lenI bhUmikA che. vartamAnayuganI bhASAmAM kahIe te dhama, krAMtinAM kAmone vAhaka che, jyAre puNya meTe bhAge nIti ane rAhatanAM kAmonuM vAhaka che. tyAra pachI chelle Ave che rAjyasaMgaThanane vyavahAra. moTe bhAge te nItilakSI nyAyane hoya che; eTale rAjya saMgaThanamAM nyAyAnubaMdha he joIe. joke nIti ane nyAya e baMne dhamalakSI hevAne lIdhe baMnene samAveza dhamamAM thaI jAya che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akhaMDa satya sAdhanA (upajAti vRtta) samAja saMsthA vaLa vyApta viSe, vyaSTi samaSTi mahIM satya che je, temAM ahiMsA rahI nitya saMge, te krAMta saMto jagane batAve. pAlA -saMtabAla bhAvArtha : evA anubaMdhamAM dharmane AdhAra to mukhya che ja. ane te dharmamAM satya, ahiMsA, vizva vAtsalya, zreya, nIti, saMyama, zuddhi ane chevaTe mekSalakSI jJAna-dazana cAritra vagerenI sAdhanAne samAveza thAya che. eTale sauthI pahelAM vizvAnubaMdhI satyanI sAdhanA aMge kahe che. vyakti, saMsthA, samAja ane samaSTi ema AkhA vizvamAM je satya che temAM sadeva ahiMsA sAthe rahe che. kAraNa ke vyaktithI mAMDIne samaSTi sudhInuM astirUpa (satya) ahiMsA vagara (paraspara prema vagara) TakatuM nathI. mATe ja vizvamAM rahela satyanI sAthe ahiMsA haMmezAM rahI che e vAta krAMtipriya saMta jagatane batAve che. tAtparya e che ke akhaMDa satyasAdhanA paNa vyaktithI mAMDIne vizva sudhInA anubaMdhathI ja thAya che. vidhavAtsalya sAdhanA saMghe abhyAsa vairAgya, vratazuddhi prajatAM; vikase vidhavAtsalya, poSaka vizvazAMtine. mArA bhAvArtha : vizvavAtsalyanI akhaMDa sAdhanA krAMta daSTivALA sAdhusaMto mATe che. te sAdhanA tyAre ja saphaLa thaI zake, jyAre te krAMtipriya sAdhu potAnAM vrataniyamomAM tatpara rahIne jyAM deSa Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya tyAM zuddhi karIne saMdha (samAja)nI sAthe rahIne vairAgyapUrvaka satata anubaMdhano abhyAsa karatA rahe. je vairAgya nahi hoya to tyAga nahi Take. ane tyAga vagara ane pitAnA vatapAlanamAM jAgarUktA vagara vAtsalyane badale kAM to rAga, meha, mUccha, Asakti AvI jaze, agara to ThuSa, ghaNu, IrSA, pratiSThAlisA vagere AvI jaze; tema ja saMdha (samAja)nI sAthe rahIne ekaloaTalo thaI je sAdhaka ekAMtamAM vizvAtsalyanI sAdhanA karavA jaze tenI sAdhanA cce thaze ? kAraNa ke vidhavAtsalya-sAdhanA tA vizvanI sAthe anubaMdhathI ja thAya che. ekAMtamAM eka-eTale saMdhanA sAthe anubaMdha vagara je sAdhu raheze, tene vaLI bIja deSa vaLagaze; tenI tratazuddhi paNa saMbhava nathI; kAraNa ke samAjanI sAthe rahevAnI potAnI sAdhanAmAM kayAMya bhUla thatI haze to tene samAja paNa cetavI ja deze ! AvA vairAgyapUrvaka vizvAnubaMdhanA abhyAsathI tenI vizvavAtsalyanI sAdhanA vikasaze ane te ja vizvazAMtine poSanAra thaze. zreyaH sAdhanA sUrya ne sUryamukhIzA saMta-sevaka-saMgha je; prakAzI preraNA Ape prerita zreyadaSTine. 3 bhAvAtha: jagatamAM zreya ane preya be mArgo che. preya mAge janArA mAtra potAnA zarIra ane kuTuMbamAM athavA bhautika vastumAM ja rAcatA rahe che; jyAre zreyamAgI zarIra ane kuTuMbathI upara UThIne samAja, rASTra ane vizvanI sAthe anubaMdha joDIne pitAne phALe Avela tyAga kare che, savA kare che ane vyaktithI mAMDIne samAja sudhInA vAtsalyamAM sakriya hoya che. samaSTi vAtsalya tarapha lakSa rAkhe che. evA zrecamAgInA mArgadarzaka krAMtipriya Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvavatsala saMta hoya che, tethI temanI daSTi mAtra bhautika vastu upara (preyadRSTi) nathI rahetI. e mATe ja te zreyAthI janasevakesaMtA pAse vrata grahaNa kare che; saMte temane vatana prakAza ApIne tabaddha kare che ane vratanuM AcaraNa sahelAIthI thAya, te mATe janasevana saMdhanI sAthe temane anubaddha paNa kare che. sUrya ane sUryamukhI phUlano jema paraspara vAtsalyAnubaMdha hoya che, tama saMta ane janasevakane paNa tevo ja anubaMdha hoya che. sUrya. mukhI phUlanI dRSTi jema sUryanI samakSa ja rahe che tema janasevakanI dRSTi paNa evA saMtanI samakSa rahe che. jaina dRSTie evA zreyAthI vratadhArI sAdhakone zramaNopAsaka kahI zakAya. bIjI rIte kahIe to evA sevake saMtonA aMgarUpa hoya che; teo saMtAnA mArgadazanathI keTalAMka janasevAnAM evAM kAma ke jemAM saMtAnI maryAdA hoya che, tevAM kAmomAM pratyakSa bhAga le che. jema sUya dUra rahIne jagatane ane sUryamukhI phUlane prakAza Ape che, te prakAza pAmIne jagata ane te phUla paNa pitapotAnA katavyamAM pravRtta thAya che, tevI ja rIte saMta dUra rahIne preraNA ane mArgadarzanana-zreyadaSTinA jJAnane prakAza Ape che, te prakAza pAmIne janatA ane janasevaka pitapotAnAM kartavyakarmamAM pita pravRtta thatAM hoya che. sUryamukhI phUla sUryathI kadIya vimukha thatuM nathI; tema ja janasevaka paNa saMtarUpI sUryathI kadAca vimukha thatA nathI. temanI sAthe te satata anubaMdha rAkhe che ane saMtanI preraNAthI samAjanI sAthe paNa anubaMdha satata rAkhe che, jethI tenI zreyasAdhanA uttarottara phUlanI jema kramekrame vikaye jAya che. naitika sAdhanA sAgare jema vatuM ke, maMDalAkAra vistare; naitika maMDale dvArA, sunIti vistare jage. 4 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha : grAma ane zaheronI prajA paikInA leke nItiniSTa thaIne zuddha dhama tarapha lakSa rAkhI sukhazAMti pAmavA jhaMkhe che. teo paNa potapotAnA vatuLanA saMgaThananI sAthe anubaddha thaIne ja e lakSane pAmI zake che. samudramAM aneka vastu che UThatAM heya che, ane te maMDalAkAra thaIne ja vikAsa ane vistAra pAmI zake che. vaLI te maMDalAkAra vartuLAne anubaMdha sAgaranI sAthe ane pitAnI samakakSa vatu sAthe hoya che, sAgaranI sAthe anubaMdha rahevAthI ja te vastumAM eTaluM badhuM vistaravAnI zakti saheje jage che, jyAre ekalA-aTUlA vartuLamAM koI tAkAta hotI ja nathI. evI ja rIte janatAnAM judAM judAM vatuLA muMDalAkAre saMgaThita thaIne ja ekale vikAsa ane vikAsa pAmI zake. vaLI tevA maMDalAkAra vartuLAne anubaMdha sAgaranI jema vizvavasalyanA samudra krAMtipriya saMtanI sAthe rahe to ja temanAmAM udaya-unnata thavAnI ane anyAya ne aniSTone ahiMsaka Dhabe pratikAra karavAnI janazakti jAgRta thaI zake. ekalA ke aTUlA asaMgaThita vartuLamAM upara UThavAnI ke pratikAranI zakita kyAMthI hoI zake ? samudra jema nadIonI sAthe anubaddha hoI te pANInAM vaLAne nadIo sAthe anubaddha kare che, tevI ja rIte vAtsalyasiMdhu saMte pitAnA janasevakenI sAthe anubaddha hoI grAma ane nagaranI janatAnAM judAM judAM maMDaLane janasevakonI sAthe anubaddha kare che. tAtparya e che ke janatAnAM AvAM maMDaLo sevaka tathA saMtA sAthe kramazaH anubaMdhita thaIne ja pite nItiniSTha dharmalakSI rahI zeka ane AkhA vizva sudhI potAnI nItiniSThA vistArI zake. svarAjya sAdhanA koMgresane anumodI, puSTi de lataMtrane grAmarAjya pramANane badI hare zuci tape. pA Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvAthI; anubaMdhogamAM mAnavasamAjanA jIvananuM koI paNa kSetra tyajAtuM ke upekSita karAtuM nathI. sUrya jema badhe ThekANe, bhale te rAjAne mahela hoya ke garIbanI jhUMpaDI hoya, sajajananuM ghara hoya ke durjananuM ghara hoya, paNa pitAne prakAza pAthare che tema ja krAMtadazI tejasvI saMtarUpI sUrya paNa vAtsalyathI prerAIne dareka kSetre zuddha dharmane prakAza pAthare che. sUrya gaMdakIvALA sthAnane jema pitAnAM prakhara kiraNe pheMkIne zuddha karI de che, te ja rIte saMtasUrya paNa je kSetramAM gaMdakI hoya tene tapathI zuddha karIne nyAya, nIti ane zuddha dhamathI tene sabhara kare che. eTalA mATe ja rAjanItinA kSetramAM paNa teo svarAjya sAdhaka rASTrIya mahAsabhA (koMgresanI sAthe saMgaThita janatA ane saMghabadhu janasevakone anubaMdha joDe che. koMgresanI svarAjyasAdhana tyAre ja sAcI nikAvALI, tejavI gaNAya, jayAre te kalakSI loktane anusarIne cAle. Aje lokalakSI lokataMtramAM aneka vidane naDatAM hoya che. te vidanone dUra karavA mATe krAMtidaSTivALA saMte eka bAju koMgresanI svarAjyasAdhanAnuM pate samarthana kare che, kAraNa ke svarAjyasAdhanAmAM paNa rAjanaitika kSetranI bhUmikAne satyapremanyAyanI tripuTI anivArya hoya che. vaLI te saMto lekataMtranI puSTi ane vikAsane mATe pUraka baLa ( janasaMgaThana) ane preraka baLanI sAthe anubaMdha jeDe che ane vartamAna lokataMtrane sAcA arthamAM lokalakSI (eTale ke 80 TakA bhArata gAmaDAMmAM vaseluM hoI grAmalakSI) banAvavA mATe grAmanA saMgaThita pUraka baLathI bhare che, jethI letIca sarakAramAM bahumatI gAmaDAMnI thAya. A bhagIratha kAmamAM AvatAM vidane ane koMgresa eka rAjya saMsthA che, eTale rajoguNa heI Dagale ne pagale jyAM niraMkuza thaIne sattAne mATe siddhAMtAnI bAMdhachoDa karatI hoya athavA anyAya karatI hoya, nitika patanane rati dorAtI hoya, agara te temAM koIpaNa jAtanI azuddhi patI dekhAtI hoya te Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMta gAmaDAMnAM tevAM pUraka baLa ane janasevaka rUpI preraka baLo dvArA tenA ahiMsAtmaka pratikAra mATe sAmudAyika tapa dvArA tenI zuddhi kare che ane badIne nivAre che. paraMtu A kAma kogresanI sAthe anabaMdha vagara thai ja zake nahi. DokaTara jema oparezana vAta. rakhene rogInA rega cepa lAgI jaze evA bhaye tane hatAM ke najIka jatAM acakAtA nathI ane oparezana vakhate paNa dajI dvArA DokaTara te badhuM ja sahI le che ane samaje che ja ke rAgI pitAne AzIrvAda Apaze ja. evI ja rIte saMtarUpI cikitsaka koMgresamAM jyAre koIpaNa jAtane saDo pese, tyAre, DokaTaranI jema tanA saDAnA cepathI bhayabhIta thayA vagara ane koMgresa dvArA ke adUradazI leke dvArA thatI TIkAo ane virodhI sahIne paNa potAnA ane sAmudAyika taparUpI astra dvArA tenI zuddhi kare che ane badI rUpI rogane maTADe che. eTalA mATe saMtA lokataMtrane mAge janAra svarAjya sAdhaka ane nyAya-ninI nItilakSI koMgresathI bhaDakIne dUra bhAgI jatA nathI, tenI sAthe anubaMdha joDe che; te mAtra tene nItidharmane raste doravA mATe ja; rAjyasattA svIkAravA ke bIjA koI pada ke pratikAnA lobhe nahi. sUryanI jema krAMtadarza saMta te pite nilepa rahe che, chatAM pitAne dhamarUpI prakAza ApavA mATe kiraNonI jema janatA ane janasevAnI saMsthA dvArA prayatnazIla hoya che. saMyama sAdhanA prerI piSI sumUlyone. maMDaLe saMghanItithI; svarAjya taMtrane je sarvane sukhasaMyame. dA bhAvArtha : pUrvokta rIte vidhavAtsalyamUrti saMta jagatane pitAnI saMtati gaNIne saMtatimAM jyAre anyAya, anIti, asaMyama ane saMgharSane lIdhe duHkhavRddhi thatI jue che, nirbala upara sabala Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 dvArA anyAya atyAcAra thatA jue che, tyAre mAnI jema pote badhAne saMgaThita karIne temane paraspara zuddha anubaMdhathI yukta kare che. ene mATe teo khoTAM mUlyone ke jethI janatA, janasevako ane svarAjya saMsthAnuM ahita thAya che, te badalIne temane ThekANe sArAM zubha mUlyone sthApe che; janasevakonA saMghanI nItithI janatAnAM naitika maMDaLone prere che, puSTa kare che. ane te baMne baLA pUraka-preraka baLonI sAthe svarAjyanI zakitanI vAhaka rASTrIya mahAsabhA (koMgresa ne joDe che, anubaddha kare che. Ama cAreya (saMtabaLa, janasevaka baLa, janabaLa ane svarAjya baLa, ema ) baLAne paraspara anubaMdha thavAthI ekabIjA upara sukhapUrvaka saMcama (niyaMtraNa) AvI jAya che. saMtA pitAno dharma samajIne ane dharmanA sakriya AcaraNanI Ane acUka kAryapaddhati jANIne badhAne paraspara vAtsalyabhAve anubaMdha joDI de che. AvAM badhAMnI saMyamasAdhanA sukhethI thaI jAya che. dA. ta. svarAjyasaMsthA upara, lenA naitika saMgaThanane aMkuza (saMyama) rahe, ane lokasaMgaThana upara lekasevaka saMgaThanane aMkuza rahe, lokasevakasaMgaThana upara saMtone ane saMtA upara samagra mahAsamAjane aMkuza rahe to A saMyama ( niyaMtraNa) kuTuMbamAM hoya che tema premapUrvaka hAI koIne bhArarUpa. lAgato nathI, ane saheje badhAnI saMcamasAdhanA thaI jAya che. AvI saMcamasAdhanA badhAnI nahi hoya, te anubaMdha tUTI jAya ane badhAM veraNacheraNa thaIne ekabIjA upara caDhI bese! kaI koInuM mAne nahi. mATe anubaMdhayoga mATe saMyamasAdhanA jarUrI che. zuddhi sAdhanA pratikArI kukAne, piSI naitika tattvane; vyakti samAja sattAne nAthe aniSTa zuddhithI. bhAvAthaS : anubaMdha vagara zuddhinI sAdhanA thaI zakatI nathI. kAraNa ke eka vyaktinI ke mAtra eka saMsthAnI samAja ke Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjyamAM peselAM aniSTo ane kukAryo upara asara thatI nathI. tema ja zuddhi vagara saMgaThane tejasvI nahi thaI zake, ekabIjA upara saMyama nahi rAkhI zake, tema ja chananane sAcA arthamAM vidhasa nahi karI zake, samAjamAM vadhatI jatI ke pesatI azuddhine aTakAvavA mATe paNa zuddhinI niraMtara sAdhanAnI jarUra che. zuddhi vagara anubaMdha paNa jhAjhI vAra TakI zake nahi; te e anubaMdha ja bagaDI jAya che. eTalA mATe ja vyakti samAja ane rAjyasaMgaThanamAM praviSTa aniSTanI zuddhi karI-karAvIne ja saMte emane nAkhe che. tene mATe teo eka bAjuthI aniSTa kAryone sAmudAyika ahiMsAtmaka zaktithI pratikAra kare che ane bIjI bAjuthI e badhAMmAM naitika tavone dAkhala karAvIne puSTa banAve che. jemAM vidyA pahelAM rAgInA rogane sApha kare che, tyAra pachI ja tene pauSTika davA ke padArtha (rasAyaNa vagere ) ApIne puSTa kare che; tema saMta paNuM samagra samAjanA dayALu bhavabhramaNa vagere duHkhanAzaka vaidya hoI pahelAM aniSTarUpI rogone pratikAra dvArA maTADe che. mokSasAdhanA nizcaye sthira AtmAmAM, sau jIve vyavahAramAM AmA ne vizvanuM zreya, sAdhI mokSa samAcare. 8 bhAvArtha: anubaMdhoganuM lakSyabiMdu to mekSasAdhanA ja che.. mekSa e dharmasAdhanAnuM phaLa che, ema paNa kahI zakAya. kAraNa ke mekSanI sAdhanAmAM sabhya darzana (sAcI zraddhA bhakita); samyafajJAna (sAcuM jJAna) ane samyapha cAritra (sAcuM karma) ema traNeyanI jarUra che; ane e traNeya maLIne mekSamAga hovA chatAM dharmanAM aMge che. mATe ja saMtA anubaMdha dvArA samagra vizva (vyakti, samAja, saMsthA ane samaSTi ne dharma acarAvIne mokSa tarapha ja laI javAne puruSArtha kare che. ahIM koI ema kahe ke saMtoe te Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtra AtmakalyANanI sAdhanA ja karavI joIe tene vaLI anubaMdhanI sAthe levAdevA zI che? paraMtu e barAbara nathI. kAraNa ke jenA dhamamAM nizcaya ane vyavahAra, be daSTie batAvI che. nizciyananI daSTie te saMti mAtra pitAnA AtmAmAM ja sthira thaIne pitAnuM zreya sAdhIne zuddhAtmA banavuM joIe, jethI mekSa pAmI zakAya. paraMtu vyavahAramAM ema banatuM nathI, kAraNa ke jyAM sudhI deha che tyAM sudhI pitAnA AtmAnuM zreya paNa bIjA AmAo sAthe saMkaLAyela ja che. AtmAmAM sthira thavAno artha e ja che ke potAnA AtmasvarUpamAM, AtmaguNAmAM lIna thaI javuM. paraMtu satya, ahiMsA, prema, vAtravya, kSamA, dayA vagere je AtmaguNe che, te meLavavA, TakAvavA ane vikasAvavA tema ja AtmaguNe keTalA pramANamAM vikasyA che, e tapAsavA ane dehane piAvavA mATe sarakAjanI sAthe saMparka anivAryapaNe jarUrI che ja. jyAre samAjanI sAthe vyavahAramAM saMparka karavo jarUrI che, tyAre te saMbaMdha mAha ke rAgadveSa athavA te AsakitavALo na thaI jAya te mATe saMbaMdhane badale anubaMdha jeDa jarUrI che, jethI potAne AmA paNa aniSTothI bacIne zreya sAdhI zake ane bIjAone paNa prerIne zreya sadhAvI zakAya. Ama anubaMdhayukta vyavahAra thavAthI AmAnA nehanI sAthe sAthe vizvanuM zreya paNa saheja sadhAI jaze. kharuM jotAM te vizvane zreyamArga derIne dharma acarAvavAmAM ja potAnuM zreya samAyeluM che. eTale khare AdhyAtmika sAdhaka jyAM rAga, dveSa, moha vagere AtmaguNanA virodhI durbhAvo AvavAnA haze tyAM cetIne ke anubaMdhane lIva bIjA (guru ke samAja )thI prerAIne nizcayadaSTie pitAnA AtmAmAM ja sthira thaze. paraMtu devahAramAM samasta AtmAonI sAthe vAsavya saMbaMdha rAkhIne pitAnA zreyamAM AvatAM vidane dUra karaze ane potAnuM, ane te sAthe anubaMdhapaddhatithI AkhA vizvanuM zreya dhaze. e rIte te mokSanI eTale ke pUrvokta mokSamArganI sAcI sAdhanA karaze. je Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAnta saMta-darzana vaMdana zama, sasa, niveda, Astiya anukaMpanA; A bhAnumatithI vede, namuM saMtaziromaNi. 1 bhAvArtha : anubaMdhogane mArgadarzaka krAMtipriya saMta hoya che. enuM pitAnuM sthAna paNa anubaMdha vicAradhArAmAM sauthI paheluM che. te pote anubaddha thaIne vizvanI "caM cana jita e nyAye anubaMdhita kare che. evA saMtanAM kyAM kayAM lakSaNa che tenI sAdhanA kevI hoya che ? te aMge A aSTakamAM vicAravAmAM Avela che. bIja saMte anubaMdha joDavA ane sudhAravAnuM zreSTha tapa karavAmAM kAca pramAda karI jAya, agara te vyaktimokSa ke vyaktiavAramAM ja vizvAsa rAkhIne pote ekAMtasevI ke ekalavAyA banI jaya hatA tevA saMta bhale ne paMcamahAvatI ke ucca tyAgI hoya paNa temane saMtaziromaNi kahI zakAya nahi. saMtaziromaNi te anubaMdha prayogamAM ahaniza tatpara rahe che ane sva-para-kalyANasAdhatAnI dRSTie sAmUhika mokSanI ane sarvakalyANanI sAdhanA kare che. ene lIdhe ja teo vizvavaMdya bane che. temanI daSTi eTalI badhI vyApaka haze ke AtmAnubhUtithI AkhA vizvanA AtmAone vicAra anAyAse kare che. sadaSTinAM je pAMca lakSaNe jaina zAstromAM batAvelAM che te lakSaNe to tenA jIvanamAM AtmAnu Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 bhUtinI sAthe vaNAI jAya che. jagatanA AtmAomAM kaSAyothI uddabhavelAM duHkhone joIne e pitAnA jIvanamAMnA kaSAyone zAMta karI le. zAntibhAvanAM mULa kAraNe vaicara, gAMbhIya, vinamratA, lebhavRttithI vitRSNA, niHspRhatA, nirAbhimAnatA, krodha, dveSa, dhRNu vagerenI upazAMtatA tenAmAM svAbhAvika rIte haze. evI ja rIte samAjanAM duHkha joIne te duHkhIne niHspRha bhAve nivAravAmAM, tenAmAM divase divase adhikAdhika vega haze. jagatanA bhautika padArtho pratye tenA jIvanamAM nirmohatA, virati, svabhAvataH heya che. tenAmAM jIvananAM sAcAM to upara AsthA paNa aDaga hoya che ane anukaMpA te tenA jIvananuM mULa aMga hoya che. A pAMceya, ane khAsa karIne anukaMpA, vizvavatsalatAnI sahacarI che. evA saMtaziromaNi jagatavatsala puruSane namaskAra che. namuM zraddhALu satyArthI samadazI amUhane, AtmAthI sthira AtmAmAM, vatsala kAMta saMtane. rA. bhAvArtha : evA vAtsalyamUrti ane krAMtidraSTA saMtane pharI tenA guNe batAvIne namana karela che. je kAMtadraSTA saMta mAtra vartamAnane ja jotA nathI te bhUta ane bhaviSyane paNa tenI sAthe vicAra kare che; tema ja te samAjamAM ahiMsaka krAMti lAvavA mATe jUnAM khoTAM mUlyone palaTAvIne navAM sAcAM mUlyo sthApe che. te dravya, kSetra, kAla, bhAva, pAtra ane paristhitine badhAM pAsAMothI vicAra karIne samAja ane rASTrane tenA ca dharmAcaraNane rasta dere che; tema ja jayAre te jue che ke A badI samAjane adhaHpatanane rasate laI jAya che, tyAre bhalene ghaNuM leke ke rAjya te badInI tarapheNamAM hoya to tene te dUra karavA pAchI pAnI karatA nathI. tenA jIvanamAM prANImAtranAM, khAsa karIne mAnavajAtinA sudhAra ke parivartanamAM bhArobhAra zraddhA hoya che. tene game tyAMthI Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 satya maLe, te satyane jhIlavA taiyAra hoya che. tenA manamAM ke jAtamAM dharmasaMpradAya ke pakSanA pUrvagrahe, kadAha, nAmanAgraha vagere hatA nathI. satyanI AgaLa A badhAne te tyajI de che. "mAruM te ja sAcuM che," ene badale "sAcuM te mAruM che te ema ja sadA vicAratA heya che. te uparAMta bhedabhAva, pakSapAta ke mArApaNAnuM mamatva kyAreya tenAmAM hotAM nathI. balake badhAyanI AtmIyatAne lIdhe samadazIpaNuM, saheje hoya che. zatra-mitra, lAbha-alAbha, sukhaduHkha, saMyoga-viyoga, bhavana-vana, jIvana-maraNa badhI paristhitiemAM tane samabhAva rahe che. te sAthe tenAmAM devamUDhatA, gurumUDhatA, zAstramUDhatA ane lokamUDhatA vagere pAMce mUDhatAone tyAga karIne sAdhanAmAM eTale badhe daDha hoya che ke te viSaya paristhiti vakhate paNa kiMkartavyamUDha ta thatA ja nathI. sAcI sUjha, sAce viveka, sAcI dhagaza ane vAtsalyama hRdayane lIdhe te game tevA vikaTa prasaMgamAM sAro rasto kADhI le che. tenI daSTrimAM bhautika vastu ke mAna-sanmAna pratye ke dehasaMbaMdhI moha ke Asakita hotI nathI. tenuM lakSya AtmAnuM ja hoya che tethI te evA badhA praznone potAnA ane vizvanA AtmahitanI daSTie ja nirNaya le che; eTale ja AtmAthI kahevAya che. dehanuM bhAna bhUlI jaIne AtmabhAnane ja satata TakAvI rAkhavA mATe te AtmAmAM sthira rahevA prayatna kare che. vAtsalyanuM jharaNuM to tenA aMtaramAM sadAya vahyA kare che. jJAnAcAra sAdhanA vinayI yugadraSTA je, sau dharmasAra tAravI; ahiMsA -- sthAvADhethI, vikasAve suzAstrane. 1 bhAvArtha : evA krAMtadazI saMta vizvAnubaMdha mATe pote vinayathI sabhara hoya che; kAraNa ke vinaya vagara jJAna thatuM nathI; jJAnasAdhanA paNa hotI nathI. te sAthe ja te yugadraSTA eTale ke Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jamAna ne oLakhanAra hoya che. yugane pArakhI pita paNa kurUDhiomAM phasatA nathI, samAjanA kaI paNa kAgaDAne te nItidharmanI daSTie ukelato hoya che. vaLI dharmazAstrane sAra tAravIne tenA upayogI aMzane potAnA jIvanamAM apanAvIne samAjanI AgaLa dhare che. ahiMsA ane anekAMtavAdanI sAthe, zAstranI sAthe cakAsIne meLa besADe che ane anubaMdhavijJAna jagatanI AgaLa dhare che; ane suzAstranI ane vikAsa kare che; zAstrajJAna upara anubhavanI mahora-chApa lagADe che. dazanAcAra sAdhanA pUrvagraho, parigraha prANakIti matAgrahe; sthApita hita ne sattA satyAthe homatA sadA. rA bhAvArtha : anubaMdhayogI saMtAmAM jAtapAta, dhama-saMpradAya, rASTra ke prAnta vagerenA pUvagraha hotA nathI. teo satyane mATe, prANa pratiSThA ane parigraha (potAnI pAsenAM pustake upakaraNe vagere paNa) tajavAmAM acakAtA nathI. potAnI mAnyatA ja sAcI che, evo khoTo Agraha to temAM hoya ja zAne ? satyane mATe teo A badhAne tathA potAnA nihita svArthane tema ja potAnA adhikArane paNa hemavA taiyAra rahe che. anubaMdhavijJAnanI daSTie temanuM dazana (daSTi) sarvAgI, sakSetraspI, vyApaka ane spaSTa hoya che; jethI teo anubaMdhone sAMdhavA tathA sudhAravAmAM mUjhAtA nathI. cAritrAcAra sAdhanA kAyA vANuM mane saMto, sadA nirmaLa sutrate; upage kriyA bhASA, IcchoDadAna visarganA. kA. bhAvArtha : cAritrAcAramAM sauthI agatyanI vastu azubhathI nivRtti ane zubhamAM pravRttinI che. kAMtadazI saMta vizvanI sAthe Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 anubaMdha karatI veLAe potAnAM mana vANuM ane kAyAne azubhathI bacAve che, ane zubhamAM pravRtta kare che; tethI e traNeya nirmaLa rahe che; tema ja pAMca mahAvrato niSedhAtmaka ane vidheyAtmaka baMne rIte pALavAmAM jAgarUka rahe che, temAM koI doSa pesI jAya athavA pisavA mAMDe to te tene mATe pazcAttApa, prAyazcita vagerethI tene tarata dUra karIne zuddha banI jAya che. potAnI kriyAomAM, bhASAmAM, manamAM UThatI icchAomAM, vyutasarga ke grahaNa karavAmAM sadAya jAgrata rahe che; kayAMya azubha na paDI jAya te mATe potAnI ane samAjanI paNa nitika cakI rAkhe che. jaina paribhASA pramANe te pAMca samiti, traNa gupti ane paMca mahAvrata ke je cAritranAM aMgo che temAM apramatta rahIne vizvanI sAthe anubaMdha rAkherakhAve che. tapAcAra sAdhanA bharI vive suvAtsalya, AvaraNa hare badhAM; puSTi de satya nyAye je, zuddhitape harI maLa. kA bhAvArtha : anubaMdhogI evA vizvavatsala saMta vizvamAM vAtsalyabhAva bharIne, lokonAM badhAM AvaraNone-aMtarAyone ke je badhAyanA vikAsane roke che, naSTa kare che, emAM bAhya-AtyaMtara (AMtarika) je kAMI tapa karavuM paDe te khuzIthI kare che. jagatamAM satya, prema ane nyAyane poSavA, phelAvavA te satata tapazcaryA kare che. samAjamAM pAMgaratAM aniTone nivAravA te AtmA ane jagatanI zuddhi ane zreca mATe tapa kare che. A rIte saMtanI tapAcAra sAdhanA anubaMdha sAdhavA-sudhAravA mATe bahu ja upayogI che. vIryAcAra sAdhanA vejIne kAMta svAdhyAya, prerI krAMta prakAzane; bhede dIvAla bhedanI, aidhyabhAva-pracArathI. pA Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 bhAvArtha : vIryane artha che zakti, ke je brahmacarya pALavAthI maLe che. te saMcita zaktine AcAra eTale ke upayoga krAMtipriya sAdhu bIjAnA khaMDanamaMDanamAM, beTI TIkA ke niMdAkuthalI karavAmAM agara te prAMta, jAti, dharmasaMpradAya, rASTra ke bhASAne nAme jhanUna bharIne bhedabhAva vadhAravAmAM nathI karato; paNa mahAtratA vagere pALavAmAM samAjamAM akaLyabhAvano pracAra karIne upara batAvela badhA bhedonI dIvAlo toDavAmAM samAja, rASTra ane vyaktine mATe upayogI ane yugadarzana karAvanAra sAcuM sAhitya sarjavAmAM uttama ane kAMtipreraka svAdhyAya goThavavAmAM ane dharmadaSTie samAjanuM ghaDatara karavAmAM kare che. te bhogavilAsa ane kAmavAsanAne mArge potAnA vIryane veDaphatA nathI. vidvAnubaMdha mATe A badhuM jarUrI che, je vIryAcAranI AvI sAdhanAthI thAya che. apUrva sAdhanA pUrvAnubaMdhanAM ejyAM, caraNe-karaNe badhAM; satyadharmAnusaMdhAne, palaTe dharmakAMtie. 6 jAgRta saMta prere che, apUrvakaraNe sadA; vyakti, samaSTi ne taMtra, zuddhAnubaMdha javA. zA bhAvArtha : krAMtadaza anubaMdhayogI saMta sadAya jAgRta ane apramatta rahe che. te pUrvAnubaMdhe yojelAM badhAM caraNakara (AcaraNa ane sAdhane)ne dhamakrAMti dvArA satya-dharmanA saMdarbhe palaTI nAMkhe che, apramatta (baheza) saMta sadA vyakti, samaSTi (samAja) ane taMtra eTale lokataMtrIya paddhatie svarAjayasAdhaka rASTrIya mahAsabhA -- e traNeyane zuddha anubaMdha joDavA satata puruSArtha kare che ane chevaTe jAgrata saMta tene sadA apUva karaNa prati preraNA kare che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 viveka sAdhanA taMtra maMDala ne saMgha, egya anukrame racI; dharmAnubaMdhathI , dharmamaya samAjane. 18 bhAvArtha : anubaMdhogI saMta satata vikazIla hoya che. te taMtra (svarAjya saMsthA), maMDala (janasaMsthA) ane saMgha (janasevaka saMsthA)-e traNeyane ya krame race che ane e badhAMyane dharmAnubaMdha paraspara joDIne, te anubaMdha bagaDavAmAM eka kAraNa je kramabhaMga che te na thAya, tenI kALajI rAkhe che. eTale jenuM sthAna jyAM ane je krame che, tene tyAM ane te krame sthAna Ape che. A rIte samAjane dharmamaya banAvavA eTale ke samAjanAM badhAM kSetro ane badhAM mukhya aMgomAM dharmane praveza karAvavA satata mathe che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satasamAja vaMdanA brahmaniSTha Rte jJAnI, kRpALu vizvavatsala; sattA, strI dhananA tyAgI, namu saMtasamAjane. 1 bhAvArtha : have krAMtipriya saMtAthI preraNA pAmIne je judA judA dharmonA saMta che, teo anubaMdha yogamAM zuM phALo ApI zake ane temanAM kayAM lakSaNe che te kahe che. - evA saMtone samAja je brahmaniSa eTale sarvAtmAomAM tallIna che, sarvabhUtAbhabhUta che, kRpALu che, vizvamAM sarve prANuo pratye vAtsalyabhAve varta che, strI, dhana, (jamIna, jAyadAda, sonAcAMdI, rekaDAM nANuM vagere) ane sattAne tyAgI che, tene mArA namaskAra che. nizcaye vyavahAre je, susthira che svarUpamAM sva5razreya sAdhe che, namuM saMtasamAjane. mArA bhAvArtha: have evA saMtanI daSTi aMge varNave che. je saMtasamAja nizcaya ane vyavahAre bhautika vastuo pratye virakata ane niHspRha thaIne mAtra potAnA AtmasvarUpamAM athavA AtmaguNAmAM ja sthira rahe che tema ja ekAMgI-mAtra pitAnI ja nahi; paraMtu sva ane para baMnene kalyANanI sAdhanA kare che; tane mArAM namaskAra che. saMtasaMkalana yati, phakIra, saMnyAsI, je paMtha graMthithI para: prerAI kAMtasaMtothI, gUMthe saMtasamAjane. 1 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha: evA saMta kaI khAsa eka sAMpradAyika rIta saMgaThanamAM ba dhAyelA hotA nathI, paraMtu evA nokhA-jokhA dharmonA samaguNavALA saMtonuM saMkalana thaI zake che. mATe ja kahe che - je yati, phakIra, saMta, saMnyAsI je paMthanI graMthithI para che; svasaMpradAyamothI dUra che; teo krAMtipriya saMtAnI preraNA meLavIne eka ye cAlatAM ane eka ja vicAradhArA evaM kAryapaddhatine anusaranArA saMtasamAjanI sAMkaLamAM baMdhAI jAya, anubaMdhita thaI jAya. evo saMtasamAja zI-zI AnubaMdhika pravRtti kare che te batAve che : adhyAtmapreraNuM saMto sau dharmanA prerI; AdhyAtmika subhAvanA; sva-svadharme karI puSTa, roke dharmAntare badhAM. mArA bhAvArtha : evA sarva dharmonA saMtA potapotAnA paraMparAthI prApta dharma-saMpradAyamAM AdhyAtmika bhAvanAnI preraNA Ape. eTale ke potapotAnA dharmanA anuyAyIomAM A aikyanI-sarve AtmAo samAna che; save mAnavAtmAo paNa potAno vikAsa ane sukhazAMti jhaMkhe che; mATe ame badhA paramAtmAnI saMtati chIe, koI koInA pratye dharma, jAti, saMpradAya, prAMta ke rAgratA kaTTaratA apanAvIne rAgadveSa na kare, pota potAne prApta dhAmanA sAcA arthamAM AcaraNa ane vyavahAra kare; evI saMbhAvanA jagADe ane potapotAnA dharmamAM rahIne badhA potAne vikAsa kare, e rItanI AtmIyatAnI bhAvanA- vAmathI subhAvanAnI preraNa karIne puSTa ane daDha kare; tema ja dharmAntaro ane tene lagatAM saMpradAyAMtarA, veSAMtaro ke kriyAtrAne thatA aTakAve. AvI ja sAcA saMta taraphathI adhyAtmika preraNA levI joIe. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svadharmazodhana svadharme sthiratA ApI. saMzAdhe rUDhimUDhatA: palaTe bAhya AcA. tatve sAtatya jALavI. 3 bhAvAtha: evA adhyAtmapreraka saMtA saune svadharme sthira kare, eTale ke koI potAnA dharmanuM AcaraNathI DagatA hoya, bhaya ke pralebhanathI prerAIne dharmane choDavA taiyAra thatA hoya, agara tA. daMbhathI mAtra dharmanA khokhAne ja sAco dharma samajIne AcaratA hoya te tene te dharmanuM sAcuM tattva samajAvIne potAnA dharmanA AcaraNamAM sthira kare. dharmAnuyAyIomAM peThelI kurUDhio ane mUDhatA (deva, guru, dhama, zAstra ane lokavyavahAra saMbaMdhI mUDhatA) ne tattva samajAvIne zuddha kare ane sAcA vyavahAra ane sAcI kriyAne acarAve. bAhya AcAre ke je yugabAhya, daMbhavardhaka, vikAsaghAtaka ane samAjane hAnikartA thaI paDyA hoya temAM dravya, kSetra, kALa, bhAva, pAtra ane paristhiti joIne paraMparAnuM maulika sAtatya jALavIne tavanI daSTie cakAsIne pheraphAra kare, saMzodhana, parivardhana, ane parivartana kare. | sarvadharma-upAsanA sau dhamIne suvAtsalya, piSe AdhyAtmatoSathI; grahI sau dharmane sAra, upAse svadharmane. rAjA bhAvAtha; vaLI te saMta badhA dharmavALAonA saMparkamAM AvIne temanI sAthe AtmIyabhAva dAkhavI, badhA dharmAvALA paraspara tame baMdhuo che, tame sa ta ja paramAtmAnI saMtati che. evA vAtsalyabhAve AdhyAtmika saMtoSa ApIne ne pache eTale ke badhAne AtmIyabhAve sukhazAMtithI rahevAnuM samajAvIne dharmathI puTa kare. pAte badhA dharmone sAra grahaNa karIne potAnA dharmanI Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 upAsanA kare, eTale ke potAnA dharmamAM khUTatAM tane bIjA dharmomAMthI mutave tAravIne umere ane A rIte potAnA dharmanuM teja vadhArIne tenI upAsanA kare. dharmanItisaMgama AcAre dharma utAre, sAmudAyika nItithI, dharmane nItinI pAMkhe, Ape gati samAjane. pAra bhAvArtha : samAjanA jIvanamAM zuddha dharmane sAmudAyika nItithI-saMgaThita naitika vyavahAra sacavAvIne AcaraNamAM utAre ane A rIte dharma ane nItinI be pAMkhothI samAjane AdhyAtmika gaganamAM UDavA gati pradAna kare. kAraNa ke je A be pAMkhe (dharma ane nItanI) tUTelI haze to samAjarUpI paMkhI AdhyAtmika AkAzamAM UDI ja nahi zake. te tyAM ja rUDhione kAdavamAM phasAI jaze, agara to dharmanA nAme cAlatA pAkhaMDa (camatkAro, vahema, aMdhavizvAso. daMbha, hiMsAkAMDa vagerenA khADAmAM paDI jaze. anubaMdha-preraNA sevaka saMghane joDe, mUlya kAMtiprayogamAM vyakti samAja ne taMtre; dharmAnubaMdha sAdhavA. padA bhAvArtha: evI ja rIte te saMta, potAnA dharmakrAntinA ane sAcAM navAM mUlya sthApavAnA prayogamAM, agara to anubaMdha prayogamAM athavA samagra samAjamAM dharmAcaraNa karAvavAmAM hAthapaga upa sahAyaka evA janasevakonA saMghane sAthe joDe, eTale ke vAtsalyAnubaMdhathI potAnI sAthe le, jethI te potAnA vyaktigata jIvanamAM athavA vyaktimAM, samAjamAM ane svarAjya saMsthAnA taramAM dharmAnubaMdha sAdhI zake; eTale ke, te e traNene dhamane Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 anubaMdhita karI zake. je te potAnI sAthe sevaka saMdhane nahi joDe te pilA traNeyane dharmane anubaMdhita karI zakaze nahi, te traNeya niraMkuza thaIne paraspara bAjhaze, athaDAze agara to adharma Acaraze. - sAmudAyika sAdhanA vistAra vizvavAtsalya, zuddha naiSThika nItithI sugrAma, rASTra ne vive, sAmudAyika sAdhane. pachA bhAvArtha : saMta prANImAtranAM mA-bApa kahevAya che. eTale tenuM dhyeya vizvAtsalya che. A vivAtsalyane vistAravA mATe te gAma, nagara, rASTra ane vizvane sAmudAyika rIta (saMgaThanabaddha karIne) zuddha dhamanI naiSThika nItithI sAMdhe. A rIte badhAMnAM saMgaThanane anubaddha karavAthI ja vivavAtsalya dhyeyane saMta sahaja bhAve siddha karI zakaze. mUlyarakSA naitika maMDala dvArA, vyApta naitika mUlyane pratiSThA prANa hemIne. piSe adhyAtmamAM rahI. 58 bhAvArtha: A badhuM (saMgaThanane anubaMdhita) karavA chatAM jayAre naitika buniyAdane AdhAre saMgaThita thayelAM raDaLa dvArA samAjamAM vyApta naitika mUlya khavAtAM hoya, koI tamanAM naitika mUlyo upara tarApa mAratuM hoya, teve vakhate mA jema bALakanA prANanI rakSA karavA mATe potAnAM prANa pratiSThA ane dhanasaMpatti badhuM ja hemI de che, tema samAjanA prANasamAM naitika mUlyonI rakSA mAtAnI piThe saMta potAnAM prANa, pratiSThA ane parigraha badhuM ja homI de ane pote adhyAtma tatva jaLavIne AvAM maMDaLane popa. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka-sevaka saMgha vaMdanA samyagdazI, sadAcArI, samayajJa pramANika suvratayukta saMniSTha, namuM zrAvaka sevaka. 1 bhAvArtha : have anubaMdha yagamAM saMtanA sahayogI zramaNapAsaka, zrAvaka athavA janasevakanAM lakSaNe kahe che- je samyagdaSTi hoya eTale ke jenI daSTi AtmalakSI, vyApaka, sarvAgI, sakSetrasparzI hoya, je sadAcArI hoya, jene sadAcAra vize koIne zaMkA nahi leya ane jenI pAse mahilAo paNa vagara saMkoca AvI zake evI jenI sadAcAranI khAtarI haiya, tema ja je sabhyanAM edhANa parakhanAra lesa, je, ba, kSetra, kALa ane bhAvane jANakAra hoya, vaLI je prAmANika hoya eTale ke saMsthA ke samAjanA kAmamAM je eka paNa pAInI beimAnI nahi karato heca, hisAba cAkhe ane spaSTa rAkhatA hoya, je vratadhArI eTale ke vivAhanA je 1ra vrato tene mATe nakkI karavAmAM AvyAM che, te paikI mULa vatA vidhavA2, mAlikI hakaka maryAdA, satyazraddhA, brahmacaryalakSI e cAre pUrNa rAta paDatA heya, tema ja e tratAnI rakSA mATe je vyavasAyamaryAdA, khAnapAna zacana viveka, niMdAlAdhAparavAra, sarvadharma-upAsanA, vibhUSAtyAga, bAnajaya, kSamApanA ane rAtre bhojana tyAga ema (bAravratA che, tamane pALavAnI pUrepUro prayatna karatA hoya, tema ja jemAM Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAja ane rASTranI sevAnI sAcI lAgaNuM ane dhagaza hoya, evA zrAvaka (zramaNopAsaka) agara te janasevakanA saMghane huM namuM chuM. ahIM prazna thaze ke janasevaka ke sAvakA te saMta karatAM nIcI zreNInA che temane namaskAra kema thaI zake ? enA uttaramAM jaina daSTie kahuM to e ja che ke tIrthaMkara parata caturvidha tIrtha (saMdha) sAdhu-sAdhvI-Avaka-zrAvikA rUpa dharmamaya saMgaThanane "nama tisthastha" kahIne name che kAraNa pitAnA karatAM tIrtha aneka bhavya lekono tAraNahAra che ane potAnA sarvAgINa guNavikAsa paNa tIthane lIdhe thayela che. mATe ja ta siMgha (tIrtha)ne namaskAra kare che. evI rIte ahIM paNa janasevakane saMgha paNa dharmamaya samAjaracavAmAM dharmane samagra samAja ane rASTranA jIvanamAM acarAvavAmAM pratyakSa sahAyaka che ane pote dharmAcaraNavratAthI baddha che, mATe evA sevakasaMghane namaskAra yogya ja gaNI. satye saMte te leke, vidhavAtsalyamAM vaLI; adhyAtma niSTha AcArI, namuM (zrAvaka) sevakasaMghane. jarA bhAvAtha: vaLI je sevakasaMdha mAta pitAnI maryAdAmAM satya, saMta, vrata ane lokasaMgaThana tathA vizvanAtha (vanarUpI aMge: sahita)mAM adhyAtmanI daSTie vicArapUrvaka niSThAvAna che, ane dharmanA AcaraNamAM paNa tatpara che, evA lokasevaka saMdhane mArA namaskAra che. saMta samAja dekhADe yoje ). prere sevakasaMgha je (te) race vAtsalya bhAvethI, dharmamaya samAjane. 1 bhAvArtha : krAtipriya saMta pahelAM potAnA AdhyAtmika prabhAvane lIdhe samAjane (janatA ane rAjyakartA vargane saMgaThita Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 karI dharmAnubaMdhathI joDa che athavA samAjane AdhyAtmika mArgadarzana Ape che, paNa tene naitika preraNA Ape che janasevakasaMgha ja. kharuM jotAM saMta parokSa rIte samAjane ghaDe che, jyAre sevaka pratyakSa rIta ghaMDe che. samAjane vAtsalyabhAvathI prerAIne sevaka dharma daSTie samAjane race che, te samAjane pratyakSa dharmasaMskartA che; ema kahue te khoTuM nathI. je janasevaka samAjanI mAtA banIne tane vAtsalyabhAve dhaDe che, eTalA mATe ja te racanAtmaka kAryakartA paNa kahevAya che. sevA karuNA sakhya poSIne. sevakasaMgha lokane saMkaTa zoSaNa kALe, eve vatsala mAsame. mArA bhAvArtha : sevakasaMghamAM mAnI jema vAtsalya, karuNA ane trI bhArobhAra hoya che. jyAre janasaMgaThana ane rAjyasaMgaThana upara Aphata AvI paDe che, dukALanA oLA Utare che, zoSaNanI cakImAM tuM dabAra che tyAre samAjavala sevakasaMgha karuNA ane maitrIbhAvathI samAjanI rakSA kare che ane poSaNa Ape che ane mAnI jema savA kare che. zuzraSA auSadhAlaya sthApIne, apa nija ne je pAme vyAkuLI rogI tyAM, zuzraSA, zAMti sAtvana. evA bhAvArtha : evo mAtRsamAja janasevaka saMgha rogIo joine temanA savA- aSA arthe padhAlaya sthApIne nirmaLa sneha ape che. tethI auSadhAlayamAM rAkhIne upacAranI sAthe zuzraSA, zAMti ane sAMtvana maLe che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zikSaNa saMskAra Ape zikSaNa saMskAra, mAnI jema pramodathI; lekazikSaNa saMsthAthI, zIlasaguNane ghaDe. 54 bhAvArtha : mAtAnI jema lokasevaka bahu ja hetathI zikSaNa ane saMskAra Ape che. evI ja rIte lekazikSaNa saMsthA sthApIne janatAmAM zIla ane saguNane vikasAve che. A rIte karAvaka samAjane saMskartA che. surakSA madhyastha mAsa poSe, hito zASita dInanAM; rakSe viziSTa mUlyone, zuddhi zAMti daLe vatI. pApA bhAvAtha; mAnI jema janasevaka jhaghaDatA be jaNa vacce madhyasthI thaIne sAco nyAya pakSapAta vagara Ape che, tema ja zoSita, pIDita, padadalita dInane hitathI banIne temanA vatI madhyasthabhAve peravI karIne temanAM hitAne piSa che. vaLI janatAnA sadhaLA prazno, gUMcavAyelA keyaDAo ane mUMjhavatI samasyAone madhyastha nirNaya athavA chevaTe zuddiprayoga vaDe ahiMsaka Dhabe ukele che, zAMtinika daLa athavA rakSaka daLe vatI tophAne, hullaDo ane cArI vagerenA saMkaTa samaye rakSA kare che. A rIte dharmanAM sAcAM mUlyanI janasevaka surakSA kare che. samarUpatA-samatA vede AtmIyatA mAM, mAtAnI jema gAmaDAM; vividha rojanA dvArA, samatA sAmya Acare. dA bhAvArtha : lokasevaka mAtAnI jema saumAM AmIcatAnuM saMvedana kare che. tene samAjamAM koI pArakAM lAganAM nathI. paraMtu jema mAtA pitAne dubaLa bALaka prati vizeSa dhyAna ApIne tene vikasAvavA prayatna prathama ane vadhu kare che tema sevaka gAmaDAne Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aja sudhI dubaLa ane zASita, pIDita ane pachAta rahelAM samajIne vividha yojanAo dvArA poSe che, vikasAve che ane A rIte gAmaDAMnA badhA vargo prati samatA rAkhIne pota sAmyabhAvane AcarI banAve che. svAzrayitA zramika gepa kheDunA, grAmamaMDaLa mAtRzA; saMvadhe puSTi, naipuNya, svAvalaMbana sAtathI. zALA bhAvAtha: mAtA jema potAnAM badhAM bALakone pALe-poSe che, uchere che evI ja rIte sevaka paNa mAnI jema zramike, gopAlaka ane kRSake A traNeya vargonAM grAmamaMDaLone anna, vastra, makAna, zikSaNa-saMsakAra, Arogya, nyAya ane surakSA A sAtamAM svAvalaMbana ane naipuNya sadhAvIne saMvardhana kare che, supuSTa banAve che. zucitA-svasthatA harI azucitA jema svastha kare svabalane; karI supakSanI zuddhi, svAzya desava(ka) taMtrane mAtA bhAvAtha: mAtA jema azucimAM kharaDAyelA bALakanI tarata adhi-azuci dUra karIne tene svastha banAve che, tema ja samAjanI mAtAsamA lokasevaka janatAnAM maMDaLe athavA rAjanaitika apakSamAM koI paNa jAtanI azuddhi pesI jAya to tarata ja ahiMsaka upAya vaDe tenI zuddhi kare che ane svastha banAve che. svarAjya saMsthAne A rIte zuddha rAkhIne lokataMtrane svastha banAve che, kAraNa ke A savarAja saMsthA Aje bhale mAtra bhAratano rAjakIya pakSa gaNAtA hoya paraMtu ata ta vizvabharanAM rAjakIya kSetra para ja te paMcazIladhArI susaMsthA banavAnI che. binasAMpradAyikatA, binaAkramakatA, sakriya taTasthatA, lokazAhI ane samAja dvArA rAmAjavyavasthA tathA sarvadharma pratye pUjyabhAva rAkhanArI A vizvanI rAjya saMsthA thavAnI che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 naitika ma`DaLe vadana va ne, jagatAta banI kheDu Se sau va (kheDu TrasTI banIne jyAM pASe sau va va ne,) vizve naitika sumeLa sAdhe te gAmane namru. 51 bhAvArtha : have anubhavayeAgamAM preraNApAtra gAmaDuM -mAMDa grAmasIMgaDana athavA gAmanAM mukhya aMga kiMsAtAnuM maMDaLa kevuM hAvu joIe ta batAve che. je gAmanA kheDUta pAta TrasTI manIne gAmamAM vasatA badhA varNa ane varganA lAkAne pApe che, natika daSTie AkhA vizvanI sAthe sumeLa sAdhe che, eTale ke samagra vizvanI sAthe anubaMdha joDe che, tevA saMgati gAmate namuM chuM. sAdhya-vicAra saghana grAma-udyogo, ke sarvodaya ceAjanA: sAdhanA mAtra che, sAdhya vizvavatsala gAmaDuM, 51 bhAvArtha : sadhana kSetra-yAjanA, khAdI grAmodyoga yAjanA, athavA sarvAdaya caiAjatA - e badhAM mAtra sAdhanA che. eTale AvAM saMgati grAmAe enA prale bhanamAM taNAine pAtAnA sabhya-vidhavAtsalya athavA vikendrattvane na bhulavuM joIe. e mayAM sAdhana tA mAtra bhautika vikAsa mATe che, AdhyAtmika vikAsa tA gAmaDAM jayAre nItitikAthI AgaLa vadhIne dhaniSTA ane chevaTe adhyA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 maniTa banIne AkhA vizvanI sAthe AtmIyatA-vatsalatAne apanAvaze, tyAre ja thaze ane tyAre gAmaDuM vizvane preraNA ApanAruM kendrasthaLa banaze. sahakAra zramika gopa kheDunAM, nitika grAmamaMDaLo; paSe, rakSe pachAtone, sahakArI TrasTIpaNe. rA bhAvArtha: tyAre gAmanA zramajIvIo, gopAlake ane kheDUtanAM naitika grAmamaMDaLe potapotAnI maryAdAmAM rahI pote sahakArI ane sTI thaIne poSaze ane rakSaze athavA sahakArI maMDaLI ane TrasTIzipanI daSTi vaDe prAmanA pachAtone poSaze ane rakSaze. sahaga samatA nyAyathI sau jyAM, je naitika jIvikA saMpatti, zrama ne sevA, ape sau sahayogamAM. zAkA bhAvArtha : jyAM sau grAmajano potAnI roTI-rajI samatA ane nyAyathI meLave che, bIjane roTale koI jhUMTavI letuM nathI ane potAnI jema bIjAne paNa rojI maLe, evI saMbhAvanA (sahaastitvanI bhAvanA ) seve che. ane potAnI saMpati, zrama ane sevA sahagayajJamAM - sahakAramAM - arpe che. svAvalaMbana ane vacce ghare nyAye, rakSA-zikSaNa-auSadhe svAvalaMbana sAteya sAdhe te sahaciMtane. 14 bhAvArtha : te grAmasaMgaThana anna, vastra, makAna, nyAya, surakSA, Arogya ane auSadha e sAtiyamAM sahakAranA ciMtanathI svAvalaMbana sAdha che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 zoSaNamukita sujI vAjabI bhAva, je rakSe hita sarvanAM lavAdI nyAya sanmAnI, varga meLa UbhuM kare. papA bhAvArtha : je grAmamaMDaLo potAnI jiMdI jarUrI cIjanA vAjabI bhAvo pote nakakI karIne je sarvanAM hitone rakSe che, tema ja jhagaDA vagere prasaMge lavAdI (madhya) dvArA Apela nyAyane zirodhArya karIne vargasaMgharSa jevA hiMsAtmaka upAyone badale vaga meLa (vargasamanvaya) Ubho kare che-jethI keInuM zoSaNa thatuM nathI. svAtaMtrya rakSe svAtaMtrya grAmanuM, sau rAjakIya pakSathI; naitika grAma-netRve, sava (grAma) paMcAyata bhare. dA bhAvArtha : rAjyazaktine vadhAre paDato Azraya levAne badale sau saMgaThita grAmajano natika grAmamaMDaLanA netRtvamAM svataMtra lekazakti UbhI karI, rAjyazakti para prabhAva pADe tevuM grAmasvAtaMtrya siddha karavA, ane rakSavA sarve grAmapaMcAyato evAM naitika grAmamaMDaLanA pratinidhiothI bharI de. saMvAditA sugrAma, rASTra ne vizva grAmasaMgaThane thakI, joDAtAM premavizvAsa saMvAdita sunItithI. zA bhAvArtha: bIjAM avAM sArAM zAme, rASTro ane vizva grAma saMgaThanonI sAthe prema (vAtsalya) ane vizvAsane AdhAre sunI. tithI joDAtAM pati paNa saMvAdita (dharmadaSTie saMgata) banI jAya che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 zAsanazudi supakSe saMsade netA, grAmakoMgresa (pherama) mekale; mate puSTa, tape zuddha, leAkazAsana vistare, 8 bhAvArtha : jyAre grAmasaMgaThatA supakSe ( kAMgresa saMgaThanamAM ) ane kAMgresI siddhAMtavALAM naitika grAmasaMgaDana temanI grAmake gresa dvArA sa`sadamAM ane dhArAsabhAmAM naitika pratinidhie meAkale che, tyAre eka bAju matAthI tapa ane khIjI khAju tapa dvArA chaLa bhraSTAcArathI zuddha thayela leAkazAsana vistare che. 6 zAsana zeAdhana vadanA nIti sudharma adhyAtne, viveke anuzAsita; sattA zeSaNathI mukta, namuM tattvajJa zAsana. bhAvAtha : je zAsana nIti, dharma adhyAtmanA vivekathI anuzAsita che ane sattA tema ja zeSaNanI lAlasAthI mukta che, te tattvajJa suzAsanane namuM huM, 3 dhamaglAni cAle aLe chaLe bhede, sAmrAjye kUTanItie; hiMsA, asatya, vidroha, phelAve leAkane viSe. 15 bhAvArtha : koIpaNu cAlathI, maLa ke chaLathI athavA bheda phUTanItie sAmrAjya calAve che, tenA rAjyamAM hiMsA, asatya Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane vidroha janatAmAM phelAya che eTale ke jyAM kuzAsana haze tyAM hiMsA vagere phATI nIkaLaze. dharmakrAti gAMdhI-ze saMta-ze sAMkhe? AtmaghAtI aniSTane, jagAve lekamAM krAMti satyAgrahe sudhArmika. mArA bhAvArtha: AvA kuzAsanane AtmaghAtaka aniSTane pAMgaratuM gAMdhI je mahAtmA kema sAMkhI zake? mahAtmA gAMdhIjIe lekamAM eka dharmakrAti jagADI, satyAgrahane lIdhe te krAMti dhArmika krAMti thaI gaI. dharmasaMvardhana ahiMsA, satya, saMniSThA, deza-dAjha samAnatA sAdhya-sAdhanasaMzuddhi keLave abhaye sadA. bhAvatha : evAM grAmamaMDaLa ahiMsA, satya, sAcI nikA, dezabhakti-dAjha, samAnatA ane sAdhya-sAdhana zuddhi evA guNone nirbhayatAnI sAthe keLave che. dharmayuddha ghaDe kogresane saMta, kAnane zAMtanItie; ne vikave lokazAhInA cece laDe mahAsabhA. rAjA bhAvArtha : AvI svarAja-sAdhaka saMsthA rASTrIya mahAsabhAne saMta kAnUna ane zAnta nItithI ghaDe che ane matothI nizcita banelI rASTrIya mahAsabhA taMtranA zreye vive laDe che. leAkarAye sAdhI svarAjyanI siddhi, bhare samAjavAdathI; lokazAhI jage vive. tattva-sAtatya rAkhIne. pA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 bhAvArtha : lekazAsana sthApavA mATe svarAjyanI sAcI siddhi meLavIne prajA koMgresane sAcA samAjavAdathI bhare te dvArA AkhA vizvamAM lokazAhI samAjavAdI to jAgRta thaI jAya, paNa te thAya potAnI saMskRtinAM AdhyAtmika tattavo jALavIne ja. supakSazodhana koMgresane samathI samathe guNapuSTine; nAthe zAsanasattAne, supakSa-sarvazuddhithI. 6 bhAvArtha : supakSazuddhine mATe koMgresane eka bAju tenAmAM siddhAMtanA guNe puSTa karavA mATe samarthana Ape; paNa bIjI bAjuthI tanI zAsanasattAne (sAmAjika Arthika kSetre janasaMgaThana ane sAMskRtika zaikSaNika kSetre janasevakasaMgaThananI svataMtranIti dvArA) lakalakSI banAve ane zAsana-sattA para kApa mUkIne sarakAra ane apakSane nAthe. lekanIti supakSane ghaDe zodhe lokene lekanIti je; saMje leka cUMTelA, grAmanaitika maMDaLe. mALA bhAvArtha: naitika grAmamaMDaLa lokamAM janazakti UbhI karIne rAjanItine badale leko dvArA cUMTelA maMDaLanA pratinidhione mokalIne lekanIti UbhI kare, lokone ane supakSane saMyojIne baMnene anubaMdhita karIne, baMnene ghaDe ane zuddha kare. tadaSTi naitika maMDaLo ta, anusare ja saMghane; dhamanubaMdha je je, prerita kAMtasaMtathI. 8 bhAvArtha: A rIta naitika maMDaLa ane A lokazAsana taMtra bane tavaH A eka ja janasevaka saMghane anusare; je sevakasaMgha kAMtipriya saMtathI prerita thaIne badhAne dharmAnubaMdhathI joDe che. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa rA 18InI mita cheteTala tala mAtRsamAja vaMdanA samyagdaSTi bharI sIMce, vAtsalya ragerage; vistAre vizvaparyanta (je) namuM mAtRsamAjane. bhAvArtha : vidhavAtsalyanI daSTie anubaMdhayogamAM mAtAone samAja bahu ja upayogI thaI zake. kAraNa ke mAtRjAtinuM hRdaya vadhAre vikasita hoI temAMthI vAtsalyanI Urmio saheje UchaLe che; te te koI ne koI vAtsalyapAtranI pratIkSA karatI ja hoya che. paNa te tevA mAtRsamAjanAM lakSaNe kayAM kayAM che te pahelAM batAve che. mAtAo paikInI evI mahilAo jenI daSTimAM ghara ane kuTuMba sudhI vAtsalya sImita che, tevI daSTi vAtsalyane badale mAha ane Asakti bharI paNa hoI zake; eTale tevI sAMkaDI dRSTi cheDIne samyadaSTi ke jemAM eka ja AtmA nahi, paNa samAja, rASTra ane vizva ane tethI paNa AgaLa vadhIne prANImAtra (samaSTi) sudhInA AtmAo samAI jAya che, tevI samyagadaSTi bharIne je vAtsalya tenI rage rage bhareluM che, tene anukrame sIMce che ane TheTha vizva sudhI tene vistAre che, evA mAtRsamAjane namuM chuM. saMskRti ghaDatara satkAryo dAna-puNyone samudAye samAcare; ghaDe saMskRti saMskAre mAtRsamAja kIrtidA. 1 bhAvArtha : evo mAtRsamAja pitAnI vAtsala-gaMgAne dharathI mAMDIne vizva lagI zI rIte pahoMcADe che te batAve che. te Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37. samAjamAM vAtsalyapAtrAne vINuM vINIne temane vyaktizaH thoDuMka paisA, sAdhana vagerenuM dAna nathI ApatA, paraMtu sAmUhika rIta saMsthA dvArA badhAM vAsapAtrone evAM samAjopayegI sevAnAM satkAmAM yojIne tenI AkhI jiMdagInI rojI svAbhimAnabhera maLI zake tevI bAMdhI Ape che. A rIte saMsthA dvArA ja dAnapunAM kAryone AcarIne tenI sAthe dhamanA susaMskAro sIMcIne tene ghaDe che, saMskRtine ujajavala banAve che. evI kIrtidAyinI A mAtRsamAja saMsthA che. kaLavikAsa khIlavI svAzraye zakti, ApI hunnara mAnathI; bhAve zIla saundaryo mAtRsamAja nArane. mArA bhAvArtha : vaLI e mAtRsamAja saMsthA potAnI nArIjatine Amatema rakhaDatI ane potAnA peTa, paheraNa ane pathArI mATe valakhAM mAratI jaIne athavA te evI keTalIka nArIone naitika adhaHpatanane raste jatI joIne tene vAtsalyabhAve saMsthAmAM svamAnabhera vividha hunaro-gRhodyoga ApIne tenI svAzrayI zaktine khIlave che, te sAthe kaLAne paNa vikasAve che ane tethI nArIonAM zIla, svAsthaya, saudaya agara te Amadayane dipAve che. vidyAvikAsa keLave brahmavidyAe vijJAna-gRhakAryamAM satya mRdu mitAbhyAse mAtRsamAja nArane. kA bhAvArtha : vaLI mAtRsamAja saMsthA, gRhaudyoga, grAmodyoga ane gRhakAryanA vijJAnamAM nArItinI zakti khIlavIne tene AtmavijJAnamAM (brahmavidyAmAM paNa pravRtta kare che, eTale ke tene Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 satyane! mRdula ane jethI tane e badhAM anubhava pAmIne te pAtAnA AtmAnI zaktio vikasAvavAnI pravRttimAM satya athavA paricita abhyAsa karAvIne kendrita kare che; kAryAM rasaprada lAge ane AtmAnanA sAcA pAtAnuM du:kha bhUlI jAya. sataviveka zrataviveka rAkhIne, sAra saMcayane grahe; anyeAnya zIkhavI sAte vistare zrata jJAnane. 54aa bhAvA : te mAtRsamAja saMsthA badhA dharmonAM zAstrAmAMthI peAtAnI vivekabuddhi rAkhIne je dvArA AtmakalyANanI sAthe vizvakalyANa thAya evA sArabhUta tamatAmAM je jJAnasaMcaya che, tene grahaNa kare che, ane vAtsalyabhAve paraspara ekabIjAne zIkhavIne zAstrajJAnane phelAve che ane jJAnane AnaMda pAme che ane pamADe che. tapaviveka thaiya ne tapanI zakti ceAje aniSTa rokavA sunyAya sthApanA mATe nArIsaMghe laDe-tape. pAA bhAvArtha : samAjamAM jyAM aniSTe pAMgaratAM hAya, chaDeceka sAmAnya mAnavIya nItinA bhaMga thatA hoya tyAM anyAyapIDitAne nyAya apAvavA, tevAM aniSTAne rAkavA, pAtAnAM haiya ane tapanI zakti lagADe che. ane AvI rIte zuddha nyAya samAjamAM pratiSThita karavA mATe mAtRsamAje peAtAnI sa!mudAyika tapa: zakti vaDe anyAyAdi aniTenI sAme jhajhUme che. anuka'pAvikAsa pIDe krame satAve jyAM, nArI ne nara ke kula; karI sahAya cheDAve mAtRsamAja kaSTathI. // 6 // bhAvArtha : jyAM kAI paNa nArIne tenA gharanA loko agara tA tene pati ke samAjanAM guMDA tattvA pIDe, dakhAve, herAnaparezAna Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 kare, agara tA zIlabhraSTa karavA mATe mAdhya kare athavA tane gabharAvIne naitikapatanane raste javA lAcAra banAve tyAM mAtRsamAja karuNAbhAve evI bahenane naitika sahAya ApIne tevA kaSTathI cheDAve che. kSamAvikAsa ajJAne mAga bhUlelI, bhraSTa je bhayalAlace; mAtRsamAja nArIne kare zuddha kSamA thakI. rANA bhAvArtha : je bahena ajJAnavaza pAtAnA zIlamA ne bhUlI jaine UlaTe anaitika raste caDI gaI hoya agara tA samAjamAM potAnI nirvAha ke Azraya nahI' ApavAnI khIjuM athavA paisA ke padapratiSThA athavA tA meAjazAkhanI lAlace phasAI jaIne bhraSTa thaI gaI hoya, vezyAvRtti jevI aniSTa vRttine samAjanA trAsathI bacavA apanAvI lIdhI heAya; tevI khahenane paNa tenA dASA bhUleAnI kSamA ApIne mAtRsamAja te nArIne zuddha kare che ane tane naitika raste lagADIne svAzrayI jIvikA Ape che. sevA-vAtsalya vistaraNa nirvyAja grAmasevAe sevikAgaNa mAkalI; mAtRsamAja relAve vAtsalya gAma-gAmamAM. 58aaaa bhAvArtha : evI mAtRsamAja saMsthA Arthika sapannatA pAmIne jyAre grAmA upara koIpaNa jAtanI dukALa, bhukaMpa ke rela vagerenI Alphreta AvI paDe, teve vakhata niHspRha-bhAve tanamanadhanathI pAtAnI sevA Ape che, tema ja jatasevikA vAtsalya vicArathI ghaDI ghaDI taiyAra karIne grAmasevA mATe mekale che. A rIte mAtRsamAja gAmaDe gAmaDe ane jhUMpaDe jhU MpaDe peAtAnI sevA ApIne vAtsalya relAve che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a'tyAya sasthA vaMdanA zuddha niSkAma sevAthI, reDI vAtsalya aMtya je; abhedabhAvane poSe, namuM saMsthA suvatsala. bhAvArtha : vAtsalyanA sauthI vadhAre pAtra aMtyo che, sarvakriyanAM atrapAtrA paNa te ja che. temane haju sudhI pachAta ane avikasita rAkhavAmAM AvyAM che, vaLI samAjamAM temanA pratye haju sudhI AbhaDacheTa pravarte che. eTale krAMtipriya saMta vAtsalyabhAve evA aMtyajane utkarSa karatI saMsthAnI sthApanA karIne vAtsalya reDanAruM kendra banAvaze. te kendra aMtyajonI zuddhi niSkAma sevA karIne temanA upara vAtsalya reDaze ane abhedabhAvane peSaro, je vizvavAsalyanuM mukhya aMga che. evA vAtsalyanA kendra samI sasthAo ke je satAnA mAga daza tavALI prAyogika saMdhathI sa`cAlita ane niyamita hoya che tenA yathArtha sevAkA ne aMjila ApavA arthe` ja huM namaskAra karuM chuM. aspRzyatAnivAraNa zudra bhAMgI camArane AdivAsI pachAtane; savaNe apanAvIne bhUMse kalaMka dharmanuM 515 bhAvA : prAyogika sa'dha prerita zikSaNa ke sevAsaMsthA caMdra gaNAtA bhaMgI, camAra,khATakI, AdivAsI vagere pachAta Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 lene dhAta ane savarNa dvArA apanAvIne temanA sauMskAra zuddha karIne dharmo upara je aspRzyatAnuM kalaMka che tene bhUsa che. sevA-sAnnidhya mukta sAnnidhya ApIne chUTe sava haLemaLe; duHkhe sAttvana ApIne, nivAre duHkha sarvAMnAM, rA bhAvArtha : vaLI te sevAzikSaNa sa MsthA tevA dra gaNAtA leAkAne khullA mane nikaTatA - sAnnidhya Ape che, chUTathI saune bemaLe che, tamane duHkhamAM AzvAsana Ape che ane A rIte temanuM mAnasika ane kAyika duHkha nivAre che. sutAdhikAra zAstra maMdira saMnyAse, muktAdhikAra mANavA; upAsanA, sabhA madhye saMsthA-svamAna jALave. hA bhAvArtha : e sasthA aMtyajone zAstra vAMcavA-sAMbhaLavAnA adirapravezanA, upAsanAbhikAno, saMnyAsa levAnA, vyAkhyAnasabhAmAM praveza karavAnA mukta adhikAra apAvIne temanuM svAbhimAna naLave ane AnaMda mANavA de. saskAra sicana mAMsa, dArU, durAcAra, niSedhI zucitA bhare vrata vyasana cheDAve, saumAM saMskAritA bhare, pA bhAvArtha : te aMtyomAM sAMpradAyikatA ke kaTTaratA agara tA vyaktipUjA hi bharIne athavA temanuM dharmAMtara--soMpradAyAntara nahi karAvIne mAtra temanA jIvanamAM je dArU, mAMsa, vyabhicAra, jugAra, zikAra, corI, lUMTa, hRtyA vagere durmAMsane ane mahA Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 badIo che temane cheDAve ane temanAmAM pavitratA bhare, AtmavizvAsa jagADe ane A rIte zuddha dharmanA saMskArathI sabhara kare. tejasvI-vidyAdAna zrame kuzala vidyAe tejasvI mana vatsala zikSaNa samiti dvArA kare saMsthA suvatsala. pA bhAvArtha : vizvAtsalyalakSI saMsthA aMtyaja vagarane zikSaNa saMsthAnA mAdhyame zramamAM kuzaLa ane niSThAvAna vidyAe tejasvI ane temanA manane vAtsalyapUrNa banAve jethI teo bIjAnI sAthe paNa vAtsalyapUrNa vyavahAra karI zake. vyavasAya-vistaraNa saMsthA saMgha aMtyajane je sahakArI prayAsamAM; grAma ke anya kSetramAM nyAyI kamAI pAmavA. dA bhAvArthI : vaLI saMsthA ke saMgha aMtyaja vargane grAma, karA ke anya kSetromAM agara tA sahakArI pravRttimAM niyukata kare, jethI te nyAyapUrNa AjIvikA meLavI zake. pada-pratiSThA cakAsI gaNanetRtve, vikasAvI guNe gaNe saMgha prere pade sthAne, satyaniSTha vinamrane. bhAvArtha : prAyogika saMgha ja vargamAM je satyaniSTa vinamra ne kAryakuzaLa hoya tevA athavA gaNanetRtvanI keInAmAM kSamatA hoya te tene barAbara cakAsIne, ane thoDAka guNa ochA hoya to tene gaNanI aMdara ja rAkhIne tAlIma ApIne guNadaSTie vikasAvIne yogya pade ane yogya sthAne tane niyukapa kare athavA kArya karavA prere. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 sAttivaka saMgaThana aMtyaja AdivAsImA, abhaya sattva keLavI; joDe saMgha caturvaNe saMsthAo sthApI temanI. 8 bhAvArtha : prAyogika saMdha AdivAsI ane aMtyajemAM nirbhayatA ane parAkramanI zaktine abhyAsa karAvIne temanI saMsthAo sthApIne temane cAra varNonI sAthe anubaMdhita karI de jethI bhaviSyamAM keipaNa jAtanA pUrvagrahe ke AbhaDacheTanA kusaMskAro samAjamAM nahi jAge. anubaMdhATaka nirIkSaNa pachI saMtabAlajI mahArAje eka vAta para dhyAna doryuM hatuM ke ahiMsaka samAjaracanA ke dhamadaSTie samAjaracanAmAM prayoganA pAyAne ekama gAmaDuM haze ane teno vyApa vizva sudhI vivavAtsalya mArga vizvasatA sarvadharmanA mAdhyame vyApaka karaze te sarve spaSTa thAya to kevuM sAruM ! emAMthI je praznottarI thaI te upasaMhAra rUpe ahIM ApavAmAM AvI che : akhila vizvanuM kendra gAmaDuM prazna: anubaMdha thaze kema grAma, nagara, rASTrane akhila vizvanuM kendra grAma kema banI zake ? uttara : jaMbudvIpe jamIne jyAM TUMkI vastI pramANamAM mAlikI hakamaryAdA anivArya gaNAya tyAM. nItinyA raLI khAvA saMghaniNita bhUmi je, kRSikAre bhale rAkhe banI vizvasta vizvanA. 2 gosevAyukta khetI ne gRha grAma-udyogamAM, vyavasthApana vijJAna zeSaNamukta jIvikA. 3 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhUjhe parigraha sAme samatA sahakArathI, TrasTI dIna-dukhiyAnA gAMdhImArga anusarI. 4 vivekI saMyamI zUrA saMtasevakanA ghaDyAM. maMDaLa grAma-punAM ghaDe sthAnika taMtrane. pa mAtRsamAjane saMgha nArI majura maMDaLe, ahiMsA satya Adaze ghaDe nagara taMtrane. 6 grAma, nagarane rASTra mukta matasvataMtratA, lekalakSI prajAtaMtra lokazAhI vikendrita. 7 vizva, rASTra, pura, grAma je pUraka paraspare, sarvadharma sabhA dvArA prere vizvanuM zAsana. 8 bhAla naLakAMThA praganA naitika saMgaThana dvArA ghaDAcelAM gAmaDAM dharmadaSTie gujarAtane, gujarAta bhAratane ane bhArata vizvane dharmadraSTie samAjaracanA mATe prerI-dorI zake e mATe bhAratanA sarvadharma saMsevaka samudyama karI saMkalita thAya ane vizvanA sarvadharmanA sAcA ne kAMta pratinidhi sabhAnA anuzAsananI taLe akhila vizvane ahiMsaka anubaMdha racAya je yunene paNa prerI zake ke ghaDI zake. 3. zAMti... zAMti... zAMti