Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / namo namo nimmatanuMsaLaK II AgamasUtra saTIka anuvAda 26 anuvAda zreNI sarjaka - muni dIyaratnasAgara
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladasaNassa pa.pU. zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurabhyo nama: AgamasaTIka anuvAda Agama saTIka anuvAdanA A bhAga - 26 mAM che... jaMbUDhIpaprajJapti-2) 0 jaMbUDhIpaprApti -: anuvAda-zreNInA sarjaka : upAMgasUrA-7 nA.... muni dIparatnasAgara --- vakSaskAra-3 tA. 23/10/2009 zukravAra 2066 kA.su.pa --- vakSaskAra-4 Agama saTIka anuvAda bhAga 1 thI 42 saMpUrNa mUlya-rA-10,000 - X - X - X - X - X - X - X - 0 zrI zruta prakAzana nidhi 0 saMparka sthaLa) Agama ArAdhanA kendra, zItalanAtha sosAyaTI phleTa naM. 13, cothe mALe, vhAI senTara, khAnapura, amadAvAda. & TAIpa seTIMga : mudraka :zrI mahAkAlI enTaraprAIjha navaprabhAta prinTIMga presa cAMdaloDiyA, amadAvAda. |III ghIkAMTA roDa, amadAvAda. (M) 9824419736 | ||| Tel. 079-25508631 2i6/11
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ RNasvIkAra 0 vaMdanA e mahAna AtmAne 0 vikrama saMvata-2061mAM phAgaNasuda-3 no divasa ane maMgalapArekhanA khAMcAmAM zrI zAMtinAtha paramAtmAnI varSagAMThano prasaMga, atibhavya ane ghaNI ja lAMbI cayAtrAnA prayANanI ghaDIe, AgamonA TIkA sahitanA anuvAda karavA mATenI manobhAvanAnuM jemanA mukhethI vacana prAgaTya thayuM, aMtaranA AzIrvAda, sUrimaMtrathI abhimaMtrita vArA cUrNano kSepa ane dhanarAzinI javAbadArInA yathAzakya svIkAra saha jemanI kArya preraNAnI saravANImAM bhIMjAtA mArA citte AzirSa anero harSollAsa anubhavyo. jemanI hayAtI daramyAna ke hayAtI bAda paNa, jemanA nAmasmaraNa mAtrathI A kArya vighnarahitapaNe mUrta svarUpane pAmyuM, evA... pUjya AcAryazrI RcakacaMdrasUrIzvarajI ma nA caraNa kamaLamAM sAdara koTIza: vaMdanA * O * g * d 0 kema bhUlAya e gurudevane paNa ? 0 cAstri prati aMtaraMga prItithI yukta, aneka AtmAone pravrajyA mArge prayANa karAvanAra, saMyamamUrti, prati varSa upadhAna tapa vaDe zrAvakadharmanA dIkSA dAtA, zArIrika samasyAo vacce paNa baMne zAzvatI oLInI ArAdhanAne na cUkanArA, sAgara samudAyamAM gacchAdhipati padane zobhAvanArA ane samartha ziSya parivArayukta evA mahAna vibhUtiratna- pUjya AcAryazrI devendrasAgarasUrIzvarajI ma jemanA AjIvana aMtevAsI, zAsanaprabhAvaka pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma.sA. jemaNe A anuvAda kArya mATe ghaNAM varSo pUrve preraNA karelI ane A kArya sAdhaMta pAra pahoMcADavA mATe vipula dhanarAzi moklAvI. ukta baMne AcArya bhagavaMtonI asIma kRpA ane teo dvArA presti saMgho thakI thayela dhanavarSAnA baLe prastuta kArya mUrtasvarUpa pAmyuM. AgamasUtra saTIka anuvAda Agama saTIka anuvAdanA 26 nI A bhAga saMpUrNa dravya sahAyanA preraNAdAtAzrI 5.pU. A.deva zrI bhaktisUrIzvarajI ma.nA samudAyavartI pUjya AcAryazrI RcAMdrasUrIzvarajI teozrInI preraNAthI lAbhalenAra zrI pArzvabhaktidhAma jaina dhArmika TrasTa taNasA
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvavyasahAyako (anudAna dAtA, agama saTIka AnuvAdA koI eka bhAganA saMpUrNa sahAyadAtA saccAstri cuDAmaNI pUjya gacchAdhipati sva. AcAryadeva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajInA AjIvana aMtevAsI saguNAnurAgI pUjya AdevazrI harSasAgarasUrijI ma.nI jJAnaanumodaka preraNAthI prerita zrI AThavAlAInsa jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha tathA zrI zeTha phUlacaMda kalyANacaMda jhaverI TrasTa, surata. 16 bhAgonA saMpUrNa sahAyaka thayela che. paramapUjaya saraLa ravAbhAvI, bhaki pariNAmI, bhutAna gI sva AcAravizrI vijaya cakacaMsUrIzvarajI ma.sA.nI punita preraNAthI 10 bhAgo mATe nIcenA saMgho sahAyaka thayA che. (1) zrI maMgalapArekhano khAMco, jainasaMgha, amadAvAda be bhAga. (2) zrI bhAvanagara jaina zve bhU.pU. saMgha, bhAvanagara - be bhAga. (3) zrI AdinAtha jaina zve. mUpU. saMgha, navasArI be bhAga. (4) zrI girirAja sosAyaTI AdinAtha jaina saMgha, boTAda be bhAga. (5) zrI jaina zvemUpU. tapAgaccha saMgha, boTAda eka bhAga (6) zrI pArthabhaktidhAma jaina dhArmika TrasTa, taNasA eka bhAga piramapujya AcAryadiva zrI RcakacaMdrasUrIzvarajInI preraNAthI temanA samudAyavartI zramaNIvaryAo taraphathI prApta sahAyanI noMdha AgaLa che.]
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda suvizAla gacchAdhipati AcAryadiveza zrImad vijaya rAmacaMdra sUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI vaiyAvacca parAyaNa paMnyAsa pravara zrI vajasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI eka bhAgazrI hAlAratIrtha ArAdhanA dhAma, vaDAliyA, sIMhaNa, taraphathI Agama saTIka anuvAda zreNInA sarjaka munizrI dIparatnasAgarajInI preraNAthI A be dAtAoe maLIne eka bhAga mATe sahAya karI che. (1) zrI jaina mUrti saMgha, thAnagaDha (2) zAha haMjArImalajI bhUramalajI, karnala. | padma kriyAvita prabhAvaka, Adeya nAmakarmaghara svastha AcAryadiva zrImadavijaya kacakacaMdrasUrIzvarajIthI prerita punyavatI pramANIvaonI preraNAthI prApta anudAno 1- vardhamAna taponidhi AcAryadeva zrImadvijaya bhaktisUrIzvarajI samudAyavartI milanasAra sAdadanIza sauprAkAzrIjInI preraNAthI traNa bhAgo mATenI dravya sahAya prApta thaI che, te A pramANe- (1) zrI kArelIbAga, je mU0pUjainasaMgha, vaDodarA. - (2) zrI kArelIbAga, jena saMghanI zrAvikA baheno, vaDodarA. - (3) zrI bhagavAna nagarano Tekaro, jenasaMgha, amadAvAda. - suvizALa parivArayuktA sAdhIzI bhAvapUrNAzrIjI mAnI preraNAthI "zrI kSetrapAla bhakti TrasTa" - navasArI taraphathI. | 3- vardhamAna taponidhi pUjya AcAryadevazrI bhaktisUrIzvarajI ma0 nA samudAyavartI papU. sAdanIzrI dhyAna-rasAstrIjI tathA sAdanIzrI praphulitAzrIjInI preraNAthI - "zrI mAMgaroLa jaina e tapa saMgha, mAMgaroLa - taraphathI.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyasahAyako 4- paramapUjyA jayazrIjI-lAvaNyazrIjI manA parivAravartInI sALIzrI satyAnaMdazrIjI ma.sA.nI punita preraNAthI "zrI gAMdhInagara jaina saMgha, beMgalora - taraphathI." 5- paramapUjya kriyArUcIvaMta A devazrI bhaktisUrIzvarajI manA samudAyavatI zramaNIva mokSanaditAzrIjI manI preraNAthI "zrI vallabhanagara jaina zvempU, saMgha, vallabhanagara, Indaura paramapUjaya AgamoddhAraka, sAmAcArI saMrakSaka, bAhuta yAdina AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavatI ta anurAgINI zramaNIvaonI preraNAthI prApta sahAyo. (1) paramapUjyA nIDaravaktA sALIzrI caMlyAzrIjI mAthI prerita 1- zrI trilokapadma ciMtAmaNidhAma jaina saMgha, aMdherI, muMbaI. -- zrI mahAvIranagara jaina daherAsarajI TrasTa, navasArI. (2) apratima vaiyAvRtyakArikA papU. malaya-praguNAzrIjI manA ziSyA susaMvAdI parivArayuktA sALI strI prazamazIlAzrIjI mahanA zrutAnurAgI ziSyA sA zrI prazamaratnAzrIjInI preraNAthI"zrI zvetAMbara jaina tapAgaccha saMgha," vAMkAnera. (3) paramapUjyA mAtRhRdayA sALIzrI amitaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI ! - "zrI AdinAtha jaina zve. saMgha," bhopAla. (4) paramapUjyA vardhamAnatAsAdhikA, zatAvadhAnI sALIzrI amita guNAzrIjI ma.nI preraNAthI-100 oLInI pUrNAhUti nimitte karacelIyA jaina zve mahAjana peDhI," karacelIyA, surata. - - - - - -
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda (5) zramaNIvaryA bhaktirasika pUjya malayAzrIjI manA vyavaradakSa ziSyA sALIzrI hitAzrIjI manI preraNAthI zrI jaina maracanTa saMghanI zrAvikA baheno, amadAvAda. (6) paramapUjyA malaya-kaivalya-bhavyAnaMdazrIjI manA suvinitA miSTa bhASI, tapasvIranA sAnIthI pUrapakvAzrIjInI preraNAthI "sarvodaya pArzvanAtha ceriTebala TrasTa," muMbaI (Agama-sIka anuvAda sahAyasko) (1) papU. bhagavatIjI dezanAdakSAdevazrI naradevasAgarasUrijI masAnI preraNAthI - "zrI vizAzrImALI tapagaccha jJAti," jAmanagara. (2) vardhamAna taponidhi pUjya A.deva zrI vijaya prabhAkrasUrIzvarajI mae nI preraNAthI - "abhinava jaina zvebyU saMgha," amadAvAda, (3) zrutasaMzodhanarasika pUjya A devazrI munisUrijI manI preraNAthI - "zrI vijayabhadra ceriTebala TrasTa," bhIlaDIyAjI. | (4) papU. jayalAvaNyazrIjI masAnA suziSyA sArA sUryapabhAzrIjI manI preraNAthI - "zrI bhagavatInagara upAzrayanI baheno," amadAvAda. (5) paramapUjyA varadhamazrIjI manA ziSyA tapasvIratnA sAdanIzrI prItighamazrIjI manI pAvana preraNAthI. - (1) zrI pArthabhakti zremUvapUcha jainasaMgha, DoMbIvalI. - (2) zrI rAjAjI roDa cempU tapAjaina saMgha, DoMbIvalI. (6) svanAmadhanyA zramadIvayazrI samyagANAzrIjI manI preraNAthI. "zrI parama AnaMda zempU jenasaMgha, pAlaDI, amadAvAda.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano muni dIparatnasAgarajI dvArA prakAzita sAhitya-eka jhalaka kula prakAzanono eka-301 1- AgamasuttANi-mUlaM 49 prakAzano EUR A saMpuTamAM mULa Agamo che. jemAM 45 Agamo 45 alaga-alaga pustakomAM mudrita karAvAyela che. cAra vaikalpika Agamo paNa temAM samAvAI gayela che. e rIte 45 2 4 kula (49) AgamonuM A saMpuTamAM saMpAdana che. temaja pratyeka sUtrane aMte pUjya sAgarAnaMdasUrizvarajI saMpAdita Agamo tathA tenI vRttinA aMko paNa TAMkyA che. amArA A prakAzanamAM zrutaskaMdha, zataka/adhyayana/vakSaskAra/pada, pratipatti, uddezaka, sUtra/gAthA Adi spaSTatayA judA najare paDe tevI viziSTa mudraNakalAne prayojela che. pustako alaga-alaga ane nAnA kadanA hovAthI vAMcana ke kaMThastha karavAnI ati saraLatA rahe che. 45-AgamanI pUjA, pUjana, rathayAtrA ke zrI gautamasvAmI pUjanAdi mATe alaga-alaga pIstALIza pustako hovAthI goThavaNI saraLa bane che. Agamasaddomo, ApanAmoso, AgamaviSayadarzana, AgamakathAnuyoganA mULa saMdarbha jovA mATe A prakAzana vasAvavuM jarUrI ja che. jenI kiMmata che rUA. 1500/ -darzana-pUjana mATe AjIvana upayogI che. 2. Agama-gujarAtI anuvAda 40 prakAzano ApaNA mULa Agamo ardhamAgadhI bhASAmAM che. jeo bhASAjJAnathI vaMcita che, zAstrIya kAraNothI AgamanA abhyAsathI vaMcita rahyA che, AgamonI vAMcanA prApta karI zakatA nathI ItyAdi kAraNe Agamika padArthonuM jJAna pAmI zakyA na hoya tevA bhavyAtmAo zrI kalpasUtra mAphaka saraLatAthI AgamonuM vAMcana ane bodha prApta karI zake, temaja bhavabhIru AtmAo potAnuM jIvana mArgAnusAra banAvI zake tevuM prakAzana. sAta bhAgomAM samAviSTa 2800 jeTalA pRSThomAM pIstALIza Agamono akSarazaH anuvAda dharAvatA A "AgamadIpa" saMpuTamAM bIjA be vaikalpika AgamonuM gujarAtI paNa Apela ja che. aMdAje 90,000 zloka pramANa mULa Agamano A gujarAtI anuvAda rUA. 2000/-nI kiMmate upalabdha thaI zake che. paNa hAla tenI eka paNa nakala bacelI nathI. e ja amArA A prakAzananI lokapriyatAno pUrAvo che. aneka pUjyazrIe A gujarAtI anuvAdano svAdhyAyAdi arthe upayoga karelo che.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 AgamasUtra saTIka anuvAda 3. AgamasuttANi saTIkaM 46-prakAzano jeone mULa Agamo vAMcyA pachI tenI vistRta samaja meLavavI che. temAM rahelA padArthone UMDANathI avagAhavA che, temAM rahelA tattvo AdhArita kathA, dRSTAMta ke dravyAnuyogane jANavo che, tevA viziSTa jJAnapipAsu mATenuM amAruM A 13,000 jeTalA pRSThomAM patharAyela ane trIza bhAgomAM vibhAjIta evuM daLadAra prakAzana che. A prakAzanamAM mULa Agamo para prApta badhI ja niryuktio, 39 Agamo paranI vRtti, zeSa AgamonI saMskRta chAyA, keTalAMka bhASyo tathA cUrNio ItyAdi sarve vivecanono samAveza karAyela che. sUtro ane gAthAnA spaSTa alaga vibhAjana, pracura peregrAphasa, adhyayana, uddezaka, sUtra AdinI suspaSTa alaga peja lAIna temaja amArA mULa ane anuvAdita AgamomAM apAyelA kramAMka mujabanA ja sUtra kramAMkana tathA vyavasthita anukramaNikAne lIdhe koIpaNa pasaMdita cokkasa viSayavastu ke samagra adhyayananA vAMcanamAM saraLatA rahe te rIte A saMpuTanuM saMpAdana ane mudraNa karAyeluM che. A prakAzananA abhyAsamUlya ane saMzodhanakSetre upayogitA temaja samagra vizvamAM Agama prakAzananI AvI eka ja mAtra zrRMkhalA upalabdha hovAne kAraNe rUA. 11,000/- mUlya hovA chatAM tenI eka paNa nakala sTokamAM rahelI nathI. e ja amArA A prakAzananI mahattA sAbita kare che. 4. Agama-viSaya-darzana A eka evuM prakAzana che, jemAM 45-AgamonI vizarUpe anukramaNikA apAyela che, chatAM tenA pRSTho che. M 384. pratyeka AgamanA pratyeka sUtra ke gAthAnA viSayone e ja AgamonA sUtronA kramAMkana anusAra, atIva suspaSTa rUpe ane pRthakpRthak svarUpe apAyelI A anukramaNikAthI tame tamAro managamato-Avazyaka ke tamArA saMzodhana ane lekhanane anurUpa viSaya sahelAIthI pasaMda karI zako cho. gujarAtI bhASAmAM taiyAra karAyela A anukramaNikAthI tame amArA anuvAdita AgamomAM to mULa viSaya joI ja zako cho. taduparAMta mULa Agamo ke AgamasaTIkaM mAM paNa tamArI pasaMdagIno viSaya zodhavo A bRhat anukrama parathI khUba ja saraLa che. rUA. 400/-nI kiMmatane lakSamAM na laI tenuM upayogitA mUlya samajazo.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 5. Agamasaikroso 4-prakAzano A zabdakoza - eTale saMdarbhasthaLa nirdeza sahitanI "Agama-DIkSanerI" jemAM tamane maLe che mULa AgamamAMthI levAyelA 46,000 zabdo ane tenA 3,75,000 jeTalA Agama saMdabha sahita mULa-ardhamAgadhI zabdonA saMskRta artha ane gujarAtI eka ke vadhu artho. cAra bhAgomAM samAviSTa 2400 jeTalA pAnAono A pustakano seTa mepalIyo kAgaLa, pAku bAInDIMga ane AkarSaka mukhapRSTha to dharAve ja che. paNa tamAre mATe tenI upayogitA che - e thI daparvatano koIpaNa zabda zodhavA mATe. tyAM phakta zabdano artha ja joIne besI nathI rahevAnuM. paNa pIstAlIze pIstAlIza AgamomAM A zabda jyAM jyAM vaparAyo hoya te-te badhAM sthAnono nirdeza paNa maLaze ja - jenA dvArA eka ja zabda ja judA judA saMdarbhamAM vaparAyo haze, to te bhinna-bhinna saMdarbhayukta artha ke vyAkhyA paNa jANI zakAze. - vaLI AvA saMdarbho jovA mATe tamAre judA judA prakAzanonA Agamone pheMdavAnI koI jarUra nathI. tame mAtra amAruM gAmasuttapi- saMpuTa sAthe rAkho. tamAre upayogI zabdo mULa Agama ke Agama-saTIkaM mAM maLI ja javAnA 6. AgamanAmakoso Agama zabdakozanI eka pUraka DIkSanerI te A "Agama nAmakoza". A prakAzana AgamasaTIkaM mAM AvatA nAmo (kathAo)nI DIkSanerI che. A DIkSanerImAM kathAnA pAtronA nAmo to kakkAvArI kramamAM ApelA ja che. sAthe sAthe te pAtro ke nAmono saMkSipta paricaya paNa che. tamAre mULa Agama uparAMta niryukti, bhASya, mUrti ke vRttimAM jo A nAma ke te nAma sAthe saMkaDAyela kathA ke daSTAMta jANavA che to amArI DIkSanerImAM tete nAmane aMte nirdeza karAyela Agama saMdarbha jovo. Agama saMdarbha jotAM ja tamane te saMdarbhavALA AgamanuM nAma, paMcAMgIno prakAra ane sUtrakama maLI jaze. jenA AdhAre tame te kathA ke daSTAMtano sahelAIthI abhyAsa karI zakazo. A nAmakozanuM mahattva to tyAre ja samajAya jyAre eka ja nAma dharAvatA ekathI vadhAre pAtrono alaga-alaga parIcaya ke judI judI kathAo tamane jovA maLe. te paNa phakta rU. 200/-nI kiMmatamAM. saMdarbha mujaba kathA jovA mATe amAruM mAmasuttaLi-saTI to che ja.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda 7. AgamasUtra hindI anuvAda gAkArano mULa AgamanA 90,000 jeTalAM zloka pramANa sAhityanA mULa prakAzana pachI jema teno gujarAtI anuvAda karyo, tema hindI anuvAda paNa karyo. pharka eTalo ja ke A hindI anuvAda bAra bhAgomAM Azare 3200 jeTalA pAnAomAM patharAyelo che. gujarAtI anuvAda karatA 300thI paNa vadhAre pRSTho temAM umerAyA che. je phakta kadanI vRddhi ja nathI, paNa arthavistAra ane peregrAphonI pracUratA paNa dharAve ja che. hindIbhASI mahAtmAone paNa AgamanA padArthajJAnathI vaMcita na rahevuM paDe te AzayathI taiyAra karAyela A AgamasUtra hindI anuvAda hindI bhASAnI samRddhi ane sAhityika mUlya to dharAve ja che. te gujarAtI bhASI Agamarasiko ane tatvajijJAsuo mATe paNa mahattvanuM saMdarbhazAstra banI rahyuM che. rUA. 2700/-nuM mUlya dharAvatA A gAmasUtra-hindI anuvA mAM paNa kramAMkana to mULa Agama, Agama gujarAtI anuvAda ane mArAma sarI anusAra ja thayela che. tethI abhyAsIone tulanA karavI saraLa paDe che. 8. Agama kathAnuyoga prakAzano Agama kArya viSayaka A amAruM navamuM prakAzana che. jemAM "kathAnuyoga" nAme anuyoganI mukhyatA che. A prakAzanamAM mULa Agamo, Agamo paranI niyukti, bhASya, cUrNi, vRtti ke avasUrI e tamAmano samAveza karI A Agama kathAnuyogano saMkalana ane gujarAtI anuvAda karavAmAM Avela che. je cha bhAgomAM vibhAjIta che 2200 jeTalA pRSThomAM samAviSTa che ane kathAone daza vibhAgamAM goThavela che. A kathAnuyogamAM tIrthakara, cakravartI, vAsudeva, baladeva e uttamapuraSo saMbaMdhI kathAnaka ke mAhitIno saMgraha che, zramaNa vibhAgamAM gaNadharo, pratyekabuddho, nilavo, anya zramaNonI kathAo che. te sAthe Azare 90thI vadhu pRSThomAM gozALAnuM kathAnaka tenA pUrvabhava, vartamAnabhava ane bhAvi bhavo sahita mUkela che. te sivAya zramaNI kathA, zrAvaka kathA, zrAvikA kathA, anyatIrthI kathA, prANI kathA, prakIrNa kathA ane daSTAMtonA alaga vibhAgo che. pratyeka kathAne aMte tenA Agama saMdarbho paNa mUkelA che, jethI mULa mAhitI srota joI zakAya. chaTThA bhAgamAM akArAdikrame pratyeka kathAnA nAmonI goThavaNI ane tenI sAthe pRSThoka ApelA che, jethI koIpaNa kathA zodhavI atyaMta saraLa bane che. - A "Agama kathAnuyoga" kevaLa kathArasiko tathA vyAkhyAtAo mATe atyaMta upayogI prakAzana che. jenuM mUlya mAtra rU. 1,500/- che. temaja sana-2004mAM ja prakAzita thayela hovAthI hajI saraLatAthI upalabdha che.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 9. Agama mAtAjanavidhi A eka laghu pustikA che. jemAM pIstALIza Agama mahApUjana bhaNAvavA mATenI saraLa, spaSTa, zAstrIya vidhi che. sAthe-sAthe paMDita zrI rUpavijayajI kRta 45Agama pUjAo paNa ApI dIdhela che. aSTaprakArI pUjAnA abhinava duhA paNa che. koIpaNa vidhikArakane sahelAIthI pUjana karAvatA phAve te rIte vidhi sAthe sucanAono nirdeza che. temaja Agama maMDapanI racanA, mAMDala, Avazyaka sAmagrI, vidhimAM pratyeka kArya mATe jarUrI evA sahAyakonI kArya vaheMcaNI paNa jaNAvela che. moTA TAIpa, padhonI suMdara goThavaNI, pratyeka pUjana mATenuM alaga peja, dareka pUjanane mATenI sUcanA, te pUjananI sAthe ja apAyelI hoya tevuM A eka mAtra prakAzana che. 10. Agama saTIka anuvAda 48-mANAno prastuta prakAzanamAM AgamonA mULasUtrono akSarazaH anuvAda to che ja. sAthe sAthe AgamonI niryukti ane TIkAno paNa anuvAda karela hovAthI ame "saTIka anuvAda" evuM nAmakaraNa karela che. jemAM 45 Agamo uparAMta be vaikalpika Agamo ane kalpa [bArasA sUtranA samAvezathI 48 prakAzano thAya che. jene A sAthe ame 42-bhAgomAM prakAzita karela che. A saTIka anuvAdamAM cha cheda sUtrono anuvAda mAtra mULano ja che, temAM saTIka anuvAda nathI. saMskRta ane prAkRta bhASAjJAnathI vaMcita zrutarasiko ke svAdhyAya premIone A atyaMta upayogI prakAzana che, jenuM saMyukta mUlya rUA. 10,000/- che, ke je kiMmatamAM to koI 45 saTIka Agamono anuvAda paNa na karI Ape. A saTIka anuvAda saMpuTamAM-aMgasUtro, upAMga sUtro ane mULasUtrono saMpUrNa saTIka anuvAda che. pannA sUtromAM paNa upalabdha TIkAono anuvAda karelo ja che, naMdI ane anuyoga baMne sUtronuM vartamAna paddhatithI sAnuvAda vivecana karela che ane chedasUtro, kalpasUtra ane keTalAMka pannAono mULano anuvAda che. - x - - A hatI Agama saMbadhI kAmArA 250 prakAzanonI yAdI - X - X -
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ G AgamasUtra saTIka anuvAda Agama sivAyanA sAhitya sarjananI jhAMkhI (1) vyAkaraNa sAhitya : 0 abhinava haima laghuprakriyA bhAga-1 thI 4 - mahopAdhyAya vinayavijayajI kRta "laiprakriyA" para siddhahema zabdAnuzAsana ane tenI sAthe saMbaMdhita aneka saMdarbhagraMthonA upayogathI taiyAra karAyelo evo A daLadAra graMtha che. je krAuna ATha pejamAM taiyAra thayela che. saMskRta vyAkaraNanA abhyAsa mATenuM A prakAzana che. je gujarAtI bhASAnA mAdhyamathI taiyAra thayela che. temAM mULasUtra, teno artha, vRtti, nRtyartha, anuvRtti, vizeSa vivecana jevA sAta vibhAgo ane pracUra pariziSTo che. 0 kRdAmAlA - - A laghu sarjanamAM 125 dhAtuonA 3 prakAre thatAM kRdantonuM koSTaka che. (2) vyAkhyAna sAhitya - 0 abhinava upadeza prAsAda bhAga-1 thI 3. - A eka svataMtra vyAkhyAnamALA che. "mannata jiNANa" nAmaka sakjhAyamAM AvatA zrAvakanA 36 kartavyo uparanA 108 vyAkhyAno temAM goThavelA che. pratyeka vyAkhyAna mATe daza-daza peja phALavela che. je pratyekamAM zloka-jainettara prasaMga - saMbaMdhita kartavyanI tAttvika vyAkhyA ane samAja-jenakathA ane kartavyane anurUpa stavanAdi paMktinI aMdara gUMthaNI che. 0 navapada-zrIpAla - zAzvatI oLInA vyAkhyAnarUpe A pustakanuM sarjana thayuM che, jemAM nave padanuM alaga-alaga vivecana sAthe nava divasamAM zrIpAlacatri paNa pUruM thAya, te rIte goThavelA nava vyAkhyAnono samanvaya che. (3) tasvAbhyAsa sAhitya + 0 tatvArthasUtra prabodha TIkA-adhyAya-1 0 tattvArthAdhigama sUtra abhinava TIkA-adhyAya-1 thI 10 - A graMthamAM tatvArtha sUtranA daza adhyAyonuM alaga-alaga daza pustakamAM ati vistRta vivecana dharAvatuM dazAMga vivaraNa che. jemAM sUkahetu, mULasUtra, saMdhirahita sUtra, sUtrArtha, zabdajJAna, anuvRtti, aneka saMdarbha graMthone AdhAre taiyAra karAyela abhinava TIkA, sUtrasaMdarbha, sUpadha, sUkaniSkarSa jevA daza vibhAgo che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 15 pratyeka adhyAyane aMte sUvakrama, akArAdi krama, zvetAmbara-digambara pAThabheda jevA pariziSTho tathA dazamA adhyAyanA pustakamAM aMte zabdasUci, viSayasUci, saMbaMdhakArikA jevA upayogI pariziSTho che. 0 tatvArtha sUtranA Agama AdhAra sthAno. - A saMzodhana kakSAnuM eka viziSTa pustaka che. jemAM tatvArtha sUtranA pratyeka sUtrano mULa AgamamAMthI upalabdha saMdarbha, saMdarbha pATha, saMdarbha sthaLano ullekha che. temaja zvetAmbara-digambara pAThabhedanI tAlikA ane vizleSaNa che. (4) ArAdhanA sAhitya - o samAdhimaraNa - aMta samaye ane bhAvi gati sudhAravA mATe maraNa samaye cittanI samAdhi jaLavAya rahe tevI ArAdhanA vidhi, ArAdhanA sUtro, ArAdhanA padho, ArAdhanA prasaMgo vagere sAta vibhAgomAM A graMtha sarjelo che. - sAdhu aMtima ArAdhanA 0 zrAvaka aMtima ArAdhanA sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono aMta samaya sudhAravA mATe nitya karavAnI evI A ArAdhanA che, mULa prAkRta ane saMskRtamAM graMthastha thayela A vidhine saraLa gujarAtImAM rajU karela che. paMcAMganA kadanI A pustikA sAthe rAkhavI paNa saraLa che. (5) vidhi sAhitya - 0 dIkSA-cogAdi vidhi o vidhi saMgraha bhAga-1 0 sAdhu-sAdhvI kALadharma vidhi (6) pUjana sAhitya - 0 Agama mahApUjana vidhi-jenI noMdha Agama vibhAgamAM che. 0 pAThya padmAvatI pUjanavidhi (9) catra sarojana - 0 45-Agama yaMtra 0 viMzati sthAnaka yaMtra
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ gamasutra saTIka anuvAda (8) jinabhakti sAhitya : 0 caityavandana parvamAlA 0 caityavandanasaMgraha-tIrthajina vizeSa 0 caityavandana covisI 0 caityavaMdana mALA - A eka saMpAdana graMtha che. jemAM parvadina tathA pavatithinA caityavaMdano, covisa jinanI covisI rU5 caityavaMdano, vividha tIrthamAM bolI zakAya tevA ane jinezvara paramAtmA viSayaka vividha bola yukta evA 779 caityavaMdanono vizALa saMgraha che. 0 zatruMjaya bhakti 0 zatruJjaya bhakti 0 siddhAcalano sAthI - siddhAcala bhAvayAtrA, stuti-caityavaMdanAdi 0 vItarAga stuti saMcaya-1151 bhAvavAhI stutino saMcaya 0 caitya paripATI (9) prakIrNa sAhitya - 0 zrI navakAra maMtra-nava lAkha jApa noMdhapothI 0 zrI cAritra pada eka karoDa jApa noMdhapothI 0 abhinava jaina paMcAMga 0 abhinava jaina paJcAGga 0 amadAvAda jinamaMdira-upAzraya Adi DirekTarI 0 bAra vrata pustikA tathA anya niyamo 0 zrI jJAnapada pUjA 0 kAyamI saMparka sthaLa 0 coghaDIyA tathA horA kAyamI samayadarzikA (10) suNa abhyAsasAhitya - 0 jaina eDrayukezanala sarTiphikeTa korsa 0 pratikamANasUtra abhinava vivecana bhAga-1 thI 4 A rIte amArA 301 prakAzano thayA che. -x -x
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladaMsaNassa 5.pU. zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo namaH -bhAga-26 17 0 A bhAgamAM aDhAramuM Agama ke je upAMga sUtromAM sAtamuM [chaTTha upAMga che, tevA 'jaMbudvIpa prajJapti'' sUtrano samAveza karAyela che. prAkRtamAM te ' baMdhUIvapati' nAme oLakhAya che. saMskRtamAM saMdhUCIpa prApti nAma che. vyavahAramAM A nAme ja oLakhAya che. tenI zrI zAMticaMdragaNikRt TIkA hAla upalabdha che, temAM A upAMgano krama chaThTho jaNAvela che, sAthe upAMganA krama vize matabheda che, tevo paNa ullekha A TIkAmAM thayelo ja che. A upAMgamAM gaNitAnuyoganI mukhyatA gaNAvAya che, paNa bhagavaMta RSabhadeva ane cakravartI bharatanA casjhidvArA kathAnuyoga paNa kahevAyelo che. yatkiMcit bAkInA be anuyoganuM varNana paNa che. chatAM A Agamane "jainabhUgoLa''rUpe vizeSathI oLakhAvI zakAya, cakravartI viSayaka saghana varNana mATeno AdhArabhUta srota paNa A ja upAMgamAM che, te noMdhanIya che. A upAMganI cUrNi ane anyAnya vRtti racAyAno ullekha avazya maLe che, paNa upalabdha TIkA zrI zAMticaMdra gaNitI che, jemAM zrI hIravijayajIkRt vRttinA ghaNAM aMzo paNa che, te ja amArA A saTIka anuvAdano AdhAra che. A 26/2 sAta vakSaskAro [adhyayana vALA A Agamane ame traNa bhAgamAM goThavela che. pahelAM bhAgamAM be vakSaskAra, bIjAmAM be vakSaskAra ane trIjAmAM traNa vakSaskAra goThavela che, jemAM A bIjA bhAgamAM vakSaskAra traNa ane cArano anuvAda karyo che. padArthonA saMbaMdhathI kyAMka kaMIka umeryuM paNa che. nyAya vyAkaraNa Adi keTalIka vastune choDI paNa dIdhela che. mATe ja ame anuvAdane "TIkAnusArI vivecana' nAme oLakhAvIe chIe. jaMbudvIpaprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 18 jaMbUdvIpaprajJapti-upAMgasUtra-7/2 anuvAda tathA TIkAnusArI vivecana 1 vakSaskAra-3 -- * -- * - * -- vakSaskAra- 1 ane 2, bhAga-25mAM sUtra 1 thI 53 aMtargat mudrita thayela che. A bhAga-26mAM vakSaskAra 3 ane 4 no saTIka anuvAda che -] * sUtra-54 : bhagavan ! bharatakSetranuM bharatakSetra nAma A kAraNathI che? gautama ? bharatakSetra vaitADhya parvatanI dakSiNathI 114-11/19 yojana abAdhAthI, lavaNasamudranI uttarathI 114-11/18 yojana abAdhAthI, gaMgA mahAnadIthI pazcime ane siMdhu mahAnadIthI pUrve dakSiNAI bharatanA madhyama prabhAganA bahu madhyadeza bhAgamAM vinItA rAjadhAnI kahI che. te pUrva-pazcima lAMbI ane uttara-dakSiNa pahoLI che. laMbAI 12 yojana, pahoLAI - yojana che. dhanapatinI buddhithI nirmita, svarNamaya prAkAra yukta, vividhamaNImaya paMcaka varNI kapizIrSaka parimaMDita, suMdara, alakApurI jevI, pramudita-prakriDita, pratyakSa devalokarUpa, Rddha-timitasamRddha, pramudita jana jAnapadA yAvat pratirUpa che. * vivecana-54 : saMpUrNa bharatakSetra svarUpa kathana pachI bhagavan ! kayA hetuthI ema kahyuM ke bharatakSetranuM nAma bharatakSetra che ? - X - gautama ! bharata kSetramAM vaitADhya parvatanI dakSiNathI 114-11/19 yojananuM apAMtarAla karIne tathA lavaNasamudranI uttarathIdakSiNa lavaNasamudranI uttarathI temaja che. pUrva-pazcima samudranI gaMgA-siMdhu vaDe vyavahitapaNAthI tenI vivakSA karela nathI. gaMgAmahAnadInI pazcimamAM ane siMdhu mahAnadInI pUrvamAM dakSiNArdhvabharatanA madhya trIjA bhAganA bahumadhya deza bhAgamAM ahIM - ATalA kSetramAM vinItA-ayodhyA nAme rAjadhAnI-rAjanivAsa nagarI meM tathA bIjA tIrthaMkaroe kahelI che. sAdhika 114 yojana utpattimAM A rIte che - bharatakSetra 526 yojana ane 6/19 bhAgarUpa vistRta che. emAMthI 50-yojana vaitADhya girino vyAsa bAda karIe, to 436-6/19 kaLA Ave. dakSiNa ane uttara bharattAddhanA vibhAjanathI tenuM aDadhuM karatAM 238-3/19 yojana. ATalA dakSiNAddha bharatanA vyAsathI - 4 - vinItAnA vistArarUpa 9 yojana bAda karatAM 229-3/19 yojana thAya. tenA madhya bhAgamAM
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/54 jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 te kalpavRkSothI yukta hatA, jinAvAsa maNi ane ranothI pavilita hatA. zakanI AjJAthI ranamayI vinItA jenuM bIjuM nAma ayodhyA hatuM tevI nagarInuM nirmANa karyuM. jemAM vasatAM loko deva-guru dharmamAM AdaravALA, yadi guNothIyukta, satyazauca-dayAvALA hatA. kalAkalApamAM kuzaLa, satsaMgatid, zAMta, sadubhAvI Adi hatA. te nagarImAM deva-asura-narathI arcita RSabhasvAmI rAjya * x* karatAM hatAM. - X - X - saMpathI tenuM svarUpa sUtrakAre paNa kahyuM che - suvarNanA prakAra, vividha maNinA kapizIpathI parimaMDita, abhirAma, alakApurI sadaMza, pramudita lokovALI nagarI - x* tathA krIDA karavAne AraMbhavALA, tevA prakAranA je loko, temanA yogathI nagarI paNa prakrIDitA hatI. pratyakSa pramANathI, tenA anumAnanI adhikatAthI vizeSa prakAzakavaNI * x * x * svargaloka samAna, samRddha Adi vizeSaNayukta hatI. * x nagarI che, tethI aDadhuM karatAM 114 yojana ane 11 kaLA thAya che. tene ja vizeSaNa vaDe vizeSathI kahe che - pUrva pazcima dizAmAM lAMbI, uttara dakSiNamAM pahoLI che. 1ra-yojana lAMbI, 9-yojana pahoLI, dhanapati-uttaranA dikapAlanI buddhi vaDe nirmita che. nipuNa zibI vaDe racita atisuMdarapaNe che. je rIte dhanapati vaDe nirmita che, te graMthAMtarathI kaMIka vyakatarUpe jaNAvAya che - britikArazrI ahIM 36-gANA noMdhe che, teno sArAMza che - prabhunA rAjya samayamAM zakanA AdezathI navI nagarIne kubere suvarNasamUhathI sthApI. te 12-yojana lAMbI, 9-yojana pahoLI, aSTa dvAra mahAzALA je ujjavalA toraNavALI hatI. te 1200 dhanuSa uMcA ane 800 dhanuSanuM taLIyuM hatuM. 1oo dhanuSanI laMbAI hatI. tenuM addha suvarNanuM, kapizIrSAvali yukta hatuM - x * tathA nakSatrAvaliva udgata hatI. temAM cAra khUNA, traNa khUNA, vRta ane svastika tathA maMdarAdi ekabe-traNa-sAta mALa sudhInA * x * ratnasuvarNanA prAsAdo hatA. IzAnamAM sAtamALI hatA, caturasa sonAnA hatA. cakrAkAra vApI yukta nAbhirAjAno prAsAda hato. pUrva dizAmAM bharata mATe sarvatobhadra, saptabhUmi, mahAunnata, vartuLa prAsAda dhanade karyo. agni khUNAmAM bAhubalino ane bAkInA kumAronA tenA AMtarAmAM bhavano karyA. tyArapachI Adidevano ra1-bhUmino kailokya vibhrama nAme prAsAda ranaraji vaDe karyo. te vapakhAtika, mya, suvarNa kaLazAvRtAdi yukta hato, je harie banAvelo. 1008 maNijALayukta ane temanA yazane kaheto evo saMvamukha hato. badhAM kalAvRkSothI parivRta hatA. * * * sudhamasabhA jevI suMdara, ratnamaya te nagarI banI, yugAdi devanA prAsAdathI prabhAvALI hatI. cAre dizAmAM maNi, toraNanI mALAo hatI, paMcavarNa prabhAMkura pura Debarita AkAza hatuM. 1008 maNi biMba vaDe vibhUSita, be gAu uMcu ane maNiratnamaya, vividha bhUmi gavAkSathI Rddhiyukta, vicitra maNi vedikAvALo jagadIzano prAsAda hato. | vizvakama vaDe sAmaMta-mAMDalikonA naMdhAvata'di zubha prAsAdo nirmANa pAmelA. 1008 jinonA bhavano thayA. catuutha pratibaddha 84 uMcA suvarNa kaLazo vaDe ahaMtonA ramya prAsAdo thayA. - x * x - dakSiNamAM kSatriyonA vividha saudha zaAgAra thayA. - X-X - X - X - pUrva-pazcimamAM kArakonA gRho thayA, te ekabhUmi mukhavALA caDha, cAvatu uMcA hatA. te nagarIne dhanade ahorabamAM nirmANa karI, hiraNya-ranna-dhAnya-vA-AbharaNa yukta karI. sarovara-vApI-kUvA-dIdhiMkA-devatAlaya ane bIjuM badhuM dhanade ahorAkamAM karyuM. cAre dizAmAM vano, siddhArtha zrI nivAsa, puSpAkAra ane naMdana tathA bIjA ghaNAM vano karyA. pratyeka suvarNa caityamAM jinezvaronA bhavano zobhatA hatA, pavanathI AvelA puNApaMkti pUjita vRkSo paNa hatA. pUrva AdimAM aSTApada, mahA unnata mahAzaila, suraula, udayAcala parvato hatA, A kSetranI nAma pravRtti kaI rIte thaI ? te kahe che - * sUtra-pa5 : tyAM vinItA rAjadhAnImAM bharata nAme cAturaMta cakravartI rAjA utpanna thayo. te mahAhimavaMta, mahaMta, malaya, maMdara sardeza yAvat rAjyane pazAsita karato vicarato hato. rAjAnA varNanano bIjo lAvo A pramANe che - tyAM asaMkhya kALanA vAsa pachI bharata cakravartI utpanna thayo. te yazavI, uttama, abhijIta, satvavIya-parAkrama guNavALo, prArA-varNa, svara, sAra saMghayaNa zarIrI, tINabuddhi, dhArA, medhA, uttama saMsthAna, zIla ane prakRtivALo, utkRSTa gaurava-kAMtigatiyukata, anekavacana pradhAna, tejaAyu-bala-vIyayukta, nizciddha dhana nizcita lohazRMkhalA jevA sudaDha vaja RSabhanArAya saMghayaNa zarIradhArI hato. tenI hatheLI ane paganA taLIyA upara matsya, bhaMgAra, vadhamAnaka, bhadramAnaka, zaMkha, chatra, cAmara, patAkA, cakra, haLa, muzala, tha, svastika, aMkuza, caMdra, sUrya, agni, sUpa, sAgara, Indradhvaja, pRedI, padma, kuMjara, sIMhAsana, daMDa, kuMbha, mivira, zreSTha Azva, zreSTha mugaTa, kuMDala, naMdAvarta, dhanuSa, kuta, gAgara, bhavanavimAna e chabIza lakSaNo ItyAdi aneka cilo prazasta, suvibhakata, aMkita hatA. tenA vizALa vakSasthaLa upara urdhvamukhI, sukomala, snigdha, mRdu ane prazasta keza hatA, jenAthI sahajarUpe zrIvatsanuM ciha nirmita hatuM. deza ane mane anurUpa tenuM sugaThita suMdara zarIra hatuM. bALasUryanA kiraNothI vikasita kamaLanA madhyabhAga jevo teno varNa hato. pRSThaid, ghoDAnA pRSThatta jevuM nirupalipta hatuM. tenA zarIramAMthI pakA, utpala, camelI, mAlatI, jUhI, caMpaka, kesara, kasturI sadeza sugaMdha nIkaLatI hatI. te mIzathI paNa adhika prazad, rAjacita
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/55 lakSaNothI yukta hato. akhaMDita chatrano svAmI hato. tenA mAtRvaMza tathA pitRvaMza nirmaLa hatA. potAnA vizuddha kuLarUpI AkAzamAM te pUrNimAnA caMdra jevo hato. te caMdra jevo saumya, mana ane nayanane AnaMdaprada, samudrasamAna gaMbhIra, yuddhamAM sadA aparAjita, parama vikramazALI hato, tenA zatru naSTa thaI gayelA. kuberanI jema te bhogopabhogamAM dravyano samucita pracura vyaya karato hato. e rIte te sukhapUrvaka bharatakSetranA rAjyane bhogavato hato. 21 * vivecana-55 : tyAM vinItA rAjadhAnImAM bharata nAme rAjA hato. rAjA to sAmaMtAdi paNa hoya, tethI kahe che - cakravartI, paNa cakravartI to vAsudeva paNa hoya, tethI kahe che - cAra aMta jene che te - pUrva, pazcima, dakSiNamAM traNa samudro che, cotho himavaMta, e pramANe jene che te cAturaMta evo cakravartI thayo. mahAhimavAn - haimavata ane harivarSa kSetranA vibhAjaka kulagiri, tenI jema mahAt, malaya - caMdanavRkSa utpatti prasiddha giri, maMda-meru. yAvat padathI pahelA upAMgathI samagra rAjavarNana levuM. te rAjyane pALato vicare che, sudhI kahevuM. (zaMkA) ema hoya to paNa zAzvatI bharata nAmaka pravRtti kema che ? kahevAnAra nigamana paNa asaMbhave, evI AzaMkAthI bIjA prakAre te-te kALa bhAvi bharata nAme cakravartI uddezathI rAjavarNana kahe che. bIjo pATha vizeSa - 4 - te vinItAmAM asaMkhyAtakALa je varSothI, tenA aMtarAlathI arthAt pravacanamAM ja kALanI asaMkhyeyatA che - 4 - anyathA samaya apekSAthI asaMkhyeyatvamAM auyugIna manuSyonA asaMkhyeya AyukatvanA vyavahArano prasaMga Ave. asaMkhyeya varSarUpa kALa jatAM eka bharatacakravartI pachI bIjo bharata cakravartI, jenAthI A kSetranuM bharata evuM nAma pravarte che, te utpanna thAya che. Avazyaka cUrNimAM "saMkhyAtakALa varSAyuka' - X - pATha che, tenAthI yugmI manuSyatvano vyavahAra dUra karelo jANavo. kemake temano asaMkhyAta varSAyu hoya che. (zaMkA) bharatacakrIthI asaMkhyAtakALe sagara cakrI Adi vaDe A sUtra vyabhicare che, kemake temAM bharata nAmatvano abhAva hoya che ? [samAdhAna] A sUtra asaMkhyAtakALa varSAtarathI sarvakALavartI cakravartI maMDalamAM niyamathI bharatanA nAmano sUcaka nathI, kadAcit saMbhava sUcave che. jemake AgAmI utsarpiNImAM bharata nAme pahelo cakI thaze. - 4 - te kevo che ? yazasvI, zalAkApuruSatvathI uttama, RSabhAdi vaMzyatvathI kulIna, sAhasika, AMtarabaLayukta, zatru vitrAsana zaktivALo AvA rAjAne ucita sarvAtizAyI guNavALo, prazasta-vakhANavAlAyaka, zarIranI tvacA-varNa, dhvani, zubha pudgalopacaya janma dhAtu vizeSa, saMhanana - asthi nicacarUpa, tanu-zarIra, autpAtikI Adi-buddhi, dhAraNA-anubhUta arthanI avicyuti, medhA-heyopAdeya buddhi, saMsthAna 22 jaMbudvIpaprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 yathAsthAne aMgaupAMgano vinyAsa, zIla-AcAra, prakRti-sahaja. prazasta varNAdi arthavALA, - 4 - 4 - gaurava-mahAsAmaMta Adie karela abhyutthAnAdi, chAyA-zarIra zobhA, gati-saMcaraNa, vividha vaktavyomAM mukhya. nijazAsana pravartanAdimAM aneka prakAranA vacanaprakAro hoya che. jemake AdimAM madhura ItyAdi - 4 - 4 - teja-bIjA vaDe asahanIya - 4 - 4 - Ayubala-puruSAyuk te vIrya vaDe yukta. tethI jarA-rogAdi vaDe upa vIryatva jene nathI te. puruSAyuSu - te kALe lokone pUrvakoTi saMbhave che, to paNa AnuM truTitAMga pramANa jANavuM. kemake naradevanuM ATaluM ja Ayu siddhAMtamAM kahyuM che. azuSira-nichidra, tethI ja ghananiyita loDhAnI sAMkaLanI jema vajra RSabhanArAya saMghayaNa jemAM che tevA prakAre deha dharanAra. chatrIza lakSaNomAMnA viziSTa lakSaNano artha - 5-mAchaluM, yuga-gADAMnuM aMga vizeSa, bhUMgA-jaLanuM bhAjana vizeSa, vyaMjanI-cAmara, dhUpa-yajJastaMbha, siMhAsanasiMhanA cihnavALuM rAjAnuM Asana, baMdhAvartta-prati dizAmAM navakhUNAvALuM, gAgarastrInuM paridhAna vizeSa, bhavana-bhavanapati devAvAsa, vimAna-vaimAnika devAvAsa. ATalA mAMgalya, atizaya vivikta, je sAdhika hajAra pramANa lakSaNo, tenA vaDe vismayakara hAtha-paganA taLIyAvALA, tIrthaMkaronI jema cakravartIne paNa 1008 lakSaNo siddhAMta siddha che. nizItha cUrNimAM paNa teno sAkSIpATha che. bhUmimAMthI ugelA aMkuronI jema jenA mukha urdhva che, te urdhvamukha evA je roma, teno samUha jemAM che te. AnA vaDe zrIvatsAkAra spaSTa karyo. - x - - sukumAla, navanIta-piMDAdi dravyavat mRdu, Avarta-cikura saMsthAna vizeSa. prazasta-mAMgalya dakSiNAvartta. tenAthI viracita je vatsa - 4 - 4 - tenA vaDe AcchAdita vipula vakSavALA. dezakozala dezAdimAM, kSetra-tenA ekadezarUpa vinItA nagarI AdimAM, yathAsthAna viniviSTa avayavavALo je deha, tene dhAraNa karanAra. arthAt te kALe bharatakSetramAM bharatacakrIthI vadhu suMdara koI na hato. ugatA sUryanA kiraNo vaDe vikasita je zreSTha kamaLa-saroja, teno vikasvara je garbha, tenA jevo varNa-zarIranI tvacA jenI ce te. azvanA gudA pradeza jevo - x - sugaptatvathI tenI samAna, prazasta pRSTha bhAgano aMta-gudA pradeza, te maLanA lepathI rahita hoya che. utpala-kuSTha, kudajAti, vatsyapaka-rAjacaMpaka, nAgakesarkusuma sAraMga-pradhAnadala athavA - 4 - sAraMgamada-kastUrI, e badhAMnI tulya gaMdha-zarIra parimala jenI che te. 36adhika prazasta evA rAjAnA guNo vaDe yukta, te A pramANe - avyaMga, lakSaNathI pUrNa, rUpa saMpattiyukta zarIra, amada, jagatojasvI, yazasvI ItyAdi jANavA. ukta 36-guNomAM vizeSa zabdono artha A pramANe che - audArya-dAkSiNyatA, tethI dAna zoMDatA guNathI A guNa judo che. joke A guNomAMnA keTalAMka guNo
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ /55 sUtrakAre sAkSAt pUrvasUtramAM kahelAM che ane uttarasUtramAM paNa kaheze, to paNa 36saMkhyA batAvavA te kahyA, temAM doSa nathI. upalakSaNathI mAna-umAnAdi vRddhi, bhakta vatsalatA Adi bIjA paNa guNo ukta atirikta levA. avyavacchinna - akhaMDita chatravALA, AnA dvArA pitA ane dAdAnI kramathI Avela rAjyanuM bhoktApaNuM sUcita che, athavA saMyamakALathI pUrve koIpaNa balavAnuM zabu vaDe tenuM prabhutva chedAyuM nathI. pragaTa-vizad avadAlatAthI jagat pratita mAtApitArUpa jene che che. tethI ja vizuddha-nikalaMka je nijakakuLa che, tenI jema gagana, temAM pUrNacaMdra samAna, mRdu svabhAvathI nayana ane manane AlhAdaka. akSobha-bhayarahita, kSIrasamudrAdi mAphaka sthira ciMtAnA kallolathI hita, paNa lavaNasamudra mAphaka velA avasare vadhatA kallola mAphaka asthira nahIM. dhanapatikubera mAphaka bhogano samyak udaya, tenI sAthe vidhamAna dravya jenA che tevA. arthAt bhogopayogI bhogAMga samRddha. samara-saMgrAmamAM aparAjita. amarapatinI samAna atyathI tulyarUpa jenuM che te, manujapati-narapati evo bharata cakravartI utpanna thayo. * * * have utpanna thaIne zuM kare che ? anaMtara sUtramAM darzita svarUpavALo bharatacakravartI bharata kSetranuM zAsana kare che, * x * tethI A bharatakSetra kahevAya che, evuM nigamana AgaLa kahevAze. have bharatanI divijayAdi vaktavyatA - sUtra-pa6 thI 60 : (pa) tyArapachI rAza bharatanI AyudhagharazALAmAM koI divase divya carana utpanna thayuM. tyAre te AyudhagRhike bharata rAjAnA Ayudha zALAmAM divya cakarana utpanna thayuM joyuM, joIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta, naMdita, patimAna, parama saumanazcika ane harSanA vAthI vikasita hRdaya thaI jyAM divya carana che, tyAM Ave che. AvIne tene traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA kare che. karIne be hAtha joDI yAvana aMjali karIne cakraratanane praNAma kare che, karIne AyudhazALAnI bahAra nIkaLe che. bahAra nIkaLIne jyAM upasthAnazALA che, jyAM bharata rAja che, tyAM Ave che, AvIne be hAtha joDI, jaya-vijayathI vadhAve che. vadhAvIne A pramANe karyuM - he devAnupiyA nize ApanI AyudhazALAmAM divya carina utpaI thayela che, ApanI pitArthe A piya saMvAda nivedita karuM chuM, je piya thAo. tyAre te bharata rAja, te AyudhamUhikanI pAse A ane sAMbhaLI, vadhArI, harSita cAva4 saumanazcika, vikasita zreSTha kamala jevA vadana ane nayanavALo thayo. hAthamAM paherelA uttama kaTaka, truTita, keyura mastake dhAraNa karela mugaTa, kAnanA kuMDala, caMcala thaI gayA. hatirekathI halatA hArathI tenuM vakSasthala ati zobhita lAgatuM hatuM, tenA gaLAmAM laTakatI lAMbI puSamALA caMcaLa thaI gaI. jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/ra rAja utkaMThita thaIne ghaNI varAthI, jaldIthI siMhAsanathI ubho thayo. ubho thaIne pAdapIThathI utaryo, utarIne pAdukAo utArI, utArIne ekaTika uttarAsaMga karyuM. karIne hAthone aMjalibaddha kAMI pachI sakarane sanmukha sAtaATha pagalAM sAme gayo. jaIne DAbo ghuMTaNa uMco karyo. jamaNo ghUMTaNa jamIna tala upara mukyo. be hAtha joDI cAva( aMjali karIne caranane praNAma karyA. karIne te Ayudha adhikArIne mugaTa sivAyanA vadhArAnA badhAM AbhUSaNa dAna karyA. karIne vipula AjIvikAyogya pratidAna ApyuM. ApIne sarakArI-sanmAnIne pati visarjita karyo karIne zreSTha siMhAsane jaI yuvabhimukha thaI beTho. tyArapachI bharatarAjAe kauTuMbika puraSone bolAvIne A pramANe karyuM - o devAnupiyo ! jaldIthI vinItA rAjadhAnIne aMdara ane bahArathI sikatasaMmArjid-sikata-zucika karo. mArga ane gaNIo svaccha karAvo. maMcAtimaMcayukata karo. vividha raMgomAM raMgI vaNI nirmita dhvaja, patAkA, atipatAkAthI suzobhita karo-karAvo. lepana ane yuno karo, gozISa ane sarasa caMdanathI surabhita karo. pratyeka dvArA bhAgane caMdana kaLazo ane toraNothI sajAvo. cAvatuM sugaMdhita gadhanI prayuratAthI tyAM goLagoLa ghUmamaya banatI dekhAI tevI karo, karAvo, karI-karAvIne mArI A AjJA mane pAchI soMpo. tyAre te kauTuMbika puruSo e bharata rAjAne ema kahetA sAMbhalI harSita cAvatu be hAtha joDI, svAmInI AjJA vacanane vinayathI sAMbhaLe che. sAMbhaLIne bharatanI pAsethI nIkaLe che, nIkaLIne vinItA rAjadhAnIne cAvata kare che - karAve che, AjJA pAchI soMpe che. tyArapachI te bharata rAja jyAM nAnagRha che, tyAM jAya che. jaIne te nAnagRhamAM praveze che. pravezIne muktAjAlathI vyApta, suMdara, vicitra maNiranayukata taLavALA, ramaNIya, nAnamaMDapamAM, vividha maNiranonA Alekhita citrovALI nAnapIThe sukhethI beTho. zuddhodaka, gaMdhodaka, puNodaka ane zubhodakathI pucakalyANaka pravara nAna vidhi vaDe snAna karyuM. tyAM seMkaDo kautuka kya. bahuvidha kalyANaka pravara snAna pachI pahmaNa sukumAla gaMdha kASAyika vasyAthI zarIra luchayuM. sarasa sugaMdhI gozISa caMdanathI gaLo vIza. akSata mahAI vAra nathI susaMvRtta thayo. pavitra mALA paherI. vilepana karyuM. maNIjaDita suvarNa AbhuSaNa paheya. hAra, arthahAra, tInasarohAra, lAMbA-laTakatA kaTirANI potAne zobhita karyo. gaLAnuM AbharaNa paheryuM. AMgaLIomAM vIMTI paherI. vividha maNimaya kaMkaNa tathA guTita dvArA bhujAne khaMbhita karI. e rIte rAjAnI zobhA ghaNI vadhI gaI. kuMDalothI mukha dIpta hatuM, mastaka mugaTathI dIpta hatuM. hArathI DhAMkela vakSasthaLa suMdara lAgatuM hatuM. eka lAMbulaTakatuM varasa utarIyaye dhAraNa kareluM. mudrikAne lIdhe rAjAnI AMgaLIo pILI lAgatI hatI. suyogya zipI dvArA vividha maNi-sava-ratanathI suracita,
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/56 thI 60 vimaLa, mahAha, suzliSTa, utkRSTa, prazasta vIravalaya dhAraNa karyA hatA. bIjuM keTaluM kahIe 1 kalAvRkSa sardeza alaMkita, vibhUSita narendrae koraTapakSanI mALA sahita chatra yAvata cAra cAmarathI viMmato maMgala jaya-jaya zabdathI thayela lokayukata, aneka gaNanAyaka, daMDanAyaka yAvatu dUta, saMdhipAla sAthe parivarIne zveta mahAmethI nIkaLatAM cAvatu caMdravat zobhato, priyadarzana narapati, dhUpa-da-mALAmukata nAnagRhathI nIkaLyo. nIkaLIne jyAM Ayudhalim che, jyAM carana che, tyAM javAne prasthAna karyuM tyAre te bharatarAjAnI pAchaLa-pAchaLa ghaNAM Izvara vagere cAlyA, jemAM keTalAMkanA hAthamAM pA, keTalAMkanA hAthamAM utpala cAvatu keTalAMka saharAma hAthamAM laIne cAlyA. tyAre te bharata rAjAnI ghaNI... piTa thI 5e] ku, pilAtI, vAmaNI, vaDabhI, babI, bAkuzikA, yonikI, pahRtikA, IsiNikA, thAru phinikA, lAkuzikA, lakuzikA, damili, siMhali, ArabI, puliMdi, pakavaNI, bahali, muDI, zabarI ane pArasI dAsIo cAlI. jemAMnI keTalIka hAthamAM caMdanakaLaza laIne, keTalIka aMgerI pupala laIne, e rIte bhaMgAra, darpaNa, thALa, atri, supatiSThaka, vIMjaNA, ratnakaraMDaka, yuprasaMgerI, mALA, varNa, sUrNa, gaMdha hAthamAM laIne tathA vastra, bhAbharaNa, romahad, gaMgerI, puupaTala hAthamAM laIne cAvatuM morapIMchI laIne ane keTalIka sIMhAsana, chatra, cAmara, telasamuka laIne cAlI. keTalIka tela-koi samudgaka, , coya, magaramelA, haritAla, hiMgaloka, mana:zilA, sarasava samugaka laIne cAlI. [60] keTalIka dAsI hAthamAM talavRta laIne, keTalIka dhUpa-kaDachAM hAthamAM laIne bharata rAjAnI pAchaLa-pAchaLa cAlI.. - tyAre bharatarAja samiddhi, sarvavuti, sAvabhala, sarvasamudaya, sarva Adara sarva vibhA, sarva vibhUti, sarva vaTA-puSa-gaMdha-mALAalaMkAra AdinI vibhuSAthI, sarva guTitanA zabda saMninAdathI, mahA Rddhi cAvatuM mahA vasyuTi-camakazamakanA pravAditathI, zaMkha-uwva-paTaha-bherI-jhalarI-kharamukhI-muMja-mRdaMga-dubhinI nighoSa nAdathI jyAM AyudhazALa hatI tyAM gayo, jaIne cakraratnane jotAM ja praNAma karyA tyArapachI cakaranI pAse gayo, jaIne morapIMchIthI poMcyuM. pachI cakrananI pramArjanA karI, karIne divya udakadhArAthI siMcana karyuM. karIne sarasa goSi caMdanathI analiMpana karyuM karIne pradhAna zreSTha gaMdha ane mALAthI arcanA karI, puSpa caDAvyA, mALA-gaMdha-va-sUrNa-vastra caDAvyA, AbharaNo caDAvyA. pachI svaccha, GNa, zveta ranamaya, akSata-ddula vaDe cakraratnanI AgaLa ATha-ATha maMgalanuM Alekhana karyuM. te A pramANe - svastika, zIvalsa, naghAtad, vartamAnaka, bhadrAsana, matsya, kaLaza, paNa. aSTamaMgala AvekhIne upacAra kare che. te upacAra zuM che? pAgala, mallikA, caMpaka, zoka, puewga, AyamaMjarI, navamallikA, bakula, tika, kora, kuMda, kunjaka, karaMTaka, zra, damanaka je surabhita 26 jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/ra sugaMdhI pukya rAjAe hAthamAM lIdhA, carananI AgaLa vadhArI, caDhAvyA. tenAthI te paMcagI phulono carananI AgaLa jAnupamANa uMco Dhagalo thaI gayo. tyArapachI rAjAe dhUpadAna hAthamAM lIdhuM. je caMdrakAMta, vaja, vaiDUrya namaya daMDayukata, vividha citrAMkananA rUpe saMyojita suvarNa, maNi ane ratanayukata, kALo agara uttama kudraka, lobhAna tathA dhUpanI mahekathI zobhita, vaDU maNithI nirmita hatuM. AdarapUrvaka dhUpa pragaTAvI sAta-ATha DagalAM pAchaLa gayo. pachI DAbo ghUMTaNa uMco karyo yAvata praNAma karyA karIne AyudhazALAthI bahAra nIkaLyo. tyArapachI jyAM bAhya upasthAna zALA hatI, jyAM sIMhAsana hatuM tyAM Avyo, AvIne zreSTha sahAsana upara pUrvAbhimukha thaIne beTho. besIne aDhAra zreNI-paBNI lokone bolAvyA ane kahyuM - o devAnapiyo : jadIkI, carananA upalacamAM vijayasUcaka aSTAlikA mahA mahotsava karo. te divasomAM uphulka, ura, utkRSTa, adeya, ameya, abhaTapraveza, adaMDa-kodaMDima, dharima nIti apanAvo] gaNikAnA zreSTha nAkayukata, aneka tAlAcara anucarita, samudrabhAvita mRdaMgayukta karo, aplAna phUlonI mALAthI nagara sajAvo, pamudita, prakriDita jana-jAnapadayukta nagarane karo. mArI A AjJA pAchI Apo. tyAre te aDhAra zreNi-prazreNIjano bharatarAja pAse A pramANe sAMbhaLIne harSita thaI cAvata vinayathI zravaNa kare che. karIne bharata rAja pAsethI nIkaLe che, nIkaLIne usuka, ura yAvata kare che ane karAve che, pachI bharatarAja pAse AvIne vAvata tenI AjJA pAchI soMpe che. * vivecana-50 thI 60 : mAMDalikad prApti pachI te bharata rAjAne anya koI divase mAMDalikad bhogavatA 1000 varSa gayA pachI, AyudhazALAmAM divya cakarana utpanna thayuM. caMkarananI utpatti pachI, Ayudha gRhika, je bharata rAjAnA AyudhagRhano adhyakSa karAyelo hato, teNe bharatarAjAnI AyudhazALAmAM divya cakarana utpanna thayela joIne, ati harSita, saMtuSTa thayo arthAta aho meM A apUrva joyuM tevA vismItathI harSita ane sAruM thayuM je meM pahelAM A apUrva joyuM, jenA nivedanathI svasvAmIne prItipAtra karIza evo saMtoSa pAmela citavALo, pramoda prApta athavA ati tuSTa tathA citathI AnaMdita, naMdita-mukhasaumyatAdi bhAvothI samRddhine pAmela, prIti-manamAM je prINana tathA cakarane prati bahumAna parAyaNa thayo. parama samanava pAmyo. A ja kathanane vizeSathI kahe che - harSanA vazathI ullasita hadayavALo thayo. ukata vizeSaNo pramodanA prakarSane pratipAdita kare che. * x - jyAM te divya cakraratna hatuM, tyAM jaIne traNa vakhata jamaNA hAthethI AraMbhIne pradakSiNA kare che, traNa pradakSiNA karIne - X - X - hatheLI vaDe parigRhita, te hAtha saMbaMdhI daza nakhone joDIne mastake Avarta pradakSiNAthI paribhramaNa karIne * * *
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/56 thI 60 mastake aMjali-mukalita kamalAkAra be hAtharUpa karIne cakaranane praNAma kare che. karIne AyadhazALAthI nIkaLe che. nIkaLIne jyAM bAhya upasthAnazALA - sabhAmaMDapa che, jyAM bharata rAA che tyAM Ave che. AvIne pUrvavatu jaya ane vijaya vaDe - X * x * vadhAve che. arthAt tevI Azi Ape che ane kahe che - A je meM kahyuM che, te viparyaya AdithI anyathA na thAo." ApanI AyudhazALAmAM divya cakarAne utpanna thayela che" * x * te Apane priyatA arthe ISTa nivedana karuM chuM. A nivedana Apane priya thAo. pachI bharate zuM karyuM ? te kahe che - tyArapachI bharata rAjA te AyughagRhika pAse A arcane sAMbhaLIne, vadhArIne hRdayathI tuSTa yAvat saumanazcita thayo. pramodanA atirekathI je bhAvo bharatane cayA, tene vizeSaNa dvAcI kahe che - vikasita kamaLa jevA nayana ane vadanavALo, caMkrarAnanI utpattinA zravaNa janita saMbhamanA atirekathI DaMpita pradhAna valayavALo, bAhurakSaka, keyura, mugaTa, kuMDalavALo thayo - x - hAra vaDe virAjita ane ratida vakSaHvALo thayo. laTakamAM, saMbhamathI ja jhuMbanakavALo, AMdolita thatAM AbhUSaNane dhare che. * x - evo Adara sahita, mananI utsukatA vALo, kAyAnI capaLatAvALo je rIte thAya, tema te narendra siMhAsanathI ubho thayo, thaIne pAdapIThathI nIce utare che, utarIne pAdukAne bhaktinA atizayathI mUke che. mukIne akhaMDa bhATaka evuM uttarAsaMgahRdayathI tI vistArita varA-vizeSane kare che. karIne pachI aMjali karIne cakarata abhimukha sAta-ATha pado nIkaTa thAya che. * x-x-x - jaIne DAbo DhIMcaNa ubho kare che. jamaNo DhIMcaNa dharaNItale rAkhIne, pUrvavatu aMjali joDIne cakaranane praNAma kare che. karIne te AyudhagRhikane pacAparihita - X - X - X * dAna Ape che. - x * x* mugaTa sivAyanA badhAM AbharaNo ApI de che. kemake rAjayila alaMkArapaNAthI adeya che. paNa kRpaNatAthI nathI ApatA tema nahIM. - X - X - X * ApIne bIjuM zuM kare che? vipula AjIvikA yogya prItidAna Ape che, vastrAdi vaDe satkAra kare che, vacanabahumAnathI sanmAna kare che. pachI prativisarjana kare che - svasthAna gamana mATe jaNAve che. tene prativisarjita karI zreSTha siMhAsane pUrvAbhimukha beTho. bharate je karyuM, te kahe che - te spaSTa che. pachI te kahe che - o devAnupiyo ! jaldIthI vinItA rAjadhAnIne naganA madhyabhAga ane nagarano bahirbhAga jemAM che tene, gaMdhodakane chAMTavA vaDe kaMIka siMcit karo, kacaro sApha karavA vaDe saMmAjita karo, sikta jaLathI ja zucikA che, viSama bhUminA bhaMgathI rAjamArga ane avAMtara mArgone saMgRSTa karo. A vizeSaNa yojanAnA vicitrapaNAthI saMsRSTa-saMmAjiMta-sikta-Asitazucikara ItyAdi jANavuM - x * maMca-mALa, prekSaNaka jovA Avela lokone besavA nimite, atimaMca-tenI upara, je che tenA vaDe yukta, vividha rAga-raMgavuM te kauTuMbha 28 jaMbUdvIpaprAptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/2 maMjiTAdirUpa, vatana-vastro che tevI uMcI karela dhvajA-siMha, garuDAdi rUpaka sahita moTA paTTarU5, patAkA-sivAyanA rUpe, atipatAkA - tenI upara rahela, tenA vaDe maMDita, zeSa varNana pUrve vyAkhyAyita che. AvA vizeSaNa viziSTa svayaM karo, bIjA pAse karAvo ane mArI A AjJA mane pAchI Apo. tyAre teo zuM kare che ? bharatanI AjJA pachI kauTuMbikA-adhikArI puraSo, bharata rAjAe Ama kahetA harSita thaI, be hAtha joDI Adi pUrvavatu, e pramANe svAmI ! jema Ape Adeza karyo tema, evA prativacana vaDe, AjJAno - svAmI zAsananA ukta lakSaNathI niyamacI, vacanane aMgIkAra kare che. - tyArapachI teo zuM kare che? sAMbhaLIne tyAMthI nIkaLe che. nIkaLIne vinItA rAjadhAnIne anaMtarokta sarve vizeSaNa viziSTa karI-karAvIne te AjJA pAchI soMpe che. have bharata zuM kare che ? tyArapachI bharata sajA snAnagRhamAM jAya che. jaIne temAM praveze che, pravezIne motInI jALa-gavAkSa vaDe vyApta ane abhirAma evA, vicitra maNiratnamaya taLIyAvALA - baddhabhUmikAvALA, tethI ja samabhUmikapaNAthI maNIya stAnamaMDapamAM, vividha prakAranA maNI ane ranonA aucityAnusAra stranA vaDe AzcaryakArI snAnayogya Asane sukhapUrvaka besIne tIrthodaka ke sukhodaka arthAt bahu uNa ke bahuzIta nahIM tevA, caMdanAdirasa mizragaMdhodakathI, pukhodakathI, anya jaLAzayanA svAbhAvika jaLa vaDe snAna kare che. * x - AnA dvArA kAMtijanaka ane zramaNa hananAdi guNArthe snAna kahyuM. have ariSTha vighAtArthe kahe che - pharI kalyANakArI pravara snAna-viruddhagrahapIDA nivRtti arthaka viti auSadhi Adi snAna vidhithI - zuddhayarthakavathI snAnArthakapaNAthI masjita-aMta:pura vRddhA vaDe snAna karAvAyuM. kaI rIte snAna karyuM ? snAnAvasare kautuka-seMkaDo rakSA Adi athavA kautUhalika loko vaDe svasevA samyak prayogArye darzAvatA bhAMDu ceSTAdi aneka prakAranA kutuhala vaDe. have jJAnotara vidhi kahe che - kalyANaka, pravara snAna pachI rUMchaDAvALA, tethI ja kamAla gaMdhAdhAna kaSAya - pItapta varNAzraya raMgavAnI vastu vaDe raMgela kASAyikI arthAt kaSAyaraMgI zATikA vaDe, rUkSita-nirlepatAne prApta aMga jenuM che te. sarasa surabhi gozISacaMdana vaDe alipta zarIravALA, maLa ke mUSikAdi vaDe anupaDutaahad, bahu mUlyavAna je vastraratna-pradhAnavara, tene sArI rIte paherelo, AnA dvArA vara-alaMkAra kahA. ahIM vasUtra pahelAM yojavuM, caMdanasUtra pachI levuM, kemake vyAkhyAna kramanI prAdhAnyatA che, paNa nhAIne ja caMdana vaDe zarIranA vilepanano vidhikama nathI. tiyA pavitra mALA, kulonI mALAthI maMDanakArI kuMkamAdi vilepana jene che te. AnA vaDe pupAlaMkAra kahyA. nIcenA sUtramAM zarIranI sugaMdha mATe vilepana kahyuM che, ahIM
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/56 thI 60 zarIranA maMDana mATe che, te bheda che. maNi-suvarNa paherelo, AnA dvArA rajatAdi alaMkArano niSedha sUcavela che. maNi suvarNanA alaMkArone ja vizeSathI kahe che - yathA sthAne dhAraNa karela aDhAra sarohAra, navasarohAra, trisarohAra, laTakatAM jhumakhA, kaTiAbharaNa vaDe jenI zobhA adhika che te, athavA dhAraNa karelA hArAdithI sArI rIte zobhA karelo tathA traiveyaka-kaMThanuM AbharaNa bAMdhelo, AMgaLInA AbharaNavALo, AnA dvArA AbharaNa-alaMkAra kahyA. 29 lalita-sukumAla aMgaka-muddhe Adi, zobhAvALA kezanA AbharaNa-puSpAdivALo, AnA dvArA kezAlaMkAra kahyA. have siMhAvalokana nyAyathI pharI paNa AbharaNaalaMkAranuM varNana karatAM kahe che - vividha maNInA kaTaka ane truTika vaDe - x - sthaMbhita bhUjAvALo - 4 - kuMDalo vaDe udhotita mukhavALo, mugaTa vaDe dIpatA mastakavALo, hAra vaDe AcchAdita ane tethI ja prekSakajanone ratidAyI vakSaH jene che te. dIrgha dolAyamAna sArI rIte nirmita vastra vaDe uttarAsaMga karelo. mudrikA vaDe pILI lAgatI AMgaLI jene che te. vividha maNimaya, vimaLa, bahumUlya, nipuNa zilpI vaDe paskirmita, dIpyamAna, nirmita, susaMdhi, bIjAthI viziSTa, manohara, saMsthAna jenuM che te, evA vIsvalayo paherelo - x " x - bIjuM keTaluMka varNana karavuM ? (TUMkamAM) kalpavRkSa jevo alaMkRt ane vibhUSita, temAM dala AdithI alaMkRt ane phala-puSpAdithI vibhUSita evA kalpavRkSanI mAphaka mugaTAdithI alaMkRt rAjA ane vastrAdithI vibhUSita, narendra, koraMTa nAmanA puSpo, je pILA varNanA che, mALAne aMte zobhArthe baMdhAya che, tenI - puSponI mALA jemAM che te. evA chatrane mastake dhAraNa karelo zobhe che. AgaLa, pAchaLa ane baMne paDakhe ema cAra cAmaro jene vIMjhI rahyA che, jenuM darzana thatAM loko jaya zabda bole che. [tayA...] ...aneka gaNanAyaka-malla Adi gaNamukhya, daMDanAyaka-taMtra pAla, - x - mAMDalika rAjA, Izvara-yuvarAja athavA aNimAdi aizvarya yukta, talavara-rAjAe khuza thaI Apela paTTabaMdha vibhUSita rAjasthAnIya, mADaMbika-chinna maDaMbanA adhipati, kauTuMbika-keTalAMka kuTuMbano adhipati, maMtrI, mahAmaMtrI, gaNaka-gaNitapa ke bhAMDagArika, vaivArika-pratihAra, amAtya-rAjyAdhiSThAyaka, ceTa-dAsa, pIThama -nIkaTanA sevako ke vayasya, athavA vezyAcArya, nagara-nagaranivAsI prajA, nigama-vaNino vArasa, zreSThImahattara, senApati, sArthavAha, dUta-bIjA rAjyamAM jaI rAjAno Adeza nivedaka, saMdhipAla-rAjya saMdhi rakSaka - x - A badhAMnI sAthe, paNa ekalo nahIM, temanA vaDe parivarelo rAjA snAnagRhathI nIkaLyo. rAjA kevo lAge che? priyadarzana, dhavala evA zarA meghathI nIkaLela samAna, - X - vizeSaNano A artha che - jema zaradnA vAdaLa samUhathI nIkaLela samAna, graha-gaNa ane zobhatAM nakSatro tathA tArAgaNa madhye vartatA caMdra jevo priyadarzana lAge, te rIte bharata paNa sudhA dhavala snAnagRhathI nIkaLato aneka gaNanAyakAdi parivAra madhye vartato priyadarzana lAgato hato. jaMbudvIprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 - vaLI kevA prakArano rAjA nIkaLe che, te kahe che dhUpa-puSpa-gaMdha-mALA pUjopakaraNa jenA hAthamAM che te. dhUpa-dazAMgAdi, puSpa-prakIrNaka puSpo, gaMdha-vAsa, mAlya-guMthelA puSpo. nIkaLIne zuM kare che ? jyAM Ayudha zALA che, jyAM cakraratna che, te tapha cAlyo - javAne pravRtta thayo. bharatanA gamana pachI tenA anucaroe je karyu, te kahe che - bharatanA nIkaLyA pachI, te bharata rAjAnA ghaNAM Izvara Adi - 4 - pUrvavat keTalAMka hAthamAM padma laIne, keTalAMka utpala laIne - 4 - keTalAMka hAthamAM kumuda laIne, keTalAMka hAthamAM nalina laIne, keTalAMka hAthamAM saugaMdhika laIne, keTalAMka hAthamAM puMDarIka laIne, keTalAMka hAthamAM sahasapatra laIne cAlyA. vyAkhyA pUrvavat. vizeSa e ke - bharata rAjAnI pAchaLa pAchaLa cAlyA. arthAt anukrame cAlyA. badhAM sAmaMtonI eka ja thaineyikIgati che, tema batAvavA vIpsAmAM dvivacana che. mAtra sAmaMto ja nahIM, dAsIo paNa cAlI, te kahe che - 30 sAmaMta nRpanA anugamana pachI te bharata rAjAnI ghaNI dAsIo bharatarAjAnI pAchaLa-pAchaLa cAlI, te koNa hatI? kublikA-vajaMghA, cilAta dezamAM utpanna, atyaMta hRsvadehavALI, vaDabhikA-nIcenI kAyA vakra hoya tevI, barbara dezamAM utpanna, bakuza dezanI, yonikI-yonakadezanI, pa,va dezanI, IsinikA-thArukinika-lAsakalakuzikI-draviDa cAvat - pArasa badhI te te dezamAM utpanna thayela jANavI. ahIM cilAtI Adi aDhAra pUrvokta rIte te-te dezodbhavapaNAthI te-te nAmanI jANavI ane kubjAdi traNe vizeSaNarUpa jANavI. te zuM laIne cAlI ? te kahe che - keTalIka vaMdanakaLaza - mAMgalyaghaTa hAthamAM laIne, e rIte bhaMgAra Adi laIne cAlI, vyAkhyA pUrvavat, vizeSa e ke - puSpagaMgerIthI AraMbhIne mAlAdi sudhI haMgerI jANavI. - x - lAghavArthe sUtramAM badhI sAkSAt kahI nathI. - 4 - e pramANe hAthamAM puSpapaTala, mAlyAdi paTala paNa kahevuM. keTalIka-keTalIka hAthamAM siMhAsana laIne, chatra-cAmara laIne, taila samudga-telanuM bhAjana vizeSa laIne, e pramANe koSTha samudgaka cAvat sarAva samudgaka laIne cAlI yAvat padathI saMgRhita 'rAjapranIya' upAMgathI jANavuM. e rIte tAlavRMta-vIMjhaNo, dhUpakaDacho laIne cAlI. have je samRddhithI bharata AyudhazALAmAM pahoMcyo, te kahe che - te bharata rAjA AyudhazALAmAM sarvaRddhithI - samasta AbharaNAdirUpa lakSmI vaDe yukta thaI pahoMcyo. e pramANe bIjA paNa pado yojavA. vizeSa e ke - yukti - paraspara ucita padArthono meLa, tenA vaDe, bala-sainya, samudaya-parivAra Adi samudaya, Ada-Ayudhapna bhakti bahumAnathI, viSA-ucita nepathyAdi zobhA, vibhUti vaDe, e pramANenA vistArathI. ukta vibhUSA spaSTa kahe che - sarva puSpAdi. pUrvavat vizeSa e ke :- alaMkAramugaTa AdirUpathI, truTita-tUryono je zabda-dhvani, teno saMgata ninAda-pratidhvani, - 4 - 4 - mahA RddhithI ItyAdi, yojanA pUrvavat kahevI. - x - mahatA-ghaNAM, vatruTita-niHsvAnAdi sUryono ekasAthe pravAdita-dhvanita tenA sahita. zaMkha, praNava
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/56 thI 60 31 nAno paTaha, bherI-DhakkA, jhallarI-cAra aMgulanAli kaTi sardezI valayAkAra, kharamukhI, muraja-moTuM mala, mRdaMga-nAnuM mala, duMdubhi-devavAdha. e badhAMnA nighoSa nAditathI. temAM nirdoSa-mahAdhvanino nAda ane paDaghA. - X - X - AyadhagRhazALAmAM pahoMcyA pachIno vidhi kahe che - tyAM jaIne cakaratnanA darzanamAtra thatAM praNAma kare che. kemake zreSTha AyudhanA pratyakSa devatApaNAnI saMkalAnA che. jyAM cakarana che, tyAM jAya che. pramArjInikAne hAtha vaDe grahaNa kare che. grahaNa karIne cakaranane pramArje che. jo ke tevA ratnamAM jano saMbhava nathI, to paNa bhaktajananI vinaya prakriyAne jaNAvavA A lIdhela che. pramAjIne divya udakadhArA vaDe sIMce che - havaDAve che. pachI sarasa gozISacaMdana vaDe anilepana kare che. anulekhana karIne aparibhUta abhinava zreSTha gaMdha-mAlya vaDe arcanA kare che. e ja vAta spaSTa kare che - pupa-mALA-varNa-cUrNa-vastra-AbharaNanuM AropaNa kare che. tyArapachI accha-nirmaLa, glaNa-pAtaLAM, zveta-rajatamaya, tethI ja charasa che arthAt prati Asanna vastu pratibiMbanA AdhArabhUtanI jema ati nirmaLa, evA cokhA vaDe - x - svastika Adi aSTamaMgala-maMgala vastune Alekhe che. ahIM AThaATha evA vizeSaNathI pratyeka vastu ATha-ATha jANavI. athavA 'aSTa' e saMkhyA zabda che. aSTamaMgala e akhaMDa saMjJA zabda che. * * A ATha nAmo pharIthI kahe che - svastika ItyAdi, vyAkhyA pUrvavat jANavI. - x - A cATamaMgalano Alekha-AkAra karIne, aMtarvarNakAdi bharaNathI pUrNa karIne artha che. upacAra-ucita sevA kare che. * x * te A-pATalapuSa, vicakilapupa-veli, caMpakAdi prasiddha che, AmamaMjarI, bakula-je strImukhanA sidhuthI siMcAtA vikase che, tilaka-AnA kaTAkSathI vikaro che, kaNera, kuMda, kusjaka-kUba vRkSanuM puSa, koraMTaka. paga-marabakapatrAdi, damaNo nA vaDe atyaMta sugaMdhI. * tathA * sugaMdha-zobhanacUrNanI gaMdhavALuM, "x- kacagraha-maithunanA AraMbhe mukhamuMbanAdi arthe yuvatInA kezanuM paMcAMguliyI grahaNa, e nyAye gRhita, pachI hatheLIthI mUkela * x * paMcavarNA puSpanI rAzi. tene cakarana parikara bhUmimAM AzcaryakArI ane jAnuM sudhI uccatvanA pramANathI yukta puruSanA cAra AMgaLa caraNa-24 AMgaLa jaMghA uccatvathI 28-aMgularUpa mAtrA jevI che te. maryAdAthI vistAra karIne. caMdrakAMta, vaja-hIrA, vaiDUryamaya vimala daMDavALuM, tathA te suvarNa-maNi-ratnonI AzcaryakArI stranA vaDe citrita. kRSNAgaru, kuMdaka, turaka tenI je dhUpanI utkRSTa saumya * x * tenA vaDe bhAta. tenA vaDe dhUmazreNIne mukatI. mAga vaiDUryarana vaDe ghaDela sthAlaka-sthaganaka Adi avayayomAM, daMDavat caMdrakAMtAdi ranamayapaNAmAM, aMgAradhama saMsargajanita, dhUpadhANAne laIne, AdriyamANa dhUpa saLagAve che. pachI pramArjanAdi kAraNa vizeSathI sannidhIyamAna chatAM cakarAne ati nIkaTatAthI AzAtanA na thAya, te mATe sAta-ATha pagalAM pAcho jAya che. jaIne DAbo ghUMTaNa uMco kare che. jamaNo ghUMTaNa bhUmitaLe mUke che. pachI be hAtha joDI, daza nakha bhegA karI, mastake aMjali. jaMbUdvIpaprAptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/2 karI - X * praNAma kare che * x * praNAma karIne AyughazALAnI bahAra nIkaLe che. tyArapachI jyAM bAhya upasthAna zALA che, tyAM siMhAsane jAya che, jaIne zreSTha siMhAsane pUrvAbhimukha bese che. besIne aDhAra zreNI-kuMbhakArAdi prajA, prazreNI-tenA peTA bhedo. e badhAMne bolAve che, bolAvIne A pramANe kahe che - temAM aDhAra zreNIo A pramANe - kuMbhAra, paTTaIla, sonI, sUpakAra, gaMdharva, kAzyapa, mAlAkAra, kacchakAra, taMbolika. A nava prakAre nATaka kahyA. have nava prakAre kAavarNa kahIza. carmatara, yaMgapIlaka, maMjhika, jhiMpAka, kAMsyakAra, zIvaka, guAra, bhila, dhIvara. cimakArAdi AmAM aMtarbhAva pAmela che. [ahIM hIravRttimAM kahe che - aDhAra zreNipazreNI eTale aDhAra saMkhyAmAM svadeza ciMtArthe niyukta pAlAdi adhikArI. paraMtu AgaLanI pAdanoMdha kahe che ke taMtrapAla artha ahIM levo ucita nathI.] have nagarajano prati zuM kahe che ? jaldIthI o devAnupiyo ! cakaranano ATha divasIya samAroha je mahotsavamAM hoya, te aSTAdinakA mahA mahimA karo. karIne mArI A AjJA pAchI soMpo. have kramathI vizeSaNasaha jaNAve che ke kevo mahimA kare ? zUkarahita - vecAtA bhAMDanuM rAjadeya dravya na levuM. ukagAya Adino prativarSa je kara, utkRSTa-kapaNa labhya grahaNane mATe, te na levA. adeya-vecANa niSedha, koIne kaMIpaNa na devuM (vecave ameya-kharIda vecAmanA niSedhathI mApavAno niSedha, bhaTa-rAjapuruSonA AjJAdAyI praveza je kuTuMbI gRhomAM che, teno niSedha. daMDathI prApta dravya te daMDa, kudaMDa-jemAM rAjya daMDa nathI levAyo . ahIM daMDa-aparAdhAnusAra rAjagrAhya daMDa, kudaMDakAraNikatA prajJAdi aparAdhathI moTA aparAdhInA aparAdhamAM ala rAjyagrAhya dravya, adharima-RSadravya vidhamAna nathI te. ati uttama ke adhama traNa mATe kaMI vivAda na karatAM amArI pAsethI dhana laIne RNa cUkavI devuM te. gaNikAvara-vilAsInI pradhAna nATaka pratibaddha pAtra vaDe yukta jeNI che , aneka tAlAcara-pekSAkArI vizeSathI Asevita. AnurUpatA vaDe mAIDika vidhi anusAra udaghata-vAdana arthe mRdaMgo jemAM mukAyA che te. jemAM svAna puSpadAmo che che. plAnA puSamALA utArIne navI-navI AropavI. krIDAne AraMbhela ayodhyAvAsIloka sahita, kozaladezavAsI loko jemAM che te. atizaya vijayanuM prayojana jemAM che te. arthAt A Ayugharanane samyak ArAdhIne mane abhipreta mahAvijaya sAdhe che te. * * * * * * * vijaya vaijayaMta dadjabaddha. AvA prakAranuM je cakarAne, tenI aTAlikA e pramANe pUrvavatu. - X - X - aSTAhnikA mahAmahimA pachI zuM thayuM ? * sUtra-61 : aSTAliMkA mahAmahotsava saMpanna thayA bAda te divyacakrarana AyudhagRha zALAthI nIkaLe che, nIkaLIne AkAzamAM patipanna thayuM. te 1000 yakSothI gherAyela hatuM. divya vAdhonI vani ane ninAdathI AkAza vyApta hatuM. te cakaratana vinItA rAjadhAnInI vaccovaccethI nIkaLyuM. nIkaLIne gaMgA mahAnadInA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/61 dakSiNI kinArethI thaIne pUrva dizAmAM mAgadhatIrtha tarapha cAlyu. bharata rAja te divya cakarIne gaMgA mahAnadInA jamaNI kinArAthI thaIne pUrva dizAmAM mAgadha tIrtha tarapha jatuM joI, te harSita ane saMtuSTa yAvat vikasIta hadayI thaI kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM - o devAnupiyo ! jaldI AbhiSekakya hastinane susajja karo, ghoDAhAthI-tha- zreSTha yoddhAthI yukata sataraMgiNI senA taiyAra karo. mArI A AjJA mane pAchI soMpo. kauTuMbika puruSoe paNa tema karyuM. tyArapachI te bharata rAjya nAnagRhe gayo. tyAM jaIne nAnagRhamAM pravezyo. pravezIne mukatAjALa sahita abhirAmaha pUvava yAvat dhavala mahAmela samAna caMdravatu priyadarzana nAnagRhathI nIkaLyo. nIkaLIne azva-hati-thapavaravAhana-bhaTTa caTakara pathakarathI yukta senAthI suzobhita, jyAM bAhya upasthAnazALA hatI. jyAM abhiSekya hastirana hato tyAM Avyo. AvIne aMjanagirinA zikhara samAna gajapati upara te narapati ArUDha thayo. tyAre te bharatAdhipa narendranuM vakSa:sthaLa hArothI vyApta ane suzobhita hatuM. kuMDalathI udhotita mukha, mugaTathI dita mastaka, narasIMha, narapati, narendra, navavRSabha, murata rAja vRSabha samAna, abhyadhika sajadja vamIthI dipyamAnuM, prazasta maMgala zabdothI khavAtA, loka vaDe jaya zabda karAto, zreSTha hastinA skaMdhe beTho. koraMTa mAtranI mALA yukta chatrane dhAraNa karelo, zreSTha zeta cAmara vaDe vIMjhAto, hAra yakSa vaDe saMparivRtta, dhanapati vaizramaNa sadaMza, devarAja Indratulya RhitavAna, vikRta yazavALo gaMgA mahAnadInA dakSiNa kinArethI hajAro gAma, Akara, nagara, kheTa, maDaMba kabUTa, droNamukha, pATaNa, Azrama, saMbadhathI zobhita prajAjanayukta pRdIne jItato Avo, zreSTha ranone bheTamAM grahaNa karato, te divya cakraratnane anusarato evo eka eka yojana paDAva nAMkhato, mAgadhatItha hatuM tyAM Avyo. AvIne mAgadhatIthanI samIpe 1ra yojana lAMbo, nava yojana pahoLo zreSTha nagara samAna vijaya rUMdhAvAra niveza kare che. karIne vartakIrane bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM - o devAnupiyA jaldIthI mAro avAsa ane pauSadhazALA kara karIne mArI AjJA pAchI soMpa. tyAre te vartakIranA bharata rAjAe ema kahetA harSitatuSTa-AnaMdita citta-patimana thaI cAva4 aMjali karI, tahadI karI, AjJAvIne vinayapUrvaka svIkAre che. svIkArIne bharata rAjAno AvAsa ane pauSadhazALA kare che, karAvIne jaldIthI temanI AjJA pAchI sope che. tyAre te bharata rAja abhiSekya hastinathI nIce utaryo, utarIne pauSadhazALAe Avyo, AvIne pauSadhazALAmAM pravezyo. pravezIne pauSadhazALAne pramAjI pramAIna darbhano saMthAro pAtharyo, darbha saMthAre ArUDha thayo, thaIne 2i6/3] jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/ra mAgadhatIthakumAra devane AzrIne aSTamabhakata grahaNa karyo. karIne pauSadhazALAmAM paudhika, brahAcArI, maNi-suvarNano tyAgI, mALA-vaNaka-vilepana rahita, zAmuzalAdi dara mUkIne, darbha saMstArake rahIne ekalo-advitIya amabhakatamAM pratisAgarita thaI vicAravA lAgyo. tyAre te bharatarAjA aThThamabhakta paripUrNa thatAM pauSadhazALAthI bahAra nIkaLyo, nIkaLIne bAhya upasthAnazALAe gayo. jaIne kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM - o devAnupiyo ! jaldIthI aahasti-ra-vara yoddhA yukata cAturaMgiNI senAne sajja karo, cAtuTa Azcaranane sajAvo, ema kahI nAnagRhamAM pravezyo, pravezIne pUrvavat yAvat dhavalamahAmela nIkaLyo cAvatu - X - nIkaLIne aa-haritha-avara vAhana cAvatu senApati, prathitakIrti bAhya upasthAnazALAmAM jyAM cAturghaTa azvaratha che, tyAM AvIne cAturghaTa azvarathamAM beTho. * vivecana-61 - tyArapachI te divya cakarana aSTAhiA mahimA thayA pachI AyughagRha zALAthI nIkaLIne AkAzamAM rahyuM. hajAra yakSa parivRttacakradhanA cauda ratnomAM pratyeka hajAra devathI adhiSThita hoya che tethI. divya guTita zabdanA ninAda sahita zabdo vaDe AkAzane vyApta kare che. vinItA rAjadhAnInA madhyabhAgathI nIkaLe che. nIkaLIne gaMgA mahAnadInA dakSiNa bAjunA kinArAthI * X * atui samudra pAsenA kinArethI. ahIM evo bhAva che ke - vinItAnI samazreNimAM ja gaMgA vahe che ane mAgadhatIrtha sthAnamAM pUrva samudramAM praveze che. A paNa mAgadhatIrthane sAdhavAnI IcchAthI pUrva dizAmAM javA mATe anu nadI kinAre jAya che. te kinAro dakSiNa dizAvartIpaNAthI dAkSiNAya ema kahevAya che. tethI dakSiNanA kinArethI pUrva dizAmAM mAgadhatIthabhimukha cAlyuM, ema paNa hoya. A prayANanA pahelA divase jeTalAM kSetrane atikramIne rahyuM, teTalAM yojanane jaNAve che - te pramANAMgula niSpannatAthI bharata cakInA rUMdhAvArane svazaktithI ja nihi che. bIjA kahe che divyazaktithI nirvahe che. pachI zuM thayuM, te kahe che - te utArtha che. zuM kahyuM ? devAnupiyo ! jaldIthI abhiSeka yogya hastiratna-pahatI, sajaja karo. allAdi caturaMgiNI -x - senAne sajja karo cAvatu zabdathI - "bharata rAjA dvArA ema kahevAtA harSita, saMtuSTa, AnaMdita cita thayA" ema grahaNa karavuM. svIkAra sUNa mizra AjJAsUtra spaSTa che. bharata digyAmA javAnI IcchAthI je vidhi kare che, te kahe che - nAnasUtra pUrvavatu. azva, hAthI, ratha, pravara vAhano, yoddhA-temano vistAra chaMda, * x * tenAthI vyApta senAnI sAthe cAvyo, vikhyAta kIrti bharad, jayAM bAhya upasthAnazALA che, jyAM bAhya upasthAna zALA che, jyAM AbhiSekaya hastiratna che, tyAM Ave che,
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/61 36 jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 AvIne aMjanagirinA nitaMbabhAganI samIpa eTalA pramANa uccavaNI, gajapati upara narapati ArUDha thayo. ArUDha thaIne kevI RddhithI cakarana vaDe dekhADAtAM sthAne jAya che ? te kahe che - tyAre te bharatotrapati, te bharatAdhipa deva paNa che, tethI narendra, prastAvathI vRSabhama evo cakI. *x * hAravirAjitAdi purvavatu sUrapaNAthI narasiMha, svAmItvathI narapati, parama aizvarya yogathI narendra, svIkRta kRtyanAbhAranA nivahikapaNAthI naravRSabha, vaMtarAdino devamarata, tenA rAjA-sabrihitAdi Indra, temanI madhye mukhya saudharmendrAdi samAna. abhyadhika jitejalamIthI dIpato, prazasta maMgala sUcaka vayana vaDe karIne baMdi vaDe khavAto. - X - hatinA skaMdhane pAmelo.... | konI sAthe ? koraMTa puSpanI mALA sahita chatra vaDe dhAraNa karAyelo. arthAt jyAre rAjA hAthInA skaMdha upara hoya, tyAre chatra paNa hAthInA skaMdha upara hoya tema dhAraNa karAya che anyathA chatra dhAraNa karavuM asaMgata che. e rIte zveta cAmaro vaDe vIMjhAto. - x * adhikArya prastAvanA arthapaNAthI A yakSa-deva vizeSanI hajAro saMkhyAthI parivarela. kemake cakInA zarIrane ra000 vyaMtaradeve adhiThita karela hoya che. - vaizramaNa samAna dhanapati, cAmarapati samAna addhi vaDe, vistRta kItivAnuM, gaMgA mahAnadInA dAkSiNAtya kinArAnA - x * grAma, Akara Adi-pUrva pahelAM ArAnA varNanamAM yugala varNanAdhikAramAM kahelAM varUpanA hajAro vaDe zobhita, temAM vasavAnI bahulatAthI bharata bhUminA nirbhayapaNe rahelA pRthvI Azrita loko jemAM che, temAM A rAjAnA prajApriyatnathI - x-x- evA prakAranI pRthvIno jaya karato-karato, * temAM ati adhika vasavA vaDe svavazamAM karatAM-karato. atyaMta utkRSTa rano - te te jAtipradhAna vastu, AjJAne vazavartI karato te-te dezanA adhipati vaDe upahArarUpe apAtA grahaNa karato - karato. te divya cakarananI pAchaLa jato atu cakaranagati aMkita mArge cAlato, cAra gAurUpa eka yojanA mArge raheto-raheto arthAta vizrAma karato-karato arthAt eka vizrAma, pachI yojana jaIne pharI vizrAma leto, mAgaghatIrthe Ave che. mAgadhatIrthe AvIne zuM kare che ? mAgadhatIrthe AvIne tenAthI bahu dUra nahIM tema baha nIkaTa nahIM, tevA sthAne bAra yojana lAMbI, nava yojana pahoLI zreSTha nagara samAna vijayayukta rUMdhAvAra - chAvaNInI sthApanA kare che, karIne vadhakirana-sutAra mukhyane bolAve che, bolAvIne e pramANe kahyuM ke - devAnupiya! jaladIthI mArA mATe AvAsa ane pauSadhazALA karo. temAM pauSadha-paryadine karavAnuM tapa upavAsAdi, tenA mATenI zALA-gRhavizeSa, tene karIne mArI AjJA pAchI soMpo. * * * have bharata zuM kare che? te kahe che - pachI te bharata rAjA AbhiSekakya hastitvathI utare che, utarIne jyAM pauSadhazALA che, tyAM jAya che, jaIne pauSadhazALAmAM praveze che, pravezIne pauSadhazALA pramArje che, pramAjIne darbhasaMskAraka pAthare che, pAtharIne darbha saMcArA upara bese che, besIne mAgaghatIrthakumAra devane sAdhavAne mATe athavA te devane AzrIne ama bhakta arthAt traNa upavAsa kare che. aSTamabhakta eTale - coka dinamAM be vakhatanA bhojana aucityathI traNa divasanA cha bhojana tathA AgalA pAchalA divasanI eka-eka bhojanano tyAga, e rIte bhojana jemAM grahaNa thAya che. AnA vaDe AhAra pauSadha kahyo, pauSadhazALAmAM grahaNa karIne pauSadhika-pauSadhavALo thayo. ahIM pauSadha eTale abhimata devatAne sAdhavAne mATe vratavizeSa abhigraha artha karavo, paNa agiyAramAM vrata svarUpa nahIM, kemake sAMsArika kAryanI vicAraNA anaucita che. [zaMkA agiyAramuM vrata ucita nathI, to brahmacaryAdi anuSThAna sUramAM kema kahyuM ? aihika arthanI siddhi paNa saMvara anuSThAnapUrvaka ja thAya che, tevo upAyopeyI bhAva darzAvavA mATe kahyuM, abhayakumArAdinI mAphaka jANavuM. tethI ja parama jAgaka puNya prakRtika saMkalpa mAgathI devane sAdhavAnA siddha nidAyanI sAdhana IcchA jANI jina-cakI atisAtAnA udayavALA kaTAdimAM aDhamAdi karatAM nathI, paraMtu mAgadhatithadhipAdi devane hRdayamAM dhAraNa karatAM teo bheTayuM laI jaldIthI sevA kAyarthei upasthita thAya che. e vAta zrI hemacaMdrasUrijIe zAMtinAtha cAritramAM paNa karela che. * X - X - X - ItyAdi. jo ke zramaNyamAM jagatu guru durviSaha parISahone temanA karma kSayArthe sahana kare che, AnA dvArA sAdhammacI pauSadhazabda pravRtti paNa che je rIte A pauSadhavata vaDe sAghasyuM che, te rIte kahe che - brahmacArI arthAt maithunanA tyAgI, AnA vaDe brahmacarya pauSadha kahyo. maNi-suvarNamaya AbharaNanA tyAgI, jemAMthI mALI-vakavilepana cAlyA gayela che te. ahIM varNaka-caMdana. A be pado vaDe zarIra saMkAra pauSada kahyo. hAthathI kSarikAdi muzaLa choDI dIdhela che tevo, AnA vaDe ISTa devatA ciMtanarUpa eka vyApAra choDIne bIjA vyApAratyAgarUpa pauSadha kahyo. a - AMtara vyakta rAgAdi sahAya sivAya, matIya - tevA prakAre padAti AdinI sahAya thakI rahita. aThThama tapane pAlana karatAM rahyA. pachI bharatarAjA aThThama tapa paripUrNa thatAM - x * pauSadhazALAthI nIkaLe che. nIkaLIne bAhya upasthAna zALAmAM Ave che. AvIne kauTuMbika puruSone bolAve che. bolAvIne A pramANe kahyuM - o devAnupiyo ! jaldIthI azvAdiyukta caturaMgiNI senAne sajja karo. tenI cAre bAja ekaika dizAmAM ghaMTA, chamikA hoya tevo azaratha goThavo. arthAt azva vaDe vahanIya ratha niyojo. - x * AnA vaDe sAMjhAmikaracava kahyuM. te sajja karo - 4 - tyArapachI snAnagRhamAM praveze che, pravezIne muktAjALa vaDe suMdara snAnagRhamAM ItyAdi pUrvavata. * x * cAvatu nAnagRhathI nIkaLe che. nIkaLIne azva, hAthI, ratha, pravara vAhana, yoddhAno samUha Adi * x- pUrvavatuM. ahIM pauSadha pUrNa thatAM mAgadhatIrthe javAne mATe bharatanuM je snAna kahyuM, te uttakALa bhAvi balikamadi mATe jANavuM. e vAta hemacaMdrasUrijI AdinAtha castrimAM paNa kare che. * x * ahIM sUtramAM na kahyuM hovA chatAM "balikama'' samajI levuM. have snAnAdi bAda bharata zuM kare che? te kahe che -
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/62 thI 60 * sUga-62 thI 63 - 6i tyAre te bharata rAjA cAturghaTa azvarathamAM ArUDha thayA pachI Aa, hAthI, ratha, pavarasyoddhAyukata senAthI gherAyelo, moTA-moTA yoddhAonA samUhachaMdathI parivarelo, cakarana dvArA dekhADelA mArge cAlato hato. aneka zreSTha hajAro rAja tenI pAchaLa cAlatA hatA. temanA utkRSTa moTA siMhanAdanA kalakala zabadothI jANe vAyu vaDe prasubhita mahAsAgara garjato hoya tema jaNAtuM hatuM. pUrva dizAbhimukha mAgadhAtIthiI lavaNasamudranuM avagAhana karyuM yAvata rathanA paiDA bhInA thayA. tyAre bharata rAjAe ghoDAne rokyA, rokIne rathane sthApyo. pachI dhanuSa uThAvyuM. tyAre te dhanuSa turaMtanA nIkaLela bAlacaMdra ane IndradhanuSa samAna, utUTa gavayukta maisAnA sudaDha saghana zRMgamAphaka nichidra hatuM. teno pRSTha bhAga uttama nAga, mahilavRMga zreSTha kokli, bhamara samudAya tathA nIlasardeza ujjavala kALI kAMtithI yukata tejathI javalyamAna ane nirmaLa hatuM. nipuNa zilpI dvArA camakAvAyela, dedIpyamAna maNi ane ranonI ghaTInA samUhathI pariveSTita hato. vijaLI mAphaka jhagamagAtA kiraNothI yukata suvarNa paribaddha tA cihayukata hatuM. dara tathA malaya parvatanA zikhare rahenArA siMhanI kesara, cAmarabhAla, ardhacaMdrAkAra baMdha yukata, kALA-lIlA-lAla-pILAsapheda snAyunI pratyaMcAthI hRddha, zatrunA jIvanano ta karanAra, caMcaLa jIvAyukta dhanuNane te rAjAe uThAvyuM. upara bhANa caDAvyuM. te bANanI baMne koTio uttama vajanI banela hatI, tenuM mukha vaja mAphaka abhedha hatuM, tenI pUMcha suvaramAM jaDela caMdrakAMtAdi maNI ane ranothI susajja hatI, tenA upara aneka maNI ane ratno dvArA suMdara rAja bharananuM nAma aMkita hatuM. bharata vaizAkhI saMsthAne rahI, bANane kAna sudhI kheMcI, A vacano kahyuM - [G] sAMbhaLo, bahirbhAgamAM adhiSThita nAgakumAru, suvarNakumArAdi je devo tamone huM praNAma karuM chuM. 6i4] sAMbhaLo, aMtabhagimAM rahelA je nAgakumAra, suvarNakumAradi devo sarve mArA viSayavAsI thAo. * - * ema karIne bANa pheMkyu. 65] akhADAmAM utarato malla jema kamara bAMdhela hoya che, tenI jema bharate yuddhocitta vasa baMdha dvArA potAnI kamara bAMdhI. tenuM kauzayava havAthI phakatuM evuM ghaNuM suMdara lAgatuM hatuM. [66] vicitra uttama dhanuSa dhAraNa karela te sAkSAt Indra mAphaka suzobhita lAgato hato, vidhutvavatu dedIpyamAna hato, paMcamInA caMdra mAphaka zobhita che mahAdhanuSa rAjAnA vijayodhata DAbA hAthamAM camakatuM hatuM. 6] tyAre rAja bharata dvArA choDAyela te bANa turata ja bAra yojanA sudhI jaIne mAgadhatInA adhipati devanA bhavanamAM paDyuM. tyAre te mAgadha tIyadhipati deve jevuM bANAne potAnA bhavanamAM paDatuM joyuM ke turaMta krodhathI 38 jaMbUDhIpaprAptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/ra lAla roSayukata, komaviSTa, pracaMDa ane krodhAgnithI uddipta thaI gayo. kapALa traNa saLa pADI, bhrakuTI tANIne bolyo - are A koNa apArthitano prArthaka, duraMta prAMta lakSaNa, hInayuja caudazIyo, hI-zI parivarjita che, je mArI AvI AvA svarUpanI divya devaRhita, divya devadhati, divya devAnabhAva vadha-prApta-abisamanvAgata upara prahAra karato motathI paNa na Darato, mArA bhavanamAM bANa pheMke che ? ' ema kahIne te potAnA siMhAsanethI ubho thayo ane jyAM te nAmAMkita bANa paDeluM, tyAM Avyo. AvIne bANa uThAvyuM, nAmAMkana joyuM. joIne tene Avo abhyArthita-ciMtita-prArthita-manogata saMkalpa utpanna thayo ke - are ! nize, jaMbUdvIpa hIpanA bharata kSetramAM bharata nAme cAturaMta cakravartI rAja utpanna thayo che. atIta-vamAna-bhAvi mAgadhatIrtha kumAra devono e AcAra che ke rAjAne upahAra bheTa kare, to huM paNa jauM ane bharata rAjAne bheMTaNuM ghara.. ema vicArIne teNe hAra, mugaTa, kuMDala, kaTaka, kaDA, kuTita, vastra, anyonya vividha alaMkAra, bharatanA nAmanuM aMkita bANa ane mAgadhatInuM jaLa lIdhuM. laIne utkRSTa-varita-capala-jayana-sIMha jevI-zag-uddhata-divya devagatithI cAlato cAlato bharata rAjA pAse Avyo. AvIne AkAzamAM sthita thaI, nAnI ghaMTikAyukata, paMcaraMgI pravara vastra dhAraNa karI, be hAtha joDI, daza nakha bhegA karI yAvata mastake aMjali karI, bharata rAjAne jaya-vijayathI vadhAvIne bolyo - Apa devAnupiyae pUrva dizAmAM mAgadha tIrtha sudhI samasta bharatone jItI lIdhuM che. huM Ape jItela dezano nivAsI chuM. huM Apa devAnupiyano AjJAvata sevaka chuM. Apano pUrvadizAno tapAla chuM. Apa mAruM A AvA prakAranuM prItidAna che, ema kahIne hAra, mugaTa, kuMDala, kaTaka yAvat mAgadha tirthodakano svIkAra karo. tyAre bharata rAjae mAdadhatI kiMmara devanA evA prakAranA prItidAnano svIkAra karyo. svIkArIne mAgavatIkumAra devane sahakArIsanmAnIne vidAya ApI. tyArapachI te bharata rAjae rathane pAcho pheravyo. phrevIne mAgavatIthathI lavaNasamudrathI pAcho pharyo - pAcho pharIne jyAM vijaya rUMdhAvAra nivezamAM jyAM bAhya upasthAnazALA hatI, tyAM Avyo. AvIne aaono nigraha karyo karIne rathane ubho rAkhyo, thathI utaryo. utarIne jyAM snAnagRha che tyAM Avyo, nAnagRhamAM pravezyo, cAvatu caMdravat priyadarzana narapati nAnagRhathI bahAra nIkaLyo. tyArapachI bhojanamaMDape gayo, jaIne bhojanamaMDapamAM zreSTha sukhAsane beTho, aThThamatapanuM pAraNuM karyuM. karIne bhojanamaMDapathI nIkaLyo nIkaLIne bAhA upasthAnazALAmAM sIMhAsana pAse Avyo. AvIne zreSTha sahAsane pUvAbhimukha
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ /62 thI 60 39 so beTho. besIne aDhAra zreNI-prazreNI janone bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM - o devAnupiyo ! jaldIthI utsuka, ukara yAvat mAgadhatIkumAra devane AalIne ATha divasIya mahAmahimA karo. karIne mArI A AjJAne pAchI soMpo. tyAre te aDhAra zreNI-prazreNIjana bharata rAjAe Ama kahetA harSita thayA cAvata mahAmahimA karIne temanI aA pAchI soMpI. tyArapachI te divya cakarana, ke jenA tuMba vajamaya hatA. ArAo lohitAkSamaya hatA, nemi jAMbUnadamaya hatI, vividha maNIyukta aMdarano paridhibhAga hato, maNi-motInA jALathI vibhUSita hato, naMdIghoSa sahita, vaMtikAsahita, te divyapabhAva-madhyAhunA sUryamaMDala sardeza tejayukata vividha maNi ane ranonI ghaTikAnA jalathI vIMTAyela, sarvaRtuka sugaMdhI kusumanI mAlyadAmathI yukta, AkAzamAM avasthita, hajArayA vaDe saparivRtta, divyabuTivanA zAdonA ninAdathI bharatalane bAta karatA hoya tevuM, sudarzana nAmathI hatuM. te rAja bharatanuM te prathama carana zastrAgArathI nIkaLI dakSiNa-pazcimamAM varadAmatIrtha tarapha cAlyuM. * vivecana-62 thI 67 : tyAre te bharata rAjA caturghaTa azvastha ArUDha thaIne zva, hAthI Adi yukata thatu senA sAthe saMparivarIne mahAbhaTo caDaga-vistAravALA, pahagara-samUha, temanuM je vRMda-samUha arthAt vistAravALo samUha. tenAthI parivarIne cakarane dekhADelA mArge aneka hajAro mugaTabaddha rAjA vaDe anugamata karato, mahA AnaMdatvani, sIMhanAda, avyakta zabdonA kalakalano je sva, tenA vaDe mahAvAyunA vazathI ukallola evo je mahAsamudra teno sva prApta thato hoya tevA dizAmaMDala te karato pUrva dizAbhimukha mAgadha nAmaka tIrthathI lavaNasamudramAM praveze che. keTalo avagAhe che ? te rathanA kUpa-racanA avayavo bhInA thAya, tethI ja sUtranA baLathI bIje AnA nIkaTarU5 rAyakanI nAbhi samAna avayavanI vivakSA kare che. * x x* pachI bharata rAjA ghoDAno nigraha kare che. ahIM be azva evuM dvivacana sUkAIthI siddha che chatAM varadAma sUtramAM cAra ghoDA kahevAyA che, tethI bahuvacananI vyAkhyA karavI. ghoDAne rokIne rathane ubho rAkhe che, rAkhIne dhanune sparze che, have jevA dhanuSane spazya, tevA dhanunuM varNana kare che - te pachI - dhanune sparzI pachI, te narapati have kahevAnAra vacano bolyo. dhanuSya grahaNa karIne, kevuM ghary ? turaMtano ugela je zukalapakSanI bIjano caMdra, utasatramAM je paMcamInA caMdranI upamA che, te Aropita guNanI ati vakatA jaNAvavA mATe che. IndradhanuSa vakratAthI tenI samAna che. darSita-baMne samAnAryathI atizayavAcakavathI saMjAta daUtizaya, je pradhAna mahiSa, tenA daiDha-nibiDapudgala niSag, tethI ja dhana-nichidra je zRMgANa, tenA vaDe cita sAra temAM suravara - zreSTha bhujA, pravaragavala-zreSTha mahiSazRMga, pravaparabhUta-zreSTha kokila, bhramarakula-madhukara samUha, nIla-gulikA e badhAMnI jema kALI kAMtivALo, jaMbUdvIpajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/ra teja vaDe baLato, nirmaLa pRSThabhAga jeno che te, tathA nipuNa zithI vaDe ujjavAlita, dedIpyamAna maNirana ghaMTikAnI je jALa, tenA vaDe veSTita, tathA vidhutunI mAphaka taraNa kiraNo jenA che, e prakAre tapanIyanA saMbaMdhI baddha lAMchana jemAM che te. dardara ane malaya nAmanA je parvata, tenA je zikharo, te saMbaMdhI je kesarA-siMhanA skaMdhanA keza, camaranA puMchaDAnA vALa, ukta baMne parvatanA ati suMdaravathI A baMnenuM upAdAna karela che. khaMDacaMdranA pratibiMba cagarUpa AvA cihno jemAM che te, je dhanuSamAM siMha kesarA baMdhAya che, te mahAzara, evA zauryane jaNAvavA A vizeSaNa che. camaravALa baMdhana - zobhAnA atizayane mATe che. kALA vagere varNanA je snAyuo tenA vaDe baddha jIvA-pratyaMyA jevI che te. zatrunA jIvitano aMta karanAra. arthAt AmAMthI choDAyela bANa avazya muno jaya kare. 'vananIva' e vizoSaNanI vyAkhyA chaTTA aMgamAM zrI abhayadevasUrie karI nathI, mATe ahIM paNa karatAM nathI. paNa jaMbUdvIpa prajJapti mAdazamAM vyAkhyA karelI joIne tenA TaMkAra karaNarUpa ghana - caMcaLa jIvA evI vyAkhyA karI che. pharI zuM karIne? te kahe che - bANa laIne, tene vizeSathI kahe che - zreSTha vajamaya koTI-cheDA jevA che te. zreSThavavat abhedhatvathI abhaMgura mukha vibhAga bhalIrUpa jenuM che ke, kAMcana baddha caMdrakAMtAdi maNi, suvarNabaddha karyetanAdi rajano jenA pradeza vizeSamAM che, te nirmaLapaNAthI ghauta dhanuSThone abhimata, nipuNazithI vaDe nirmita jeno pRSThabhAga che te, aneka maNiratno vaDe vividha prakAre suviracita, potAnA nAmanI varNa paMktirUpa che te. vaLI kaI rIte ? te kahe che - vaizAkha nAmaka pAda nyAsa vizeSa rUpe rahIne * samahata pramANa be pagano vistAra karIne, kUTalakSyamano vedha karavo. pharI paNa zuM karIne ? te kahe che - tIrane prayatnapUrvaka kAna sudhI kheMcIne. A vacano kahyA * x * vI - satya ati jevo Azaya che, tema kahuM chuM athavA thiI - saMbodhana arthamAM che. tame sAMbhaLo. meM prayojela bANanA vayAbhAge je adhiSThAyaka devo-vacAne DhAdi karanArA che, te koNa che ? nAga, asura, garuDakumAra devo. temane vize huM namaskAra karuM chuM. ahIM namI ane prApatAna e punarvacana bhaktinA atizayane jaNAvavA mATe che. AnA vaDe bANanA prayogane mATe sahAyakad bAhAbhAgavAsI devonuM saMbodhana kahela che. have atyaMtara bhAgavartI devone saMbodhanane mATe kahe che - atyaMtara - bANanA garbha bhAgamAM je adhiSThAyaka - tene DhAdi karanArA che tene ahIM saMbodhe che, te badhAM devo mArA dezavAsI. - X... A vayana-A badhAM devo mArI AjJAvazavadavathI mArA ISTa bANa prayogane sAhAya karaze, evo Azaya che. * * * * * | [zaMkA] A devo AjJAvazavartI che, to namaskAryava upayukta nathI, simAdhAna kSatriyone zastranA namaskAryava cakarananI jema vyavahAradarzanathI che. tethI tenA adhiSThAtAne paNa sva abhimata kRtyanA sAdhakapaNAthI namaskAryava anupayukata
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ /62 thI 60 nathI. ema karI bANa mUke che. have bharatanA A prastAva varNana mATe be padha kahe che - malakacachabaMdha vaDe * yuddhocita vastra baMdha vizeSa, jeno madhya bhAga subaddha che te, samudra vAtathI uAipta zobhatA vastra vizeSa jenA che te, AzcaryakArI zreSTha dhanuSa vaDe zobhe che, te bharata. Indra samAna sAkSAt pUrvokta svarUpa mahAcApa caMcala thatAM athatu kAMti jhAta karanAWI, Aropita guNatvathI paMcamInA caMdranI upamAthI zobhe che. naspatinA DAbA hAthamAM, te mAgadhatIrthane sAdhavAmAM. - pachI te bANa bharata rAjAe choDyuM, tyAre jaldIthI bAra yojana jaIne mAgadha tIrthAdhipati devanA bhavanAM paDyuM. tyAre zuM thayuM te kahe che - tyAre te mAgadhapati deve potAnA bhavanamAM bANane paDela joIne jaldI krodhanA udayathI mUDha thayo arthAt kopano cila pragaTa thayA, krodha udita thayo. cAMDikya utpamAM thayuM - raudrarUpa pragaTyuM. kopano udaya vadhyo. krodhAgni vaDe baLato evo athavA A zabdo yokArjika che, te kopanA prakarSanI pratipAdanAceM kahela che. traNa vAkya-prakopathI usthita lalATanI rekhA jenI che te. kopathI vikRta bhU rU5 kare che. saMtarIne ema kahe che - koNa ajJAtakulazIla sahajatvathI anirdiSTa nAmaka - X - X * A bANa prayojanAra, apArjita-koIpaNa amanoracanA prastAvathI maraNano abhilASI, je mArI sAthe yuddha karavA Icche che, te maravAno ja che. te dukhAvasAta tuccha lakSaNavALo, puNyamAM hIna ane caudaze janmela, temAM caudaza kharekhara tithi - janmane Azrita puNyapavitra-zubha thAya che, te pUrNa atyaMta bhAgyavAnuM janma vALo thAya. e rIte ahIM AkozatA kahela che. kyAMka "bhinnapujJa cAusa" kahe che. temAM bhinna-patithinA saMgamathI bhedane prApta je punya caudaza, temAM janmela, lajjA ane zobhA vaDe rahita, A pratyakSa anubhavAtA, AvA svarUpanA - je samayAMtaramAM bhaMguratAdi rUpAMtarane na pAmatAM, te svargamAM saMbhava je pradhAna evI devonI Rddhi tene, ema sarva jANavuM. vizeSa e ke - dhati-dIpti, zarIra-AmaraNAdi saMpatti athavA tenI yutiISTa parivAra di saMyogarUpa, divya-pradhAna devAnubhAva vaDe - bhAgya mahimAthI athavA divya-deva saMbadhI anubhAva vaDe - aciMtya vaikriyAdi karaNa mahimA vaDe, labdhajamAMtara arjita, prApta - ahIM upasthita, abhisamanvAgata - bhogyatAne pAmela - x * x * Adi karIne siMhAsanathI ubho thAya che. ubho thaIne je kartavya che te kahe che - jyAM te nAmarUpa akhaMDita cihna che, te nAmAMka. evA prakAre bANa tyAM [choDe che) jAya che. te nAmAhatAMka bANane grahaNa kare che, pachI varNAnupUrvakamathI vAMce che, te vAMcatA teno AvA svarUpe AtmaviSayaka saMkalpa thayo. saMkalpa be bhede che - dayAnAtmaka ane ciMtAmaka, temAM pahelo sthira adhyavasAya lakSaNa, tevA prakAre deDha saMhanAnAdi guNayukta che, bIjo cala adhyavasAya lakSaNa che. te bemAM A ciMtArUpa, citanA anavasthitavaNI che te anabhilASAtmaka paNa hoya, tethI kahe che - prArthanAviSaya 42 jaMbUlIpajJaptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/2 che, A mArA manoratha che. te manamAM ja che paNa bahAra vayana vaDe prakAzita nathI, saMtA upajyo. te ja kahe che - - X - X - jaMbUdvIpa hIpanA bharata kSetramAM bharata nAme cAturaMta cakravartI rAja thayo che, tethI atIta-vamAna-anAgata mAMgadha tIrthAdhipatikumArano e AcAra che, ahIM nAgakumAranA jAtIyavathI kumArapadanuM vAcya che, te nAme devono rAjA - naradevane bheTazuM karavAne tyAM jaIza, huM paNa bharata rAjAne upasthAnika karuM. ema manamAM vicArI potAnI gaDaddhine jue che. pachI zuM kare che ? hAra Adi joIne - x * bANa bharatane pAchuM ApavAne mATe * * * * * tathA te mAgagha tIrthodaka ane rAjyAbhiSeka upayogI badhuM grahaNa karIne. tyArapachI zuM kare che ? te laIne divya covI devagatithI Adi cAlyo, te pUrvavatu. vizeSa e ke - siMhagati samAna kemake atimahatuM baLathI AraMbhela che. je pUrva RSabhadevanA nirvANa kalyANa adhikAramAM gati AlApaka kathanamAM kahela che, ahIM tenuM kathana vistAracI che, te sUtrakAranI pravRttinI vicitratA che. ' jayAM bharata rAjA che, tyAM jAya che, jaIne AkAzamAM rahI, kemake devo bhUmi para paga mUkatA nathI. kSadra ghaMTikA sAthe rahela paMcavarSI zreSTha vo vidhipUrvaka paherela che. arthAt je rIte paMcavarNI vastro paherelA che, te rIte laghughaMTikA paNa jANavI. ahIM ghaMTikAnA grahaNathI tenA naTAdi yogya veSadhAritva darzAvavA vaDe tenI bharata pratye pragADhabhaktine jaNAvI che. athavA ghaMTikAthI utpanna zabda vaDe sarvajana samakSa "huM sevaka chuM" paNa pragaTa nathI tema jaNAvavAne tenA sahita Avyo. athavA ghaTikA baddha, te baMdha zobhAnA atizayane mATe che. be hAtha joDI daza nakha bhegA karI mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne bharata rAjAne jaya ane vijaya vaDe vadhAve che. vadhAvIne Ama kahyuM - AjJAvaza thaI bolyo devAnupriya - vaMdhapAda vaDe saMpUrNapaNAthI kevaLajJAna samAna bharatogane pUrvamAM mAgadhatIrtha sudhI, tethI huM Apano dezavAsI chuM, tethI kahe che ke - Apano AjJAvartI dAsa - sevaka chuM. huM Apano pUrva dizA saMbaMdhI ApanA Adezya deza saMbaMdhI upadravothI rakSaNa karIza tethI tapAla chuM arthAt pUrva dizAnA dezanA lokonuM devAdikRta samasta upadrava nivAraka chuM. - x * x * to he devAnupiyA mAruM A lAvela AvA svarUpanuM pratyakSa anubhavAtuM saMtoSadAna - bheMTaNuM svIkAro. ema karIne hArAdinuM bhaMTaNuM karyuM. tyArapachI te bharatarAjA mAgadhatIrthakumAra devanA AvA svarUpanA prItidAnane tenI prIti utpAdana mATe lobharahita grahaNa kare che. karIne mAgadhatIcakumAra devane vAdi vaDe sakArI, ucita pratipatti vaDe sanmAnI, svasthAne javAne mATe anumati ApI. have tenuM uttara kavi kahe che - tyArapachI bharata rAjAe rathane bhastotra abhimukha karyo. karIne mAgadhatIrthathI lavaNa samudrathI prati avatare che. avatarIne
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ /2 thI 3 44 jyAM vijaya rUMdhAvAra niveza che, jyAM bAhya upasyAnazALA che, tyAM Ave che, AvIne ghoDAne roke che, rokIne rathane ubho rAkhe che. ubho rAkhIne rathayI utare che, utarIne jyAM snAnagRha che, tyAM Ave che. tyAM AvIne nAnagRhamAM praveze che, pravezIne yAvatu saMpUrNa jJAna lAyaka kahevo te pUrvavatuM. rAja nAnagRhasthI nIkaLe che, nIkaLIne jyAM bhojanamaMDapa che, tyAM Ave che. AvIne bhojanamaMDapamAM sukhAsane beTho. aDhamabhakatane pAre che. pArIne bojana maMDapacI nIkaLe che. nIkaLIne bAhya upasthAnazALAmAM jyAM siMhAsana che, tyAM Ave che. AvIne siMhAsane pUrvAbhimukha beTho, besIne aDhAra zreNi-prazreNine bolAve che. bolAvIne A pramANe kahyuM. sUtramAM ahIM 'cAvata' zabda lipi pramAdathI Avela che. kemake saMgrAhaka padano abhAva che. have zuM kahe che? pUrvavata. je rIte rAjAnI AjJA lokoe dhAraNa karI, te vyakta che. pachI mAgadhatIrthakumAra deva vijaya aTAhnikA mahAmahimA pachI cakarana kaI rIte ane kyAM saMcaryuM te kahe che - tyArapachI te divya cakarana vajamaya tuMba-ArAnuM niveza sthAna jemAM che te. lohitAkSa ranamaya ArA jemAM che te, pItasuvarNamaya dhArA jemAM che te, nAnAmaNimaya aMta, kSaraprarUpa sthAla - aMta paridhi rU5 vaDe parigata che te. maNi ane motInI jALa vaDe bhUSita che. naMdi-bhaMbhA, mRdaMgAdi bAra prakAre vAjiMtra samudAya, teno ghoSa, tenI sAthe rahela je che te. laghu ghaMTikA sahita, 'divya' e vizeSaNa pUrve kahyA chatAM prazastatAnA atizayane jaNAvavA mATe pharI vacana noMdhyuM che. teNa sUryamaMDala samAna vividha maNiratna ghaMTikA jALa vaDe cotaraphathI vyApta che. * * * * * naspati - cakI, prathama - sarvaranomAM pradhAna, tenA mukhyatvathI vairI vijayamAM sarvatra amogha zaktitvathI cakarad. - x - mAgaghatIrthakumAra devanA aTAlikA mahAmahimA puro thatAM AyughagRha zALAthI nIkaLe che, nIkaLIne tainatya dizAmAM varadAma tIrtha sanmukha cAle che. ahIM evuM kahe che ke - zuddha pUrva sthitathI zuddha dakSiNavartI varadAmatIrge cAlyo. cAlatA AgneyI vidizAmAM jAya che. tyAM vaka mArga hovAthI ema kahyuM che. - x - A je cakarananuM pUrvathI dakSiNa dizAmAM gamana, te sRSTi kramathI digvijayanI sAdhanArthe che - * sUpl-68 : tyArapachI te bharata rAja te divya caranane dakSiNa-pazcimamAM varadAmatIthI tarapha jatuM jue che, joIne harSita-saMtuSTa thayo. kauTuMbika pakSone bolAvyA. bolAvIne kahyuM - o devAnupiyo ! jaldIthI ghoDA-hAthI-ra-reSTha yoddhAyukata cAturaMgiNI senA sajAvo. abhiSekya hastina taiyAra karo. ema kahIne snAnagRhamAM praveze che. tyArapachI pUrvanA kramathI cAvata ta mahAmedhavat nIkaLyo. rAvatuM zeta zreSTha cAmaro vaDe vIjhAto-vIjhAto, potAnA hAthamAM uttama DhAla rAkhI, zreSTha jaMbUdvIpajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/ra kamarabaMdha bAMdhI, uttama kavaca bAMdhela hoya tevA hajAro yoddhAthI te pagita hato. zreSTha uwta mugaTa, kuMDala, patAkA, nAnI patAkA, davA, vaijayaMtI, cAlatI cAmara, chatrathI dhakAra chavAyo hato. Asi, kSepaNI, khaga, cApa, nArAya, kaNaka, katAnI, phUla, lAThI, bhiMdIpAla, vAMsanA dhanuSa, turIra, zara Adi zaothI je kALA-nIlA-lAla-pILA-ksapheda varNanA seMkaDo cilothI yukta hatA. te bhAne ThokatA, siMhanAda karatA, yoddhA bhad rAjAnI sAthe cAlatA hatA. ghoDA haNahaNatA hatA, hAthI siMdhADatA hatA, lAkho rathonA cAlavAno vini, cAbukono avAja, bhaMbhA-kauraMbha-vINA-kharamukhI-mukuMda-zakhikA-parilIvaccaka-parivAdinI-daMsa-veNa-vipaMcI-mahatI-kacchapI-saraMgI-karatAla-kAMsyatAlahastatADana AdithI utpanna vipula dhvani-pratidhvanithI samagra pUrNa thatuM hatuM. e badhAMnI vacce rAza bharata potAnI cAturaMgiNI senA tathA vibhinna vAhanothI yukata hajAro yakSothI parivarelo kubera samAna RddhivAnuM tathA potAnI RddhithI Indra jevo aizvaryazALI lAgato hato. te grAma, Akara, nagara, kheDa, kaTi Adi pUrvavata yAvat vijaya aMdhAvAra niveza kare che. karIne vakI ratanane bolAvIne pramANe kahyuM - o devAnupiya! jaldIthI mArA AvAsa ane pauSadhazALAne karo. mArI A AjJAne pAchI Apo. * vivecana-68 : tyArapachI te bharatarAjAe te divya cakraratnane dakSiNa-pazcima dizAmAM varadAma tIrtha abhimukha jatuM joyuM. joIne harSita-saMtuSTa thayo, ItyAdi pUrvavatu. kauTuMbika puraSone bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM - jaldIthI Adi pUrve kahela che. ahIM lAghavArthe atideza vAkya kahe che - pUrvokta snAnAdhikAra sUtra paripATIthI tyAM sudhI kahevuM, jyAM sudhI "zveta mahAmeghathI nIkaLyo" ItyAdi nigamana sUga che. tyArapachI zeta zreSTha cAmara vaDe vAto sudhI rAjahakti upara beTho sUdhI sUjha kahevuM. have jevo bharata varadAma tIrthe pahoMcyo, je rIte tyAM kaMdhAvAra niveza kare che, te rIte kahe che, ahIM sUtramAM be vAkya che, temAM Adi vAkya pUrvavatu, bAkIno atidezapadathI sUcita graMthamAM - "jyAM varadAma tIrtha che tyAM Ave che." - X - bIjA vAkyamAM vijaya rUMdhAvAra niveza kare che. zuM lakSaNa che ? te kahe che - 'mA' - hAthamAM pAzita varakalaka-pradhAna kheTaka jenA vaDe che te tathA pravara parika-pragADha. gArikA baMdha ane khaTaka jemAM che te, phalaka ane dArUmaya kheTaka - vaMza zalAkAdimaya che tethI punarukti nathI. zreSTha varmI kavaca - sannAha vizeSa jenA che te. Amane vizeSathI kalAkuzalo dvArA jANavuM. -x - tenA hajAro-vRMdachaMda vaDe yukta je che te. kemake sajA prayANa samaye yuddha aMgonI sAthe saMcare che. - unnata pravara mugaTa, kiriTa-te ja traNa zikharayukta, patAkA-laghupa rUpa, vijAmoTA paTTarUpa, vaijayaMta-paDakhe be laghupatAkAthI yukta patAkAja, cAmAdi saMbaMdhI je
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaMbUdvIpaprAptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/2 3/68 45 aMdhakAra-chAyArUpa, tenAthI yukta * x * "kalita' zabda pRthaka ja che, tethI kahevAnAra anaMtara sUtramAM 'kalita' zabda joDavo anyathA temAM rahela 2 kAranuM baLathI tyAM paNa joDavo. A vizeSaNano A bhAvArtha che - cAlatA cakInA mugaTAdi, tenA sainyanI chatra sivAyanI sAmagrI tevI rIte hoya, jethI mArgamAM kaMIpaNa tApaleza na hoya, ahIM bharatanI sainya saMbaddha chAyA bharatanA vizeSaNapaNe baddha che. sainyakRta "svAmIno jaya" vyavahAra darzanathI che. pharI paNa bharatane ja vizeSathI kahe che - khaga vizeSa zIrSaka guTikA pheMke che. kSepiNi-'hathanAli' ema loka prasiddha che. cApa-kodaMDA, nArAya-sarva loha bANa, kaNaka-bANa vizeSa, kalAnIkRpANI, zULa, lAThI, bhiMdIpAla-hAtha vaDe pheMkavAnuM moTA phaLavALuM dIrdha Ayudha vizeSa, ghanRSi-vaMzamaya bANAsana je kirAtajana grahaNa kare che. tUNIra, bANa ItyAdi praharaNo vaDe - x * yukta digvijaya mATe udhata rAjAnA ja zao senA sahavartI hoya che, evuM jaNAve che, kaI rIte ukta praharaNa vaDe yukta? te kahe che - jAne - ahIM rudhira zabda lAla arthamAM che, tenAthI kALo, nIlo, rakata, pIta, zukla jAtinA pAMca varNo che, tenA avAMtara bhedathI aneka rUpa che. je seMkaDo cihno, che jemAM saMniviSTa che, te rIte jANavA. zo artha che ? rAjAnA ja zaAdhyakSa tete jAtinA, te-te dezIka zone vilaMba vinA jANavA mATe zaramakozamAM ukta rUpa cihno kare che. zAstromAM te-te varNamaya kezo kare che. dhe vAdha sAmagrI kathana dvArA bharatane vizeSathI kahe che - AsphoTitahAyanA AsphoTarUpa, siMhanAda-siMhanI jema avAja karavo, seMTita-hakarSathI sItkAra karaNa, hacaheSita Adi ghoDA vagerenA zabdo che. A zabdothI sahita tathA yugamatuM evI bhaMbhA, horaMbhA ItyAdi tUryapadanI vyAkhyA che, pUrvAkana guTitAMgakalpavRkSanA adhikAsya jANavuM. vizeSa e ke- na - madhura, tAla, dhanavAdha vizeSa, kAMsyatAla, karabAna-hastatAla, tenA vaDe utthita je moTA zabdo, tenA ninAdathI sarva paNa jIvalokane pUrato. caturaMga sainya, zibikAdi, AnI kramathI vRddhi jenI che te. athavA bala-vAhananA samudayathI yukta. - 4 - mAgaghatIrtha prakaraNamAM kahela hajAro yakSothI parivRtta ItyAdi vizeSaNo grahaNa karavA. ahIM te - x - atidezathI sUcita che. * x - jemake-hajAro yakSothI saMparivRtta, dhanapati jevo vaizramaNa, amarapati sadaMza ThaddhithI prathita kIrti, grAmanagara-Akara AdithI maMDita pRthvIne jItato jItato, pradhAna-zreSTha ranone svIkArato - svIkArato, te divya cakaranane anusarato, yojananA aMtarathI vasatimAM vasatovasato varadAma tIrthe jAya che. vyAkhyA pUrvavatuM. bIjA vAkyamAM paNa kahe che - varadAma tIrthe jaI nIkaTamAM bAra yojana lAMbI ItyAdi vijaya rUMdhAvAra niveza kare che. * x - have rAjAnI AjJA pachI kevo varlDakIrata ane kevA prakArano vainAyika AcAra kare che, te kahe che - * sUma-69 thI 32 - [69] tyAre te vakIrana AzramadroNamukha, grAma, pATaNa, puru, aMdhAvAsa, gRha, ApaNanI racanAmAM kuzaLa, 81 prakAranA sarva vAstumAM anekaguNano jJAtA, paMDita, vidhijJa, 45 devonI vAsuparicchA, nemipa%, bhojana zALA, koNi ane vAsagRhonI racanAmAM kuzaLa, chedana, vedhanamAM, dAnakamAM pradhAnabuddhi hato. jalagata ane bhUmigata bhAjanamAM. jalanasthala-guphAmAM, stra ane pariNAmAM, kALa jJAnamAM pUvavava zabda, vAstupadezamAM praghAna hato. garbhiNI-kaNavRkSa - velI-veSTitanA guNa-doSano jJAtA, guNADhya, soLa prAsAda karaNamAM kuzaLa, cosaTha prakAre gRhasthanAmAM catura hato. naMdAdd, vardhamAna, svastika, racaka tathA sarvatobhadranA saMnivezamAM ane bahuvizeSa uDita deva koTha dara giri khAta vAhananI racanAmAM kuzala hato. [] te zilAkAra anekAneka guNayukata hato. rAjA bharatane potAnA pUvacarita tapa tathA saMyamanA phaLa svarUpa prApta te zilIe kahyuM. svAmI huM ApanA mATe zuM nirmANa karuM? [1] rAjAnA vacanane anurUpa teNe devakarma vidhithI divya kSamatA dvArA muhUrta mAtramAM sainya zibira tathA suMdara AvAsa ane bhavananI racanA karI. ( karIne zreSTha pauSadhagRha karyuM karIne jyAM bharata rAva hato yAvatu A AjJA jadI pAchI ApI. bAkI pUrvavata cAvatu nAnagRhathI nIkaLyo, nIkaLIne jyAM bAhya upasthAnazALA hatI, jyAM cAtuTa Azcaratha hato tyAM Avyo. * vivecana-69 thI 2 - pachI vartakIrana huM zuM karuM? devAnupriya ! AjJA karo - x - rAjAnI nIkaTa Avyo. - x * te vartakIna kevo hato ? AzramAdi pado pUrvavatuM. tenA vibhAgamAM * ucita sthAne tenA nivezamAM kuzaLa - X - cogrAyogya sthAna vibhAgajJa. * * - evA prakAre vAstu-gRhabhUmimAM - x - 'tra' zabda bIjA vAstunA parigrahArthe che. aneka guNo ane doSono jJAyaka * x * paMDita-sAtizaya buddhivALo, * * * vidhijJa-45 devatAnA ucita sthAna nivezamAM vidhino jJAtA. have je rIte 45 devonA 81-pada vAstunyAsa je rIte che te zikSI zAstrAnusAra dekhADe che. ahIM ekrayAzI pada * cosaTha pada * zatapada e kaNe vAstunyAsanI AkRti vRttimAM che, te joI levI.] AnA saMvAdanane mATe sUtradhAra maMDane karela vAratusarokti paNa lakhe che. [ahIM vRttikArazrI tera gAthA noMdhe che. temAM cosaTha pada vAjI nyAsa Adi noMdhela che, amane temAM samaja na paDatA. anuvAda karela nathI jijJAsuone mULa vRtti jevA vinaMtI - dIparatna sAgara ] chelle temAM lakhyuM che ke vAstunA AraMbhe ke pravezamAM vAstupUjana zreyaskara che, tema na karatA svAmIno nAza thAya che, tethI hitArthIe tenI pUjA karavI. ahIM varAhamihire kahela 81-padanI sthApanAvidhinI gAthA paNa vRttikArazrIe
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/69 thI 2 mUkela che. have prastuta sUtranI vRtti kahe che - vastupacchiA arthAt vAstu ane parIkSAmAM vidhijJa. - 4 - athavA vAstunA paricchedamAM - kaTakaMbAdi vaDe AvaraNa, temAM vidhijJa - 4 - nemipArzva - saMpradAyathI jANavuM, bhojanazALAmAM, koTTanI-temAM koTTa eTale durga - X - koTTanA grahaNane mATe pratikoTTabhiMtane utthApe che, temAM. tathA vArAgRhazayanagRhamAM, vibhAga kuzala - aucityAnusAra vibhAjaka, chedha-chedanayogya kASThAdi, verA-vedhana yogya, dAnakarma-aMkanArthe gikika sUtrathI rekhAdAna, temAM pradhAnabuddhi tathA jaLagata bhUmikAnI jalottaraNArthe kapadhAkaraNane mATe aucityathI vibhAjaka. 47 unmagna nimagna nadI AdinA utaravAmAM sAmarthya. jaLa ane sthaLanA saMbaMdhImAM, guphA-suraMgamAM tathA yaMtra-ghaTI yaMtrAdimAM, parikhAmAM vidhijJa. kAlajJAna-vAstunA prazastaaprazasta lakSaNanA parijJAnamAM-vaizAkha, zrAvaNa, mAgha, phAgaNamAM ghara karavuM ItyAdi. zabdazAstramAM sarva kaLA vyutpattimAM, vAstupradeza-gRhotranA eka dezamAM - IzAnamAM devagRha, rasoDu agnimAM karavuM naiRtyamAM bhAMDopaskara arthadhAnya vAyavyamAM ItyAdi gRha avayava vibhAgamAM zAstrokta vidhi vidhAnamAM mukhya che. garbhiNI-phalAbhimukha vela, kanyA-aphalA athavA dUra phalA vallI ane vRkSa je vAstukSetramAM vadhela hoya. vallivepTana - vAstu kSetramAM ugela vRkSomAM ArohaNa. A badhAMnA guNa-doSano vizeSajJa. jemake - je bhUmimAM garbhiNIvallI ugI hoya te, turaMta phaLadAyI che ItyAdi - 4 - 4 - x - pharI tene ja vizeSathI kahe che . - guNADhya-prajJA, dhAraNA, buddhi, hastalAghavAdi guNavALo. 16-prAsAdo - svastikAdi rAjAnA gRho, te karavAmAM kazaLa, 64 bhede gRho-je vAstumAM prasiddha che. temAM amUDha mati jenI che te tathA. vikalpo cosaTha ja che - pramoda vijayAdi 16 gRho pUrvadvAravALA che. svAnAdi 16-gRho dakSiNa dvAravALA, dhanadAdi-16-uttara dvAravALA, durbhagAdi-16-pazcima dvAravALA, badhAM maLIne 64-thAya che. naMdhAvarta-gRha vizeSa, ema AgaLa paNa jANavuM - 4 - vardhamAna, svastika, rucaka tathA sarvatobhadra saMnivezamAM ghaNAM prakAre jJeyapaNe ane kartavyapaNe jene che te. ahIM varAhanA mata mujabanI cAra gAthA vRttikArazrI noMdhe che. [amane temAM kaMI samajAtu nathI, jijJAsuoe vRtti jovI. pharI tene ja vizeSathI kahe che urdhva daMDamAM thAya te uDiMka arthAt dhvaja, deva-IndrAdi pratimA, koSTha-uparanuM gRha ke dhAnyanI koThI. dArU-vAstu ucita kASTha, giduirgAdikaraNArthe janAvAsa yogya parvata, khAta-puSkariNI Adi, vAhana-zibikAdi, tenA vibhAgamAM kuzaLa. dhvajanI racanA vize eka gAthA che, - - 4 - te-te graMthothI jANavuM. ema ukta prakAre bahu guNADhya, te narendracaMdra - bharatacakInA sthapatiratnavardhakIratna tapa ane saMyama ane karaNabhUta vaDe prApta che. "zuM karIe ?" ItyAdi pUrvavat. have upasthita thaIne vardhakI je kare che, te kahe che - te varNakI devakarmavidhithI ciMtita mAtra kAryakaraNarUpathI kaMdhAvArane narendranA vacanathI rAjAno AvAsa-bhavana jaMbudvIprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 AdithI yukta kare che. badhuM ja muhUrvathI arthAt vilaMbarahita kare che. pachI zreSTha pauSadagRha kare che. karIne bharata rAjA che tyAM jAya che. A AjJA jaldI ja pAchI soMpe che. - 4 - * sUtra-3 : jaIne - te ratha pRthvI upara zIghragatithI cAlanAra hato. aneka uttama lakSaNayukta hato. himavaMta parvatanI vAyurahita kaMdarAomAM saMvardhita tiniza nAmaka thanirmANopayogI vRkSonA kASThathI banela hato. tenuM sUpa jAMbUnada suvarNathI nirmita hato. ArA svarNamayI vADInA hatA. te pulaka, vare, nIla sAsak, pravAla, sphaTika, leTu, caMdrakAMta, vikrama, ratno ane maNIothI vibhUSita hatA. pratyeka dizAmAM bAra bAranA kramathI tenA 48 ArA hatA. tuMbo svarNapriya pothI DhIkRt hatA. tenA pRSTha vizeSarUpathI gherAyela, bAMdhelI, joDelI navI paTTIthI sunii hatI. atyaMta manojJa navI loDhAnI sAMkaLa tathA cAmaDAnI rasIthI tenA avayava bAMdhela hatA. tenA baMne paiDA vAsudevanA zastraratna samAna hatA. jAlI caMdrakAMta, IndranIla, zaNyaka ratnothI suracita ane susajjita hatI. tenA ghoDAnA gaLAmAMnI rassI kamanIya, kIraNayukta, lAlimAmaya svaNathI banela hatI. temAM sthAne sthAne kavaca prasthApita hatA. te ratha praharaNothI paripUrita hato. DhAlo, kaNako, dhanuSo, paMDalAga, trizULa, bhAlA, tomara tathA seMkaDo bANothI yukata bannIza vraNIrothI te parimaMDita hato. tenA upara suvarNa ane ratno dvArA citra banelA hatA. temAM halImukha, bagalA, hAthIdAMta, caMdra, motI, bhallikA, kuda, kuTaja tathA kaMdalanA puSpa, suMdara phINanI rAzi, motInA hAra ane kAza saza zveta, potAnI gati dvArA mana ane vAyunI gatine jitanArI, capaLa, zIghragAmI, cAmara ane svarNamaya AbhUSaNothI vibhUSita cAra ghoDA joDela hatA. tenA upara chatra hatuM, dhvajA-ghaMTikA-patAkA lAgelI. tenu saMdhi yojana suMdara rUpamAM niSpAdita hato. yathocita rUpe susthApita samaranA gaMbhIra ghoSa jevo teno ghoSa hato. tenA kUpara uttama hatA. te suMdara cakrayukta tathA utkRSTa nemimaMDalayukta hatA. yUpanA baMne kinArA ghaNAM suMdara hatA. baMne tuMba zreSTha vajraratnanA banela hatA, te zreSTha suvarNathI zobhita hatA. suyogya zilpIthI nirmita hatA, uttama ghoDA joDela hatA. suyogya sArathIthI suniyojita hatA. uttamottama ratnathI parimaMDita hato. nAnI-nAnI sonAnI ghaMTIothI zobhita hatI. te ayodhyA hato. teno varNa vidhut patipta varNa, kamaLa, jAkusuma, dIpta agni tathA popaTanI cAMca jevo hato. tenI prabhA caNoThInA ardha bhAga, baMdhujIvakapuSpa, saMmati hiMgula rAzi, siMdura, zreSTha kesara, kabUtaranA paga, koyalanI AMkha, adharoSTha, manohara tAzoka varu, svarNa, palAzapuSpa, hAthInuM tALavuM, Indragopaka, jevI hatI. kAMti biMbaphaLa, zilapravAla ane udIyamAna sUrya saza hatI. badhI
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/93 RtumAM vikasita thanArA puSponI mALA temAM lAgelI hatI. tenA upara unnatta zveta dhajA pharakatI hatI. teno ghoSa gaMbhIra hato, zatrunA hRdayane kaMpAvI de tevo hato. loka vidyuta, yazasvI rAjA bharata prAtaHkALe pauSadha pArI, te hata cAturtha azvAratha upara ArUDha thayo. x - bAkI pUrvavat. 49 [rAjA bharata] dakSiNAbhimukha varadAmatIrthathI lavaNa samudrane avagAhe che yAvat zreSTha rathanA kUpara bhInA thayA yAvat prItidAna. vizeSa e ke varadAma tIthakumAre divya cUDAmaNI, hRdaya ane gaLanA alaMkAra, zrosuitaka, kaTaka, muTita bheMTa karyA. yAvat dakSiNano aMtaHpAla cAvat aSTAlikA mahAmahimA kare che karIne AjJA pAchI soMpI. tyArapachI te divya cakraratna varadAmatIthakumAra devatA aSTAlikA mahAmahimA nivRtta thatAM AyudhagRha zALAthI nIkaLe che, nIkaLIne AkAze cAlatA yAvat aMbaratalane pUti karatAM uttara-pazcima dizAmAM prabhAsa tIiibhamukha prayANa karyuM. tyAre bharata rAjAe te divya cakraratnane yAvat uttara-pazcima dizAmAM pUrvavat yAvat pazcima dizAbhimukha prabhAsa tIthathI lAvaNasamudramAM utaryA. utarIne yAvat te zreSTha rathanA kUpara bhInA thayA yAvat prItidAna. vizeSa e ke prabhAsAtIthakumAre mALA, mugaTa, motIjAla, hemajAla, kaTaka, muti, AbharaNa, nAmAMkita bANa ane prabhAsa tIrthodaka grahaNa karyuM. karIne yAvat pazcimathI prabhAsatIrthanI maryAdAmAM huM devAnupiyano dezavAsI chuM yAvat pazcima dizAno aMtapAla chuM, tema kahyuM, bAkI pUrvavat yAvat aSTAlikA mahotsava nivA~. * vivecana-73 : jaIne ItyAdi pUrvavat. te prasiddha te prasiddha bharatacakrI zreSTha mahArathe ArUDha thayo ema saMbaMdha che. kevA prakAre ? dharaNitale jato, zIghragAmI. kevo zreSTha puruSa ? sarvatra jaya saMbhAvanAthI janita pramodarasa pulakitapaNe vistIrNa arthAt prakRlita hRdaya. have pharI zane vizeSathI kahe che - bahu lakSaNa prazasta, kSudra himavat giri-vAtarahita je darIno madhyabhAga, temAM saMvarchita citrA-vividhA tinizA-thadruma, te ja dalika jenA che te. - 4 - jAMbUnada suvarNamaya sughaTita kUri-yugaMdhara jemAM che te. kanakamA laghudaMDarUpa ArAvALo. pulaka varendranIla sAsaka ratna vizeSa. pravAla ane sphaTika ratna, lepTa-vijAtiratna, maNi-caMdrakAMtAdi, vidruma-pravAla vizeSa. - x - tenA vaDe vibhUSita, pratidizAmAM bArabAranA sadbhAvathI 48-ArAo jemAM che te. - 4 - lAla suvarNamaya paTTaka vaDe lokamAM "mahalU" rUpe prasiddha che. saMgRhita-daDhIkRt tathA ucita arthAt atilaghu ke ati moTA nahIM tevA, tuMbo jenA che te... ...prakarSathI dhRSTa, prakarSathI baddha, evA nirmita navI paTTikA jemAM che te tevA prakAre je cakraparidhirUpa, je lokamAM pUMDI nAme prasiddha che, tethI suniSpanna kArya nirvAhakavathI jenA che te. - - * - - atimanojJa navA loDhAnA carmarajju, tenuM kArya jemAM che te. arthAt 26/4 jaMbudvIprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 te rathamAM je avayavo che te lohacarma vaDe baddha che. hari-vAsudeva, tenA cakraratna rAdeza, karketana, IndranIla, zaNyaka rUpa traNa ratnamaya, samyak nivezita arthAt suMdara saMsthAna karela. Avo baddha jAlakaTaka jemAM che te. ahIM Avo bhAva che - thaguptajAlaka - sacchidra racanA viziSTa avayava vizeSa. tenI ghaNAM zobhA hoya che. tathA prazasta vistIrNa avakra dhUrI jemAM che te. nagaranI jema cotaraphathI gupta. ratha, prAyaH cotaraphathI lohAdimaya AvRtti thAya che, nagaranA dRSTAMtanA kathano A artha che - jema nagaranA gopubhAga parityAgathI cotaraphathI vapragupta hoya che. tathA A paNa Aroha sthAna sArathI sthAna choDIne gupta. zobhamAna kAMtika je tapanIya-rakta suvarNamaya colke, tenA vaDe yukta. - X + X - ahIM A sUtrAdarzamAM 'tapanIya jAlakalita' e pATha azuddha saMbhave che. kemake Avazyaka cUrNimAM A ja pATha darzAvela che. kaMkaTaka-sannAha, temAM sthApita che. - x - je rIte zobhe temAM sannAha sthApita che. tathA praharaNo vaDe bharela che. A ja vyaktitathI kahe che - kheTaka, kaNaka-bANa vizeSa, dhanUSi, maMDalANa-taravAra, varazaktitrizULa, kuMta-bhAlo, tomara - bANa vizeSa, seMkaDo bANo jemAM che, tevA prakAre batrIza bhasakA che, tenA vaDe parimaMDita, kanakaratna citra, azva vaDe joDela ema kahevuM. bIjuM zuM viziSTa che te kahe che - halImukha, balAka-baka, gajadaMtacaMdra, mauktika-motI, taNa solia-mallikApuSpa, kuMda-zvetapuSpa vizeSa, kuTajapuSpa - varasiMduvAra nirguDIpuSpa, kaMdalavRkSa vizeSa puSpa, zreSTha phINano samUha hAra-motIno samUha, kAza-tRNa vizeSa, prakAza-ujjvaLatA, tenI jevA zveta, amara-deva, citta, pavana-vAyu tenA vegane jItAnAra - te amaramanapavana jacI. tethI ja atizIghragAmI che. te cAra saMkhyaka che. tathA cAmara ane kanaka vaDe bhUSita aMga jenuM che te. - X - Cho have pharI sthane vizeSathI kahe che - chatra, dhvaja, ghaMTa, patAkA sahita pUrvavat. sukRt-sArI rIte nirmita, saMdhi yojana jemAM che te. susamAhita-samyak yathocita sthAne nivezita je saMgrAmavAdha vizeSa, tenA vIromAM vIrasa utpAdakatvathI tulya gaMbhIra ghoSa-dhvanI jemAM che te - x - sucakra vanemimaMDala-pradhAna cakradhArA AvRtta, zobhatuM dhUrvIkUrbara jenuM che te. zreSTha vajra vaDe baddha tuMba jenA che te. zreSTha suvarNathI bhUSita, varAcArya-pradhAna zilpI vaDe nirmita, zreSTha azvothI yukta, zreSTha sArathI vaDe sArI rIte saMpragRhita. ahIM cakrAdinuM punarvacana ratha avayavomAM pradhAnatA jaNAvavAne mATe che. dUrUDha ane ArUDha e samAnArthaka be padonuM grahaNa sukhe ArUDha thayo tema jaNAvavA mATe che. - X + X + X - racanA Arohakane jaNAvavA kahe che - pravararatna parimaMDita suvarNanI ghaMTaDI jAla vaDe zobhita, ayodhya-hAre nahIM tevo. saudAminI-vidhut, tapta suvarNa lAlaraMganuM hoya che, tapta zabdathI vizeSita paMkaja-kamaLa, te paNa sAmAnyathI lAla varNI hoya che. jvalita jvalana-dIpta agni. - 4 - popaTanI cAMca jevI raktatA jenI che te. caNoThIno
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 3/3 jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 lAla bhAga, baMdhajIva-madhyAe vikazatA puSpa, saMmati hiMgalono samUha, siMdura, kuMkama, kabUtaranA paga, kokilanA netra, adharoSTha-te sAmudrikamAM ati lAlavaNa varNavela che. ratida-manohara atirikta-adhika aruNa azokavRkSa, AvA suvarNa, kiMzuka-palApapuSpa tathA gAtAla, surendragopaka-varSAmAM lAlavarNA kSaddha jaMtu vizeSa tenI sardeza prabhA jenI che te, evo prakAza - tejano prasAra jeno che . biMbaphaLa, zilaDavAla - ahIM azlIla zabda samAna - "zrIne lAve che tenuM glIla thayuM, evo je pravAla, te UIlAvAla - parikarmita viThThama athavA zilApavAla. ugato sUrya, tenI samAna, cha RtumAM thanAra sugaMdhI agaNita puSpa ane grathitapuSpo jemAM che te. uMco karela zeta vija jemAM che che. mahAmeghanuM je garjana, tenI jema gaMbhIra nigdha ghoSa jeno che te. * x - prabhAte cAkamatapanA pAraNA divase, * x * pauSadhika-raMta pArita pauSadhavata, tevo narapati caturghaTa azvarathamAM ArUDha thayo. sazrIka nAmaka pRthvI vijayalAbha nAme prakhyAta che. ahIM beThela puruSa pRthvIno vijaya pAme che evuM sAtvartha nAma che. kevo naspati ? loka vizrata yazavALo, ahata-kacAreya paNa avayavamAM akhaMDita athavA saba akhalita cAlanAro ratha. rathamAM besIne bharate zuM karyuM ? pachI bharatarAjA caturghaTa azvarathamAM beTho, bAkI pUrvavatu. - x * mAgadhatIrthanA AlAvA mujaba jANavuM. have kahe che - varadAma nAmaka tIrtha-avataraNamAthI lavaNasamudramAM avagAhe che. "bAkI pUrvavata" e vacanathI- azva, hasti, stha, pravara yoddhAyukta - saMparivRta, mahA bhaTTa-caDagara pacakavRMda paripti , cakkaramAM daizita mArge aneka hajAra rAjA dvArA anusaratA mArge, mahA-utkRSTa sIhanAda bola kalakalaravathI prAbhita mahAsamudranA sva samAna karatAM-karatAM. keTale dUra lavaNasamudramAM avagAhe che ? jyAM sudhI thanA kUpara bhInA thAya che. ahIM cAvatuM pada saMgrAhya pada saMgrAhaka nathI, paraMtu jaLanuM avagAha pramANane sUcanArthe che. ahIM paNa mAgaghadeva sAdhanAdhikAramAM kahela saba prItidAna sudhI kahevuM. te tIvadhipasuranA prItidAna zabdathI-prItizAnArthe vivakSita cUDAmaNi Adi vastu kahe che. ahIM "cAvatuM dakSiNI tapAla" sudhI kahyuM, - x - cAvatu aSTAlikA mahotsava kare che. ukata vAkyono A artha che - prItidAna nimite cUDAmaNI Adi vastu grahaNa pratipAdaka sUtra che. teno samudita artha A che - azvone rokavA, ratha ubho rAkhavo, dhanuSa upADavuM, bANa choDavuM -x - prItidAna sUtra sudhI mAgapatIyadhikAranA sUgavat jANavuM. vizeSa e ke - prItidAnamAM cUDAmaNi ane manohara sarva viSaapahArI mastakanA bhUSaNarUpa, vakSaHnA bhUSaNarUpa, DokanuM AbharaNa, kaTi mekhalAM, buTika levA. te sUtra kyAM sudhI kahevuM ? "huM dakSiNa dizAno satapAla chuM" sudhI. prItivAkya, bheMTaNuM dharavuMbharata dvArA teno svIkAra karavo, devanuM sanmAna, vidAya devI, ratha pAcho vALavo, chAvaNImAM javuM, nAnagRhamAM javuM, nAna-bhojana karavuM, zreNi-prazreNine bolAvavAnuM sUtra kahevuM. kyAM sudhI ? aDhAra zreNi-prazreNi vaDe aTAlikA mahAmahotsava kare che AjJA pAchI soMpe che. have prabhAsatIrthanI sAdhanA mATe cAle che - badhuM pUrvavatuM. vizeSa e ke - vAyavya dizAmAM, zuddha dakSiNavartI varadAmatIrthathI zuddha pazcimavartI prabhAsamAM javAne mATe nIkaLyo, kemake A ja mArga saraLa che anyathA varadAmathI pazcimamAM jatAM anuvAridhivela jAthI prabhAsatIryanI prApti dUrasthI thAta. prabhAsa tIrtha, jyAM siMdhu nadI samudramAM praveze che. have tevA cakraratnane joIne je rAjA kare che, te kahe che - badhuM pUrvavata. mAtra pritIdAnamAM bheda che, * x - ratnamALA, mugaTa, divya motIno Dhagalo, suvarNarAzi. bAkI A prItidAnano svIkAra, deva sanmAna, vidAya ItyAdi mAgadha devAdhikAra samAna kahevuM. - x * have siMdhudevI sAdhanAdhikAra - * sUtra-34 : tyAre te divya cakraratna prabhAsatirthakumAra devanA aSTAhikA mahAmahotsava nivatI gayA pachI AyudhagRhazALAthI nIkaLyuM, nIkaLIne cAva4 bharatalane pUratA siMdhu mahAnadIthI dakSiNI kULathI pUrva dizAmAM siMdhudevInA bhavana abhimukha prayANa karyuM. tyArapachI te bharata rAja te divya cakranane siMdu mahAnadInA dakSiNI kULathI pUrva dizAmAM siMdhudevInA bhavananI abhimukha jatuM jue che, joIne harSita-saMtuSTa citta thaI, pUrvavat yAvatuM jyAM siMdhudevInuM bhavana che, tyAM jAya che, jaIne siMdu devInA bhavananI kaMIka nIkaTa bAra yojana lAMbI, navI yojanA pahoLI zreSTha nagarasadeza vijaya rUMdhAvAra niveza kare che, yAvata siMdhudevI . nimite kamabhakata svIkAra kare che, karIne pauSadhazALAmAM pauSadhika bahAcArI thaI rAvata darbhanA saMtAke besI aThThamabhaktithI siMdhudevIne manamAM karIne rahyo. tyArapachI te bharatarAja akramabhakta pariNamamANa thatAM siMdhudevInuM Asana calita thayuM, tyAre te siMdhudevI Asanane calita thayuM jue che. joIne avadhijJAna prayoje che, prayojIne bharata rAjAne avadhi vaDe jue che, joIne teNIne A AvA svarUpano abhyarthita ciMtita, pArzita, manogata saMkalpa utpanna thayo. nize jaMbUDhIpa dvIpanA bharata kSetramAM bharata nAme cAturaMta cakravartI rAja utapx thayo che. to atIta-vamAna-anAgata evo jIta-kahyu che ke siMdhudevI bharatanA rAjAne bheMTaNuM kare, to paNa jauM ane bharatarAjAne bheMTaNuM karuM. ema vicArI siMdhudevI ranamaya 1008 kaLaza, vividha maNikanaka-ratanamaya triyukata svarNa nirmita ke bhadrAsana, kaTaka ane kuTita yAvatu AbharaNone le che. laIne teNI utkRSTI yAvatu gatithI jaI A pramANe bolI - devAnadhiya vaDe kevalakatha bharata jItAyuM che, huM Apa devAnupiyanI dezavAsinI chuM. huM Apa devAnupiyanI AjJAvata dAsI chuM. he devAnupiyA Apa mAruM A AvA svarUpanuM prItidAna svIkAra karo. ema kahIne 1oo8 ranamayI kuMbho, vividhamaNIsuvarNa-kaTaka cAvat pUrvavata cAvata vidAya ApI. tyArapachI te bharata rAja pauSadhazALAthI nIkaLyo, nIkaLIne jyAM snAnagRha
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/98 che, tyAM Ave che, AvIne nAna tathA balikarma karI yAvat jyAM bhojanamaMDapa che, tyAM Ave che, AvIne bhojana maMDapamAM zreSTha sukhAsane besI aTTama bhakatanuM pAraNuM kare che, karIne yAvat zreSTha sIMhArAne pUrvAbhimukha jaI bese che. besIne aDhAra zreNI-prazreNIjanone bolAve che, bolAvIne yAvat aSTAhikA mahAmahotsava karI, te AjJA bharatarAjAne pAchI soMpI. * vivecana-4 : 53 tad n ItyAdi vaktArtha che. vizeSa e ke ahIM pazcimadizAvartI prabhAsatIryathI Avato vaitADhyagirikumAra devane sAdhavAnI IcchAthI tenA vAsakUTAbhimukha jAya che, prathamanI jema anukrame jAya che. A divibhAgajJAna jaMbUDhIpa5TTAdimAM AlekhIne darzanathI ane gurujananA saMdarzitatAthI subodha che. siMdhudevIgRhanI abhimukha cakraratna cAlyuM. (zaMkA) siMdhudevI bhavana A ja sUtramAM uttara bharatAddha madhya khaMDamAM siMdhukuMDamAM siMdhudvIpamAM kahela che, to teno ahIM kaI rIte saMbhava che ? tenuM samAdhAna kahe che - - maharSika devInA mULasthAnathI anyatra paNa bhavanAdi saMbhava ayukta nathI. jema saudharmendrAdinI agramahiSInA saudharmAdi devalokamAM vimAnanA sadbhAva chatAM naMdIzvara ke kuMDalamAM rAjadhAnIo che athavA jema A ja devInI asaMkhyAtamAM dvIpamAM rAjadAnI siMdhu Avartana kUTamAM prAsAdAvahaMsaka che, ema siMdhudvIpamAM siMdhu devI bhavananA sadbhAva chatAM ahIM sUtra baLathI te che tema jANavuM - x - pachI bharate zuM karyu ? subodha che. ahIM varNakIratnane bolAvavo, pauSadhazALA karavI Adi sarve levuM. te pauSadhazALAmAM siMdhudevIne sAdhavA mATe amabhakta grahaNa karyo, karIne pauSadhika-pauSadhavatavALo, tethI ja brahmacArI yAvat darbha saMstAke beTho. ahIM yAvat zabdathI maNi-suvarNa tyAgIne ItyAdi badhuM levuM. aThThama tapa karelA teNe siMdhudevIne dhyAyato rahyo. pachI te bharatarAjA aTThamabhakta paripUrNa prAya thatAM siMdhudevInuM Asana calita thayuM, pachI siMdhudevIe Asana calita thatuM joIne avadhi prayojyuM, prayojIne bharata rAjAne avadhi vaDe joyo, joIne teNIne A AvA svarUpano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo - 4 - x - A siMdhudevI AsananA kaMpavAthI upayoga ApIne jAtismaraNathI pote ja anukULa Azaya thayo. tethI bANa choDavuM Adi ahIM na kahevuM ane e pramANe karmacakrInA vaitADhyadevAdinA sAdhavAne mATe paNa tathA jinacakrIne sarvatra digvijayayAtrAmAM bANa choDavAdi sivAyanI ja pravRtti che, tethI te prakAre ja sAdhyasiddhi hoya che. na te saMkalpa kayo che ? te kahe che - nizcayathI jaMbUdvIpa nAmaka dvIpamAM bharata kSetramAM bharata nAme cAturaMta cakravartI utpanna thayo che. tethI siMdhudevIno traNe kALamAM A AcAra che ke cakrI-ardhacakrIne mATe - bharata rAjAne mATe bheMTaNuM karavuM joIe, to huM jauM, huM paNa bharata rAjAne bheMTaNuM karuM. "vicAraNA ja kArya karyAnI jema jaMbudvIpaprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 phaLadAyI thAya che" tethI kahe che - ema vicArIne 1008 ratnacitrita kuMbha, vividha maNi, suvarNa, ratnonI vividha racanA vaDe citrita be suvarNa bhadrAsana, kaTaka, truTika cAvat AbharaNo le che. laIne teNI utkRSTi ItyAdi gatithI jaI yAvat ema bolI, zuM bolI ? devAnupriya-zrImat vaDe jItAyela che kevalakalpa-papUirNa bharatakSetra, tethI huM ApanI dezavAsinI chuM, ApanI AjJAsevikA chuM, to devAnupriya ! mAruM A prItidAna grahaNa karo. ema kahIne 1008 ratnacitrita kuMbhAdi bheTa karyA, ItyAdi badhuM mAgadhadevanA AlAvA mujaba ahIM anusaravuM yAvat vidAya kare che. 54 pachI uttaravidhi kahe che - te badhuM pUrvavat. vizeSa e ke zreNi-prazreNio aSTAhikA mahAmahotsava karI te AjJA pAchI soMpe che sudhI kahevuM. have vaitADhya devane sAdhana kahe che - * sUtra-75 : tyArapachI te divya cakraratna siMdhudevI saMbaMdhI aSTAlikA mahA mahotsava nivatyAM pachI AyudhagRhazALAthI nIkaLyuM Adi pUrvavat yAvat uttara-pazcima dizAmAM vaitADhya parvatAbhimukha prati prayANa karyuM. tyArapachI te bharata rAjA yAvat jyAM vaitADhya parvata che, jyAM vaitADhya parvatanA dakSiNI nitaMba che tyAM jAya che. jaIne vaitADhya parvatanA dakSiNI nitaMbamAM bAra yojana lAMbI, nava yojana pahoLI zreSTha nagara sardeza vijya skaMdhAvAranI racanA kare che, karIne yAvat vaitADhya gikuimAra devanA nimitte akramabhakta grahaNa kare che, karIne pauSadhazALAmAM cAvat amabhaktika thaI vaitAdyagikuimAra devane manamAM ciMtavIne rahyo. tyAre te bharata rAjA akramabhakatamAM paripUrNa thatAM vaitADhya girikumAra devanuM Asana calita thayuM, ema siMdhu AlAvAvat jANavuM. prItidAna, abhiseka, ratnAlaMkAra, kaTaka, truTika, vastra ane AbharaNa le che. laIne tevI utkRSTI yAvat alTAlikA yAvat AjJA sope che. tyArapachI te divya cakraratna aSTAkSikA mahAmahotsava pUrNa thatAM cAvat pazcima dizAmAM timisa guphA abhimukha prati prayANa karyuM. tyArapachI te bharata rAjA, te divya cakraratna cAvat pazcima dizAmAM timisa guphA abhimukha prati javuM joyuM. joIne harSita-saMtuSTa citta thaI yAvat timisa guphAthI kaMIka nIkaTa bAra yojana lAMbI, nava yojana pahoLI yAvat kRtamAla devane AzrIne akramabhakta grahaNa kare che, karIne pauSadhazALAmAM pauSadhika brahmacArI thaI Avat kRtamAlaka devane manamAM vadhArIne tyAM rahe che. tyArapachI te bharata rAjAe akrama bhakata paripUrNa thatAM kRtamAla devanuM Asana calita thAya che Adi pUrvavat yAvat vaitAdyagiri kumAranA vizeSa e ke - prItidAna, strIratnane mATe tilaka cauda bhAMDAlaMkAra, kaTaka yAvat AbharaNo grahaNa kare che, karIne tevI utkRSTI yAvat satkAra ane sanmAna karIne vidAya
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/5 55 ApI yAvatuM bhojana maMDapa, pUrvavata kRtamAlane mahAmahotsava ane AjJA pAchI soMpI. * vivecana-75 : pUrve vyAkhyAta artha che. vizeSa e ke - IzAna khUNAmAM cakraratna vaitAdya parvatAbhimukha cAlyuM. A artha che - siMdhudevI bhavanathI vaitADhya devanI sAdhanArthe vaitAdyadevanA AvAsarUpa vaitAkUTa jatAM IzAna dizA ja saraLa mArga che, pachInuM saNa ukataprAyaH che. vizeSa che - vaitAdya parvatanA dakSiNAddha bharata pAvartI nitaMba, te bharata rAjAnA aTTama bhakta pUrNa thatAM vaitADhya girimAM kumArava krIDAkAritvathI vaitADhya girikumAra devanuM Asana calita thAya che. ema siMdhudevInA pATha samAna jANavuM. * x * paraMtu siMdhudevInA sthAne vaitADhyagirikumAra deva ema kahevuM. je siMdhudevInuM atideza kathana bANa vyApAra sivAya Ama ja kahevuM, te sAdezya jaNAvavAnuM che. prItidAna abhiSeka yogya rAjaparidheya ratnAlaMkAra * mugaTa bAkI pUrvavat yAvat zabdothI grahaNa karavuM. uktAtirikta vizeSaNa sahita gati prItivAkya-prAkRta upanayana grahaNa, devanuM sanmAnathI visarjana, snAna bhojana, zreNI-prazreNI AmaMtraNa sUcave che. - 4 - ( dhe tamisA guphAdhipa kRtamAla devanI sAdhanA kahe che - tyArapachI te divya cakraratna aSTAlikA mahA mahotsava pUrNa thatAM arthAt vaitADhya garikumAra devanA cAvatu pazcimadizA prati tamisa guphAbhi mukha cAlyA. vaitADhyagirikumAra sAdhanA sthAnanA tamisAnA pazcimamAM varte che. pachInuM sUtra pUrvavat che. patidAnamAM ahIM vizeSa e che ke - te A - strIrananA mATe tilaka-lalATAbharaNa, ratnamaya cauda jemAM che, te tilaka cauda, AvA bhADAMlaMkAra * x * cauda AmaraNa A rIte - hAra, ahaahAra, Ika, kanaka, rana, muktAvalI, ketura, kaTaka, guTika, mudrA, kuMDala, urasUtra, cUDAmaNi ane tilaka. * x - bhojanamaMDapa sudhI kahevuM. pUrvavat - mAgadhadevanI mAphaka mahAmahotsava, kRtamAla nimite aSTAlikA ItyAdi - 4 - * sUjha-36 - tyArapachI te bharatarAja kRtamAla nimite aSTAlikA mahA mahotsava pUrNa thatAM surasena senApatine bolAve che, bolAvIne ema kahyuM - o devAnupiyA ja, siMdhu mahAnadIthI pazcimI nikuTa siMdhu sahita sAgara ane girinI maryAdAmAM sama-viSama nigTone zone adhikRta karo. adhikRta karIne pradhAna zreSTha ratano grahaNa karo. karIne mArI A AjJA pAchI Apo. tyAre te senApati senAno netA, bharatakSetramAM vizra cazavALo, mahAbalI, parAkramI, svabhAvathI uddAd, ojasvI, tejalakSaNayukata, mleccha bhASA vizArada, civacAbhASI hato. bharatakSetramAM nikuTo, nino, dumio, duudzono vizeSajJa hato, aeliAakuzaLa, suSeNa senApatirA, bharata rAjAe A pramANe kahetAM jaMbUtIpajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 harSita-saMtuSTa-citta AnaMdita thayo yAvatu be hAtha joDI, dazanakha bhegA karI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI, e pramANe svAmI ! 'tahati' karI AjJA vacanane vinayathI svIkAryuM. svIkArIne bhad cAnI khasethI nIkaLe che, nIkaLIne jyAM potAno AvAsa che, tyAM jAya che, jaIne kauTuMbika puruSone bolAve che, pachI ema kahyuM - o devAnapiyo | jaldI AbhiSekya hastinane sajAvo. azvahati-rathapravarayoddhA yAvata cAturaMgiNI senAne sajaja karo. ema kahIne jyAM nAnagRha che, tyAM jAya che, jaIne nAnagRhamAM praveze che. pravezIne nAna, bhalikama karIne, kautaka-maMgala-prAyazcita karIne, saddha-baddha-varmitakavaca thaI, sarAzanapazcika bAMdhIne, pisaddha-veyaka-baddha-vidra-vimalavara siMdha paTTa thaI, Ayudha-paharaNa laIne, aneka gaNanAyaka-daMDanAyaka yAvatu sAthe saMparivRtta thaI koTapunI mALA sahita chatra dhAraNa karelo, maMgala-jaya zabda-kRtAloka nAnagRhathI nIkaLyo. nIkaLIne jyAM bAhya upasthAna zALA hatI, jyAM abhiSekya hastirana hato tyAM Ave che, AvIne abhiSekya hastina upara ArUDha thayo. tyAre te suSeNa senApati zreSTha hastinA kaMdhe jaI, koraMTa yupanI mALAyukata chatra dhAraNa karAyelo, azva-hAthI--tha-pravara yoddhAyukta cAturagiNI senA sAthe saMparIvarIne moTA subhaTAdinA vRMdathI gherAyelo mahA utkRSTa sIMhanAdabola-kalakala zabdathI samudranA ravanI mAphaka karato-karato sarva kRddhi, sarva yuti, sarva balathI cAvatuM nirdoSa nAditathI jyAM siMdhu mahAnadI che, tyAM Ave che. AvIne camaranane sparze che. tyAre te zrIvansa sardezarUpa hatuM. tenA upara motI, tArA tathA adhicivanA mi banelA hatA. te acala ane AkaMpa hatuM abhedha kavaca jevuM hatuM. nadI ane samadrone paNa karavAnuM yaMtra hatuM. divya carinamAM vAvela sattara prakAranA dhAnya. eka divasamAM utpanna thAya, tevI vizeSatAyukta hatuM. cakravartI bharata dvArA parAkRSTa carmarana kaMIka adhika bAra yojana vistRta hatuM. senApati suSeNa dvArA sparzatA camarina jadI nAvarUpe pariNata thaI gayuM. senApati supeNa sainya zibiramAM vidhamAna ronA sahita te camana upara savAra thayo. pachI nirmaLa jaLanI uMcI uThatI taraMgoLI paripUrNa siMdhu mahAnadIne senA sahita pAra karyuM - paNa karIne siMdha mahAnadIne Apatihata zAsana te senApati gAma, Akara, nagara, parvata, kheDa, rbaTa, maDaMba, pana Adi jItato siMhalaka, barbaraka, sarva aMgaloka, malAyAloka, parama ramya maNiratna kozAgAra samRddha yavanadvIpa, araba, roma, AlasaMDa, piphapura, kAlamukha, ronaka, uttara vaitAdya parvatanI taLeTImAM vasela ghaNAM pleccha jAtinA loko, dakSiNa pazcimathI siMdhusAgarAMta sudhI sarva pravara kaccha derAne sAdhIne pAcho pharyo. te kacchanA bahurAmaramaNIya bhUmibhAga che, tyAM sukhathI rahyo.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 3/36 53 tyAre te janapada, nagara, paTTaNanA svAmI, aneka Akarapati maMDalapati, paNapati badhAM AbharaNa, bhUSaNa, rana, bahumUlya, vastra, anyAnya zreSTha, rAcita vastuo hAtha joDI, mastake aMjali karI, bheMTaNArUpe senApati suSaNane bheTa karI. pharI pAchA pharatA temaNe hAtha joDyA, mastake lagADIne namyA. pachI kahyuM - Apa amArA amI cho, devatAnI mAphaka ame ApanA zaraNAgata chIe, ApanA dezavAsI chIe. e rIte vijayasucaka zabda kahetA, te badhAMne senApatie pUrvavatu yathAyogya kAryamAM sthApyA, niyukta karyA, sanmAna karyuM ane vidAya ApI. teo potAnA nagaro, paTTaNo Adi sthAnomAM pAchA pharyA. potAnA rAja pati vinayazIla, anupahata zAsana ane zanya yukta senApati suSeNe badhAM bheMTaNA, AbharaNa, bhUSaNa, ratno laIne siMdhu nadIne pAra karI. teo ja bhArata pAse AvyA. pUrvavatu rAjAne badho vRttAMta kaho. nivedana karIne prApta badho upahAra rAjAne arpita karyo. rAjAe tene satkArI, samAnI, saharSa vidAya ApI. te potAnA maMDapavAse Avyo. tyArapachI suSeNa senApatie snAna karyuM, lalikarma karyuM, kautuka-maMgalaprAyazcitta karAI, jamyA pachI mukhazuddhi Adi karI cAva4 sarasa gozISa caMdanathI gAtra-zarIranuM liMpana karyuM. pachI uparanA zreSTha prAsAdamAM gayo. tyAM mRdaMga vAgI rahyA hatA, jamIzabaddha nATako zreSTha taruNIthI saMpayukta hatA. temanA nRtyagIta-upalAlitya, mahA Ahata nRtya-gIta-vAjiMtra-taMtrI-tAla-guTid-dhana mRdaMga, paTu pravAhInA rava vaDe ISTa zabda-sparza-rasa-rUpa-gaMdharUpa paMcavidha mAnuSI kAmabhogo bhogavato rahyo. * vivecana-36 : sUga nigada siddha che. vizeSa e ke - suSeNa nAme senApati rana che. zuM kahyuM ? devAnupiya ! tuM jA siMdhu mahAnadInA pazcima dizAvarta nikUTa-koNavartI bharatakSetra khaMDarUpa, AnA vaDe pUrva dizAvartI bharata kSetrakhaMDano niSedha karyo che. A kayA vibhAjakazI vibhakta che. te kahe che - pUrva ane dakSiNamAM siMdhu nadI, pazcimamAM sAgara, uttaramAM giri vaitADhya, AnA vaDe karelA vibhAgarUpapaNe sahita. AnA vaDe bIja pAzcAtya nikuTathI bheda darzAvyo che. temAM paNa sama-sama bhUbhAgavartI ane viSama-durgabhUmikA ane nikuTa-avAMtara kSetrakhaMDarUpa. vedi - sAghavuM, amArI AjJA pravartana vaDe amane vaza karavA. A kathanathI prathama siMdhu nikuTa sAdhavAmAM thoDA paNa bhUbhAganA sAdhanamAM gajanimIlikA na karavI [2] tema jaNAve che. e pramANe akhaMDa cha khaMDanuM rAjApaNAnI prApti che. momavettA - sAdhIne agra pradhAna rana - sva sva jAtinI utkRSTa vastu le che. mArI A AjJA pAchI soMpo. tyArapachI suSeNe je karyuM, te kahe che - bharatanI AjJA pachI suSeNe svAmInA AjJA vacanane vinayathI sAMbhaLyA. - x - 4 - suSeNa kevo che ? senA - hasti AdinA skaMdharUpa baLanA netA - svataMtrapaNe pravartaka, bharatakSetramAM vizrutayazavALo, jaMbUlIpajJaptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/2 atuccha sainyanA kramathI bharatakI saMbaMdhI parAkrama jenAthI che te. * * * * * mahAbhA-udAtta svabhAva, ojasvI-Abha vaDe vayiidhaka, tejathI-zArIrika lakSaNa vaDe * savAdithI yukta. pArasI-ArabI pramukha bhASAmAM paMDita. te-te dezanA plecchone sAma-dAnAdi vAkyo vaDe bodha pamADavAmAM samartha. tethI ja vividha grAmyatAdi guNayuta bolavAnA AyAra vALo. bharatakSetramAM nikuTa, gaMbhIra sthAna, durgama sthAna, du:khe pravezI zakAya tevA sthAno-bhUbhAgono jANakAra, temAM tenA rahenArAnI jema pracAra catura. tethI yogyatA mujaba temanA zAsanamAM niyukata. artha zAstra-nItizAstrAdimAM kuzaLa, sainyamAM mukhya, tene bharata rAjAe e pramANe kahetA harSita-saMtuSTa thayo ItyAdi pUrvavatuM. pachI te zuM kare che ? te pAThasiddha che. suSeNa, zarIranA AropaNathI saddha, kapanA baMdhanathI baddha, lokavavAdi varma, - x * evA kavacavALo. utpIDita-gADha guNAropaNathI daDhIkRta. zarAsana paTTikA-dhanudaMDa, grIvAbharaNa ke gIvA trANa paherelo, baddha-graMcidAnathI Aviddha, mastaka veTanathI parihita, vIrAMtivIra sUcaka vastra vizeSayukta, Ayudha ane praharaNa grahaNa karelo - A baMnemAM kSeya ane aphodhyakRta bheda jANavo, temAM -bANAdi, aopya-khagAdi. - 4 - pachInuM sUtra pUrva vyAkhyAta che. vizeSa e- suSeNa carma ranane sparze che. ahIM prastAvathI carmarananuM varNana kahe che - x * te vistRtanAmaka che, AvA svarUpe 'na' - svAmI, cakavartIrUpa jene che te. jenA hastasparzathI IchA vaDe ke vistRNa kare che, te svAmI. zrIvatsa samAnarUpa jenuM che te. [zaMkA] zrIvasa AkAratvamAM cAre paNa cheDA sama ane viSama hoya che ane te kirAte karela vRSTi-upadrava nivAraNa mATe tIrNa vistAravA vaDe vRtAkArathI kamarana sAthe kaI rIte saMghaTanA thAya ? (samAdhAna] svataH zrIvatsAkAra paNa hajAra devanA adhiSThitapaNAthI yathA avasara ciMtitAkAra thAya che, tethI temAM doSa nathI. motI, tAraka, ardhacaMdra e badhAMnA Alekhya-citro jemAM che te, ayala-akaMpa, baMne sadezArthaka che. zabdanA atizayathI ati deDha pariNAma sUcave che. cakI sakala sainyAkAMtatvamAM paNa jarApaNa kaMpatA nathI. abhedha-durbheda kavaca samAna, arthAt vaja khaMjara samAna durlaeNdha, nadI ke sAgarane pAra karavAnA yaMgarUpa-upAyabhUta, diva-devakRta prAtihArya carmaratnacarmamAM pradhAna, pavana-pANI vaDe anupaghAti. jemAM zaNadhAnya 17saMkhyAmAM che, te sarvadhAnyo vavAya che, eka ja divasamAM te laNAya che. saMpradAya A pramANe che - gRhapatine A carmaranamAM sUryodaye dhAnya vAve che, asata samaye laNI le che. A 17 dhAnyo - zAli, java, ghauM, kodarA, rAlaya, tala, maga, aDada, coLA, caNA, tuvera, masUra, kulasthA, godhuma, nipAva, atasI, zaNa che. * x * bIjo covIza dhAnya paNa kahyA che. lokamAM paNa ghaNAM kSadra dhAnyo che. pharI carmaratnanA bIjA guNo kahe che - jalada vRSTi jANIne cakavartI vaDela sparzela divya carmarana bAra yojanA tIrNa vadhe che. temAM uttara bhArata madhyamaMDavartI
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/36 6o kirAtakRta meghopadava nivAraNAdi kAryamAM kiMcit adhika che. [zaMkA bAra yojananI maryAdAmAM rahela cakI aMdhAvAno avakAza bAra yojana pramANa ja che, ahIM vadhAre yojela che to adhika vistAravAthI zuM ? [samAdhAna carma-cha baMnenA aMtarAla pUraNane mATe upayogamAM lIdho, mATe sAdhika vistAra kahyuM. ahIM 'yahU' zabdathI pharI divya carmaratnanuM grahaNa karela che. te AlAvo aMtara vyavadhAnathI vimaraNazIla ziSyanA smaraNArthe che. dhe prastuta sUtra - pachI te divya carmaratna suSeNa senApati vaDe pRSTa thatA vilaMbarahitapaNe moTI nadI pAra karavAnI tAvatulya thaI gayuM. - X * carmarana nAvA thayA pachI suSeNa senApati sainyanI je hati Adi cAturaMga zibikAdirUpa, tenI sAthe varte che je te skaMdhAvAra balavAhana nAvarUpa carmaratna upara bese che. siMdhumahAnadI, vimaLajaLanA ati ucca llola jemAM che te tathA te nAvarUpa carmaranathI bala-vAhana sAthe varte che, te sabalavAhana. e pramANe bharatanI AjJA sahita sArI rIte pAra utaryA. bIjI kathAnI prastAvanAmAM mahAnadI siMdhu pAra karavAmAM akhaMDita AjJa senApati. keTalAMka gAma, Akara, nagara, parvata, kheDa ItyAdi athatu kvacita kheDa-maDaMba, kvacita patana tathA siMhala ane barbara dezobhava, sarva galoka ane balAvaloka, A baMne paNa mleccha jAtiya janAzrayabhUta sthAna, yavana dvIpa-nAme dvIpa vizeSa, ema AgaLa paNa jANavuM. - - A traNemAM paNa sAdhAraNa-vizeSa kahe che - pravara maNi-ratna-kanakonA bhAMDAgAra, tenA vaDe samRddha. Araba ane roma dezamAM janmela, lasaMDa viSayavAsI, pikapurAdi mleccha vizeSa, A badhAMne sAdhavA vaDe bAkInA nikuTa paNa sAdhita kahyA che ke nahIM ? uttara dizAvata vaitAdya, A dakSiNasiMdhu nikuTAMtathI, ahIMthI vaitAdya utara dizAmAM varte che, temAM utpanna ane rahela pleyaka pati ghaNAM prakAre che. naiRta khUNA sudhI siMdhu nadI saMgata sAgara te siMdhusAgara, tyAM sudhI, sarva pravara kacchadeza sAdhIne svAdhIna karIne pAcho vaLyo. te kacchadezanA bahusamasmaNIya bhUmibhAgamAM suSeNa sukhethI rahyo. pachI zuM thayuM ? te kahe che - te kALe - X - X - deza, nagara ane patanonA, te nikuTamAM svAmikacakavartI, suSeNa senApati apekSAthI abhaRddhikapamAthI ajJAtasvAmImAM ajJAtArthe # pratyaya che. je ghaNAM suvaNadinI khANanA svAmI, dezakArya niyukta maMDalanA svAmI, teo prAkRta, aMga parigheyaAbharaNa, upAMga parigheya-bhUSaNa, rana, bahu mUlya vastro, bIjI hAthI-sthAdika pradhAna vastu, rAjA yogya bheMTaNA, je abhilaNaNIya hoya A badhuM pUrvokta senApati pAse lAve che. mastake aMjali kare che. tyArapachI teo zuM kare che ? - x * prAbhRtAdi lAvyA pachInA kALe aMjali karyA pachInA avasare pharI paNa mastake aMjali karI, namatva svIkArI, "tame ahIM amArA svAmI cho" devatAnI jema zaraNAgata cho, "ame tamArA dezavAsI chIe" jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 A vijayasucaka vacana bolatA senApati vaDe aucityAnusAra nagarAdinA adhipati Adi pUrvakAryamAM niyojita, vastrAdi vaDe pUjita ane svasthAne javAne anujJA apAyela che. teo pAchA pharIne pota-potAnA nagarAdimAM pravezyA. visarjana pachI senApatie je karyuM te kahe che - te kALe senApati savinayI, svAmI bhaktine aMtaramAM dhArI prAbhRtAdi laIne pharI paNa te siMdhumahAnadI pAra karIne akSata-kavacit akhaMDita zAsana-AjJA ane baLa jevuM che ke, te pramANe ja jemajema pote sAdhyA, tema-tema bharata rAjAne nivedana kare che, karIne prAkRto arpaNa kare che. * x* x* pachI svAmI vaDe vastrAdithI sakArita, bahumAna vayanAdithI sakArita, prabhunA sakAratvathI harSa prApta, tene sva sthAne javAnI anujJA pAmI, potAnA divyapaTakUtu maMDapa ke prAsAdamAM pravezyo. have potAnA AvAsamAM pravezela supeNa kaI rIte vikAsa kare che, tene jaNAve che - tyArapachI te suSeNa senApati nhAyo ItyAdi pUrvavatuM. rAja bhojana vidhithI jamyo. bhojana pachInA kALe upavezana sthAne Avyo. cAvatu padathI zuddha pANI vaDe hAtha-mukhane dhoyA, lepa-sikatha Adi dUra karavA vaDe cokho thayo, e rIte parama zUcibhUta thayo. ziSTajanano krama Amaja hovAthI kahe che ke ukata traNe padanI yojanA krama prAdhAnyathI "bhojana karyA pachI" e pada pUrvaka yojavI. anyathA gusApAtra thAya. karI senApatine vizeSathI kahe che sarasa gozISa caMdanathI gAtra - zarIranA avayavo - vakSaH vagerene sIMcyA - x - ahIM je caMdana vaDe sIyana kahyuM te mArganA zramane dUra karavAne mATe che. sIMcelA caMdanathI ja tApanA virahitavathI ati zItala sparza thAya che. uparanA zreSTha prAsAde pahoMcyo. ati jaldI AsphAlananA vazathI dvidalanI mAphaka mRdaMgonA mastakanI mAphaka uparano bhAga, ubhaya pArtha cAmaDA vaDe baMdhAyela hato, tenA vaDe upanRtyamAna ItyAdi yojavuM. tathA banIza abhinetavya prakAra vaDe sajAgnIya upAMga sUtramAM kahela che. - x * x * nRtya viSayI karAtA te abhinaya saha natanavI, tenA guNa gAnathI upagIyamAna, INita arthanA saMpAdanathI upalabhyamAna. * x * ITa-IcchA viSayI kRta zabdAdi paMcavidha manuSya saMbaMdhI kAmabhoga, zabda-rUpa te kAma, sparza-rasa-gaMdha te bhoga, tene bhogavato vicare che. * sUtra-37 : tyAre te bharata rAjA anyadA kyAreka suSeNa senApatine bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM - o devAnupiya! jaldI ja, timisa guphAnA dakSiNa dizAnA dvAranA kamADa ughADo. ughADIne mArI AdA pAchI soMpo. tyAre te suSeNa senApati bharata rAjAe evuM kahetA harSita-saMtuSTa-naMdita citta thaI cAvatu be hAtha joDI, mastake Add karI, mastake aMjali karI cAvatuM pratizravaNa kare che. karIne bharata rAjAnI pAsethI nIkaLyo. pachI jyAM potAno AvAsa che, jyAM pauSadhazALA che tyAM Ave che,
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/3 61 62 AvIne darbha saMskAo bese che yAvata kRtamAla deva nimite ahama bhakta grahaNa kare che. pauSadhazALAmAM pauSadhika, brahmacArI yAvatu amabhakta pariNAmamANa thatAM pauSadhazALAthI nIkaLyo. nIkaLIne jyAM nAnagRha che, tyAM Ave che. AvIne snAna karI, balikarma karIkautuka-maMgala-prAyazcitta karI, zuddha-pAvejyamaMgala pravara vastro paherI, abha paNa mahAI AbharaNathI zarIra alaMkRt karI, hAthamAM dhUpa-puNya-gaMdha-mAlA saha nAnagRhathI nIkaLe che. tyArapachI jyAM timisa guphAnAM dakSiNI dvAranA kamADa hatA tyAM javA nIkaLyo. tyArapachI te suSeNa senApatinA ghaNAM rAjA-Izvara-talavaramADuMbika yAvata sArthavAha vageremAM keTalAMka hAthamAM utpala laIne yAvatuM suSeNa senApatinI pAchaLa-pAchaLa jAya che. tyAre te suSeNa senApatinI pAchaLa ghaNI kuvA citrAtikAo yAvatuM gita-ciMtita-prArthitane jANanArI, nipuNa-kuzala-vinIta hatI. keTalIka hAthamAM kaLaza laIne yAvatu pAchaLa jatI hatI. tyAre te suSeNa senApati sagaDhaddhithI savahutithI sAva nirdoSa nAditathI jyAM timitra guphAnuM dakSiNadizAnuM dvAra che, tenA kamADa pAse Ave che. AvIne potAnI sAthe ja praNAma kare che. karIne morapIMchIne sparze che, ane timitra guphAnA dakSiNI dvAranA kamADane morapIMchIthI pramArje che, pramAjIne divya udakadhArAthI prakSAle che. pachI sarasa gozISa caMdanathI paMcAMgulitavaNI thApA Ape che. thApA mArIne agra zreSTha gaMdha ane mALA vaDe Arzita kare che. karIne puSpArohaNa yAvat vastrArohaNa kare che. karIne uparathI nIce sudhI phelAyela, vistIrNa, goLa caMdaravo bAMdhyo. bAMdhIne svaccha, RNa rajatamaya ajIsa ddulo vaDe timisa guphAnA dakSiNanA dvAranA kamADa AgaLa ATha-ATha magala Alekhe che - svastika, zrIvansa yAvatu kyagraha grahita karatala prabhaSTa caMdraprabhavajanatainya vimala daMDa yAvatu dhUpa Ape che. ApIne DAbo ghUMTaNa uMco karIne cAvatuM mastake aMjali karI kamarADone praNAma kare che. - tyArapachI daMDa ratanane hAthamAM le che. te daMDarananIchI avayava yukata hatuM, vajasAnuM banela, sIMbu senAnuM vinAzaka, rAjAnI chAvaNI, gad-darI-viSama prabhAgirivara prapAtane sama karanAra hatuM te rAjAne zAMti-zubha-hitane karanAruM hatuM. rAjAnA hRdayanA Icchita manorathanuM pUryu hatuM. divya-Apatihata hatuM te daMDarane laIne sAta-ATha pagalAM pAcho khasyo, pAcho khasIne timisa guphAnA dakSiNanA dvAranA kamADane iDarana vaDe moTA-moTA zabdothI traNa vakhata prahAra karyo. tyAre timiyaguphAnA dakSiNanA dvAranA kamADa suSeNa senApati vaDe daMDaranathI moTA-moTA zabdathI traNa vakhata Ahata karAtA moTA-moTA zabdothI kaucArava karatAM sarasara karatAM potAne sthAne saraphayA. tyAre supeNa senApati timisa guphAnA dakSiNanA hAranA kamADa ughADe che, ughADIne jyAM bharata rAjA che, tyAM jAya che. jaIne yAvatu bharata rAjAne be hAtha joDI, jaya ane vijayathI jaMbUDhIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 vadhAve che. vadhArIne Ama kahyuM - devAnapiyA timisa gaphAnA dakSiNa dizAnA dvAranA kamADa ughaDI gayA che. devAnapiyane A piya nivedana piya thAo. tyAre bharata rAja suSeNa senApati pAse A kathana sAMbhaLI-samajI, harSita-saMtuSTa-AnaMdita citta thaI sAva4 suSeNa senApatine sakAre che, sanmAne che. sakArI-nsanmAnI kauTuMbika puraNone bolAve che. bolAvIne Ama kahyuM- o devAnupiyo ! jaldIthI abhiSekya harinane sajAvo, aza-hAthI-thAvara yoddhA pUrvavat yAva4 aMjanagirikUTa samAna zreSTha hAthI upara te narapati ArUDha thayo. * vivecana-97 : sUtra nigadasiddha che. saMbaMdha saMtati saMskAra mAgathI vivaraNa karAya che. pachI te bharatarAjA anyadA koI dine supeNa senApatine bolAve che, bolAvIne ema kahyuM - devAnupriya ! jadI jA. tamisA guphAmAM dakSiNanA dvAranA kamADo - x * udghATita karo yAvatuM mane A AjJA pAchI soMpo. ahIM bharatanI AjJAnuM pratizravaNAdi, nAnagRhathI nIkaLavuM tyAM sudhI pUrvavat kahevuM. vizeSa A - tamisAguphAnA dakSiNI dvAranA kamADo pAse javAno saMkalapa karyo. tamisa guphA gamana saMkalAkaraNa pachI ghaNAM rAjA IzvarAdi loko suSeNa senApatinI pAchaLa cAlyA. ahIM badhuM bharata cakInI arcAnI mAphaka kahevuM. dAsIsUtra paNa pUrvavat che. vizeSa A - kevA lakSaNavALI dAsI ? kathana to dUra, nayanAdinI ceSTAthI ja svAmInA manamAM saMkalita je - te prArthita che te-te jANe che. tathA atyaMta kuzalA, AjJA kAriNI Adi. pachI tamisA guphAbhimukha cAlyA pachI te suSeNa senApati sarva vaDaddhayAdithI cAvata nirdoSa nAditathI tamisA guphAnA dakSiNI dvAra pAse Avyo. AvIne jotAM ja praNAma kare che. pachI badhuM cakaratnanI pUjAvat kahevuM. aMte pharI paNa kamADone praNAma kare che. kemake te - X * ziSNavyavahAra aucitya che. praNAma karIne Daranane sparze che. have avasaragata daMDana svarUpa nirUpaNa kare che. - te daMDa rana arthAt daMDajAtimAM ratna-utkRSTa, kyAreya paNa pratighAta na pAmanAra, daMDa nAme rana grahaNa karIne sAtaATha pagalAM sarake che. te kevuM che ? ranamayI kAlikArUpa avayavo jemAM che te. vajananA pradhAna dravyamaya tenA dalika, sarva zamusenAnuM vinAzaka, narapatinI chAvaNInA prastAvathI javAne pravRta thatAM gad[di, prAbhAAMta pado pUrvavatuM. giriparvata. ahIM giri zabdathI kSudragiri levA. - x * te badhAMcI saMrakSaNIya. prapAta - jatAM lokonA khalana hetuthI pASANa ke bhRgu hoya tene sama karavA, zAMtikara - upadrava zAmaka. [zaMkA jo upadrava upazAmaka che, to daMDaranamAM sagara cakInA putrone javalanapabhanAgAdhipe karela upadrava kema upazAMta na thayo ? [samAdhAna kemake sopakama upadravane zAMta karavAnuM ja tenuM sAmarthya che,
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/ anukama upadrava to sarvathA dUra na karI zakAya tevo ja che. anyathA vIra bhagavaMte kuziye choDela tejolezyA sunakSatra ane sarvAnubhUti baMne sAdhune kaI rIte bALI, zakI ? avazyabhAvi bhAvo mahAnubhAvo vaDe paNa dUra karavAnuM zakya nathI. zubhakara - kalyANakara, hitakara-guNone upakAraka. rAjJa-cakravartInA hRdayanA Icchita manorathapUraka, kemake guphAnA kabATa ughADavAnA kAryakaraNamAM samartha che. hajAra divya yakSa adhiThita che. ahIM senApatinuM sAta-ATha pada sakavuM, te dRDha prahAra ke adhika prahAra karavAne mATe che. saphIne zuM karyuM? tamisA guphAnA dakSiNI dvAranA kamADa daMDarana vaDe moTA-moTA zabdothI traNa vAra tADita karyA. je rIte mahA zabda utpanna thAya tevA prakAre tADana kare che. * * * * * * * pachI zuM thayuM? tADana pachI tamisA guphAnA dakSiNI dvAranA kamADo suSeNa senApatie daMDa vaDe tADita karyA pachI moTA avAja sAthe carahATa karatAM * x - te kamADo potAnA sthAnethI - x * x * sarakyA. tay vi ItyAdi... A sUtra Avazyaka cUrNimAM ane vardhamAna sUrikRta Adi cAritramAM dekhAtuM nathI. temAM kamADa udghATana ja abhihita che - x * x* vighATanArthe A sUtra pharI kahela che. kamADo sarakyA pachI suSeNa senApati tamisA guphAnA dakSiNI dvAranA kamADo ughADIne zuM kare che? - x * x * devAnupiyane priya nivedana karIe. * x * x * Apane te priya thAo. - x * pachI gajArUDha thayela rAjAe je karyuM, te kahe che - * sUtra-38 : tyArapachI rAja bharate maNiratnane sparza karyo. te maNirana cAra aMgula pramANa mAtra, anaI, yasa, nIce dhakkoNa, anopama dhuti, divya, maNiratananA svAmIvata, vaiDUrya jAtika, badhAM jIvone kAMta hatuM. je mastake ghare tene koI du:kha na rahe, yAvat sarvakALa Arogyapada hatuM. tIci-deva-mAnuSya upasarga sarve temane du:kha karatAM na hatA. saMgrAmamAM paNa te makSine dhAraNa kadf manuNane azarAvaNa hatuM. tenA prabhAve cauvana sthira rahetuM ane vALa-nakha avasthita rahe che. sarva bhaya rahita che. te maNiratna grahaNa karIne te narapati hArinanA dakSiNa kuMbhIe bAMdhe che. pachI te bharatAdhipati narendranuM vakSasthaLa hArothI vyApta, suzobhita ane prItikara hatuM yAvata te amarapati sadeza RddhivALo ane prathita kIrti lAgato hato. maNiratnakRta udhota tathA cakrane dekhADela mArge aneka hajAra rAjA tenI pAchaLa cAlatA hatA. mahA utkRSTa sahanAdanA bola ane kalakala ravathI samudranA ravanI jema garjanA karatAM-karatAM jyAM tamigra guphAnuM dakSiNa dvAra hatuM. tyAM Ave che. AvIne tamisa guphAnA dakSiNI dvAre Avyo. meghAMdhakArathI nIkaLatA caMdranI jema te tamitra guphAmAM pravezyo. tyArapachI bharata rAjA chatalayukta, bAra khUNAvALA, ATha karNikA, jaMbUlIpajJaptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/2 adhikaraNI saMsthita, ATha sauvarNika kAkaNiratnane sparze che. te cAra AMgula parimita, viSanAzaka, anupama, caturastra saMsthAna saMsthita, samatala, samucita mAnonmAna yukta hatuM. sarvajana prajJApaka saMsUcaka hatuM. je guphAnA aMdaranA aMdhakArane caMdra ke sUrya naSTa karI zakato na hato, ani ke bIjA maNi jene nivArI zakatA na hatA, te AMdhakAra kAkaNI rasanI naSTa karatuM hatuM. tenI divyapabhA bAra yojana sudhI vistRta hatI. cakravartInI sabhya chAvaNImAM sarvakALe zatamAM divasa jevo prakAza karavAno teno prabhAva hato. bIjI I bharatane vijaya karavAnA hetuthI, tenA prakAzamAM rAjA bharate sainya sahita tamisA guphAmAM praveza karyo. rAja bharate kAkaNIranA hAthamAM laI tamisA guphAnI pUrva ane pazcima dizAvatuM bhIMto upara eka-eka yojanA aMtare pao0 dhanuSa pramANa vistIrNa, yojana kSetrane udhotita karanAra, rathacakanI paridhivatuM goLa, caMdramaMDalavata bhAsvara, 49 maMDala Alekhita karyo. te tamisA guphA rAjI bharata dvArA eka-eka yojanane aMtare Alikhita eka yojana sudhI udhota karanArA 49 maMDalothI zIgha divasa samAna prakAzavANI thaI. * vivecana-38 : pachI te bharata rAjA maNiranane sparze che. maNiratna kevuM che? * x -dIrdhatAthI cAra aMgula pramANa mAmAvALuM. - zabdathI be aMgula pahoLuM levuM. amUlya, tenAthI kaMIpaNa mUlyavAnuM nathI. traNa khUNAvALuM, pakoTika. lokamAM paNa prAyaH paiDUryanuM mRdaMgAkAratvathI prasiddhapaNe hovAthI madhyamAM unnatta-vRtatvathI aMtaritanA sahajasiddha ubhaya aMtarvata trayasa che. kahe che ke - SaDasa ema siddha hovA chatAM gasa-DA kema kahyuM? baMne bAjunA aMte niraMtara cha koTipaNAthI cha khamA saMbhave che. tethI tenA vyavacchedane mATe grasa chatAM pAsa karyuM. anupamati divya maNiratnomAM sarvotkRSTavathI patisamAna hatuM badhAM bhUtone kAmya hatuM. A ja guNone bIjI rIte varNavatA kahe che - je mastake dhAraNa karanArane kaMI du:kha thatuM nathI, sarvakALe Arogya rahe che. tiryaMcAdi kRta- te saMbaMdhathI te badhAM upasargo tene duHkha karatAM nathI. saMgrAmamAM paNa alAvirodhI yuddhamAM paNa azaavadhya che. - x *x - te zaavadhya thato nathI. te zreSTha maNI dharanAra manuSya vinazvara bhAva cauvana prApta thAya che. arthAt sthAyI yauvana che. tenA keza ane vALa vadhatAM nathI. sabhayarahita thAya che - X - ahIM deva ke manuSyanA pakSathI thayela bhaya jANavo. * * * - have maNirana grahaNa karIne rAjAe je karyuM te kahe che - bharata sajAro hastiranA dakSiNanA kuMbhasthaLamAM maNiratna bAMdhyuM. pachI te bharatAdhipa narendrae hAra dhAraNa karyo ItyAdi vizeSaNa pUrvavatuM. maNirane karela udhotu ane cakkarane dekhADela mArge cAvat - x - tamisA guphAnA dakSiNI dvAre Ave che. AvIne temAM
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/8 praveze che. ItyAdi - 4 - praveza pachI je kRtya che, te kahe che - te bharatarAjAe kAkaNIratnane sparze che. zuM viziSTa che, te kahe che - cAra dizAmAM cAra koNa, be udaI ane adho, e pramANe cha saMkhyAmAM tala jemAM che te. te ahIM madhyakhaMDarUpa che. je bhUmimAM aviSamapaNe rahe che. bAra-nIce, upara, tIcha cAre dizAmAM pratyeka cAre khUmA jemAM che te. karNikA-koNa. ahIM traNa khUNA maLe che. temAM nIce-upara pratyeka cArenA sabhAvathI aSTakarNika, adhikaraNIsonInuM upakaraNa, tenI jema saMsthita, samacaturAtvathI tenA jevo AkAra che. dhe tAmAna kahe che - ATha suvarNamAna che, tethI aSTa sauvarNika. temAM suvarNamAna A pramANe che - cAra madhura vRNaphaLono eka zvetasarSapa, soLa zetalapano eka dhAnyamApaphaLa, be dhAnyamApaphaLano eka guMja, pAMca guMjano eka karmamASaka, 16-karmamASakano eka suvarNa. AvA ATha suvarNa vaDe eka kAkaNInA niut thAya che. A adhikAramAM - A madhuratRNaphaLAdi bharata cakInA kALanA saMbhavatA ja grahaNa karavA. anyathA kALa bhedathI tenuM vaiSamya saMbhavatA kAkaNIrana baghAM cakInuM tulya na thAya. A kathana mATe anuyogadvAra vRtti ane sthAnAMga vRttino sAkSIpATha che. * x * ahIM aMgula-pramANAMgula jANavuM. kemake badhAM cakInA kAkaNI Adi ranonuM pramANa tulya che vaLI -x-x - anuyoga dvAra sUtranA baLathI usedhAMgula paNa nipajJa che koI vaLI sAta ekendriyarano sarve cakravartIne AmAMgula vaDe kahe che ane bAkInA sAta paMcendriya ratno te kALanA puraSocita mAnavI kahe che. * x - A traNe pakSamAM satya to sarvavid jANe. * x - kAkaNI ratnane sparzIne zuM kare che ? te kahe che - kAkaNIratnane cakavartI rAjAe laI 49 sudhI maMDalo AlekhyA, pachI praveza karyo. te maMDalo kevA che ? cAra gula pramANa mAtra, ekaikanA khUNA cAra aMgula pramANa viThaMbhavALA che. * * * AnA samayatarasatvathI laMbAI ane vikuMbha pratyekanA cAra gula pramANa ja thAya che. je udarva karAtA laMbAI thAya, te ja tIcha khAtA viThaMbha thAya che. - x * tethI viThaMbhanA grahaNathI laMbAInuM paNa grahaNa jANavuM, kemake samacaturasa che. e pramANe badhe ja cAra aMgula pramANa A siddha che. anuyogadvAra sUtramAM "ekaika koDI usedhAMgula viThaMbha, te zramaNa bhagavanuM mahAvIranuM addhagula" kahyuM, tene matAMtara jANavuM, tathA ATha suvarNa vaDe niSpanna te ATha suvarNa mUladravya vaDe niSpanna kahevuM. viSa-jaMgamAdi bheda bhinna, tenuM haraNa, kemake ATha guNa suvarNa madhya viSaharaNa prasiddha che. A tevA svAmiya hatuM. atula-tulA hita ananya sadaMza, cAra khUNAnA AkAre rahela, adhikaraNI daSTAMtathI kahevuM. (zaMkA) adhikaraNi daTAMtane vicAratA pUrvokta cAra AMgaLa pramANa thaze nahIM, kemake adhikaraNanI nIceno bhAga saMkucita hoya - te viSama catura hoya che. sama paNa nyUnAdhika cha tala jene che te A ja kathana catu zabda gabhita vAkya dvArA vizeSathI kahe che - jethI kAkaNI ranathI mAnonmAna yoga-mAna vizeSa vyavahAra 2i6/5]. jaMbUlIpajJaptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/2 lokamAM pravarte che. temAM mAna-dhAnyamAna setikA kuDava Adi. samAna-cosaThAdi, unmAna-kapilAdi khAMDa-goLa Adi dravyamAna hatu. upalakSaNathI suvaNadi mAna hetu pratimAne paNa guMjAdi grahaNa karavuM. te vyavahAramAM zuM vizeSa che ? sarva janonA mApanA dravyonuM ATaluM niNayika che. arthAt je rIte hAla Aptajana kRt nirNaya aMkathI kuDavAdimAnano loka vizvAsa vyavahAra pravarte che. tenI jema cakravartIkALe kAkaNIrane aMkita tenA kALa mujaba jANavuM. zabdagarbha vAkayathI ja bIjuM mAhAmya kahe che - caMdra tyAM aMdhakArano nAza na karI zake. sUrya paNa nahIM, dIpa Adino agni ke maNIo paNa tyAM timirano nAza na karI zake - x * x * tevI aMdhakAravALI giri guphAdimAM taka-kAkaNIrana, divya-prabhAvayukta, aMdhakAno nAza kare che. have te keTalA kSetrane prakAze che, te kahe che - bAra yojana tenI legyA-prabhA vRddhi pAme che athatui amaMdapaNe prakAze che. te vezyA kevI che? timiranA samUhane pratiSedha karI tamisA guphAnA pUrva-pazcime bAra yojana vistAra baMne bAju prasarIne rahe che. te rana rAzimAM paNa sarva kALe rUMdhAvAramAM divasa jevo prakAza kare che. jevuM divase dekhAya tevuM ja rAtrimAM paNa dekhAya che, jenA prabhAvathI cakravartI tamisA guphAmAM praveze che. sainAsahita bIjA adhabhArata - uttara bhAratane jItavA jAya che. - X - X - rAjavara-bharata kAkaNIratna laIne tamisA guphAnA pUrva ane pazcima bhIMtomAM yojananA aMtare pramANAMkula niSpanna yojanano aMtarAla choDIne, avagAhanAnI apekSAthI ubhedhAMgula niSpanna 500 dhanuSa viDaMbha, vRttanA grahaNathI viDaMba jeTalI ja laMbAI paNa jANavI. e rIte cakInA hAthathI kAkaNIratna vaDe maMDalo karAyA, A maMDala avagAha sva-va prakAzya yojana madhya ja gaNAya che. anyathA 49 maMDalonA avagAhamAM bhegA karAyela guphAnI bhIMtanI laMbAI ukata pramANathI adhikapamANa thAya. - tethI ja yojana mAtra kSetra prakAzaka kahyuM. jeTalAM maMDalanuM aMtarAla, teTalA maMDala prakAzya guphAnI bhIMtoga jANavuM. cakanI paridhi, tevA AkAre vRta levuM. caMdramaMDalanA bhAsvarava sadeza che. 49 maMDalo-goLa, suvarNa rekhArUpa, kemake kAkaNIratna suvarNamaya che. Alekhato-Alekhato - vinyAsa karato guphAmAM praveze che, tema jANavuM. ahIM vINA vacana AmIzyane jaNAvavA mATe che. maMDala Alekhano krama A che - guphAmAM pravezato bharata pAchaLa AvatA lokone prakAza karavAne mATe dakSiNa dvAramAM pUrva dizAnA kamADe paheluM yojana choDIne paheluM maMDala Alekhe che. pachI gomUjhikAkrame AgaLa pazcima diku kamADa ulkamAM trIjA yojanAdimAM bIjuM maMDaLa Alekhe che. e rIte * x * cothA yojananI AdimAM trIjuM maMDala, pachI pazcimadika bhIMtamAM pAMcamA yojanAnI AdimAM cothuM maMDala * * * * * e kame cAlatAM uttara dizAnA dvAre pazcima dizAnA kamADamAM pahelAM yojananI
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/8 68 AdimAM 49-muM e rIte Alekhe che. e rIte eka bhIMtamAM-25 ane bIjImAM 24, e pramANe-49 maMDalo thAya che. ATalAmAM gaphAmAM tIcha bAra yojana prakAze che, udarva-adho bhAvathI ATha yojana, kemake guphAnA vistRta uccava kramathI ATalAM ja thAya che. AgaLa ane pAchaLa yojanane prakAza kare che. [zaMkA gomUmikA racanA kramathI maMDalanA AlekhanamAM kaI rIte A yojanA aMtaritva thAya? jo eka bhIMtanA maMDalanI apekSA che, to be yojanA aMtaritava Avaze anyathA bIjA maMklanI eka bhIMtamAM thavAno prasaMga che, tema thAya to gomUmikA bhaMga thaze. bIjI bhIMtanA maMDalanI apekSAthI to tIMcha sAdhika bAra yojanA aMtarita thaze. [samAdhAna pUrva bhIMtamAM paheluM maMDala Alekhe che, pachI tenA sAmenA pradezanI apekSAthI yojana jaIne bIjuM maMDaLa, pachI tenI sanmukhanA pradezanI apekSAthI yojana jaIne pUrvanI bhIMtamAM trIjuM maMDala Alekhe, e krame maMDala karatAM gomUgikAkApaNuM ane yojanA aMtara thaI jaze te spaSTa ja che. * * * * * e pramANe cha yojanA kSetramAM pAMca maMDala thAya, temAM eka pakSamAM traNa ane bIjAmAM be maMDalo thaze. e pramANe A gobikA maMDalAkAranA canA kramathI pa0 yojana laMbAImAM guphAmAM 49 maMDalonI sthApanA svayaM jANI levI. bIjA AcAryonA mate pUrva dizAnA kamADe AdimAM yojana mUkIne paheluM maMDala kare che, pachI pazcima dizAnA kamADe tenI sanmukha bIjuM, pachI pUrva dizAnA kamADathI pahelA maMDala pachI yojana mUkIne trIjuM x x- e rIte AgaLa AgaLa - x * x * ema baMne bhIMtamAM 49-49 maMDalo thAya che ane kuLa baMne bhIMtanA maLIne 98 maMDalo thAya. * sUjha-79 tamiA guphAnA bahumadhyadeza bhAgamAM ahIM umaganajavA ane nimanajalA nAme be mahAnadIo kahI che. je tamiyA guphAnA pUrvanA bhIMta pradezathI nIkaLI, pazcima bhIMta pradeze thaIne siMdha mahAnadIne maLe che. bhagavan! A nadIone umana javA ane nimana jaHI ema kema kahe che? gautamAM je unmagna jalA mahAnadImAM DraNa, w, kASTha, zarkara, azva, hAthI, ratha, yauddhA ke manuSya pope che, te unmanajala mahAnadI traNa vakhata ahIM-tahIM gumAvIne ekAMta sthaLamAM pheMkI de che. je nimagna jalA mahAnadI che, te tRNa-paga-kATha-zarkaracAvatuM manuSyane ke che. tene nimagna jalA mahAnadI traNa vakhata ahIM-tahIM ghumAvIne jaLanI aMdara samAvI de che. tethI tene unma-nimana javA kahI che. tyArapachI te bharatarAja yarane dekhADelA mArge aneka rAjado ItyAdi mA utkRSTa sIMhanAda cAva4 karatAM-karatAM siMdhu mahAnadInA pUrvanA kUTe jyAM unmamagna jalA mahAnadI che, tyAM jAya che. jaIne vartakIratnane bolAve che, bolAvIne Ama kahyuM - o devAnupiyA jadI unmaZjala-nimagnajanA mahAnadImAM anekazana taMbha saMniviSTa acala akaMpa abhedhakavaca AlaMbanabAi savaranamaya sukhasaMkrama karo * pula banAvo. banAvIne mArI A AjJA mane pAchI soMo. jaMbUdvIpajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/ra tyAre te vadhIna bharata rAjAe Ama kahetA harSita-saMtuSTa-AnaMdita sita yAvatu vinayathI sAMbhaLIne jaldIthI utpana-nimanA mahAnadImAM yAva4 tevo pula banAve che. banAvIne jyAM bharata rAjA che, tyAM AvIne yAvat Aa pAchI sope che. tyAre te vadhakIratna bharata rAjA kaMdhAvanAra ane sainya sahita utpananimagna jalA mahAnadImAM te anekazad dbha saMniviSTa yAvata sukha saMkrama-pula vaDe para utaryo tyAre te timitra guphAnA uttara dvAranA kamADo svayaM ja moTAmoTA UMcAravA karatA sasara karatAM-karatAM khasyA. * vivecana-39 : te tamisAguphAnA bahamadhyadeza bhAgamAM dakSiNahAzmI tophaka samathI 21yojanathI AgaLa uttara dvAranA tokakasamajI 21 yojana pUrve unmaZjalA, nimagnajavA nAmaka mahAnadIo kahI che. je tamitra guphAnI pUrvI bhItI pradezathI prabuDha nIkaLatI pazcima kaTakane bhedIne siMdhu mahAnadImAM praveze che. have A nadIno pUchatA kahe che bhadaMta! kayA kAraNe ubhagna jalA ane nimagna jalA mahAnadIo kahevAya che ? gautamA unmagna jalA mahAnadImAM je tRNa-pAna-kATha-pattharanA TukaDA-hAthIghoDA-ra-yoddhA ke manuSya nAMkhIe te vRNAdine unmagna jalA mahAnadI traNa vakhata bhamADIne-jaLa vaDe halAvI-halAvIne jaLapradezathI nirjaLa pradezamAM arthAtu kinAre pheMkI de che. tuMbaDAnI jema zilA unmagnajaLamAM tare che. tethI unmajjana karatI hovAthI unmaZ. * x * have bIjIno nAmArtha kahe che - pUrvokta vastu nimagna jalA nadImAM traNa vakhata halAvI-halAvIne jaLamAM DUbADI de che. zIlAnI jema tuMbaDAne paNa jaLamAM DUbADI de che. tethI ja jemAM tRNAdi nimaje che mATe nimagna have teno nigamana kahe che te sugama che. A baMne nadInuM yathAkrame unmajjakatva ane nimajjakatva che, temAM vastuno svabhAva ja kAraNa che, kemake te tarkane yogya nathI. A baMne paNa vistAramAM traNa yojana ane guphAnA vistAra jeTalI lAMbI che. anyonya be yojanA aMtare jANavI. ahIM bharate zuM karyuM? te kahe che - pachI te bharata rAjA cakarana dazita mArge - x * siMdhu mahAnadInA pUrva taTe * x * arthAt tamiyAnI nIce siMdhu vahe che, te tamiyAnI pUrva bhIMtane AzrIne ja che. unmanA paNa pUrva bhatathI nIkaLI che. tethI baMnenuM eka sthAnapaNuM sUcavavAne A sUtra che. unmaZjalA nadI pAse jAya che, jaIne vardhakIrane bolAve che. bolAvIne kahyuM ke - jaldIthI A baMne mahAnadIo upara anekazata staMbhavALo susaMsthita, tethI ja acala, mahAbalanA AkAMtatva chatAM paNa svasthAnethI na cale tevo, akaMpadaDha setubaMdha nimaNi karo athavA ayala-parvata, tenI jema akaMpa, abhedha kavaca jevo
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/9E - jalAdi vaDe bheda na pAme tevo. - 4 - 4 - AlaMbana-upara jatAM avalaMbanarUpI dRDhatara bhIMta jevA AlaMbana sahita ubhayapArzva jenA che tevo. saMpUrNa ratnamaya. jo ke anyatra pASANamaya ke kASThamaya kahyo che. sukhethI paga mUkI calAya tevo. Avo setu banAvIne mArI AjJA pAchI soMpo, have te zuM kare che, te kahe che - A anuvAda sUtra hovAthI badhuM pUrvavat. [zaMkA] utpannajalAnA jaLano unmajjanano svabhAva che, to temAM saMkramAryaka zilAstaMbhAdi kaI rIte susthita rahe che ? te dIrdhapazAlA AkAre che, jaLa uparanA kASTha Adimaya saMbhavato nathI. kemake tenA asAratvathI bhAra sahana karI zakato nathI. [samAdhAna] vardhakIratne divyazaktinA aciMtya zaktipaNAthI karela che. enA vaDe cakrI rAjyanI parisamApti sudhI sarvaloka paNa pAra utare che. cakrInA kALa sudhI guphAmAM te maMDalo paNa temaja rahe che, guphA paNa khullI rahe che. cakrInA mRtyu bAda badhI uparame che. ItyAdi - 4 - 69 tyArapachI te bharatarAjA skaMdhAvAra-rUpa-bala sahita utsargI-nImagnajalA mahAnadI pAra utare che. ema utaratA cakrIne uttaradvAre je thayuM te kahe che - uttara dvAranA kamADo svayaM ja - daMDaraSnanA prahAra vinA ja moTA-moTA krauMcAravathI sarasara karatAM khulI gayA - 4 - 4 - tenuM kAraNa e che ke - senApatie karela kamADanA udgATana vidhithI saMtuSTa gupAnA adhipatinA anukULa AzayathI bIjI bAjunA kamADa svayaM ughaDI gayA. * have uttara bharatAddha vijaya vivakSA - -sUtra-80 H te kALe te samaye uttarArdha bharatakSetramAM ghaNAM ApAta nAme kirAto vasatA hatA, je ADhya, dIpta, vitta, vistIrNa vipula bhavana-zayana-AsanayAna-vAhana, bahudhana-bahu suvarNa-rajata, Ayoga prayoga saMyukta, vichardita pracura bhojana-pAnayukta, ghaNAM dAsI-dAsa-gAya-bheMsa-gheTA bhUta hatA, ghaNAM lokothI aparibhUta-zUra-vIra-vikrAMta, vistIrNa-vipula-bala-vAhanavALA, ghaNAM samara saMparAyamAM ladhalakSya hatA. tyAre te ApAta kirAto anyadA koI divase dezamAM akasmAta seMkaDo utpAta utpanna thayA. te A rIte akAle garjita, akAle vidyuta, akAle vRkSo upara puSpo AvavA, vAraMvAra AkAzamAM devatAno nAya. tyAre te ApAtakirAto dezamAM ghamAM seMkaDo utpAta udbhavelA jue che. joIne paraspara bolAve che, bolAvIne Ama kahyuM nize devAnupiyo ! amArA dezamAM ghaNAM seMkaDo utpAto udbhavyA che, jemake - akALe garjanA, akALe vidyut - x - ItyAdi. to devAnupiyo ! na jANe ApaNA dezamAM kevo upadrava thaze ! ema vicArI apahata manosaMkalpavALA, ciMtA-zoka sAgaramAM praviSTa, hatheLI upara mukha rAkhIne AdhyiAnopagata, bhUmigata dRSTika thaI ciMtita thaI gayA. jaMbudvIpaprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 tyAre te bharatarAjA cakarAM darzita mArge yAvat samudranA ravabhUtanI jema karatAM-karatAM tamisa guphAnA uttarIya dvArethI aMdhakAramAMthI nIkaLatAM caMdranI jema nIkaLyo. tyAre te ApAta kirAto bharatarAjAnA agrasainyane AvatA jue che, joIne AsUta, ruSTa, cAMDiphya, kupita, gussAthI dhamadhamatA ekamekane bolAve che, ane bolAvIne A pramANe kahyuM - devAnupiyo ! A koNa pArthitanA prArthita, duraMta-prAMtalakSaNa, hInapunya cAturdaza, DrI-zrI parivarjita che, je amArA dezanI upara balAtkAre jaldIthI Ave che. 90 devAnupiyo ! jaldI tyAM dhasI jaIe, jyAM A amArA dezanI upara balAtkAre jaldI na Ave. ema kahI ekabIjAnI pAse A arthane sAMbhaLe che, sAMbhaLIne sAddhabaddhavarmitakavacavALA thaI, utpIDita zarAsanapaTTikA, pinaddha traiveyakA, bhAddha-Aviddha-vImalavara ciMdha, Ayudha-praharaNa laIne jyAM bharata rAjAnuM agra sainya hatuM. tyAM Ave che, AvIne temanI sAthe yuddhe caDI gayA. tyAre te ApAta kirAtoe bharata rAjAnA agrasainyane hata-mathita-pravaravIra ghAtika-vipatita cihna-dhvaja-patAkAvALuM karI dIdhuM. tyAre te sainya muzkelIthI potAnA prANa bacAvI ahIM-tahIM bhAgI chUTyuM. * vivecana-80 : trIjA ArAne aMte, jemAM bharata uttara bharatAddhane jItavA mATe tamisA guphAthI nIkaLe che, uttarArdhabharata kSetramAM ApAta nAme kirAto vasatA hatA, teo dhanika, garviSTha, temanI jAtimAM prasiddha, ati vipula bhavano temAM hatA tathA zayana-Asana, rathAdi, azvAdiyukta hatA. temAM prabhUta gaNima-dharimAdi dhana, ghaNAM jAtyarUparajata hatA. Ayoga ane prayoga vyApAramAM joDAyelA hatA. temane tyajela-ghaNAM lokone bhojananA dAnathI baceluM-chAMDeluM saMbhave che. savistara, ghaNAM prakAre, prabhUta bhojanapAna jemAM che te. ghaNAM dAsI-dAsa ItyAdi jemAM che te. ghaNAM loko vaDe apabhUita, pratijJAnA nirvAha ke dAnamAM zUra, saMgrAmamAM vIra, pRthvI upara AkramaNamAM samartha, ati vipula balavAhanavALA, ghaNAM yuddhomAM - AnA dvArA ati bhayAnakatva sUcavela che, samararUpa yuddhomAM amoghahasta hatA. - 4 - have te maMDalamAM je thayuM, te kahe che - te ApAtakirAtone anyadA koI dine cakravartInA Agamana kALathI pUrve, - 4 - 4 - dezamAM ghaNAM seMkaDo utpAto - aSThi sUcaka seMkaDo nimitto pragaTa thayA. te A pramANe - akALe varSA, kAla vyatikti kALe garjanA, akALe vijaLI, akALamAM - vRkSamAM puSpo ugavA, vAraMvAra AkAzamAM bhUtavizeSo nAce che. have te ApAtakirAto zuM kare che ? utpAt thayA pachI teo dezamAM ghaNAM seMkaDo utpAto pragaTa thayelA jue che, joIne ekabIjAne bolAve che, bolAvIne Ama kahyuM " x - ApaNAM dezamAM ghaNAM seMkaDo utpAto utpanna thayA che, jemake - akALe garjanAdi, jANatAM nathI ke amArA dezamAM - 4 - kevA upadravo thaze ? ema kahIne vimanaraka, rAjyabhraMza ane dhana apahArAdi ciMtanathI je zokanI ciMtAthI
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/80 kara jaMbUlapAptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 zoka sAgaramAM DUbelA hatA. ItyAdi - X - X - AvI paDelA saMkaTamAM zuM karavuM, tema ciMtavatA hatA. have prastuta banatuM carita kahe che - temanA utpAta ciMtana pachI te bharatarAjA cakarana darzita mArga yAvat samudranA rava rUpa guphAmAM karatAM-karatAM tamisa guphAthI uttaranA dvArathI nIkaLe che. - x - guphAthI nIkaLyA pachI te ApAta kirAto bharatarAjAnA sainyanA agrabhAgane AvatA joIne Asuruta ItyAdi thayA te pUrvavatuM. ekabIjAne bolAvIne A pramANe kahyuM - he devAnupiyo ! koI ajJAta pAyita prAryakAdi vizeSaNa viziSTa che, je amArA dezanI upara mazaktithI jaldI Ave che, to ApaNe tene dizA-vidizAmAM vikherI nAMkhIe. jethI te ApaNA deza upara AtmazaktithI jadI ghasI na Ave. A samaye zuM thayuM ? te kahe che - anaMtarodita viciMtya ekabIjAnI pAse A kathanane 'hA' kahIM svIkArI, svIkArIne saddhabaddha ItyAdi pUrvavat. jyAM bharatarAjAnuM agrasainya che, tyAM Ave che, AvIne tenI sAthe yuddhane mATe pravRtta thayA. teo zuM kare che ? te kahe che - te ApAta kirAtoe bharata rAjAnA asainyane haNya, keTalAMka prANatyAgathI, keTalAMka mAnathI mathita thayA. keTalAMka pradhAna yoddhA prahAradAnathI ghAta karAyA, keTalAMka svasthAnathI bhraSTa garaDa vijA, patAkAdi cihna vALA thayA, mahA kaSTa prANone prApta ekathI bIja dizAmAM - x * bhAgI gayA - x - A tarapha bharata sainyamAM zuM thayuM ? te kahe che - * sUtra-81 thI 83 : [1] bharapachI te senAlanA netA rAva bharata rAjAnA grInyane ApAtakirAta vaDe hatha-mazita-pravaravIra yAvata diza-vidizAmAM bhAgatA joyA, jaIne atyaMta kuddha, kuSTa, cAMDikya, kupita thayo. te dhamadhamato kamalAmela zvarana upara ArUDha thayo. te AzcaramAM 80 aMgula uMco, 6 aMgula paridhiyukta, 18-aMgula lAMbo, 3ra-gula makavALo, cAra AMgula kAnavALo, 20 aMgula bhANAvALo, 4-gula jAnU 16-aMgula jaMghA, 4-gula khura, dehano madhyabhAga mukatolI sadaza vRtta tathA valita, kaMIka gula namela pRSTha, saMnata-saMgAta-suta-prazAviziSTa pIThavALo, hariNInA jAnu jevI utta-vistRta-jAMdha pIyukta, velatA-kasa-nipAta-aMkellA-pahAra parivarjita dehavALo hato. lagAma suvarNa jaDela darpaNa kArasukata aocitta vAbhiraNa yukata hatI. kAThI bAMdhavAnA hetuthI prayojanIya rassI, uttama svarNaghaTita suMdara puSpo tathA darpaNothI samAyukta hatI. vividha ranamaya hatI. tenI pITha svarNayukta maNi racita tathA kevala vaNa nirmita akasaMjJaka AbhUSaNa jenA madhyamAM jaDela hatA. AvI vividha prakAranI ghaMTI ane motInI serothI parimaMDita hatI. * x - mukhAlaMkaraNa hetu karketana-chaMdanIla-maskata AdithI racita ane mANeka sAthe viddhathI te vibhUSita hatI. svarNamaya tilakathI susajja mukha hatuM. te azva devamatithI viracita hatuM. devarAja IndranI savArInA azva samAna gatizIla tathA surUpa hato. pAMca cAmarone dhAraNa karelo, nabhacArI, vikasita nayana, kokAsita padlayukata AMkho, sadAvaraNanava kanaka tapita tapanIya tAlu-jIbha, zrI abhiSeksa nAka, puSkarapatra samAna-nsalila biMduyukta acaMcala phUrtiluM zarIra hatuM. cokSa caka parivrAjaka samAna hilIyamAna, khuracaraNa cacapuTathI dharaNitalane abhihata karato baMne caraNone yugapata uThAvatA paNe mukhamAMthI nIkaLatA hoya tevo jaNAto hato, temanI gati lAghavayukta hatI. te jaLamAM paNa thala samAna zIutAthI cAlavAmAM samartha hato. prazasta AvarSothI yukata hato. uttama jAti-kuLa-rUpa-vizvAstha hato. vizuddha lakSaNayukata hato. sakaLa prakRtamedhAvI-bhadraka-vinIta, aNu-tanaka-sukumAla-niSNa roma zarIrI hato. potAnI gatithI devatA, mana, vAyu tathA garUDanI gatine jitanAro hato, capala ane dvatagAmI hato. RSinI jema kSAMtikSama, suziyasamAna pratyakSataH vinIta hato. te jaLa, agni, patthara, mATI, kIcaDa, kaMkarathI yukta sthAna. retIvALA stAna, nadInA taTa, pahADanI taLeTI, uMcA-nIcA pahAra, parvatIya guphA, e badhAMne anAyAsa lAMghavAmAM samartha hato. te acaMpAtika, daMDapAtika, aHsupAtika, akAlatAlu, kALahesi, jitanidra gaveSaka, jinapariSaha, jAtyajAtika, malihAni, sugajha suvarNa komaLa maNAbhirAma kamalAmela nAmanA akSaranane senApati kramathI ArUDha thayo. evA azvArUDha senApatie rAja pAsethI asirana lIdhuM. te talavAra nIlakamala jevI, caMdramaMDala sadaMza, zatruvinAzaka hatI. tenI mUTha varNa ane ranathI nirmita hatI. temAMthI navamAlikA puSpa jevI sugaMdha AvatI hatI. vividha prakAre maNIthI nirmita vela AdinA citro hatA. te camakatI ane tIkSaNa hatI, lokamAM anupama hatI. te vAMsa, vRkSa, bhesa AdinA zRMga, hAthI AdinA dAMta, loha, lohamaya bhAre daMDa, vaja, AdinA bhedanamAM samartha hatI. savA Apatihad cAvatu jaMgama dehanA bhedanamAM samartha hatI. [8] te asiranI 50-aMgula lAMbI, 16-aMgula pahoLI ane AI aMgula pramANa jADI hatI. [ca] rAjAnA hAthathI te asiTana laIne sonApati ApAta kirAto hatA tyAM Avyo. ApAta kirAto sAthe yuddha karavA lAgyo. tyAre te suSeNa senApatie ApAtakirAtone had-mathilAvaravIra ghAtita cAvata diza-vidizAmAM bhagADI dIdhA. * vivecana-81 thI 83 : sva sainya pratiSedha thayA pachI tenArUpabaLano netA veija - vastu viSayavarNaka pUrvokta ja levuM. cAvatu bharata rAjAnA agrasainya ApAta kirAto vaDe cAva pratiSedhita
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 381 thI 83 joIne AzarakatAdi vizeSaNa viziSTa kamalApIDa ke kamalAmela nAme aza upara beTho. have akSarananuM varNana kare che - x - te prasiddhaguNa nAmanA kamalAmela azvanane senApati sannAhAdi paridhAnavidhithI beTho. te azva kevo hato ? 80 aMgula uMco, gula e ahIM pramANa che, 99 gula pramANa madhya paridhivALo, 108 aMgula lAMbo, ghoDAnI uMcAI-khurathI AraMbhIne karNa sudhI, madhya bhAga-pRSTha-pArthaudAMtara sudhI, laMbAI-mukhatI pUMchaDA sudhI. -x * x * banIza gula uMcAI, cAra gula pramANa kAna kemake nAnA kAna e jAtya azvanuM lakSaNa che. A kAnanI uMcAIthI sthira cauvanava jaNAvela che. ghoDAnAM yauvananuM patana thatAM strInA stananI mAphaka ane baMne karmonuM patana thAya che. * X - X - 20 aMgula pramANa bAhA - zirobhAganA adhovartI ane ghUMTaNanI uparavata caraNa bhAga, cAra aMgula pramANa ghuTaNa-bAhA ane jAMghanI saMdhirUpa avayava, 16-aMgula pramANa jaMghA- jAnu nIcenA khura sudhInA avayava, cAra aMgula uMcI khura-paganA talarUpa avayava, A badhAM avayavonA saravALAthI pUrvokta 80-aMgularUpa thAya. zreSTha azvamAnane AzrIne che. jo ke pArAsara nAme laukika graMthamAM A viSayamAM traNa gAthA vRttikAre noMdhI che. jo * X - X - X - jo ke temAM pramANamAM pheraphAra che. ame te matAMtara noMdhela nathI.] have avayavomAM lakSaNopetatva sUcave che. muktolI-nIce ane upara saMkIrNa, paNa maLe kaMIka vizALa koThI vatu samyagravartuLa, vaLavAnA svabhAvavALo paNa stabdha nahIM tevo madhyabhANa, ahIM madhya paridhirUpa ja vicAratA ucita upamA thaze. kaMIka gula sudhI namavAne AraMbhela, kemake ati namela hoya to besavuM duHkhada bane che. pRSTha * payaNa sthAna, arthAt besanArane sukhAvaha pITha che. samyam - nIcenIcenA krame namela pRSTha jenI che te, saMgata-deha pramANocita pRSTha jevuM che te. sujAta-jamadoSa hita pRSThavALo. prazasta-lakSaNAnusAra pIThavALA. bIjuM keTaluM kahIe ? pradhAnapRSThavALo. pRSTha varNana kahyuM. have tenA ja bAkInA bhAgane kahe che - hariNInI jAnavatu unnata ane baMne paDakhAM vistRta tathA cama bhAgamAM stabdha sudaDha pRSThavALo. vega, latA, carmadaMDa, tarjana vizeSa AghAtathI rahita kemake te asavAranA manane anukULa cAripaNe che tapanIyamaya darpaNa AkAre annAlaMkAra vizeSa che jemAM tenuM mukha saMyamana vizeSavALo. vakanakamaya zobhanapuSpa ane sthAyaka tenA vaDe cikita ranamayI raju *x * payaNinA deDhI karaNArthe azvanA baMne paDakhe baMdhAtI paTTikA, suvarNayukata maNimaya patrikA nAme bhuSaNa, *x* vividha ghaMTikAjAla ane mauktika jAla, tenA vaDe parimaMDita pRSTha vaDe zobhatA kaStanAdi ranamaya mukhamaMDanAyeM racita prItamANeka azvanA mukhanA bhUSaNa vaDe bhUSita kanakamaya pAthI suthukRtu tilaka. devamatithI vividha prakAre sati surendranuM vAhana-aa, tene yogya - 4 - x * jevo buslIzrama deva anna kare che, tevo A paNa kare che. surUpa-suMdara, hIM 4 jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 tahIM dolAyamAna kemake sahaja caMcala aMgo che, gaLuM-mastaka-bhAla-be kAnanA mULamAM vinivezathI pAMca saMkhyAvALA je cAru cAmara tene mastakamAM dhAraNa karela. * x * ahIM mAIDa zabdanA vyAkhyAnamAM mastakanA alaMkAra rUpe ja kahela che, karNAdi alaMkArarUpe nahIM. lokamAM paNa te rIte pAMca cAmara kahevAya che. devamati vikaliAtAdi vizeSaNa viziSTa uccaHzravA nAme zakano azva paNa thAya, tethI kahe che - anabhacArI, kemake abhayArI azva uzravA che, tenAthI anya. - x * abhela-doSAdi vaDe asaMkucita nayana jenA ja che. tethI ja kokAsitavikasita deDha kemake athupAta nathI karatA, padmavALI paNa romarahita AMkho jenI nathI tevo. zobhAne mATe ke daMza-mazakAdithI rakSAyeM pracchAdana payukta, te navA suvarNanA-svarNataMtu yukta pracchAdana parpha che. tapta tapanIyavat lAla tALavuM ane jIbha jenA che tevA mukhavALo. lakSmInA abhiSeka nAmaka zArIrika lakSaNayukta nAsikA jenI che te. athavA pAThAMtarathI ziriSapuSpavata atizeta nAsikA jevI che te. jemAM kamaladala samAna jaLabiMduo che tevo arthAt jema pukan jaLamAM rahIne vAyunI AhatathI jaLabiMdayukta thAya che, tema A paNa salila arthAtu lAvaNyamaya che. tenA biMdu-chATAthI yukata, biMdunA grahaNathI ahIM pratyaMga lAvaNya sUcavela che. - x * - acaMcala-svAmInuM kArya karavAmAM sthira, caMcala-zarIranA jAtisvabhAvathI. * x * cohA-snAna karela, caraka-ghATibhikSAcara parivrAjaka, te carakaparivrAjaka, * * * azucinA saMsarganI zaMkAthI potAne saMvarato evo - x * have A kriyAvizeSathI jAcava batAve che - khura pradhAna caraNo, AghAta vizeSathI tenA vaDe gharaNitalane Thokato-Thokato -x-x- savAranA prayogathI nRtya karato ja azva agrapAdane uMcA kare che, temAM A zaktine vizadvArathI dazavi che - baMne paNa caraNone ekasAthe mukhamAMthI nIkaLatA hoya tema kADhato evo - X - X - pharI bIjI kriyAnA darzanathI A ja vastune vizeSathI kahe che - lAghava vizeSathI padAnAlanA taMtu ane jaLa, te paNa dugadikane saMcaratA arthAt jema bIje saMcaratA mRNAla taMtu udakamAM paNa sthira thatA nathI, tevo A nathI. - X - mAtRpakSa, pitRpakSa, saMsthAna, vizvAsthatAthI te prazasta che, kemake pradakSiNAvahatva ane zubhasthAnazcitatva che, vaLI bAra Avarta jemAM che te. - X - X - varAha kahe che, te zlokanI kaMIka vRtti jaNAve che - prapANa-uttarohanuM tala, gala-kaMTha, jemAM rahela devamaNi nAmaka Avarta azvanA mahAlakSaNapaNe prasiddha che baMne kAna, eTalAM sthAnomAM rahela tathA pRSTha-5yaNa sthAnA madhya, cakSanI upara rahela, baMne hoTha, sakitha-pAchaLanA baMne paganA ghUMTaNanA uparanA bhAge, bhujA-baMne paganA ghUMTaNano uparano bhAga, kukSi-baMne paDakhAmAM rahela, lalATa eTalA sthAno Avarta sahita hatA. ahIM kAna ane nayana Adi sthAno baLe saMgApaNe hovA chatAM jAtinI apekSAthI bAra ja sthAno gamavA. sthAna medAnusAra sthAnIbhedo paNa bAra ja che.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/81 thI 83 sukula prasUta-azva zAstrokta kSatriyaazvapitRka, medhAvI-svAmInI saMjJAdithI prAptArthanA dhAraka, bhadraka-aduSTa, vinIta-svAmInA ISTakAritvathI, aNukatanuka-ati sUkSma, sukumAla romayukta snigdhazarIrI, - x - deva, mana, pavana, garuDanA vegathI adhivegathI jaya karanArI gati. tethI ja capaLa zIghragAmI-ati zIghragatika. krodhanA abhAve paNa asamAgraMthI nahIM, tevI kSAMtithI je kSamA. RSi-anagAvat, kSamApradhAnatvathI tenA page latAno mAra ke mukhamAM cokaDuM ke puMchamAM AghAta karavo nathI paDato. suziSyanI jema pratyakSapaNe vinIta - 4 - x - taTa-nadIno kinAro, kaTaka-parvatIya nitaMba, laMghana-atikramaNa, preraNa-ArUDha puruSanA abhimukha darzanadhAvanAdi vaDe saMjJAkaraNapUrvaka pravartavuM, nisvAraNA-tenA pAra pamADavo. temAM samartha. - 4 - 4 - mArgAdinA kheda ane medamAM paNa AMsu na pADanAro, azyAma tAluvALo - 4 - 4 - kAla-arAjakatAmAM rAjAnA nirNAyakapaNAmAM adhivAsanAdi samaye zabda karanAro kAlaheSi. ALasane jItela te jitanidrA kemake kAryamAM pramAdI che. athavA jitanidvatva-yuddhano avasara prAptapaNAthI azvaratnanA alpanidrApaNAthI che. - gaveSaka-mUtra maLanA utsargAdimAM ucita anucita sthAnano anveSaka, jitaparISaha-zIta, AtapAdimAM paNa kheda na pAmato, jAti-mAtRpakSamAM pradhAna-nirdoSa mAtRka, nirdoSa pitRtva, AvA guNavALo ja samaye svAmIno droha karato nathI - x - malli-vikasita kusuma jevo zubha, azleSmatvathI pUtibaMdha rahita dhANa-nAsikAvALo, popaTanA pIMchA jevA suSThu varNa jeno che te. kAyAthI komaLa, manobhirAma kamalAmela azva hato. 94 pachI teNe zuM karyu, te kahe che - "kuvalaya" ItyAdi. te asiratna narapatinA hAthathI grahaNa karIne te senApati jyAM ApAta kirAto che, tyAM jAya che. jaIne ApAtakirAta sAthe yuddha karavAne lAgyo. te asiratna kevuM hatuM? nIlotpalanA dala sardeza. rajanikara maMDala-caMdrabiMba, tenI sadaMza, tene bhamADatA vartulita tejaskatvathI caMdramaMDalAkAra dekhAya che. athavA rajanikaramaMDala samAna mukhavALuM che. zatrujanano vinAza karanAra, kanakaratnamaya hAthamAM grahaNa yogya muSTi jenI che tevuM, navamAlikA nAme je puSa, tenI jevuM surabhigaMdhavALuM. vivida maNimayI valli AkAranA citronI vividha racanA vaDe AzcaryakRta. zANa upasthI utArIne niSkiTTI karela. tethI ja dIpyamAna tIkSNa dhArA jenI che tevuM, divya khaDgajAtipradhAna, lokamAM anupamAna kemake ananya sardeza che. vaLI tenA ghaNAM guNo che. kevA? vaMza-veNu, rukSa-vRkSa, zrRMga-mahiSAdInA zIMga, hAthI AdinA dAMta, kAlAyasaloDhuM, vipulaloha daMDaka vajra hIskajAtiya, teno bhedaka. ahIM vajranA kathanathI durbhedhanuM paNa bhedakatva kahela che. bIjuM keTaluM kahIe ? badhe ja apratihata, durbheda chatAM amoghazaktika vastu. jaMgama-cara pazu-manuSyAdinA deha, teno bheda karavAmAM samartha. ahIM yAvat zabda saMgrAhaka nathI paNa bhedakazakti prakarSaka adhivacana che. jaMbudvIpaprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 have tenuM pramANa kahe che - 50 aMgula lAMbu, 16-aMgula pahoLuM, ardha aMgula pramAma jADAIvALuM e tenuM utkRSTa pramANa che, evuM te asiratna kahela che. je 32aMgula pramANa saMbhaLAya che, te madhyama pramaAma che - 4 - 4 - senApatie yuddha karyA pachI zuM thayuM ? te kahe che - suSeNa senApatie ApAtakirAtone hata-mayitAdi karI dIdhA ItyAdi. 36 * sUtra-84 : tyAre te ApAtakirAto suSeNa senApati vaDe hatha-mathita thayA yAvat bhAgI gayelA. teo DaryA, trasta-vyathita-udvigna thayA, bhaya pAmI gayA, asthAma-baLa-vIrya-puruSakAra parAkrama rahita thaI gayA. TakI zakavAne asamartha thaI aneka yojana dUra cAlyA jaI, ekAMtamAM maLyA, maLIne jyAM siMdhu mahAnadI hatI tyAM AvyA, AvIne vAlukA saMthArAmAM saMtharyo, saMgharIne vAlukA saMcAre beThAM, besIne akrama bhakata grahaNa karyo, grahaNa karIne vAlukAsaMthArogata thaI, mukha uMcu karI, vastrarahita thaI, aThThama bhaktikapaNe temanA kuLa devatA meghamukhanAgakumAra devone manamAM dhyAna karatA rahyA. tyAre te ApAtakirAtono akramabhakata paripUrNa thatAM meghamukha nAgakumAra devonA Asano calita thayA. tyAre te meghamukha nAgakumAra devoe Asanone calita thayA joyA, joIne avadhi prayojyuM. prayojIne ApAtakirAtone avadhijJAnathI joyA. joIne ekabIjAne bolAvIne Ama kahyuM - nizce he devAnupriyo ! jaMbudvIpa dvIpanA uttara bharatAI kSetramAM ApAtakirAto siMdhu mahAnadImAM vAlukAnA saMcAre jaIne, mukha uMcu rAkhI, vastrarahita thaI, akrama bhaktikapaNe ApaNane-kuladevatA meghamukha nAgakumAra devane manamAM dhyAyIne rahyA che. to he devAnupiyo ! to ApaNe mATe zreyaskara che ke ApaNe ApAta kirAtonI pAse pragaTa thavuM joIe. ema kahI ekabIjAnI pAse A kathana svIkArIne tevI utkRSTi, tvarIta gatithI yAvat cAlatA-cAlatA jyAM jaMbudvIpadvIpanuM uttarAI bharata kSetra che, jyAM siMdhu mahAnadI che, jyAM ApAta-kirAto che, tyAM Ave che. AvIne AkAzamAM addhara rahI. ghaMTaDIyukta paMcavarSI pravara vastro dhAraNa karI te ApAtakirAtone Ama kahyuM o ApAtakirAto ! tame badhAM jene mATe urdhvamukha thaI, vArahitapaNe akramabhaktika thaI amane-kuladevatA meghamukha nAgakumAra devane manamAM dhyAyIne rahyA cho, te ame-meghamukha nAgakumAra devo, tamArA kuladevatA tamArI pAse pragaTa thayA chIe. to he devAnupiyo ! kaho, ame zuM karIe ? tame zuM Iccho cho ? tyAre te ApAtakirAto meghamukha nAgakumAra devo pAse A kathana sAMbhaLI, avadhArI, harSita-saMtuSTa-AnaMdita citta thaI Avat prasanna hRdaye utthAnathI uThe che. uThIne jyAM meghakumAra devo che, tyAM jAya che, jaIne be hAtha joDI yAvat
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/84 38 jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 mastake AMjali karI, meghamukha nAgakumAra devone jaya-vijayajI vadhAve che, vadhAvIne Ama kahyuM - he devAnupiyo koI apArthita prArthaka, duraMta pAMtalakSaNa cAvata hI-zrI parivarjita che, jeNe amArA dezanI upara jaldIthI dhasI Avela che. he devAnupiyo ! temane khadeDI do, jethI amArA deza upara te aAkramaNa na karI zake. tyAre te meghamukha nAgakumAra devoe ApAta kirAtone Ama kahyuM - o devAnupiyo ! te mahartika mahAdhutika cAvatuM mahAsaukhya bharata nAme cAturaMta cakravartI che. temane koI deva, dAnava, kiMnara, kapuraSa, mahoma ke gaMdharva zapayoga, agni prayoga ke maMgapayoga vaDe bAdhA pahoMcADavA ke rokavA samartha nathI. to paNa ame tamArA priya ane mATe bharata rAjAne upasarga karIzuM. ema kahI ApAtakirAto pAsethI nIkaLe che, nIkaLIne vaikiya samuThThAta kare che. karIne meghasainya vikurte che, vikuvane jyAM bharata rAjAno vijaya rUMdhAvAra niveza hato, tyAM Ave che, AvIne vijaya skaMdhAvAra niveza upara jadI vAdaLA garajavA lAgyA, jadI vijaLI camakavA lAgI, turaMta yuga, muzala muddhi pramANa dhArA vaDe omeghane sAta ahora varasAda varasAvavAne pravRtta thayA. * vivecana-84 - tyAre te ApAta kirAto supeNa senApati vaDe hastamathita yAvata pratiSedhita thaI bhayAkuLa, naSTa, prahAra vaDe ardita, udvigna-krI AnI sAthe na yuddha karIe tevA AzayavALA thayA. e rIte samyak bhaya prApta thayA. asthAma-sAmAnya zakti hita, abala-zArIrika zakti rahita, puruSAbhimAna - parAkramathI rahita, parasainyane sahapta karavAne azakya che tema jANI aneka yojano bhAgI gayA. pachI zuM kare che ? bhAgIne te ApAtakirAto eka sthAne bhegA thAya che, thaIne jayAM siMdhu mahAnadI che, tyAM Ave che, AvIne retInA kaNamaya saMthAro kare che, karIne retInA saMthAre Arohe che, pachI rAmabhakta grahaNa kare che, karIne vAlukA saMtAke rahelA urvamukha, nirvastra thaI parama AtApanA kaSTane anubhave che. pachI traNa dina anAhArI thaI temanA kulavasala devo meghamukha nAme nAgakumAra devone manamAM thAyIne rahe che. have te devo zuM kare che ? te kahe che - citamAM ciMtavyA pacI te ApAtakirAtone aDhamabhakta paripUrNa thatAM meghamukha nAgakumAra devonA Asano calita thAya che, te devo - x + avadhijJAna prayoje che, prayojIne avadhijJAna vaDe ApAtakirAtone jue che, joIne ekabIjAne bolAvIne kahe che ke - jaMbUdvIpamAM uttarArdha bharatotramAM ApAtakirato siMdhunadImAM retInA saMyArAne prApta thaI cAvatu meghamukha devone manamAM dayAna karIne rahyA che, to ApaNe te ApAtakirAto pAse pragaTa thaIna- ekabIjAnI pAse Ama vicAraNA kare che - anaMtarokta kathana svIkAre che * * svIkAryA pachI teo zuM kare che ? te kahe che - te devo tevI utkRSTa ane varita gati vaDe sAva cAlatAM-cAlatAM jaMbUDhIpadvIpanA uttara bharatAddhamAM siMdhunadImAM ApAtakirata loko hatA tyAM AvyA, AvIne aMtarikSamAM rahI laghughaTikAyukta paMcavaNa pravara vastro paherIne te ApAta kiratone A pramANe kahyuM- o ApAtakirAto * x * vAlukAsatArake rahela yAvata aSTamabhaktiko kuladevatA meghamukha nAgakumAra devone manamAM thAyIne rahelA cho, tethI ame meghamukha devo, tamArA kuLadevatA, tamArI pAse AvelA chIe, to amAruM zuM kArya che, te jaNAvo, sAme kaI pravRtti karIe ? ApanA manane abhISTa zuM che? te jaNAvo. kuLadevatA prazna karyA pachI zuM kare che ? te kahe che - pachI te ApAtakirAta meghamukha devo pAse A kathana sAMbhaLI-samajIne harSita-saMtuSTa thayA ItyAdi pUrvavatuM. urva thavApaNe uDyA, uThIne meghamukha devo pAse AvyA, AvIne be hAtha joDyA ItyAdi pUrvavata. meghamukha devone jaya-vijayathI vadhAvIne A pramANe kahyuM -x* koI apAcitano prArthaka Adi vizeSaNa yukta amArA deza upara dhasI Avela che, tethI temane tathA prakAre pheMkI do jethI pharI ahIM na Ave. have meghamukha devoe je kahyuM ? te kahe che - x - he devAnupiyo! A bharatakAme cAturaMtacakravartI rAjA che, je mahartika, mahAdhunika cAvatuM mahAsaukhya che. A bharatane koI deva-vaimAnika, dAnava-bhavanavAsI, kiMra Adi cAra vyaMtara vizeSavAcI che, teo zastra ke agni ke maMgapayoga vaDe, A traNe uttarottara balAdhikapaNe jANavA. te upadrava karavAne, ApanA dezane AkramaNarUpa pApakarmathI nivAravA samartha nathI. to paNa A du:sAdhya kAryamAM paNa ApanI prIti arthe bharata rAjone upasarga karIzuM, ema kahI, te ApAtakirAtonI pAsethI nIkaLe che - x - - pachI zuM karyuM ? te kahe che - jaIne uttara vaikriyArthe prayatna vizeSathI Atmapradezone zarIranI bahAra vikrve che ane samavahata thaIne te Atmapadeza vaDe gRhita pudgalo vaDe vAdaLo vikrve che, vikrvIne bharatanA vijaya rUMdhAvAra niveza pAse Ave che, AvIne tenI upara jaldIthI ItyAdi badhuM pukala saMvartaka meghAdhikAravatuM kahevuM. cAvatuM varasavAne te devo pravRtta thayA. A vyatikara thatAM je bharatAdhipe karyuM, te kahe che - * sUtra-85 thI 80 : [85] tyAre te bharatarAja, vijaya rUMdhAvAranI upara yugamuzala muSTi pramANa mAtra zArAthI sAta rAzi ovamegha va varasAvatA jue che. joIne camarinane sparze che. tyAre te zrIvansa sardezarUpa lAvo kahevo cAvatuM bhAra yojanA tIrNa vistAra che - phelAve che. tyAre te bharata rAja potAnI aMdhAvara sainya sahita samarana upara ArUDha thayo. thaIne divya chagaranano sparza karyo. te chagaradana 9,ooo vaNa zalAkAthI parimaMDita hatuM. mahAha ane ayodhya hatuM. te nirNayasupazadviziSTa-lUTa-kacanamaya pRSTha daMDa yukta hatuM. mRdu AkAravALuM, vRtta-laSTa
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 385 thI 8 80 jaMbUDhIpapajJAtiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 araviMda karNikA samAna rUpavALuM hatuM. bastipadezamAM piMjara jevuM pratita thatuM hatuM. tenA para vividha citrakArI karelI, maNi-motI-muMgA-tapela varNa tathA rano dvArA pUrNa kaLazAdi mAMgalika vastunA paMcaraMgI ujjavala AkAra banelA hatA. ranonA kiraNo sadeza raMgasthanAmAM nipuNa paraSo dvArA suMdara rUpe raMgela hatuM. tenA upara rAjalakSmInuM cihna aMkti hatuM - - Ajuna suvarNadvArA AcchAdita pRSThabhAga, cAra khUNA tapta suvaNamiya paTTaNI pariveSTita hatuM. atyadhika zrIthI yukta hatuM. zaradaRtunI nimaLa, paripUrNa caMdramaMDala sardeza rUpavAna hatuM. teno svAbhAvika vistAra rAja bharata dvArA tII phelAvelI potAnI baMne bhUjAnA vistAra jeTalo hato. te kumudavana saMdeza dhavala hatuM, bharata rAjAnA jaMgama vimAna jevuM hatuM. sUryanA tapa, AdhI, vadi doSonuM vinAzaka hatuM. pUvacirita tapa-puNyakarmanA phaLasvarUpa te prApta thayela hatuM. [6] te chabarana ahad, bahuguNa pradAyaka, RtumAM viparIta sukha-chAyA karanAruM, chAratanamAM pradhAna, aApunyavALAne sudurlabha hatuM. [8] cakravartI rAjAnA tapa guNonA phaLanA ekadeza bhAgarUpa, vimAnavAsIne paNa dubhitara hatuM. tenA upara phUlonI mALA laTakatI hatI. zAradIya dhavalameghA tathA caMdranA prakAza samAna bhAsvara hatuM. te divya hatuM. 1ooo devothI adhiSThita hatuM. rAjA bharatanuM te chagana bhUtala uparanA paripUrNa caMdramaMDala jevuM lAgatuM hatuM. rAja bharate sArzatA chagarana sAdhika bAra yojanA tIrNa phelAI gayuM. * vivecana-85 thI 87 : divyavarSo pachI te bharatarAjA svasainyamAM ukta prakAre sAtarAtri pramANa kALA meghavRSTi thatI joIne carmaranane sparze ce. ahIM avasaNata carmaratva varNAka sUtrano atideza karatA kahe che - te sarve pUrvavatuM. - have chatraratna kevuM che, evuM jijJAsune tenuM svarUpa pragaTa karatAM kahe che - chagarana, bharatanuM-dharaNitalanA pUrNacaMdra samAna varte che. bIjI zI vizeSatA che ? 99,000 pramANa suvarNamaya zalAkA vaDe parimaMDita, bahumUlya athavA cakravartIne yogya, ayodhanIya-jene jotAM ja pratibunA zastra uThatAM nathI. nivaNa-chiddha graMthi Adi doSarahita, lakSANayukata hovAthI suprazasta, atimanojJa athavA atibhArepaNAthI ekadaMDa vaDe duvarNatvathI pratidaMDa sahita evuM je laSTa kAMcanamaya supuSTa daMDa jemAM che te - - mRdu-dhRSTapRSTa hovAthI sukumAla, rUpAsaMbaMdhI, vRta. laSTa je araviMda, teno bIja koza, tenA samAna zetatva ane vRtavathI AkAra jeno che te. bastipadeza nAmaka jhamadhyabhAgavartI daMDanA prakSepasthAna rUpa che. pAMjarAnA AkAre virAjita che. vividha prakAranI racanA vaDe citrakarma jemAM che te. eka ja vAtane vizeSathI kahe che. - maNi, motI, pravAla, tapta evuM je tapanIya-rakta suvarNa paMcavarNika. zANa utArathI, dIptivALA karAyela rano, tenA vaDe cita. rUpa-pUrNakaLazAdi mAMgalya vastuno AkAra jemAM che te. ratnonI kiraNa sama canA, tenA parikarmakArI. yathocita sthAne raMgadAna vaDe anusaMpadAyakame raMjita. sajalakSmI vila arjuna nAme je zveta suvarNa tenA vaDe AcchAdita pRSTha dezabhAga jeno che te. bIjA vizeSaNanA prAraMbhamAM takALa mAta, je tapanIya, tenA pahastathI pazleiSTita, cAre aMtamAM tasuvarNapaTTa yojita che. tethI ja adhika sazrIka zaratakALanA caMdrava nirmaLa pratipUrNa caMdramaMDala samAnarUpa. bharata rAjAnA tIcha prasArita baMne bAhu pramANa mAna vizeSa, te pramANathI svabhAvathI vistRta. te cakrIe sparzatA sAdhika bAra yojana vistRta thAya che. caMdravikAzInA vatanI jema hota. bharatanA saMcaraNazIla jaMgama vimAna jevuM kemake sukhAvaha che. sUryanAtApAdi doSo, teno kSaya karanAra athavA tenAthI janmatA viSAdano kSaya karanAra. A chaganA AzrayathI viSAdI doSa thatAM nathI. tapoguNa-pUrva janmamAM AsIrNa tapoguNa mahinAthI vadhu. have gAthA baMdhanathI vizeSaNone kahe che - mAta - raNamAM bIjA koI anya yoddhA vaDe khaMDita na karAyela, temAM aizvaryAdinA dAnarUpa ghaNAM guNo che. RtuthI viparIta jemake - uNakatamAM zItaLachAyAdi Ape che. utkRSTa pradhAna chatra guNayuktatvathI chatromAM ratnasamAna, aja punyavALAne durlabha. pramANa rAjA - svavikALa ucita zarIra pramANayukta rAjA. cha khaMDanA adhipatitvathI sarvarAja saMmatatvathI pramANIbhUta rAjA. AnA vaDe vAsudevAdino nirAsa karyo che. cakavartInA sucarita vizeSa kRlanA eka deza bhAgarUpa, sAtha cakravartInA pUrva ajita tapanuM phaLa - nava nidhAna, cauda ratnAdimA vibhakta, tenA ekadezabhUta A chatrarana devapaNAmAM durlabhatara che. kemake tyAM cakavartIpaNuM asaMbhava che. laTakatI evI puSamALAno samUha jemAM che te. zarakALa bhAvI zveta vAdaLo, zaradaRtuno caMdra, tenA jevA prakAzathI janita udhota jeno che te. sahadeva adhiSThita. *x - te divya chatraranane bharatarAjAe sparzatA jaldIthI carmaranavat sAdhika bAra yojanA tIrNa vistarela che. ahIM sAdhikatA paripUrNa carmaranane DhAMkavA mATe che. anyathA vRSTi upadravathI vasainyane bacAvI na zakata. -- have pachI zuM karyuM? te kahe che - * sUtra-88,89 : [8] tyArapachI te bharatarAjA chatraratnane kaMdhAvara upara sthApI dIdhuM. sthApIne maNiratanane sArze che. varNana yAvat chamaranane vasti bhAgamAM pe che. te anativara suMdara rUpavALuM hatuM. zilAnI jema atisthira carmarana upara kevaLa vAvela mAtra zAli-yava-ghauM-maga-aDada-tala-kaLathI-STika-nipAva-caNAkodarA-kutuMbharI-kaMgu-vaka-rAka tathA dhanIyA, varaNa, hAritaka, Adu, mULA, haLadara, dudhI, kAkaDI, baDa, bijo Adi badhAM zAka vagerene utpanna karavAmAM kuzaLa hatuM. sarvajana vikRta guNa hatA.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388,89 82 jaMbUtIpajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 te gAthApati rana bharata rAjAne te divase vAvelA, pAkelA, sApha karelA badhAM prakAranA dhAnyanA hajAro kuMbho samarpita karyA. tyAre te bharata rAja camarana upara samArUDha thaI chagaranamAM AcchAdita thaI, maNi ratnakRta udhotamAM samudgatabhUta sukhasakhe sAta rAtri pasAra karI. [8] te avadhimAM rAjA bharatane, tenI senAne bhukhe pIDA na karI, dainya na anubhavyuM, na bhayabhIta thayA ke na duHkhita thayA. * vivecana-88,89 : pachI te bharata chagaranane aMdhAvAranI upara sthApe che, pachI maNiratnane sparze che. maNirananuM varNana pUrvavatu. * * sparzane carmarana ane chatraratna saMpuTa milanathI sUrya-caMdrAdi loka niraddha thatAM, sainyamAM aharniza udhota mATe 94 rana basti bhAge maNirana sthApe che. (zaMkA) e pramANe sarva sainyAvarodha thayo, tathA temAM kaI rIte bhojanAdi vidhi thAya ? te AzaMkA prati kahe che - te bharatarAjAnA - x * gRhapatirana. te kevo che ? A prakAre sarvajanomAM vizrutaguNa jene che te. atipradhAna bIjI vastu jemAM vidhamAna nathI te, suMdara rUpavAnuM. zilA jevI zilA kemake atisthiratvathI che carmaratnamAM vAvela mAtra paNa lokaprasiddha bhUmi kheDavI Adi karma sApekSa nahIM. bhakSANAdine yogya zAli AdinA nipAdaka athavA savAre zilAmAM rAkhela sAMjesUryAsta kALe nipAdaka. - x - x - temAM zAli-jyamAdi, cava-ghoDAne priya, ghauM vagere, paTikA-sAITha divase pAkatA cokhA, nipAva-vAla, kutuMbharI-dhAnyakakaNa. - X - X * upalakSaNathI masura Adi bIjA paNa dhAnyo levA. aneka dhAnya-dhAnyama, varaNa-vanaspati vizeSanA patro, ItyAdi je haritaka pagazAka - x * pUrve kutuMbharI zabdathI dhAnyabhedano saMgraha karyo, have tenA pAMdaDAnA bhakSyatvathI patrazAkamAM saMgraha che, te punarukti nathI. Adu Adi sUraNa kaMdAdi upalakSaNarUpa mUlaka-hatidataka. AnA vaDe kaMdamUla zAka kahyA. have phaLa-zAkane kahe che - alAbu-tuMba, trapuSa-cIbhaDAnI jAtinA tuMba, kaliMga, kapittha, ablikA. A phaLazAkanA upalakSaNathI jIvaMti Adi grahaNa karavA. * * * * * sarva zabdathI bIjA zAkAdi paNa grahaNa karavA. (zaMkA jo gRhapati rana dIrdha kriyA vinA maMtra saMskAthI dhAnya Adi utpAdana kare che, to carmaranamAM bIja vAvavAthI zuM prayojana ? tenA vinA paNa tenuM divyazaktipaNAthI niSpAdana kema na kare ? (samAdhAna] bIjA kAraNa samUhanA saMghaTanapUrvaka kAraNanA kArya janakatvanA niyamathI. - x - x * tethI ja ati nipuNa - potAnI kArya vidhimAM ati nipuNa. dhe uktaguNayogI gRhapati ratna je avasarocita kare che te kahe che - carmaratna ane chagarananA saMpuTanA saMghaTanA pachI te bharatano gRhapati rana te ja divasamAM vAvela, paripAka dazA prApta, lakhela badhAM dhAnyonA aneka hajAro kuMbho 2i6/6] prAkRta kare che. kuMbhanuM mAna - be azatInI eka pazalI ItyAdi. mati - mukI, tapramANa dhAnya paNa azati ja kahevAya che. tenI jema prakRti-nAvAkAre vyavasthApita aMjalirU5, be prakRtinI setikA, cAra setikAno eka kuDava-palikA samAna mApa vizeSa, cAra kuDavano prastha, cAra prasthano ATaka, cAra ADhakano droNa, 80 Dhaka arthAt 20 droNano madhyama kuMbha, 100 ATakano eka utkRSTa kuMbha. ahIM upalANathI sainyane je bhojana upayogI che, te badhuM ja lAve che. - tyAM bharata kaI rIte keTalo kALa rahyo, te kahe che - gRhapatine karela dhAnyanI upasthApanA pachI te bharata carmarana ArUDha chatra ranathI AcchAdita maNiratnakRta udhota samudgaka saMpuTarU5 prApta hoya tema sukhemukhe sAta ahorAtra sudhI rahyA. A ja vAta jaNAvatAM kahe che tene bhukhe na pIDyo ke na dainyatA pAmyo. na bhaya ke na du:kha thayuM. - x * bharata cakI mAphaka sainyane paNa temaja hatuM. temane paNa bhukha Adie na pIDyA. * sUtra-90 thI 5 - [eo] tyAre te bharatarAjAne sAta ahorAtra paripUrNa thatA A AvA svarUpano abhyArthita ciMtita, prArthita manogata saMkalpa utpanna thayo-are ! A koNa ApArthitapAki, duraMta-prAMta lakSaNa yAvata hI-zrI parivarjita che, je mane A AvAvarUpano yAvat abhisamanvAgata thaI vijaya chAvaNI upara yuga muzalamuSTi cAva4 varSa varasAve che. tyAre te bharatarAjAne A AvA svarUpano abhyarthita, ciMtita, pArthita manogata saMkalpa samutpanna thayo jANIne 16,000 devo yuddha karavAne pravRtta thayA. tyAre te devo saddabaddha varmitakavacavALA thaI cAvatu Ayudha-paharaNa laIne jyAM meghamukha nAgakumAra devo hatA tyAM Ave che, AvIne meghamukha nAgakumAra devone A pramANe kahyuM - o meghamukha nAgakumAra devo ! ApArthitapAki yAvata -thI parivarjita zuM tame jANatA nathI ke cAturaMta cakravartI bharata rAja je mahaddhika che, yAvatuM tene upadrava karavA ke rokavA koI samartha natI, to paNa tame bharatarAjAnI vijaya chAvaNI upara yuga muzalamuSTi pramANa mAtra dhArAthI oghamegha sAta ahorathI vaSarNa karI rahyA cho. tame ahIMthI jaldIthI cAlyA jAo athavA A jIvanathI AgaLanuM jIvana jevAne taiyAra thaI jAo. tyAre te meghamukha nAgakumAra devo ke devone Ama kahetA sAMbhaLI mAM, trAsa pAmyA, vyathita thayA, udvigna thayA, bhayabhIta thaIne meharInyanuM pratisaMharaNa kayuM karIne jyAM ApAtakirAta hatA tyAM Ave che, AvIne ApAtakirAtone Ama kahe che - devAnufpayo! A bharatarAja mahahika cAvatu niSe koI deva vaDe cAvatu anipayogathI ke vAvata upadrava karavA ke rokavA samartha nathI, to paNa devAnapiyo ! ame tamArA priyane mATe bharatarAjAne upasarga karyo. tame G C
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 thI 5 snAna karI, balikarma karI, kautaka-maMgala-prAyazcitta karI, bhInuM zAka dhAraNa karI, vastra nIce baTakatAM kinArA saMbhALIne, zreSTha pradhAna rahano laI, aMjali mDI, page paDI bharata rAjAnuM zaraNuM lo. uttamapuraSo praNipatita vatsala hoya che. Apane bharatarAjA taraphathI koI bhaya rAkhavAnI jarUra nathI. e pramANe je dizAthI pragaTa thayelA, te ja dizAmAM pAchA gayA. tyAre te AutakirAto meghamukha nAgakumAra devo vaDe ema kahevAtA utthAna vaDe uDe che, uThIne snAna karI, balikarma karI, kautuka-maMgala-prAyazcitta karI, bhInuM varu dhAraNa karI ItyAdi vaDe - x * bharata rAja hato tyAM AvyA. AvIne be hAtha beDI yAvatuM mastake aMjali karI bharata rAjAne jaya-vijaya vaDe vadhAve che, vadhAvIne zreSTha pradhAna rahenonuM bheTazuM karI Ama kahyuM - [1] saMpattidhara ! guNadhara ! jayadhara! hI-zrI-dhI-kIrtinA dhAska narendra ! rAcita hajAra lakSaNothI saMpanna! rAjayane cirakALa dhAraNa karo. [9] azvapati, gajapati, narapati, navanidhipati, bharatamanA prathama adhipati, 32,000 janapadanA vAmI ! ghaNuM jIvo. [] prathama narezara, Izvara, 64,ooo nArIonA hRdayezvara lAkho devonA svAmI, caudaranonA svAmI, yazasvI ! - - - [4] *** Ape samudra ane girizvaryA uttara-dakSiNa samagra bharatakSetrane jItI lIdhuM che, ame ApanA dezamAM vasIe chIe. [es] aho! Apa devAnupiyanI Rddhi, dhuti, baLa, vIrya, puraSAkAra parAkrama che, Apane A divya devahuti, divya devAnubhAva, udha-prAptaabhisamanvAgata thayA che. ame ApanI Rddhi yAvata abhisamanvAgata thaI che, te sAkSAta joyela che, he devAnupiya! amane kSamA karo. ame ApanI kSamA mAMgIe chIe. he devAnupiyA Apa kSamA karavAne yogya cho. ame bhaviSyamAM pharI kadi AvuM nahIM karIe, ema kahI hAtha joDI, page paDI bharatarAjanuM zaraNuM lIdhuM. tyArapachI te bharatarAja te ApAtakirAtonA pradhAna zreSTha ranone svIkAre che, svIkArIne ApAtakirAtone A pramANe kahe che - jAo, tamane meM mArI bAhunI chAyAmAM svIkAra karyA che. tame nirbhaya ane niraDhaMga thaI suesakhe, raho. have tamane koIthI bhaya nathI. ema kahI sakAra ane sanmAna karyuM, sakArI-sanmAnIne vidAya ApI. tyArapachI te bharatarAja suSeNa senApatine bolAve che, bolAvIne Ama kahyuM - o devAnupiya ! tuM ja, siMdhu mahAnadInA bIja pazcimI nigTe siMdhu nadI sudhInA sAgaranI maryAdAmAM sama-viSama nikuTone sAdhita kara, sAdhita karIne pradhAna-zreSTha ranone grahaNa kara. karIne mArI A Akta jaldIthI pachI soMpa. A badhuM dakSiNanA vijaya varNanavatuM badhuM kahevuM cAvatuM bhogone anubhavato jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 vicarI rahyo che. * vivecana-0 thI 5: samudgaka rUpapaNe rahyA pachI te bharatarAjAne sAta ahorAtra paripUrNa thayA pachI, AvA svarUpano yAvat saMkA upajyo. tene ja kahe che - o sainiko ! A koNa aprArthitaprArthakAdi vizeSaNa viziSTa che, je mane A AvA divya devo jevI aDaddhivALA sajAne -x - jene divya devadhati, devAnubhAva ItyAdi prApta hovA chatAM chAvaNI upara yugamuzala muSTi pramANa mAtra dhArA vaDe varasAda varasAve che ? ahIM kirAtane ja grahaNa karavAnA chatAM kono A upadrava upakrama che, ema sAmAnyathI jJAna hovA chatAM, A koNa che evA AkrozathI upasthita ghaNAM vairImAM A koNa che, je mArI sAme ubho thayo che, ItyAdi bhUpati bhAvane vicArIne yakSoe je karyuM. te kahe che - ukata ciMtAnA utpanna thayA pachI bharatanA A AvA yAvatu saMkatAne samutpanna jANIne caudarattanA adhiSThAyaka 14,ooo deva ane 2000 bharatanA aMgarakSaka evA 16,000 devo, jo ke strIrananA vaitADhaya sAdhyA pachI prApta thatA hovAthI 13 ratnonA 13,000 devo ja saMbhave che, to paNa A vacana sAmAnyathI che. teo yuddhane mATe udhata thayA. kaI rIte ? te pUrvavatu. te bhAratanA nIkaTanA devoe zuM kahyuM? te kahe che - o meghamukha devo ! ItyAdio - X - zuM tame jANatA nathI ? athatu jANo ja cho. cAturaMta cakravartI bharata rAjAne koIpaNa deva-dAnavAdi vaDe zastraprayogAdithI upadrava kasvA ke rokavAne samartha nathI. ajJAnapUrvakanI pravRtti moTA nathane mATe ane pravartakane bADha bAlizabhAva ubhAvana mATe thAya che. jagatamAM ajeya jANavA chatAM tame bharata rAjAnA vijaya rUMdhAvAra upara varasAda varasAvo cho. A avicArI kArya karo cho ? - x * ahIMthI jaldI bhAgI jAo athavA jo na bhAkhyA to A bhavathI bIjA bhava-pRthvIkAyikAdimAM jAo arthAta apamRtyu pAmo. * x * | [zaMkA] devonuM nirUpakama Ayu hovAthI apamRtyuno asaMbhava che, A vacana bAdhAvALuM che. [samAdhAna] sUtronA vaicitryathI bhayasUga hovAthI vivakSaNAmAM doSa nathI. taU r badhuM pUrvavatuM. vizeSa e ke- dhanaghaTAne pAchI saMharI le che, varasAda aTakatAM te saMpuTathI cakInuM sainya bahAra nIkaLyuM - x * x * he devAnupiyo ! A bhata rAjA mahartika cAvatu tene devAdi vaDe A prayogAdi vaDe yAvat rokavAne samartha nathI, to paNa ame Apa saunI prIti mATe bharata rAjAne upasarga karyo, to he devAnupriyo ! tyAM jAo. snAnAdi vizeSaNao Adra-sadha snAna vaza thaI, jaLa vaDe bhInA thaI, uttarIya paherIne jAo. AnA vaDe Avo avilaMba sUcavyo. adhomukha aMcala-laTakato cheDo je rIte rahe tema. AnA dvArA paherelA vabaMdhananI kALa avadhimAM vilaMba na karavA sUcavyuM che athavA AnA dvArA abaddha kacchacva sUcavela
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 3/90 thI 95 che. tema darzAvIne potAnI dinatA batAvI che. - x* x - zreSThapradhAna ratno laIne, aMjali karIne, caraNanA mugaTa-mastaka rAkhIne bharata rAjAnuM zaraNuM svIkAro. uttamapuruSo praNipatita vatsala hoya che. Apane bharatarAjAthI koI bhaya nathI tema kahIne je dizAmAMthI pragaTa thayelA, te ja dizAmAM pAchA gayA. have bhagnecchA svecchAe je karyuM te kahe che - badhuM pUrvavat vizeSa e ke - ratnonuM bheMTaNuM dhare che. pachI zuM kahyuM? te kahe che - he vasadhAra ! cha khaMDavartI dravyanA svAmI athavA tejodhara, guNadhara-guNavAna, jayadhara-vihepI vaDe adharSaNIya, hI-lajjA, zrI lakSmI, dhRti-saMtoSa, kIrti-varNavAda A badhAMnA dhAka aneka lakSaNavaMta, amAruM A rAjya dIrdhakALa pAlana karo. athatu amArA dezanA adhipati thAo. | he azvapati ItyAdi 32,000 janapo je rAjA, tenA svAmI! ghaNuM jIvoghaNuM jIvo. he prathama narezara he zaryadhara, he 64,ooo nArInA prANavallabha, ranonA adhiSThAtA mAgadhatIrthAdhipAdi lAkho devonA Izvara! cauda ratnezvarI yazavI! pUrvapazcima-dakSiNa saMbaMdhI samudra, giri-laghu himavaMta, tenI maryAdAmAM che te. ukta traNa dizAmAM samadra ane adhika uttaramAM himavaMta. utarAddha-dakSiNAddha bharata arthAta paripUrNa bharata, tamArA vaDe jitAyo che. - x - tethI nava nidhi ane saMpUrNa cauda ratnonA saMpattivAnuM. tethI ame devAnupiyanA dezamAM vasIe chIe atha tamArI prajArUpa che. 3mo - AzcaryamAM, devAnupiyanI Rddhi, dhuti, yaza, baLa, vIrya, pukAra parAkrama arthAt RddhayAdi AzcaryakArI che. te kevI che ? divya-sarvotkRSTa, devanI jevI dhati, e rIte divya devAnubhAvane prApta karela che, abhi sanmukha Avela che. bIjA pAsethI sAMbhaLatA paNa Azcarya thAya che, jotAM to vizeSa thAya tethI kahe che ApanI trAddhi-saMpatti joI, cakSa vaDe pratyakSa anubhavI. -x - ApanI yuti temaja yaza balAdi paNa joyA cAvatu-Rddhi, yaza, baLa, vIrya abhisama vAgata thayelA joyA. tethI devAnupriya ! amane kSamA karo. ame bALaceSTA karI che, mATe amane kSamA karo. Apa kSamA karavAne yogya cho - X - X * have pharI AvuM nahIM karIe. e pramANe aMjalI joDI, page paDI, bharata rAjAnuM zaraNa svIkAre che. have prasAdAbhimukha bharatanuM kRtya kahe che - pachI te bharata rAjA te ApAtakirAtonA pradhAna zreSTha ratnone svIkAre che. svIkArIne te ApAta kirAtone kahyuM - tame tamArA sthAne jAo, mArA bAhunI chAyAmAM tamane svIkArela che, tamArI mAthe mAro hAtha che, nirbhaya ane udvegarahita thaI sukhe sukhe tame raho. tamane have koI bhaya nathI, ema kahI sakArI-sanmAnIne svasthAne javAnI jA ApI. have kiratone sAdhyA pachI narendrae zuM karyuM ? te kahe che - pachI bharate suSeNa senApatine bolAvyo. bolAvIne ema kahyuM - devAnupriya ! jA, pUrvasAdhita nikaTanI apekSAthI bIjA, sIMdhamahAnadInA pazcima bhAgavartI nikuTa, sANa-pazcimI samudra, utaramAM laghuhimavaMta, dakSiNamAM vaitADhyagiri, teTalI mayadA jevI che te. AnA vaDe vibhAga karyo. jaMbUdvIpaprAptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/2 lAghavatA mATe kahe che - jema dakSiNa dizAnA siMdhunikUTone sAdhyA, te badhuM kahevuM. - x - x * pachI zuM thayuM ? te kahe che - * sUtra-96 : tyArapachI divyacakrana anya koI dine AyudhagRha zALAthI nIkaLe che, nIkaLIne AkAzamAM sthita thayuM yAvat IzAnadizAmAM vadhu himavata parvatAbhimukha tarapha cAlyuM. tyAre te bharatarAja divya cakranane pAvatu laghu himavata varSadhara parvatanI kaMIka samIpe bAra yojana lAMbI cAvatu laghuhimavaMtA girikumAra devane AzrIne akramabhakata svIkAryo. badhuM mAgadhatIvit kahevuM cAvatuM samudranA rava jevo nAda karatA-karatA uttara dizAbhimukha jyAM laghuhimavaMta varSadharapata che tyAM AvyA. AvIne laghuhimavaMta varSadhara parvatane traNa vakhata zithI sparze che, sparzane Aznono nigraha karyo karIne pUrvavat yAva4 kAna sudhI bhANa kheMcIne A vacano tyAM te narapatie ka@A yAvatu badhAM ApanA dezavAsI chIe, ema kahI udad AkAzamAM parikara-nikarita madhye bANa choDyuM yAvatuM tyAre te bANane bharata rAja vaDe ud AkAzamAM choDAtA jaldIthI kara yojana jaIne laghuhimavata girikumAra devanI maryAdiAmAM paDyuM. tyAre te laghuhimatakumAra deve mayadAmAM bANane paDatuM che. joIne te asarakata, raTa, yAvatu patidAnamAM savauSadhi, mArA, gozISa caMdana, kaTaka cAvatuM brahanuM jaLa lIdhuM. laIne tenI utkRSTI cAva4 uttara vadhu himavaMtagirinI maryAdAmAM huM Apano dezavAsI chuM yAvatu huM Apano uttaradizAno aMtAla chuM yAva4 vidAya ApI. * vivecana-96 : uttarIya siMdhu nikuTa sAdhanA pachI te divyacakara7 anyadA koI dine Ayudha gRhazALAthI nIkaLyuM, nIkalIne AkAzamAM rahyuM. cAvat padathI hajAra caNA vaDe saMparivRta, divya truTita zabdanA saMninAdathI AkAzane puratuM ema levuM. IzAna khUNAmAM laghuhimavaMta parvatAbhimukha cAlyu. chAvaNI nAMkhIne laghuhimavaMtagiri maLe javAne IzAnamAM ja RjumArga che. pachI narendrae je karyuM te kahe che - bharate cakaranane laghu himava giri tarapha jatuM joIne kauTuMbika puruSone AjJA karI ke hastiratna sajAvo, senA sajAvo, snAnavidhAna, hasti, ArohaNa, mArgamAM AvatA nagarAdinA svAmIne jItavA, temanuM bheTazuM svIkAravuM, cakarananuM anugamana ItyAdi karyuM -x-x * pachI laghu himavaMtagiri pAse bAra yojana lAMbI, nava yojana vistINadi vizeSaNa viziSTa chAvaNI nAMkhI. vadhaDI ranane bolAvI pauSadhazALA karAvI. laghu himavaMtagirikumArane sAdhavA nimitte pauSadha paNa kare che. jyAM sudhI sUra kahevuM ? samudranA svarUpa samAna karatAM-karatAM, 'tatva' zabdathI
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDhamabhakta, pAraNuM, kauTuMbikone bolAvavA, senA sajaja karavI, azaratha taiyAra karavo, snAnavidhAna, azvArohaNa, cakaratna mAnuM gamanAdi. * x * e rIte uttara dizAbhimukha laghuhimavaMta parvate jAya che, jaIne te parvatane traNa vakhata rathanA agrabhAgathI sparze che, ativegamAM pravRtta vegIvastune AgaLa pratibaMdhaka bhIMtamAM saMghaTanathI traNa vakhata tADana karatA vega ghaTe che, tema darzAvavA ahIM traNa ema kahyuM pachI ghoDAne rokyA. pachI zuM banyuM, te kahe che - cAre ghoDAne rokIne mAgaghatIyadhikAra samAna badhuM kahevuM. jyAM sudhI kahevuM ? bANane kAna sudhI kheMcIne, ahIM jova' e vacanathI ratha sthApana, dhanuhiNa, bANagrahaNa kahevuM. pachI bANane te prakAre karIne tyAM A vayo kahyA - x - tame sAMbhaLo ItyAdi be gAyA "ame tamArA dezavAsI chIe" sudhI kahevuM. A zubhaparyAya che, jema udloka zubhaloka che, ItyAdi. pachI AkAzamAM laghuhimavata girikumAra tyAM saMbhavatA nathI mATe bANa choDe che. ahIM "parikara nikarita madhya" vALI baMne gAthA kahevI. pachI zuM thayuM ? bharata rAjAe te bANa uMce AkAzamAM choDatAM jaldI ja chara yojana jaIne laghuhimavaMtagikuimAra devanI maryAdAmAM ucita sthAne paDyuM. pachI te deva potAnI maryAdAmAM bANane paDeluM joIne Asusupta, duSTa ItyAdi vizeSaNavALo thayo. * x * bANa grahaNa karIne nAma vAce che te kahevuM prItidAna-phaLa pAkAMta vanaspati vizeSa rAjyAbhiSekAdi kAryopayogI, kalpavRkSanI puSpamAlA ane gozIpacaMdana, kaTaka, guTita, vastra, AbharaNa, nAmAMkita bANa lIdhu, paDAdrahanuM jaLa le che. laIne utkRSTa devagatithI bharatAMtike jAya che. uttaramAM laghuhimavaMtagirinI maryAdAmAM huM Apano dezavAsI chuM yAvatu huM Apano sevaka chuM ema kahevuM. huM Apano uttarIya lokapAla chuM. ahIM cAvata padathI pIrtidAna lAve che. bharata svIkAre che, devane satkAre che, sanmAne che ane vidAya Ape che. - x * matapa kare che, pAraNuM kare che. digvijaya karavAne mATe kaSabhakUTa javA taiyAra thayA - * sUtra-97 thI 100 : [7] tyAre te bharata yA azvone roke che, rokIne rathane pAcho vALe che, vALIne jyAM prabhakaTa che, tyAM Ave che, AvIne RSabhakUTa parvatane traNa vakhata rathanA agrabhAgathI sparze che, sAzana azvono nigraha kare che, karIne rAne Ape che, sthApIne cha tala, bAra khUNA, ATha kaNikAvALA, sonInA adhikaraNa saMsthita evA kAkaNiratanane sparze che, ane RSabhakUTa parvatanA pUrvIya kaTakamAM nAma aMkti kare che. %io avasarpiNImAM trIjA ArAnA pAchalA bhAgamAM huM bharata nAme cakavartI thayo.... [] huM pahelo rAja, huM bharatAdhipa naravarendra chuM mAro koI pratizatru nathI, meM bharata ogane jItela che. [10] ema kahI nAma aMkita karyuMnAmAMkita karIne rathane pAcho vALe jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 che, vALIne jyAM vijaya rUMdhAvAra niveza che, jyAM bAhya upasthAna zALA che, tyAM Ave che, AvIne yAvatu laghuhimavaMta girikumAra devane AzrIne aSTAliMkA mahAmahotsava puro thatA AyudhagRha zALAthI nIkaLe che, nIkalIne yAvatu dakSiNa dizAmAM vaitAdya parvatAbhimukha javA pravRtta thayA. * vivecana-97 thI 100 : himavaMtane sAdhita karyA pachI te bharatarAjA azvone dakSiNa pArthamAM rahela ghoDAne roke che, DAbI bAjunA baMne azvone AgaLa kare che. rathane rokIne pAcho vALe che, vALIne RSabhakUTa pAse jAya che. jaIne RSabhakUTa parvatane traNa vakhata rathanA agrabhAgathI sparze che, sparzIne rathane sthApe che. sthApIne-x- aSTa suvarNamaya kAkaNIratnane sparze che. vyAkhyA pUrvavat. sparzIne RSabhakUTa parvatanA pUrvanA kaTakamAM nAmane - x - lakhe che. zuM lakhe che ? avasarpiNInA A trIjA ArAnA pazcima bhAgamAM arthAt trIjA bhAgamAM-"huM cakravartI bharata chuM" ema nAma lakhyuM. huM prathama-pradhAna rAjA che. pradhAna zabdArtha levAthI RSabhadevanA prathama rAjApaNAmAM Agama sAthe virodha nahIM Ave. huM bharatoganA adhipati, sAmaMtAdino Indra chuM, mAro koI pratibu nathI. meM bharatakSogane jItela che. ema karI nAma lakhe che. - X - kRtakRtya thaI je kare che, te kahe che - nAma lakhIne ratha pAcho vALe che, vALIne vijayaDaMdhAvAranivezamAM bAhya upasthAnazALAe Ave che. AvIne - ahIM cAvatu padathI - azvone rokIne ratha sthApe che, temAMthI utare che. snAnagRhamAM pravezI. hAya che, bahAra nIkaLI, bhojana karI, bAhya upasthAnazALAmAM siMhAsane bese che. zreNi-prazreNIne bolAve che. laghu himavaMta girikumAra deva nimite aSTAlikA karavA AjJA Ape che, AjJA pAchI soMpe che. te divya cakarAne laghuhimavaMta girikumAra devanA aSTAlikA mahA mahotsava saMpanna thatAM AyudhagRhazALAthI nIkaLe che, nIkaLIne-x* dakSiNa dizAne uddezIne vaitADhya parvatAbhimukha javA pravRtta thayA. * sUtra-101 thI 103 : [11] tyAre te bharatarAjA te divyacakanane yAvatuM vaitADhaya parvatanA uttarIya nitaMbe jAya che, jaIne vaitaya parvatanA uttarIya nitaMbamAM bhara yojanA lAMbI yAvatu pauSadhazALAmAM praveze che yAvatu nami ane vinamI vidhAdhara rAjAnA nimite amabhakta grahaNa kare che. karIne pauSadhazALAmAM cAvatu nami-vinamI vidhAdhara rAjAne manamAM dhyAyIne tyAM rahe che. tyArapachI te bharata sajAno akramabhakata paripUrNa prAyaH thatAM nami-vinami vidhAdhara rAjAne divyamatithI preritamati thaI ekabIjAnI pAse pragaTa thayA, thaIne A pramANe kahyuM - o devAnupiyA nikSe jaMbUdvIpa hIpanA bharataddojhamAM bharata nAme cAturaMta cakravartI utpanna thayo che. to atIta-vamAna--anAgata vidhAdhara
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/101 thI 103 co. rAjAno e kahyuM che ke cakravartIne bheTazuM kare. to he devAnupiyA ApaNe tyAM jaIe ApaNe paNa bharatarAjAne bheMTaNuM karIe, ema kahIne vinamIe potAnI divyamatithI prerita thaIne mAna-unmAna-pramANayukata, tejasvI, rUpa-lakSaNayukata, sthitayauvana ane avasthita keza tathA nakhavALI, saroganAza karanArI, bALavRddhikAriNI, Icchita zItoSNa Azayukta strIratna subhadrAne sAthe lIdhI. [1] teNI traNa sthAnamAM kRza ane traNamAM tama hatI. zivalI yukta hatI, traNamAM uad, gaNamAM gaMbhIra, traNamAM kRSNavarNa, traNamAM zveta, traNamAM laMbAIyukata ane traNa sthAnamAM vistarNa hatI. [10teNI samazarIrI hatI. bhAratamAM sarvamahillAmAM pradhAna hatI. suMdara stana-jaghana, suMdara hAtha-paga-yena-keza-dAMta yukata hatI. janahRdaya mama ane manaharI, zRMgAranA AkArarUpa yAvatu yukta upacAra kuzaLa, rUpamAM devAMganAnA sauMdaryanuM anusaraNa karatI hatI. te subhadrA bhadra yauvanamAM vahetI rupIranane [vinami lAvyo namie ratna, kaTaka, guTikane le che. - pachI tenI utkRSTI, varitA yAvatuM uddhata vidhAdharagatithI jyAM bharata rAja che, tyAM Ave che. AvIne aMtarikSamAM rahIne laghughaTikAyukata yAvat jaya ane vijaya vaDe vadhAve che, vadhAvIne A pramANe kahyuM - ' he devAnupiya ! Ape jItI lIdhela che yAvat ame ApanA AjJAvata sevaka chIe. ema kahIne he devAnupiyA Apa A bheTanuM svIkAra karo. ame A yAvata vinami zrIratnane ane nami rahenone samarpita kare che. tyAre te bharatarAja yAvatu prativisarjita re che, karIne pauSadhazALAthI nIkaLe che, nIkaLIne nAnagRhamAM praveze che. pravezIne bhojanamaMDapamAM cAvatuM nami-vinami vidhAdhararAjAne AzrIne aSTAliMkA mahAmahotsava kare che. tyAre te divya cakarana AyudhagRha zAlAthI nIkaLe che yAvat uttara-pUrva dizAmAM gaMgAdevInA bhavanAbhimukha javA pravRtta thayo. te badhuM ja siMdhunI vakatavyatA anusAra kahetuM yAvatuM vizeSa e ke 1008 kuMbha, ranayukta, vividha masikanaka-ranathI Alekhita be suvarNa siMhAsana bheTa karyA. bAkI badhuM pUrvavatuM vAva4 mahotsava karyo. * vivecana-101 thI 103 - pachI te bharatarAjA te divya cakaranane dakSiNadizAmAM vaitADhya parvata abhimukha jatuM jue che, joIne pramodAdi tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI bharata jyAM vaitAdya parvatanA uttarapAvartI kaTaka che, tyAM Ave che, AvIne vaitAdya parvatanA uttarabhAgavartI kaTakamAM bAra yojana lAMbI, nava yojana vistIrNa Adi chAvaNI kahevI. bharata pauSadhazALAmAM bharata pravezyo. namivinami - RSabhasvAmInA sAmaMta kaccha-mahAkacchanA putro ane vidhAdhara rAjAne sAdhita karavA amabhakata grahaNa karyo, karIne pauSadha zALAmAM pauSadhikAdi jaMbUdvIpajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/ra vizeSaNayukta nami-vinami vidhAdhara rAjAne manamAM dhyAyIne rahe che. pakSI anukaMpAthI emanA upara bANa choDavAthI prANadarzana thAya, te kSatriya dharma nathI. siMdhu Adi devI mAphaka A baMnene manamAM karavA vaDe sAdhanA upAyamAM pravRta thayo. teNe bAra varSIya yuddha paNa thayuM. - X - A aMtaramAM je thayuM, te kahe che - te bharatano aThThama bhakata paripUrNa thatAM nami-vinami vidhAdhara rAjA divyAnubhavajanitatva jJAnathI preritamatithI avadhijJAnAdinA abhAvamAM paNa je te baMnene bharatanA manoviSayakajJAna, te saudharma-izAnadevInA mana:pravicAra devonA kAmAnuSakta manojJAna samAna divyAnubhAvathI jANavuM. anyathA teo paNa svavimAna cUlikA vajAdi mAtra viSayaka avadhimatithI teTalAM ja jJAnane lIdhe kAmakrIDA anukULa cepTAnuM ubhukhatva na saMbhave. baMne ekabIjAnI pAse AvyA, AvIne Ama kahyuM - jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM bharatanAme cAturaMta cakravartI rAjA utpanna thayo che. tethI traNe kALanA vidhAdhara sAno e kalA che ke cakravartIne bheMTaNuM karavuM, ApaNe paNa tyAM jaIne bharatarAjAne bheMTaNuM karavuM joIe. ema paraspara kahIne uttarazreNino adhipati vinami subhadrA nAmaka ranane ane dakSiNa zreNi adhipati rano, kaTako, guTiko lAve che have vinami zuM karIne subhadrAnane le che - divyamatithI prerita thaIne cakavartIne jANIne, anaMtarokta sUgathI cakravartItva pAmyA chatAM paNa je cakravartI ityAdi kahyuM te subhadrA strIratnanI jema upayogI che. te subhadrA kevI che ? mAna-unmAna-pramANa yukta, temAM mAnAdi pramANa graMyAMtarathI jANI levA. te subhadrA tejasvI, suMdara AkAravALI, chatrAdi lakSaNothI yukta, jeNInuM yauvana avinAzIvathI sthita che, jeNInA keza ane nakho na vadhavAnA svabhAvavALA hatA. ahIM bhAva evo che ke - teNInI bhujAnA mULa AdinA roma na vadhavAnA svabhAvavALA hatA, anyathA teNIno kezapAza pralaMbapaNe uttarasUjhamAM kahevAze, te ayukta thAya. teNInA sparzathI sarve rogo nAza pAmatA hatA. [asthati cakavarganA sarvadoSa nAza pAmatA hatA, paNa mRtyu nIra Ave tyAre teNInA patine sahana karavAnA sAmano abhAva rahe che, jema brahmadatta yakIne dAhajUra thayo tyAre zAMta na thayo - 'vRtti' | balakarI-saMbhoga karatAM baLanI vRddhi karanArI, bIjAnI jema paribhogamAM balakSaya thato nathI. (zaMkA] siddhAMtamAM saMbhaLAya che ke "had RSTa azvaglAni darzanathI' strIratanI svakAmuka puraSa bibhiSika utpAdana che, to A kaI rIte yukta che ? (samAdhAna] cakravartIne ja apekSIne ukta vyAkhyAna che, jo ke tema chatAM bahAdatta cakInA dAhopazamamAM samAdhAna pachInA daMDavarNananI vyAkhyAthI jANavuM. viparIta RtumAM paNa IcachAnusAra je zItauSNa sparza, tenA vaDe yukata - uNa RtumAM zItasparza, zItamAM uNa.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/101 thI 103 te madhyabhAga, udara ane zarIramAM pAtaLI hatI. tethI tavaMgI Adi kahevAya che. [zaMkA sAmudrika zAstramAM dAMta, vayA paNa pAtaLA kahevAya che, to ahIM traNa saMkhyA ja kema? vicitratAthI, -x- strIpuruSa sAdhAraNa je makarUpa lakSaNa che teja rIte nibaddha che. ahIM kevaLa strI jAtine ucita lakSaNo kahyA te strInanA prastAvathI - x * e yogya ja che. tethI ja dAMta ane vayAdi pAtaLA hovA chatAM tenI vivakSA karI nathI. temano aMtabhAga, hoTha, yonibhAgamAM tAma-lAla hatI. AMkhanA khUNAnuM tatva ja strInA cakSanA cuMbanamAM purUSane ati manohara thAya che traNa valaya-madhyavatariNArUpa jene che te - x - kavalIkava strI mATe ati prazasya che, puruSo mATe tema nathI. * x - stana, jaghana, yonibhAgamAM uad, nAbhi-sava-svamAM gaMbhIra, semarAjI-stananI DIMTaDI-neganI kIkI traNe kRSNavarNa, dAMta-smitacagaNe zveta, veNI-bAhalatA-locana traNe pralaMba hoya, zoNicaka - jaghanasthalI-nitaMbabiMbomAM viratIrNa. samazarIrI-samacatussa saMsthAnavathI che, bhArata kSetramAM badhI mahilAmAM pradhAna, suMdara stana-jaghana, zreSTha hAtha-paga-nayana jenA che te. keza, dAMta tenA vaDe jenahadaya ramaNI - jonAra lokanA yitanA kIDA hetuka, tethI ja manoharI. zRMgAranA gRha jevI suMdaravepavALI, ucita evuM gamana, mita, vANI, puraSa ceSTA, nemaceSTA, prasannatAthI je saMlApa-paraspara bhASaNarUpa, temAM nipuNa evI, saMgata evA lokavyavahAromAM kuzaLa, IndrANI ke devInA sauMdaryarUpane anusaratI, kalyANakAriNI, cauvanamAM vartatI evI subhadrA strIranane laIne tevI udbhUtAdi gatithI bharata pAse Avyo. AvIne AkAzamAM rahIne laghughaMTikA yukta paMcavarNa zreSTha vastro dhAraNa karyA ItyAdi. jaya ane vijaya vaDe vadhAve che, vadhAvIne ema kahyuM - devAnupriya vaDe jItAyela che yAvatu zabdathI mAgaghanA AlAvAvat kahevuM, vizeSa e ke uttaramAM "laghuhimavaMtanI maryAdAmAM". ame Apa devAnupriyanA AjJAvartI sevako chIe ema kahIne- "amAruM A prItidAna svIkAro" kahI vinamie strIratna ane namie ranone samarpita karyA. have bharate zuM karyuM te kahe che - tyAre te bharatarAjA prItidAna grahaNa karI, sakArAdi karI, vinami-namite vidAya ApIne ane pauSadhazALAthI nIkaLIne snAnagRhamAM praveze che, pravezIne snAnavidhi patAvIne bhojana maMDapamAM pAraNuM kare che. zreNi-prazreNi janone bolAve che, aSTAhikA mahotsava kare che, tyAM sudhI jANavuM. pachI te nami-vinami vidhAdhara rAjA aSTAhnikA mahAmahotsava kare che, AjJA pAchI sope che tema jANavuM. have digvijayanA parama aMgarUpa cakraranano vyatikara kahe che - pachI * nami vinami vighAgharone sAdhyA pachI te divya cakarana Ayudha gRhazALAthI nIkaLyuM ItyAdi pUrvavatu. vizeSa e- IzAnadizA kahevI. vaitADhayathI gaMgAdevI bhavanAbhimukha jatAM IzAnakhUNo bAju mArga che. ahIM nirNaya karavA jaMbUdvIpa AlekhIne jovuM. - x * badhuM siMdhudevInA kathanAnusAra gaMgAbhilASa vaDe jANavuM. te prItidAna sudhI kahevuM. vizeSa e - 1008 kuMbho ratnanA, vividha suvarNa-maNimaya cikita be siMhAsano 92 jaMbUlIpajJaptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/2 kahevA. bAkI badhuM pUrvavata yAvat aTAhikA mahotsava kare che. * * * * * * * gaMgAdevInA bhavanamAM bhoga vaDe 1000 varSa vItAvyAnuM je saMbhaLAya che, te A sUtra ane cUrNimAM kahela nathI. RSabhacaritrathI jANavuM. * sUtra-104 - tyArapachI te divya cakarana gaMgAdevIne AzrIne aSTAlikA mahA mahotsavathI nivRtta thatAM AyudhagRhazALAthI nIkaLyuM, nIkaLIne cAvatu gaMgA mahAnadInA pazcima kinArAthI dakSiNadizAmAM khaMDaupAta guphAbhimukha javA pravRtta. thayuM. pachI te bharata rAja cAva4 jyAM khaMDapapAta guphA che tyAM Ave che, AvIne badhu vakatavyatA kRtamAlaka deva samAna raNavI. vizeSa e ke nRtyamAlaka deve prItidAna e AlaMkArikamAMDa ane kaTaka ApyA. bAkI badhuM pUvava4. cAvatuM aSTAblikA mahAmahimA karyo. tyArapachI te bharata rAva nRtyamAlaka deva saMbaMdhI aSTAhikA mahotsava pUrNa thatAM suSeNa senApatine bolAve che, bolAvIne vAvat siMdhunA AlAvA samAna jANavuM. yAvata gaMgA mahAnadInA pULIya nikuTa je gaMgA sahita samudra ane parvatanI maryAdAmAM sama-viSama nikuTo che, tene jIve che, jItIne pradhAna zreSTha ranone svIkAre che. pachI jyAM gaMgA mahAnadI che, tyAM jAya che. jaIne bIjI vakhata paNa aMdhAra sainya sahita gaMgA mahAnadI, je nirmaLa jaLanA uMcA taraMgo yukta hatI, tene nAvarUpa amaranathI para kare che. karIne jyAM bharata rAjAno vijaya aMdhAvAra niveza che, jyAM bAhya upaniraHELA che, tyAM Ave che, AvIne abhiSekya hariratanathI nIce utare che. utarIne pradhAna zreSTha rastano laIne jyAM bharatarAja che, tyAM Ave che, AvIne be hAtha joDI yAvata aMjali karI bharatarAjAne jayavijaya vaDe vadhAve che, vadhAvIne te pradhAna zreSTha rano arpaNa kare che. tyArapachI te bharata rAja suSeNa senApati pAsethI pradhAna zreSTha ranone svIkAre che, svIkArIne suSeNa senApatino satkAransanmAna kare che, karIne tene vidAya Ape che. tyArapachI suSeNa ronApati pUrvavata yAvata vicare che. tyAre te bharata rAja anya koI divase suSeNa senApatiTanane bolAve che, bolAvIne Ama kahyuM - o devAnupiya! tuM ja, khaMDaupAtaguphAnA uttara dvAranA kamADo ughADa, ughADIne jema tamisA guphAmAM kahyuM, te badhuM ahIM kahevuM yAvatu Apane priya thAo. bAkI pUrvavat yAvatu bharata uttara dvArethI nIkaLyo. jema meghAMghakAthI caMdra nIkaLe, tema pUrvavat pravezato maMDalonuM Alekhana kare che. te khaMDaupAta guphAnA bahumadhyadezabhAgamAM cAvatu unmana-nimaganalA nAme be mahAnadIo pUrvavata che. vizeSa e ke pazcimI kaTakathI nIkaLatI evI pUrvamAM gaMgA mahAnadIne maLe che. bAkI pUrvavatuM paraMtu pazcimI kulathI gaMgAmAM
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ /104 jaMbUdvIpaprAptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/2 saMkrama kahevo. tyArapachI khaMDapapad guphAnA dakSiNa dvAranA kamADo varSa moTAmoTA phaucArava karatA-karatA sarasara thaIne potAnA sthAnethI khasI gayA. tyArapachI te bharata rAjA cakrana darzita mArge cAvatu khaMDapAta guphAthI dakSiNa dvArethI meghAMdhakArathI nIkaLatA caMdranI jema nIkaLyo. * vivecana-104 : gaMgAdevIne sAdhyA pacI te divya cakarana gaMgAdevI nimite aSTAkSikA mahotsava pUrNa thatAM AyudhagRhazALAthI nIkaLe che. yAvatu zabdathI aMtarikSamAM rahyuM Adi pado levA. gaMgA mahAnadInA pazcimI kinArethI dakSiNa dizAmAM khaMDaprapAta guphA samukha prayANa karyuM. pachI te bharata rAjA cakarAne jue che, ItyAdi khaMDaprapAta guphAmAM Ave che, sudhI kahevuM. badI kRtamAla vaktavyatA - tamisA guphAdhipati deva tavyatA jANavI. vizeSa e ke guphAdhipati deva nRtamAlaka kahevo. prItidAnamAM bharaNa bharela pAtra ane kaTaka kahevuM. ukta vizeSa sivAya badhuM sakAsanmAdi pUrvavat cAvat aSTAlikA kahevuM. dhe dAkSiNAtya gaMgA nikuTa sAdhanA adhikAra kahe che - khaMDaprapAta guphAdhipatine sAdhyA pachI bharatarAjAe nRtamAlaka devane AzrIne aSTAhnikA pUrNa thatAM senApatine bolAvIne kahyuM- devAnupiyA siMdhu nadInA nikuTa sAdhavAno pATha gaMgAnA AlAvANI jANavo. * * * * * ganI vyAkhyA pUrvavat gaMgAnA AlAvAthI vicAryuM. have nRtyamAladevanuM vazIkaraNa prayojana kahe che - gaMgA nikuTanI sAdhanA pachI bharate senApatine bolAvIne Ama kahyuM ahIM guphAnA kamADanA udghATananI AjJApanAdi, 49 maMDala AlekhanA sudhI badhuM tamisAguphAnI jema jANavuM. temAM je vizeSa che, te kahe che - khaMDaprapAta guphAmAM bahu madhyadeza bhAgamAM ubhagnajalA nimagnajalA be mahAnadI che. te pUrvavata. vizeSa khaMDaprapAta guphAnA pazcimI kaTakathI nIkaLIne pUrvathI gaMgA mahAnadImAM praveze che. bAkI vistAra, AyAma, udvedha, aMtara Adi tamisAgata be nadI mujaba jANavuM. vizeSa e ke - gaMgAnA pazcimI kinAre saMkramanI vaktavyatA kahevI. * x - 4 - A avasare dakSiNathI je thayuM, te kahe che - pUrve kahela che. have dakSiNa dvAranA guphAnA kamADo kholavAnuM prayojana kahe che - pachI bharata rAjA cakaranA dazita mArge, aneka hajAro rAjA dvArA anusarAtA. mahA utkRSTa sIMhanAda bolakalakalaravathI praznabhita mahAsamudraravanI mAphaka karatA khaMDaprapAta guphAnA dakSiNadvArathI nIkaLe che, Adi pUrvavata. (zaMkA cakIno tamisAmAM praveza ane khaMDaprapAta guphAmAMthI nigama kahyo, tenuM zuM kAraNa che? * x * [samAdhAna] Ane vRttikAra sRSTi kahe che. bIjuM e ke khaMDaprapAtamAM pahelA praveza karIne pachI tamisAmAM jAya to nIkaTa rahelA RSabhakUTamAM nAma na lakhI zake. have dakSiNAddhabharatamAM gayela bharata zuM kare che ? te kahe che - * sUtra-105 thI 120 : [15] tyArapachI te bharatarAja gaMgA mahAnadInA pazcimI kinAre bhAra yojana lAMbI, nava yojana pahoLI yAvat vijayachAvaNIno paDAva nAMkhe che. bAkInuM pUrvavata cAvatu nidhirano AzrIne akramabhakata grahaNa kare che. tyAre te bharatarAjA pauSadhazALAmAM rahyo cAvatuM nidhi ratanane manamAM dhyAna karato rahe che. te nidhio aparimita, rakta ranavALI, dhava, akSaya, avyaya, nitya lokanA vizvAsane prApta ane loka vikRtayAvALI hatIte A pramANe - [16] naisarSa, pAMDuka, piMgaka, sarvarana, mahApA, kALa, mahAkALa, mAnavaka ane zaMkha mahAnidhi e pATha che. [17] naisaMnidhi - gAma, Akara, nagara, paTTana, droNamukha, marDaba, aMdhAvAya, paNa tathA bhavananI sthApanAnI vizeSatAyukta che. [18] pAMDukanidhi - gaNi zakAya tevAnI utpatti, mAnonmAnanuM je pramANe, dhAnya ane bIjanI utpattimAM samartha che. [ee] piMgalakanidhi - sarve abharaNavidhi, je paraponI ke strIonI, aanI hoya ke hastinI, temAM A nidhi samartha che. [11] sarvarananidhi - cakravartInA cauda uttama ranone utpanna kare che, temAM sAta ekendriya ane sAta paMcendriya rano hoya che. [111] mahApAnidhi - badhAM prakAranA vastrone utpanna kare che ane vone raMgavA, dhovA adi samagra sajAnA nipAdanamAM samartha che. [11] kAlanidhi-kALajJAna, traNe vaMzomAM sarva purANa so, zilya ane traNe kamoM je prajAne hitakara che, tenI utpattimAM samartha che. [11] mahAkAlanidhi-vividha prakAranA loha, rajad, svarNa, maNi, motI, phaTika, pravAla AdinI khANo utpanna karavAmAM samartha che. [11] mANavakanidhi - yoddhA, AvaraNa, praharaNa, badhAM prakAranI yuddha nIti ane daMDanItine utpanna karavAmAM samartha che. [115] zakhanidhi - nRtyavidhi, nATyavidhi, caturvidha puruSArthanA kAvyanI utpatti, badhAM vAdhonI utpattimAM samartha che. [11] pratyeka nidhinuM avasthAna ATha-ATha cako upara hoya che, tenI uMcAI ATha yojana, virSAbha nava yojana, laMbAI bAra yojana, maMjUSA-peTInA AkAregaMgA jyAM samudrane maLe, tyAM teno nivAsa che. [11] tenA kamADa vaiDUmaNimaya, suvarNamaya, vidhidharana vaDe paripUrNa, caMdra-sUrya-cakra lakSaNa, anusamAviSamadvAra racanA hoya. [118] nidhionA nAmonI sadeza nAmavALA devonI sthiti eka palyopama hoya che, temanA AvAso Akreca ane anAdhipatya hoya che. [118] mayura dhana, sana saMyayayukata A navanidhio bharata kSetranA cha
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/105 thI 120 jaMbUlapAptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 e khaMDono vijaya karanArA cakravatIne vazavatatI hoya che. [12] tyArapachI te bharata rAjA akramabhakatane paripUrNa karI pauSadhazALAthI nIkaLe che, e rIte nAnagRhapraveza cAvata zreNI-prazreNIne bolAvavA yAvatuM nidhinone nimitte aSTAhikA mahA mahotrAva kare che. tyAre te bharata rAja nidhirajanone AzrIne mahAmahotrAva pUrNa thatAM supeNa senApatirAnane bolAvIne kahyuM - o devAnupiya! jAo gaMgAnadInA pUrvamAM sthita nikuTane bIje paNa gaMgA sahitanA sAgara ane girinI maryAdAmAM sama-viSama niSphaTone jIto, jItIne mArI A AjJA pAchI soMpe. tyAre te supeNa badhuM ja pUrva varNita kahevuM cAvata jItIne, temanI AjJAne pAchI soMpe che, vidAya Ape che yAvatu bhogo bhoga bhogavato vicare che. tyArapachI te divya cakarana anya koI divase ayudhagRhazALAthI nIkaLe che, nIkaLIne AkAzamAM rahI, hAra cahna vaDe parivRtta thaI, divya vAdha yAvatuM pUratAM, vijaya rUMdhAvAra nivezanI vaccovaccethI nIkaLe che, dakSiNa-pazcima dizAmAM vinItA rAjadhAnI prati cAluM. tyAre te bharata rAja cAvat jue che, joIne harSita-saMtuSTa thAva kauTuMbika puruSone bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM - o devAnupiyo ! jadI AbhiSekyao yAvatu pAchI sope che. * vivecana-105 thI 120 : guphAthI nIkaLyA pachI, te bharata rAjA gaMgA mahAnadInA pazcima kinAre 12yojana lAMbI, 9-yojana pahoLI chAvaNI nAMkhe che. bAkI vartakInane bolAvavo, AjJA karavI Adi mAgaghadevanI sAdhanA avasare kahela te ja darbha saMthArA paryApta kahevuM. rAmabhakta kare che, pachI te bharatarAjA pauSadhazALAmAM pauSadhika ItyAdi grahaNa karavuM. * * * nidhi ratnone manamAM thAyIne rahe che - x * pachI zuM thayuM ? bharatane nava nidhi upasthita thaI. kevI navanidhio ? aparimita, raktaupalakSaNathI anekavartI ratno jemAM che te. - x * x - eka mate nava nidhimAM kApustaka zAzvata che, temAM vizvasthita kahe che, keTalAMkanA mate ka5pustakamAM pratipAdha artho sAkSAt ja upaje che. AmAM bIjA mata apekSAthI aparimitAdi vizeSaNa che. tathA dhuva akSaya, avayavI dravyanI aparihANI che - x * ahIM pradeza aparihANi yukita samayasaMvAdinI che te paDAvesvedikAnA vyAkhyAna avasare nirUpita karela che, tyAMthI jANavuM. * * * adhiSThAyaka devakRta sAMnidhyayukata, lokamAM upayayaMkara -x - ati lokone puSTikAraka ke loka vikhyAta yazavALA, have nAmathI te nidhione dazavi che. naisarpanA devavizeSatuM A te naisarpa. have je nidhimAM je kahe che tenuM naisarpa nAmaka nidhimAM niveza-sthApanA vidhi, prAmAdithI gRhaparyA vyAkhyA kare che. temAM grAma-vRttiAdi, Akara-khANa, nagararAjadhAnI, patana-janayoni, droNamukha-jaLa, sthaLa nirgamapraveza, maDaMba-aDhI gAu sudhI gAma na hoya te skaMdhAvAra-chAvaNI, ApaNa-hATa, gRha-bhavana. * * * have bIjI nidhinI vaktavyatA kahe che - gaNita-saMkhyApadhAnapaNAthI vyavahAra karatAM dInAra Adi ke nAlikera. zabdathI paricchedha dhananA motI AdinI utpatti, mAna-setikAdi, dhAnyAdinuM mApa, unmAna-tulAkaSiida, khAMDa-goLa Adi gharimajAtika te dhana. - x - dhAnya-zAli AdinA bIjonA-vAvavA yogya dhAnyonI utpatti, pAMDukanidhimAM che. have trIjI nidhinuM svarUpa kahe che - je puruSonI, strIonI, azvonI, hAthInI je sarve AbharaNa vidhi, te aucityathI piMgalaka nidhimAM kahela che. * * - have cothI nidhi - zreSTha cauda ratno je cakravartInA che te cakAdi sAta ekendriya, senApati Adi sAta paMcendriyo sarvaratnamaya che, te mahAnidhimAM utpanna thAya che. - X - X - - have pAMcamI nidhi badhAM vastronI je utpatti, vastramAMnI sarva racanA ane raMgonI tathA badhI prakSAlana vidhinI je niSpatti. - have chaThThI nidhi - kALa nAmaka nidhimAM sarve jyotiSa zAstrAnubaMdhI jJAna tathA jagatamAM traNa vaMza-pravAha. tIrthakaravaMza, cakavartI vaMza, baladeva-vAsudeva vaMza. te traNe vaMzomAM ja bhAvya che, je purAtana che, je vartamAna zubhAzubha che, te badhuM A nidhimAM hoya ce. zilAlata - so vijJAna, ghaTa-loha-citra-vara-nApita e pAMca silo, te pratyekanA vIza-vIza bhedo, karma-kRSi, vANijyAdi te jaghanyAdi traNa bhede che. prajAnA hitane mATe - nirvAhAdi hetuthI kahela che. have sAtamI nidhi - mahAkAla nidhimAM loDhAnI, rUpAnI, sonAnI, maNInI, motInI, sphaTikAdinI khANonI utpatti kahI che. have AThamI - zUra puruSo ane kAyaronI utpatti * - kheTaka ke sannAhanuM AvaraNa, asi Adi praharaNa, badhI bhUha racanAdi yuddhanIti, badhI daMDa vaDe upalakSita niti, mANavaka nidhimAM hoya che. have navamI - badhAM nATyakaraNa prakAra, badhI ja nATakavidhi, dhamiida cAra purapAI nibaddha kAvya athavA saMskRta, prAkRta, apabhraMza, ane saMkIrNa bhASA nibaddhanA gadha-padha-gema-carNa padabaddhanI utpatti - X - X - apabhraMza-te te dezamAM zuddha bhASita, saMkIrNa-zaurasenI Adi, gadha-achaMdobaddha zaaparijJAvatu, padA-chaMdobaddha, vimukti adhyayanavata, geya-gaMdharva rItithI baddha, cauNa-bAhalaka Adi vidhi bahala, brahmacarya adhyayanavatuM. * X - X * badhAM vAdho, te-te vAdhabheda bhinnonI utpatti. have nave nidhinuM sAdhAraNa svarUpa-pratyekanuM ATha cako upara avasthAna che, ATha cakro upara ja badhe vahana thAya che. ATha yojana uMcI che. nava yojana vistArathI che, bAra yojana lAMbI che, maMjUSAvat saMsthita che, gaMgAnA mukhamAM jayAM samudramAM gaMgA
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/105 thI 120 jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 praveze che - x- cakanI utpatti kALe ane bharatanA vijaya pachI cakInI sAthe pAtAla mArgathI bhAgyavaMta puraSote ja paganI nIce sthita vidhio che. * x * vaiDUryamaya kamADo hoya che, suvarNamaya-vividharanothI pUrNa, caMdra-sUrya-cakAkAra cihnovALI, anurUpa ane aviSama dvAraghaTanA jevI che te. nidhinA nAmavALA popamasthitika deva che. AvAsa-Azraya. kevA svarUpe che? - x - te nidhine Adhipatya nimite, malyadAnAdi rUpathI kharIdI karavAthI prApta thatI nathI. paraMtu pUrvanA sucarita-punyanA mahimAthI ja maLe che. A nava nidhi prabhUta dhana-rana saMcayamAM samRddha che, te cha khaMDAdhipati cakravartIne vazamAM Ave che. AnA vaDe vAsudevathI cakavartInuM vizeSaNapaNuM kahyuM. "nidhi' viSayamAM sthAnAMga ane pravacana sAroddhAramAM ghaNAM pAThAMtaro che. - 4 - nidhAna siddha thayA pachI bharate je karyuM, te kahe che - te spaSTa che. have - x * sUtra prAyaH vyakta che, paraMtu gaMgA mahAnadInA pUrvIya nikuTa pachI uttaranuM paNa che, tethI bIju nikuTa kahe che. * x * gaMgAnI pazcime vahetA sAgara vaDe tathA uttara vaitAdya kRta je maryAdA-kSetra vibhAga saha varte che te. have suSeNe je karyuM, te kahe che - svAmInI AjJA pachI suSeNa, te nikUTane sAdhe che, Adi. te dakSiNanA siMdhu nikuTavanuM kahevuM, kayAM sudhI ? AjJAne pAchI soMpe che, vidAya karAyelo cAvatuM bhogopabhoga bhogavato vicare che. have akhaMDa cha khaMDanI sAdhanA pachI je cakra e je karyuM, te kahe che - gaMgA dakSiNanA nikuTanA vijaya pachI te divya cakaratnane anya koI dine yudhagRhathI nIkaLe che - X - AkAzamAM rahI, hajAra yakSathI parivRta, divya vAdhanA ninAdathI pUrita evA AkAzanuM talane, vijaya chAvaNInI madhyabhAgathI nIkaLe che. naiRtya vidizA prati vinItA rAjadhAnIne lakSya karIne sanmukha cAle che. arthAt khaMDaprapAta guphAnI chAvaNInA nivezathI vinItA javAne mATe naiRtya tarapha laghutA mArga che. dhe vinItA taska caka cAlatA bharate zuM karyuM ? cakanA cAlyA pachI bharata rAjA te divya cakarAne joIne harSitAdi thaIne kaiTuMbika puruSone bolAve che - jaladIthI abhiSekya hastirana ane senAne sajja karo, badhuM karIne AjJA pAchI sope che. have digvijaya kAlAdi kathana - * saba-121 - tyArapachI te bharata rAjAe rAjya arjita karyuM. zatruone jItyA. samasta rano utpanna thayA jemAM cakarana mukhya hatuM. bharate navanidhi pati, samRddha koza, 32,ooo rAjANI AnusarAtA, 60,000 varSomAM samasta bharatakSojhane jItyu, jItIne kauTuMbikapuraSone bolAvIne Ama kahyuM - he devAnupiyA jadIthI abhiSekya hastinane sajAvo. hAthI-ghoDAratha yukata pUrvavata aMjanagirikUTa samAna gajapati upara narapati ArUDha thayo. 2i6/7] tyAre te bharatarAja abhiSekya hastirana upara ArUDha thatAM A ATha-ATha maMgalo AgaLa anukrame cAlyA, te A rIte - svastika, zrIvatsa yAvat darpaNa, tyArapachI kaLaza, bhaMgAra ane divya chatrapatAkA cAvatuM cAlyA. tyArapachI vairyapabhAthI dIpato daMDa yAvatu yathAkrame cAlyo. tyArapachI sAta ekendriya rano AgaLa anukrame cAlyA, te A pramANe - cakarA, chagarana, camarina daMDarana, asirA, maNiratna kAkarina. - - - * - * tyArapachI AgaLa nata mahAnidhio anukrame cAlI, te A rIte - naisI, pAMDuka yAvatuM zaMkha tyArapachI 16,ooo devo anukrame AgaLa cAlyA, tyArapachI 2,ooo zreSTha rAja anukrame AgaLa cAlyA. tyArapachI senApatiranA AgaLa cAlyo. e pramANe gAthApati, vadhaphI, purohita rana AgaLa cAlyA, tyArapachI rana AgaLa cAlI tyArapachI 32,ooo wtu kariyAmikA anukrame AgaLa cAlI. tyArapachI 32,000 janapada kalyANikA anukrame AgaLa cAlI. e rIte anukrame AgaLa cAlatA cAlatA tyArapachI (kramazaH) 32,ooo nATako, 360 rasoIyA, 18 zreNI-kazreNIjano, 84,ooo AtmarakSako, 84,ooo hAthI, 84, ooo ghoDA, 96 karoDa manuSyo, ghaNAM rAjA, Izvara, talavara cAvatuM sArthavAha vagere ghaNAM asigrAha, lAThIgAha, kuMtagAha, cApagrAha, cAmaragrAha, pAsagAha, phalakagrAha, parasuzAha, pustakagrAha, vINAgrAha, kUryagrAha, haDaphagAha, dIpikAgAha, pota-potAnA rUpa-veza-cihna-vastro dhAraNa karI cAlyA. pachI ghaNAM daMDI, muMDI, zikhaMDI, jaTI, pichI, hAsya-kheDa-darya-cATu kArako, kaMdarSiko, kautyiko, maukharIko e badhAM gAtA, vAjatA, nAcatA, hasatA, ramatA, khela karatA, gItAdi zIkhavatA, sAMbhaLatA, bolatA, avAja karatA, zobhatA-zobhAvatA, bharatane joIne jaya-jaya zabda prayojadi anukrame AgaLa cAlyA. e pramANe uvavAdyuganA alAvA mujaba cAvatuM te rAjAnI AgaLaAgaLa ghaNAM azvo-adhAko, baMne bAju hAthI-hAthIdhArako, pAchaLa ratharasaMgelI anukrame AgaLa cAlyA. tyAre te bharatAdhipa narendra, jenuM vakSasthala hArathI vyApta, yAvata devendra sadeza hitathI, vikhyAtakIrti evo cakrana rzita mArge aneka hajAro zreSTha rAjAthI anusaraNa karAto yAvatu samudranA ravanI mAphaka avAja karato-karato sarva RhidrathI, sarva tithI yAvatu nighoMSa nAdita ra3 vaDe gAma-akara-nagarakheDakabUTa-maba cAvatu yojanA aMtare vasatimAM vasato-vasato jyAM vinItA rAjadhAnI hatI tyAM Avyo. AvIne vinItA rAjadhAnInI kaMIka samIpe bhAra yojana lAMbI, nava yojana pahoLI yAvat chAvaNI nAMkhI. tyArapachI vartakI ranane bolAve che, bolAvIne yAvatu pauSadhazALAmAM praveze che, praveelIne vinItA rAjadhAnIne uddezIne akrama bhakata grahaNa kare che, karIne yAvatu pati jAgRta thaI vicare che.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/121 EE tyArapachI bharata rAjA akramabhakta paripUrNa thatAM pauSadhazALAthI nIkaLe che. nIkaLIne kauTuMbika puruSone bolAve che, bolAvIne pUrvavat yAvat aMjanagiskiTa saza hastiratna upara te narapati ArUDha thayo te badhuM pUrvavat. nava mahAnidhi, cAra sonAe praveza na karyo, bAkI te ja lAvo yAvat nirdoSa nAdita vaDe vinItAnI rAjadhAnInI vaccovacca jyAM potAnuM ghara che, jyAM zreSTha bhavananA vAMsakanuM pratidvAra che, tyAM javA nIkaLyo. tyAre te bharatarAjA vinItA rAjadhAnInI madhye pravezatA keTalAMka devo vinItA rAjadhAnIne aMdara-bahArathI sIMce che, saMmArjita ane upalipta kare che. keTalAMka paMcAtimaMca kare che, e pramANe bAkInA padomAM jANavuM. keTalAMka vividha raMgI vastronI uMcI dhvajA, patAkA maMDita bhUmi kare che. keTalAMka lIMpaNa-guMpaNa kare che. keTalAMka yAvat gaMdhavarNIbhUta kare che. keTalAMka hiraNyanI dRSTi kare che, keTalAMka suvarNa-na-vaja-AbharaNanI varSA kare che. tyAre te bharatarAjA vinItA rAjadhAnInI ThIka madhyamAM praveza karato zrRMgATaka yAvat mahApathomAM ghaNAM dhananA-kAmanA-bhoganA-lAbhanA arlI, RddhinA abhilASI, kilbiSika, kAroTika, karabAdhita, zAMkhika, sAkrika, nAMgalika, mukhamAMgalika, gumAnava, vamAnaka, lekha, maMkha Adi, tevI udAra, ISTa, kAMta, priya, manojJa, maNama, ziva, dhanya, maMgala, sazrIka, hRdayaMgama, hRdaya prahlAdanIya, vANIthI anavarata, abhinaMdatA, abhivitA ema bole che - he naMda ! tamAro jaya thAo, he bhadra tamAro jaya thAo, bhadra ! na jItelAne jIto, jItelAnuM pAlana karo, jitelA madhye vaso, devomAM Indra-tArAmAM caMdraasuromAM camaka-nAgomAM dharaNanI mAphaka ghaNAM lAkho pUrve, ghaNAM pUrvakoTi, ghaNAM pUrva koDAkoDI vinItA rAjadhAnImAM je laghuhimavaMta-parvata ane sAgaranI maryAdAmAM saMpUrNa bharatakSetra che, tenA gAma, Akara, nagara, kheDa, kaTa, maDaMba, droNamukha, pala, Azrama, saMnivezomAM sabhyapaNe prajAnA pAlana vaDe yaza arjita karIne, te badhAnuM Adhipatya, pauropatya, svAmItva, Adi karatA vicaro, ema kahIne jaya-jya zabda kare che. tyAre te bharatarAjA hajAro nayanamAlA vaDe jovAto, hajAro vacanamALA vaDe abhivAto, hajAro hRdayamALA vaDe abhinaMdAto, hajAro manorathamALA vaDe Icchita karAto hato. hajAro nara-nArIo vaDe tenA kAMti-rUpa-saubhAgyaguNo vaDe abhilASA karAto, hajAro aMgulImALA vaDe dekhADAto, jamaNA hAtha vaDe ghaNAM nara-nArInI aMjalimAlAne svIkArato, hajAra bhavanaparkane oLaMgato, taMtrI-tAlapruti-gIta-vAjiMganA rava vaDe madhu-manahara-maMjumaMju dhorA vaDe tanmaya thato-thato, jyAM potAnuM gRha, potAnA bhavananA avataMrAkanuM dvAra che, tyAM Ave che. AvIne AbhiSeksa hastinane ubho rAkhe che, rAkhIne nIce utare che. pachI bharate 16,000 devonuM, 32,000 rAjAnuM, senApati-gAthApati-varlDakI jaMbudvIprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 purohita ratnonuM, 360 rasoIyAnuM, 18 zreNI-prazreNInuM tathA bIjA paNa ghaNAM rAjA, IzvarAdinA satkAra ane sanmAna karyA, karIne vidAya ApI. strIratna, 32,000 RtukalyANikA, 32,000 janapada kalyANikA, trIzaddha 32,000 nATakonI sAthe parivarI zreSTha bhavanAvatasake gayo, jema kubera devarAja kailAsa parvatanA zikhare potAnA uttama prAsAdamAM gayo. 100 tyArapachI te bharata rAjA mitra, jJAti, nijaka, vajana, saMbaMdhI, parijananA samAcAra pUchyA. pUchIne jyAM snAnagRha che, tyAM Ave che, AvIne yAvat snAnagRhathI nIkaLe che, nIkaLIne bhojana maMDapamAM Ave che, AvIne bhojanamaMDapamAM zreSTha sukhAsane beTho, akramabhaktanuM pAraNuM karyuM, karIne uparanA zreSTha prAsAdamAM jaI, phUTa thatAM mRgAdithI, bIza baddha nATakothI upalAlitya karAto, upanartita karAto, gIta-gAna karAto mahAn yAvat bhoga bhogavato vicare che. * vivecana-121 : pachI te bharata rAjA rAjya pAmIne, zatru jItIne, utpanna samasta ratna, jemAM cakraratna pradhAna che, navanidhipati, saMpanna bhAMDAgAra, 32,000 zreSTha rAjA dvArA anugamana karAtA, 60,000 varSe paripUrNa bharatakSetrane sAdhIne kauTuMbika puruSone bolAvare che. bolAvIne kahyuM - jaldI AbhiSeksa hasti snAdi senA pUrvavat. snAnavidhi, bhUSaNavidhi, sainya upasthita Adi kahevA. aMjanagiri samAna hAthI upara rAjA beTho. narapati cAlyo tyAre koNa AgaLa, koNa pAchaLa, koNa paDakhe cAlyu, te kahe che - 4 - ATha maMgalo AgaLa yathAkrame cAlyA. svastikAdi pUrvokta maMgala levA, ekAdhikAra pratibaddhatvathI akhaMDa adhikAra sUtranuM lakhavuM yuktiyukta che, to paNa sUtra moTuM hovAthI vRtti vAcakone saMmohana kare te mATe pratyeka AlAvAnI vRtti lakhIe chIe - pachI pUrNajaLathI bharela kaLaza, zRMgAra. Ane jaLa pUrNatvathI mUrtimat jANavA. tethI Alekhya aSTamaMgalanA kaLazathI A kaLaza judo che. divya-pradhAna, chatraviziSTa patAkA, cAmara sahita darzanamAM-janAranA dRSTi pathamAM racita mAMgalyatvathI, bahAra prasthAna bhAvi zakunane anukULa joIne darzanIya, vAyuthI uDatI vijaya sUcaka vaijayaMtI-paDakhethI be nAnI patAkA yukta patAkA vizeSa, uMcI, AkAzatalane sparzatI, te ghaNI uMcI hovAthI kalazAdi padArthonI pUrve anukrame cAlI. pachI vaiDUryamaya dIpato vimaladaMDa jemAM che te, lAMbI koraMTavRkSanA puSponI mALAthI upazobhita, caMdramaMDala samAna, uMco karela chatra ane maNiratnamaya tathA pAdapIyukta siMhAsana jemAM che te. svakIya pAdarakSaNa yuga vaDe samAyukta, ghaNAM pratikarma puchanArA karmakara puruSo - padAti samUha, te badhAM vaDe cotaraphathI vIMTAyela, AgaLa yathA krame cAlyA. pachI pRthvI pariNAmarUpa sAta ekendriyaratno cAlyA. jemake cakraratna - 4 - tenA mArgadarzakatvathI badhAMnI AgaLa cAlyuM. - 4 - tyArapachI nava
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/121 101 mahAnidhio AgaLa cAlI, pAtALa mArgathI jANavI. anyathA teno nidhi vyavahAra ja na cAle. - 4 - kiMkara jananA grahaNathI ke divyAnubhAvathI sthAvaronI AgaLa gati kahI. - x - pachI 16,ooo devo AgaLa cAlyA. pachInuM sUtra spaSTa che. vizeSa A - purohitana- zAMti karma karanAra rANamAM prahArathI ghAta pAmela maNirananA jaLane chAMTIne vedanAne upazAMta karanAra, hasti ane azva rana gamana hasti-azanI senA sAthe kahela hovAthI ahIM tenI vivakSA nathI karI. pachI 32,ooo Rtu kalyANikAcha e RtumAM viparIta sparzatvathI sukha sparzavALI athavA amRta kanyapaNAthI sadA kalyANakAriNI - x * cAlI. ahIM rAjakanyA jANavI. temanI ja jamAMtaropavita prakRTa punya prakRti mahimANI rAjakuLanI utpattivatuM yathokad lakSaNa guNa saMbhave che. janapada agraNI kanyA AgaLanA sUtramAM kahevAvAthI. teo moTA-nAnAnA paryAyithI AgaLa cAlI. janapadAgraNI-deza mukhyanI kalyANikAo. * tyArapachI 32-3ra abhinetavya prakArothI saMyukta banIza hajAro nATako AgaLa cAlyA. - x * A ukta saMkhyA 32,000 rAjAoe pota-potAnI kanyAnA pANigrahaNa kAraNe pratyekane hastameLApa samaye samarpita nATakonA abhAvathI jANavI. tyArapachI 360 rasoIyAo, pratyekane varSamAM eka vakhata rasoIno vAro hovAthI kahA. pachI kuMbhAra Adi aDhAra zreNI, tenA avAMtara bhedathI prazreNi cAlyA. pachI 84,000 azo, 84,000 hAthI, 96 karoDanuM pAyadaLa AgaLa cAlyA. pachI ghaNAM rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika Adi, sArthavAha vagere cAlyA. pachI ghaNAM khaga, daMDa tene grahaNa karanArA athavA khaga ane daMDane grahaNa karanArA cAlyA, ema AgaLa paNa kahevuM. vizeSa e ke pAzA-jugAranuM upakaraNa athavA unnata azvAdinuM baMdhana, phalaka-saMpuTaka kheTaka ke avakhaMbhaka, pustaka-zubhAzubA parijJAna hetu zAstranA pagasamudAyarUpa, kutapa-tela AdinuM paga, haDapha-tAMbulane mATenuM ke pUNalAdinuM bhAjana, pIThagrAha ane dIpikagAla baMne saMgraha gAyAmAM nathI. pITha-Asana, pota-potAnA rUpa-AkAra, vastrAlaMkAra rUpa veza, cihna-abhijJAna, niyogavyApAra potAnA AbharaNa sahita. - X - X - tyArapachI ghaNAM daMDadhArI, muMDIyA, zikhAdhArI, jaTAdhArI, mayurAdi pIMchAvAhI, hAsyakArI, dhutakArI, kIDAkara, priyavAdI, kAmapradhAna krIDAkArI, DIkucakArI bhAMDa, maukharika-asaMbaddhapralApI, gIta gAtA, vAjiMtra vagADatA, nRtya karatAM, hasatA, ramamANa karatA - XbIjAne gAnAdi zIkhavatAzravaNa viSaya karAvatA, zubhavAkyo bolatA, zabdo karatA, * * - svayaM zobhatA, rAjarAjAnuM avalokana karatAM, jaya-jaya zaGda prayojatA AgaLa cAlyA. e pramANe uktakamathI pahelA upAMga-uvavAInA pAThathI tyAM sudhI kahevuM, jyAM sudhI te rAjAnI AgaLa moTA azvo ane aAdhAka puruSo, bharata dvArA calAvAtA gajarattanI baMne bAju hAthI ane hAthIdhArako, pAchaLa stha ane samudAya 102 jaMbUlIpajJaptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/2 anukrame cAlyA. cAvat padathI saMgRhya pAThanI vyAkhyA - tara - vega ke baLa, vegAdivAlA jemAM saMvatsara varte che, te arthAta cauvanavALA. azvo athavA yajamAIkaMTHUT - pradhAna mAlyavALA, tethI ja dItivALA, harimelA-vanaspati vizeSa, tenA mukula ane mallikA * x * te zukla akSa, caMcurita-kuTilagamana athavA caMyu-popaTanI cAMcanI jema vaka, uzcita-usthitAkaraNa, paganuM utpAdana ane tenuM calita-vilAsavatuM gati, pulita-gati vizeSa, evA svarUpe cala arthAtu ati cAlagati jenI che te. zikSita-abhyasta, laMghana-khADA AdinuM ullaMghana, vagana-kudatuM, dhAvana-zIghagamana, dhoraNa-gati cAturya, tripadI-bhUmimAM traNa padano nyAsa, jayinI-bIjI gatine jitanArI * x * lAmiti-ramya, galakAta-kaMThamAM mUkela zreSTha AbhUSaNa. mukhabhAMDaka-mukhanuM AbharaNa, * * sthAsaka-ghoDAnuM AbhUSaNa, ahilANa-ghoDAnA mukhanuM cokaDuM - X * tathA cAmaradaMDathI parimaMDita kamara jenI che te - X - 108 zreSTha azvo AgaLa anukrame cAlyA. hAthI-kevA ?, tenI vyAkhyA- kaMIka aMze zikSita hAthInuM kiMciMta dAMtapaNuM, cauvana AraMbhavartItvathI kaMIka unmatta, kaMIka uccatAthI usaMga samAna pRSThadeza, unnata ane vizALa dhavala dAMta, tenA upara caDAvela sonAnI khola, - 4 - suvarNa, maNi, ratnothI bhUSita, zreSTha Arohako jenA upara beThA che tevA sajita 108 hAthIo cAlyA. -kevA ? tenI vyAkhyA - chatra, ghaMTa, patAkA, toraNa sahita, naMdighoSa, ghaMTaDInI jalavI parikSipta ItyAdi -x - teno artha pUrve pAvaravedikAnA adhikArastA varNanamAM kahevAyo che. tevA 108 ratho AgaLa anukrame cAlyA. padAti - kevA? jenA hAthamAM khaDjha Adi che te, saMgrAmAdi svAmIkAryamAM sajja, zakti-trizULa, lakuTa, biMdipAla Adi yukta. have prasthAna karelo bharatanA mArgamAM je karAyuM te kahe che - te bharatAdhipa narendra hAra vaDe DhAMkela saracita vakSa:sthaLa, Indra samAna Rddhi vaDe, vikhyAta kIrti, cakra vaDe dekhAtA mArge aneka hajAro rAjA vaDe argamana karAto yAvatuM * * * * * gAma, Akara, nagara, kheTa, karbaTa, maDaMba, droNamukha, patana, Azrama, saMbadha Adi hajArothI yukta pRthvIno jaya karato karato, zreSTha ranone svIkArato, te divya cakaranane anusarato eka-eka yojananA aMtare paDAva nAMkhato vinItA rAjadhAnIe Ave che, AvIne je kare che, te kahe che - vinItA rAdhAdhAnInA adhiSThAyaka devanI sAdhanAne mATe tene manamAM dhyAyIne aDhamabhakta kare che. [zaMkA] A aTTama anuSThAna anarthaka che kemake vAsanagarI pUrve ja vazya karAyela che. nirupasargathI vAsa aiyarthe te yogya che, tema prAkRnuM RSabha cAstrimAM kahela che. have amabhaktanI samApti pachI bharate zuM karyuM? AbhiSekya hAthIne sajaja karavo, snAnagRhamAM snAnAdirUpa badhuM pUrvavatuM. have vinItAnA pravezanA varNanamAM lAghavatA mATe atideza karatA kahe che -
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/121 103 pUrvanA satramAM vinItAmAM pratyAgamanamAM je varNana karyuM che, te ahIM pravezamAM paNa kahevuM. vizeSa e ke - nava mahAnidhi pravezatI nathI. - x - cAre senA paNa pravezatI nathI, bAkI te ja pATha kahevo, te nirdoSa nAdita vaDe yukta vinItA rAjadhAnInA madhyabhAgathI jyAM potAnuM gRha che, pradhAnatara gRha che, tenuM bAhya dvAra che, tyAM javAne pravRta thayo. praveza pachI cakInA Abhiyogika devo je rIte vAsabhavanane parikRta kare che, te kahe che - x * x * keTalAMka devo vinItAne aMdara-mbahArathI Asikta-saMmAjitaupalipta kare che. keTalAMka maMcAtimaMcayukta kare che, keTalAMka raMgela uMcI dadjA-patAkA yukta kare che, keTalAMka lIMpaNa-guMpaNa kare che, keTalAMka gozISa sarasa raktacaMdanAdi yukta kare che. gaMghavartIbhUta kare che keTalAMka suvarNa ke ratna ke vajAdinI varSA kara che. pharI pravezato rAjAne je thayuM, te kahe che - tyAre zRMgATakAdimAM yAvat zabdathI bika, catuSAdimAM mahApara paryanta sthAnomAM ghaNAM dravyanA cArTI vagere, tevI udArAdi vizeSaNayukta vANI vaDe abhinaMdatA, abhivatA kahe che. temAM zRMgATakAdinI vyAkhyA pUrvavat. arthArthI-dravyArthI, kAmArthI-manojJa zabda rUpArthI, bhAgArthI-manojJa gaMdharasa spazarthIi, lAbhArthI - bhojana mAtrAdi prAptinA arthI, RddhigAya Adi saMpatti, tenA abhilASI, te RdhyeSa, kibiSika-paravidUSakavathI pApavyavahArI bhAMDAdi, kAroTika-kApAlika ke tAMbulautrIvAhaka, ka-rAjadeya dravya tene vahana karanAra, te kAravAhika, zAMkhikAdinI vyAkhyA pUrvavatu. teo zuM bole che? he naMda! tamAro jaya thAo ItyAdi be pada pUrvavata. tamAruM kalyANa thAo, na jItelA zatrune jIto, AjJAvaza thayelAnuM pAlana karo, vinita pajinathI parivRta raho. vaimAniko maLe zvaryazALI, jayotikomAM caMdra samAna, asuromAM caMdravatu, hAthIomAM dharaNavata jANavo, - x* x- ghaNAM lAkho cAvat ghaNAM koTIpUrva, ghaNAM koDAkoDI pUrva vinItA rAjadhAnInA - laghu himavaMtagiri ane sAgara mayadAnA paripUrNa bhAratatranA gAma, nagarAdimAM sArI rIte prajApAlana vaDe upArjita, potAnI bhujA vaDe arjita paNa namugInI jema sevAdi upAya vaDe labdha nahIM evA, moTA avAja nRtyagIta vA idbI tala-tAla guTita dhana mRdaMganA paTu pravAdInA rava vaDe vipula bhogopabhoga bhogavato rahe che. Adhipatya, svAmItva, bhartutvAdi karatA-pAlanA karatA Adi. vyAkhyA pUrvavatu. vicaro ema kahI jaya-jaya kare che. - have vinItAmAM pravezIne bharata zuM kare che ? tyAre te bhata rAjA hajAro nayanamAlA vaDe jovAto ItyAdi vizeSaNa pado zrI RSabha tikramaNa mahAdhikAramAM vyAkhyAta karela che, tyAMthI jANavuM. vizeSa e ke - janapadathI AvelA lokonApaurajano vaDe hajAro gatimAlA vaDe dekhADAtA. jayAM potAnuM ghara - paitRka prAsAda che, tyAM ja jagatavartI vAsagRha zekhararUpa rAjayogya vAsagRha, tenA pratidvAre jAya che. pachI kare che ? jaIne Abhipekya hastirana ubho rAkhIne tyAMthI utare. che, utarIne visarjanIya lokone visarjana avasare avazya sakAsvA joIe, e vidhijJa bharata 16,ooo devone satkAre che - sanmAne che, pachI 32,000 rAjAne, pachI 104 jaMbUlapAptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 senApatina, gRhapatinAdine sakAre-sanmAve che. pachI 360 rasoIyAne, pachI 18 zreNi-prazreNine, pachI bIjA paNa ghaNAMne rAjA-Izvara-talavarAdine sakAre che - sanmAne che. pachI utsavapUrNa thatAM atithinI mAphaka vidAya ApI. have rAjA vAgRhamAM pravezyo te kahe che - strIrana-subhadrA, 32,000 Rtu kalyANikA, 32,000 janapada kalyANikA, 32,000 bagIza baddha nATako sAthe parIvarela zreSTha bhavanamAM praveze che. *X - kuberadevarAja, dhanada-lokapAla, kailAsa-sphaTikA cala. zreSTha bhavanAvataMsaka girizikhara sadeza uccatvathI hatuM - A dRSTAMta loka vyavahAra mujaba che. --- pravezIne zuM kare che ? te kahe che - * sUtra-122 - tyAre te bharata rAja anya koI dine rAjyanI dhurAnI ciMtA karatA, AvA svarUpano saMkalpa yAvat utpanna thayo. meM potAnA baLa, vIrya, puruSAkAra parAkamathI laghuhimavaMtagiri ane samudranI maryAdAmAM rahela paripUrNa bharatone jItela che. tethI have ucita che ke huM virATa rAjyAbhiSeka Ayojita karAvuM, jethI mAruM tilaka thAya. e pramANe vicArIne kAle prabhAta thatAM yAvatu sUrya javalaMta thatAM jyAM nAnagRha che yAvata bahAra nIkaLe che, nIkaLIne jyAM bAhya upasthAnAA che, jyAM sIMhAsana che, tyAM Ave che. AvIne te zreSTha siMhAsana upara pUvaIbhimukha bese che, besIne 16,000 devone, 32,000 mukhya rAjAone, senApatirana cAvava purohitanane, 360 soIyAne, aDhAra zreNi-prazreNijanone, bIjI paNa ghaNA rAja, Izvara yAvatuM sArthavAhAdine bolAvIne kahyuM - devAnupiyo . meM nija baLa, vIryathI sAvat paripUrNa bharata ane jItI lIdhela che. devAnupiyo ! tame mArA mATe mahArAjAbhiSeka racAvo. tyAre te 16,ooo devo yAvata sArthavAha Adi, bharatarAjAe ema kahetA, teo harSitasaMtuSTa thaI, be hAtha joDI, mastake aMjali karI, bharata rAjAnA A kathanane sArI rIte vinayathI sAMbhaLe che. tyArapachI te bharata rAja jyAM pauSadhazALA che, tyAM Ave che, AvIne yAvata amabhakitaka thaI ti jAgRta thaI vicare che. tyArapachI te bharata rAjA amabhakata paripUrNa thatAM Amiyogika devone bolAve che, bolAvIne pramANe kahyuM - jaldIthI, o devAnapiyo! vinItA rAjadhAnInA uttara-pUrva dizAbhAgamAM eka moTo abhiSeka maMDapa vika, vikaLIne mArI A AjJAne pAchI soMpo. tyAre te abhiyogika devo bharata rAjAe A pramANe kahetA harSitasaMtuSTa thaI yAvata e pramANe svAmInA AjJA vacanane vinayathI svIkAre che, svIkArIne vinItA rAjadhAnInI uttara-pUrvIya dizAmAM jAya che. jaIne vaikriya samughAta kare che, karIne saMkhyAta yojana daMDa kADhe che. te A pramANe - rano yAvatu riTaronA yathA bhAdara yugalone choDI de che, yathAsUma yugalone grahaNa kare che. bIjI
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/122 vakhata paNa vaikriya samudghatithI yAvat samavahata thAya che, thaIne bahumaramaNIya bhUmi bhAga vipurve che. vikurtIne jema koI AliMgapuSkara samAna hoya. te bahuma ramaNIya bhUmibhAganA bahumadhyadeza bhAgamAM ahIM eka moTo abhiSeka maMDapa vikuve che, je anekazata staMbha saMniviSTa che yAvat gaMdhavabhUta che. prekSAgRha maMDapa varNana paNa karavuM. 105 te abhiSeka maMDapanA bahumadhyadeza bhAgamAM ahIM eka moTI abhiSekapITha vikurve che. te svaccha ane zlaAE hatI. te abhiSekapIThanI traNe dizAmAM trisopana pratirUpaka vikrte che. te trisopAna pratirUpakanuM A AvA svarUpano varNIvAsa yAvat toraNa kahe che. te abhiSeka pIThanA bahusama ramaNIya bhUmibhAga kahelA che. te bahusama ramaNIya bhUmibhAganA bahumadhyadeza bhAgamAM ahIM eka moTuM sIMhAsana vikurve che. te sIMhAsananuM AvA prakAre varNana dAma varNana samApta thAya tyAM sudhI kahevuM. tyArapachI te devoe abhiSeka maMDapane viklyo, vikurtIne jyAM bharata rAjA hato yAvat AjJA pAchI soMpI. tyArapachI te bharata rAjAe Abhiyogika devonI pAse A kathana sAMbhaLIsamajI, harSita-saMtuSTa thaI pauSadhazALAthI nIkaLyo, nIkaLIne kauTuMbika puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM - o devAnupiyo ! jaldIthI AbhiSeksa hastiratnane sajAvo, sajAvIne azva, hAthI yAvat sajja karAvo, pachI mArI A AjJAne pAchI soMpo yAvat sope che. tyArapachI te bharatarAjA nAnagRhamAM pravezyo yAvat janagirinA phUTa sadeza gajapati upara te narapati ArUDha thayo. tyAre te bharatarAjA AbhiSekaya hastiratna upara ArUDha thatAM A ATha-ATha maMgalako je AlAvo vinItAmAM pravezatA kahyo, te ja niSkramaNa karatA yAvat patibudhyamAna vinItA rAjadhAnInI madhyethI nIkaLe che. nIkaLIne jyAM vinItA rAjadhAnInI uttara-pUrvIya dizAbhAgamAM abhiSeka maMDapa che, tyAM Ave che. AvIne abhiSeka maMDapanA dvAre AbhiSeksa hastiratnane ubho rAkhe che. ubho rAkhIne AbhiSeksa hastiratnathI utare che. tyArapachI strIratna, 32,000 Rtu kalyANikA, 32,000 janapada kalyANikA, 32,000 bIzabaddha nATako sAthe saMparivarIne abhiSeka maMDapamAM praveze che, pravezIne jyAM abhiSekapITha che, tyAM Ave che, AvIne abhiSekapIThane anupadakSiNA karatAM-karatAM pUrvadizAnA trisopAnapatirUpakane Arohe che, ArohIne jyAM sIMhAsana che, tyAM Ave che. AvIne pUrvAbhimukha beTho. tyAre te bharata rAjAnA 32,000 rAjA jyAM abhiSeka maMDapa hato, tyAM Ave che. AvIne abhiSeka maMDapamAM praveze che. pravezIne te abhiSeka pIThanI anupadakSiNA karatA-karatA uttaranA trisopAnapatirUpakathI jyAM bharata rAjA che, tyAM Ave che, AvIne be hAtha joDI yAvat mastake aMjali karIne bharata rAjAne jaMbudvIprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 jaya-vijayathI vadhAve che, vadhAvIne bharata rAjAnI bahu nIkaTa nahIM, tema bahu dUra nahIM e rIte suzrUSA karatA yAvat papAsanA kare che. tyAre te bharatarAjAnA senApatiratna yAvat sArthavAhAdi te rIte ja AvyA, vizeSa e ke - dakSiNanA trisopAna pratirUpakathI AvyA. 106 tyAre te bharata rAjAe Abhiyogika devone bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM - o devAnupiyo ! jaldI mArA mahAI, mahAI, mahAha, mahArAjAbhiSekanI sAmagrI upasthApita karo. tyAre te Abhiyogika devo bharatarAjAe Ama kahetA harSita, saMtuSTa cittavALA thaI yAvat uttarapUrva dizAbhAgamAM gayA, jaIne vaikriya samuddAta kare che. e pramANe jema vijayadevamAM kahyuM tema ahIM paNa cAvat paMDakavanamAM bhegA thaI maLe che, bhegA maLIne jyAM dAkSiNA bharatakSetra che, jyAM vinItA rAjadhAnI che, tyAM Ave che, AvIne vinItA rAjadhAnIne anupadakSiNA karatAkaratA jyAM abhiSeka maMDapa che, jyAM bharatarAjA che, tyAM Ave che, AvIne te mahArtha, mahAI, mahAha mahArAjA-abhiSeka yogya sAmagrI upasthApita kare che. tyAre te bharata rAjAnA 32,000 rAjAoe zobhana tithi-karaNa-divasanakSatra-muhUrta-uttara bhAdrapadA nakSatra tathA vijaya nAmaka muhUrtamAM svAbhAvika tathA uttaravaikriyadvArA niSpAdita zreSTha kamalo upara pratiSThApita, surabhita, uttama jaLathI paripUrNa 1008 kaLazothI rAjA bharatano ghaNAM AnaMdotsavanI sAthe abhiSeka karyo. abhiSekanuM varNana vijayadevanI mAphaka che. te rAjAomAM pratyeke yAvat aMjali karI tevI ISTa vANIthI jema pravezatA kahyuM yAvat vicare che, ema kahIM jaya-jaya zabdano prayoje che - jayaghoSa kare che. tyAre te bharatarAjAnA senApatiratna cAvat purohitaratna, 360 rasoIyA, aDhAra zreNi-prazreNio, bIjA paNa ghaNAM yAvat sArthavAha vagere e pramANe ja abhiSeka kare che. te zreSTha kamaLa pratiSThAna vaDe pUrvavat yAvat abhistavanA kare che, 16,000 devo paNa e pramANe ja vizeSa e ke - padma sukumAla yAt mugaTa paheryo. tyArapachI darda-malaya-saugaMdhika gaMdha gAtro para chAMTyA, divya evI puSpamALA paherI. vizeSa zuM kahIe ? graMthima, veSTima yAvat vibhUSita kare che. tyAre te bharata rAjA mahA moTA rAjAbhiSekathI abhisiMcita thaIne kauTuMbikapuruSone bolAvIne A pramANe kahyuM - o devAnupiyo ! jaldIthI zreSTha hAthInA skaMdha upara besIne vinItA rAjadhAnInA zrRMgATaka, trika, catuSka, satvara cAvat moTA mArga-mArgomAM moTAmoTA zabdothI udghoSaNA karatAM karatAM utsuka, uttara, utkraya, adeya, ameya, abhaTapraveza, adaMDa-kudaMDima yAvat nagaranA jAnapado sahita bAra varSanA pramoda ghoSaNA karavo, karAvIne mArI A AjJA mane pAchI soMpo.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/122 107 tyAre te kauTuMbika puruSo bharata rAjAe Ama kahetA harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta, prItimA, harSanA vazathI vikasita thayelA hRdayavALA thaIne vinayathI vacanane svIkAre che, svIkArIne jaldIthI zreSTha hAthInA skaMdha upara jaIne yAvat ghoSaNA kare che, karIne AjJA pAchI soMpe che. tyAre te bharata rAjA moTA-moTA rAjAbhiSekathI abhiSikta thaIne sIMhArAnathI ubho thAya che, ubho thaine strIratna sAthe yAvat hajAro nATako sahita saMpatirIne abhiSekapIThathI pUrvanA trisopAna-pratirUpakathI nIce utare che, utarIne abhiSeka maMDapathI nIkaLe che, nIkaLIne jyAM AbhiSeksa hastiratna che, tyAM Ave che, AvIne aMjanagirinA kUTa daza gajapati upara sAvat ArUDha thayo. tyArapachI te bharata rAjAnA 32,000 rAjA abhiSeka pIThathI uttaranA tropAna pratirUpakathI nIce utare che. tyArapachI te bharatarAjAnA senApatin yAvat sArthavAha vagere abhiSekapIThathI dakSiNanA trisopAna pratirUpakathI nIce utare che. tyArapachI te bharata rAjA AbhiSeksa hastiratna upara ArUDha thatAM A ATha-ATha maMgalo AgaLa yAvat cAlyA. je kaMI jatI vakhatano AlAvo kubera sudhIno hato, te ja ahIM paNa kahevo, kramathI satkArAdi jANavA yAvat kuberavat devarAjA kailAzanA zikharUpa che. tyArapachI te bharata rAjA nAnagRhamAM praveze che, pravezIne yAvat bhojanamaMDapamAM zreSTha sukhAsane besI, akramabhaktanuM pAraNuM kare che. pArIne bhojanamaMDapathI nIkaLe che. nIkaLIne uparanA zreSTha prAsAdamAM phUTa thatA mRdaMga yAvat bhogavato vicare che. tyAre te bharata rAjA bAra varSIya pramodotsava pUrNa thatAM jyAM snAnagRha che, tyAM Ave che. AvIne yAvat snAnagRhathI nIkaLe che, nIkaLIne jyAM bAhya upasthAnazALA che, yAvat zreSTha sIMhAsane pUrvAbhimukha beTho, besIne 16,000 devone satkAre che, sanmAne che, satkArI-sanmAnIne vidAya Ape che. vidAya ApIne 32,000 zreSTha rAjAone satkAre che, sanmAne che. pachI senApatiratnane satkAre che, sanmAne che yAvat purohita ratnane satkAre che, sanmAne che. e pramANe 360-rasoIyAo, 18-zreNI prazreNione satkAre che, sanmAne che. satkArIsanmAnIne bIjA ghaNAM rAjA, Izvara, talavara yAvat sArthavAha Adine satkAre che, sanmAne che. satkArI-sanmAnIne vidAya Ape che, ApIne uparanA zreSTha prAsAde jaI yAvat vire che. * vivecana-122 : pachI te bharatarAjA mitro, jJAtijano, nijaka-mAtA, pitA, bhAI vagere, svajanakAkA Adi, saMbaMdhI-zvazurAdi, parijana-dArAdi, e badhAMne kuzala praznAdi pUchIne bolAve che. athavA lAMbAkALathI na jovAthI mitrAdine snehapUrvaka nIhALe che. pachI jyAM snAnagRha che, tyAM Ave che, AvIne sarve snAnavidhi kahevI. snAnagRhathI nIkaLe che. jaMbudvIpaprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 ahIM bAhubali Adi 99 bhAIonA rAjya potAnA karavA vaDe cakraratna AyudhazALAmAM praveze che, te bIje prasiddha che, chatAM sUtrakAre kahela nathI. e pramANe vicaratA tene ja utpanna thayuM te kahe che - pachI te bharatane rAjyanI dhurA saMbhALatA, anya koI dine ukta vizeSaNa viziSTa saMkalpa utpanna thayo. te saMkalpa kahe che - meM potAnA baLa-vIryapuruSAkAraparAkramathI laghu himavaMtagiri ane samudranI maryAdAmAM rahela paripUrNa bharatakSetrane jItela che. to mAre mArA potA mATe zreyaskara che ke mahArAjyAbhiSeka karAvavo joIe. ema vicArIne bharata rAjyAbhiSekanI vicAraNA kare che. have pachInuM kArya kahe che - te saspaSTa che. siMhAsane besIne je kahyuM te spaSTa che. zuM kahyuM ? devAnupriya ! meM potAnA baLa, vIrya, puruSAkAra parAkramathI saMpUrNa bharatakSetrane jItela che. to he devAnupriyo ! tame mArA mahArAjya abhiSeka kaze. Avazyaka cUrNAdimAM to bhaktithI su-naro te mahA rAjyAbhiSekane mATe vijJapti karatAM bharate anumati ApI, tema kahela che. A ja vidheyajanavyavahAra che ke svAmInI sevA mATe teo svayaM ja upasthita thAya che. paraMtu ahIM bharata pote anucara devAdine abhiSeka karavA kahe che, te amArA jevA maMdabuddhine samajAtuM nathI. have je rIte teoe aMgIkAra karyu, te kahe che pachI te 16,000 devo, 32,000 rAjA yAvat sArthavAha Adi levA. bharatarAjAe Ama kahetA - x - harSita, saMtuSTa, AnaMdita cita thaI, be hAtha joDI, daza nakha bhegA karI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne bharata rAjAne, anaMtarokta arthane vinayathI aMgIkAra kare che. - 4 - 4 - tyArapachI bharate je karyu, te kahe che - te pUrvavat. - tyArapachI te bharata aTTamabhakta paripUrNa thatAM Abhiyogya devone bolAve che, bolAvIne Ama kahyuM - o devAnupriyo ! jaldIthI vinItA rAjadhAnInA IzAnakhUNAmAM, kemake te atyaMta prazasta che, tyAM abhiSekane mATe maMDapa vikaryo, vikrvIne mArI AjJA pAchI soMpo. 108 tyArapachI te Abhiyogya devone bharate Ama kahyuM tyAre harSita-saMtuSTa thayo Adi pado pUrvavat. he svAmI ! jema tame AjJA karo cho tema ame svAmInA caraNomAM rahIne karIzuM, evA prakAre vinayathI vacanane svIkAre che. svIkArIne vinItA rAjadhAnInA IzAna khUNAmAM jAya che. jaIne vaikriya samudghAta karavAne mATe prayatna vizeSathI Atmapradezone dUrathI kADhe che. te svarUpane kahe che - saMkhyAta yojana daMDa jevA upa-nIce lAMbo, zarIra jevo pahoLo, jIvapradezathI - zarIrathI bAhya kADhe che, kADhIne tevA prakAranA pudgalone grahaNa kare che, te ja davi che - ratna - karketanAdi, vajra, vaisUrya, lohitAkSa, masAragalla, haMsagarbha, pulaka, saugaMdhika, jyoti-rasa, aMjana, aMjanapulaka, jAtyarUpa, aMka, sphaTika levA. temAM je bAdara-asAra pudgalone choDe che ane sAra pudgalone grahaNa kare che. pachI Icchita nirmANane mATe bIjI vakhata paNa vaikriya samudghAta karIne, bahuAmaramaNIya bhUmibhAga
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/122 1be vikurte che. * x * x - raktAdinA pudgalo dArika che, te vaikriya samuThThAtamAM kaI rIte grahaNa yogya che ? ahIM ratnAdinuM grahaNa pudgalonI sAratA mAtranA pratipAdanArthe che, te pudgalo grahaNArthe nahIM. tethI ratnAdinI jemaja jANavA athavA dAriko paNa te grahaNa karyA pachI vaikriyapaNe pariName che. tethI doSa nathI. pUrva vaikriya samuThThAtanA jIvaprayatnarUpatvathI kramazaH maMda-maMdatara bhAva pAmIne kSINa zaktitvathI ISTa kArya asiddha thAya. have samabhUbhAgamAM teoe je karyuM, te kahe che - te bahasamaramaNIya bhUmibhAganA bahumadhya dezabhAgamAM ahIM eka mahAnuM abhiSekamaMw vikarSe che. te aneka seMkaDo staMbha upara rahela che. ahIM rAjapanIya upAMgamAM rahela subhadeva yAnavimAna che te gaMdhavartIbhUta sudhI levuM. tethI ja sUmakAre ja sAkSAt kahela che ke prekSAgRhamaMDapa varNana levuM. * x - te abhiSeka maMDapanA bahumadhyadeza bhAgamAM A dezamAM eka mahA-moTI abhiSekapITha vikaryo che, te rajanA abhAve svaccha ane sUkSma pudgalothI nirmita hovAthI glaNa che. vApI misopAnapratirUpaka varNananI mAphaka ahIM varNana, toraNanA varNana sudhI jANavuM. have abhiSekapITha bhUminuM varNanAdi pratipAdana karatAM kahe che - te abhiSekapIThano bahusamaramaNIya bhUmibhAga kahyo che. te samabhUbhAga madhya eka moTuM siMhAsana vikarSe che, varNana vijayadevanA siMhAsanavatu mALAnA varNana sudhI kahevuM - x A ja arthanuM nigamana karatAM kahe che - bharatanI AjJA pachI te devo ukata abhiSeka maMDapa vikaryuM che. vikrvIne bharata rAjA pAse jAya che, AjJA pAchI sope che. - x - have A samaya ucita bharatanuM kRtya kahe che - x - pachI bharata rAjA abhiSekya hasti upara ArUDha thatAM A ATha-ATha maMgalo AgaLa cAlyA. have atideza karatAM kahe che - vinItAmAM pravezatA je pATha kahelo te ja pATha niSkramaNa karatAM paNa jANavo * * bAkI spaSTa che - x * pachI bharata sajA subhadrA strIranA sAthe, 32,000 Rtu kalyANikAo, 32,ooo janapada kalyANikA, 32,ooo batrIzabaddha nATako sAthe parivarIne abhiSeka maMDaLamAM praveze che. pravezIne abhiSeka pIThe Ave che. AvIne tenI pradakSiNA karIne Abhiyogika devo manatuSTi utpAdananA hetuthI A ja sRSTi krame pUrvanA misopAna pratirUpakathI caDe che caDIne siMhAsana pAse Ave che. AvIne pUrvAbhimukha aucityanI bese che. zve anusAra rAjAdi je rIte AvyA, te kahe che - te bharata rAjAnA 32,000 rAjA jyAM abhiSeka maMDapa che, tyAM Ave che. vizeSa e - abhiSekapIThane anupadakSiNA karatAM-karatAM uttarathI caDatAM jANavA - X - X * pachI te bharata rAjA abhiyogya devone bolAvIne Ama kahe che - o devAnupiyo ! jaldIthI mArA mATe maNi-suvarNaratnAdino upayoga karAyelI evI mahAe, mahA pUjAyukta, moTA utsavane yogya, 110 jaMbUlIpajJaptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/2 mahAna rAjyAbhiSekanI sAmagrI lAvo. AjJA karAyelA teo zuM kare che ? te Abhiyogika devone bharata rAjAe ema kahetA harSita-saMtuSTa-cita Adi AnaMdalAyaka levo. yAvata padathI be hAtha joDI, daza nakha bhegA karI, mastake Avad karI, mastake aMjali karIne devo 'tahati' kahI AjJA vacanane vinayapUrvaka sAMbhaLe che. vyAkhyA-pUrvavatuM. have atidezasatra kahe che - A prakAre abhiSeka sUtra che. jemake - jaMbudvIpa vijayanA dvArAdhipati devanA trIjA upAMgamAM kahela che, te rIte ahIM jANavuM. ahIM savabhiSeka sAmagrI kahevI. te AgaLa jinajanmAdhikAramAM kahevAze. temAM te mAM sAkSAt kahela che. to paNa kaMIka ahIM kahIe chIe - 1008 sonAnA kaLazo tathA rUpAnA, maNInA kaLazo ItyAdi ATha jAtinA kaLazo, e rIte mUMgAra, darpaNa, cAla, pANI, sapratiSThaka, manolikA, vAtakapha cAvatu - xx- dhupakaDachAM pratyeka 1008-1008 vikRrve che. vikrvane svAbhAvika ane vaikriya evA A padArtho grahaNa karIne kSIrodamAMthI jaLa ane utpalo paNa grahaNa kare che. e rIte pukarodayI le che. pachI bharata ane airAvatanA mAgadhAdi traNe tIrthanA jaLa ane mATI le che. pachI te baMnenI mahAnadInuM jaLa ane mATI le che. pachI laghu himavatAdinA badhAM tUvara, puSpAdi. pacI paDAdraha ane puMDakidrahanA jaLa ane kamaLa, ema badhAM kSetranI mahAnadInA jaLa ane mATI ItyAdi - ItyAdi * * * * * * * laIne ekaThA thAya che. ekaThA thaIne jyAM dakSiNAddha bharata kSetramAM vinItA rAjadhAnI che, tyAM Ave che. AvIne rAjadhAnIne pradakSiNA karIne abhiSeka maMDapamAM rAjA bharata pAse Ave che. AvIne te pUrvokta mahAI, mahAI, mahAI, rAjayAbhiSeka sAmagrI mUke che. have uttakRtya kahe che - pachI te bharata rAjAne 32,000 rAjA zobhananirdoSaguNopeta tithi-kti, akeMndu, dagdhAdi duSTa tithithI bhinna tithi, karaNa-viviSTa divasa, durdina grahaNa utpAta divasothI bhinna divasa, nakSatra-rAjyAbhiSekopayogI kRtyAdi tera namo sivAyanA -x- muhUrta-abhiSeka mATe kahela na samAna. ahIM vizeSathI kahe che - uttarA bhAdrapada nakSatra, tenuM vijaya nAme muhUrta, abhijita nAme kSaNa. A bhAva che - muhatanA bIjA paryAya paMdara kSaNAtmaka divasamAM AThamI kSaNa - x * temAM pUrvokta svAbhAvika ane uttarapaikriya zreSTha kamaLa AdhArabhUta sthiti jemAM che te tathA sugaMdhI pANInI pratipUrNa vaDe [te abhiSeka karAyo - x - x * jina janmAbhiSeka prakaraNamAM vyAkhyA karela che, te ahIM sAkSAt darzita che. * - X - ukta vizeSaNa viziSTa kaLazo vaDe sarva jaLa, sarva mATI, sarva auSadhi Adi vastu vaDe mahAna, vizALa, rAjyAbhiSekathI abhisiMcita kare che. abhiSeka - jema jIvAbhigama upAMgamAM vijayadevano kahyo che, tema ahIM paNa jANavo. abhiSeka karIne dareke dareka rAjA be hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake jali karI, tevI ISTakAMta yAvata vANIthI abhinaMdatA, abhikhavatA rAjAno jaya-jayakAra kare che. ItyAdi badhuM vinItAmAM pravezatA bharatanA arthArthI pramukha cAcakajana vaDe je AzIrvacana
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/122 16 kahevAyA, te badhuM ahIM kahevuM. * * * * * (zaMkA ahIM abhiSeka sUtra vijayadevanA atideza sUrathI kahyuM che, bIjA AdarzomAM 108 suvarNa kaLazo ItyAdi kahela che. ahIM vRttimAM 1008 suvarNa kaLazo kahyA che, to temAM virodha kema na Ave? [samAdhAna] jIvAbhigamanI vRttimAM te ja vibhAgathI batAve che. 1008 sonAnA kaLazo, 1oo8 rUpAnA kaLazo, 1oo8 maNinA kaLazo ItyAdi pAThanA AzayathI ahIM lakhela che, temAM doSa nathI. je 108 saMkhyAja hota to bIjA graMthomAM paNa 1008 ema na kahyuM hota. paraMtu vidurvaNA adhikAramAM 1oo8 kaLazo ane abhiSeka kSaNe 108 kaLazo ema paNa vicArI zakAya. bAkI parSadAnI abhiSeka vaktavyatA - 32,000 rAjAe karela abhiSeka pachI bharata rAjAne senApatirad, gAthApatirakta, vardhakIradana, purohita ratna, 360 rasoIyA, 18-zreNI prazreNijano, bIjA paNa dhamAM rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, Ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha Adi rAjAno abhiSeka kare che. temAM paNa temaja kaLazAdine jANavA - x * pachI 16,ooo devo abhiSeka kare che. chello abhiSeka abhiyogika devono karelo jANavo - x * x - RSabha caritrAdimAM devakRta abhiSeka pUrve jANavo. - have ahIM je vizeSa che, te kahe che - Abhiyogika devonI sivAyanA vaDe abhiSeka pachI rUMvATIvALA sukumAla gaMdha kApAyika vaya vaDe zarIra luche che, sarasa gozIrSa caMdana vaDe zarIrane lepana kare che. pachI zvAsanA vAyuthI paNa uDI jAya tevA cAra, varNa-sparzayukta, ghoDAnI lALa mAphaka zveta, aMte suvarNa khacita, AkAza phaTika sadeza prabhAvALA ahata, divya devadUSyane paherAve che, hA-ardhahA-ekAvalimuktAvali ratnAvalI ItyAdi - X - X - AbharaNo paherAve che. ' have ukta sAkSIsUnI kiMcit vyAkhyA - surabhi gaMdha kaSAya dravya vaDe parikarmita laghu zATikA vaDe bharatanA zarIranA avayavone luMche che. luMchIne sarasa gozIrSa caMdananuM lepana kare che. karIne devadUSya yugala paherAve che. te vastra kevuM che ? nAkanA upavAsathI uDI jAya tevuM pAtaLuM. - x *x * rUpanA atizayathI cAhera, athavA cakSarodhaka dhanavapaNe. atizayavALA varNa ane sparzathI yukta, ghoDAnA mukhanI lALathI paNa komaLa * ati viziSTa mRduva-laghu guNa yukta, dhavala, tenI cheDA suvarNathI bharelA che tevuM, ati svaccha sphaTika vizeSa samAna. te devo cavartIne hAra paherAve che. e rIte ardhahAra, ekAvalI, motInI muktAvalI, suvarNa-maNimaya kanakAvatI, ranamaya ratnAvalI, suvarNanA vicitra maNi ranamaya zarIpramANa AbharaNa vizeSa, aMgada, guTika, kaTaka, daze AMgaLImAM vIMTI, kaTi bharaNa, utarAsaMga, zRMkhalaka, muravI, kaMTha muravI, kuMDala, cuDAmaNI, nayukata mugaTa paherAve che. tyArapachI dardara ane malaya saMbaMdhI je sugaMdha-zubha parimala jemAM che, te tathA kesara-kapUra-kasturI Adi gaMdhavAn dravyo vaDe te devo bharatane siMce che. arthAta 112 jaMbUdvIpajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/ra aneka sugaMdhI dravya mizra sano chaMTakAva kare che eTale ke bhAratane vAsita kare che. -x-x* gaMdha-surabhicUrNane bharata upara chAMTe che. puSpamALA paherAve che. bIjuM keTaluM kahIe ? guMthIne banAvela te graMthima, je sugAdi vaDe guMthAya che, guMthela evIne vITe te veSTima, jema puSpano daDo. je vaMza zalAkAdimaya pAMjaruM, tene puSpa vaDe pUravAmAM Ave te pUrita. saMghAtima - je paraspara nALathI baMdhAya che te. evA prakAre caturvidha mALAthI bharatane kalAvRkSa sadeza alaMkRta ane vibhUSita karAyo. have abhiSeka karIne zuM kare che ? tyArapachI te bharatarAjA moTA-moTA atizayayukata rAjyAbhiSekathI abhiSikata thaI kauTuMbika parapone bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM - jaldIthI tame zreSTha hAthI upara besI vinItA rAjadhAnInA zRMgATaka, mika, catuka, cavarAdimAM pUrvokta moTA-moTA zabadathI bolatA bolatA, utsuka yAvat bAra varSonuM kALa mAna jevuM che, te bAra vArSika pramodanA hetutvathI utsava, tanI ghoSaNA karo, karIne mArI A AjJA pAchI soMpo. vyAkhyA pUrvavatu. te AjJapto je rIte pravRtta thayA te kahe che - pachI te kauTuMbika puruSone bharatarAjAe Ama kahetA harSita-saMtuSTa-citta AnaMdita ane harSanA vazathI vikasIta hRdayA thaI vinayathI vacanane svIkAre che, svIkArIne jaladIthI zreSTha hAthInA kaMThe besI -x- sAva ghoSaNA kare che, karIne A AjJA pAchI soMpe che. have bharate zuM karyuM, te kahe che - pachI bharata rAjA moTA-moTA rAjyAbhiSekathI abhipita thaIne siMhAsanethI ubho thAya che, ubho thaIne strIrana, 32,000 tuM kalyANikA, 32,000 janapada kalyANikA, 32,000 bamIzabaddha nATako sAte saMparivarIne abhiSeka pIThathI pUrvanA gisopAna pratirUpakathI utare che, utarIne abhiSeka maMDapathI nIkaLe che, nIkaLIne hastirana pAse Ave che. AvIne aMjanagirinA kuTa sadeza gajapati upara narapati beTho. tenI pAchaLa anucaro je rIte anusaryA, te kahe che - te spaSTa che. have je yuktithI cakI vinItAmAM pravezyo, te kahe che - tyArapachI te bharatarAjAnA hastina upara beThA pacI A ATha-ATha maMgalo AgaLa anukrame cAlyA. have atideza karatAM kahe che - je jatAM - vinItAmAM pravezatA paripATI, nIcenA sUtramAM kahela bharatanA vinItA praveza varNana che, te ja krame ahIM paNa sakAra rahita jANavuM. bhAva A che ke- pUrve pravezamAM 16,ooo deva, 32,000 rAjAdino sakAra, je rIte kahyo che, te ahIM na kahevo. - X - X* have ghera AvyA pachInI vidhi kahe che - A satra svayaM siddha che, e pramANe roja navo navo rAjyAbhiSeka mahotsava karAvatA, temane bAra varSo vItI gayA. pachInuM kRtya pUrvavatuM. zaMkA-subhUma cakravartIe, parasurAme haNela kSatriyonI dADhA vaDe bharelA svAla ja cakaratnapaNe pariName che, ema sAMbhaLela che, to cakaratnanuM aniyata utpatti sthAnakava jANavuM, to A prakaraNamAM tenI utpatti kyAM thAya che ? te zaMkAthI kahe che - cauda ratnAdhipati bharatanA je ratno jyAM utpanna thayA che te rIte kahe che -
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/123 113 * sUtra-123 : bharata rAjAnA cakarana, daMDarana, asirA, chabarana A cAra ekendriya rano AyudhagRhazALAmAM utpanna thayA. carmarana, maNirana, kAkaNirana ane nava mahAnidhio e badhAM zrIgRhamAM utpanna thayA. senApatirana, gRhapatipana, vardhakIrana, purohitarana A cAra manuSya no vinItA rAjadhAnImAM utpanna thayA. akSarana ane hastina, e baMne paMcendriyarano vaitAgirinI taLeTImAM utpanna thayA. subhadrA rana uttaranI vidhAdhara zreNImAM utpanna thaI. * vivecana-123 : bharatarAjAnA cakAdi cAra ekendriyarano AyudhazALAmAM utpanna-prApta thayA. ema uttarasUjhamAM paNa jANavuM. carmaratnAdi ane nava mahAnidhio zrIgRhamAM prApta thayA. A nidhio zAzvatabhAvarUpa kaI rIte utpanna thAya che, te zaMkA tirasta thaI. ahIM RSabhayastrino sAkSIpATha ApI pUche che ke temAM virodha kema na Ave ? uttaramAM kahe che - rAjAnuM ahIM-tahIM rahela kozadravyane koza ja kahe che, evA laukikavyavahArathI doSa nathI. vRittinuM zeSa kathana sUtrArtha mujaba che, mATe noMdhelA nathI. have cakI vize kahe che * sUtra-124 - tyAre te bharata rAjA cauda ratno, nava mahAnidhio, 16,000 devo, 32,000 rAja, 32,000 RtukalyANikAo, 32,000 janapada kalyANikAo, 32,0eo mIbaddha nATako, 36o soIyAo, 18-zreNi prazreNi, 84,ooo ao, 84,ooo hAthIo, 84,000 ho, 96 karoDa pAyadaLa, 2,ooo yvaTa, ,000 janapada, 96 karoDa gAma, 9,ooo droNamukha, 48,ooo oNa, 24,ooo kaTa, ra4,ooo marDaba, 20,000 kara, 16,000 kheDa, 14,000 saMbAdha, 56-aMtarodaka, 49 kurAjyo, vinItA rAjadhAnInI eka tapha ladhu himavaMta, traNa tarapha sAgaranI maryAdAmAM paripUrNa bharata kSetranA bIjA ghaNAM rAja, Izvara, talavara yAvatuM sAviAha AdinuM Adhipatya, pauropatya, bhatRtva, svAmItva, mahataraktava, Azcarya senApatya karatA, palana karatAM - simyapha nirvAha karato rAjya kare che.] [te rAja bharad] apahata nihita kaMTaka, uddhata malita sarve bune nirjita bharatAdhipa narendra zreSThacaMdanathI carcita zarIrI, zreSTha hArathI racita vakSa:, zreSTha mugaTathI vibhUSita, zreSTha vastra-bhUSaNa dhAka, sarva Rtuka surabhi kusumanA zreSTha mALAthI zobhita mastakavALA, zreSTha nATaka-nRtyanA vRMda sAthe saparivRtta, savaSadhitsavanasava samiti samagra saMpUrNa manoratha, had ami mAnamathana, pUrvakRtva tapanA prabhAvathI niviSTa saMcita phaLa rUpa mAnuSI sukhane bhogavato te bharata nAme hato. * vivecana-124 : cha khaMDa bharataNogane sAdhyA pachI, te bharatarAjA caudaratnAdithI laIne sArthavAha 2i6/8] 114 jaMbUdvIpajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/ra Adi sudhInAnuM AdhipatyAdi karatAM ane pAlana karatAM mAnuSya sukhone bhogave che. badhuM pUrvavatu. vizeSa e - 56 aMtarodaka-pANInI aMdaranA saMniveza vizeSa, paNa pa6-aMtadvapa nahIM, kemake tenuM Adhipatya asaMbhava che. 49-kurAjya-bhillAdinA rAjyo. kevI rIte sukhapUrvaka bhogave che, te kahe che - upahata-vinAzita, vihata-apahata badhI samRddhimAM, kaMTaka-gotrajavairI, udbhUtadezathI bahAra kADhela, mati-mAnatAnine prApta, sarva mu-gobajavairI. A badhuM kaI rIte thAya che, te kahe che - nirjita-bhagna bala sarvazabumAM, ukta be prakAranA vairImAM ahIM sarvazagumAM. * x - kevo bharata? bharatAdhipa narendra, caMdana vaDe maMDita karAyela zarIravALo, zreSTha hArathI jonAranA nayanane sukhakArI vakSaHvALo, zreSTha mugaTa paherelo, zreSTha vastraAbhuSaNa ghArI, badhI RtunA sugaMdhI puSponI mALA vaDe zobhita mastakavALo, zreSTha pAmAdi samudAyarUpa nATabaddha pAtro, pradhAna strInA vRMda sAthe saMparivRta, punarnavAdi badhI auSadhi, kaatanAdi badho rasto, badhI samiti-atyaMtarAdi parvadA vaDe saMpUrNa. tethI ja saMpUrNa manoratha. Thata - puruSAdi bhraSTapaNAthI jIvatA marelA. zagunA mAnA mathanathI kevuM sukha bhogave che, te kahe che - pUrvakRta tapanA prabhAvanA nikAcitapaNe saMcitanA dhuva phaLavathI, kevo bharata ? A kSetramAM prathama bharatAdhipatvathI prasiddha nAma jenuM che ke, vizeSyapada che - "tyAre te bharatarAjA". * x - have A naradevanA dharmadivatvanI prAptinuM mULa kahe che - * sUl-125 - tyAre te bharatarAja anya koI divase jyAM nAnagRha che, tyAM Ave che, AvIne yAvatu caMdra sardeza priyadarzana narapati nAnagRhathI nIkaLe che, nIkaLIne jyAM AdagRha che, jyAM sIMhAsana che, tyAM Ave che, AvIne zreSTha sIMhAsana upara pUvabhimukha beTho, besIne AdarzagRhamAM potAnA pratibiMbane to-joto rahe che. tyAre te bharatarAja zubhapariNAmathI, prazasta AdhyavasAyathI, vizuddha thatI jatI leyAthI, IhA-apoha-mANA-gaveSaNA karatA tenA AvaraNa karmonA hAyathI kamarajanA nivAraka apUrvaraNamAM pravezatA anaMta anuttara nivyaghiAta nirAvaraNa saMpUrNa patipUrNa zreSTha kevala-jJAna-dani utpanna thayA. tyAre te bharad kevalI jAte ja AbharaNa alaMkAra utAre che, utArIne svaya ja paMcamuSTika loca kare che, karIne AdagRhathI nIkaLe che. nIkaLIne aMtaHpuranI hIka moTI nIkaLe che, nIkaLIne 1e,ooo rAjAo sAthe saMrivarIne vinItA rAjadhAnInI ThIka madhyethI nIkaLe che, nIkalIne pradezamAM sukhasukhe vicare che. vicarIne jyAM aSTApada parvata che, tyAM Ave che, AvIne aSTApada parvata upara dhIme dhIme caDe che. caDIne meghaghana-sardeza deva sAkSAta pRthvIzilAkanuM pratilekhana kare
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/125o che. karIne saMlekhanA jhoSaNAthI jhopita thaI bhojana-pAnano parityAga karI, pAdopagama anazana karI, kALanI AkAMkSA na karato vicare che. 115 tyAre te bharata kevalI 37 lAkha pUrva kumAravAsamAM rahIne, 1000 varSa mAMDalika rAjANe vasIne, cha lAkha pUrvamAM 1000 varSa jUna mahArAjA [cakravartI paNe vasIne, 83-lAkha pUrva gRhavAsa madhye rahIne, kaMIka nyUna eka lAkha pUrva kevIparyAya pALIne, te ja bahupatipUrNa zrAmaNya paryAya pALIne kula 84-lAkha pUrva sayui pALIne nirjaLa mAsika bhakta karIne zravaNanakSatramAM caMdrano yoga prApta thatAM, vedanIya-Ayu-nAma-gotra karma kSINa thatAM kAlagata thayA mRtyu pAmyA]. temanA janma-jarA-maraNanA baMdhana chinna thayAM, teo siddha-buddha-muktaparinivRtta-tatkRt thaI sarva duHkhathI mukta thayA. * vivecana-125 - pachI-1000 varSa nyUna cha lAkha pUrva paryanta sAmrAjyane bhogavyA pachI te bharatarAjA anyadA koI dine snAnagRhe Ave che. AvIne yAvat caMdra jevo priyadarzana narapati snAnagRhathI nIkaLe che. nIkaLIne potAnA veSa-sauMdarya darzana mATe AdarzagRhamAM siMhAsana pAse Ave che. AvIne zreSTha siMhAsane pUrvAbhimukha bese che. besIne AdarzagRhamAM potAne jotA-jotA temAM pratibiMbita sarvAMgasvarUpane joto-joto rahe che. ahIM saMpradAya [paraMparA] jaNAve che. te A che - tyAM potAnA dehane jotA bharatanI eka AMgaLImAMthI vIMTI paDI gaI, te AMgaLIne galita aMguli jANI, rAjA ekaika AbharaNane utAre che. anukrame te cakrI potAnA zarIrane jue che, to AMgaLInuM teja cAlyuM gayela jue che. tyAre bharata vicAre che ke - AmAM AMgaLInI zobhA kyAM che ? te narezvara bhUmimAM paDela vIMTIne jue che zuM bIjA AbharaNo vinA A aMganI zobhA nathI ? teNe badhAM AbharaNa utAryA. e pramANe pravRtta te bharatane zuM thayuM? te kahe che - deha upara rahelA AbhuSaNone utAryA pachI, te bharatarAjAne zubha pariNAmathI [vicAre che-] viSThAdi maLa ane bahAra vahetA srotothI aMdarathI klinna A zarIranI kaMIpaNa zobhA nathI, A zarIra kapUra-kasturI AdithI, upara bhUmimAM nAMkhela dUdhanI jema dUSita thAya che. savAre saMskArita dhAnya madhyAhe nAza pAme che, to A rasaniSpanna kAcAmAM zuM sAra che? e pramANe zarIranI asAratva bhAvanArUpa jIva pariNatIthI prazasta adhyavasAya - ukta svarUpa mana pariNAmathI, lephsA-zuklAdi dravya yukta jIva pariNatirUpathI vizuddhaya thatAM - uttarottara vizuddhane prApta karatAM-karatAM nirAvaraNa zarIranA vairUpya viSayaka IhA-apohAdi karatAM, kevaLa jJAnadarzana nibaMdhaka cAra ghAtIkarmonA kSayathIsarvathA jIvapradezathI A pudgala kharI jatAM - x - kevalajJAnadarzana utpanna thayA. kevA? karmanI rajane dUra karanAra, kevA bharatane ? apUrvakaraNa - anAdi 116 jaMbudvIpaprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/2 saMsAramAM pUrve aprApta dhyAna-zukla dhyAna prApta thayuM. avagraha pUrvaka hArdine kahe che, te A rIte - are ! A niralaMkAra zarIranI zobhA dekhAtI nathI te avagraha. - 4 - te zobhA aupAdhikI che ke naisargikI, e avagRhitArtha abhimukha maticeSTA paryAlocanarUpa IhA - 4 - 4 - utkaTa koTika saMzayarUpatvathI A saMbhAvanArUpa nizcayakAraNatvanA aviruddhapaNAthI, A aupAdhikI ja che, naisargikI nahIM. bAhya vastunA saMsargajanyapaNAnA pratyakSa siddhatvathI kahyuM, te Ihita vizeSa nirNayarUpa apoha che. - 4 - 4 - AnI - 4 - anvaya dharmAlocanA te mArgaNA. - 4 - AbharaNane dhAraNa karavAnI buddhi na thavI, te gaveSaNA. - x - have kevaLajJAnanI utpatti pachI zuM kare che, te kahe che - kevala jJAna pachI te bharatane zakra vaDe Asana kaMpavAthI avadhijJAna vaDe kevalI jANIne dravyaliMga-veza svIkAravA vinaMtI karI, jethI huM[za] vaMdana karI zakuM. niSkramaNa utsava jANI svayaM ja AbharaNa-alaMkAra, vastra-mALArUpa tyaje che. ahIM alaMkArAdi pUrve tyajela hovAthI kezAlaMkArane tyajavAthI bAkInA vastra, mALA, alaMkAra levA. svayaM ja paMcamuSTI loca kare che, karIne nIkaTavartI devatA vaDe Apela sAdhuveza grahaNa kare che. pachI zakrae vaMdana karatAM AdarzagRhathI nIkaLe che, nIkaLIne aMtaHpura madhyethI nIkaLI, 10,000 rAjA sAthe parivarIne vinItA rAjadhAnInI madhyethI nIkaLe che, nIkaLIne kozaladezamAM sukhe-sukhe vicare che. pachI zuM karyu ? te kahe che - aSTApada parvate Ave che, AvIne dhIme-dhIme suvihitagatithI aSTApada parvata upara caDe che, caDIne dhanamegha sadeza, devonA AgamanathI ramyatvathI che, pRthvIzilApaka-Asana vizeSane paDilehe che. kevalI hovA chatAM vyavahAranA pramANIkaraNArthe vidhi kare che. paDilehIne ahIM Arohe che, tema jANavuM. zarIra-kaSAyAdi jenA vaDe kRza karAya che te saMlekhanA-tapa vizeSa, tenI jhoSaNA-sevanA, tethI sevita ke jhUSita-kSati je che te. jeNe bhojana-pAnanA pratyAkhyAna karela che te. pAdoSagata-vRkSanA jamInamAM rahela mUlabhAga, tenA aprakaMpatAthI avasthAna jenuM che te. kALa-maraNane na IcchatA, upalakSaNathI jIvitane paNa na IcchatA, rAgadveSa rahitapaNe vicare che. have bharatanA paryAyanuM kAlamAna kahe che - te bharata kevalI 77-lAkha pUrva kumArabhAve vasIne, kemake bharatanA janma pachI ATalo kALa RSabhasvAmIe rAjyane pAlana karela hatuM. 1000 varSa mAMDalika rAjA - eka dezAdhipatipaNe vasIne, hajAra varSa nyUna cha lAkha pUrva cakravartIpaNe vasIne ema kula 83 lAkha pUrva gRhavAsa madhye rahIne, eka lAkha pUrvamAM aMtarmuhUrta nyUna kevalI paryAya pAmIne - bhAva cAstri svIkArIne aMtarmuhUrtamAM kevalajJAna pAmyA. tethI lAkha pUrva saMpUrNa. ahIM bhAva cAstrinI vivakSA che, dravyacAstrinI nahIM. - X - 84 lAkha pUrva sarvasu pALIne eka mAsa nirjaLa upavAsa karIne - x * bhavopagrAhI karma kSINa thatAM kALadharma pAmyA. - 4 - e rIte bharatakSetranI nAmotpatti jaNAvavA kahela bharatacaritra pUrNa thayuM. - X -
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ /126 117 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 * sUjha-126 - ahIM bharatakSetramAM mahaddhika, mahAdhutika yAvata palyopama sthitika deva vase che, che, tethI he gautamAM te bharatakSetra kahevAya che. athavA he gautama / bharatonuM zAzvata nAma kahela che. je kadi na hatuM-nathI ke nahIM hoya ema nathI paNa hatuM . che ane raheze. te dhruva, niyata, zAzvata, kSaya, avyaya, avasthita, nitya bharata kSetra che. vivecana-126 : bharataeogano A deva mahaddhika, mahAdhutika, mahAyazA, palyopama sthitika bharata nAme deva vase che. tethI te bharatotra kahevAya che. A nAma caugika yuktithI kahyuM, have rUDhithI kahe che - bharata varSa e zAzvata nAma che. nirnimita - anAdi siddhatvathI - devalokAdivaTu che. * x* tethI bharata cakInA nAme ke bharata devanA nAme ke svakIya che ItyAdi - X - X - muni dIparatnasAgare karela vakSaskAra-3-no TIkA sahitano anuvAda pUrNa $ vakSaskAra-4 che -X - X - X - o have laghu himavaMtagirinuM kathana :* sU-127 : bhagavAna ! jaMbUdvIpa dvIpamAM laghuhimavaMta nAmaka vadhara parvata kayAM kahyo che ? gautama) hemavata vakSetranI dakSiNamAM, bharata kSetranI uttaramAM, pUrva lavaNasamudranI pazcime, pazcima lavaNa samudranI pUrve A bhUdvIpa hIpamAM lai himavaMta nAme varSadhara parvata kahyo che. A pUrvata pUrva-pazcima lAMbo, uttara-dakSiNa pahoLo che. baMne bAju lavaNasamudrane sparze che. pUrva koTiNI pUrvI lavaNasamudra pRSTa che ane pazcimI koTithI pazcima lavaNasamudra sRSTa che. 100 yojana ud uMco, 5 yojanA bhUmimAM, 105ra * 1219 yojana pahoLo che. tenI bAha pUrva-pazcima 535o1pa yojana lAMbI che. tenI jIvA uttaramAM pUrva-pazcima lAMbI cAvatu pazcimI kinAre pazcimI vaNasamudrane dhRSTa 24,93ra yojana ane AI bhAgathI kaMIka jUna lAMbI kahI che. tenuM dhanupRSTha dakSiNamAM 5,30-*/19 yojana paridhinI apekSAthI kahelA che. te TacasaMsthAna saMsthita, sarva suvarNamaya, svaccha, RNa cAvatu pratirUpa che tenA baMne paDakhe be pavaravedikA, be vanakhaMDathI vIMTaLAyela che. baMnenuM varNana pUrvavat che. laghuhimavaMta vari parvatanI upara bahusmamaramaNIya bhUmibhAga kahela che, jema koI AliMga puSkara hoya cAva4 vyaMtara devo ane devIo bese che yAvata vihare che. * vivecana-127 : jaMbUdvIpamAM sula ke zuddha - mahAhimavaMtanI apekSAthI laghu himavaMta nAme varSadhara parvata kyAM kahela che ? varSa - baMne paDakhe rahela be kSetrane dhAraNa kare che, te varSadhara, arthAta be tranI sImA karanAra giri, evo je parvata te varSadhara parvata tIrthakaroe kahela che. * x - te 100 yojana urva uMco, 5 yojana bhUmimAM - kemake uccatvano cotho bhAga jamInamAM hoya che, 105-1216 yojana pahoLo, tenI upapati-bUdvIpanA vyAsane be vaDe guNIne 190 vaDe bhAgAkArathI thAya. kemake laghuhimavaMta bharatathI be gaNo che. karaNavidhi bharatakSetravatuM. tenI bAhA" pratyeka pUrva-pazcimamAM 535o yojana ane 15ll yojanano 1lmo bhAga laMbAIthI kahela che. sthApanA-pa35o yojana ane 15ll kaLA. AnI vyAkhyA vaitAdyAdhikAra sUtrathI jANavI kemake prAyaH baMne samAna sUga che. tenI jIvA - uttaramAM levI. pUrva-pazcima lAMbI cAvatu pazcimamAM ItyAdi pUrvavatu. - x* laMbAImAM 24,93ra yojana ane aDadhI kaLA kahelI che. kaMIka nyUna che, A dhUna paNa jANavA maTo vargamULa karIne bAkI uparanI rAzi apekSAthI kahevI.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/1ra3 119 tenI paridhi-laghu himavaMtanI jIvAnuM dhanupRSTha dakSiNa bAju 5,230 yojana ane 4 kaLA paridhithI kahela che. ahIM jIvAno je nirdeza che te svastha jIvAnI apekSAthI svasva dhanupRSThanA yathokta mAnathI upapati che. anyathA nyUnAdhika mAna saMbhave che. have parvatane vizeSathI batAve che - sucaka saMsthAna che. sarva suvarNamaya Adi pUrvavatuM. vizeSamAM pAvara vedikAdi pramANa ane varNana jANavuM. zikhara svarUpa pUrvavatu. vizeSa e ke- bahusamatva ahIM nadI sthAnathI anya jANavuM. nahIM to nadI zrotanuM saMsaraNa na thAya. * sUjha-128 : tenA bahumaramaNIya bhUmibhAganA bahu madhya deza bhAgamAM ahIM eka moTuM paddhaha nAme draha kahela che. te pUrva-pazcima lAMbu, uttara-dakSiNa pahoLuM che. te 1ooo yojana lAMba 5oo yojana pahoLuM, 10 yojana UMDu, svaccha, GNa, rajatamaya taTavALuM yAvatu prasAdIya yAvatu pratirUpa che. te eka pAvara vedikA ane eka vanakhaMDathI cotaraphathI vIMTAyela che. vedikA ane vanakhaMDanuM varNana pUrvavatu kahevuM. te pAdrahanI cAre dizAmAM cAra jhisopAna pratirUpaka kahelA che, tenuM varNana pUrvavatu kahe.. " te basopAna pratirUpaka AgaLa pratyeka-pratyeka toraNa kahela che. te toraNo vividha maNimaya che. te paddhahanA bahu madhyadeza bhAgamAM ahIM eka moTuM padma kahela che. te eka yojana lAMbu-pahoLuM che, aDadhuM yojana pahoLuM che, 1 yojanA pANImAM che, be koza jaLathI uya che. sAtireka daza yojana savagaNI kahela che. te eka jagatIthI cotaraphathI gherAyela che, te prakAranuM pramANa jaMbUdvIpanA prakAra tulya che, teno gavAkSa kaTakanuM pramANa paNa tema ja che. - te paSnuM varNana A pramANe che - vajamaya mULa, riTaranamaya kaMda, vaiDUryamaya nAla, vaiDUyamaya bAhya 2, jAMbUnadamaya abhyatara ba, tapanIyamaya kesarA, vividha maNimaya puSTharAsthi bhAga, suvaemiyI karNikA che. te karNikA Ayiojana laMbAI-pahoLAIthI, koza-jADAIthI, sarva svaNamayI ane svaccha che. te karNikAnI upara bahusamaramaNIya bhUmibhAga kahela che. jema koI AliMgapukaItyAdi. te bahusama ramaNIya bhUmibhAganI bahumadhyadeza bhAgamAM ahIM eka moTuM bhavana kahela che. te eka koza lAMbu, Adhakoza pahoLuM, dezonA koza utd uccattathI che. aneka zata saMbha saMniviSTa, prasAdIya ane darzanIya che. te bhavananI traNa dizAmAM traNa hAro kahelA che. te dvAro paoo dhana ud uccatvathI, ra50 dhanuSa pahoLA, teTalAM ja pravezamAM che, zveta suvarNanI zreSTha supikA yAvatu vanamALAo jANavI. te bhavanamAM bahusmamaramaNIya bhUmibhAga kahela che. jema koI AliMgapuSkara Adi. tenA bahumadhyadeza bhAgamAM ahIM eka moTI maNipIThikA kahI che. te pIThika 500 dhanuSa lAMbI-pahoLI, rapa0 dhanuSa jaDI, sarva maNimayI, vaccha che. 120 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra te maNimayI pIThikA upara ahIM eka moTuM zayanIya kahela che. zayanIcanuM varNana pUrvavat che. te paw bIja 108 so ke je tenA aDadhA uccatta pramANa mAtrathI cotathI sAMpazikSipta che. te pauo ardhayojana lAMbA-pahoLA, eka koza naDA, 10 yojana jaLamAM, jaLathI eka koza usa, tireka daza yojana uccattathI che. te pasonuM varNana A pramANe - vamaLa mULa yAvat suvarNamayI karNikA che. te karNikA eka koza laMbAIthI, Adhakoza pahoLAIthI, savakanakamayI, nirmaLa che. te karNikA upara bahusamaramaNIya bhUmibhAga cAvatuM maNIthI upazobhita che. te paDanI pazcimotara, uttara, uttara-pUrvamAM ahIM "zI" devInA 4ooo sAmAnika devonA 4ooo so kahyA che. te paDAnI pUrve ahIM zrI devInI cAra maharikAnA cAra paso kahelA che. te paSInI dakSiNa-pUrvamAM zrIdevInI atyaMtara papadanA 8ooo devonA 8ooo kamaLo kahelA che. dakSiNamAM madayama padanA 10,ooo devonA 10,ooo suo kahelA che. dakSiNa-pazcimamAM bAhya padAnA 1ra,ooo devonA 12,ooo kamaLo kahelA che. pazcimamAM sAta senAdhipatinA sAta kamaLo kahelA che. te paSAnI cAre dizAmAM cotarapha ahIM zrIdevInA 16,ooo AtmarAka dezonA 16,ooo kamaLo kahelA che. te mULa kamaLa, atyaMtara-madhyama ane bAhya, maNa pA parikSepathI gherAyela che. te A rIte - abhyatara paEL parikSepa 3ra-lAkha paDA, madhyama kA parikSepa -lAkha paDA, bAhya pAparikSepa 48-lAkha paDA che. e rIte traNe maLIne 1,ra0 lAkha paDA che tema kahyuM che. bhagavatI paddhahane paddhaha kema kahe che? gautamA paddhahamAM te-te dezamAM, tyAM-tyAM ghaNAM kamaLo yAvata zatasamrapatra paso che. te paddhahAbhA, paddhaha vaNabhiA che. ahIM "zrI" devI mahAddhika yAvata pacopamasthitika vase che. e kAraNathI paddhaha kahe che athavA yAvata paddhaha e zAzvata nAma kahela che - 4 - * vivecana-128 : madhyavartI drahanA svarUpanA nirUpaNa mATe kahe che - te laghu himavaMtanA bahusamaramarNIya bhUmibhAganA bahu madhyadeza bhAganA avakAzamAM eka mahAna padmadraha nAme praha kahela che. te pUrva-pazcima lAMbo, uttara-dakSiNa pahoLo che. 10oo yojanA lAMbo, 500 yojana pahoLo, 10 yojana uMDo che. svaccha jaLa hovAthI te nirmaLa che, sAsvAdimayatvathI glaNa che, jatamaya kinArA che. te samatIra, vajamayapASANa, tapanIyatala, suvarNa zubhra jItamaya vAlukA, sukhe caDa-utara thAya tevo, vividha maNithI subaddha, catuSkoNa - X - X - ItyAdi yukta prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa che. tenI vyAkhyA jagatI uparanA vAva Adi adhikAravatuM. te pAdraha eka paDAvasvedikA ane eka vanakhaMDathI cotaraphathI vIMTAyela che. tenuM varNana pUrvavat - x * vividha maNimaya e varNananA eka dezathI pUrNa toraNa varNana levuM.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/128 121 1rara jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 have ahIM pAsvarUpa kahe che - eka yojana lAMbu-pahoLuM, aDadhuM yojanA jADa, daza yojana jaLamAM, be koza jaLanA aMtathI uMcu, ema samagratayA sAtireka daza yojana kahela che. kemake jaLanA uMDANathI uparanA bhAga sudhI kamaLanA pramANanA mIlanathI ATaluM ja saMbhave che. te paDA eka prAkAra samAnathI cotaraphathI vIMTAyela che. te jagatIne jaMbUdvIpa jagatI pramANa jANavI. A pramANa jaLanA uparathI jANavuM. kemake deza yojana jaLamAM rahela che, te pramANanI vivakSA karI nathI, gavAkSa samUha paNa te ja pramANathI uMcA vagere kahevA. have paDAnuM varNana - vajamaya mULa-kaMdanI nIce tIcha nIkaLela jaTAsamUha avayavarUpa, ariSTharatnamaya, kaMda-mULanALanI madhyavartI graMthI, vaiDUryamaya nAla-kaMdanI uparano madhyavartI bhAga, vaiDUryamaya bAhya patro, bRhat kSetra vicAranI nRtyAdimAM cAra bo vairyamaya ane bAkInA kta suvarNamaya kahyA. jAMbUnada-kaMIka lAla suvarNamaya atyaMtara do, kSetra vicAravRttimAM - pILA suvarNanA kahyA che tapanIyamaya-blAlasuvarNanA, kesarA-kaNikA, pukarasthi-kamaLano bIja bhAga, kanakamathI bIja koza che. have karNikAnuM pramANa kahe che - te karNikA ardha yojana lAMbI-pahoLI, eka koza bAharANI, saMpUrNa kanakamathI * x * svaccha, zlaSNAdi jANavI. vyAkhyA pUrvavat. - zayanIkAnuM varNana jIvAbhigamamAM A rIte che - vividha maNinA pratipAda, mULa pAyAnA vizeSa upastaMbha karavAne mATenA pAyA te pratipAda kahevAya. sonAnA mULa pAyA, jAMbUnadamaya gAtraISa Adi, vajaratna vaDe pUrita sAMdhA, vividha maNimaya viziSTa vAna, rajatamaya lUlI, lohitAkSamaya-upadhAnaka ardhA ozIkA. tapanIyamaya gaMDa-upadhAnikA, te zayanIya sAthe zarIrapramANa gAdaluM che. tenA mastaka ane paganA bhAge ozIkA che. te zayanIya baMne bAju unnata, madhyamAM namela ane te namrapaNAthI gaMbhIra ane moTI che. gaMgAnI retInA daLa jevo pAdAdi vyAse adhogamana che. tenA jevI che. viziSTa parikarmita kapAsanuM vA, tevo je paTTa, tenuM AcchAdana che. * x - suviracita AcchAdana vizeSa che. maccharaDAMsAdinA nivAraNArthe maccharadAnI jevuM vastra vizeSathI DhAMkelI che. tethI ja suramya che. teno pahelo parikSepa kahe che - te pA bIjA 108 pado vaDe, je pado mULapadAnA pramANanA ardharUpa uccatva, laMbAI, pahoDAI, jADAI pramANamAM che. tene cotaraphathI veSTita che. ahIM jaLanA uparanA bhAgamAM uccatvano vyavahAra prApta vivakSAthI ardhapramANa saMbhave che, anyathA jaLanA avagAha sahita uccatva vivAmAM uttarasaNamAM sAtireka pAMya yojana che, tema vaktavya thAya. * * * * - ahIM zrIdevInA bhUSaNAdi vastu rahe che, te vizeSa che. have bIjo padma parikSepa kahe che - mULapAnA vAyavya khUNAmAM, uttaramAM, IzAna khUmAmAM sarvasaMkalanAthI traNe dizAmAM A aMtaramAM zrIdevInA 4ooo sAmAnikonA 4000 pado kahelA che. te pAnI pUrvadizAmAM zrIdevInI cAra maharikAnA cAra pado kahyA che. ahIM pUrva varNita vijayadevanA siMhAsana parivAra anusAra parSadAdi padArgo kahevA, sugama hovAthI vyAkhyA karI nathI. - have bIjo padma pariphopa - te mukhya pAnI cAre dizAmAM cotaraphathI, A aMtaramAM zrIdevInA 16,ooo AtmarakSako 16,ooo paDyo che. te A rIte - 4ooo pUrvamAM, 4000 dakSiNamAM ItyAdi. - have uktathI vyatikti bIjA paNa gaNa pariveSa che, te kahe che - te padma bIjA traNa pA paripacI cotarUthI vIMTaLAyela che. te A rIte- atyaMtara, madhyama, bAhya. temAM atyaMtara 5aa parikSepamAM 3ra-lAkha pado, madhyamamAM 44-lAkha paDo, bAhyamAM 48lAkha pado kahyA che. A pAparikSepa Abhiyogika deva saMbaMdhI jANavA. tethI ja bhinna trika jaNAvatuM bIjuM stra kahyuM che. anyathA cArathI cha parikSepa kaheta. [zaMkA Abhiyogika jAtiyomAM eka AtmarakSako samAna ja che? [samAdhAna ucca-madhya-nIca kArya niyojyavathI abhiyogikomAM bhinnatvathI parikSepanuM paNa bhiva che. - have parikSeparikanA pAno saravALo kahe che - 1,20 lAkha 5gho thAya che. cha parikSepanA mukhya padma sAthe - 1,20,50,120 5gho thAya. [zaMkA] kamala ane kamalinI puSarUpa hoya che, mUla ane kaMda kamalinI ja hoya paNa kamaLa nahIM, to ahIM mULa-kaMda kema kahyA ? [samAdhAna ahIM kamaLo vanaspati parimANa nathI, paNa pRthvIkAyanA parimANarUpa kamalAkAra vRkSo che, tethI koI virodha nathI. ahIM Adha parikSepa padonuM mULapadAthI ardhamAna sUtrakAre sAkSAt kahela che. uttarottara parikSepa padhonuM pUrva-pUrva parikSepa padmothI ardha-ardhamAna yuktithI thAya che. anyathA apaddhi, mahaddhi devonuM zobhana na saMbhave. ardha-ardhamAna A rIte - mUlapA yojana pramANa Adha parikSepamAM pado be koza, bIjAmAM koza, trIjAmAM ardha kroza, cothAmAM 500 dhanuSa, pAMcamAmAM 50 dhanuSpa, chaThThAmAM 125 ghana mAna thAya. mUla pAnI apekSAthI sarva parikSepamAM jaLathI uMco bhAga paNa ardha-ardha kramathI jANavo. jemake mULa pADA jaLathI be koza uMcuM che, pahelAM parikSepamAM eka koza uMca, ItyAdi. e rIte mULa pAnI apekSAthI parikSepa paDAnonI jADAI paNa aDadhI-aDadhI kahevI. * * * * ahIM cha parikSepa, e cha jAtika parikSepa levA. pahelAM mULa pakAnA aDadhA pramANa, bIjuM tenA cotho bhAga, bIjuM, teno aSTa bhAga, cothuM - teno soLamo bhAga ItyAdi. tyArapachI te paridhi parikSepa pAsaMkhyA padAvistAra paribhAvIne jemAM jeTalI paMkti saMbhave che, te gaNitajJae karavI joIe. temAM teTalI paMkti vaDe eka ja parikSepa jANavo. kemake paDadonI eka jAti che. - X-X *x - padA avagADha kotra sarvasaMkhyAthI 2oo5 yojana ane yojananA tera soLaza bhAga che. te A rIte mUla padAvagAha yojana eka gatI bAra yojana mULamAM pRyu che. jagatI pUpira bhAganA vyAsanA maLavAthI ra5-yojano che. tethI te paridhimAM pahelo parikSepa 108 paDadonuM avagAha phoga 27yojana ane ardhayojana pramANatvathI temAM eka yojanamAM cArano avakAza hovAthI cAra vaDe 108ne bhAMgatA ATalAM ja thAya. * x * tathA bIjo
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/128 123 parikSepa 34,011 parikSepa, avagAhaba 125 yojano ane 11/1da bhAga che. 34,011ne 16 vaDe bhAMgatA ukta sazi Ave. * X - X - trIjuM parikSepa 16,ooo padmo, tenuM avagAhaphona 50 yojana che. - x - ahIM paMktio samavRta ja kahevI. - have soyo parikSepa - 32 lAkha paDazo, tenuM avagAha@oga 12,500 yojana che. Ane 16 yojana bhAga pramANacthI yojane 56 mAnavI che. 256 vaDe 32 lAkhane bhAMgatA 12,5oo nI ukta sazi AvI jaze. have pAMcamo parikSepa-40 lAkha paDo, tenuM avagAha x 306 yojana ane /1da bhAga. AnA 1024 mAnathI 40 lAkhane bhAMgatA cokata padArAzi Avaze. chaThThA parikSepamAM 48 lAkha paDagho che. tenuM avagAha otra-1171 yojana ane 14/1 bhAga che. Ane - x * 4096nA mAnathI, 48-lAkhane bhAMgatA yatho sazi Avaze. * * * * * A parikSepa vRtAkArathI jaNavuM. te phonanA bahatvathI saMbhave che. ahIM paMkti drahakSetranA laMbAI caturUtvathI laMbAI-pahoDAInA viSamatva chatAM 500 yojana mayadA vaDe ja karavA yogya che. e rIte ja zobhamAna thAya che. jo ke - A paDado pArthiva pariNAma patvathI zAkAta che. temAM vanaspatika ghaNAM pado paNa utpanna thAya che. * x - anyathA vajasvAmIne zrIdevIe samarpita anupameya mahApaDA lAvIne purikA purImAM kaI rIte jinapravacana prabhAvanA karI ? e zAzvata nathI, kemake tyAM jaIne zrIdevI pAsethI lAvela che. A vAta pariziSTa parvamAM paNa kahelI che. * * * * A ja bIjA parikSepaka sUtrano pratyAyaka che. tethI kahe che - ahIM 34,011 kamaLo ukta dizAmAM samAya che. te krozamAna eka paMktithI tyAre avakAza prApta thAya. AvuM tyAre bane jyAre mulojhanI laMbAI ane vyAsa sAdhika 126 pramANa hoya, te baMne prastutamAM nathI. tethI yathAsaMbhava paMkti vaDe bIjA pariopanI pA jAti pUravI joIe. e rIte anya parikSepamAM yathAsaMbhava bhAvanA karavI joIe. - X - X - X - have pAdrahanAma nirakta pUchatAM kahe che - bhadaMta! kayA hetuthI paDAdrahane paDAdraha kahe che. gautama ! pAdrahamAM te-te dezamAM ghaNAM utpala cAvatuM zatasahasra patra, paDAdraha AkAre carcA caturasa AkAre lAMbA che. tyAM AvA vAnaspatika pArvAhAkAra paDagho ghaNAM hoya che, mAtra pArthiva vRtAkAra mahAparo ja tyAM nathI, tema jANavuM. tathA paDAdrahanI jema pratibhANa jeno che che. tethI te AkAra ane varNapaNAthI paDAdraha prasiddha che. tethI jaLAzaya paNa paDAdraha kahevAya che athavA anAdikALathI A nAma che. bIjI rIte kahe che - zrIdevI paDAvAsA ahIM vase che. tethI zrI-nivAsa yogya paDAnA AzrayatnathI popalakSita praha, te pAdraha. have gaMgA nadInuM svarUpa kahe che * suga-129 - te prAddhahanA pUrvanA toraNathI gaMgA mahAnadI nIkaLI pUrva abhimukha 5oo yojana parvatamAM vahIne gaMgAvaskUTe Avata karIne pa3 yojana ane yojananA 9 bhAga dAkSiNAbhimukhI parvatamAM gaMgA moTA ghaTamukhanI nIkaLatI, mukatAvavihAra saMsthita, sAtireka so yojananA prapAtaLI paDe che. gaMgA mahAnadI 124 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda jyAMthI pravarte che, tyAM eka moTI jIhikA kahelI che. te ahiMnA adhayojana laMbAIthI, cha yojanA ane eka koza pahoLI, ardha koza paDI, magara magaranA pahoLA karela mukhanA AkAre saMsthita, sarva vajamaya, svaccha, RNa che. gaMgA mahAnadI jyAM paDe che, tyAM eka moTo gaMgApadhAta kuMDa nAme kuMDa kahela che. te 60 yojana lAMbo-pahoLo, paridhithI kaMIka vizeSAdhika 190 yojana che. 10 yaujana udvedha, svaccha, GSNa, rajatamaya kULavALI, samavIra, vajamaya pASANa, vajadla, suvarNa zubha rajatamaya vAlukA, vaiDUryamaNi phaTika paTala paNIthI banela che, temAM praveza ke nimi sukhethI thaI zake che. tenA ghATa aneka prakAre maNiothI baddha che. te vRtta, anupUrva sujAta nA gaMbhIra zItaLa jaLathI yukad, ex-bhisa-muNAlathI DhAMkela, ghaNAM utpala, kumuda, nalina, subhaga, saugaMdhika, puMDarIka, mahApuMDarIka, zatapatra, sahamrapatra, lakSama, tenA puN ane kesarAthI sukata, bhamaramadhura vaDe paribhogavAtA kamaLo, svaccha-vimala-padya salilavALA, pUrNa, pratihasta-bhamatAM matsya, kAcabA aneka pakSIgaNanA mithunanA ahIMtahIM bhramarathI ane guMjana thakI te kuMDa ghaNo prAsadIya lAge che. te eka pAvaravedikA ane eka vanakhaMDathI cotaraphathI saMparivRtta che. vedikA, vanakhaMDa ane ponuM varNana kahetuM. te gaMgA prapAtakuMDanI traNa dizAmAM traNa thisopAna pratirUpaka kahela che. te A pramANe - pUrvamAM, dakSiNamAM, pazcimamAM. te misopAna pratirUpakanuM AvA svarUpe varNana kahela che - jamaya nema, riSTharanamaya pratiSThAna, vaiDumaya saMbha, suvarNa-rUdhyamaya phalaka, lohitAkSamaya bhUci, vajamaya saMdhi, vividha maNimaya AlaMbana, AlaMbana bAhAo che. te kisoMpAna pratirUpakanI AgaLa pratyeke pratyeka toraNo kahyA che. te toraNo vividha maNimaya che, te vividhamaNimaya sAMbho upara upaniviSTa-saMniviSTa che. vividha tAronA AkAre temAM ghaNAM prakAre motI jaDelA che. te hamRga, vRSabha, tuma, naTa, magara, pakSI, vAlaka, kiaiTa, ru zarabha, camAra, kura, vanalatA, pasplatAnA citro vaDe citrita che. tenA staMbha upara vajaranamayI vedikA pariMgata che, je ghaNI ramya lAge che. vidhAdhara yamalayugala yaMtrayukta samAna, hajAro ranonI prabhAthI suzobhita, sahasro citrothI dedIpyamAna, jotAM ja AMkhamAM vasI jAya tevA che. te sukha paravALA, sagrIkaraNa, ghaMTAvalinA calita thavAthI madhura manahara svaravALA ane prAsAdIya che. te toraNo upara ghaNAM ATha-ATha maMgalo kahyA che. te A pramANe - svastika, zrIvansa yAvatu pratirUpa che. te toraNonI upara ghaNAM kRSNacAmaradja yAvatuM zveta cAmaradje che. je svaccha, GNa, rAyapaTTa, vajamaya daMDa che ane nirmala gaMdhika evA kamaLo che, je suramya ane prAsAdIyAdi che. te toraNonI upara ghaNAM chatrAticho, patAkAti patAkA, ghaTA yugala,
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/129 15 cAmara yugala, utpala, panna yAvat zatasahaso che, te sarve ranamaya, svaccha cAvata tirUpa che. te gaMgApapAtakuMDanA bahumadhyadezabhAgamAM ahIM eka mahAna gaMgAdvIpa nAme hIpa kahela che. te ATha yojana lAMbo-pahoLo, sAtireka pacIza yojana paridhithI, be koza jaLathI uMcA, savaranamaya, svaccha, GNa che. te eka pachAvaravedikA ane eka vanakhaMDathI cotaraphathI saMparikSita che. tenuM varNana karavuM. gaMgAdvIpa hIpanI upara bahusamaramaNIya bhUmibhAga che. te bahumadhyadezabAgamAM ahIM gaMgAdevInuM eka moTuM bhavana kahela che. te eka koza lAMba, adhakoza poLa dezona koza urSa uccatvathI, anekatta staMbha saMniviSTa cAvatuM bahumadhyadeza bhAgamAM maNipIThikAmAM zayanIya che. te kayA hetuthI yAvatuM zAzvata nAma kahela che. te gaMgA prapAtakuMDanA dakSiNI toraNathI gaMgA mahAnadI nIkaLI uttarArdha bharatakSetramAM jatI-jatI chaooo nadIo temAM maLe che. tenAthI ApUrNa thaI khaMDapAtaguphAnI nIcethI vaitAdya parvatane cIratI dakSiNAddha bharatahomamAM jatIjatI dakSiNAddha bharata kSetranA bahumaudeza bhAgamAM jaIne pUvaIbhimukha vaLIne 14,ooo nadIonA kula parivArayukta thaIne jagatIne cIratI pUrva lavaNa samudramAM maLe che. gaMgA mahAnadIno pravAha cha yojanA ane eka koNa pahoLo, adhakoza uMDo che. tyArapachI mAtrAmAM vadhatI-vadhatI samudra mukha pAse 6 yojana pahoLI che, uMDAI savA yojana hoya che. te baMne tarapha be pAvara vedikA ane be vanakhaMDo dvArA saMparivRtta che. vedikA ane vanakhaMDanuM varNana pUrvavat che. e pramANe siMdhamAM paNa jANavuM yAvatu paddhahanA pazcimI toraNathI siMdhu AvanA kUTathI vaLIne dakSiNAbhimukha thaIne siMdhuupAtakuMDa, siMdhudvIpa Adi pUrvavat cAva timitra guphAnI nIcethI vaitAdya parvatane cIrIne pazcimAbhimukhathI vaLIne 14,ooo nadI sAthe maLIne jagatIne cIrI pazcimI lavaNasamudramAM yAvata maLe che. bAkI badhuM gaMgA nadI samAna jANavuM. te pAdrahanA uttaranA toraNathI rohitAMzA mahAnadI nIkaLI 276 yojana, yojananA 6/19 bhAga vahIne uttarAbhimukha parvatamAM jaIne moTA ghaTamukhathI nIkaLatA muktAvalihAra saMsthita, sAtireka 1oo yojana apAtaLI paDe che. rohitAMzA mahAnadI jyAMthI paDe che, ahIM eka moTI iihUkA kahI che. te jihikA eka yojana lAMbI, 1yojana pahoLI, eka koza naDAI, vivRtta magaramukha saMsthAna saMsthita, sarva vajamaya, ravaccha che. - rohitAMzA mahAnadI jyAM paDe che, tyAM eka moTo rohitAMzA prapAta kuMDa nAme kuMDa kahela che. te 120 yojana lAMbo-pahoLo ane 183 ejanamAM kaMIka jUna paridhi che. 1 yojana UMDo, svaccha che. toraNa sudhI kuMDanuM varNana pUrvavatuM che. te rohitAMzA apAtakuMDanA bahumadavadeza bhAgamAM ahIM eka moTo rohitAMza 126 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra nAme dvIpa kahela che. te 16 yojana lAMbo-pahoLo che, sAtireka 50-gojana paridhithI che. jaLatI be koza uMco, sarvaranamaya, svaccha, GNa che. bAkI pUrvavat yAvat bhavanAdi pUrvavata kahevA. - te rohitAMzapAtakuMDanA uttaranA toraNathI rohitAMzA mahAnadI nIkaLatI haimavata kSetramAM vahetI-vahetI 14,000 nadIothI pUrNa thatI-thatI zabdAtI vRtta vaitAdya parvatanI ardhayojana dUra rahIne pazcima tarapha vaLIne haimavata kSetrane be bhAgamAM vibhAga karatI-karatI kula 28,ooo nadIo sAthe maLIne, jagatanI nIcethI cIratI pazcimI lavaNa samudramAM maLe che. rohitAMzAnadI jyAMthI vahe che, tyAM 1 caujana pahoLI, eka koza uDI che. tyArapachI mAtrAmAM vadhatI-vadhatI mukhanA mULamAM 1rapa yojana pahoLI, cA yojana uMDI, baMne bAju be pAvara vedikA ane be vanakhaMDathI saMparivarela che. * vivecana-129 : te pAdrahanA pUrvanA toraNathI gaMgA nAme mahAnadI - potAnA parivArarUpa 14,000 nadIne sAthe laIne svataMtrapaNe samudragAmItvathI prakRSNA nadI che. e pramANe sidhu AdimAM paNa jANavuM. prabUDha-nIkaLIne, parvata upara 5oo yojana che. parvate jaIne gaMgAva nAmaka kuTa samIpe, gaMgAvartana kUTanI nIce vaLIne. pa23-19 yojana dakSiNAbhimukhI parvata jaIne, moTo evo je ghaTa, tenA mukhanI jema nigama jevo che te. arthAta jema ghaTamukhathI jaLa pravAha nIkaLatA "khu-khu" ema zabda karatAM, vaLIne vahe che. tema A paNa vahe che. motIno je hAra, te AkAre rahela. sAtireka so yojana lai himavaMtanA zIkharathI AraMbhIne 10 yojana uMDo prapAtakuMDa sudhI dhArA paDavAthI AnuM pramANa sAtireka so yojana thAya che. prapati-prapAtakuMDane pAme che. dakSiNAbhimukha jatAM para3mojana Adi A rIte - himavaMta girinA vyAsathI 105ra yojana, 12-kaLArUpa, gaMgA pravAha vyAsa 6-yojana, 1-koza mApathI zodhita karatAM 1046 kroza pAdona klApaMcaka, pachI 12-kaLAthI zoghatA sAta sapAdakalA gaMgApravAha parvatanA madhyabhAgathI paDAdrahathI nIkaLe che tethI A dakSiNAbhimukha gaMgA pravAhathI - x * garivyAsa 1046 yojana, sapAda kaLA rUpane aDadhAM karatAM cokta pa23 yojana thAya. have jihikA - gaMgA nadI je sthAnethI paDe che, tyAM eka moTI jillikA kahI che. te adhayojana lAMbI, cha yojana ane eka koza pahoLI che. gaMgAnA mULa vyAsanA mApavAthI ardhakoza jADAIthI prasArita jaLacara vizeSa mukha che, te saMsthAne rahela che. te sarvathA vrajamayI che, ItyAdi. have prapAtakuMDa svarUpa - gaMgAnadI jyAM paDe che tyAM eka moTo gaMgA prapAtakuMDa che. 60 yojana lAMbo-pahoLo che ItyAdi - * * * * kaMIka adhika 19o yojanA paridhithI che. jo ke svopajJa kSetra vicAra ane tenI vRttimAM matabheda che, tethI prastuta sUrano gaMbhIrArtha bahuzrutoe vicAravo - x* athavA prastuta sUTa paDAvavedikA sahita
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/129 123 1ra8 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra kaMDa paridhi vivAthI pravRta che, tema saMbhave che. tethI doSa nathI. tava kevaligamya. udvedha-uMDAI, accha-nirmaLa, glaNa-glaNa pudgalathI niSpAdita, tamayarUpAnA kinArA jenA che te. sama-gartAnA sabhAvathI viSama nahIM. * * * vajamaya pASANanI bhIMta jenI che te, vajamaya talayukta. suvarNa-pILahema, subha-phAyavizeSamaya vAlukA. vaiDUryamaNimaya phaTikaranna saMbaMdhI paTalamaya taTa samIpavartI uad pradezayukata jaLamAM praveza ke nirgamana sukhe thaI zakAya che tevuM tenA kinArA maNithI subaddha che. - X - X - vapa-kedAra jaLa sthAna, gaMbhI-taLIyu na maLe tevo, saMchanna-jaLa vaDe aMtarita. ahIM bisamRNAlanA sAhacaryacI paddiAnI pano jANavA. bisa-kaMda, mRNAlapahAnAla, ghaNAM utpala-kumuda-nalina-subhaga-sagaMdhika ItyAdi vikavara kamaLo, kiMjaka vaDe upazobhita che, bhramara vaDe kamala ane kumuda bhogavAI rahyA che. accha-svarUpathI sphaTikavatuM, vimalaAgaMtuka malarahita. pathya-ArogyakaraNathI jaLa vaDe pUrNa. paDihatyaatiprabhUta matsya ane kAcabA temAM bhame che. aneka pakSInA yugalo ahIM-tahIM phare che. sArasAdi jaLacaranA avAjanI apekSAthI madhura svara ane haMsa-bhramarAdinA kajitanI apekSAthI nAda kare che. - X - X - prAsAdIya zabdathI prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa, pratirUpa levuM. ( dhe parAvarakvedikAvarNana - te spaSTa che. ahIM sukhethI praveza-nirgamana kaI rIte thAya che ? te gaMgAprapAtakuMDanI traNe dizAmAM traNa sopAna pratirUpaka kahela che. vyAkhyA pUrvavata - x - mtInuM varNana tulya hovAthI kahyuM. vizeSa e - utaravA caDavAmAM AlaMbananA heturUpa, avalaMbana bAhA-baMne paDakhe AlaMbana AzrayarUpa bhito. te jhisopAna pratirUpakanI AgaLa pratyekamAM toraNa kahyA che. te toraNo vividha maNimaya taMbho upara rahela che - x * saMnniviSTa - samyak nizcalapaNe apadaparihArathI niviTa. vividha muktAphaLa Aropita jemAM che te tathA vividha tArikArUpathI upacita che. toraNomAM ja zobhArthe tArikA baMdhAya che te lokapratIta che. IhAmRga-vara, RSabha-vRSabha, vAla-sarpa, phuDa-mRgavizeSa, zabha-aSTApada, camaraaTavInI gAya - X- A badhAMnA citrothI citrita che. staMbhanI upavartI vajarvedikAthI parikarita che, abhiramaNIya che. viziSTa zakitavALA puruSa vizeSanA samazreNika yugalathI saMcaratI evI be puruSa pratimAthI yukta che - 4 - arci-maNiratnonI prabhA sahita parivAraNIya, hajAro rUpaka yukta, atyathI pramANa jenuM che ke, atyarya dedIpyamAna, jotAM ja AMkhane coMTI jAya tevuM. bAkI subodha che. vizeSa e ke - ghaMTAvalinA vazathI calita madhura ane manohara svara jemAM che te. - x - te toraNonI upara ghaNAM kRSNa cAmaradja che. e pramANe nIla cAmara tvajAdi paNa kahevA. te badhAM kevA che ? te kahe che. - AkAza sphaTikavatu ati nirmaLa, glaNa mugala skaMdha nimapita, rUdhyamaya vajamaya daMDanI upara pa jemAM che te. rUpAnA panI mathe vajamaya daMDa jemAM che te. jalaja kusumonA paDA AdivatuM amala, paNa kudravya gaMdha saMmizra gaMdha jemAM vidhamAna nathI te jalajAmalagaMdhikA. tethI ja suramya, prAsAdIya ItyAdi pUrvavatu. have gaMgAdvIpa vakatavyatA - te gaMgAdhapAtakuMDanA bahumadhyadeza bhAgamAM ahIM eka moTo gaMgAdevInA AvAsabhUta dvIpa che te gaMgAdvIpa kahevAya che. te ATha yojana lAMbo-pahoLo, sAtireka-25-yojana parikSepacI, be koza jaLaparyantathI uMco che. cotarapha vartatA jala ke jaLathI AvRtta kSetrano dvIpa rUpe vyavahAra che. * x - te gaMgAdvIpa eka pAvakvedikA, eka vanakhaMDathI cotaraphathI saMpavRita che tenuM varNana jagatInI pAvaravedikAvatu jANavuM. have temAM je che, te kahe che - gaMgAdvIpanI upara bahusamaramaNIya bhUmibhAga kahela che. tenA bahumadhyadeza bhAgamAM gaMgAdevInuM eka moTuM bhavana kahela che. laMbAI Adi zayyAnA varNana paryA sUtra bhavanAnusAra jANavuM. have nAmano avartha kahe che - te spaSTa che. have gaMgA je rIte jemAM sake che, te kahe che - te gaMgAprapAta kuMDanA dakSiNanA toraNathI nIkaLI gaMgA mahAnadI uttarAddha bharatakSetramAM jatA-jatA rUooo nadI vaDe ApUrya-ApUrya bharatA khaMDaprapAtagaphAnI nIce vaitAdya parvatane bhedIne dakSiNAddha bharatomamAM jatAM-jatAM dakSiNAddha bharatonanA bahumadhyadezabhAgamAM jaIne pUrvAbhimukha vaLIne 14,ooo nadIthI saMpUrNa ApUrita karIne jaMbUdvIpanA prakAranI nIcethI cIrIne pUrvanA lavaNasamudramAM avatare che. have A ja pravAha-mukhano pRyutva-udvedha dazavi che - gaMgA mahAnadI vahIne je sthAnathI nadI vahevAne pravarte che, te pravaha. paDAdrahanA toraNathI nIkaLe che. temAM cha yojana ane eka koza pahoLuM, ardha kroza uhedharI che. mahAnadImAM sarvatra uddhaghanA potAnA vyAsano 50mA bhAga rUpapaNAthI che. paDAddhaha toraNano vyAsa pacI ATalAthI jeTalA kSetra te vyAsa anuvRta che teTalA nathI pachI arthAtu gaMgA prapAta kaMDathI nIkaLIne pachI. AnA vaDe je bIje pravaha zabdathI makaramukha praNAla nirgama ke prapAtakuMDa tirgama kahela che te nathI. - x * x * ema udvedhamAM paNa jANavuM. mAmA-mAmAnA krame-kame pratiyojana samudita baMne paDakhe daza dhanunI vRddhithI prati pArve pAMca dhananI vRddhi jANavI. vadhatAM-vadhatAM mukhe-samudrapravezamAM 6zA. yojana vikaMbharI che kemake pravahamAnathI mukhamAtanA dazaguNavathI che. sakoza yojanA ughathI zA yojana pramANa mukha vyAsanA 50mAM bhAge ATalo ja lAbha thAya. baMne paDakhe be pAvara vedikA ane vanakhaMDo vaDe saMparikSita gaMgA che. pratiyojana daza dhanuSanI vRddhi A rIte che - x - gaMgAnA pravAhamAM vAsa che yojana, eka koza, mukhamAM 62 yojana-2-koza che. temAM mukhanA trAsathI pravAha vyAsa bAda karatAM 56 yojana, 1 koza thAya. yojananA kroza karavA mATe cAra vaDe guNIne upara eka koza umeratAM thaze-225 kroza tenA dhanuSa karavA 20oo vaDe guNatAM thaze 4,50,000, pachI 45,000 vaDe bhAMgatA 10 dhanuSa Ave. eka vaDe guNatAM-10 thaze. ATalA samudita baMne paDakhe pravahathI eka yojana jatAM jaLavRddhi thAya. jo mUla be yojanathI vRddhi jANavI hoya to 10 dhanuSane be vaDe guNatAM 20 thaze. ATalA pravathI baMne bAju be yojana pachI vRddhi thAya. tenuM aDadhuM te-10, ATalI eka
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/129 1ra9 pArzvamAM vRddhi thAya. e pramANe badhe vicAravuM. jema gaMgAmAM anyatra avatare che tema siMdhunuM svarUpa paNa jANavuM. cAvatuM te pAdrahanA pAzcAtya toraNathI siMdhu mahAnadI nIkaLI pazcimAbhimukha 5oo yojanA parvatamAM jaIne siMdhu AvatuMne kUTe vaLIne para3-19 bhAga dakSiNAbhimukhI parvatamAM jaIne moTA ghaTamukha pravRttithI cAvat prapAtaLI paDe che. siMdhumahAnadI jyAMthI paDe che, ahIM moTI jillikA kahevI. jyAM siMdhu mahAnadI paDe che, tyAM siMdhu prapAtakuMDa kahevuM. temAM siMghadvIpa kahevo. te gaMgAdvIpanI prabhA ane vaNabhAvatu siMghadvIpanI prabhA ane vaNabhA paDagho siMdhudvIpa kahevAya che. te siMdhu prapAtakuMDanA dakSiNI toraNathI siMdhumahAnadI nIkaLI uttarAddha bharatotramAM vahetI-vahetI hajAro nadI dvArA ApUrita kare che. tamisAguphAnI nIcethI, vaitAdya parvata cIrIne dakSiNAI bharatakSetranA bahumadhyadeza bhAge jaIne pazcimAbhimukhI thaIne 14,ooo nadIthI pUrNa jagatIne nIcethI cIrIne pazcima lavaNa samudramAM maLe che. A sivAya pravata mukhamAnAdi gaMgAnA mAna samAna ja jANavA. Q paDAdrahathI nIkaLatI trIjI nadInuM svarUpa kahe che - spaSTa che. vizeSa che ke - 276-6/19 yojana eTalI haimavata kSetrAbhimukha parvatamAM jaIne haimavatanA vyAsathI drahano vyAsa bAda karI bAkInA himavatu vyAsane aDadho karIne ATalA yojanano ja lAbha thAya. *x-x* x* gaMgAnA girimadhyavartI pUrvadizAnA toraNathI nIkaLI pa00 yojana pUrvAbhimukha jIne dakSiNadika gAminI potAnA vyAsa sahita girinA vyAsanuM ardhagAmitva che. e pramANamAM siMdhu paNa 5oo yojanA pazcima abhimukha jaIne pachI A utaradipha toraNathI nIkaLI uttagAminI draha vyAsa zuddhagiri vyAsArdha gAmI che, eTalo bheda che. have AnI jilphikA kahe che - te spaSTa che. vizeSa e ke- laMbAImAM yojana viThaMbhamAnamAM 1rI yojana, pahoLAI kroza che kemake gaMgAnI jihinAthI A be gaNI che. Q kuMDa svarUpa-prAyaH prakaTArtha che. paraMtu laMbAI-pahoLAImAM vIza adhika che. kemake gaMgAprapAta kuMDathI A begaNuM che. have dvIpa kahe che - te pragaTArtha che * x * have A je toraNathI nIkaLI, je kSetranI sparzanA, jeTalo nadI parivAra, jemAM saMkrama che, te kahe che - rohitAMza prapAta kuMDanA uttaranA toraNathI rohitAMzA mahAnadI nIkaLI haimavata varSamAM jatA-jatA 14,000 nadI vaDe ApUrita thatAM zabdApAtI vRta vaitAdya parvatathI adhayojana dUra rahI pazcimAbhimukhI AvRta thaI, haimavaMta phonane be bhAge vibhAga karI, 28,000 nadI vaDe paripUrNa jagatInI nIcethI cIrIne pazcima lavaNasamudramAM praveze che. Ano ja mUla vistAra kahe che - sehitAMzA mULamAM 1ii yojanA vikaMbharI, pUrva kSetranI nadIthI bamaNAM vistArathI che. kroza udvedhathI che. pachI mAbAnA krame krame pratiyojana samudita baMne paDakhe 20 dhanuSanI vRddhithI prati pArtha daza-daza dhanu vaghatAM-vaghatAM samudra pravezamAM 125 yojana vikhaMbhathI thAya - x * bAkI pUrvavatuM. have 2i6/9] 130 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra himavaMta kUTo vize kahe che * sUga-130 : bhagavAna ! laghu himavaMta vadhara parvatanA keTalA phUTa kahelA che ? gautama 11-kUTo kahyA che. te A - siddhAyatana, laghuhimavaMta, bharata, IlAdevI, gaMgAdevI, zrI, rohitAMza, siMdhudevI, suradevI, hemavata ane vaizramaNa-kUTa bhagavana ! ladhu himavaMta varSadhara parvatamAM siddhAyatana nAmaka phUTa jyAM kahyo che ? gautama ! pUrva lavaNasamudranA pazcime, laghuhimavaMtakUTanI pUrve A siddhAyatanakUTa nAme kUTa kahela che. te paoo yojana ud uMco, mULamAM paoo yojana, madhya 3pa yojana ane upara 5 yojana pahoLo che. muLamAM 1581 yojanathI kaMika vizeSa, madhyamAM kaMIka nyuna 1186 yojanA ane upara kaMIka jUna 191 yojana paridhithI che. mULamAM vistIrNa, mRdaye saMkSipta ane upara pAtaLo, goyuccha AkAre, sarvaranamaya, nirmaLa che. te eka pAvara vedikA ane eka vanakhaMDathI cotaraphathI vIMTaLAyela che. siddhAyatanakUTanI upara bahaTsama maNIya bhUmibhAga kahela che, cAvatuM te bahurAma maNIya bhUmibhAganA bahumadhyadeza bhAgamAM ahIM eka moTuM siddhAyatanA kahela che te 50 yojana lAMba, 5 yojana pahoLa. 36 yojana ukta uccatvathI cAvata jinapatimAM varNana kahevuM. bhagavAna ladhu himavaMta vadhira parvatamAM laghuhimavatakUTa nAme kUTa kyAM kahela che ? gautama bharatakUTanI pUrve siddhAyatanakuTanI pazcime A laghuhimavata vadhira parvatamAM kahela che. e pramANe je kaMI siddhAyatanakUTanA uccatva-vichaMbhaparidhi che yAvatu bahurAma ramaNIya bhUmibhAganA bahumadhyadeza bhAgamAM ahIM eka moTuM prAsAdAvataMsaka kahela che. te 6ra yojana UMco, 31] yojana pahoLuM, ghaNuM uMcu uThela che. vividhamaNi-ranathI citrita vAyuthI uDatI vijaya-vaijayaMtI patAkA. ane chatrapatichatra yukta, uMcA, gaNanatalane ullaMghatA zikhara yukata che. tenI jALImAM jaDela rana samuha te prAsAda potAnA netro ughADato hoya tevA che. maNiratnanI supikA che, tenA upara vikasita zItapatra-puMDarIka-tilakaranI aniMdranA citro aMkita che. vividha maNImaya mALAthI alaMkRta che. aMdara ane bahAra thaGNa vajanana tapanIya racira vAlukAnA prajATa che teno sparza sukhada, sazIkarUpa, prasAdIya yAvatu pratirUpa che. te prAsAdAvAMsakanI aMdara bahurAma ramaNIya bhUmibhAga kahela che yAvat saparivAra sIMhAsana kahevuM. bhagavan! laghuhimavaMtakUTane laghuhimavaMtakUTa kema kahe che ? gautama ! laghuhimavaMta nAmaka mahahika rAvata deva vase che. bhagavan! laghuhimavaMta girikumAra devanI laghuhimavaMta nAme rAjadhAnI kayAM kahI chegautamAM laghuhimavatanI dakSiNamAM tIchamAM asaMkhyAta dvIpasamudra gayA pachI bIja jaMbudvIpa dvIpanI dakSiNe 12,000 yojana jaIne ahIM vadhu himavatanA tA. daya
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/130 16 132 jaMbUdvIpapajJAti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 zikuimAra devanI ladhu himavaMtA rAjadhAnI kahI che te 12,ooo yojana lAMbhIpahoLI che. e pramANe vijaya rAjadhAnI sardeza kahevI. e pramANe bAkInA phUTonI vaktavyatA paNa jANavI. laMbAI, pahoLAI, paridhi prAsAdadevatA, sIMhAsana parivAra, tenA devadevIo ane rAjadhAnI jANavI. temAM laghuhimavata, bharata, haimavata ane vaizramaNa phUTomAM devo rahe che, bAkInA kUTomAM devIo rahe che. bhagavaMtA te laghuhimavaMta varSadhara parvata kema kahevAya che? gautama ! mahAhimavaMta dhira parvatanI apekSAthI laMbAI, urad, udvadha, pahoLAI ane paridhine AzIne kaMIka laghutara, svatara tathA nimnatara che. ahIM laghuhimavaMta deva mahahika cAvatu palyopama sthitika vase che. e kAraNathI che gautama! ema kahe che - laghu himavata varSadhara parvata kahevAya che. athavA he gautama ! laghu himavatanuM e zAzvata nAma kahela che. je haMmezA hatu-che-raheze. * vivecana-130 : laghuhimavaMta Adi spaSTa che. vizeSa e ke - siddhAyatana kUTa, laghu himavaMta girikumAradevakUTa, bharatAdhipa devakUTa, IlAdevI surAdevInA kUTo, 56 dikakumArIdevI, varga mono devIkUTa, gaMgAdevI kUTa Adi. have tenA sthAnAdi svarUpane kahe che - laghu himavaMta varSadhara parvatamAM siddhAyatana kaTa kyAM che ? uttarasUtra vyakta che. vizeSa e-5oo yojana uMco, mUlamAM pa00 yojana vistAra ItyAdi strArthamAM kahyA mujaba jANavuM. * * * * * Avo bhAva che. * 1185 yojanA pUrNa, zeSa traNa kroza, 823 dhanuSa tethI kyAMka 1186 yojana kahe che. tayA uparanA 391 yojanamAM kaMIka nyUnamAM paNa A bhAva che - 990 yojanA pUrNa, zeSa be koza, 75 dhanuSpa tethI kaMIka nyUna 391 yojanA kahyA. bAkI spaSTa che. - have ahIM parAvaravedikAdi kahe che - te pragaTa che. have ahIM je che te kramathI kahe che - siddhAyatana Adi. ahIM vaitAdyanA siddhAyatana kUTanI mAphaka ahIM varNana levuM. bIjuM temAM kahela siddhAyatanAdi varNana karavuM. have ahIM ja laghuhimavaMtagirinA kUTanI vaktavyatA kahe che - bhagava' laghu himavaMta varSadhara parvatamAM laghu himavat kUTa kyAM kahela che? uttarasUjha pUrvavatu. atideza sUramAM - siddhAyatana kUTanA uccava, virkabha, parikSepa mujaba ahIM himavata kUTamAM paNa jANavuM. ahIM upalakSaNathI pAvara vedikAdi ane samabhUmibhAga varNana paNa jANavuM. te kyAM sudhI kahevuM - bahusama maNIya bhUmibhAganA bahu madhyadeza bhAge eka moTo prAsAdAvataMsaka kahela che. prAsAdonI - laMbAIthI bamaNuM uMcu vAstu vizeSamAM avataMsaka samAna-zekharaka samAna prAsAdAvatuMsaka arthAtu pradhAna prAsAda. te 6cA yojana uMcA, 31ii yojana vistAra, samacaturasa hovAthI sUtrakAre laMbAI jaNAvI nathI, teno hetu vaitADhya kUrtA prAsAdAdhikAramAM nirUpita che, tyAMthI jANavuM. te prAsAda kevo che ? abhimukhyatAthI sarvataH vinIgata uMco-prabaLatAthI badhI dizAmAM pravRta che. athavA AkAzamAM uSNata-prabaLatAthI cotarapha tIrthI pragRta evA prakAre je prabhA vaDe baddha samAna rahe che. anyathA kaI rIte te ati uMce nirAlaMba rahe ? ahIM upekSAthI Ama sUcavela che - uddha, adho, tIrNa laMbAIthI je prAsAdaprabhA, te vaLI rajUo vaDe baddha hoya athavA prabaLa zvetaprabhApaTalatAthI prakathiI rAtI evI hoya. aneka prakAranA je maNI ane rano, tenA vividharUpe ke AzcaryavAna, vAyu vaDe kaMpita amyudayasUcaka vaijayaMtI nAmanI je patAkA athavA vaijayaMtInI pAzcakaNikAthI pradhAna pratAkA. upara-upara rahela chako, tenA vaDe yakta, uMcA, 6. yojana pramANa. tethI ja gagana talane paNa ullaMghatA zikharo jenA che te. gharanI bhIMtomAM rahela jAlaka-jALI, tenI vacce viziSTa zobhA nimite ranonI racanA jemAM che te. pAMjarAthI bahAra nIkaLela samAna. jema koIpaNa vastu vAMsAdinA pracachAdana vizeSathI bahAra karI, atyaMta-avinaSTa chAyA hoya, tema te prAsAdAvatuMsaka che. athavA jAlAMtaragata na samudAya vizeSathI te ughADAtA temanI jevo che. vikasita kamaLa vizeSa dvArAdimAM ranAdithI citrita hoya tevo che. aMdara bahAra snigdha che. rakta suvarNanI je retI tenA pratA prAMgaNamAM che. bAkI pUrvavatuM. have AnA nAmArthanI vyAkhyA kare che - bhagavat kayA kAraNe laghuhimavaMtakUTa A nAme oLakhAya che ? gautama! laghuhimavaMta nAme mahaddhika deva cAvat ahIM vase che. * * * * * have enI rAjadhAnInI vaktavyatA kahe che - laghu ke zuddha himavatI rAjadhAnI kyAM che ? sUtra spaSTa che. ladhu himavaMtakUTa nyAyathI bAkInI bharatakUTAdi vaktavyatA paNa jANavI. laMbAI, pahoLAI, paridhi ane upalakSaNathI uccatva paNa kahevuM. * * * ahIM devatA zabda devajAtivAcI che, tethI bharatAdi devo, IlAdevI Adi devI levA. * x x* ahIM IlAdevI, surAdevI pa6-dikakumArI gaNanI aMtarvata jANavI. AnA kaTonI vyavasthA pUrva, pUrvanI uttara, uttara, pazcimamAM jANavI. - have A laghuhimavaMta nAmanuM kAraNa kahe che - te laghuhimavaMta varSadhara parvata kema kahevAya che ? gautama ! mahAhimavaMta varSadharanI apekSAthI laMbAI Adi badhAmAM kaMIka laghutara-yojana pramANathI AyAmAdinI apekSAe hrasvatara, udvedha apekSAthI ocho che, bIjuM ahIM laghu himavaMta deva vase che bAkI pUrvavatuM. have A varSadharI vibhakta haimavatakSetranI vaktavyatA - * sUjha-131 - bhagavan! jaMbUlIpa dvIpamAM hemavata nAme phojha kyAM kahela che ? gautama! mahAhimavata varSadhara parvatanI dakSiNe, laghuhimavata varSadhara parvatanI uttare, pUrva lavaNasamudranI pazcime, pazcima lavaNasamudranI pUrve A jaMbUdvIpa dvIpamAM hemavata kSetra kahela che. - A kSetra pUrva-pazcima lAMbu uttara-dakSiNa pahoLuM, palcaka saMsthAna saMsthita, be tarapha lavaNasamudrane RSTa, pUrvanI koTiNI pUrva lavaNasamudrane dhRSTa, pazcimI koTithI pazcima lavaNasamudrane RSTa che. 105-59 yojana vistArathI che. tenI bAhA pUrva-pazcima 6755/16 yojana lAMbI che. tenI jIvA uttaramAM pUrvapazcima baMne bAju lavaNasamudrane sRSTa, pUrvanI koTIthI pUrva lavaNasamudrane sRSTa,
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/131 13 pazcimamAM yAvat pRSTa, ,674-16/19 yojanathI kaMIka nyUna lAMbI che. dakSiNamAM tenuM dhanupRSTha paridhinI apekSAthI 3874-10/19 yojana che. bhagavan! hemavata kSetrano AkAra, bhAva, pratyAvatara kevo kahela che ? gautama ! bahusamaramaNIya bhUmibhAga kahela che. tenuM svarUpa Adi trIja ArA samAna che.. * vivecana-131 : bhagavana jaMbadvIpa dvIpamAM haimavaMta x kyAM kahela che ? gautama ! mahAhimavaMta varSaghara parvatanI dakSiNe Adi spaSTa che. * x * vizeSa e ke te pathaMkasaMsthAne rahela che, kemake lAMbu cokhkhaNa che. tathA 2105-5/19 bhAga pahoLuM che. laghuhimavaMtagiri karatAM pahoLAImAM te bamaNuM che. have tenA bAhAdi kahe che - tenI bAhA Adi spaSTa che ane sUtrArthamAM kahela che. * * * * * have tenuM svarUpa kahe che - pUrve vyAkhyAta che. vizeSa e ke ukata prakAre bIjA suSamaduHSama ArA jevo teno svabhAvAdi jANavA. have phoga vibhAgakArI parvatanuM svarUpa nirdeza che - * sUtra-132 : bhagavanA haimavata kSetramAM zabdApAtI nAme vRtavaitAdya parvata aaN che? gautamAM rohitA mahAnadInI pazcime rohitAMzA mahAnadInI pUrvamAM, haimavaMta banA bahumadhyadeza bhAgamAM, ahIM zabdapAtI nAmaka vRtta vaitADhaya parvata kahela che. - A parvata 1ooo yojana uccattathI, ra5o yojana bhUmimAM, satra sama, pathaMka saMsthAnA saMkSita 1ooo yojana lAMbo-pahoLo, 316ra yojanathI kaMIka vizeSAdhika paridhithI kahela che. te sarva ratanamaya ane nirmaLa che. eka pAvaravedikA ane eka vanakhaMDathI cAre taraphathI saMparivRtta che. vedikA ane vanakhaMDa varNana kahevuM. | zabdApAtI vRtta vaitAnI upara bahusamaramaNIya bhUmibhAga kahela che, te bharUmamaNIya bhUmibhAganA bahumadhyadeza bAgamAM ahIM eka moTuM prAsAdAvatuMsaka kahela che. je rasa yojana uM uMcu, 30 yojana lAMbu-pahoLuM yAvat saparivAra, sIMhAsana kahevuM. bhagavad ! te zabdAtI vRtta vaitAdya parvata kema kahevAya che 1 gautama zadApAtI vRtta vaitADhaya zudrA-jhuddhiA vApImAM yAvatuM bilapatimAM ghaNAM utpala, dma Adi che, jenI prabhA zabdApAtI che, varNa zalkApAtI che, zabdApAtI vaNabhiA che, ahIM zabdApAtI nAme mahartika cAvata mahAnubhAva, palyopama sthitika deva vase che. te tyAM 4000 sAmAniko cAvata rAjadhAnI meru parvatanI dakSiNe bIja jaMbadvIpamAM che * vivecana-132 - bhagavanhaimavata varSamAM zabdApAtI nAme vRtta vaitAdya kayAM che ? vaitADhyano avarSa pUrve kahyo che. ahIM bharatAdi kSetravartI vaitADhya parvatava vRta kahyo nathI. 134 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra tethI ja Ato karela phogavibhAga pUrva ane pazcimathI thAya che. jema pUrva ane pazcima haimavaMta che. - 4 - A giri kSetrane be bhAgamAM kaI rIte vibhakta thAya che ? prastuta kSetra vyAsa ja baMne paDakhe rohitA ane rohitAMzA nadIo vaDe ruddha che, kemake madhyamAM che. have nadI ruddha kSetrane vajIne bAkInuM kSetra Ane be bhAgamAM kare che, te arthamAM vaitAdya zabdanI pravRtti che. e pramANe bAkInA vRtavaitAdyomAM paNa svasva zotra svarava nadInA AlAvAthI bhAvavuM. dizAnA vibhAganuM niyamana sulabha che, mATe kahetA nathI. A parvata 1000 yojana ud uccavavI che, 50 yojana uTheghathI che, sarvatra tulya che. kemake adho-madhya-urva dezomAM hajAra-hajAra yojana vistArathI che. tethI ja palaMka saMsthAna saMsthita che. palaMka-lalATa dezaprasiddha vaMza dalathI nimapita dhAnyanA AdhArarUpa koThI. te 1000 yojana lAMbo-pahoLo, 3162 yojanathI kaMIka vizeSa kahela che. te saMpUrNa ranamaya che, keTalAMka vRtavaitAdyane rajatamaya kahe che. para te A graMtha sAthe viruddhapaNe che. have pAvaravedikA- te vyakta che. have nAmArtha nirUpaNa-te pUrvavat che. pUrvokta RSabhakUTa prakaraNava vyAkhyA karavI. vizeSa e - ahIM RSabhane sthAne "zabdApAtI" zabda prayojatA zabdApAtIpabhA, zabdApAtI varNanA utpalAdi vaDe zabdApAtI vratavetAryA nAma jANavuM athavA ahIM zabdApAtI nAme mahaddhika cAvatu deva vase che. have zabdApAti devane vizeSathI kahe che - zabdApAtI deva, prastuta girimAM 4000 sAmAnika devo cAvat padathI vijaya devanuM varNana sUjha sarve paNa jANavuM. kyAM sudhI ? rAjadhAnI, meranI dakSiNamAM bIjA jaMbudvIpa dvIpamAM che. - x - pUrvamAM je yojita che, te ghaNuM karIne vijayadeva prakaraNAdi sUtramAM Ama ja kahyuM che. * x - ItyAdi. zabdApAtI vRtta vaitAdyane bIjA graMthomAM adhipa:svAti nAme kahela che, te matAMtara ke nAmAMtara jANavuM. have haimavata varSano nAmArtha pUche che - * sUtra-133 - bhAvanA haimavata ne haimavata kSetra kema kahe che? gautamAM laghuhimavatamahAhimavaMta varSadhara parvataNI baMne tarapha samavaDha, nitya hema-suvarNa Ape che, hema ApIne nitya hema-suvana prakAze che. haimavata nAme ahI mahahika, palyopama sthitika deva vase che. tethI gautamAM kaimavata kSetrane haimavatoga kahe che. * vivecana-133 : kayA arthathI bhagavan! haimavata phonane haimavata kSetra kahela che ? laghu himavaMta ane mahAhimavaMta varSaghara parvato vaDe dakSiNa ane uttara pAmiAM samavagADha che. tethI himavata evuM A haimavata che. atha laghu himavaMta ane mahAhimavaMtanA apAMtarAlamAM je kSetra che, tenA vaDe anukrame baMne bAju-dakSiNa uttara paDakhe sImA karelI che te baMne saMbaMdhI ke pachI traNe kALamAM suvarma Ape che arthAta tyAM yugmI manuSyone besavAne mATe suvarNamaya zilApaTTakano upayoga thAya che. te upacAracI Ape che nitya hemaprakAze che, tethI temanA nitya yogathI daimavata. - x - vaLI ahIM haimavat nAme
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/133 136 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra mahaddhika deva vase che. tenA yogathI haimavat - x - have AnI ja uttarathI sImAkArI varSadharaparvatanI virakSA - * sUjha-134 : bhagavAna ! jaMbUdvIpamAM mahAhimavaMta nAme varSadhara parvata kayAM che ? gautama ! harivarSanI dakSiNe, hemavata kSetranI uttare, pUrva lavaNa-samadranI pazcime, pazcima lavaNasamadranI pUrve ahIM jaMbudvIpa dvIpamAM mahAhimavata nAme varSadhara kahe che. te purva-pazcima lAMbo, uttara-dakSiNa pahoLo, darzaka saMsthAne rahela, baMne tarapha lavaNasamudrane sRSTa, pUrvI koTIthI cAvatuM sRSTa, pazcimI koTIthI pazcimI lavaNarAmadrane RSTa che. te raoo yojana ud uccavathI, pa0 yojana bhUmimAM 4ra10-19 yojana vistArathI che. tenI bAhA pUrva-pazcima 276-flC/ yojana lAMbI che te jIvA uttasthI pUrva-pazcima lAMbI lavaNasamudrane sRSTa, pUrvI koTIthI pUrva lavaNasamudrane pRSTa, pazcimI yAvatu pRda, pa3,931-4/59 yojanAthI kaIka vizeSAdhika lAMbI che. tenuM dAna dakSiNaNI pacha93- 19 yojana paridhithI che. te rUcaka saMsthAna saMsthita, sarva rAmaya, svaccha, baMne paDakhe be pAvakvedikA ane be vanakhaMDathI saMparivRtta che. mahAhimavata varSaghara parvatanI upara bahurAma ramaNIya bhUmibhAga kahela che, cAvatu vividha paMcavaNamaNI ane tRNa vaDe upazobhita che yAvatuM deva-devIo tyAM bese che - sue che. * vivecana-134 : sUtra pUrvavat jANavuM. vizeSa e-200 yojana uMco che, kemake laghu himavaMta varSadharathI be gaNo uMco che, pa0 yojana bhUmimAM che. meru sivAyanA manuSyoma giri vaDe sva uccatvanA catuthAza udvedha hoya che. te 4210-10/16 yojana vistArathI che, te haimavat kSetrathI bamaNuM che. AnA bAhAdi traNe sUtra spaSTa che. vizeSa e - ahIM A sarvaranamaya kahela che. bIje pItasvarNamaya kahela che, te matAMtara jANavuM. A kAraNe jaMbUdvIpa paTTa AdimAM pILo varNa dekhAya che. have svarUpanI vibhAvanA * badhuM jagatInI pAvaravedikAvanakhaMDavarNakavatu grahaNa karyuM. - have drahanuM svarUpa kahe che - * sUga-135 - mahAhimavatanA bahumadhya dezabhAgamAM ahIM eka mahApaddhaha nAme praha kahela che. te ra000 yojana lAMbu 1ooo yojana pahoLuM ane 10 yojana UMDu che. te svaccha, rajatamaya kinArAyukta che. e pramANe laMbAI-pahoLAI sivAya paDAddhahanI vakatavyatA ja ahIM jANatI. temAM madhye be yojanamANa pA che. AthI cAvatuM mahApaddhaha vaNaubhA che ahIM 'hrI' nAme devI pAvatu palyopamasthitika vase che. e kAraNathI gautama! e pramANe kahela che. athavA he gautama ! mahApaddhahanuM zAzvata nAma kahela che, je kadApI na hatuM tema nahIM ItyAdi te mahApAddhahanA dakSiNI toraNathI rohitA mahAnadI nIkaLatA 16055yojana dakSiNAbhimukhI parvatamAM jaIne moTA ghaTa-mukhathI nIkaLatI mukatAvali hAra saMsthita, sAtireka ra00 yojananA prapAtaLI paDe che. rohitA nadI jyAMthI paDe che, ahIM eka moTI jillikA che te jilphikA eka yojana lAMbI, 1 yojanA vikaMbhathI, eka kozanI jastIthI, vivRtta magaramukhanA AkAre rahela, sarva jamaya, svaccha che rohin mahAnadI jyAM paDe che, tyAM eka moTo rohitApauta nAme kuMDa che. te 120 yojana lAMbo-pahoLo che. 380 yojanathI kaMIka nyUna paridhithI, 10 yojana uMDo, svaccha, GNAdi varNana pUrvavatuM. tenuM tala vajamA, vRtta, samatIra che yAvatu toraNa sudhI kahetuM. te rohita prapAta kuMDanA bahumadadeza bhAgamAM ahIM eka moTo rohitadvIpa nAme dvIpa kahela che. te 16mojana lAMbo-pahoLo, sAtika 5oojana paridhithI, jaLanA aMtathI be koza uMco, sarva jamaya ane svaccha che. te eka pAvara vedikA ane eka vanakhaMDathI cotaraphathI sAMparivarela che. rohitadvIpanI upara bahusama ramaNIya bhUmibhAga kahela che. te bahusama maNIya bhUmibhAganA bahumadhyadeza bhAgamAM ahIM eka moTuM bhavana kahela che. te eka koza lAMbu Adi pUrvavat kahevuM te rohitApAtakuMDanI dakSiNanA toraNathI rohitA mahAnadI nIkaLatI haimavata homamAM jatI-jatI zabdApAtI vRtta vaitAdya parvatanI AIyojana dUrathI pravabhimukhI vaLIne haimavata hogane be bhAgamAM vibhakata karatI ra8,ooo nadIothI sahita jagatIne nIcethI cIratI pUrtI lavaNa samudramAM maLe che. rohitA nadInA rohitAMzAnI mAphaka pravAha ane mukha kahevA yAvatu saMparivarela che. te mahApA kahanA uttaranA toraNathI harikAMtA mahAnadI nIkaLI 16055/19 yojana uttarAbhimukha parvatamAM jaIne moTA ghaTamukhathI nIkaLI muktAvalihAra AkAre sAtireka ra00 yojananA pravAhathI paDe che harikAMtA mahAnadI jyAM paDe che. tyAM eka moTI AihikA kahI che. te be yojana lAMbI, 5-jojana pahoLI, adhayojana jADI, vistRta magaranA mukhanA AkAre rahela, sarva ranamayI, svaccha che. harikAMtA mahAnadI jyAM paDe che, tyAM eka moTo hariprapAta kuMDa nAme kuMDa kahela che. te 24o yojana lAMbo-pahoLo, 959 yojananI paridivALo, ravajI che ema kuMDavaktavyatA toraNa sudhI jANavI. te harikAMta prapAta kuMDanA bamadhyadeza bhAgamAM ahIM eka moTo harikAMtadvIpa nAme dvIpa che. te karacojana lAMbo-pahoLo, 101 yojana paridhivALo, be koza jahAMtathI uMco, sarva ranamaya, svaccha che. te eka pAvara vedikA ane eka vanakhaMDathI yAvatu parivarela che. varNana kahevuM. pramANa, zayanIya ane artha kahevo. te hariprapAta kuMDanA uttaranA toraNathI cAvat nIkaLatI harivarSa kSetramAM
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/15 133 138 jaMbUdvIpapajJAti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 vahetI evI vikaTApAtI vRttavaitAdyanA eka yojanA dUrathI pazcimAbhimukha vaLIne harivarSa phomane be bhAgamAM vibhakata karatI 56,ooo nadIo vaDe pUrNa thaI, jagadI nIcethI cIratI parima lavaNayamadramAM maLe che. harikAMtA mahAnadI pravAhamAM pa-yojana vistArathI, ayiojana uMDAIthI che. tyArapachI mAmAthI vRddhi pAmatIpAmatI samudra mukha pAse ra5o yojana vistArathI pAMca yojana udvedhathI, baMne paDakhe be pAvaravedikA, be vanakhaMDozI parivarela che. * vivecana-135 - mahAhimavaMta ItyAdi prAyaH pAdrahaNa mujaba kahevA. have ahIM dakSiNadvArethI nIkaLatI nadIno nirdeza kare che - mahApA drahanA dakSiNI toraNethI rohitA mahAnadI nIkaLatA - 1605-5/19 yojana dakSiNAbhimukhI parvatathI jaIne moTA ghaTamukhathI nIkaLe che Adi sUtrArtha mujaba jANavuM. paNa sAtireka kahyuM te sehitApapAtakuMDanA uddhaghanI apekSAthI jANavuM. prapAtaLI paDe che. - x * x * bAkInuM badhuM sehitAMzAnA AlAvAthI kahevuM. dhe te jyAMthI paDe che, te batAve che - rohita Adi pUrvavatuM. have jyAMtI paDe che te kahe che - sehitA pUrve vyAkhyAta prAyaH che. vizeSa e - 120 yojana gaMgApapAta kuMDathI bamaNI laMbAI-pahoLAIthI che, 380 yojanathI kaMika jUna, te nyUnatva karaNathI 379 yojana, 1-kroza ane keTalAMka dhanuSa adhika paridhi che. - have enI dvIpa vaktavyatA- spaSTa che. vizeSa e- gaMgA dvIpacI bamaNI laMbAIpahoLAIthI 16-yojana rohitadvIpa pramANa che. - x - zeSa viThaMbhAdi pramANa temaja che. arthAta ardhakoza vistAra, dezona koza uccavaNI, 4 zabdathI rohitAdevI zayatAdi varNana kahevuM. "rohitadvIpa nAma" >> jANavuM. have tenuM lavaNagAmItva kahe che - te rohitA prapAtakuMDanA dakSiNI dvArathI rohitInadI nIkaLI samudra mukhApAse Ave che. zabdApAtI vRtta vaitAdya parvatanA ardha yojanathI aspaSTa rahe che. haimavata kSetranA be bhAga karatI, 28,ooo nadI vaDe pUrNa, bharatanadIthI be gaNI nadI parivApaNAthI che. jaMbUlIpa kone cIrIne pUrva bhAgathI lavaNasamudramAM maLe che. *** have ahIMthI uttara gAminI nadI kyAM avatare che? te spaSTa che. ahIM "sarva ranamaya" pATha ghaNAM AdazoMmAM lipi pramAdathI Avela saMbhave che. graMthomAM badhe jilikAne vajamayatvathI kahela che. kemake prAyaH jaLAzaya vajamayavathI ja yukta hoya che. harikAMtA prapAtakuMDa 240 yojana lAMbo-pahoLo, 359 yojanA paridhithI che. traNa sUtro pUrvavatu jANavA. vizeSa - vikaTApAtI vRta vaitADhyathI yojana dUrathI pazcimamAM vaLIne harivarSa kSetrane be bhAgamAM vibhakta karatAM pa6,000 nadIthI paripUrNa, kemake haimavata kSetranI nadIthI be gaNo nadI parivAra che. pazcima bhAge lavaNamAM maLe che. have tenA pravAhAdinuM pramANa kahe che - harikAMtA mahAnadI pravaha-draha nigamamAM 25 yojana vistArathI, ardhayojana uMDI, pachI mAtrAthI krame krame pratiyojana baMne paDakhe vadhatI-vadhatI 40 dhanuSya, arthAt baMne paDake 20-20 dhanuSya vadhe che ane samudranA pravezamAM te 50 yojana vistAcI, pAMca yojana uMDI, baMne tarapha be parAvarvedikA ane be vanakhaMDothI parivarela che. - have tenA kUTanI vaktavyatA - * sUga-136 - bhagavAn ! mahAhimavata varSadhara parvatamAM keTalA phUTo kahelA che ? gautama ! ATha kUTo kahelA che. te A pramANe - siddhAyatana, mahAhimavata, haimavata, rohita, hI, harikAMta harivarSa, saiphUrya. e rIte laghuhimavatakUTanI je vakatavyatA che, te badhI ja ahIM zaNanI. bhagavan! te mahAhimavaMta vadhira nAme kema oLakhAya che ? gautama ! mahAhimavaMta varSadhara parvata, laghuhimavaMta varSadhara parvatanI apekSAthI laMbAI, uMcAI, uMDAI, vistAra paridhithI mahattara ane dIrdhatara che. ahIM mahahika cAvatu palyopama sthitika mahAhimavaMta nAmaka deva yAvatu vase che. * vivecana-136 - mahAhimavaMta varSadhara parvatamAM keTalA kUTo che ? sUtra sugama che kUTAno nAma - siddhAyanakUTa ItyAdi che. te ranamaya che ane mahA himavaMtAdi deva-devI tenA svAmI che. kuTonuM uccatvAdi, siddhAyatana ane prAsAdonuM pramANa, tenA svAmI, rAjadhAnI Adi badhuM ahIM kahevuM. mAtra te deva-devI ane rAjadhAnInA nAmomAM taphAvata che. have mahAhimavaMtano nAmArtha nirUpela che, te spaSTa che. vizeSa che - laghuhimavaMta varSadhara parvatanI apekSA te moTo che. yojanA vicitrapaNAthI laMbAInI apekSAthI dItira, uMcAIthI mahattaka che * * ItyAdi - X * have harivakSitrano avasara che * sUjha-137 : bhagavana jaMbadvIpa dvIpamAM harivarSa nAme kSetra kahela che. gautama ! niSada vadhira parvatanI dakSiNe, mahAhimavaMta vaSadhara parvatanI uttara pUrva lavaNasamudranI pazcime, pazcimI lavaNasamudranI pUrve ahIM jaMbUdvIpa dvIpamAM harivarSa kSetra kahela che. e pramANe cAvatu pazcimI koTithI pazcimI lavaNa samudrane sparze che. te kSetra 84ra1-1/19 yojana vistArathI che. tenI bAhA pUrva-pazcima 13361 yojana ane 6 kaLA lAMbI che. tenI jIvA uttaramAM pUrva-pazcima bhAMbhI, baMne bAju lavaNasamudrane sparze che. pUrva koTiNI pUrvanA yAvatu lavaNasamudrane skRSTa che. te 73,901 yojana ane 1NA kaLA lAMbI che. tenI dhana dakSiNamAM 84,016-4/59 yojananI paridhithI che.. bhagavAna ! harivarSa kSetranA AkAra, bhAta, pratyAvatAra kevA kahela che ? gautama bahu samaramaNIya bhUmibhAga kahela che yAvatuM maNI ane tRNothI upazobhita che. tathA maNI ane vRkSonA varNa, gaMdha, sparza, zabda kahevA. harivarSa homanA te-te dezamAM tyAM-tyAM ghaNAM drA-kSadrikA che. e pramANe je suSamA ArAno anubhava che. te badho saMpUrNa ahIM kahevo. bhagavana ! harivarSa kSetramAM vikaTApAtI nAme vRttavaitADhaya parvata kayAM kahela che ? gautama! harItA mahAnadInI pazcime, harikAMta mahAnadInI pUrve
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra 4/133 139 harivarSanA bahu madhya deza bhAgamAM ahIM viTApAtI nAme vRtta vaitADhaya parvata kahela che. e pramANe je kaMI zabdApAtInA virSAbha, uMcAI, uMDAI, paridhi, saMsthAna vana che, te ja vikaTApAtI vratta vaitAyano kahevo. vizeSa e - araNadeva, pauo yAvata vikaTApAtI vaNabhiA, aruNa ahIM maharvika deva che e pramANe cAlatu dakSiNamAM rAjadhAnI che, tema jANavuM. bhagavanA harivarti "harivara" kema kahe che?d gautamAM harivarSamAM manuSyo araNa, araNa AbhAvAbha che, koI zaMkhadala sardeza zeta che. ahIM mahadika yAvatuM palyopama sthitika deva vase che. tethI he gautamAM e pramANe kahela che. * vivecana-137 : sUtra spaSTa che. vizeSa e ke - 84ra1 yojana, 1-kaLA pahoLo che. kemake te mahAhimavaMtathI vistAramAM bamaNo che. tenA bAhA Adi traNa sUtra spaSTa che. have tenuM svarUpa pUche che - bhagavan! harivarSa kSetranA AkAra-bhAva-pratyAvatAra kevA che ? gautama ! bahusama ramaNIya bhUmibhAga kahela che. ahIM atideza vAkaya che - maNi ane tRNothI zobhe che. tathA maNI ane tRNonA vaNiida padAvara vedikAnusAra kahevA. dhe jalAzayanA svarUpanI nirUpaNa kare che - x * kSetranA sasavathI te-te deza pradezamAM kSatrikAdi jaLAzayo che. ahIM ekadezanA grahaNathI badhAM ja vApIjaLAzaya Adino AlAvo levo. have kALano nirNaya kahe che - ukta prakAre kahetA te kSetramAM, je avasarpiNInA bIjA-suSamA ArAno anubhava che, te saMpUrNa kahevo. kemake suSamA pratibhAva nAmaka avasthita kALano tyAM saMbhava che. ( dhe A kSetrano vibhAjakagiri kahe che - uttarasUtra A rIte - harisalilA mahAnadInI pazcime, harikAMtA mahAnadInI pUrve, harivarSoganA ThIka madhyadeza bhAgamAM vikarApAtI vRtavaitAdya parvata kahela che. have atideza sUtra kahe che - e pramANe vikaTapAtI vRta vaitAdyanA varNana mujaba zabdApAtInA vikuMbhAdinuM varNana kahevuM. 2 kArathI tyAMno prAsAda, tenA svAmI, rAjaghAnI Adi levA. vikaTApAtI prabhA, vikaTApAtI vaNabhAthI vikaTApAtI nAma che. araNa ahIMno deva che, te Adhipatya ane pAlana kare che. tenA yogathI te nAma prasiddha che. visardeza nAmaka devathI vikaTApAtI nAma kaI rIte thAya ? aruNa vikaTApAtIno pati che. sAmAnikAdi paNa A nAme ja prasiddha che, tenA sAmarthyathI vikaTApAtI kahyuM. jemAM susthita lavaNodanA adhipati gautama gautamadvIpa kahe che. *x * e rIte merunI dakSiNa dizAmAM rAjadhAnI jANavI. have harivarSano nAmArtha pUche che - praznasUtra sugama che. uttaramAM - harivarSa kSetramAM keTalAMka manuSyo aruNa-raktavarNI che - x - aruNa avabhAse che. keTalAMka zaMkhanA khaMDavata atizeta sadeza che tenA yogathI harivarSa kSetra kahe che. zo artha che ? 'ri' zabdathI surya ane caMdra, tyAM keTalAMka manuSyo sarya jevA lAla che. ahIM ugato. sUrya levo, keTalAMka caMdra jevA zeta che. hari jevA harita manuSyo, -x - tenA yogathI kSetra "hari" ema kahe che. - x * athavA harivarSa nAme ahIM devanuM Adhipatya che, * x * tenA yogathI harivarSa. have A kSetra niSadhanI dakSiNe kahela che, tethI niSadha* sUga-138 : bhagavAna ! jaMbUdvIpadvIpamAM niSadha nAme varSadhara parvata kyAM kahela che ? gautama mahAvideha kSetranI dakSiNe, harivarSa kSakSetranI uttare, pUrva lavaNasamudranI pazcime, pazcimI lavaNa samudranI pUrve ahIM jaMbUDhIpadvIpamAM niSadha nAme varSadhara parvata kahela che. te parvata pUrva-pazcima lAMbo, uttara-dakSiNa vistIrNa, baMne tarapha lavaNasamudrane skRSTa, pUrvakoTiNI sAva4 pazcimIne RSTa yAvata RSTa che. te 400 yojana udad uMco, 40e gAu bhUmimAM, 16,84ra yojana, kaLA vistArathI che. tenI bAhA pUrva-pazcimamAM ra0,16Sa yojana, zA kA lAMbI che. tenI jIvA uttaramAM yAvatu 94,156 yojana, rakaLAnI lAMbI che, tenI dInu dakSiNamAM 1,24,346 yojana, 9-kaLAnI paridhiyukta che. te sUcaka saMsthAna saMsthita, sarva tapanIyamaya, svaccha che. te baMne paDakhe, be pastvaravedikA ane be vanakhaMDo vaDe saMparivarela che. niSadha vadhira parvatanI upara bahusama ramaNIya bhUmibhAga kahela che yAvat devo-devIo tyAM bese che, suve che. te bahurAma ramaNIya bhUmi bhAganA bahumadhya deza bhAgamAM ahIM eka moTo tithiMchi draha nAme praha kahela che. te pUrva-pazcima lAMbo, uttara-dakSiNa vistIma, 4000 yojana lAMbo, ra000 yojana pahoLo, 10 yojana bhUmimAM, svaccha, RNa, rajatamaya kinArAvALo che. te tigicchidrahanI cAre dizAmAM zisopAna pratirUpaka che. e pramANe cAvatu laMbAI-pahoLAI sivAya je mahApaddhahanI vakatavyatA che, te ja tithiMchiddhanI vaktavyatA che. zeSa varNana paddhaha pramANa che. ahIM "vRti' nAme palyopamasthitika devI vase che. tethI he gautama ! te tithiMchidraha kahevAya che. * vivecana-138 - praznasUtra spaSTa che. uttarasUtramAM - mahAvideha kSetranI dakSiNamAM, harivarSanI uttaramAM, pUrva lavaNasamudranI pazcime, pazcima lavaNasamudranI pUrve ahIM jaMbUdvIpa dvIpamAM niSedha varSadhara parvata che. 400 yojana udad uccatvathI, 400 gAu jamInamAM, meru sivAyanA manuSya kSetra girinA sva uccatvano catuthaIza udvedha hoya che. ItyAdi. - have bAhAdi traNa sUtra - temAM cAvata padathI pUrva-pazcima lAMbI, baMne bAju lavaNasamudrane RSTa che. ItyAdi kahevuM. - x * have niSadhane ja vizeSaNathI kahe che - rucaka Adi. cAvatu padanI cotaraphathI Adi levA. bAkI pUrvavat. pachI devakIDAdi varNana kare che. have draha vakatavyatA- te bahusamaramaNIya bhUmibhAganA bahu madhyadeza bhAgamAM
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/138 146 14. jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra ahIM eka moTo tibiMchi-pupanI jIthI pradhAna draha kahela che. prAkRtamAM puparaja zabdanuM 'tibiMchi' ema nipAta che. bAkI badhuM pUrvavatuM. have atideza sugathI sopAnAdi varNana - te tibiMchi drahanI cAre dizAmAM cAra misopAna pratirUpaka che. e rIte braha varNana karatAM * x * cAvatu paripUNa je mahApaDAdrahanI vaktavyatA laMbAI-pahoLAI sivAya che, te tibiMchi drahanI vakatavyatA che. tene ja vyakatarUpe kahe che - mahApadAdrahamAM rahela padma-dhRti devI kamaLonuM pramANa 1,20,50,120 che. anyathA ahIM padhonI laMbAI-pahoLAIrUpa pramANanA mahApAdrahanA pothI bamaNAMpaNAmAM virodha Ave. drahanuM pramANa udvedharUpa jANavuM. artha siMgiMchi drahano kahevo. - x * have AmAMthI dakSiNe je nadI vahe che, te kahe che - * satra-139 : te tibiMchidrahanA dakSiNa dvArethI "hari" nadI vahetI 94ra1 yojana-1 kA dakSiNAbhimukhI parvata thaIne moTA ghaTamukhathI nIkaLIne yAvatuM sAtireka woo yojananA prapAtaLI paDe che. e rIte je harikAMtAnI vakatavyatA che, te ja harI"nI jANavI. jillikA, kuMDa, dvIpa, bhavananuM te ja pramANa che. artha paNa kahevo cAva4 jagatInI nIce cIrIne 56,ooo nadIo vaDe pUrita thaI lavaNasamudramAM praveze che. pUrvavat ja pravAha ane samudramukhe pramANa, udvedha, je harikAMtAno che te cAvatu vanakhaMDathI parivarita che. te tibiMchidrahanA uttaranA dvArethI sItodA mahAnadI vahetI evI 9421 yojana, 1-kalA uttarAbhimukhI parvatamAM jaIne mahAiTamukhathI nIkaLI cAvatu sAtireka 4ao yojananA prapAtaLI paDe che. sItodA mahAnadI jyAM paDe che, tyAM eka moTI jillikA kahI che. te 400 yojana lAMbI, 5oojana pahoLI, eka yojana jaDI, vivRtta magara mukhanA AkAre rahela, sarva jamaNI, svaccha che. sItodA mahAnadI jyAM paDe che, tyAM eka moTo sItodApapAtakuMDa nAme kuMDa kahela che. te 480 yojana lAMbo-pahoLo che. tenI paridhi kaMIka nyUna 1518 yojana che. svaccha che, e pramANe kuMDanI vakatavyatA toraNa sudhI jANavI. te sItodA prapAtakuMDanA bahu madhyadeza bhAgamAM eka moTA sItodA dvIpa nAme hIpa kahela che. te 64 yojana lAMbo-pahoLo, ra0ra0 yojana paridhithI, jaattathI be koza uMco, sarva jamaya svaccha che. bAkI pUrvavatu, vedikA-vanakhaMDabhUmibhAga-bhavana-zayanIya ane artha pUrvavat kahevo. te sIsodA prapAkuMDanA uttaranA dvArethI sItodAmahAnadI vahetI evI devakamAM vahetI-vahetI citra-vicitrakUTo, parvato, niSadha-devakura-sUra-sulasavidhadwbhadrahane be bhAgamAM vibhakta karatI 84,ooo nadIothI ApUrita thad, bhadrazAla vanamAM vahetI vahetI meru parvatathI be yojana dUrathI pazcimAbhimukha vaLIne vidhutaprabha vakSaskAra parvatane nIcethI cIrIne meru parvatanI pazcime pazcime videha kaeNane be bhAgamAM vibhAjIta karatI-karatI ekaika cakravartI vijayamAM 28,ooo nadIothI ApUrita thaI, kula 5,32,ooo nadIthI ApUrita thaI jayaMta dvAranI nIcethI jagatane cIrIne pazcimI lavaNasamadramAM praveze che. sItodA mahAnadI pravAhamAM pa0 yojana vistArathI, eka yojana uMDI, tyArapachI mAtrAthI vadhatI-vadhatI samudranA mukhe 5oo yojanA vistArathI, 10 yojana uMDAIthI, baMne bAju be chAvaravedikA ane be vanakhaMDazI saMparivaredha che. bhagavana niSadha vadhara parvatanA keTalA kUTo kahelA che ? gautama ! nava kUTo kahyA che, te A pramANe - siddhAyatana, niSadha, harivarSa, pUrva videha, hari, dhRti, sIsodA, pazcima videha ane sucakaphUTa. je kaMI laghuhimavaMta phUTanI uMcAI, vistAra, paridhi pUrva varNita che ane rAjadhAnI, te badhuM ja ahIM jANavuM. bhagavana! tene niSadha varSadhara parvata kema kahe che ? gautama! niSadha varSadhara parvatamAM ghaNAM phUTo niSadha saMsthAne ane vRSabhasaMsthAne rahela che, niSadha ahIM mahahika cAvatuM patroma sthitika deva tyAM vase che. te kAraNe he gautama!. tene niSadha varSadhara parvata kahe che. - vivecana-139 : te tibiMchidrahanA dakSiNI toraNathI 'hari' nAme, jenuM bIjuM nAma harisalilA che, te mahAnadI vahetI evI 3421-11 yojana dakSiNAbhimukhI parvatathI jaIne ItyAdi pUrvavat - X - X * have atideza sUtra kahe che - ukata prakAre je harikAMtAnI vaktavyatA che, te ja "hari" mahAnadInI jANavI. jihikA, harikuMDa, haridvIpa, bhavananuM te ja pramANa harikAMtAnA prakaraNathI jANatuM. artha paNa haridvIpa nAmano kahevo. badhuM ja harikAMtA prakaraNa samAna jANavuM. ahIMthI je uttarathI nadI vahe che, te kahe che - te spaSTa che. parvatamAM javuM Adi harit nadI vat jANavuM. have jihikAnuM svarUpa kahe che - "sItodA' Adi pUrvavatu. vizeSa e - laMbAI cAra yojana che. kemake harit nadIthI bamaNI jillikA che. 5. yojana vistArathI. hari nadInA pravAhathI bamaNo sItodA pravAha che. e rIte jADAI paNa bamaNI jANavI. - - have kuMDanuM svarUpa *x - ahIM kuMDanI yojanA saMkhyA harikuMDathI bamaNI kahevI. have sIsodA dvIpanuM svarUpa kahe che - ahIM sItodAdvIpa laMbAI-pahoLAIthI 64 yojana, pUrva nadIdvIpathI bamaNApaNAMthI che. 202 yojanA paridhi che. ahIM sUramAM na kahevA chatAM karaNanA vezathI kaMIka sAdhikatva jANavuM. jaLathI upara be koza, sarva vajamaya, svaccha che. bAkI badhuM gaMgAdvIpa prakaraNamAM kahela jANavuM. temAM vedikA, vanakhaMDa, bhUmibhAga, zayanIya kahevA. gaMgAdvIpavatu zItodAdvIpano artha kahevo. - have je rIte samudramAM jAya che, te kahe che - te zItodA prapAtakuMDanA uttaranA dvArathI zItodA mahAnadI vahetI devakuramAM jAya che. citra-vicitrakUTa, pUrva-pazcima kulavartI parvata, niSadha Adi pAMce drahone vibhakta karatI, tenI madayethI vahe che. ahIM vibhAga yojanA A pramANe che - citra vicitrakUTa ane parvatanI madhyethI vahevAthI
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 4/139 143 citrakUTa parvatane pUrvamAM karIne ane vicitrakUTarse pazcimamAM karIne devakaramAM vahe che. pAMce draho samazreNIvartI ekaikarUpe be bhAga karIne vahe che. ahIM aMtarAlamAM devakuravartI 84,000 nadIothI Arita thaI meranA pahelA vana-bhadrazAlavanamAM jAya che. meru parvatathI be yojana dUrathI zItoDA ATha kozanA aMtarAlayI che. tyAMthI pazcimAbhimukhI vaLIne vidhutpabha vakSaskAra parvatane naiRtya khUNAmAM kopaka parvatane nIcethI cIrIne meru parvatanI pazcime pazcima videhane be bhAgamAM vibhakta kare che. ekaika cakavartI vijayathI aThThAvIza-aTTAvIza hajAra nadIne ApUrti karatA-karatA, te A rIte - dakSiNakUlagata ATha vijyamAM babbe mahAnadI gaMgA-siMdha nAme che, te cauda-cauda hajAra nadI parivAra, e rIte uttarakinArAvata tIrakatavatI nAmanI be nadI saparivAra, e rIte badhI maLIne nadI parivAra vizeSaNa dvAcI kahe che - 5,32,000 nadIo vaDe paripUrNa che. tethI kahe che - AnA ubhayakUlavartI soLa vijayamAM 28,000 nadIo pramANe 4,48,ooo nadIo thAya. A rAzimAM kurakomanI 84,000 nadIo umetA cokta pramANa thAya. bAkI pUrvavatuM. dhe viThaMbhAdi kahe che - zItodA mahAnadI draha nirgamamAM 50 ojana vistArathI che, kemake harita nadInA pravAhathI A pravAha bamaNo che. eka yojana uMDI che. kemake 5o yojanano 50mo bhAga eka ja che. pachI mAtrAnA kamathI pratiyojana samRdita baMne paDakhe 80 dhananI vRddhi, pratipAzca 40 dhanunI vRddhi thAya. vadhatAM-vadhatAM samudranA praveze pa00 yojana pravaha vikaMbha apekSAthI mukha vikuMbhanA daza guNAthI che. daza yojana uThedha che, Adha pravaha udvedhanI apekSAthI A dazaguNavathI che. - dhe niSedhamAM kUTa vaktavyatA kahe che - siddhAyatana kUTa, niSaghavarSadharanA adhipatino vAsakUTa, harivarSoga patino kUTa, pUrvavideha-patikUTa ItyAdi. cakacakavAlagiri vizeSAdhipati da. A vaktavyamAM atideza suNa kahe che - je laghuhimavaMtamAM 'kUTonA uccava-vikaMlasahita parikSepa che te. 2 zabdathI kUTanuM varNana pUrva varNita che. te ahIM jANavuM. 500 yojana uccatva, mUla, virkala ItyAdi, rAjadhAnI paNa ahIM jaNavI. jema laghu himavaMta girikUTanI dakSiNe tIMcha asaMkhyAta dvIpa-samudro jatAM bIjA jaMbUdvIpa kSaddhahimavatI rAjadhAnI che, tema ahIM niSadhA rAjadhAnI che. have AnA nAmAryano prazna karatAM kahe che - te spaSTa che. vizeSa e ke - niSadha varSadhara parvatamAM ghaNAM kUTo niSadha saMsthAna saMsthita che. temAM nitya skaMdha ke pRSTha upara Aropita bhArane sahe te niSadha-vRSabha, te saMsthAne rahela. A ja bIjA paryAyithI kahe che - vRSabha saMsthita. ahIMno deva niSadha che - x * x * ItyAdithI niSadha nAma che. - x - have mahAvideha - * sUtra-14o : bhagavAna ! jaMbUdvIpa dvIpamAM mahAvideha nAme kSotra yAM kahela che ? gautama nIlavaMta varSadhara parvatanI dakSiNe, niSadha varSadhara parvatanI utare, pUrva lavaNasamudranI pazcime, pazcima lavaNasamudranI pUrve ahIM bhUdvIpa dvIpamAM mahAvideha nAme kSetra kahela che. jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 te pUrva-pazcima lAMba, uttara-dakSiNa pahoLuM, paka saMsthAna saMsthita, baMne tarapha lavaNasamudrane sRSTa, pUrva sAva sRSTa, pazcimI koTithI pazcimI yAva4 dhRSTa, 33,684 yojana, 4nkA vistArathI che. tenI bAhA pUrva-pazcimamAM 33,959 yojana, kaLA lAMbI che. tenI jIvA bahumaudeza bhAgamAM pUrva-pazcima lAMbI, baMne bAju lavaNasamudrane sRSTa, pavanI koTiNI pUrvanA yAvatu pRSTa, e rIte pazcimathI cAlatuM sRSTa, eka lAkha yojana laMbAIthI che. tenuM dhatu baMne paDakhe uttara-dakSiNathI 1,58,113 yojana-16 kaLAthI kaMIka vizeSa paridhithI che. mahAvideha kSetramAM caturvidha catuutyAvatAra kahela che, te pramANe - pUrva videha, pazcima videha, devaku uttarakuru. bhagavana! mahAvideha kSetranA kevA AkAra-bhAva-pratyAvatAra kahela che ? gautama ! bahusamaramaNIya bhUmibhAga kahela che, cAvatu kRtrima ane kRtrima miNI AdithI zobhita che.) bhagavA mahAvideha kSetranA manuSyonA kevA AkAra-bhAva-pravyavahAra kahela chemanuSyonA cha bhede saMghayaNa, cha bhede saMsthAna, 500 dhanuSa uThaLa uccatvathI, jaghanyathI aMtamuha-utkRSTamI pUrakoTi awyu pALe che. pAchaLIne keTalAMka nakkagAmI yAvatuM keTalAMka siddha thaIne cAvatuM sarve duHkhono aMta kare che. bhagavan! mahAvideha kSetrane "mahAvidehakSetra" kema kahe che. gautama ! mahAvideha kSetra, bharata-airavata-haimavata-kairacavata-harivarSa-ramyapha varSa ogothI laMbAI, pahoLAI, vikraMbha, saMsthAna, paridhinI apekSAthI vistIrNatara, vipulatara, mahotatara ane supramANatara che. ahIM vizALa dehavALA manuSyo vase che. ahIM mahAvideha nAme mahaddhika yAvatu palyopama sthitika deva vase che. te kAraNe che gautama ! ema kahe che - mahAvideha kSetra nAma che. athavA he gautama ! mahAvideha homanuM zAzvata nAma kahela che. je kadi na hatuM tema nahIM, ItyAdio. * vivecana-140 : sUtra svayaM yojavuM. vizeSa e - mahAvideha nAme cothuM varSakSetra kyAM kahela che ? gautama ! nIlavaMta varSaghara parvatanA cotho kSetra vibhAgakArI arthAtu dakSiNathI. "niSadha" Adi spaSTa che. vizeSa A - palcaka saMsthAne che, kemake coNa lAMbu che. vistArathI 33,684-19 yojana che kemake niSada vitaMbhatI bamaNo vikuMbha che. have bAhAdi traNa kahe che - te mahAvideha kSetranA pUrva-pazcima bhAgathI bAhA pratyeka 33,376-19 yojana lAMbI che. * x * moTA dhanupRSThathI videhanA dakSiNAddha ane uttarAddha saMbaMdhI 1,58,113 yojana ane 16. kaLA ema parimANathI laghu dhana:pRSTha niSadhAdi saMbaMdhI 1,24,346 yojana, 9-kaLA parimANane zodhatAM 33,363 yojana, phI kaLA Ave. tenuM aDadhuM 16,883 yojana, 1al kaLA. e pramANe videhanI bAhA saMbhave che, ahIM 33,ooo Adipa kahI, te kaI rIte? badhe vaitADhyAdimAM pUrvabAhA ane pazcima bAhA jeTalI dakSiNamAM che, teTalI uttaramAM paNa
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/140 145 che. paraMtu ahIM te saMmilita karIne kahI nathI, ahIM samilita ja kahela che. * * * have tenI jIvA kahe che - te videhanI jIvAnA bahumadhyadeza bhAgamAM thatuM videhamadhyamAM, bIjA kSetra ane parvatomAM caramapadeza paMkitanI jIvA lIdhI che, ahIM madhyapradezanI paMkti lIdhI che. A jaMbUdvIpamadhya che, tethI laMbAIthI lAkha yojanA pramANa, madhyamathI parata jaMbUdvIpanA sarvatra dakSiNathI ke uttarathI lAkhathI jUna-nyUna mAnavathI che. have tenuM dhanupRSTha kahe che - videhanA baMne paDakhe Ane kahe che - uttara ke dakSiNa pArzamAM 1,58,113-16/19 thI kaMIka vizeSa paridhi che. bIje 16. kaLA kahe che, te "kaMIka vizeSAdhika'' padathI saMgrahita che. ahIM adhikArya sUcanA bIjuM karaNa kahe che - jaMbUdvIpanI paridhi-3,16,227, yojana, 3 kroza, 128 dhanuSa, 13. aMgula che. temAM yojanAzine aDadhI karatAM prAta-1,58,113 yojana che, zeSa lA ItyAdi - X - gaNita karatAM 16-kaLA, aDadhI kaLAnA dhanuSAdi gaNitathI cokta saMkhyA thAya. - have videhakSetranA bhedI kahe che - mahAvideha kSetra cAra prakAre che - pUrva videhAdi anyataranA mahAvidehapaNAcI vyapadeza karAyela che. tethI ja cAra-pUrva, pazcima videha ane deva-uttarakura kSetra vizeSamAM samavatAra vicAraNIyavathI che. athavA A caturvidhano paryAya che. temAM pUrvavideha je jaMbUDhIgata meruno pUrva videha che. e rIte pazcimathI te pazcima videha che. dakSiNamAM devakuru nAme videha, uttaramAM uttarakura videha che. [zaMkA pUrva-pazcima videhanA samAna kSetrAnubhAvapaNAthI mahAvideha kahela che. devakupha-uttarakura to akarmakabhUmi che, to kaI rIte mahAvidehapaNe vyapadeza karyo che ? [samAdhAna] prastuta kSetranuM bharatAdi apekSAthI mahAbhogapaNAthI che. mahAkAya manuSyanA yogatvathI ane mahAvidehanA devAdhiSThayatvathI mahAvideha vAcyatA samucita ja che. have tenA svarUpanuM varNana- 'mahAvideha' Adi pUrvavatuM. ahIM cAvat zabadathI AliMgapakara cAvata vividha paMcavarNI maNI ane tRNa vaDe upazobhita che. manuSyanuM svarUpa pUrvavatu. A baMne sUtro vaDe AnuM karmabhUmiva kahyuM, anyathA khetI Adi pravRtane tRNAdinuM kRtrima ane tyAM janmela manuSyone paMcagatinI prApti na thAya. have AnA nAmArthano prazna che te pUrvavatu jANavo. uttara A pramANe - gItamAM mahAvideha kSetra bharatAdi gopI laMbAI AdithI moTuM che. ahIM rAI - paridhi. laMbAIthI mahAraka che, kemake jIvAnuM pramANa lAkha yojana che. vistArathI vistIrNataraka ja che. kemake sAdhika 84,633 yojana pramANa che. saMsthAna-pazaMkarUpe vipulataka che, baMne pArzanI ISa tuca pramANapaNe che. haimavatAdi pathaMka saMsthita hovA chatAM pUrva jagatIkoNanA saMvRttavaNI pUrva-pazcimanuM vaiSamya che. paridhithI supamANataraka ja che. kemake dhanu:pRSThanI jaMbudvIpa paridhinA ardhamAnavaNI che. tethI ja mahA-atizaya, vizALa zarIrathI mahAvideha athavA mahA-atizaya vizALa phlevara jenuM che te. AvA prakAre tyAMnA nuSyo che, tethI kahe che - tyAM vijayomAM sarvadA 500 dhanuSa [26/10] 146 jaMbUdvIpapajJAti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 uMcA ane devakaH-uttakamAM traNa gAu uMcA che. tethI mahA videha manuSyanA yogathI A paNa mahAvideha kSetra che - x-x-x- athavA mahAvideha nAme deva ahIM Adhipatya ane pAlana kare che. tenAthI tenA yogathI mahAvideha che. bAkI pUrvavatuM. have uttarakurune kahevAne pahelA gaMdhamAdanavAkAra gi--i * sUra-141,14ra : [11] bhAvanA mahAvideha kSetramAM gaMdhamAdana vakSaskAra parvata kyAM kahela che ? gautama ! nIlavaMta varSadhara parvatanI dakSiNe, meru parvatanI uttarapazcime, gaMdhilAvatI vijayanI pUrve uttapharanI pazcime - ahIM mahAvideha kSetramAM gaMdhamAdana nAme vakSaskAra parvata che. te uttara-dakSiNa lAMbo, pUrva-pazcima pahoLo, 30,209 yojana, 6-kaLA lAMbo che. nIlavaMta vadhira parvatanI pAse 4ao yojana utd uttathI, oo gAu udhathI, paoo yojanA vistArathI che, tyArapachI mAtrAthI utsadha ane uddhadhanI paritRhidrathI vadhatAM-vadhatAM, virlabha ghaTADAthI ghaTatAM-ghaTatAM meru parvata pAse thaoo yojana utd uMco, pano gAu jamInamAM, aMgulanA asaMkhyAta bhAga vikuMbhathI kahela che. te gajakta saMsthAna saMsthita, sarvaranamaya, svaccha che. baMne pakSamAM be pAvaravedikA ane be vanakhaMDothI cotaraphathI parivarela che. gaMdhamAdana vakSaskAra parvatanI upara bahuma ramaNIya bhUmibhAgamAM cAlatu devo-devIo besa che gaMdhamAdana vAkAra parvatamAM keTalAM phUTo kahyA che ? gautama / sAta phUTo kahyA che, te A - siddhAyatana, gaMdhamAdana, gaMdhilAvatI, uttarakuru sphaTika, lohitAkSa ane AnaMda-kUTa. bhagavAna ! gaMdhamAdana vakSaskAra parvatamAM siddhAyatana phUTa nAme kUTa kayAM kahela che? gautamAM mera parvatanI uttarapazcimamAM, gaMdhamAdanakUTanI dakSiNapUrvamAM, ahIM gaMdhamAdana vakSaskAra patino siddhAyatana phUTa nAme kUTa kahela che. je rIte laghuhimavaMtamAM siddhAyatanI kuTanuM pramAma che, te ja badhuM ahIM kahevuM. e pramANe vidizAmAM traNe kuTo kahevA. cotho pikanI uttara pazcimamAM, pAMcamo dakSiNamAM, bAkInA uttara dakSiNamAM, sphaTika ane lohitAkSa kUTomAM bhogakaraNa ane bhogavatI devIo, bAkInAmAM sardeza nAmavALA devo nivAsa kare che. cha mAM uttama prAsAdo ane vidizAmAM rAjadhAnIo che. bhagavatA tenuM 'gaMdhamAdana vakSakAra parvata evuM nAma kema che? gautamAM gaMdhamAdana vakSaskAra parvatanI gaMdha jevI ke - koThapuTa AvatuM pIsAtA-phUTAdivikherAtA-paribhoga karAtA yAvatu udara, manojJa yAvatu gaMdha nIkaLe che, zuM tenA jevI e gaMdha che? nA, e artha samartha nathI. gaMdhamAdana parvata AnAthI ISTataraka cAvatu gaMdha kahela che. A kAraNathI he gautamAM tene gaMdhamAdana vakSaskara parvata kahe che. ahIM gaMdhamAdana nAme maharvika deva rahe che. athavA A nAma zAzvata che. [14] bhagavat ! mahAvideha kSetramAM uttarakuru nAme kuru kyAM kahela che?
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/141,142 143 148 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 gautama meru parvatanI uttare, nIlavaMta varSadhara parvatanI dakSiNe, gaMdhamAdana vakSaskAra parvatanI pUrve, mAlyavaMta vakSaskAra parvatanI pazcime, ahaM uttakuru nAme kuru kahela che. te pUrva-pazcima lAMbo, uttara-dakSiNa pahoLo, ardhacaMdrAkAre rahela, 11,842 yojana, kalA vistArathI che. tenI jIvA uttaramAM pUrva-pazcima lAMbI, baMne bAju vakSaskAra parvatane RSTa che. pUrvanI koTiNI pUrvanA vakSaskAra parvatane sRSTa, e pramANe pazcimI yAvatu pazcimI vakSaskAra parvatane dhRSTa che. te pa3,ooo yojanA lAMbI che. tenuM ghanu dakSiNamAM 60,418 yojana, 12-kaLA paridhi che. bhagavan! uttaraphA kSetranA kevA AkAra-bhAva-pratyAvatAra kahela che ? gautama bahusamaramaNIya bhUmibhAga kahela che. e pramANe pUrNa vaNita jevI suSamasuSamAnI vakatavyatA che, te ja yAvatuM pAgaMdhA, mRgagaMdhA, amamA, sahA, tetalI, zanaizcarI kahevuM. * vivecana-141,142 : mahAvideha kSetramAM gaMdhamAdana nAme vakSaskAra-madhyamAM be kSetrane gopavIne rahela hovAthI vakSaskAra, tarjAtiya A vakSakAra parvata kyAM kahela che ? gautamAM nIlavaMta nAmaka varSaghara parvatanA dakSiNa bhAge, meranI uttara pazcimamAM, tenA aMtarAlavartI dizAbhAgathI vAyavya khUNAmAM, gaMdhilAvatI - zItodA uttarakulavartI AThamI vijayanA pUrve, uttara-nUranA - sarvotkRSTa bhoga bhUmikSetranA pazcime, ahIM mahAvideha phogamAM gaMdhamAdana nAme pakSakAra kahela che. te parvata uttaradakSiNa lAMbo, pUrva-pazcima dizAmAM pahoLo, 30,209-19 yojana lAMbo che. ahIM jo ke varSadharAdisaMbaMdha mUla pakSakAra parvatanA sAdhika-11,842 yojana pramANa kurukSetramAMATalI laMbAI na hoya, paNa AnA vakabhAva pariNatavaNI vadha phoma avagAhitapaNAthI saMbhave che. nIlavaMta varSadhara pati pAse 4oo yojana uMcA.. 400 gAu bhUmimAM, 500 yojana pahoLo che. pachI mAtrAnA kramathI uMcAI ane uMDAInI vRddhithI vadhatAM-vadhatAM ane vikaMbhanI parihAnithI ghaTatAM-ghaTatAM merunI samIpe 5oo yojana uMcAI, 5oo gAu uMDA, aMgulano asaMkhyAtabhAga vikaMbha che. gajadaMta prAraMbhe nIyA, aMte uMcArUpe saMsthita che. te saMpUrNa ratanamaya che. jaMbUdvIpa samAsamAM suvarNamaya kahyA che. have AnuM bhUmi saubhAgya kahe che - gaMdhamAdana vakSaskAra upara bahumaramaNIya bhUmibhAga kahela che. * x* have kUTa kathana-spaSTa che, vizeSa e ke sphaTikaranamayavathI sphaTikakUTa, lohitarakta varNavaNI lohitAkSa kUTa, AnaMda nAmaka devano kUTa te AnaMdakUTa, - X - X - jema vaitADhyAdimAM siddhAyatanakUTa samudra najIka pUrvathI che, pachI kramathI bAkInA rahela che, tema ahIM meru najIka siddhAyatana kUTa merathI vAyavya dizAmAM gaMdhamAdana kUTanI anidizAmAM che jema laghu himavaMtamAM siddhAyatana kUTatuM pramANa che, te ja A badhAM siddhAyatana Adi kUTonuM kahevuM. varNana paNa tenI jema ja che. bAkInA kUTonI vyavasthA ahIM bhinna prakAre manamAM karIne kahe che - siddhAyatana anusAra vAyavya khUNAmAM traNa kUTo siddhAyatana Adi kahevA. * * * arthAtu meranA vAyavyamAM siddhAyatana phUTa che. tethI vAyavyamAM gaMdhamAdana kUTa, tethI gaMdhilAvatI kUTa agni khUmAmAM che. ahIM traNa vAyavya dizAmAM samudita kahyA che. cotho uttarakura phUTa bIjA gaMdhilAvatI kUTanI uttarapazcimamAM, pAMcamo Tika kUTanI dakSiNamAM che. * x - [ahIM eka praznottara che teno artha A che -] coyAnI uttaramAM, chaThThAnI dakSiNamAM, chaTho pAMcamAMnI uttare, sAtamo chaTTAnI uttare arthAtu paraspara uttara-dakSiNamAM che. ahIM 5oo-yojana vistAravALA kUTo je kramathI ghaTatAM paNa prastuta giriznotramAM samAya che. temAM sahasAMka kUtarIti jANavI. have AnA adhiSThAtAnuM svarUpa nirUpe che - pAMcamA ane chaThThA-sphaTikakUTa tathA lohitAkSakUTamAM bhogaMkarA ane bhogavatI be dikakumArI che. bAkInA kUTomAM sadeza nAmanA devo vase che. chamAM sva-sva adhipatine vasavA yogya prAsAdAvalaMsako che. temanI rAjadhAnIo asaMkhyAta yojana pachI jaMbUdvIpamAM vidizAmAM che. - have nAmArtha pUche che - prazna sugama che. uttara-gaMdhamAdana parvatanI je gaMdha, te koThapura, tagarapuTAdinA sUrNa karAtA, vIkheratA ItyAdithI ke eka bhAMDathI bIjA bhAMDamAM saMtarAtA, manojJa gaMdha nIkaLe che. Ama kahetA ziSya pUche che - zuM AvI gaMdha gaMdhamAdananI hoya ? bhagavaMte kahyuM - A artha yogya nathI." gaMdhamAdananI gaMdha ukta gaMdho karatAM ghaNI ISTatara, kAMtatarAdi che. te kAryathI gautama ema kahela che ke - gaMdha vaDe svayaM madavALA tyAMnA deva-devInA manane kare che, mATe gaMdhamAdana kahevAya che. * x - - bAkI pUrvavatuM. have uttarakuranuM nirUpaNa kare che - mahAvideha kSetramAM uttarakura nAme kuru kyAM kahela che ? meranI uttare, nIlavaMta varSadhara parvatanI dakSiNe ItyAdi sUtrArtha mujaba jANavuM. teno vistAra 11,842-2 yojana kahe che. tenI upapati - mahAvidehano viThaMbha-33,684-19 yojana, temAMthI meruno vikaMbha bAda karI, prApta saMkhyAne aDadhI karatAM ukta aMka sazi prApta thAya che. [zaMkA] vapatra, varSadhara parvatanI krama vyavasthA prajJApakanI apekSAthI hoya che. jemake - prApakane najIka bharata che, tethI himavaMta ItyAdi che, to videhanA kathana pachI krama prApta devakarane choDIne kema uttarakuranuM nirUpaNa karyuM ? (samAdhAna] videha catamukha prAyaH hovAthI, badhuM pradakSiNAthI vyavasthApyamAna siddhAMtamAM saMbhaLAya che. tethI pahelA uttarakuru kathana che, bharatanI nIkaTa vidhuprabha ane saumanasane choDIne gaMdhamAdana ane mAlyavaMta vakSaskAranI prarUpaNA, bharatanI nIkaTanA vijayane choDIne kaccha, mahAkacchAdi vijayanuM kathana che. have tenI jIvAne kahe che - te uttarakuranI jIvA uttaramAM nIlavaMta varSadhara najIka kuTanI carama pradeza zreNi pUrva-pazcima lAMbI, baMne bAju pUrva-pazcime vakSaskAra parvatane dhRSTa ce. tenuM vivaraNa kare che - pUrva koTiNI pUrvanA mAlyavaMta vakSakArane RSTa ItyAdi - x * 53,ooo yojana lAMbI, te kaI rIte? merunI pUrve bhadrazAlavananI laMbAI 22,000 yojana, e
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/141,142 149 15o jaMbUdvIpaprApti upAMgasUtra-saTIka anuvAda rIte pazcimamAM paNa che. kula 44,000 temAM 10,ooo yojana meranA umeratA 54,000 thaze. ekaika vAkAranuM parvata najIka pRthuva 500 ojana, tethI be vAkAnuM 1000 yojana, te bAda karatAM ukta 53,ooo Avaze. have tenuM dhanupRSTha kahe che - 60,418-1219 yojana paridhi che - ekaika vakSaskAra parvatanI laMbAI 30,209-19 che. tethI be vakSaskAramAM ukta pramANa Ave. have tenI svarUpa prarUpaNA-gautama ! teno bahusamaramaNIya bhUmibhAga kahela che. bharatanA prakaraNamAM vaNita je suSama suSamAnI-pahelA ArAnI vatavyatA, te ja saMpUrNa kahevI. * x * have uttarakuravartI camakaparvatonI prarUpaNA - * sUtra-143 thI 145 : [14] bhagavana ! uttarakurumAM camaka nAme baMne parvato kyAM kahela che ? gautama nIlavaMta varSadhara parvatanA dakSiNI caramatathI - 834-'Ika yojanA aMtare sItA mahAnadInA baMne kule ahIM yamaka nAme be parvato kahelA che. te 1ooo yojana ud uMcA, 5o yojana bhUmimAM, laMbAI-pahoLAIthI mUlamAM 1ooo yojana, madhyamAM 35o yojana ane upara paoo-yojana che. tenI paridhi-mULamAMsAdhika 316ra yojana, madhyamAM-sAdhika 37ra yojana, upara sAdhika 1581 yojana che. mULamAM vistIma, madhye saMkSipta upara pAtaLA, yamaka saMsthAna saMsthita, sarve kanakamaya, svaccha, Rksa tathA pratyeka-pratyeka pAvara vedikAthI parivRtta ane vanakhaMDathI parivRtta che. te pAvara vedikA be gAu udgha uccatvathI, 500 dhanuSTra vistArathI che. vedikA ane vanakhaMDanuM varNana kahevuM. te yamaka parvatonI upara bahusamaramaNIya bhUmibhAga kahela che, yAvatuM te bahusamaramaNIya bhUmibhAganA bahumadhyadezabhAgamAM ahIM be prAsAdAvartasako kahela che. te prAsAdAvAMsako 6 yojana ud uMcA, 31 yojana laMbAI-pahoLAIthI che, prAsAda vana saparivAra sIMhAsana sudhI kahevuM. cAvatuM ahIM yamakadevanA 16,ooo AtmarakSaka devonA 16,ooo bhadrAsana kahelA che. bhagavana ! yamaka parvata evuM nAma kema che? gautama! yamaka parvatamAM tete dezamAM tyAM-tyAM ghaNAM kSudrA-kSadrikAmAM, vAvomAM yAvata bilapatiomAM ghaNAM utpalo yAvatu yamaka varNanI bhAvAA che, camaka nAme be mahahika devo che. teo tyAM 4ooo sAmAnikonuM cAvatuM bhogavatA vicare che. kAraNe che gautama! tene yamaka parvato kahe che. athavA A zAzvana nAma yAva4 camakAvata che. bhagavAna ! camaka devonI yamikA rAjadhAnI kyAM kahI che? gautama ! jaMbUDhIpadvIpamAM meru parvatanI uttare, bIjA jaMbUdvIpamAM 12,ooo yojana jaIne ahIM yamakadevonI samikA rAjadhAnI che. te 12,000 yojana lAMbI-pahoLI, 37,948 yojanathI kaMIka vizeSa prasidhithI che. pratyeka rAjadhAnI pAkArazI parivRtta che. te prakAro 3elf yojanA utd uMcA, mULamAM 1 yojanA vistRta, madhyamAM | yojana, upara 3ojana AIkoza vistRta che. mUlamAM vistRta, madhye saMkSipta, upara pAtaLA, bahArathI vRd, aMdarathI catustra, sarvaranamaya ane svaccha che. te prakAro vividhamaNinA paMcavaNa kapizikioLI upazobhita che. te A rIte - kRSNa yAvata zukla. te kapizIrSako adhakoza lAMbA, dezona AIkoza ud uMcA, 500 dhanuNa jaDA, sarva maNimaya, svaccha che. yamikA rAjadhAnInI pratyeka bAhAmAM 125-15 hAro kahela che. te dvAro 2. yojana ud ucA, 3 yojana pahoLA ane 3 yojanA pravezamAM che. zeta suvarNa supikA e pramANe rAja-pranIya vimAna vaktavyatAnuM dvAra vana cAvatuM ATha-ATha maMgalo che. yamikA rAjadhAnInI cAre dizAmAM paoo-oo yojananA aMtare cAra vanakhaMDo kahelA che. te A pramANe - azokavana saptaparNa vana, caMpakavana, Amavana te vanakhaMDo sAtireka 12,000 yojana lAMbA, 500 yojana pahom che. te pratyeka prAkAraNI pavRita che, vanakhaMDa, bhUmi, prAsAdAvartasako pUvava4 kahevA. - yamikA rAjadhAnImAM bahusamaramaNIya bhUmibhAga kahela che, varNana pUvavi4. te bahu samaramaNIya bhUmibhAganA bahumadhya deza bhAgamAM ahIM be uparikAlayana kahela che. te 12oo yojana lAMbA-pahoLA, 395 yojananI paridhivALA, adhakoza jaDAIthI, sarve naMbUnadamaya, svaccha che. te pratyeka pAvaravedikAthI parivRtta, te pratyeka vanakhaMDanuM varNana pUrvavat che. gisopAna pratirUpaka, cAre dizAmAM toraNa ane bhUmibhAga kahevo. tenA bahamadhyadeza bhAgamAM ahIM eka prAsAdAvatuMsaka kahela che. te 6. yojana udhava uMcA che, 3 yojana lAMbA-pahoLA che, ulloka-bhUmibhAgasaparivAra sIMhAsananuM varNana karavuM. pAsAda paMkitaomAM pahelI paMkti 3 yojana uduMcI, sAtika 15 yojana lAMbI-pahoLI che. bIjI prAsAda paMkita te prAsAda avataMsakomAM sAtireka 15ll yojanA uda4 uMcI, sAtireka all yojana lAMbI-pahoLI che. te pAsAdAvAMsakomAM trIjI pAsAdapaMkti sAtireka II yojana uM uMcI, sAtireka all yojana lAMbI-pahoLI che. temAM saparivAra siMhAsana sudhInuM varNana pUrvavat che. te mUla prAsAdAvartAsakanA IzAna koNamAM ahIM camakanA devonI sudhamasibhA kahelI che. te 1 yojana lAMbI, 6I yojana pahoLI, navayojana ud uMcI, anekazata staMbha upara rahela che sabhAnuM varNana karavuM. te sudhamasabhAnI traNa dizAmAM dvAro kahelA che. te dvAro be yojana uM uMcA, coka yojana pahoLA, teTalAM ja pravezamAM che. varNamAlA sudhInuM varNana pUrvavatuM. te dvAromAM pratyekanI AgaLa traNa mukhamaMDaLe kahelA che. te mukhamaMDaLe 1 yojana lAMbA, 6. yojana pahoLA, sAtireka be yojana uM uMcA che, yAva4 dro, bhUmibhAga sudhI pUrata che prekSAgRha maMDapanuM pramANa mukhamaMDapavahu che, bhUmikA-maNipIThikA pUrvavata. te maNipIThikA eka yojana lAMbI-pahoLI, adhayojana jADI, sarva maNImayI che. sIMhAsana paryata varNana karavuM.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/143 thI 145 151 15ra jaMbUdvIpajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda pekSAgRhamaMDapanI AgaLa je masipIThikA che, te maNipIThikA be yojanA lAMbI-pahoLI, eka yojanA ghaDI, sarve maNimayI che. tenI upara pratyekamAM traNa rUpo che. te po be yojana ud ucA, be yojana lAMbA-pahoLA, zaMkhatala cAvatu ATha-ATha maMgalo pUrvavata. te rUponI cAre dizAmAM cAra maNipIThikA kahelI che. te maNipIThikA eka yojana lAMbI-pahoLI, adhayojana ghaDI che. jinapratimAnI vaktavyatA kahevI. racaityavRkSonI maNipIThikA be yojana lAMbI-pahoLI, yojana jADI, caityavRkSonuM varNana karavuM. - te caityavRkSonI AgaLa traNa maNipIThikAo kahI che. te maNipIThikAo eka yojana lAMbI-pahoLI, Ayiojana paDI che. tenI upara pratyekamAM mahendradhvaja kahela che. te Bll yojana utd uMco, Adhakoza jamInamAM, adhakoza ADo, vajamaya, vRtta che. vedikA, vanakhaMDa, jhisopAna ane toraNonuM varNana kahevuM. - te sudhamAM sabhAomAM 6ooo manogulikAo kahela che. te A rIte - pUrvamAM rahaoo, pazcimamAM raheoo, dakSiNamAM 1oo, uttaramAM 1ooo rAvatu mALAo rahelI che. e pramANe gomAnasikA kahevI. vizeSa e ke - dhUpaghaTikAo kahevI. te sudhamasabhAmAM bahurAma ramaNIya bhUmibhAga kahela che. maNipIThikA be yajana lAMbI-pahoLI, eka yojanA ghaDI che. te maNipIThikAnI upara mANavaka caityadbha che, te mahendradhvaja pramANa che. tenI upara ane nIce cha koza vajIne jinadADhA kahelI che. mANavakanI pUrve saparivAra mahAni, pazcimamAM zayanIya, zayanIyanI uttara-pUrva dizAbhAgamAM laghumahendradhvaja, maNipIThikA rahita mahendradhvaja mAma che. tenI pazcime cophAla nAme praharaNa koza che. tyAM ghaNAM paridharana Adi cAvata rahelA che. sudhamasibhAnI upara ATha-ATha maMgalo che. tenI uttarapUrvamAM siddhAyatana che, jinagRhasaMbaMdhI varNana pUrvavata che. vizeSa e ke - AnA bahumadhyadeza bhAgamAM pratyekamAM maNipIThikA che. te be yojana lAMbI-pahoLI, eka yojanA jADI che. tenI upara pratyekamAM devachaMdaka kahelA che, te be yojana lAMbA-pahoLA, sAtireka be yojana utd UMcA, sarva ranamaya che, jinapatimAM varNana dhUpakaDachAM sudhI kahevuM. e pramANe bAkInI sabhAo yAvatu upAta sabhAmAM zayanIya ane gRha sudhI varNana pUrvavata. abhiSeka sabhAmAM ghaNAM abhiSeka pAtra che. AlaMkArika sabhAmAM ghaNAM AtaMkalki pAtra che. vyavasAya sabhAmAM pustakaratna che. naMdA puSkariNI, balipITha be yojana lAMbA-pahoLA tathA eka yojanA ghaDI che. [14] upapAta, saMkalpa, abhiSake, vibhUSaNa, vyavasAya, AcanikA, sudhamasibhAmAM gamana, parivAraNA Rhita. [145 nIlavaMta parvatathI yamaka parvatonuM jeTaluM aMtara che, teTaluM ja camaka-drahonuM anya drahothI aMtara che. * vivecana-143 thI 145 - bhadaMta! uttarakumAM camaka nAme be parvata kyAM kahelA che ? gautama! nIlavaMta varSadhara parvatanA dakSiNI caramAMtathI AraMbhIne jANavuM. ahIM, arthAtu dakSiNAbhimukhI. 834 yojana ane yojananA *I aMtarAlathI, sItA mahAnadInA baMne kUlomAM atu eka pUrva kUlamAM ane eka pazcima kUlamAM. ahIM camaka nAme be parvata kahela che. te. 1000 yojana urita uMcA, 5 yojana uMDA che, kemake uMcAIno cotho bhAga bhUmimAM avagAhe che. mULamAM hajAra yojana lAMbo-pahoLo kemake vRtAkAra che madhyamAM-bhUtalathI pa00 yojana jaIne 35o yojana lAMbo-pahoLo, upahajAra yojana gayA pachI pano yojana lAMbo-pahoLo. mULamAM 16ra yojanathI kaMIka adhika ItyAdi svayaM jANavuM. mULamAM vistIrNa, madhyamAM saMkSipta, upara pAtaLA, baMne camaka, tenA saMsthAne saMsthita athati paraspara sadeza saMsthAna che. athavA camakA nAme pakSI vizeSa, tenA saMsthAne saMsthita thatu paraspara sadeza saMsthAna che. athavA camakA nAme pakSI vizeSa, tenA saMsthAne saMsthita. tenuM saMsthAna mULathI AraMbhIne saMkSipta-saMkSipta pramANacvathI gopuchavatu jANavuM. te saMpUrNapaNe kanakamaya che, bAkI spaSTa che. AThaso Adi aMkanI utpatti A pramANe - nIlavaMta varSadharanA baMne yamakanA pahelA camakanA paheluM drahanuM bIjuM, pahelA ane bIjA drahanuM bIjuM, bIjA ane trIjA drahanuM cothuM, trIjA ane cothA drahanuM pAMcamuM, cothA ane pAMcamAM drahanuM chachuM, pAMcamAM dranA vakSaskAra giri paryatanuM sAtamuM, A sAte aMtara samapramANa che. tethI kuranA vikaMmatI 1184ra yojana ane 2-kalA rU5 hajAra yojana baMne yamakanI laMbAI, teTaluM ja pramANa laMbAInuM pAMce drahonuM che. te badAM malIne 6ooo yojana zodhita thatAM 584ra yojana ane 2-kaLA tene sAta bhAga karatAM 834-* - * - thAya. anaMtarokta vedikA ane vanakhaMDa pramANAdi - te spaSTa che. * x * te baMne camaka parvata upara bahusamaramaNIya bhUmibhAga kahela che. ahIM pUrvokta sarva bhUbhAgavarNaka levo. kyAM sudhI ? tenA bahusamaramaNIya bhUbhAganA bahu madhyadezabhAgamAM be prAsAdAvAMsako kahevA. have tenuM uccatva kahe che - saMpUrNa vijayadeva prAsAda, siMhAsanAdi baMne sUtro kahevA. vizeSa A * yamakadevano AlAvo kahevo. have AnA nAmArthe prazna kare che - prastatra spaSTa che. uttaramAM baMne camakArvatamAM te-te dezamAM, te-te pradezamAM kSudra zudrikAmAM yAvat bila paMktimAM ghaNAM utpalo, kumuda Adi kahevA tathA yamakaprabhA levI. temAM camaka parvata, tenI prabhA, tathA yamaka vaNa sadeza varNa. athavA camaka nAmaka be maddhika devo yAvatu vase che, tethI yamaka nAma che. bAkI pUrvavatuM. have AnI rAjadhAnIno prazna - bhadaMta camakadevanI yamikA nAme rAjadhAnI kayAM che ? gautama ! jaMbUdvIpa dvIpamAM meru parvatanI uttare bIjA jaMbUdvIpamAM 12,000 yojana jaIne A rAjaghAnI che. te 12,000 yojana lAMbI-pahoLI, 39,948 yojanathI kaMIka vizeSa paridhithI che. ahIM banne prakArathI parivarela che.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/143 thI 145 153 te prAkAro kevA che ? te baMne prakAro uall yojana udarva-uccavathI, mULamAM 1NA yojana che, temAM 1rI yojana vistAra, madhyamAM 6I yojana che kemake mULa vistArathI madhyano vistAra pramANathI aDadho hoya. upara 3 yojana AI koza vistArathI che, kemake madhyanA vistArathI aDadhAM pramANamAM che. mULamAM vistIrNa Adi pUrvavatu. khUNAne lakSyamAM na letAM bahArathI te vRta che, khUNAne lakSyamAM letA, te aMdarathI cokhaNa che, bAkI pUrvavat jANavuM. have AnA kapizirSakanuM varNana kahe che - te baMne prAkAro vividha maNinA pArAga-sphaTika-marakata-aMjanAdi pAMca prakAre varSo jemAM che te. te kapizIrSakaprAkArAgra vaDe zobhita che. kRSNa sAvat zukla varNa yukta che. have A kapizIrSakonuM uccatvAdi mAna kahe che - sUtra svayaM siddha che. have AnA keTalA dvArA kahelA che - baMne yamikA rAjadhAnInA ekaika bAhAmAM pArzamAM savAso-savAso dvArA kahelA che. te dvArA 6zA yojana udad uMcA che. 31ii yojana pahoLA che. teTalAM ja pravezamAM che. zveta zreSTha kanaka rUpikAo che. lAghava mATe atidezathI kahe che - rAjapaSmIya sUtramAM je sUyabhi nAme vimAna che, tenI vaktavyatAmAM je dvAra varNana che, te ahIM paNa levuM, jyAM sudhI ? ATha-ATha maMgalo sudhI. vijayadvAra prakaraNamAM sUtrathIarthathI lakhela hovAthI ahIM atidiSTa sUtra lakhatAM nathI. atidiSTavanuM baMne sthAna sAmya hovAthI lakhatA nathI. dhe AnA bahirbhAgamAM vanakhaMDa vaktavyatA - yamikA rAjadhAnInI cAre dizAmAM - x * ati pUrvAdimAM pAMcaso-pAMcaso yojanAno apAMtarAla karIne cAra vanakhaMDo kahelAM che. te A rIte - azokavana, sapta parNa vana, caMpakavana ane Amavana. have tenA AyAmAdi kahe che - te vanakhaMDo sAtireka 12,ooo yojanA lAMbA, 500 yojana vikhaMbhathI, pratyeka-pratyeka prAkAro vaDe parikSita che. kRSNA e padathI upalakSita jaMbudvIpa pAvara vedikAnA prakaraNamAM likhita pUrNa vanakhaMDa varNana, bhUmi ne prAsAdAvataMsaka pUrvavat kahevA. bhUmi A pramANe - te vanakhaMDamAM bahusamaramaNIya bhUmibhAga kahela che. jema koI AliMgapukara yAvat vividha paMcavarNI tRNo ane maNI vaDe upazobhita che. prAsAda suNa - te vanakhaMDonA baha madhya-deza bhAgamAM pratyeka prAsAdAvatuMsaka kahela che, te zA yojana uMcu, 31ii yojana pahoLuM, ati uMcu jANe hasatuM hoya tevuM che. te bahasamaramaNIya bhUmibhAgamAM ulloka, saparivAra sIMhAsana pUrvavatuM. tyAM cAra devo mahartika cAvatu patyopama sthitika rahe che, te A pramANe- azoka, saptavarNa, caMpaka ane Ama. azokavana prAsAdamAM azoka nAme deva che, e rIte traNemAM paNa te-te nAme devo vase che. ( dhe A baMnenA aMtabhaganuM varNana kahe che - camikA rAjadhAnInA tarpaNa bhAgamAM bahusama ramaNIya bhUmibhAga kahela che. varNana sUganA padomAM kahela che. te grahaNa karavuM. ahIM sUtramAM upakArikA layana na dekhAtuM hovA chatAM rAjapamnIya sUtramAM sUyabhivimAnanA varNanamAM, jIvAbhigamamAM vijayA sajadhAnInA varNanamAM dekhAya 154 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 che. * x * x * teine be vRtti mujaba noMdhIe chIe-]. te bahusamaramaNIya bhUmibhAganA bahumadhya deza bhAgamAM A aMtaramAM be upakAskiAlayana kahela che. prAsAdAvasaMtakane upastaMbha kare te upakArikA - rAjadhAnInA prabhu prAsAdAvartanakAdinI pIThikA. bIje A upakArya-upakArikA ema prasiddha che. * x * te layana-gRha samAna, te pratyeka rAjadhAnImAM hovAthI be kahI che. te 1200 yojanA lAMbA-pahoLA ane 3795 yojanA paridhi. hajAra dhanupamANa jADAIthI, saMpUrNa jAMbUnadamaya, svaccha che. pratyeka pati upakArikAlayana pAvara vedikAthI parivRtta che, pratyekamAM be vanakhaMDo paNa kahevA. te jagatInI paDAvavedikAmAM rahela vanakhaMDa anusAra che. gisopAna pratirUpaka * Aroha avaroha mArga, te pUviida cAre dizAmAM jANavA, toraNo cAre dizAmAM ane bhUmibhAga upakArikA layana madhye rahela kahevo. te sUtro jIvAbhigama nAme upAMgamAM kamathI A pramANe che - te vanakhaMDa dezona be yojana cakavAla viThaMbhathI upakArikAlayana sama paridhithI che. te upakArikAlayananI cAre dizAmAM cAra misopAna pratirUpaka kahelA che, varNana pUrvavatuM. te misopAnakanI AgaLa pratyekamAM toraNo kahelA che. varNana pUrvavatuM. te upakArikAlayananI upara bahusamaramaNIya bhUmibhAga yAvatu maNI vaDe upazobhita che, tema kahevuM. vyAkhyA sugama che. have camakadevanA mUla prAsAdanuM svarUpa kahe che - te upakArikA layananI bahu madhyadezabhAgamAM ahIM eka prAsAdAvatuMsaka kahela che. te 6zA yojana uMco, 31 yojana lAMbo-pahoLo che. varNana vijaya prAsAdanI mAphaka kahevuM. ullaka-uparano bhAga, bhUmibhAga-aghobhAga, siMhAsana saparivAra-sAmAnikAdi parivAra bhadrAsana vyavasthA sahita che. - X - - have AnA parivAra prAsAdanI prarUpaNA kahe che - mUla prAsAdAvatuMsakAnusAra parivAra prAsAda paMktio jIvAbhigamathI jANavI. ahIM paMktio, mUlapAsAdathI cAre dizAmAM padonI samAna parikSeparUpa jANavI. paNa sUcizreNirUpa na jANavI. temAM prathama prAsAda paMkti pATha-te prAsAdAvasaka bIjA cAra prAsAdAvatuMsaka, je maLa prAsAdathI adhauccatta pramANa mAtrathI che, tenA vaDe cotaraphathI saMparivRtta che. ahIM uccava zabdathI utsadha levo, pramANa zabdathI laMbAI-pahoLAI levI. tethI mUla prAsAdanI apekSAthI ardha uMcAI, laMbAI, pahoLAI che. AnA uccatvAdi sAkSAt sUtrakAre kahela che - 31mI yojana uccasvayI che. 6zA yojananuM ardha karatAM A ja saMkhyA Ave. sAtireka-ardha kroza adhika, 15 yojana viThaMbha ane AyAmathI che. have bIjI prAsAda paMkti, te pATha A rIte che - te prAsAda-vAMsako tenAthI ardha uccatva pramANa mAtrathI bIjA cAra prAsAdAvAMsako vaDe cotaphathI saMparivarela che. te pahelI paMktigata cAra prAsAdo, pratyeka bIjA cAra prAsAdAvAMsako ke je maLa prAsAdathI cothA bhAganA pramANavALA ane prathama paMktinA prAsAdothI ardha pramANathI che, tenAthI parivarela che. A sarva saMkhyAthI 16-prAsAdo thAya. AnuM uccatvAdi
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/143 thI 145 sAkSAt sUtrakAre kahela che te prAsAda sAtireka - ardhakroza adhika, 157 // yojana uMcA sAtireka - kroza caturthAMza adhika, ardha aSTa yojana AyAma-vikhaMbha. have trIjI paMkti - tenuM sUtra A pramANe che - te prAsAdAvataMsako tenAthI ardha uccatva-pramANa mAtrathI cAra prAsAdAvataMsako cotaraphathI parikSipta che. te bIjI paridhimAM rahela 16-prAsAdo, pratyeka bIjA cAra, tenAthI ardha uccatva-vikhaMbhaAyAma vaDe, mUla prAsAdanI apekSAthI AThamo bhAga uccatvAdithI cotaraphathI vIMTAyela che. tethI trIjI paMktigata 64 prAsAdo che. AnuM uccatvAdi sUtrakAra kahe che - te 64 prAsAdo sAtireka 8 // yojana uMcA che, sAtirekatva pUrvavat. aDhI sAtireka 8 koza vibhraMbha-lAMbI, AnuM badhuM varNana ane siMhAsana-saparivAra pUrvavat. ahIM paMkti prAsAdomAM siMhAsana pratyekamAM eka-eka che. mUlaprAsAdamAM mUla siMhAsana, siMhAsana parivArayukta Adi kSetrasamAsavRttimAM zrI malayagiri anusAra che tathA pahelI tRtIya paMktimAM mUlaprAsAdamAM parivAramAM bhadrAsano, bIjI paMktimAM parivAramAM padmAsano che ema jIvAbhigamamAM che. visaMvAdanuM samAdhAna bahuzruto jANe. jo ke jIvAbhigamamAM vijayadeva prakaraNamAM tathA bhagavatIjI vRttimAM amara prakaraNamAM prAsAdapaMkti catuSka che, to paNa ahIM yamakAmAM traNa paMkti jANavI. traNa paMktino prAsAda saMgraha 4 / 16 / 64 che. mUlaprAsAda sahita sarva saMkhyAthI 85 prAsAdo che. have sudharmAsabhAnuM nirUpaNa - te be mUla prAsAdAvAMsakanA IzAna khUNAmAM ahIM yamakadevane yogya sudharmAMsabhA kahela che. sudharmAno zabdArtha--zobhana devonA mANavaka staMbhavartI jinasakriya AzAtanA bhayathI devAMganAnA bhoganA virati aneka zata staMbha pariNAmarUpa jyAM che te vastutaH zobhanadharma - rAjadharma. nigraha-anugraha svarUpa jemAM che te. te 12 yojana lAMbI, 6 / yojana pahoLI, navayojana uMcI che. - 4 - sabhAvarNana jIvAbhigamamAM kahela che te A pramANe saMniviSTa, uMcI, vajravedikA toraNa, suMdara racita zAlabhaMjikA, suzliSTa-viziSTa saMsthita prazasta dhairya vimala staMbha, vividha maNimaya suvarNa ratna khacita ujvala bahusama suvibhakta bhUmibhAgamAM IhAmRga, RSabha, turaMga, nara, magara, pakSI, sarpa, kiMnara, ruru, sarabha, camara, kuMjara, vanalatA, pAlatAthI citrita evI staMbha paranI vajramaya vedikAthI abhirAma che - 155 -- - - vidhAdharanA samalayugala yaMtra yukta hoya tevA, arcIsahasathI dIpta, hajAro rUpayukta, dIpatI, dedIpyamAna, cakSumAM vazI jAya tevI, sukha sparzayukta, azrIka rUpavALI, kiMcana-maNi-ratnamaya stupikAo, vividha paMcavarNI ghaMTA-patAkAthI parimaMDita agra zikhara yukta, dhavala, marIci kvacane choDatI, lIMpaNa-guMpaNa yukta, gozIrSasarasa-surabhi-rakta caMdana-dardathI dIdhela paMcAMgulitala, caMdana kaLazothI yukta, caMdanaghaTathI racela toraNa-pratidvAra deza-bhAga, lAMbI laTakatI mALAothI yukta, paMcavarNI sarasa surabhine choDatAM puSpanA puMjopacAra yukta, kAlo agaru-pravara kuMThuru-turunI baLatA dhUpathI maghamaghavAthI abhirAma, sugaMdha zreSTha gaMdhikAthI gaMdhavartIbhUta, apsarAgaNa saMghayukta, jaMbudvIpaprajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 156 divya vAdhanA zabdayukta, sarva ratnamaya, svaccha cAvat pratirUpa che. ahIM ukta sUtra vyAkhyA siddhAyatanA toraNAdi varNanamAM sulabha che. vizeSa A - apsarogaNa eTale apsarAnA parivAzeno je saMgha-samudAya, tenA vaDe ramaNIyapaNe AkIrNa, truTita-vAdha, tenA zabdo vaDe samyak-zrotra manohApiNe, naditA-zabdavALI. have tenA keTalAM dvAro che ? te baMne sudharmAMsabhAnI traNe dizAmAM traNa dvAro kahelA che, pazcimamAM dvArano abhAva che. te dvAro pratyeka be yojana uMcA, eka yojana vidhyuMbhathI, eka yojana pravezamAM che, zveta Adi padathI sUcita paripUrNa dvAravarNana kahevuM. have mukhamaMDapAdi SaTkanuM nirUpaNa - te dvAronI AgaLa pratyekamAM traNa mukhamaMDapo kahelA che. arthAt sabhAdvAragravartI maMDapo che. te maMDapo 12 // yojana lAMbA, 6 yojana pahoLA, sAtireka be yojana uMcA che. AnuM aneka staMbha saMniviSTa Adi varNana sudharmA sabhAvat saMpUrNa jANavuM. te varNana dvAro ane bhUmibhAga sudhI kahevuM. ahIM jo ke dvArAMta sudhI ja sabhA varNana che, tenA atidezathI mukhamaMDapa sUtramAM paNa teTalI mAtrAmAM ja Ave che, to paNa jIvAbhigamAdi mukhamaMDapa varNana, bhUmibhAgavaNaka hovAthI ahIM atideza che. have prekSAmaMDapane lAghavArthe kahe che prekSAgRhamaMDapa arthAt raMgamaMDapa, te mukhamaMDapokta pramANa ja che. te badhuM dvArAdi bhUmibhAga sudhI kahevuM. AmAM maNipIThikA kahevI. A arthanuM sUcaka evuM A sUtra che - - te mukhamaMDapanI AgaLa pratyekamAM prekSAgRha maMDapa kahela che te prekSAgRhamaMDapa 12 yojana lAMbA yAvat be yojana urdhva-uccatvathI yAvat maNino sparza. tenA bahumadhyadeza bhAgamAM pratyekamAM vajra maya akSATaka kahela che. te bahumadhyadezabhAgamAM pratyekamAM maNipIThikAo kahela che. vyAkhyA pUrvavat vizeSa A - akSATaka eTale cokhUNAkAra maNipIThikAno AdhAra vizeSa. AnA pramANAdi arthane kahe che - te maNipIThikA yojana lAMbI-pahoLI, ardhayojana jADI, sarva maNimayI, sIMhAsanAdi kahevA. ahIM siMhAsana saparivAra kahevuM. bAkI spaSTa che. have stUpa kahe che - te prekSAgRha maMDaponI AgaLa maNipIThikA che. ahIM traNe prekSAgRhamaMDapa dvAra dizAmAM ekaikanA sadbhAvathI traNe levA. have AnuM pramANa kahe che - te spaSTa che. - 4 - bIjA upAMgomAM stUpa maNipIThikAnA bamaNAM pramANathI jotAM A samyak pATha lAge che kemake AdarzomAM lipipramAda suprasiddha ja che. have stupa varNana kahe che te maNipIThikAnI upara pratyeka stUpa kahela che. jIvAbhigamAdimAM caityastUpa be yojana uMcA, be yojana lAMbA-pahoLA che. dezona be yojana lAMbA-pahoLA jANavA. anyathA maNipIThikA ane stUpa abheda ja thAya. - x - te zveta - 4 - zaMkhadala, vimala, nirmala, ghana dahIM, gAyanuM dUdha, phINa, ratnanA DhagalAM samAna, sarvapnamaya, svaccha yAvat pratirUpa jANaLA. kyAM sudhI jANavA ? -
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/143 thI 145 15 158 jaMbUdvIpapajJati upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 aSTa-aSTamaMgala paryanta jANavA. have tenI cAre dizAmAM je che, te kahe che - te stUponI pratyeka cAre dizAmAM cAra maNipIThikA kahela che. te maNipIThikAo eka yojana lAMbI-pahoLI, ardhayojana jADI che. ahIM jinapratimA kahevI. tenuM sUtra A pramANe - te maNipIThikAnI upara pratyeke pratyekamAM cAra jinapratimAo, jinotsadha pramANa mAtra, padAsane rahelI, tRpAbhimukha beThelI rahI che. te A - RSabha, vardhamAna, caMdrAsana, vAriSeNa. AnuM varNana pUrve vaitAdyamAM siddhAyatana adhikAramAM kahela che. ahIM caityavRkSanuM varNana jIvAbhigamathI kahela kahevuM - te A pramANe che - te caityavRkSanuM A pramANe varNana kahela che - vajamUla, jatanI supratiSThita viDimA, riTamaya kaMda-vaidUryanA rucira skaMdho, sujAta zreSTha jAtyarUpa pahelI vizALa zAkhA, vividha maNi-ratna, vividha zAkhA-prazAkhA, vaircanA patra, tapanIya prabiMTa, jAMbunada kta mRdu sukumAra pravAla pallava zreSTha aMkura dhara, vicitra maNirana surabhi kusuma phaLAdiyukta zAkhA, chAyA-prabhA-zrI-udhota sahita, amRtanA sa jevA savALA phaLo, mane ane nayanane adhika zAMtidAyI, prAsAdIya yAvatu pratirUpa che. - ukata sUganI vyAkhyA - te caityavRkSonuM AvuMma varNana kahela che - tenA mUla vajaratnamaya che, rajatamaya supratiSThita viDimAbahu madhyadeza bhAgamAM urva nIkaLelI zAkhA jemAM che, jeno kaMda riTha ratnamaya che. teno skaMdha vaiDUryanamaya rucira che. mUladravya zuddhawdhAna-rUpAmaya tenI mULabhUta vizALa zAkhA che. vividha maNiratnamaya mULa zAkhAmAMthI nIkaLelI zAkhA che, zAkhAmAMthI nIkaLelI prazAkhA temAM che. tathA vaiDUryamaya mo temAM che. tapanIya suvarNamaya pravRta temAM che - x - jAMbUnada nAmaka suvarNa vizeSamaya raktavarNa, atyaMta komaLa, kaMIka ugela bhAvarUpa pravAla, jAtapUrNa prathama pabhAvarUpa pallava, varAMkurane te dhAraNa kare che. vicitra maNi-ratnamaya sugaMdhI puSpo ane phaLonA bhArathI tame jenI zAkhA che. zobhana chAyA ItyAdi badhuM pUrvavata jANavuM. te caityavRkSo bIjA ghaNAM tilaka, lavaka, chakopagata, zirISa, satavarNa, dadhipaNuM, lou dhava caMdana nIpa kuTajaka panasa tAla tamAla piyAla priyaMgu pArApata rAjavRkSa naMdiqkSathI cotaraphathI saMpavirela che. A vRkSomAM keTalAMkane nAmakozathI ane keTalaMkane lokathI jANavA. * * - te tilakAdi vRkSo bIjI ghaNI padAlatA yAvatuM zyAmalatA vaDe cotaraphathI parivarela che. yAvatu zabdathI ahIM nAgalatA, caMpakalatAdi paNa grahaNa kasvA. te padAlatAdi nitya kusumita ItyAdi latA varNana pratirUpa sudhI jANavuM. - te caityavRkSonI upara ATha ATha maMgalo, ghaNAM kRSNa cAmara dhvaja, chatrAti chatro ItyAdi caityatUpavat kahevA. have mahendradhvaja kahe che - te caityavRkSonI AgaLa traNa maNipIThikA kahela che. te maNipIThikA eka yojana lAMbI-pahoLI adhayojana jADI che. te maNipIThikAnI upara pratyekapratyekamAM mahendra dhvaja kahela che. te yojana ud uMco che. ardhakrozahajAra dhanu udvedha-uMDAIthI, teTalAM ja bAharAvI che. vajamaya-vRta e padathI upalakSita paripUrNa jIvAbhigamAdi varNana levuM. te A pramANe - vajamaya tathA vartuLa, manojJa saMsthAna jenuM che te tathA je rIte suzliSTa thAya che, ema paridhRSTa samAna kharazANathI pASANa pratimAvatuM suzliSTaparidhRSTa tathA sukumAra zANa vaDe pASANa pratimAvata tathA kaMIpaNa calita na thavAthI tathA aneka pradhAna paMcavarNA hajAro laghupatAkA vaDe parimaMDita hovAthI te abhirAma che, bAkI pUrvavatuM. * * * mahendra dhvaja kahyo, have puSkariNI, te vedikA vanakhaMDa ItyAdi sudhInA sUtrano saMgraha karavo. te A pramANe - te mahendra dhvajanI AgaLa traNa dizAmAM traNa naMdA puSkariNI kahI che. te paisA yojana lAMbI, 6I yojanA jADAI, 10 yojana uMDI, svaccha, zlaSNu che puSkariNInuM varna karavuM. pratyeke pratyeka parAvaravedikAthI parivRta che, te pratyeka vanakhaMDathI parivRta che. varNana karavuM. te naMdA puSkariNInI pratyekanI traNe dizAmAM gisopAnapratirUpaka kahelA che. te gisopAna pratirUpaka ane toraNanuM varNana chatrAtichatra sudhI kahevuM. ahIM jagatInI puSkariNIva badhuM kahevuM. have sudhamasibhAmAM je che, te kahe che - te baMne sudhamasabhAmAM cha hajAra manomulikA-pIThikA kahela che. te A rIte-pUrvamAM 20eo, pazcime 2000, dakSiNamAM1000 ane uttaramAM-1000. yAvat padathI Ama levuM - manogulikAmAM ghaNAM suvarmarUdhyamaya phalako kahelA che. te suvarNarUpyamaya phalakomAM ghaNAM vajamaya nAgadaMtako kahyA che, te vajamaya nAgadaMtakomAM ghaNAM kRSNasUtrathI bAMghela puSponI mALA yAvatu zukla sUtrathI bAMghela puSponI mALA che. te mALAmAM tapanIyamaya laMbUSaka rahela che. te badhuM vijayadvAravat kahevuM. anaMtarokta gomAnasikA mane atidezathI kahe che - e pramANe - manogulikA nyAyathI gomAnasi-zadhyArUpa sthAna vizeSa kahevuM. vizeSa e ke - dAmanA sthAne dhUpanuM varNana kahevuM. have AnA ja bhU bhAganuM varNana kahe che - te baMne sudhama sabhAmAM aMdara bahu samaramaNIya bhUmibhAga kahela che. ahIM maNivarNa Adi kahevA. ulloka paNa pAlatAdithI citrita che. ahIM vizeSathI je vaktavyatA che, te kahe che - ahIM sudhamasibhAnA madhya bhAgamAM pratyekamAM maNipIThikA kahevI, te be yojana lAMbIpahoLI, eka yojana jADI che. te baMne maNipIThikAnI upara pratyekamAM mANavaka nAme caityastaMbha mahendradhvaja samAna, pramANathI yojana pramANa che varNana mahendravajavatuM jANavuM. upara ane nIcenA cha kozane choDIne madhyanA 4ll yojanamAM jANavI. tyAM jina sakriya che. vyaMtarajAtika jinadADhAnuM grahaNa anadhikRtu hovAthI (arihaMtanI) sakiza levA. kemake saudharma-IzAna-cama-mbali tenuM grahaNa kare che, te kahevAyela che. bAkI varNana jIvAbhigamo jANavuM. te A pramANe - te mANavaka caityanA staMbhanI upara ane nIce cha koza varjIne madhyanA ardhapaMcama yojanomAM ahIM ghaNAM suvarNa-rUdhyamaya phalako kahelA che. tyAM ghaNAM vajamaya nAgadaMtako kahelA che. temAM ghaNAM rajatamaya sikkA kahela che. temAM ghaNAM
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/143 thI 145 159 vajamaya golaka-vRta samudgako kahelAM che. temAM ghaNAM jina sathi mUkelA hoya che. te camakadevo ane bIjA paNa ghaNAM vyaMtara devo-devIne arcanIya, vaMdanIya, pujanIya, sakAraNIya, sanmAnanIya, kalyANa-maMgala-daivata-caityarUpa tathA paryApAsanIya che. ukta satranI vyAkhyA - prAya: prastuta sugamAM sAkSAta deTavathI anaMtara je vyAkhyAta che. madhyamAM ardhapaMcama yojanamAM arthAt bAkI yojanamAM jANavA. ahIM ghaNAM suvarNa-rUdhyamaya phalako kahelA che. te lakomAM ghaNAM vajamaya nAgadaMtako cheo ItyAdi badhuM upara sUtrArthamAM kahyuM che, tethI pharI lakhatA nathI. vizeSa eTaluM - gaulaka athatui vRta, samugaka-DAbalo, camaka-jamaka rAjadhAnImAM rahetAcaMdanAdi vaDe carcanIya, tRtyAdithI vaMdanIya, puSpAdithI pUjanIya, vAdithI sakAraNIya, bahumAna vaDe sanmAnanIya. A jina sakicanI AzAtanAnA bhayathI tyAM deva-devIo saMbhogAdi AdatA. nathI ke mitra devAdi sAthe hAsya krIDAdi karatA nathI. [zaMkA] jinagRhomAM jinapratimAnuM devone arcanIyapaNuM hovAthI AzAtanA tyAga barAbara che, temanA sabhAva sthApanArUpathI ArAdhyatA * x * che, tevuM jinadADhAdimAM nathI, tethI ukta kathana kaI rIte yogya che ? pUjAnA sAMgo paNa pUjya che ItyAdi kAraNe yogya che. A arthamAM pUjya zrI ratnazekhara sUrInI zrAddha vidhi vRttimAM paNa saMmati che. [ahIM vRttikANIe zrAddhavidhinI vRttinA 15-1aoka noMdhela che, je kathAMza ame ahIM lIdhelo nathI.) have prastuta sUtra kahe che - mANavaka caitya taMbhanI pUrva dizAmAM sudhamasabhAmAM saparivAra be siMhAsana che. baMne yamaka devanA pratyekanuM ekaika che. tenAthI pazcima dizAmAM zayanIyanuM varNana che. te ahIM zrIdevInA varNana adhikAramAM kahela che. zayanIyanI uttarapUrva dizAmAM be laghumahendradhvaja che. tenuM pramANa mahendra dhvajavat che. 6ll yojana uMco ane ardhakrosa jADAIthI che. (zaMkA) jo e pUrvokata mahendradhvajatulya che, to A laghu vizeSaNa kema ? maNipIThikArahita hovAthI laghu, kemake be yojana pramANa maNipIThikAnI upara rahelA hovAthI kahela che. te baMne laghumahendradja ekaika rAjadhAnI saMbaMdhI, tenI pazcimamAM gopAla nAme praharaNa koza che. temAM ghaNAM paridharanna Adi praharaNo rAkhelA che. sudhamAM sabhA upara ATha-ATha maMgalo ItyAdi yAvatu ghaNAM sahasa patro sarvaranamaya che. sudharmasabhA pachI zuM che? te baMne sudhamasabhAnI IzAne be siddhAyatana kahelA che. kemake pratyeka sabhAmAM ekaika che. te sudhamasabhAmAM kahela jinagRhaptA pATha mujaba jANavA. te siddhAyatana 1ii yojana lAMbA, I yojana pahoLA, 9 yojana uMcA Adi che. jema sudharmAmAM traNa-pUrva, dakSiNa, uttaravartI dvAro che, tenI AgaLa mukhamaMDapo, tenI AgaLa prekSAmaMDapo, tenI AgaLa sUpa, tenI AgaLa caityavRa, tenI AgaLa mahendradhvaja, tenI AgaLa naMdA puSkariNI, pachI 6000 manogulikA Adi kahevA. * * * have sudhamasabhAmAM kahela sabhA catakano atideza kahe che - x * e rIte sudhamasabhA mujaba bAkInI upapAta sabhAdinuM varNana jANavuM. kyAM sudhI ? upapAnasabhA 160 jaMbUdvIpapajJAti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 sudhI. jemAM devo utpanna thAya te utpAtasabhA, zayanIya varNana pUrvavatuM. tathA draha vakatavya, naMdA puSkariNI pramANa, te utpanna devanA zuciva ane jalakrIDA hetu che. pachI abhiSeka sabhA - navA utpanna devanA abhiSeka mahotsava sthAnarUpa. abhiSeksaabhiSeka yogya pAtra. tatA alaMkAra sabhA - abhiSikad devanuM bhUSaNa paridhAna sthAna. tyAM ghaNAM alaMkAra yogya pAtra rahe che. vyavasAyasabhA - alaMkRta devane zubha adhyavasAya anuciMtana sthAnarUpa, pustakaratta tyAM hoya che. - X- sarva ranamayAdi che. naMdA puSkariNImAM, balihopa pachInA kALe sudhamasibhAmAM abhinava utpast devanA hAtha-paga dhovAnA hetubhUta che. ahIM sUtramAM pahelA kahyA chatAM naMdApuSkariNI prayojana kramavazathI pachI vyAkhyA na kare che. jema sudhamasabhAthI IzAna dizAmAM siddhAyatana che, tema tenI IzAna dizAmAM upapAtasabhA che. e rIte pUrva-pUrvathI pachIpachI IzAnamAM kahevuM cAvat balipIThathI IzAnamAM naMdApuSkariNI che. * * * * * yamikA sajadhAnI kahyA pachI, tenA adhipati camaka devonI utpati Adi svarUpa kahevA sUtrakRt saMgraha gAthA kahe che - upapAta-camakadevanI utpatti kahevI. pachI abhiSeka-IndrAbhiSeka, pachI alaMkAra sabhAmAM alaMkAra paheravA, pachI vyavasAyapurataka rana udghATanarUpa, pachI siddhAyatanAdi aryA, pachI sudharmAmAM gamana, parivAra karaNa-sva sva dizAmAM parivAranI sthApanA, jemake-camaka devanA siMhAsananA DAbA bhAge 4000 sAmAnikanA bhadrAsananI sthApanA, aDaddhi-saMpadA, rUpa niSpatti - X - have camakadraha jeTalA aMtare paraspara sthita che, tenA nirNaya mATe kahe che - jeTalA aMtare nIlavaMta-camaka che, teTalA aMtare-834-ka yojanarUpa draho jANaLA. have kahonA aMtaranuM je pramANa kahyuM, te dazavi che - * sUtra-146 thI 15o - [14] bhagavanA uttarakurumAM nIlavaMta draha nAme draha kahe che? gautamAM yamakanA dakSiNI camatathI 834-ka yojananA aMtare, sItA mahAnadInA bahamadhyadeza bhAgamAM ahIM nIlavaMta nAme praha kahela che. te dakSiNa-uttara lAMbo, pUrva-pazcima pahoLo che jema paddhahanuM varNana karyuM tema varNana jaNavuM. bheda eTalo ke - be kAvara vedikA ane be vanakhaMDI saMparivRtta che. nIlavaMta nAme nAgakumAra deva che, bAkI pUrvavat gaNavuM. nIlavaMta drahanI pUrvapazcimamAM daza-daza yojanonA aMtare ahIM ra0 kaMcana parvato kahyA che. te 1oo yojana urjA uMcA che. [14] te mULamAM 100 yojana, madhyamAM-7pa yojana, upara 50 yojananA vistAravALA che. [14] tenI paridhi mULamAM 316 yojana, madhyamAM-37 yojana ane upara-158 yojana che. [149] pahelo nIlavaMta, bIje uttarakuTa trIjo caMdra, cotho airavata, pAMcamo mAhyavaMta che. [15] e pramANe pUrvavata artha-pramANa kahevA. devo (cAvata) palyopama sthitika che.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/146 thI 150 161 162 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 vivecana-146 thI 150 : uttakaramAM nIlavaMta nAme praha kyAM kahela che ? camakanA dakSiNI caramAMtathI 834-* yojanAnA aMtare che. zItA mahAnadInA bahumadhyadeza bhAgamAM nIlavaMta nAme praha che. dakSiNa-uttara lAMbo, pUrva-pazcima pahoLo che. * x * paDAdrahanA varNanavat jANavuM. vizeSa e ke. be padAvaravedikA ane be vanakhaMDathI parivRta che. - X * emAM pravezatA ke nIkaLatA, zItA mahAnadInA be bhAga karavAthI baMne pArzvavartI vedikA vaDe yukta che. artha nIlavaMta varSadhara samAna te-te pradezamAM zatapatrAdi che athavA nIlavaMta nAgakumAra deva ahIMno adhipati che tethI nIlavAnuM draha. paDAdraha samAna paDAnI mAne saMkhyA ane paripAdi jANavA. - have kaMcanagirinI vyavasthA kahe che - nIlavaMta drahanA pUrva-pazcima pArzvamAM pratyekamAM daza-daza yojananA aMtare dakSiNa-uttara zreNI vaDe paraspara mUlamAM saMbaddha, anyathA 100 yojana vistAranA A 1000 yojanA mAnamAM drahanI laMbAIno avakAza asaMbhava che. 20 kAMcana parvato kahyA. 100 yojana uMcA che. be gAthA vaDe teno vikaMbha ane paridhi kahe che - mULamAM 1oo yojana, mULathI 50 yojana uMce jaIne-3pa yojana, zikhara tale pa0-pojana vistAsthI te kAMcana nAme parvata che. - X - X - dhe saMkhyAnA kramathI pAMce drahonA nAmo kahe che - pahelo nIlavaMta, bIjo uttarakaTa ItyAdi have anaMtarokta kAMcana parvatanA A drahAdInI svarUpe prarUpaNA mATe lAghavArthe eka sUtra kahe che nIlavaMta draha mujaba uttarakara kahone paNa jANavA. pAvara vedikA, vanakhaMDa, basopAnapratirUpaka ItyAdi vakatavyatA kahevI. uttarakura Adi drahono artha- uttarakura drahAkAra utpala AdinA yogathI ane utakaradeva svAmItvathI uttarakuraddhaha nAma che caMdra drahAkAra, caMdrahavarNa caMdra ahIMno deva-svAmI che, tethI caMdraddhaha. erAvata-uttara pArzvavartI bharatotra samAna kSetra vizeSa, tevI prabhA, Aropita jayA-dhanu AkAre che. utpalAdi ane airAvata ahIMno deva che. e rIte mAlyavaMta draha paNa jaNavo - x - ahIM pahelAno svAmI nAgendra ane bAkInAnA vyaMtarendra che. kAMcana parvatanuM varNana yamaka parvatavat jANavuM. artha-kAMcanavarNI utpala ane kAMcana nAme deva-svAmI che, mATe kAMcana parvata. pramANa-100 yojana uMco ItyAdi * x * athavA pramANa pratyeka drahanuM-20, pratipArve-10, sarva saMgAthI-100, ahIM palyopamAM sthitika deva che. ahIM rAjadhAnI kahela nathI, to paNa camaka rAjadhAnIvat kahevI. have sudarzanA nAmaka jaMbUnI vivakSA - * sUtra-151 thI 162 : (151] uttaramAM jaMbu pITha nAme pITha kyAM kahela che ? gautama nIlavaMta varSaghara parvatanI dakSiNe, meranI uttare, mAlyavaMta vakSaskAra parvatanI pazcime, sItA mahAnadInA pUrva kinAre uttara kSetramAM bhUpITha nAmaka pITha kahela che. te pao0 yojana lAMbI-pahoLI, kaMIka vizeSa 1581 yojana-paridhithI [26/11] che. tenA bahumadhya deza bhAgamAM 1ra-cojananI jADAI che, tyArapachI mAmAthI pradezanI parihAnithI ghaTatAM-ghaTatAM carama aMtamAM be-be gAu jaDAI che, sarvAMbunamaya, svaccha che. te eka pAvaravedikA ane eka vanakhaMDathI cotaraphathI vITAyela che vaka, te jaMgIThanI cAre dizAmAM A cAra saupAnApatirUpaka kahela che. toraNa sudhI vaNana karavuM. te jaMbupIThanA bahumadhya deza bhAgamAM ahIM maNipIThikA kahI che. te ATha yojana lAMbI-pahoLI, ardhayojana bhUmimAM che. teno skaMdha be yojana uda-uMco, Ayiojana jADo che. tenI zAkhA cha yojana utd uMcI che, bahumadhyadeza bhAgamAM ATha yojana lAMbI-pahoLI che, e rIte te sAdhika ATha yojana che. tenuM AvA svarUpanuM varNana che - vajamayamUla, rajatanI supratiSThita viDimA cAvatu hRdaya ane manane sukhadAyI, prAsAdIyAdi che. jaMbu-sudarzanAnI cAre dizAmAM cAra zAkhA che. te zAkhAnA bahu madhyadeza bhAgamAM ahIM siddhAyatana kahela che. te eka koza lAMbu, I koza pahoLuM, dezona koza utd uMca, nekazata staMbha upara rahela yAvatu hAro paoo dhanuNa udad che, yAva4 vanamAlA, maNipIThikA paoo dhanuSa lAMbI-pahoLI, 50 dhanuSa jaDI che. te maNipIThikA upara devachaMdaka che, je pao0 dhanuSa lAMbopahoLo, sAtireka 5oo dhanuSa ud uMco che. tyAM jinapatimAnuM varNana jaNavuM. temAM je pUrvanI zAkhA che, tyAM bhavana kahela che, te eka koza lAMbae pUrvavatuM, vizeSa-ahIM zayanIya che. bAkInI zAkhA upara prAsAdAvadcaka, saparivAra sIMhAsano kaheva. te jaMbu bhAra pAvaraperikAthI cotaraphathI parivarela che, vedikA varNana kahevuM. te jaMbu bIja 108 jaMbu, ke je ardha uccattavALA che, tenAthI cotaraphathI vIMTAyela che. varNana karavuM. te jaMbu cha paSAvaravedikAthI parivRtta che. te jaMbUsudazanAnI IzAne-uttare-vAyavyamAM ahIM anAdRta devanA 4000 sAmAnikonA 40eo jaMbU kahelA che tenI pUrve cAra agramahiSInA cAra jaMbU kahelA che. [ve A rIte | [15] agni-dakSiNa-maitra8tyamAM ATha-daza-bAra hajAra jaMbu che. [15] pazcimamAM sAta anikAdhipatinA sAta jaMbu che. cAre dizAmAM kula 16,000 AtmarakSakonA 16,000 jaMbu che. [154] jaMbU 3oo vanakhaMDothI cotaraphathI parivRtta che. jaMbUnI pUrve 50 yojane rahela pahelA vanakhaMDamAM jatAM eka bhavana che. te eka koza lAMbu, Adi vaNana pUrvavata zayanIya kahetuM. ema bIjI dizAmAM paNa bhavano che. jaMbUnI IzAne paheluM vanakhaMDamAM 50 yojana jaIne ahIM cAra puSkariNI kahI che, te A pramANe - paII, WpabhA, kumudA, kumudapabha. te eka koza lAMbI, Ikoza pahoLI, pao0 dhanuSa uThedhathI che. vaki. tenI madhye prAsAdAvatuMsaka che, te eka koza lAMbu, ardhakoza pahoLuM,
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/151 thI 162 163 dazona koza urdhva uMcu che, saparivAra siMhAsana varNana karavuM. e pramANe bAkInI vidizAmAM [puSkariNI che, tenI gAthA-] [155,156] paDa, pApabhA, kumudA, kumudapabhA, utpalagulyA, nalinA, utpalA, utpalovalA... bhUMgA, bhRgaprabhA, aMjanA, kajjalaprabhA, zrIkAMtA, zrImahitA, zrIcaMdA, zrInIlayA. [15] jaMbUnI pUrva bhavananI uttaramAM-IzAnamAM prAsAdAvAMsaka, dakSiNamAM eka phUTa kahela che, te ATha yojana urdhva uMcA, be yojana bhUmimAM, mUlamAM ATha yojana lAMbA-pahoLA, bahu madhyadeza bhAgamAM cha yojana, upara cAra yojana lAMbA-pahoLA che. [158,159] tenA zikharanI paridhi mUle-mo-upara kramazaH sAdhika pacIza, aDhAra, bAra yojana che te mUlamAM vistIrNa, madhye saMkSipta, upara pAtaLI che, sarva kanakamaya, svaccha che. vedikA-vanakhaMDanuM varNana karavuM. e prANe bAkInA kUTo paNa che. jaMbUnA bAra nAmo A che - [160,161] sudarzanA, amoghA, supabuddhA, yazodharA, videhajaMbu, somanasA, niyatA, nityamaMDitA, subhadrA, vizALA, sujAtA, sumanA. [62] jaMbU upara ATha ATha maMgalo che... bhagavan ! jaMbUsudarzanA evuM nAma kema che ? gautama ! jaMbU-sudarzanAmAM anAdata nAme jaMbUDhIyAdhipati vase che, te maharSika che. te tyAM 4000 sAmAnikonuM cAvat hajAro AtmarakSaka devonuM, jaMbudvIpa dvIpanI jaMbU-sudarzanAnuM, anAdatA nAme rAjadhAnInuM bIjA paNa ghaNAM devo-devIonuM AdhipatyAdi karatAM vicare che. tethI te gautama ! ema kahyuM. athavA he gautama ! jaMbUsudarzanA yAvat haze ja, dhruva-niyata-zAzrvatAvat vasthita che. bhagavan ! nAta devanI anAdatA nAme rAjadhAnI kyAM kahI che? gautama ! jaMbudvIpamAM meru parvatanI uttare je kaMI pUrva varNita yamikA pramANa che, te jANavuM yAvat upapAta, abhiSeka saMpUrNa kahevo. * vivecana-151 thI 162 : bhadaMta ! uttakumAM jaMbUpITha kyAM kahI che ? - X - nIlavaMta parvatanI dakSiNe, meru parvatanI uttare, mAlyavaMta vakSaskAra parvatanI pazcime - sItA mahAnadInA pUrvakUle - uttarakurunA pUrvAddhamAM, temAM paNa madhya bhAgamAM ahIM uttakurumAM jaMbUpITha nAme pITha kahelI che. ItyAdi sUtrArthavat jANavuM. - x - sabvetu - sarvathI carama aMtamAM, madhyamAM 250 yojana ullaMghatA. be koza jADAIthI, saMpUrNa jAMbUnadamaya, svaccha ItyAdi. anaMtarokta jaMbUpITha eka pAvarvedikA ane eka vanakhaMDathI cotaraphathI saMpavRitta che. baMne paNa vedikA ane vanakhaMDa varNana pUrvavat. te jaghanyathI paNa caramAMte be koza ucca che, sukhe caDa-utara kema thAya ? te kahe che - jaMbUpIThanI cAre dizAmAM - 4 - cAra trisopAna pratirUpaka che. A traNe maLIne be koza ucca thAya che. eka koza vistIrNa che. tethI ja prAMta be kozanA bAhatyathI pIThathI caDatA 164 jaMbudvIpaprajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 utaratA sukhAvaha che, dvArabhUta varNana toraNa sudhI kahevuM. - x - te maNipIThikAnI upara ahIM jaMbU-sudarzanA nAme kahela che ATha yojana urdhva-uMcA, ardhayojana bhUmimAM che. have A ja uccatvanA ATha yojananA vibhAgathI be sUtro vaDe darzAve che - te jaMbUnA kaMdathI uparanI zAkhA prabhava paryanta avayava be yojana urdhva-ucca, ardhayojana jADI, tenI zAkhA-paryAya nAma viDimA, madhya bhAgathI nIkaLI urdhvagata zAkhA cha yojana urdhva-uraca thAya. bahumadhyadeza bhAgamAM prakaraNathI jaMbU levuM. ATha yojana lAMbA-pahoLAthI, te ja A skaMdhanA uparanA bhAgathI cAre dizAmAM pratyekamAM ekaika zAkhA nIkaLe che, te krozanTUna cAra yojana che. tethI pUrvApara zAkhAnA dhairya skaMdha bAhasya saMbaMdhI ardhayojana umeratA A saMkhyA Ave. ahIM bahumadhya deza bhAga vyavahAki levo. - 4 - anyathA viDimAmAM be yojana jatAM nizcayaprApta madhyabhAganA grahaNamAM pUrvApara be zAkhAnA vistAno grahaNa saMbhave che, kemake viSama zreNItva che. athavA bahu madhyadeza bhAga zAkhA levI. kaMdAdinA parimANa mIlanathI sAtireka ATha yojana Avaze. have tenuM varNana kahe che-- te jaMbUnuM AvA svarUpe varNana che - tenuM mUla vajramaya che, rajatamacI supratiSThita viDimA-bahumadhyadeza bhAge urdhva nIkaLela zAkhA che yAvat padathI caityavRkSanuM varNana saMpUrNa kahevuM. kyAM sudhI ? manane adhika sukhakArI, prAsAdIya, darzanIya Adi. have tenI zAkhAo kahe che - jaMbU-sudarzanAnI cAre dizAmAM cAra zAkhA kahI che, te zAkhAnA bahu madhyadezabhAgamAM uparanI viDimA zAkhAmAM te adhyAhAra che. bAkI sulabha che. vaitADhyanA siddhakUTamAM siddhAyatana prakaraNathI jANavuM. have pUrva zAkhA AdimAM jyAM je che, tyAM te kahe che - te cAra zAkhAmAM je pUrvanI zAkhA che, tyAM bhavana kahela che. te eka koza lAMbu, siddhAyatana samAna che. ardhakoza vikhaMbha, dezona kroza uccatvathI che. pramANa ane dvArAdi varNana kahevuM. vizeSa - ahIM zayanIya kahevuM. bAkI dakSiNa AdinI zAkhAmAM pratyekamAM eka-eka ema traNa prAsAdAvataMsako, saparivAra sIMhAsana jANavA, tenuM pramANa bhavanavat che. tyAM khedane dUra karavA bhavanomAM zayanIya, prAsAdamAM AsthAnasabhA che. [zaMkA] bhavanonI viSama laMbAI-pahoLAI, kemake padmadrahAdi mUla padmabhavanAdimAM tema kahela che. prAsAdanI sama laMbAI-pahoLAi, dIrdha vaitADhya kUTa, vRttavaitADhya, vijayAdi rAjadhAnI, bIjA paNa vimAnAdi ane prAsAdamAM sama caturAtvathI sama laMbAI-pahoLAI siddhAMta siddha che, to ahIM prAsAdonA bhavananI tulya pramANatA kaI rIte ghaTe? [samAdhAna] te prAsAdo koza sama uMcA, ardhakoza vistIrNa che tema kSetravicAramAM paNa kahyuM che, - x - jaMbudvIpa samAsa prakaraNAdimAM paNa AvI sAkSI che. " x - x - x - ahIM je matabheda jovA maLe che, teno gaMbhIra Azaya ame jANatAM nathI. - * have padmavavedikAdinuM svarUpa jaMbU bAra pAvaravedikA vaDe - prAkAra vizeSa rUpathI cotaraphathI pavRitta che. vedikAnuM varNana pUrvavat. AnI mUla jaMbUne pazrvirIne sthita jANavuM. je pIThanI
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/151 thI 162 165 pariveSTikA che, te pUrve kahela che. have teno pahelo parikSepa kahe che - mUla jaMbU bIjA 108 jaMbUvRkSothI, mUla jaMbUnA ardha uccatva pramANavALA jaMbUthI cotaraphathI pariveTiva che. upalakSaNathI teno udvedha, laMbAI, vistAra paNa ardhapramANamAM jANavo. tethI kahe che - te 108 jaMbU, pratyeka cAra yojana uMcA, eka kroza avagAhathI eka yojanA ucca skaMdha, traNa yojana viDimA, sarvAgraNI uccava sAtireka cAra yojana che. tenI ekaika zAkhA ardhakrozahIna be yojana dIrdha krozapRyutva skaMdha thAya che. - X - ahIM anAdaMta devanA AbharaNAdi rahe che. tenuM varNana jaNAvavA kahe che - tenuM varNana mUlajaMbU samAna ja che. have AnI jeTalI pAvaravedikA che, te kahe che - pUrvavata, paNa vizeSa A * prati jaMbUvRkSamAM cha-cha pAvara vedikA che. A 108 jaMbUmAM A sUtramAM tathA jIvAbhigama AdimAM paNa jinabhavana, bhavana-prAsAda vicAraNA koIe karI nathI. ghaNAM bahuzruto, zrAddha pratikramaNa cUrNikAra Adi mULa jaMbUvRkSAnA te pahelAM bhavanA khaMDanA ATha kUTo jinabhavana sAthe 117 jinabhavano mAnatA, ahIM paNa ekaika siddhAyatanA pUrvokta mAnavI mAne che. ahIM satya zuM ? te kevalI jANe. dhe bAkInA parikSepane kahevA cAra sUtro kahe che - jaMbU sudarzanAnI IzAnamAM, uttaramAM ane vAyavyamAM ahIM traNe dizAmAM. jaMbUDhIpAdhipati devanA 4ooo sAmAnikonA 4000 jaMbu kahelAM che. gAyAbaMdhathI parSadAnA devatA jaMbu kahe che. agni-dakSiNanaiRtya dizAmAM anukrame ATha-daza-bAra jaMbUo kahyA che. tenAthI adhika kenyUna nahIM. anikAdhipatinA jaMbU ane bIjA parikSepanA jaMbU gAthA vaDe kahe che - gajAdi sainyanA sAta adhipatinA sAta jaMbU pazcimamAM hoya che bIjo parikSepa pUrNa thayo, have trIjo kahe che - AtmarakSaka devo, sAmAnikathI cAra gaNAM, 16,ooo jaMbU che. ekaika dizAmAM cAra-cAra hajAra. - x - joke A parikSepa jaMbUnuM uccatvAdi pramANa pUrvAcAryoe vicArela nathI, to paNa pAdraha paDAparikSepa mujaba pUrva-pUrva parikSepanA jaMbu, uttara-uttara parikSepanA jaMbuthI ardha pramANamAM jANavA. * X - - have AnA ja traNa vanano parikSepa kahe che - te AnA parivAramAM jANavA. 300 yojana pramANathI vanakhaMDa vaDe cotarapha saMparivRtta che. te A rIte - atyaMtara, madhyama, bAhyathI. have ahIM je che, te kahe che - jaMbUnA saparivAranA pUrvathI panyojana pahelAM vanakhaMDamAM jaIne ahIM bhavana kahela che. te eka kroza lAMbu che. uccava AdinA kathana mATe atideza kahe che - te ja mUla jaMbUnI pUrva zAkhAnA bhavana saMbaMdhI varNana jANavuM. anAdaMta yogya zayanIya kahevuM. ema dakSiNAdi dizAmAM pota-potAnI dizAmAM 5o-yojanA gayA pachI vanamAM bhavana kahevuM. have vanamAM vApInuM svarUpa - jaMbanI IzAnadizAmAM paheluM vanakhaMDa 5o-cojana gayA pachI cAra pukAraNI kahI che. e sUcizreNIthI rahela nathI, paNa potAnI vidizAnA prAsAdane vIMTAIne rahI che. tethI pradakSiNAkAre tenA nAmo A rIte che - pUrvamAM padA, dakSiNamAM-pApabhA ItyAdi. e rIte vidizAnI paNa kahevI. te eka koza lAMbI, ardhakoza pahoLI, 166 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra 500 dhanuSa uThedhathI che. have vApI monA prAsAdanA svarUpane kahe che - te cAre vApI madhya prAsAdAvataMsaka kahela che - x - cAre vAvamAM keka prAsAda che, tethI cAra prAsAdo che. te eka koza lAMbA, ardhakoza pahoLA, dezonakoza uMcA che. varNana mUla jaMbUnI dakSiNazAkhAnA prAsAdavatu jANavuM. AmAM anAdRtadevanI krIDArse sapasviAra siMhAsana kahevuM. jIvAbhigamamAM aparivAra kahela che. e rIte agni Adi vidizAmAM vApI ane prAsAdo kahevA. A vApIonA nAmo jaNAvavA be gAthA kahI che - pAdi, A badhI paNa gisopAna, cAra dvAro, vedikA, vanakhaMDa yukta jANavA. have agni dizAmAM utpala gubha, pUrvamAM nalinA ItyAdi jANavuM. have A vananA madhyavartI kUTone svarUpathI kahe che - jaMbanA A ja pahelA vanakhaMDamAM parva bhavananI uttaramAM, IzAna khUNAmAM prAsAdAvatuMsakanI dakSiNamAM ahIM kUTa kahela che. ATha yojana udarva-uMcA, be yojanA udvedhathI, vRtatvathI je laMbAI che, te ja pahoLAI che. mULamAM ATha yojana lAMbApahoLA, bahu madhyadeza bhAgamAM - bhUmithI cAra yojana jatAM, cha yojana lAMbApahoLA, zikharanA bhAge cAra yojana lAMbA-pahoLA che. have tenI paridhinA kathana mATe padha kahe che - aDadhabhakUTanA AlAvA mujaba kahevuM. vizeSa e ke - sAdhika 5-yojana mUlamAM paridhi Adi anukrame yojavuM. * x - A gALAmAM bASabhakUTa samatvathI kahela hovAthI 12-yojano, ATha madhye kahela che. tava bahuzruta jANe. AmAM pratyekamAM jinagRha ekaika viDimAvata jinagRha tulya che. have zeSakUTa vaktavyatA - ukta rItithI varNapramANa, paridhi AdinI apekSAthI bAkInA paNa sAte kuTo jANavA. sthAnavibhAga A che - pUrva dizAbhAvi bhavananI dakSiNe, agni dizAnA prAsAdAvatuMsakanI uttare bIjo kUTa, dakSiNa dizAnA bhavananI pUrvathI agnidizAnA prAsAdAvataMtakanI pazcimamAM tRtIya ItyAdi - X - X *x - vRttimAM kahyA mujaba samajI levuM. have jaMbUnA nAmone jaNAve che - jaMbU sudarzanAnA bAra nAmo kahelA che - zobhana cA ane manane AnaMdakatvathI darzana jenuM che te sudarzana, amogha-saphala - * * * * atizayathI prabuddha-urdUla, sakala bhuvanamAM vyApaka yazane dhAraNa kare che, te yazodhara, * * * videhamAM jaMbUne videhajaMbU kemake videha aMtargatu uttarakuramAM nivAsa che. saumanasyanA hetuthI saumanasya, subhadrA-zobhana kalyANabhAjI * x * vizAla-vistIrNa sujAtA-zobhana janma jenA che te-arthAta janmadoSarahitA, jenA hovAthI mana zobhana thAya che te sumanA. - 4 - jaMbU upara ATha - ATha maMgalo che, upalakSaNathI vaja, chatra di sUtro kahevA. have sudarzanA zabda pravRtti nimita pUche che - prasUtra spaSTa che. uttarasUtramAM- jaMbU sudanAmAM anAdata nAme jaMbUDhIpAdhipati - na AdaitA-Adara viSayI karAyela, bAkInA jaMbUdvIpanA devo apekSAthI anAdaita nAme mahaddhika Adi deva vase che. te 4000 sAmAniko yAvat AtmarakSaka ityAdinuM AdhipatyAdi karatAM cAvat vivAre
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/151 thI 162 167 che, tethI ema kahe che - jaMbusudarzanA. teno artha zo ? anAdaita devanI samAna potAnuM mahartikava darzana ahIM kRta AvAsa. zobhana ke atizaya darzana-vicAraNA anaMtarokta svarUpa ciMtana, cAvatu anAdaMta devanuM jenA hovAthI che te sudarzanA. jo ke anAdetA rAjadhAnI praznottara sUtramAM sudarzanA zabda pravRtti nimita praznottara sUtra nigamana sUkAMtargata ghaNI pratomAM che, to paNa - x + vAcako na muMjhAya te mATe ame sUtrapAThamAM lakhela che. * x - dhe bIjuM gautama ! sAvat zabdathI jaMbU sudarzanA e zAzvata nAma che. je kadApi na hatuM tema nahIM ItyAdi. nAmanuM zAzvatapaNuM dekhAyuM. have prastuta vastunuM zAzvatapaNuM che ke nahIM te zaMkAne nivAravA kahe che - jaMbU sudarzanA Adi pachI rAjadhAnInI vivA-temAM jema pUrve yamikA rAjadhAnInuM pramANa kahyuM, te ja jANavuM cAvatu anAdata devano upapAta ane abhiSeka saMpUrNa kahevo. have uttarakura nAmArca pUchavAne kahe che - * sUtra-163 thI 165 - [16] bhagavad ! tene uttarakuru kema kahe che ? gautama ! uttarakurumAM uttarUra nAmaka mahartika cAva4 palyopamasthitika deva vase che. te kAraNe che. gautama "uttara" ema kahe che. athavA A nAma zAzcata che.. bhagavan! mahAvideha kSetramAM mAlyavaMta nAme vakSaskAra parvata kyAM kahe che ? gautama! meru parvatanI IzAne nIlavaMta varSadhara parvatanI dakSiNe, uttarakuranI pUrve valsa cakravartI vijayanI pazcime ahIM mahAvideha kSetramAM mAlyavaMta vakSaskAra parvata kahela che. te uttara dakSiNa lAMbo, pUrva-pazcima pahoLo che. jema gaMdhamAdananuM pramANa ane viSThabha che tema kahevuM. pharka eTalo ke sarva vaiDUryamaya che, bAkI badhuM temaja che. cAvatu gautama! nava phUTo kahyA che - [16] siddhAsatana, mAlyavaMta, uttaskuru kaccha, sAgara, rajata, zItoda, pUrNabhadra, harissaha-phUTa jANavA. [16] bhagavan! mAlyavaMta vakSaskAraparvatamAM siddhAyatana nAme kUTa karyA kahela che ? gautama mera parvatanI IzAne, mAlyavaMta kuTanI naiRtyamAM A siddhAyatana kUTa kahela che. te pao0 rojana ud-uMco che, bAkInuM pUrvavatu cAvatu rAjadhAnI, e pramANe mAghavata, uttarapha, kacchakUTa paNa jaNAvA. A cAre kUTo dizA, pramANathI samAna jANavA. kuTa sardeza nAmaka devo che. bhagavAna ! mAlyavaMtamAM sAgarakUTa nAme kUTa kyAM kahela che ? gautama ! kacchakUTanA IzAne, rajatakUTanI dakSiNe, ahIM sAgarakUTa nAme kUTa kahela che. te paoo yojana UMd uMcA che. bAkI pUdvatuM. tyAM subhogA devI che. rAjadhAnI, IzAnamAM jakUTa-bhogamAlinI devI, rAjadhAnI IzAnamAM. bAkInA kUTo uttara dakSiNamAM jANavA, samAna pramANa che. * vivecana-163 thI 165 - pranasUtra spaSTa che. vizeSa A - uttarakuru nAme ahIM deva vase che, tethI uttarakura 168 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 kahyuM. je uttakuranI pazcimamAM che, te mAlyavaMta, jenuM bIjuM nAma gajAMtAkAra giri che, te kahe che -x - meru parvatanI IzAne nIlavaMta parvatanI dakSiNe, uttaskanI pUrve, kaccha vijayanI pazcime, mahAvidehamAM mAlyavaMta vakSaskAra parvata kahela che. * x * jema gaMdhamAdananA pUrvokta vAkAra girinA pramANa ane vikuMbha che, temaja jANavuM. phakI mAba e ke - saMpUrNa vairyaratnamaya che. uttara sUtramAM kahevA chatAM siddhAyatana kUTa je karI kahevAyo che te siddha ane mAlyavaMta gAvAmAM sarva saMgraha mATe che. - sihAyatana kUTa, mAlyavat kUTa, A vakSaskArAdhipatino nivAsa kUTa te uttarakura phUTa, kaccha vijayAdhipatino kacchakUTa, sAgara kUTa, rajatakUTa je bIje cakakUTa kahevAya che. zItAdevIno sItAkUTa, pUrNabhadra vyaMtarendrano kUTa te pUrNabhadrakUTa, uttara zreNI adhipati vidhut kumArendrano harissaha kUTa. have tenI sthAna prarUpaNA - X - mera parvatanI IzAne, nIkaTanA mAlyavaMta kUTanI tai&tyamAM, ahIM siddhAyatana kUTa kahela che. te 500 yojana uMco, bAkI mUla viThaMbhAdi kahevA, te gaMdhamAdana siddhAyatanakUTavat kahevA. cAvatu rAjadhAnI kahevI. siddhAyatana kUTanA varNanamAMnA kUTa ane siddhAyatanAdi varNaka baMne sUtro kahevA. temAM siddhAyatanakUTamAM rAjadhAnI sUjha na Ave tethI rAjadhAnI sUtra choDIne bAkInuM sUtra kahevuM. ahIM cAvat zabda saMgrAhaka nathI, paNa avadhivAcI che. - 4 - lAghavArthe atideza kahe che - e pramANe siddhAyatana kUTanI rItathI mAlyavaMta kUTa, uttarakurakUTa, kacchakUTanI vaktavyatA jANavI. have A paraspara sthAnAdithI tulya che ke nahIM, te kahe che - A siddhAyatana kUTa sahita cAre paraspara dizA ane vidizArUpa pramANa vaDe tatya jANavA. arthAta pahelo siddhAyatanakUTa meranI IzAne che pachI te dizAmAM bIjo mAravavaMtakuTa, te ja dizAmAM trIjo uttarakUTa, te ja dizAmAM kacchakUTa, cho cAre vidizAmAM rahela, pramANathI himavaMta kuTa mujaba pramANazI che. kUTa samAna nAmaka devo che. ahIM siddhakUTa sivAyanA traNe kUTomAM kUTanAmaka devo jANavA. siddhAyatana kUTamAM to siddhAyatana ja che. * * * * * have bAkInA kUTonuM svarUpa kahe che - uttarasUtramAM - kacchakUTanI IzAne, rajatakUTanI dakSiNe, ahIM sAgarakUTa nAme kUTa kahela che te 5oo yojana uMco, bAkInA mUlavikaMbhAdi pUrvavatuM. ahIM subhogA nAme dikakumArI devI che. tenI rAjadhAnI meranI IzAne che. AMtakUTa chaThTho, pUrvathI uttaramAM ahIM bhogamAlinI dikakumArIdevI che, rAjadhAnI IzAnamAM che, bAkInA sItA Adi kuTo-pUrva pUrvathI uttara uttaramAM ane uttara uttarathI pUrva pUrvamAM arthAta dakSiNamAM che. badhAM himavaMta kUTa pramANavathI samAna che. * sUtra-166 : bhagavan! mAlyavaMtamAM harissaha nAme kUTa kyAM kahela che ? gautama ! puNabhadranI uttare, nIlavaMtanI dakSiNe ahIM harissaha nAme kUTa kahela che. te 1ooo yojana uM-uMco, camaka pramANapatu jANavo. rAjaflInI uttaramAM asaMkhyAta dvIpa pachI, bIja jaMbUdvIpa-dvIpanI uttaramAM 12,000 yojana jaIne ahIM harissaha devanI harissahA nAme rAjadhAnI kahelI che te 84,ooo yojana lAMbI-pahoLI,
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4166 169 2,65,636 yojana paridhithI che bAkI jema samarAMcA rAjadhAnI che, tema pramANa kahevuM. te mahaddhika, mahAdhutika che. bhagavanA tene mAlyavaMta vakSaskAra parvata kema kahe che? gautama! mAlyavaMta vakSakAra parvatamAM te-te dezamAM tyAM-tyAM ghaNAM sakiA, navamAlikA yAvat magatikA gulmo che. te gulmo paMcavartI kusumane kusumita kare che. te mAlyataMta vakSaskAra parvatanA bahu sAmaramaNIya bhUmibhAgane vAyu dvArA kalpita agra zAkhAthI mukata puSpanA puMjopacAra yukta kare che. ahIM mAlyavaMta nAme mahaki yAvat palyopamasthitika deva vase che. tethI he gautama! ema kahela che. athavA te cAvat nitya che. * vivecana-166 H bhadaMta ! mAlyavaMta vakSaskAra girimAM hariAhakUTa kyAM che ? pUrNabhadranI uttaramAM, nIlavaMta varSadhara parvatanI dakSiNe che. te 1000 yojana urdhva-uMco, bAkInuM yamakagiri pramANathI jANavuM. te A che - 250 yojana udvedathI mULamAM, 1000 yojana lAMbopahoLo che - 4 - 4 - AnA adhipatinI bIjI rAjadhAnIthI dizA pramANAdithI vizeSa che, tenI vivakSA - rAjadhAnI uttaramAM che. tenuM varNana - meru parvatanI uttaramAM tIchAM asaMkhyAta dvIpa samudro gayA pachI, bIjA jaMbUdvIpa dvIpamAM uttaramAM 12,000 yojana jaIne ahIM harisaha devanI hariAhA rAjadhAnI kahela che. te 84,000 yojana lAMbI-pahoLI, 2,65,632 yojananI paridhicI che. bAkI-jema rAmarendranI rAjadhAnI bhagavatI sUtramAM kahI che, te pramANa prAsAdAdinuM kahevuM. ahIM mahaddhika, mahAdhutika zabdothI AnA nAma nimitta praznottara sUcavela che. jemake - bhagavan ! tene harisahakUTa kema kahe che ? tyAM ghaNAM utpalo, po harissahakUTa samAna varNavALA che yAvat hariAha nAme deva tyAM vase che, tethI athavA te zAzvata nAma che. have vakSaskAranA nAmArthe prazna kare che - uttaramAM - mAlyavaMta vakSaskAra parvatamAM te-te sthAnamAM ghaNAM sarikA, navamAlikA cAvat magadaMtikA gulmo che. te kSetrAnubhAvathI sadaiva paMcavartI puSpo utpanna kare che. mAlyavaMta parvatanA bahu sama ramaNIya bhUmibhAgane vAyuthI kaMpita Adi pUrvavat. tethI mAlya-puSpa, nitya jyAM hoya che, te mAlyavaMta. mAlyavaMta deva ahIM mahaddhika yAvat palyopamasthitika deva vase che, mATe mAlyavaMta. videha be che - pUrva ane pazcima. merunI pUrve che, te pUrva videha, te sItA mahAnadInA dakSiNa-uttara bhAgathI be bhAgamAM vibhakta che, e rIte je merunI pazcimamAM che, te pazcima videha che. te paNa sItodAne be bhAgamAM vibhakta kare che. e rIte videhanA cAra bhAgo darzAvelA che. temAM vijaya vakSaskArAdi - x - nirUpe che-- tenA eka bhAgamAM yathAyogya mAlyavaMtAdi gajadaMta vakSaskAra girinI nIkaTa eka vijaya tathA cAra saraLa vakSaskAro ane traNa aMtarnadI che. A sAtanA cha aMtaro che. - 4 - 4 - tethI aMtaramAM ekekanA sadbhAvathI cha vijayo, A cAra vakSaskArAdi, ekaika aMtarnadI aMtatithI cAra parvatanA aMtaramAM saMbhave che, tethI aMtarnadI traNa che, e vyavasthA svayaM jANI levI tathA vanamukhanI avadhi karIne eka jaMbudvIpaprajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 vijaya, tethI prati vibhAgamAM ATha vijaya, cAra vakSaskAra, traNa aMtarnadI, eka vanamukha jANavA. - ahIM A bhAvanA che - pUrva videhamAM mAlyavaMta gajadaMta parvatanI pUrve, sItAnI uttare eka vijaya, tenI pUrve pahelo vakSaskAra, tenI pUrve bIjI vijaya, tenI pUrve pahelI aMtarnAdI - 4 - 4 - e krame AThamI vijaya sudhI kahevuM. pachI eka vanamukha jagatI nIkaTa che. 170 e pramANe sItAnI dakSiNe paNa saumanasa gajadaMta parvata pUrve paNa A vijayAdikrama kahevo. e ja rIte - x - bAkInA jANavA. have pradakSiNA krame nirUpatA, prathama vibhAgamukhamAM kacchavijaya - - sUtra-167 thI 169 - [167] bhagavan ! jaMbUdvIpa dvIpamAM kaccha nAme vijaya kyAM kahela che ? gautama ! sItA mahAnadInI uttare, nIlavaMta varSadhara parvatanI dakSiNe, citrakUTa vakSaskAra parvatanI pazcime, mAhyavaMta vakSaskAra parvatanI pUrve, ahIM jaMbUDhIpa dvIpamAM mahAvideha kSetramAM kaccha nAme vijaya kahela che. te uttara dakSiNa lAMbo, pUrva-pazcima pahoLo, pAMka saMsthAne saMsthita che. te gaMgAnadI, siMdhunadI ane vaitADhya parvatathI cha bhAgamAM vibhakata che. te 16,592-2/19 yojana lAMbI, 2213 yojanathI kaMIka nyUna pahoLI che. kaccha vijayanA bahumadhyadeza bhAgamAM ahIM vaitADhya nAme parvata kahela che, te kaccha vijayane be bhAgamAM vibhakta karato rahela che te A - dakSiNa kaccha ane uttakaccha. - bhagavan ! jaMbudvIpadvIpamAM mahAvideha kSetramAM dakSiNArdha kaccha nAmaka vijaya kyAM kahI che ? gautama ! vaitADhya parvatanI dakSiNe, sItA mahAnadInI uttare, citrakUTa vakSaskAraparvatanI pazcime, mAhyavaMta vakSaskAra parvatanI pUrve ahIM jaMbUdvIpa dvIpanA mahAvideha kSetramAM dakSiNArdhvakaccha nAme vijaya kahela che. te uttaradakSiNa lAMbI, pUrva-pazcima pahoLI, 8271-1/19 yojana lAMbI, 2213 yojanathI kaMIka nyUna pahoLI, palTaMka saMsthAna saMsthita che. bhagavan ! dAkSiNArdha kacchanI vijayanA kevA AkAra-bhAva-pratyAvatAra kahela che ? gautama ! bahusama ramaNIya bhUmibhAga kahela che, te A - sAvat kRtrima ane akRtrima vaDe zobhita che. bhagavan ! dAkSiNA kaccha vijayanA manuSyanA kevA AkAra-bhAvapratyavatAra kahela che ? gautama ! te manuSyonA saMghayaNa cha bhede che yAvat sarve duHkhono aMta kare che. bhagavan ! jaMbudvIpa dvIpanA mahAvideha kSetramAM kacchavijayamAM vaitADhya nAme parvata kyAM kahela che ? gautama ! dAkSiNArdhva kaccha vijayanI uttare, uttarAI kacchanI dakSiNe, citrakUTanI pazcime, mAhyavaMta vakSaskAranI parvatanI pUrve, ahIM kacchavijayamAM vaitADhya nAme parvata kahela che, te pUrva-pazcima lAMbo, uttara-dakSiNa
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/167 thI 169 pahoLo, baMne tarapha vakSaskAra parvatane sRSTa-pUrvanI koTithI yAvat baMne taskR pRSTa, bharatanA vaitADhya sadeza, vizeSa e ke - be bAhA, jIvA ane dhanupRSTha na kahevuM. te vijayanA vikhuMbha sadeza laMbAIthI, viSThabha-urAva-udvedha pUrvavat tathA vidhAdhara ane Abhiyogika zreNI pUrvavat. vizeSa e ke - paMcAvana paMcAvana vidhAdhara nagarAvAsa kahelA che. Abhiyogika zreNImAM sItAnadInI uttaranI zreNIo IzAnadevanI che, bAkInI zakranI che. [168] phUTo-siddha, kaccha, khaDaka, mANi, vaitADhya, pUrNa, tamisaguphA, kaccha, vaizramaNa ane vADhya. [169 bhagatanA jaMbudvIpa dvIpanA mahAvideha kSetramAM uttarA kaccha nAme vijaya kyAM kahI che? gautama! vaitADhya parvatanI uttare, nIlavaMta varSadhara parvatanI dakSiNe, mAAvaMta vakSaskAra parvatanI pUrve, citrakUTavakSaskAra parvatanI pazcime, ahIM jaMbudvIpa dvIpamAM kacchavijaya kahI che yAvat siddha thAya che te badhuM pUrvavat. bhagavan ! jaMbUdvIpa dvIpamAM mahAvideha kSetramAM uttarArdhva kacchamAM vijayamAM siMdhukuMDa nAme kuMDa kahela che? gautama ! mAhyavaMta vAskAra parvatanI pUrve, RSabhakUTanI pazcime, nIlavaMta varSadhara parvatanA dakSiNI nitaMbamAM ahIM jaMbudvIpa dvIpamAM mahAvideha kSetramAM uttarArdha kaccha vijayamAM siMdhukuDa nAme kuMDa kahela che. te 60 yojana lAMbo-pahoLo, yAvat bhavana, artha ane rAjadhAnI jANavA. bharatanA siMdhukuDa saza badhuM jANavuM yAvat te siMdhukuMDanI dakSiNa toraNathI hiMdu mahAnadI vahetI uttarapUrva kaccha vijayamAM vahetI-vahetI 3000 nadIo vaDe ApUti thatI-thatI tamisa guphAnI nIcethI vaitADhya parvatane cIrIne, dakSiNa kaccha vijayamAM jaIne badhI maLIne 14,000 nadIo sAthe dakSiNamAM sItA mahAnadImAM praveze che. siMdhu mahAnadI pravAhamAM ane mUlamAM bharatanI siMdhu sardeza pramANathI yAvat be vanakhaMDathI parivarela che. 171 bhagavan ! uttarArdha kaccha vijayamAM RSabhakUTa nAmaka parvata kyAM kahela che ? gautama ! siMdhukuMDanI pUrve, gaMgAkuMDanI pazcime, nIlavaMta varSadhara parvatanA dakSiNI nitaMbamAM ahIM uttarArdhakacchavijayamAM RSabhakUTa nAme parvata kahela che. ATha yojana urdhva uMco, Adi pramANa pUrvavat yAvat rAjadhAnI che, mAtra te uttaramAM kahevI. bhagavan ! uttarArdhvaccha vijayamAM gaMgAkuMDa nAme kuDa kyAM kahela che ? gautama ! citrakUTa vakSaskAra parvatanI pazcime, RSabha kUTa parvatanI pUrve, nIlavaMta varSadhara parvatanA dakSiNI nitaMba, ahIM uttarArdhva kacchamAM gaMgAkuMDa nAme kuMDa kahela che. te 60 yojana lAMbo-pahoLo Adi pUrvavat Avat jema siMdhu cAvat vanakhaMDathI parivarela che. bhagavan ! kaccha vijayane kacchavijaya kema kahe che ? gautama ! kacchavijayamAM vaitADhya parvatanI dakSiNe, sItA mahAnadInI uttare, gaMgA mahAnadInI pazcime, siMdhu mahAnadInI pUrve, dakSiNArUM kaccha vijayanA bahumadhya dezabhAgamAM ahIM jaMbudvIpaprajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 temA nAme rAjadhAnI kahela che. te vijayA rAjadhAnI saza kahevI. te temA rAjadhAnImAM kaccha nAme rAjA upaje che. te mahA himavaMta yAvat badhuM varNana bharata samAna kahevuM. mAtra niSkramaNa na kahevuM. bAkI badhuM kahevuM yAvat mAnuSI sukha bhogave che. athavA 'kaccha' nAmadhArI ahIM mahaddhika yAvat palyopama sthitika deva vase che. te kAraNe gautama ! kaccha vijaya kahe che yAvat nitya che. 172 * vivecana-167 thI 169 bhadaMta ! jaMbudvIpamAM mahAvideha kSetramAM kaccha nAme vijaya kyAM che ? sItA nadInI uttare, nIlavaMta parvatanI dakSiNe, citrakUTa vakSaskAranI pazcime, mAhyavaMta vakSaskAranI pUrve, ahIM mahAvideha kSetramAM kaccha nAme cakravartI vijetavya bhU vibhAgarUpa vijaya che. A saMjJA anAdi pravAhathI che. tethI A anvartha mAtra darzana che, paNa sAkSAt pravRtti nimitte upadarzana nathI. uttaradakSiNa lAMbI, pUrva-pazcima pahoLI, palcaka saMsthAna saMsthita kemake catusa che. gaMgA-siMdhu nadI ane vaitADhya parvatathI cha khaMDa karAyela che. ema bIjI paNa vijayo kahevI. paraMtu sItAnI pUrve kacchAdi, sItodAnI pazcime pakSmAdi, gaMgA-siMdhu vaDe cha bhAga karAyela che. sItAnI pazcime vatsAdi, sItodAnI pUrve vaprAdi kdA ane raktavatI vaDe cha bhAga kare che. uttara dakSiNa lAMbI - 16592-2/19 yojana lAMbI che. te A rIte - videhano vistAra-33,684 yojana ane 8-kaLArUpamAMthI sItA ke sItodAno vikaMbha 500 yojana zodhi karI, bAkInAnA ardhA karatAM yayokta pramANa Ave. - 4 - 4 - pUrva-pazcimamAM - 2213 yojanathI kaMIka nyUna. te A rIte - mahAvidehamAM baMne kuru, meru, bhadrazAlavana, vakSaskAra, aMtarnadI, vanamukha sivAya badhe vijaya che. te pUrva-pazcimatulya vistAravALI che. badhAM vakSaskAra maLIne 4000 yojana, badhI aMtarnAdI 750 yojana, be vanamukha maLIne 5844-yojana, meru-10,000 yojana, bhadrazAla vana-44,000 yojana badhAM malIne 64,594ne jaMbudvIpa vistAramAMthI bAda karatAM-35,406 yojana, vijaya-16 che, 16vaDe bhAMgatA-kaMIka nyUna 2213 yojana thAya. ATalo vijayano viSphabha thAya. A bharatavat vaitADhyathI be bhAga karela che tenI vivakSA - kaccha vijayanA bahumadhyadeza bhAgamAM vaitADhya parvata che. je kaccha vijayane be bhAgamAM vibhakta karIne rahela che - dakSiNAddhakaccha ane uttarArdhva kacca. '=' zabdathI ubhayanI tulyakakSatA jaNAve che. dakSiNAddha kacchane sthAnathI pUche che - 4 - 4 - vaitADhya parvatanI dakSiNamAM, sItAnadInI uttare, citrakUTa vakSaskAranI pazcime, mAhyavaMta vakSaskAranI pUrve, ahIM jaMbudvIpamAM dakSiNArNakaccha vijaya che, vizeSaNa pUrvavat jANaLA. 8271-1/19 yojana lAMbI che. temAM - 16,592 yojana ane 2-kaLAmAMthI 50 yojana pramANamAM vaitADhyano vyAsa bAda karI, zeSa skamanA ardhA karatA ukta saMkhyA Ave. A karmabhUmirUpa che ke akarmabhUmirUpa ? dakSiNArdhva bharata prakaraNa samAna ahIM nirvizeSa vyAkhyA karavI. have manuSyanuM svarUpa-te spaSTa che. have vaitADhyanA sthAna
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/167 thI 169 13 vize prazna - spaSTa che, pharka e ke - be tarapha mAlyavaMta ane citrakUTa vakSaskArane spaSTa che - pUrvanI koTiNI pUrvanA vAkAra parvatane, pazcimI koTithI pazcimI vakSaskArane sparze che. * * * bharatanA vaitADhya sadeza che kemake jatamaya ane rucaka saMsthAnA saMsthita che. vizeSa A - be bAhA, jIvA, dhanupRSTha na kahevA, kemake avakakSetravartI che. laMba bhAga bharatanA vaitADhaya samAna nathI, tethI kahe che - vijayanA kacchAdino je vilaMbha tenA sardeza laMbAI che. arthAt vijayano je viDaMbha che, te AnI laMbAI che, yojana-50 viDaMbha, rapa-uMco, 25-udvedha uccavanA pahelAM 10-yojana jatAM. vidhAdhara zreNI pUrvavatu pharka e ke- 55-55 vidhAdhara nagarAvAsa kahela che. Abhiyogya zreNI pUrvavat jANavI. - x - sarva vaitAdya Abhiyogya zreNi vizeSa - sItAnadInI uttara dizAmAM rahela Abhiyogya zreNI IzAna IndranI che, sItA nadInI dakSiNamAM rahela zakendranI che. - x - x * pachI kUTanI vaktavyatA kahela che. have tenA nAmo kahe che - pUrvamAM pahelo siddhAyatanakUTa, pachI pazcima dizAne AzrIne A AThe kUTo kahevA - bIjo dakSiNa kacchAddha kUTa, bIjo khaMDaprapAtaguphAkUTa, cotho mANibhadrakUTa, bAkI vyakta che. paraMtu vijaya vaitAdyamAM bIjAthI AThamAM badhAM kaTomAM pota-potAnI vijayanA nAme kUTa che, jemake dakSiNa kacchAddha kUTa. bAkInA bharata vaitAkUTa samAna nAmathI che. - have uttarAddha kaccha - dakSiNAddha kacchavata jANavI. have tenA aMtarvarti siMdhamuMDanI vaktavyatA - spaSTa che. - x - bharatanA siMdhUkuMDa sardeza badhuM jANavuM. gaMgAnA AlAvA mujaba badhuM kahevuM. temAM kaSabhakUTanI vaktavyatA kahI, have gaMgAkuMDa prastAvanArthe kahe che - siMdhUkuMDanA AlAvo saMpUrNa kahevo. paraMtu pachI gaMgAnadI khaMDaprapAta guphAnI nIcethI vaitAdyane bhedIne dakSiNamAM sItAmAM praveze che. [zaMkA bharatamAM nadI mukhyatvathI gaMgAne varNavIne siMdhune varNavI, ahIM siMdhune varNavIne te varNave che, e kaI rIte kahyuM? [samAdhAna ahIM mAlyavaMta vakSaskArathI vijaya prarUpaNAnA prakAratvathI tenA nIkaTavartI siMdhUkuMDanA pahelA siMdhu prarUpaNA, pachI gaMgAnI. bhagavad ! tene kaccha vijaya kema kahe che ? sigArca mujaba jANavuM. vizeSa A - kSemA rAjadhAnImAM kaccha nAme cakravartI rAjA utpanna thAya che, te cha khaMDano bhoktA che. tethI lokamAM "kaccha" ema kahevAya che. ahIM vartamAnakALathI sarvadA yathAsaMbhava cakravartInI utpatti jANavI, niyata kALathI nahIM. * * * * * niSkramaNa atha4i pravajyAno svIkAra vajIne kahevo. bharatayakIe sarvavirati grahaNa karelI, paNa kacchano cakI te grahaNa kare, tevo niyama nathI. athavA ahIM 'kaccha' nAma deva che, tethI tenA adhiSThitapaNAthI kaccha vijaya kahe che, yAvatu A nAma nitya che * x - have citrakUTa vakSaskAra - * sUtra-130 - bhagavanA jaMbUdvIpa hIpanA mahAvideha kSetramAM citrakUTa nAme vAskAra parvata kayAM kahela che? gautamAM sItA mahAnadInI uttare, nIlavaMta vadhira parvatanI dakSiNe, 134 jaMbUdvIpaprApti upAMgasUtra-saTIka anuvAda kacchavijayanI pUrva sukacha vijayanI pazcime ahIM buddhISa dvIpamAM mahAvidehamAM trikUTa vakAra parvata kahela che. te uttara-dakSiNa lAMbo, pUrva-pazcima pahoLo 16,52 yojana, kaLA lAMbo, 5oo yojana pahoLo che. nIlavata varSadhara parvata pAse 400 yojana u-uMco ane 40e gAu bhUmigata che. tyArapachI mamAthI urodha ane ukedAnI pavRiddhinI vadhatAM-vadhatAM sItA mahAnadI pAse 5oo yojanA uda-uMco, pa0 gAu bhUmiMgata che. te azvaskaMdha saMsthAna saMsthita, savaranamaya, svaccha, GNa yAvata pratirUpa che. baMne paDakhe be pastvaravedika ane be vanakhaMDothI te parivRta che. baMnenuM varNana pUrvavata. citrakUTa vakSaskAra parvatanI upara bahusamaramaNIya bhUmibhAga kahela che cAva4 bese che. bhagavad ! citrakUTa vakSaskAra parvatamAM keTalAM phUTo kahela che ? gautama / cAra phUTo kahayA che - siddhAyatana phUTa, citrakUTa, kacchakUTa, sukacchakUTa. paraspara uttara-dakSiNamAM samAna che. paheluM siddhAyatana phUTa, sItA nadInI uttare, cotho succhakUTa nIlavaMta vadhara parvatanI dakSiNe ahIM citrakUTa nAme mahahika devanI cAvatu rAjadhAnI pUrvavata kahevI.. vivecana-1eo - sUtra sulabha che. vizeSa e - laMbAI 16,000 yojanAdi, vijayanI samAna ja che. kemake vijayanA vijaya vakSaskAra tuca laMbAIvALA che. vikaMbha 5oo yojana che, te vizeSa. kemake jaMbUdvIpanA vikaMbharI 96,000 bAda karatAM bAkInA 3ooone ATha vakSaskArathI bhAMgatA, 5oo yojana ja Ave. - X - X - vRittinuM zeSa gaNita pUrva sUjhamAM AvI gayo che. mATe ahIM karI noaupta nathI.) tathA nIlavaMta varSadhara parvata samIpamAM 4oo. yojata urva-uMco, 400 gAu udvedhathI che. pachI mAtrAnI vRddhithI kramathI utsadhauddhaghanI vRddhithI vadhatAM-vadhatAM sItA mahAnadInI pAse paoo yojana thAya che. - 4 - tethI azvaskaMdha saMsthAne rahela, kramathI uMco, sarva ranamaya, bAkI pUrvavatuM. have AnA zikhara saubhAgyane kahe che - citrakUTa Adi spaSTa che. have kUTa saMkhyA pUche che - A cAra kUTo uttara-dakSiNa bhAvathI paraspara tulya che. paheluM siddhAyatana kUTa, bIjuM citrakUTa ItyAdi. to sItA nIlavaMtathI kaI dizAmAM che ? sItAnI uttarathI cotho nIlavaMta varSadhara parvatanI dakSiNathI, ema sUtrapAThokta krama balathI bIjo citra nAme, pahelAthI pachI jANavo. * x * ItyAdi. * * * saMpradAya-sauthI pahelo siddhAyatanakUTa, mahAnadInI samIpe gAyamAnyavathI dvitIya svasva vAkAra nAmaka - x - ItyAdi. have Ano nAmArtha kahe che - ahIM citrakUTa nAme deva rahe che, tenA yogathI citrakUTa nAma che. AnI rAjadhAnI meranI uttare che. ema AgaLanA vakSaskAromAM yathAsaMbhava kahevuM. -- have bIjI vijaya * sUga-11 thI 13 : [11] bhagavAna ! jaMbUDhIpadvIpamAM mahAvideha kSetramAM sukaccha nAmaka vijaya kayAM kahela che ? gautama! sIsodA mahAnadInI uttare, nIlavaMta varSadhara parvatanI dakSiNe, gAthApati mahAnadInI pazcime, citrakUTa vakSaskAra parvatanI pUrve ahIM
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/171 thI 173 175 jaMbudvIpa dvIpamAM mahAvidehakSetramAM sukaccha nAme vijaya kahela che. te uttaradakSiNa lAMbI, kaccha vijayanI jema sukaccha vijaya kahevI. vizeSa e ke kSemapurA rAjadhAnI, sukaccha nAme rAjA thaze. bhagavan ! jaMbudvIpa dvIpamAM mahAvideha kSetramAM gAthApatikuMDa kayA kahela che ? gautama ! sukaccha vijayanI pUrve, mahAkaccha vijayanI pazcime, nIlavaMta varSadhara parvatanA dakSiNI nitaMbe, ahIM jabudvIpadvIpamAM mahAvideha kSetramAM gAthApati kuMDa kahela che. jema rohitaEzakuMDa kahyo temaja yAvat gAthApatidvIpamAM bhavana, te gAthApatikuMDanA dakSiNa dvArathI gAthApatinadI nIkaLIne mukacca ane mahAka vijayane be bhAgamAM vibhakta karatI-karatI 28000 nadIo sahita dakSiNamAM sItA mahAnadImAM praveze che. gAthApati mahAnadI pravAhe ane mukhamAM sarvatra samAna che. te 125 yojana pahoLI, aDhI yojana UMDI, baMne pArzvamAM be paDAvavaidikA, be vanakhaMDothI sAvatu baMnenuM varNana karavuM. bhagavan ! mahAvideha kSetramAM mahAkaccha nAme vijaya aaN kahela che ? gautama ! nIlavaMta vaghara parvatanI dakSiNe, sItA mahAnadInI uttare, padmakUTa vakSaskAra parvatanI pazcime, gAthApati mahAnadInI pUrve ahIM mahAvideha kSetramAM mahAkaccha nAme vijaya kahela che. bAkI kacchavijayamAM kahyA mujaba vat mahAkacchamAM kahevuM. ahIM mahAkaccha mahaki deva ane artha kahevo. bhagavan ! mahAvideha kSetramAM paznakUTa vakSaskAraparvata kyAM kahela che ? gautama! nIlavaMtanI dakSiNe, sItA mahAnadInI uttare, mahAkacchanI pUrve, kacchAvatInI pazcime ahIM mahAvideha kSetramAM paznakUTa nAme vakSaskAra kahela che. te uttara-dakSiNa lAMbo, pUrva-pazcima pahoLo che. bAkI citakUTanI jema jANavuM yAvat bese che. paznakUTamAM cAra phUo kahelA che, siddhAyatanakUTa. paznakUTa, mahApadmakUTa, kacchAvatIkUTa e pramANe sAvat artha. ahIM paznakUTa nAme maharjika yAvat palyopamasthitika deva vase che. tethI kahyuM. bhagavan ! mahAvidehakSetramAM kacchagAvatI nAme vijaya kyAM kahI che ? gautama! nIlavaMtanI dakSiNe, sItA mahAnadInI uttare, hAvatI mahAnadInI pazcime, paznakUTanI pUrve ahIM mahAvidehotramAM kacchagAvanI nAme vijaya kahI che. te uttara-dakSiNa lAMbI, pUrva-pazcima pahoLI che. bAkI kaccha vijaya mujaba jANavuM yAvat kacchaggAvatI nAme ahIM deva che. bhagavan! mahAvideha kSetramAM dvahAvatI kuMDa nAme kuMDa kyAM kahela che ? gautama ! Avarta vijayanI pazcime, kacchagAvatI vijayanI pUrve, nIlavaMtanA dakSiNI nitaMbe, ahIM mahAvideha kSetramAM dvahAvatI nAme kuMDa kahela che. bAkI gAthApatikuMDavat yAvat artha jANavuM. te drahAvatI kuMDanA dakSiNadvArathI drahAvatI mahAnadI nIkaLatI kacchavatI ane Avarta vijayane be bhAgamAM vibhakta karatI. karatI dakSiNamAM sItA mahAnadImAM praveza che, bAkI gAthApati mujaba jANavuM. bhagavan ! mahAvideha kSetramAM Avatta nAme vijaya aaN kahI che ? gautama ! 176 jaMbudvIpaprajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 nIlavaMta varSadhara parvatanI dakSiNe, sItA mahAnadInI uttare, nalinakUTa vakSaskAra parvatanI pazcime, drahAvatI mahAnadInI pUrve, ahIM mahAvideha kSetramAM Avarta nAme vijaya kahela che. bAkI kaccha vijayavat jANavuM. bhagavan ! mahAvideha kSetramAM nalinakUTa vakSaskAra parvata kyAM kahela che ? gautama! nIlavaMtanI dakSiNe, sItAnI uttare, maMgalAvatI vijayanI pazcime, AvartavijayanI pUrve ahIM mahAvideha kSetramAM nalinakUTa nAme vakSaskAraparvata kahela che. te uttara-dakSiNa lAMbo, pUrva-pazcima pahoLo che. bAkI citrakUTanI jema yAvartI bhere che, sudhI kahevuM. bhagavan ! nalinakUTamAM keTalA phUTo kahelA che ? gautama ! cAra phUTo kahelA che, te A rIte - siddhAyatana phUTa, nalinakUTa, AvakUTa, maMgalAvakUTa A phUTo 500 yojana uMcA che, rAjadhAnIo uttaramAM che. bhagavan ! mahAvideha kSetramAM maMgalAvaI nAme vijaya kyAM kahI che ? gautama! nIlavaMtanI dakSiNe, sItAnI uttare, nalinakUTanI pUrve, paMkAvatInI pazcime ahIM maMgalAvarta nAme vijaya kahela che. kaccha vijayavat A paNa kahevuM yAvat maMgalAvaI nAme deva ahIM vase che, tethI kahe che. bhagavan ! mahAvidehakSetramAM paMkAvatIkuMDa nAme kuMDa kyAM kahela che ? gautama ! maMgalAvartanI pUrve, puSkala vijayanI pazcime, nIlavaMtanA dakSiNI nitaMbe ahIM paMkAvatI yAvat kuMDa kahela che. te gAthApatikuMDanA pramANavat jANavuM yAvat maMgalAvarta ane pukalAvarta vijayane be bhAgamAM vibhakta karavI-karatI bAkI pUrvavat gAthApatikuMDa mujaba jANavuM. bhagavan ! mahAvideha kSetramAM pukalAvarta nAme vijaya kyAM kahela che ? gautama ! nIlavaMtanI dakSiNe, sItAnI uttare, paMkAvatInI pUrve eka zaila vakSaskAra parvatanI pazcime ahIM pukalAvatta nAme vijaya kahela che. kacchavijayanI mAphaka te kahevI yAvat puNDala nAme maharjika yAvat palyopama sthitika deva ahIM vase che. tethI A nAma che. bhagavan! mahAvideha kSetramAM eka zaila nAmaka vakSaskAra parvata kyAM kahela che? gautama! pukalAvarta cakravartI vijayanI pUrve, pulAvatI cakravartI vijayanI pazcime, nIlavaMtanI dakSiNe, sItAnI uttare, ahIM ekIla nAme vAskAra parvata kahela che. citrakUTa samAna jANavuM yAvat devo tyAM bese che cAra phUTo che, te A rIte - siddhAyatanakUTa, ekIla phUTa, pukalAvakUTa, pukalAvatI phUTa. kUTo pUrvavat 500 yojana uMcA che yAvatu tyAM ekIla nAme mahaddhika deva che. bhagavan ! mahAvideha kSetramAM pukalAvatI nAme cakravartI vijaya yAM kahela che ? gautama ! nIlavaMtanI dakSiNe, sItAnI uttare, uttarIya sItAmukhavananI pazcime, ekIla vakSaskAra parvatanI pUrve, ahIM mahAvideha kSetramAM puSkalAvatI nAme vijaya kahelI che. te uttaradakSiNa lAMbI che, e pramANe kacchavijayavat kahevuM yAvat pulAvatI deva ahIM vase che
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 jaMbUdvIpapajJAti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 4/11 thI 133 137 bhagavAna! mahAvideha kSetramAM sItA mahAnadInuM uttaranuM sItAmukhavana nAme vana kahela chegautamAM nIlavaMtanI dakSiNe, sItAnI uttare, pUrva lavaNasamudranI pazcime, pukalAvatI cakavartI vijayanI pUrve ahIM sItAmukhavana nAme vana kahela che. te utta-kSiNa lAMbu, pUrvapazcima pahoLuM, 16,52-19 yojana lAMbu, sItA mahAnadInI pAse ra4ra yojana pahoLuM che. tyArapachI mAtrAthI ghaTatAM-ghaTatAM nIlavaMta vadhira parvatanI pAse 6/19 yojana pahoLuM che. te eka pAvaravedika ane eka vanakhaMDathI parivarela che, varNana pUrvavatu, sItAmukhavana cAvatuM devo bese che. e pramANe uttaranuM pAW samApta thayuM. vijaya varNana karyuM. vijayonI rAjadhAnIo A pramANe che - [1] kSamA, kSemapurA, ariSTA, ariSTapusa, bagI, maMjUSA, auSadhi ane puMDarIkiNI. [13] 16-vidhAdharaaieNI, 16-Abhiyogya zreNI, badhI IzAnendranI che. badhI vijayonuM vakatavyA kaccha vijaya samAna yAvatuM artha che. sadeza nAmaka rAja che. vijayamAM 16-vAkara parvatonI vaktavyatA citrakUTavat che. vAvatuM cAcAra phUTo, bAra nadIonI vakatavyatA gAthApati nadI samAna che, yAvatuM baMne paDakhe be pakAvaravedikA ane vanakhaMDa che. vaka. vivecana-101 thI 13 :kaccha tulA vaktavyatAthI badhuM sugama che. vizeSa - kSemapurA rAjadhAnI, tyAM sukaccha cakravartI rAjA thaze. bAkI pUrvavat badhuM kathana karyuM. sukaccha kahyuM. have pahelI aMtarnAdIno avasare che - bhagavana ! jaMbUdvIpamAM grAhAvatI aMtarnAdIno kuMDa-prabhavasthAna grAhAvatIkuMDa kyAM kahelo che ? gautama! sukaccha vijayanI pUrve ItyAdi sUArthava jANavuM] rohitAMza kuMDanI mAphaka A paNa 120 yojana lAMbI-pahoLI cha ItyAdi jANavuM. kyAM sudhI kahevuM ? grAhAvatI, dvIpa, bhavana sudhI te arthathI sUga kahevuM. tethI kahe che - bhagavan! gAthApatI dvIpa evuM nAma kema che ? gautama ! gAthApatI dvIpamAM ghaNAM utpalo cAvat sahamrapatro gAyApalIdvIpa samAna prabhA ane varNavALA che, ItyAdi. have ahIMthI je nadI vahe che, te kahe che - sUtra spaSTa che. vizeSa e ke - grAhA-taMtunAmaka jalacara mahAkAya che, tethI A grAhAvatI che. * x * ahIMthI mahAnadI vahIne sukaccha ane mahAkaccha vijayane be bhAgamAM vibhakta karI, 28,000 nadIo sahita merunI dakSiNa dizAmAM sItA mahAnadImAM praveze che. dhe AnA vikaMbhAdi kahe che - grAhAvatI mahAnadInA kuMDathI nIkaLI sItAnadInA pravezamAM sarvatra samAna vistAra ane udvedha che. e ja kahe che - 125 yojana viAkaMbha, cA yojana udvedha, kemake 125no 50mo bhAga zI-ja thAya. pRthutva pUrvavatu. - X * temAM meru pAse bhadrazAlavananI laMbAI 54,000 yojana, 16 vijayanuM pRthuva 35,406 yojana, vakSaskAra AThanA-4000, mukha-vanadvayanuM 5844. badhuM maLIne 99250 yojana. tene jaMbUdvIpanA vikaeNbhamAMthI bAda karatAM 350 cojana rahe, [26/12] tene cha aMtarnAdIthI mAMgatA 15 yojana thAya. laMbAI vijayo mujaba * * | prino 45,000 yojana laMbAI sarvenadInI kahI, te vacana kaI rIte saMbaddha thaze? [samAdhAna A vacana bharatanI gaMgAdinuM sAdhAraNa che, * X - thomasamAsavRttimAM kapta che ke - A grAhAvatI Adi sarve nadIo saba kuMDathI nIkaLI sItA ane sItAdAnA pravezamAM pramANa viThaMbha ane udvedhakahIne, je pharI dhAtakIkhaMDa, karAddha adhikAramAM nadIono hIpeDhIe bamaNo vistAra kahela che. jema jaMbUdvIpamAM rohitA Adi, grAhAvatI Adino bAra aMtadIno sarvasaMkhyA 16 nadIno pravAha viThaMbha 1rayojana, sAI udvedha kroza eka samudra pravezamAM grAhAvatyAdino mahAnadI praveze viDaMba 125 yojana, udvedha rA yojana che. tenI pUrva-para virodha nathI. *x* ema bIje paNa laghavRttimAM te abhiprAya varte che. baMne sthAne tava to sarvavida ja jANe. paNa AmAM sama samaviThaMbhava vize Agamavatu ukti paNa anukULa che. - X - have trIjI vijayano prazna kahe che - te spaSTa che. yAvatu padathI "tyAM arihA rAjadhAnImAM mahAkaccha nAme rAjA utpanna thaze. tene saMpUrNa bharata samAna kahevo. tikamaNa vajIne bAkI badhuM kahevuM. mahAkaccha nAmaka kahevo. A cAlAvAthI mahAkacache. zabdano artha kahevo. have hAkUTaprazna - spaSTa che. A bIjo vakSaskAra che, citrakUTanA atidezathI cAvatu padathI laMbAI sUtrAdi sudhI ramaNIya bhUmi paryanta badhuM kahevuM. have kUTa vaktavyatA kahevI - te spaSTa che, vizeSa e ke - citrakUTavakSAtkAra kUTa nyAyathI kahevuM cAvata zabdathI uttara-dakSiNamAM paraspara sama levuM. bAkUTa zabdArtha * tyAM brahmaTa nAme palyopama-sthitika deva vase che. te sugama che. * * have cothI vijaya te spaSTa che, paraMtu duhAvatI aMtarnAdInA pazcime kacchagAvatI vijaya mAlukAkacchAdi jemAM atizaya che te. bAkI pUrvavatuM. have A anaMtarokta vijaya, jenI pazcimamAM te aMtarnAdIne lakSamAM rAkhI kahe che - Avarta nAme pUrva dizAvartI vijayanI pazcime, kacchAvatI vijayanI pUrve cAvat prahAvatI kuMDa kahela che. bAkI grAhAvatI kaMDa kathanathI jANatuM. vizeSa e ke - kahAvatIdvIpa, kahAvatIdevI bhavana, kahAvatI prabha pAdinA yogathI kahAvatI nAmArtha jANavo. duhA-agAdha jaLAzaya jemAM rahe che te. have je rIte te mahAnadImAM praveze che, te pUrve kahela che. have pAMcamI vijaya - spaSTa che, pachI bIjo vAkAra - baMne sUtra spaSTa che. vizeSa e - bIjA sUtramAM 500 yojana pramANa che. pachI chaThThI vijaya, pachI pakAvatI bIjI aMtarnAdI, tene kahe che - prAyaH pUrvavatuM. vizeSa e ke - atizaya paMka jemAM che te paMkAvatI. pachI sAtamI vijaya, pachI cotho vakSaskAra - te spaSTa che. vizeSa e - pukalAvarta sAtamI vijaya che, te cakravartI vaDe vijetavya hovAthI cakravartI vijaya kahevAya che. have AThamI vijaya-pragaTArya che. mAtra uttara bAjunI sItAnadInA mukhavanamAM kahevAnAra svarUpanI sItAnadI ane nIlavaMta parvata mathenA mukhavananI pazcimamAM che. dakSiNanA sItA mukhavanathI A vAyavyamAM che tethI uttaramAM - ema grahaNa karavuM. have
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/131 thI 103 139 180 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra anaMtarota sItAmukhavanane lakSIne kahe che - sItAmukha nAme vana kyAM kahela che ? ahIM sItAmukha vaDe sIsodA vanamukha baMne uttaramAM che, tema kahI dakSiNanuM sItAmukhavana niSedhela che. te A rIte - cAra mukha vana che - (1) sItA ane nIlavaMta maLe, (2) sItA ane niSadha maLe, (3) sItodaka - niSedha maLe. (4) sItodA-nIlavaMta maLe. A badhAmAM paheluM hovAthI sItAthI uttare kahyuM. [bAkI sUtrArthava4] vanamukha niSadha ane nIlavaMta samIpe avikuMbha che, sItA ane sIsodAnA ubhayakula pArzamAM jagatInA anurodhathI pRthu vikaMbha che tethI kahela che - pUrva ane pazcimamAM nISadha ke nIlavaMtathI AraMbhIne jagatI vakragatithI sItA ke sIsodAne prApta thAya che. tenA anurodhathI dazavi che - sItA mahAnadI aMte 2922 yojana viDaMbha, pUrvavat vijaya, pakSakAra AdinuM pramANa-94,156 che. te jaMbUdvIpanA parimANathI bAda karatAM zeSa-5844 thAya. be vanamukha hovAthI, be vaDe bhAMgatA-2922 thAya. ahIM 23e azuddha pATha che. A pRyu parimANa sarvatra nathI. * x * te mAtrA vaDe za-cAMzathI ghaTatAM-ghaTatAM hAnine pAmIne nIlavaMta varSadhara parvatane aMte eka kaLA pRthu rahe che. ahIM karaNa-mukhavanano sarva laghu viDaMbha varSadhara pArSe che. pachI varSadharanI jIvAthI A karaNa rahe che. te A rIte - nIlavaMta jIvA 94,156 yojana ane kaLA. temAMthI pUrvokta 16 vijaya, 8-vakSaskAra ItyAdi bAda karatAM-94,156 bAda thaze, -kaLA raheze, be vana che tethI be vaDe bhAMgatA-1-kaLA rahe. * * * * * Q-pUrva ane pazcima dizAmAM niSadha ke nIlavaMtathI AraMbhIne jagatI vakragatithI sItA-sITodAne prApta thAya. jagatInA saMsparzavartI ane vanamukha, tenA anurodhathI varSadhara samIpe teno thoDo vitaMbha che. sItA-sItodA pAse te ghaNo che. A ISTa sthAne vikebha jANavA mATe, sUtramAM na kahyA chatAM prasaMga gatithI karaNa kahe che - yojanAdi gayA pachI gurupRthutvathI ra922 rUpe guNavA. guNita yojana rAzinI kaLA karavA mATe19 vaDe guNavA. temAM gurayyugaNitanI kaLA zazi umerAya che. pachI "kaLA'-karelA vananI laMbAI pariNAma sazithI harAtA ISTa sthAne vanamukha vikuMbha prApta thAya. [rAzi gaNita vRttithI samajavuM.. have AnI paDAvasvedikAdi vana mATe kahe che - spaSTa che. te mukhavana eka pAvaravedikA ane eka vanakhaMDathI saMparivRta che. pachI sItAmukhavananuM varNana kahevuM - kRSNa, kRNAvabhAsa Adi. kyAM sudhI ? devo bese che, suve che sudhI. * * * A pAvara vedikA jagatIva, mukhavana vyAsa ja tarlIna che. jemAM vanavyAsanuM kalApramANa che. temAM vijaya vyAsa ruMdhAya che. anyathA vijayAdi vaDe jaMbUdvIpanA paripUrNa lakSapUrtimAM baMne bAju jagatI Adino zo avakAza che. * x - have upasaMhAra kahe che vijayAdinA kathanathI uttara dizAvartI pArza samApta thayuM. pUrve cAra vibhAga vaDe uddiSTa videha kSetranA pUrvI uttarapArthanuM vijayAdi kathananI apekSAthI pUrNa nirdiSTa che. have prativijayamAM ekaika rAjadhAnI nirdezatA kahe che - ahIM vijayanuM je pharI kathana che, te rAjadhAnInI nirUpaNArthe che - rAjadhAnI A che - kacchavijayanA kramathI nAma vaDe A rIte jANavuM - kSemA, kSemapurA ItyAdi. A sItAnI uttare, vijayonI dakSiNaddhi madhya khaMDomAM jANavI. have AnuM zreNi svarUpa kahe che - ukta ATha vijayamAM 16-vidhAdhara zreNIo jANavI. kemake prativetAya be zreNIo saMbhave che. A vidhAdhara zreNImAM pratyeka dakSiNotara pArzvamAM 55-nagaro kahevA. kemake vaitAdyanI ubhaye samabhUmikava che. Abhiyogya zreNio 16 kahevI. A badhI Abhiyogya zreNi IzAnendranI che. kemake te merunA uttaradizAvartI che. * * * * * * * have zeSa vijaya, vakSaskAra AdinA svarUpanI prarUpaNA mATe lAghavatA hetu atideza sUtra kahe che - badhA vijayomAM "kaccha" vaktavyatA kahevI. martha - vijayonuM nAma nirukta, vijyomAM te-te vijaya sadaMza nAmavALA rAjA jANavA. tathA 16-vakSaskAra paryanta citrakUTa vakatavyatA jANavI cAvata cAra kUTo hoya che. tathA bAra aMtarnAdI, grAhAvatInI vaktavyatAthI jANavI. ItyAdi * x - have bIjo videha vibhAga - * sUga-134 thI 137 : [14] bhagavAna ! jaMbUdvIpa dvIpamAM mahAvideha kSetramAM sItA mahAnadImAM dakSiNamAM sItAmukhavana nAme vana kyAM kahela che ? e rIte uttaranA sItAmukha vananI mAphaka dakSiNanuM paNa kahevuM. vizeSa e * niSadha varSadhara parvatanI uttare, sItA mahAnadInI dakSiNa, pUrva lavaNasamudranI pazcime, vatsavijayanI pUrve ahIM jaMbudvIpa dvIpamAM mahAvideha kSetramAM sItA mahAnadImAM dakSiNe sItAmukhavana nAme vana kahela che. uttara-dakSiNa lAMbu ItyAdi badhuM pUrvavatuM. vizeSa e - nidha vadhira parvata pAse 1-kaLA nirkamathI kRSNa, kRSNAvabhAsa cAvatu mA gaMdhatiNane choDatA yAvatu bese che. baMne paDakhe ne parAvaravedikA, vana kahevA bhagavanA jaMbUDhIpa dvIpamAM mahAvideha kSetramAM vatsa nAme vijaya kayAM kahI che? gautamAM niSadha vadhira parvatanI uttare, sItA mahAnadInI dakSiNe, dakSiNanA sItAmukhavananI pazcime, trikUTa dhakSakAra parvatanI pUrve ahIM jaMbUdvIpa dvIpamAM mahAvideha kSotramAM vansa nAme vijaya kahela che, pramANa pUrvavata, suzImA ajadhAnI. trikUTa dhakSakAra parvata, suvasa vijaya, kuMDalA rAjadhAnI.. tadjalA nadI, mahAvarAviya, aparAjitA, rAjadhAnI.. vaizramaNakUTa vakSaskAra parvata, varasAvI vijaya, prabhaMkarArAjadhAnI.. majahAnadI, ramyavijaya, aMkAvatI rAjadhAnI.. jana vaIkAra parvata, ramyaphavijaya, paSIMvatI rAjadhAnI. unmatta jalA mahAnadI, aNIya vijaya, zubhA rAjadhAnI.. mAdjana vakSaskara parvata, maMgalAvatI vijaya, nasaMcayA rAjadhAnI.. e pramANamAM jema sItA mahAnadInuM uttarI pArzva che, tema dakSiNI pArzva kahevuM. uttaranI jema dakSiNI sItAmukhavana kahetuM. vAkArakUTa A pramANe che - trikUTa, vaizramaNakUTa, aMjana, mAdjana...nadIo A che - tatajahA, mAjavA, unmattajaal. [15] vijayo A pramANe - vatsa, suvatsa, mahAvatsa, cothI vacchakAvatI, mya, ramyaka, ramaNIya, maMgalAvatI.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/134 thI 177 181 [16] rAjadhAnIo A pramANe - suzImA, kuMDalA, aparAjitA, palaMga, kAvatI, padmAvatI, zubha, ratanasaMcayA. [17] vatsavijayanA dakSiNamAM niSadha, uttaramAM sItA, pUrvamAM dakSiNI sItAmukhavanapazcimamAM trikUTa parvata che, suzImA rAjadhAnI che, pramANa pUrvavatuM. vasUvijaya pachI mikTa pachI savaH vijaya, e kamathI tadjalA nadI, mahAvatsaviya, vaizramaNakUTa dhakSakAra parvata, vatsAvatI vijaya, majalA nadI, ramya vijaya, aMjana vakSaskAra parvata. myapha vijaya, unmattalA nadI, maNIya vijaya, mAtaMjala vakSaskAra parvata ane maMgalAvatI vijaya che. * vivecana-134 thI 137 : bhadetA jaMbudvIpanA mahAvidehakSetramAM sItA mahAnadInA dakSiNI sItAmukhavanA athati sItA-niSadha madhyavartI. atideza sUtra vaDe uttarasUjha svayaM kahevuM. *x * have bIja mahAvideha vibhAgamAM vijayAdi vyavasthA kahe che - niSadha parvatanI uttare, sItA nadInI dakSiNe, dakSiNI sItAmukhavananI pazcime, trikUTa vakSaskAra parvatanI pUrve, ahIM vasa vijaya che. suzImA sajadhAnI, vijaya vibhAjaka trikUTa vaNAkAra parvata che. [zeSa vRtti sUtrArtha mujaba ja che.] A vijayanI rAjadhAnIo - sItA dakSiNa dizAmAM rahela rAjadhAnIpaNAthI, vijayanA uttarArdha madhya khaMDomAM jANavI. have vijayAdino vyAsAdi darzAvavA chatAM koI prakAre pArvomAM paraspara bheda na thAya, te AzaMkA nivRtti mATe kahe che - pUrvokta prakAre sItA mahAnadInA uttara pArga mAphaka dakSiNI pArza kahevuM. - A pArza kaI rIte viziSTa che ? dakSiNa bAjunA sItAmukhavanAdi, AnA vaDe jema pahelA vibhAganA kaccha vijaya Adi kahyA, tema bIjA vibhAganA dakSiNa bAjunA sItAmukhavanAdi kahyA che. A kahevAnAra vakSakArakUTo che. kUTa zabdathI ahIM parvata levA. te A rIte- trikUTa ItyAdi. vijayAdi rAjadhAnInA saMgraha mATe ekaika padha che. te saraLa che. - X - paryasatrathI prApta chatAM vanya vijaya digniyamamAM vicitratvathI sUga pravRtti bIjI rIte kahe che - vatsavijayanA niSadhanI dakSiNe, tenI ja sItAnadInI uttare Adi spaSTa che. * x - have prakaraNa baLathI vasa ja lakSya karAya che. suzImAM rAjadhAnI, pramANa ayodhyA saMbaMdhI ja, * * * have A vijayAdino sthAna krama darzAvyo, te sugama che. vizeSa e ke - vatsa pachI trikUTa ema jANavuM. - x * have saumanasya gajadaMta giri - * sUtra-178 thI 182 : [18] bhagavana jaMbUdvIpa hIpanA mahAvideha kSetramAM somanasa nAme vaNAkAra parvata kayAM kahela che? gautama niSadha vaSadhara parvatanI uttare, meruparvatanI ani dizAmAM, maMgalAvatI vijayanI pazcime, devakuranI pUrve ahIM jaMbUdvIpa dvIpamAM mahAvideha ogamAM somanasa nAme vakSaskAra parvata kahela che. uttara-dakSiNa lAMbo, pUrva-pazcima pahoLo, mAlyavaMta vakSaskAra parvata samAna che. vizeSa e ke 182 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra - sarvaranamaya, svaccha yAvatu pratirUpa che. niSadha vaghara parvatanI pAse 400 yojana udad uMco, 4oo gAu bhUmigata, bAkI pUrvavata kahetuM. vizeSa e ke - artha - gautama / somanasa vakSaskAra parvata ghaNAM devo-devIo je saumya, sumanaska che te ahIM bese che ItyAdi. saumanasa nAme ahIM maharvika deva yAvat vase che. te kAraNe he gautama! cAvatuM nitya che. - saumanasa vakSaskAra parvata keTalAM phUTo kahyA che ? gautama ! sAta kUTo kahelA che, te pramANe - [19] siddha, somanasa, maMgalAvatI, devakuru vimala, kaMcana, vaziSTa nAmaka sAta phUTo jANavA. [18] A badhAM kUTo pa00 yojana uMcA che. A kUTonI pRcchA dizAvidizAmAM gaMdhamAdana sardeza kahevI. pharka e ke - vimalakUTa tathA kaMcanakUTa upara sulatsA ane vasumitrA devIo rahe che. bAkInA phUTomAM sadeza nAmaka devo che. meranI dakSiNe tenI rAjadhAnIo che. bhagavana! mahAvideha kSetramAM devaphTa nAme kara kyAM kahela che ? gautama ! mera parvatanI dakSiNe, niSadha varSadhara parvatanI utare, vidhutvabha vakSaskAra parvatanI pUrve somanasa vakSakAra parvatanI pazcime - ahIM mahAvideha phogamAM devakara nAme kara kahela che. te pUrva-pazcima lAMbo, uttara-dakSiNa pahoLo, 1184ra yojana, rakaLA pahoLo che uttaranI vakatavyatA samAna cAva4 pAmedha, mRga, amama, saha, tetalI, zanaizcarI manuSyo sudhI kahevuM. [181] bhagavana / devakamAM citrakUTa-vicitrakUTa nAme be pavato kyAM kahela che ? gautama niSadha vadhara parvatanA uttarIya-caramAMtathI 834-*/ yojananA aMtare, sItodaka mahAnadInA pUrva-pazcima baMne kinAre, ahIM citra ane vicitrakUTa nAme baMne parvato kahyuM che, yamaka parvato mAphaka badhuM kahevuM. rAjadhAnI meranI dakSiNe che. [18] devakarano niSadhadraha nAme praha kyAM kahela che ? gautama te citrakUTa, vicitrakUTa parvatanA uttarIya caramAMtathI 834-*/ yojananA taTe, sItodA mahAnadInA bahumadhyadeza bhAgamAM ahIM niSadhadraha nAme draha kahela che. e pramANe jema nIlavaMta, uttarakura caMdra, airAvata, mAlyavaMta drahonI vakatavyatA che, temaja niSadha, devakuru sUra, sulasa, vidhutabhanI jANavI. rAjadhAnIo merunI dakSiNamAM che. * vivecana-17 thI 182 : prazna sulabha che. uttara - niSadha varSadhara parvatanI uttare ItyAdi sUjhAIva jANavuM. je saprapaMca pahelA vyAkhyAnamAM gaMdha mAdanano atideza karyo, mAlyavaMtanuM atidezana tenI nIkaTavartIpaNAthI che, te sUtrakAranI zailInA vaiviSyane jaNAve che. pharka e * A saMpUrNa jatamaya che, mAlyavaMta nIlamaNimaya che. A niSadha parvatane te che, mAlyavaMta nIlavaMta parvatanI samIpe che. arthamAM vizeSatA- saumanasa vakSaskAra
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/137 thI 183 183 parvatamAM ghaNAM deva-devIo saumya-kAya kuceSTA hita, sumanasa-mananI kAnugatA sahita, vase che. sumanasonA AvAsathI saumanasa. saumanasa nAme ahIM mahAddhika deva che tethI saumanasa - 4 - kUTono prazna-samanasa pakSakAra parvatamAM siddhAyatana kUTa nAme kUTa kyAM kahela che ? ItyAdi rU5. jema pahelA vakSaskAgaMdhamAdananA sAta kUTo che, tema ahIM paNa che. * x * kUTonI dizA, vidizAnI vaktavyatA - meranI nIkaTa dakSiNapUrvamAM siddhAyatanakUTa, tenI dakSiNa pUrvamAM bIjo saumanasa kUTa, tenI dakSiNapUrvamAM trIjo maMgalAvatI kUTa, A traNa kUTo vidizAmAM che. maMgalAvatI kUTanI dakSiNa pUrvamAM, pAMcamAM vimalakUTanI uttaramAM cotho devakukUTa, tenI dakSiNe pAMcamo vimala kUTa, tenI paNa dakSiNe chaThTho kAMcanakUTa, AnI paNa dakSiNe ane niSadhanI uttare sAtamo vAsiSTha kUTa che. bAkI sUgAryavat jANavuM.] ' have devakara-xmera parvatanI dakSiNe, niSada parvatanI uttare Adi sUtrArthavatuM. * x * jema uttarakuranI vaktavyatA che, tema ahIM kahevI. kyAM sudhI? saMtAna vaDe anuvartamAna sudhI. vartamAnakALa nirdeza traNe kALamAM AmanA astitvanI pratipAdanArthe che. te pAgaMdha Adi cha manuSyajAtibheda che. tenI vyAkhyA pUrvokta suSamAsuSamAthI jANavI. dhe uttarakunA tulyatvathI baMne yamaka samAna citrakUTa-vicitrakUTa parvato sthAnathI pUche che - devakuTumAM citra-vicitrakUTa kyAM che ? spaSTa che - yamakaparvato tulya jANavuM, tenA adhipati citra-vicitra devanI rAjadhAnIo dakSiNamAM che, have braha paMcakanuM svarUpa kahe che - simAryavat jANavuM.] temanA adhipati devonI rAjadhAnIo meranI dakSiNe che. have tenI jaMbUpIThaturA vRkSapITha kyAM che ? te pUche che - * sUtra-183 thI 186 - [18] bhagavana / devakumAM kUTa zAlmalI nAme pITha kyAM kahI che ? gautama! meru parvatanI maitrakanya dizAmAM, niSadha varSadhara parvatanI uttaramAM, vidhuta prabha vAkAra parvatanI pUrve sItodA mahAnadInI pazcime, devakuranA pazcimaddhinA bahumadhyadeza bhAgamAM ahIM devakamAM kUTa zAlmalI pITha nAme pITha kahela che. jema jaMba-sudarzananI vakatavyatA che, te ja zabhalImAM kahevI, mAtra nAma-garUDadeva che, rAjadhAnI dakSiNamAM, bAkI pUrvavat yAvatuM devakara ahIM palyopamasthitika deva vase che. tethI gautama! devakara kahe che. Adi. [18] bhagavan! jaMbUdvIpamAM mahAvideha kSetramAM vidhutaprabha nAme vaNAkAraparvata kyAM kahela che ? gautama! niSadha varSadhara parvatanI uttare, meru parvatanI naiRtyamAM, devakurAnI pazcime, padma vijayanI pUrve ahIM jaMbUdvIpa dvIpamAM mahAvideha hojhamAM vidhutaprabha vakSaskAra parvata kahela che. te uttara-dakSiNa lAMbo, e pramANe mAlyavaMtavata kahevuM. vize, e ke - satapanIyamaya, svaccha cAvata tyAM devo bese che. 184 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra bhagavAna vidhutaprabha vakSaskAra parvatamAM keTalA kUTo kahela che ? gautama ! nava kUTo kahela che - siddhAyatanakUTa vidhutabhakUTa, devakuphUTa, paznakUTa, kanakakUTa, svastika phUTa, sIsodA phUTa, zatajavalakUTa, harikUTa. [18] siddha, vidhutu, devaku pakjha, kanaka Adi upara mujabanA phUTa, [186) harikUTa sivAyanA kUTo paoo yojana jANaLA. A kUTonI pRcchA, diza-vidizAmAM jANavI, mAlyavaMtanA harissaha kUTava kahevuM. dakSiNanI samasyA rAjadhAnI mAphaka harikRTA rAjadhAnI jANavI. kanaka ane svastika phUTamAM tAriNa ane balAhaka deva che, bAkInA kUTomAM sardazanAmavALA devo che. temanI rAjadhAnIo dakSiNamAM che. bhagavAna ! tuM kema kahe che ke - vidhutaprabha vakSaskAra parvata nAma che ? gautamA vidhutaprabha vAkAra parvata vidhutanI jema cotarapha AvabhAse che, uota kare che, prabhAse che, vidhutAbha ahIM palyopamasthitika deva yAvat vase che. e kAraNathI he gautama ! te vidhutabha kahe che, athavA te cAvat nitya che. * vivecana-183 thI 186 : sUtra pUrvavatu. vizeSa A - kuTAkAra eTale zikhAkAra, zAmalI tenI pITha. uttarasUjhamAM - meru parvatanI taityamAM ItyAdi (sUkAryavata] ahIM prajJApaka nirdiSTa dezamAM devakurumAM kUTazAbhalI pITha kahela che. e rIte jaMbU-sudarzanA samAna, zAbhalInI vaktavyatA paNa kahevI. vizeSa A - pUrve varNita bAra jaMbUnAma rahita kahevuM. zAbhalInA bIjA nAmo nathI. anAdetanA sthAne garuDa devakahevo. atha garuDajAtiya veNudeva ke garuDavega nAmaka deva. *x* sUtramAM na kahyA chatAM A paNa jANavuM. AnA pITha ane kUTo, prAsAda bhavana aMtarAlavartI tamaya che, paNa jaMbUvRkSa svarNamaya che. A zAbhalI vRkSamAM ahIM-tahIM veNudeva ane veNudAlInA krIDA sthAno che. * x - bAkI jaMbU prakaraNamAM kahela je vizeSa che te dazarvila che te devakura nAme deva vase che sudhI kahevuM. te kAraNe devakuru kahe che. have cotho vAkAra avasara-spaSTa che, kemake mAlyavaMtano atideza che. vizeSa A - saMpUrNa raktasuvarNamaya che. have kUTavaktavyatA- temAM uttarasUjhamAM siddhAyatanA kUTa, vidhuprabha, devakara Adi kUTo (sUtrArthavata] harinAme dakSiNa zreNInA adhipati vighakamArendrano kaTa te harika, ukata kuTanA nAmo saMgraha gAthA vaDe kahela che. A kUTo 500 yojana uMcA che. bhagavad ! vidhutabhamAM siddhAyatana kUTa kyAM che ? evA prakAre praznamAM dizA-vidizAmAM jANavuM. yathAyoga avasthita AdhArapaNAthI kahevuM. tethI kahe che - merunI naiRtyamAM, meru nIkaTa pahelo siddhAyatana kUTa che, tenI naiRtye vidhuprabha, e rIte devakUru ane padma e cAre kUTo vidizAvarta che. cothAnI naiRtyamAM ane chaTTAnI uttaramAM pAMcamo kanakakUTa che, tenI dakSiNe chaThTho sauvastika, tenI dakSiNe sAtamo sIsodAkUTa e krame kUTo rahela che. * x * - mAgavaMta vakSaskAranA harissaha phUTa samAna harikUTa jANavo. te 1ooo yojana ucca, 250 yojana avagADha ItyAdi, tathA pRthu viSayaka, Aaopa-parihAra pUrvavat.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/183 thI 186 185 186 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda vizeSa A * AThamAMthI daNi arthAt niSadhanajIka. AnI rAjadhAnI dakSiNanI camacaMyA rAjadhAnIvatu jANavI. kanaka ane svastika kUTamAM vAripeNA ane balAhaka be dikakumArI devI che, bAkInA vidhuprabhAdimAM kUTa sadeza nAmavALA devo ane devIo che. rAjadhAnI dakSiNamAM che. jo ke uttarakuru vakSaskAra yathAyoga siddha-harissahakUTa vajIne kUTAdhipa rAjadhAnIo anukrame vAyavya ane IzAnamAM che, tema devakaranA be pakSakAra yathAyoga siddha ane harikaTa vajIne kaTAdhipa rAjadhAnIo yathAkrame agni ane naiRtyamAM jANavI. to paNa prastuta sUtranA pratimAM tema na kahIM hovAthI ame rAjadhAnIne dakSiNamAM lakhI che. * - have nAma nimitta pUche che - vidhaprabha vaNAkAra parvata vidhutava lAlasuvarNamayapaNe che. jonAranI AMkhone gamI jAya tevo A vighuprakAza che. dIyatAthI nIkaTanI vastune prakAze che. ravayaM paNa zobhe che, tethI vidhuta samAna prabhA, te vidhuprabha. ItyAdi * x - have mahAvidehano dakSiNamAM pazcima nAme trIjo vibhAga - * sUtra-187 thI 193 : [18] e pramANe (1) pama vijayamAM azvapurA rAjadhAnI, aMkAvatI. vakSAra parvata, (2) supadmavijaya, sahapurA rAjadhAnI, kSIrodarA mahAnadI, (3) mahApama vijaya, mahApurA rAjadhAnI, padmAvatI vakSaskAra parvata, (4) pamakAvatI vijaya, vijayapurA rAjadhAnI, zItasotA mahAnadI, (5) zaMkhavijaya, aparAjitA rAjadhAnI, AelIviSa vakSaskAra parvata, (6) kumuda vijaya, ajI rAjadhAnI, aMtavAhinI mahAnadI, () nalina vijaya, azokA rAjadhAnI sukhAvaha vakSaskAra parvata, (8) nalinAvatI vijaya, vItazokA rAjadhAnI che. dakSiNAtya sItodA mukha vanakhaMDa samAna uttarI sItomukha vanakhaMDa che. (1) va vijaya, vijayA rAjadhAnI, caMdra vAskAra parvata, (2) suvA vijaya, jayaMtI rAjadhAnI, umamAlinI nadI, (3) mahAvapavijaya, jayaMtIrAjadhAnI, sUrya vakSaskAra paravata, (4) vahAvatI vijaya, aparAjitA rAjadhAnI, pheNamAlinI nadI, (5) va_vijaya, cakyurArAjadhAnI, vakSaskAra parvata, (6) suvaNuvijaya, khagapurI rAjadhAnI, gaMbhImAlinI aMtarnAdI, (3) gaMdhitavijaya, avadhyA rAjadhAnI, deva vakSaskAra parvata, (8) gaMdhilAvatI vijaya, ayodhyA rAjadhAnI. e pramANe meru parvatanI pazcimI pArzva kahevo. tyAM sItodA nadInA dakSiNI kUle A vijayo che - [188] pama, suparUma, mahAparma, dhamakAvatI, zaMkha, kumuda, nalina ane nalinAvatI... [189] A rAjadhAnIo kahI che - azvapurA, sIpurA, mahApurA, vijayapura, aparAjitA, araja, azokA vItazokA [19] A vakSaskAro che - aMka, padma, AelviSa, sukhAvaha. e pramANe A kamathI banne vijayo phUTa sardeza nAmaka kahevI. dizA-vidizAo, sItodAnuM mukhavana, sItodAnuM dakSiNI ane uttarIya kahevuM. sIsodAnA uttarapAkya vijayo - [19] vapa, suvA, mahAtapa, tapAvatI, valtha, suvabhu, dhila, gaMdhilAvatI... [1] A rAjadhAnIo - vijayA, vaijayaMtI, jayaMtI, aparAjitA, cakrapurA, khagapurA, avadhyA ane ayodhyA. [19] A vAkAro - caMdraparvata, sUrya parvata nAga parvata, devapati. A nadIo che, je sItodA mahAnadInA dakSiNIkUle che - kSIrodha, sahotA. aMtara vAhinI nadIo - urmamAlinI, pheNa mAlinI, gaMbhIramAlinI, uttarIya vijayamAM che. A krame banne kUTo vijaya sadaMza nAmaka kahevA. banne kUTo avasthita che. te A - siMhadvAyatanakUTa parvatasadezanAma kUTa. vivecana-187 thI 193 - tra spaSTa che, chatAM ahIM lipi pramAdathI bhramanA nirAsa mATe zabda saMskAra mAmathI lakhIe chIe - pama vijaya, azvapurI rAjadhAnI ItyAdi sItodA mukhavanakhaMDa sudhI sUtrArtha mujaba jANavuM.] have cothA vibhAgano avasara che - ukta nyAyathI dakSiNI sItAmukhavanA anusAra utaradigubhAvI sIsodA mukhavana khaMDamAM kahevuM. jema sItAnuM uttarIya mukhavana kahyuM tema vyAkhyA karavI. cothA vibhAganA vijayAdi A che - pavijaya, vijayA rAjadhAnI ItyAdi triArtha mujaba jANavuM e pramANe ukta AlAvAthI sItorAkRta baMne vibhAgamAM rahela vijayAdinuM nirUpaNa karavuM. meranuM pazcimI pArzva kahevuM. have ahIM saMgraha kahela che, je pUrve vistRta che. vizeSa e - te saMgrahamAM vivati karavA yogya che. te bhASAkamathI - aMka eTale aMkAvatI, pakSma-padmAvatI. have batrIze vijayonA nAma lAvavAno upAya kahe che - ukta rIte krame vibhAga tuTyagata vijaya AnupUrvamAM be vijayo phUTasadaMza grAma kahevA. svasva vijaya bheda vakSaskAragiri, trIjA-cothA kUTa sardeza nAmaka levA. te A rIte - citrakUTa vakSaskAramAM cArakUTo madhya paheluM siddhAyatana kUTa, pachI sva vAkAra nAmaka, pachI trIjo kaccha nAme, cotho sukaccha nAme, tethI kaccha-sukaccha vijayo artha thAya. ema badhe bhAvanA karavI. | dizA-pUrvAdi, vidizA-viparIta dizA kahevI. - x - te A rIte - kaccha vijaya, sItA mahAnadInI uttare, nIlavaMta varSadharanI dakSiNe, citrakUTa vakSaskAranI pazcime, mAlyavaMta vakSaskAranI pUrve. e pramANe sukacchAdi vijayomAM svasva dizAnI vastu anusAra te-te dizAno niyama karavo. e rIte sIsodAmukhavana kahevuM. te vibhAgathI kahe che - sItodAnI dakSiNe ane uttare. have cothA vibhAgamAM rahela vijayAdino saMgraha - sItodAmAM Adi.. * * * * * have sarala vakSaskAra kUTomAM nAma vyavasthA upAya kahe che - ahIM paripATI arthavI vakSaskAra anupUrvIsI baLe kUTo vijayanA nAma samAna kahevA. athata pratipakSakAre cAra-cAra kUTo che, temAM pahelAM be niyata che. te sUtrakAra ja kaheze. bIjA be aniyata che. temAM je-je pakSakAra giri, je-je vijayone vibhakta
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/187 thI 193 183 kare che, tenI maLe je pAzcAtya vijaya che, te nAmaka, te vakSaskAramAM bIjo kUTa, jeje agrima vijaya, tene nAme cotho kUTa che. banne avasthita kUTa che-siddhAyatana ane parvata samAna nAmano kUTa, arthAt vakSaskAra sadeza nAmaka che. koIpaNa vakSaskAramAM A nAmo pharatAM nathI, tethI avasthita che. - x * temAM siddhAyatanano avasthita ja che. paNa parvata samAna nAmakava dharmathI avasthita che. * * * * * dhe mahAvideha kSetranA pUrva-pazcima vibhAgakArI merunI pRcchA - * sUtra-194 thI 196 : [194] bhagavat ! jaMbUdvIpadvIpamAM mahAvideha kSetramAM meru nAme parvata kyAM kahelo che ? gautamAM uttarakuranI dakSiNe, devakuranI uttare, pUrva videha kSotranI pazcime, pazcimavideha kSetranI pUrve jaMbUdvIpanA ThIka madhya bhAgamAM, ahIM jaMbUdvIpa dvIpamAM mera nAmaka parvata kahela che. a 9,0eo yojana utd-uMco, 1000 yojana bhUmimAM, mULamAM 10,090101 yojana ane bhUmitale 10,000 yojana pahoLo che. pachI mAtrAthI ghaTatAM-ghaTatAM uparanA tAle 1ooo yojana pahoLo rahe che. tenI paridhi mUlamAM 31910- 59 yojana che. bhUmitale 3163 yojana, uparItale sAdhika-316ra yojana che. te mULamAM vistIrNa, madhye saMkSipta, upara pAtaLo, gopuccha saMsthAne saMsthita, sarvaratnamaya, svaccha, GNa che. te eka pAvara vedikA ane eka vanakhaMDathI cotaraphathI parivRtta che. varNana karavuM. bhagavAna ! mera parvatamAM keTalAM vano kahelAM che ? gautama ! cAra vano kahyA che, te - bhadrazAlavana, naMdanavana, somanasa vana ane paMDakavana. bhagavan! mera parvatamAM bhadrazAlavana nAme vana kyAM kahela che? gItamAM dharaNitale ahIM meru parvatamAM bhadrazAla nAme vana kahela che. te pUrva-pazcima lAMbu, uttaradakSiNa pahoLuM che. te saumanasa, vidhutvabha, gaMdhamAdana, mAlyavaMta vakSaskAra parvata ne sItA-sItodA mahAnadIo vaDe ATha bhAgamAM vibhakta che. meru parvatanI pUrva-pazcime bAvIsa-bAvIza hAra lAMbu, uttara-dakSiNa aDhIso-aDhIso yojanA pahoLuM che. te eka chAvaravedikA ane eka vanakhaMDathI cotaraphathI parivRtta che. baMnenuM varNana pUrvavat kahevuM - kRSNa, kRSNAvabhAsa che yAvatuM tyAM devo bese che, suve che. - meru parvatanI pUrve bhadrazAla vanamAM pa0 yojana jaIne ahIM eka moTuM sivAyatana kahela che. te yojana lAMbu, 5-jojana pahoLuM, 36-yojana ud uca, anekazata saMbha upara raheluM che. varNana pUrvavatuM. te sidvAyatananI traNe dizAmAM traNa dvAro kahelAM che. te dvAro ATha yojana utd-uMcA, cAra-cojana pahoLA, cAra yojana pravezamAM che, tenA zikhara zveta che yAvat vanamAlA, bhUmibhAga kaheto. tenA bahumadhyadeza bAgamAM ahIM eka moTI maNipIThikA kahela che. te 8 yojana lAMbI-pahoLI, cAra yojana jADI, savaranamaya, svaccha che. te 188 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra maNipIThikAnI upara devachaMdaka ATha yojana lAMba-pahoLuM, sAtireka ATha yojana utd-fsa yAvata jinapatimA varNana pUrvavatuM. devachaMdaka yAvatu dhUpakaDacha kahevA. mera parvatanI dakSiNe bhadrazAlavanamAM 50 yojana jatAM cAre dizAmAM paNa meranA bhadrazAla vanamAM cAra siddhAyatano kahevA. meru parvatanI IzAne bhaddhazAGvanamAM 50-pojana jaIne ahIM cAra naMdA puSkariNIo kahelI che - pasul, pApabhA, kumudA, kumudapabhA. te puSkariNIo pa0-pojana lAMbI, 5-pojana pahoLI, 10 yojana uMDI che vana-vedikA ane vanakhaMDonuM pUrvavat kahevuM. cAre dizAmAM toraNo yAvatu te puSkariNImAM bahu madhyadezabhAgamAM ahIM eka devendra devarAja IzAnano prasAdavartasaka kahela che. te paoo yojana utduco, 5e yojana pahoLo, ati uco, ema saparivAra prAsAdAvataMsaka kahevo. meranI ani dizAmAM puSkariNI, utpalakubhA, nalInA, utpalA, utpalovalA puSkariNI pUrvavata pramANamAM che. madhye zakrano prAsAdAvartasaka saparivAra che, pUrvavatu pramANathI che. merunI naiRtyamAM puSkariNIo - mUMgA, bhRganibhA, aMjanA, aMjanIpabhA che. zakrendranuM tyAM saparivAra sAsana che. meranI IzAne puSkariNIo - zrIkAMtA, zrIcaMdA, zrImahimA, zrInilayA che. IzAnendra prAsAdAvataMsaka, sIhAsanAdi che. bhagavAna ! meru parvatamAM bhadrazAlavanamAM dizAhastikUTa keTalA kahela che ? gautama! ATha dizAhajikUTo kahelA che, te a [195] pauottara, nIlavaMta suhasti, janAgiri, kumuda, palAsa, vAMsa ane royanAgiri (e ATha che.] 196] bhagavat / meru parvatanA bhadrazAlavanamAM pasottara nAme dizAhastrikUTa kyAM che ? gautama / mera parvatanI IzAne, pUrvanI sItAnI uttare, ahIM pasotara nAmaka dizAhastikUTa kahela che. te 500-vojana uM-uMco, pace gAu jamInamAM che, pahoLAI ane paridhi ladhu himavaMta sardeza kahevo. prAsAdo pUrvavat potara devano nivAsa che, rAjadhAnI IzAnadizAmAM che. e pramANe nIlavaMta dizAhastikUTa, meranI agnimAM, pUrva sItAnI dakSiNe che. tyAM nIlavaMta deva, rAjadhAnI nimAM che. e pramANe suhasti dizalhastikUTa merunI nima, dakSiNI sIsodAnI pUrve che. ahIM suhasti deva che, rAjadhAnI anidizAmAM che. opamANe aMjanAgiri dizAhastikUTa meranI naiRtyamAM, dakSiNI sItodAnI pazcime che, janAgirideva, rAjadhAnI naiRtyamAM che. e pramANe kumuda vidizAhastikUTa meranI naiRtyamAM, pazcimI sItodAnI dakSiNe che. kumuda nAme deva, rAjadhAnI naiRtyamAM che. e pramANe palAza vidizAhastikUTa, merunI vAyavyamAM, pazcimI sItodAnI uttare che. palAza deva, rAjadhAnI vAyavyamAM che. e pramANe avataMsa vidizAhastikUTa meTanI vAyavyamAM, uttarIya sItA
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/194 thI 196 189 10 jaMbUdvIpapajJAti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 mahAnadInI pazcime che. avataMsa deva, rAjadhAnI vAyavyamAM. e pramANe rocanAgiridizAhastikUTa meranI IzAne, uttarIya sItAnadInI pUrve che. royanAgirideva, rAjadhAnI IzAnamAM che. * vivecana-194 thI 196 - prazna pUrvavatuM. uttarasUtramAM - uttarakuranI dakSiNe, devakaranI uttare ItyAdi sigArNavatuM te meru 9,000 yojana uMco, 1000 bhUmimAM, kula eka lAkha yojana che, tenI cUlA 40-yojana adhika che. uMcAIno cotho bhAga bhUmimAM hovAno niyama meru parvatane vajIne jANavo. mUlamAM-kaMdamAM-10,090 yojana, 10/11 aMza che. kramathI ghaTatAM Ano vikaeNbha dharaNItale sama bhAge 10,000 yojana pahoLo che. mULathI hajAra yojana urva jatAM 90-10/11 yojana ghaTe che. pachI mAtrAthI uMcAImAM - x * yojane hAnithI - x - ghaTatAM-ghaTatAM ziro bhAge jyAM cUlikA che, tyAM mAtra 1000 yojana pahoLo rahe che. samabhUtalathI 9,ooo yojana uMce jaIne pRthavamAM rahelA 9000 yojana guTita thAya che. have tenI paridhi - mULamAM 31,10-11 yojana che. ItyAdi [sUtrArtha mujaba jANavuM.] - X - mULamAM vikaMbha-10,090-10/11 che. temAM yojanarAzinA 11bhAga karavAne, 11 vaDe guNavA. uparanA 10 bhAga umeravA. tethI 1,11,ooo Ave. pachI A rAzino varNa karatAM 12,32,10,00,000 thAya, tene daza vaDe guNIne pachI vargamULa kADhatAM 3,51,012 Ave. tenA yojana karatAM - 31,610 yojana ane 2 za thAya. zeSa 535856/go2024thI aDadhAMthI adhikapaNAthI uza. samabhUtalagata paridhi paNa 31,623 yojana thaze. ItyAdi - 4 - jo ke sarvathA ranamaya e prAyaHvacana che, anyathA traNa kAMDanA vivecanamAM AdhakAMDa-pRthvI, upala, zarkarA, vajamayatva ane bIjI kAMDamAM jAMbUnada mayava na kahevAya. bAkI pUrvavatu. have ahIM paDAvavedikAdi kahe che - spaSTa che. ahIM Aroha-avarohamAM ITasthAnamAM vistArAdi karaNa, sUramAM kahela nathI. paNa pachInA graMthomAM hovAthI vRttikArazrIe dazavila che. jeno anuvAda ame ahIM choDI dIdhela che - X - X - have zikharathI avaroha karaNayojanAdikamAM 11-vaDe bhAMgatA je prApta thAya, tenA sahita te pradezamAM meru vyAsa samAna che. ItyAdi vRittimAM che, je ame lIdhela efthI.) pachI meranA mULathI Aroha ane zikharacI avarohamAM viThaMbha viSayaka hAni-vRddhine jANavAne mATe A kAraNa che - uparanA ane nIcenA vistArano vizleSaNa karatAM, tenI madhyavartI parvatanI uMcAIthI bhAMga karatA, je maLe te hAni-vRddhi. tethI uparano vistAra 1000 yojana, nIceno vistAra 10090-111 yojana che, te bAda karatAM maNe 9090 yojana-10 aMza raheze. ItyAdi gaNitathI pratiyojane - 1/11 nI hAni-vRddhi thAya che. merunA eka pArzamAM 1/1ra yojana hAni-vRddhi thAya. ( dhe uccatva jANavA mATe A karaNa che - meranA je bhUtala Adi pradezamAM je jeTalo vistAra che. temAM mULa vistAcI bAda karI, je zeSa Ave, tene 11-vaDe guNatAM je thAya te pramANa usedha jANavo. tethI 1,00,990 mAMthI 1000 bAda karatAM 9,99 thAya. je 1/11 bhAga che, tene 11 vaDe guNatAM 110 thAya, te 11 vaDe bhAMgatA 10 yojana Ave, te pUrva rAzimAM umeratAM eka lAkha yojana thaze. ATalI uMcAI thAya. e rIte madhyabhAgAdinuM uccatva pariNAma kahevuM. ahIM 11-lakSaNa cheda ane kema zeSa vaDe guNAya che ? 11-yojananA aMte 1yojana, 1100 yojananA aMte 1oo yojana, 11,ooo yojananA aMte-1ooo yojanA ghaTe che. te 11-lakSaNa cheda. tenAthI uccasva jANavA mATe vistAra zeSane guNIyo, anyathA 1009-10/11 bhAga yojananA e pramANe vistArathI kaMdathI ArohaNamAM dharaNItale 90 yojana 10/11 bhAga kaI rIte guTita thAya? [zaMkA] be mekhalA, pratyeka pharatAM 5oo yojana vistAra naMdana ane saumanasavananA sadbhAvathI che, pratyekamAM 1000 yojana ekasAthe buTita thaI, kaI rIte 11-bhAganI parihAni thAya ? (samAdhAna] kagatithI thAya. te karNapati zuM che ? kaMdathI AraMbhI, zikhara sudhI ekAMta RjurUpe davarikA dattamAM je apAMtarAlamAM kaMI paNa keTaluM AkAza che, te badhuM karNa gatithI meramAM kahevuM. merapaNAthI parikalpIne gaNitajJoe sarvatra 11-bhAgaparihAnine vavi che. * * have temAM vanakhaMDanI vakatavyatA kahe che praznasUtra spaSTa che. uttaramAM cAra vano kahelA che - bhadrA - sata bhUmijAtatvathI saLa tarazAkhA jemAM che, te bhadrazAla athavA bhadra zAlA-vRkSo jemAM che te bhadrazAla. jyAM devo AnaMda kare che te naMdana devone A saumanasa devopabhogya bhUmi AdithI saumanasa. cothuM khaMDaka-jina janmAbhiSeka sthAnatvathI sarva vanomAM atizAyita te paMDaka. A cAre paNa svasthAnamAM merane gherIne rahelAM che. AdhavananuM sthAna pUche che - te dharaNItale ahIM merumAM bhadrazAlanamAM vana che. tenA cAra vakSaskAra e be mahAnadIthI ATha bhAga thAya che. jemake (1) meranI pUrvathI, (2) meranI pazcimathI (3) vidhuprabha ane saumanasa maLe dakSiNathI, (4) gaMdhamAdana ane mAlyavaMta maNe uttacI, (5) sItodAnI uttarathI pUrva-pazcima vibhAgathI tyAM, (6) pazcimacI jatAM pazcimakhaMDane dakSiNottara bhAgathI tyAM. (3) sItA mahAnadIthI dakSiNAbhimukha jatAM uttarAkhaMDanA be bhAga maLe. (8) pUrvamAM jatAM pUrvakhaMDa maLe che. merunI pUrvathI ane pazcimathI bAvIsa-bAvIza hajAra lAMbu, kurunI jIvA 53,000 yojana, ekaika vakSaskAra girinA mUle pRyutva 500-yojana. tethI kula 1000 yojana, pUrvarAzimAM umeratA thAya-54,000, temAMthI meruno vyAsa bAda karatAM44,ooo yojana, tenuM aDadhuM-22,000 yojana thAya, athavA A upapatti pachI - sItAvanamukha 222 yojana, aMtarnAdI-chanA 35 yojana, ATha vakSaskArtA 4000 yojana, soLa vijayanA-35,406 yojana, sIsodA vanamukha-2922 yojana, te badhAM maLIne 46,000 yojana. mahAvidehanI jIvA lAkha yojanamAMthI A bAda karatAM - 54,000 yojana thAya. ATaluM bhadrazAla vana kSetra, meru sahita jANavuM. temAM meranA 10,000 yojana bAda karatAM bAkI pUrvavat gaNita thAya. dakSiNa ane uttarathI bhadrazAla vana 50 yojana sudhI devakuTu-uttarakurumAM praviSTa che. - x -
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/194 thI 196 191 12 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra have A varNanano atideza karavAne kahe che - pUrvavatuM. have ahIM siddhAyatanAdi vakatavyatA kahe che - merunI pUrvathI 50 yojana bhadrazAlavanamAM jaIne eka moTuM siddhAyatana kahela che. [bAkI sUtrArthavat jANavuM have ahIM dvArAdi varNaka sUtra kahe che - te pUrvavatu jANavuM. have ukta rItithI bAkInA siddhAyatano batAve che - meru parvatanI dakSiNatI bhadrazAlavanamAM 50-cojana jaIne ItyAdi AlAvo che. ema meranI cAre dizAmAM paNa bhadrazAlavanamAM cAra siddhAyatano kahevA. dhe temAM rahela puSkariNInI vaktavyatA - sugama che. tenA pramANAdine kahe che - meranI IzAna dizAmAM bhadrazAlavanamAM 50-yojana gayA pacI cAra- naMdA nAme zAzvata pukaNiI kahelI che. pradakSiNAkrame tenA nAmo - padA, paDApabhA, kumudA, kamudaprabhA. te 5. yojana lAMbI, 25-yojana pahoLI, 10-cojana uMDI che. vedikAdi kacana pUrvavat. ( dhe tenI maLe je che - te kahe che - ahIM eka mahAnuM zreSTha prAsAda IzAnendrano kahela che. te prAsAda cAra puSkariNIthI gherAyelo rahela che. te paooyojana uMco, 250 yojana pahoLo, samacatustra che. prAsAda varNana pUrvavatuM. ukta abhilApAnusAra saparivarA-IzAnendra yogya zayanIya, siMhAsanAdi pasviArayukta che. have pradakSiNAme bAkInI vidizAgata puSkariNI AdinI prarUpaNArthe kahe che - methI - bhadrazAlavanamAM 50-yojana jaIne, ItyAdi. vizeSa A - agni dizAmAM te utpalakumAdi pUrvakamathI - IzAnanA vidizAgata prAsAda pramANathI che. naiRtya vidizAmAM puSkariNI-vRMgAdi che, te pradakSiNA krame jANavuM. zakanuM prAsAdAvadAka, sapasviAra sihAsana. vAyavya dizAmAM puSkariNI-zrIkAMtA Adi, IzAnendrano prAsAdAvataMtaka. ahIM utaradizAnA saMbaddhavathI IzAna ane vAyavyanA prAsAdo IzAnendranA ane dakSiNa dizAnA saMbaddhavathI agni ane nainatya dizAnA prAsAdo zakendranA kahelAM che. have digajakUTa vaktavyatA- IzAnAdi vidizA vageremAM hAthI AkAre kUTo che, te digRhastikUTa, kUTa zabda kahyAM chatAM, Ano parvata pe vyavahAra che, kaSabhakUTa prakaraNa samAna jANavuM. * * * parovara, nIlavaMta, suhasti, janAgiri ItyAdi. have tenI diyvyayavasthAne pUche che - meranA bhadrazAlavanamAM potara nAme digahatikUTa kayAM kahela che ? meranI pUrva dizAvartI sItAnI uttare kahela che - x * athatu IzAna saMbaMdhI cAra vAvanI madhye rahela prAsAda, jinabhavana aMtarAlavartI che. tethI ja digRhastikUTo paNa methI 50 yojana jaIne ja che. kemake prAsAda jinabhavana samazreNimAM sthita che. te 500 yojana paMco, 500 gAu uMDA ItyAdi che. te A rIte - mULamAM 500 yojana, madhya 395 yojana, upara 25 yojana, vikaMbha che. tathA mULamAM 1581 yojana, madhye 1186 yojanathI kaMIka nyUna, upara-791 yojanathI kaMIka nyUna paridhi che. prAsAda ane temAM rahela devanuM te ja pramANa jANavuM, je laghuhimavaMtakUTanA prAsAdanuM che. ahIM bahuvacanathI kahevAnAra digRhastikUTavartI prAsAdomAM paNa samAna pramANa sUcavavAnuM che. ahIM potara deva che. tenI rAjadhAnI IzAnamAM, ukata digvatti kUTAdhipatitvathI che. have bAkInAmAM pradakSiNA kramathI kahe che - spaSTa che. vizeSa e ke - paznottara nyAyathI nIlavaMta nAme digrahastikUTa che. te menI dakSiNa-pUrvamAM pUrve, sItAnI dakSiNamAM che. ahIM jinabhavana Agneya prAsAdo maNe jANavuM. ahIM nIlavaMta deva svAmI che, rAjadhAnI dakSiNa-pUrvamAM che. e pramANe suhasti Adi jANavA. vizeSa e - methI dakSiNa dizvartI sItodAnI pUrvathI che. arthAta Agneya prAsAda ane dAkSiNAtya jinabhavanA madhyavartI sahati digahatikaTa che. ahIM suhasti deva che. rAjadhAnI dakSiNa pUrvamAM che. e pramANe sama vidizAvarta digrahastikUTAdhiponI eka vidizAmAM be rAjadhAnI AgaLa paNa kahevI. cothA digRhastikUTamAM dAkSiNAtya jinagRha, naityanA prAsAda maLe che. pAMcamAmAM-pazcima abhimukha vahetA sItodAnI dakSiNe che * x * e rIte kramazaH ekaika jinabhavana, naiRtya-vAyavyanA prAsAdo madhyavartI che. * * * * ukta vRttimAM ghaNAM pUrvAcAryoe zAzvata jinabhavana sUtromAM jinabhavano kahela che. ahIM sUtrakAre kahela nathI. tatva kevalio jANe. zrI ratnazekharasUrijIe svopajJa kSetra vicAramAM paNa kahela che ke - hasti kUTa, kuMDa ItyAdimAM jinabhavana che ke nahIM, te gItArtho jANe. A cAra vAvo, prAsAda, jinabhavana, karikUTanA sthAna vize A vRddha saMpradAya che - bhadrazAla vanamAM meranI cAre dizA, be nadInA pravAha vaDe raMdhela che. tethI dizAmAM bhavano na hoya. paraMtu nadItaTanA nikaTa sthAne bhavano, gajadaMta nikaTa rahela prAsAdo ane vyavanaprAsAdanA aMtarAlamAM digakUTo che. te ja vizeSathI kahe che - meranI IzAne utaskaranI bahAra sItAnA uttaradizA bhAgamAM 50-nojane prAsAda che. tenI pharatI cAra vApI che. coma bAkInA prAsAdomAM paNa jANavuM. merunI pUrvamAM, sItAnI dakSiNe 50-yojane siddhAyatana che. merunI dakSiNa pUrve 50-gojana jaIne, devakaranI bahAra, sItAnI dakSiNe prAsAda che. meranI dakSiNe 50-yojana jaIne devakuranI madhya, sItodAnI pUrve siddhAyatana che. merunI pazcima dakSiNe pa0-pojana jaIne, devakuranI bahAra, zItodAnI dakSiNe, merunI pazcime 50 yojana jaIne siddhAyatanA che ItyAdi * x * x * krame jANavuM. * sUtra-197 : bhagavAna ! meru parvatamAM naMdanavana nAme vana kyAM kahela che ? gautama ! bhadrazAlavananA bahusamaramaNIya bhUmibhAgathI paoo yojana uM jaIne ahIM mera parvatamAM naMdanavana nAme vana kahela che te yaoo caujana cakavAla virkamathI, vRtta, valayAkAra saMsthAne rahela che. je meru parvatane cotaraphathI saMparivRtta rahela che. naMdanavananI bahAra meru parvatano vistAra-954-6/19 yojana che. bahAra tenI paridhi sAdhika 31,497 yojana che. aMdarano vistAra 8944-4/19 yojanA che, tenI paridhi 28316-819 yojana che. te eka pAvara vedikSa dvArA ane eka vanakhaMDathI cotaraphathI pariveSTita che. tyAM deva-devIo cAvata bese che. meru parvatanI pUrve eka moTuM siddhAyatana kahela che. e rIte cAre dizAmAM
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/197 193 194 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 cAra siMhadvAyatano ane vidizAmAM puSkariNIo che. tenuM pramANa pUrvavatuM. sihadAyatana, puSkariNI, prAsAdAvatasaka pUrvavata zaka ane IzAna saMbaMdhI che. pramANa pUrvavatu jANavuM. bhagavAna ! naMdanavanamAM keTalAM phUTo kahelA che ? gautama ! navakUTo kahelA che, te A - naMdanavanakUTa, merakUTa niSadhakUTa, haimavata kUTa, rajadphUTa, cakakUTa sAgaracitakUTa vajakUTa, balakUTa bhagavan! naMdanavanamAM naMdanavanakUTa nAme phUTa kyAM kahela chegautamAM mera parvatanI pUrve siddhAyatananI uttarazrI IzAnamAM, prAsAdAvartasakanI dakSiNe, ahIM naMdanavanamAM naMdanakUTa kahela che. badhAM phUTa paoo yojana UMcApUrvavarNita kahevA. tyAM meghakA devI che tenI rAjadhAnI vidizAmAM che. vana pUrvAbhilApathI jANavuM.. A kUTo A dizAmAM pUvaya bhavananI dakSiNe, dakSiNapUvI prAsAdAvartasakanI uttare, mera phUTa upara pUrvamAM meghavatI rAjadhAnI che. dakSiNI bhavananI pUrve dakSiNapUrva pAsAdAvalaMsanI pazcime niSadha phUTa upara sumedhA devI che, tenI rAjadhAnI dakSiNamAM che. dakSiNa bhavananI pazcime, dakSiNa-pazcimI prAsAdAvartakanI pUrve haimavatakUTamAM hemamAlinIdevI che. tenI rAjadhAnI dakSiNamAM che. pazcimI bhavananI dakSiNe, dakSiNapazcimI prAsAdAvartAsakanI uttare rajatakUTa, suvA devI, tenI rAjadhAnI pazcimamAM ce. pazcimI bhavananI uttare, uttara-pazcimI prAsAdAvartAsakanI dakSiNe-cakakUTa, vatsamizrAdevI, rAjadhAnI pazcimamAM che. uttarIya bhavananI pazcime, uttarapazcimI prAsAdA vartAsakanI pUrve sAgaracittakUTa, vajasenA devI, rAdhAnI uttaramAM che. uttarIya bhavananI pUrve, uttarapUrvI prAsAdAvartasakanI pazcime vajakUTa, bAlAhakA devI, rAjadhAnI uttaramAM che. - bhagavAna ! naMdanavanamAM balakUTa no kUTa kyAM kahela che? gautama / mera parvatanI uttara pUrvamAM ahIM naMdanavanamAM balakUTa nAme kUTa kahela che. ema je pramANa harissaha phUTanI pramANa ane rAjadhAnI che, temaja balakuTanI che. pharka e che ke - bala nAme deva che, tenI rAjadhAnI uttarapUrvamAM che. * vivecana-197 : have bIjA vana vize pUchatA kahe che - gautama ! bhadrazAlavananA bahusamaramaNIya bhUmibhAgathI 500 yojana uMce jaIne - x - meru parvatanA A pradezamAM naMdanavana che. 5oo yojana cakavAla-samayakavAlano je vikaMbha-navaparidhi kemake sarvatra samapramANapaNe vikebha che, AnA vaDe viSama cakavAlAdinuM khaMDana karyuM. tethI ja vRta che, te lADunI jema dhana paNa hoya, tethI kahe che - valayAkAra ati madhyamAM polANavALa je saMsthAna, tenA vaDe saMsthita che. te meru parvatane cotarapha viMTAIne rahela che. have meranA bAhya vikhaMbhAdinuM pramANa kahe che - mekhalA vibhAgamAM ja parvatanA 2i6/13]. bAhA-atyaMtara rUpa be vikaMbha thAya che. temAM merano bAhya virakuMbha - 9954-6/11 yojana che. te A rIte - meruthI uMce eka yojana jatAM 111 yojana vikuMbha ghaTe. tethI - x * 5oo yojana jatAM - 45-511 yojana samabhUtalagata vyAsathI ghaTe che. tethI 10,000 yojanamAMthI tene bAda karatAM - 954-6/11 Ave. te naMdanavananI bahAra aMte saMbhave che. tethI bAhmagiri vikhaMbha kahe che. tathA 31439 yojanathI kaMIka vizeSAdhika bAhmagiri paridhi che. aMtari viThaMbha naMdanavanathI pUrve je giri vistAra che, te 8954-6/11 yojananuM ATaluM pramANa che. A bAhmagiri vikuMbhathI 1ooo yojana nyUna che. tethI ukta pramANa Ave che. have paDAvaravedikA kahe che - sUNa spaSTa che. have siddhAyatana Adi vaktavyatA kahe che - meranI pUrve ahIM naMdanavanamAM 50-yojana gayA pachI, eka moTuM siddhAyatanA kahela che. te bhadrazAla vanAnusAra cAre dizAmAM cAra siddhAyatana, vidizAmAM puSkariNI che. pramANa paNa temaja che. prAsAdAvAMsako paNa x * pUrvavat zaka-IzAnanA jANavA. ahIM puSkariNInA nAmo sUrakAre lakhavAthI athavA lipinA pramAdathI pratomAM dekhAtA nathI. kSetra vicArAnusAra nAmo A che - naMdottara, naMdA, sunaMdA, naMdivardhanA, naMdipeNA, amoghA, gotUpA, sudarzanA tathA bhadrA, vizAlA, kumudA, paMDarIkiNI, vijayA, vaijayaMtI, aparAjitA, jayaMtI. kUTo paNa meruthI teTalAM ja aMtare siddhAyatana prAsAdAvataMsako madhyavartI jANavA. temAM je vizeSa che te kahe che - bhadrazAlamAM ATha kUTo che, ahIM nava kUTo che. nAmo judA che. temAM pahelAM pahelAM kUTanuM sthAna pUche che - te sUkArya mujaba jANavuM] ahIM paNa merathI 50-yojana jaIne te kSetraniyama kahevo. * x * uccatva 5oo yojana kahyA. digahasti kUTamAM varNavyA mujaba uccatva, vyAsa, paridhi, varNa, saMsthAna, rAjadhAnI dizA AdithI, te ahIM paNa kahevA. kemake sadezapATha che - X - X - devI, tenI rAjadhAnI Adi sigAryavatu jANavA.] * * * * -- have kahevAnAra kUTo ane dizAne dazavi che - A badhuM ja bhadrazAlavananA AlAvA samAna che, vizeSatA e che ke - paMcazatika naMdanavana methI pa0 yojananA aMtare rahela paMcazatika kUTa kaMIka mekhalAthI bahAra AkAzamAM sthita balakUTavatuM jANavA. A kUTavAsI devIo ATha dikakumArIo che. navamA kUTane alagathI pUche che merathI 50 yojana jaIne IzAnakhUNAmAM aizAnapAsAda che, tenAthI IzAna khUNAmAM balakUTa che - x * jema harissaha kUTa che tenA pramANa-1000 yojanarUpa che. * x * tema balakUTanuM paNa jANavuM. tenI rAjadhAnI 84,000 yojana che, tema AnI paNa che. mAtra ahIM bala nAme deva che. -- have trIjA vatane kahe che - * sUtra-18 : bhagavAna ! mera parvatanuM saumanasavana nAme vana kyAM kahela che ? gautama! naMdanavananA bahasama aNIya bhUmibhAgathI 62,5oo yojana utd uMce jaIne, ahIM meru parvata saumanasa nAme vana kahela che, te puoo yojana cakravAla vikaMbhathI,
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/198 15 vRtta, valayAkAra saMsthAne rahela che, je meru parvatane cotaraphathI vIMTIne rahela che. te 423ra-11 yojana bAhmagiri viSThabhathI, 13,511-6/19 bahAgiri paridhithI che. 322-8, yojanA aMtarpara virkabhathI ane 10349/ yojanA aMtari paridhithI che. te eka pAvaravedikA ane eka vanakhaMDathI cotaraphathI parivRtta che. varNana pUrvavatu - kRSNa kRSNAvabhAsa cAvatu devo bese che. e rIte kUTane laine badhuM ja naMdanavananA kathana mujaba kahevuM. temAM AgaLa zakendra ane IzAnendranI pAsAdAvataMsako che.. * vivecana-198 - bhagavanA meramAM saumanasa vana kayAM che ? gautamanaMdanavananA bahusamaramaNIya bhUmibhAgathI Adi (supAI vata jANavuM. vRttimAM je vizeSa che, te A che--| pahelI mekhalAnI jema, bIjI mekhalAmAM paNa be prakAre viThaMbha kahevA. temAM bahigiri viThaMbha-427ra8/11 yojana che. tenI upapatti A pramANe - dharaNItalathI saumanasa sudhI jatAM meranI uMcAI 63,ooo yojana atikrAMta thatAM 11 bhAgathI pa230 Ave. A rAzi dharaNItale rahela meru vyAsamAMcI10000mAMthI bAda karatAM yazokata pramANa Ave che. bahigiri paridhi-135116/11 yojana che. aMtagiri vikuMbha-2232-811 yojana che. upapatti A rIte - bahigirinA vikaMbharI baMne bAju be mekhalAno vyAsa 500-5oo yojana bAda karatAM cacokta pramANa Avaze. - X - naMdanavanamAM vApInA nAmo A che, te ja kramathI kahe che - sumanA, saumanasA, saumanAMzA, manoramA tathA uttaraku, devakara, vAripeNA, sarasvatI tathA vizAlA, mAghabhadrA, abhayasenA, rohiNI tathA bhadrotarA, bhadrA, subhadrA, bhadrAvatI. have cothuM vana kahe che - * sUtra-19 : bhagavan! meru parvatamAM paMDakavana nAme vana kyAM kahela che ? gautama ! saumanasavananA bahusamaramaNIya bhUmibhAgathI 35,000 yojana uddha-uMce jaIne, ahIM meru parvatanA zikharatale aMDakavana nAme vana che. te 494 yojana cakravAla vikaMbhathI, vRtta, valayAkAra saMsthAne rahela che, te mera cUlikAne cotaraphathI parivarIne rahela che. tenI paridhi 316ra yojanathI kaMIka vizeSAdhika che. te eka pAvaravedikA ane eka vanakhaMDathI parivRta che, yAvat kRNAdi tra yukta, yAvatu devo tyAM Azraya le che. paMDakavananA bahumadhyadeza bhAgamAM, ahIM meTyUlika nAme cUlikA kahela che. te 40 yojana udaM-uMcI, muLamAM 1ra yojana pahoLI, madhyamAM ATha yojana pahoLI, upara cAra yojana pahoLI che. mulamAM sAtireka 37 yojana, madhyamAM sAtireka-5-yojana, upara sAdhika-1ra-yojana paridhithI che. mULamAM vistarNa, 196 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra maLe saMkSipta, upara pAtaLI, gopuccha saMsthAne saMsthita, sarva vaiDUmiya, vaccha che. te eka parAvaravedikAthI parivRtta che cAva4 tenA upara bahumaramaNIya bhUmibhAgamAM bahu madhyadezabhAgamAM cAvat sihAyatana che. te eka koza lAMbu, adhakoza pahoLuM, dezona eka koza utd-6yu, anekazata staMbho upara rahela che, yAvat dhUpakaDachAM che. meTa cUlikAnI pUrve aMDakavanamAM 50-cojana jaIne, ahIM eka moTuM bhavana kahela che. jema saumanasamAM pUrva varNita AlAno bhavana-puSkariNI-prAsAdAvatuMsaka kahyuM che, te ja AlAvo ahIM jANavo. yAvatuM zakrendra ane IzAnendranA pAsAdAvataMsaka, te ja parimANathI pUrvavat che. * vivecana-19 : prasta spaSTa che. uttaramAM saumanasavananA bahusamaramaNIya bhUmibhAgathI upara 36,000 yojana jaIne, tyAM mera parvatanA zikharatale paMDakavana che, ItyAdi sigAryavatuM jANavuM.] jema naMdanavana merane cotaraphathI parivRta che, tema A mecUlikAne parivarIne rahela che. - X - je paMDakarane vIMTAIne rahela che, te cUlikA kyAM che ? paMDaka vana madhyamAM baMne cakavAla vilaMbhano je vicAla, tenA aMtaramAM meranI cUlikA-zikhA samAna mera cUlikA kahela che. pramANAdi simAryavat che] te nIlavarNapaNAthI sarva vaiDUryamayI che. - have sUnamAM na kahela chatAM vAcakonI apUrva artha jijJAsAthI cUlikAnA ISTa sthAne vikuMbha jANavAno prasaMgagati-upAya lakhIe chIe - jemake temAM adhomukha gamanamAM A kAraNa che - cUlikAnA sarvoparibhAgathI utarIne jyAM yojanAdi atikAMta thatAM vikaMbhajijJAsAthI te atikrAMta yojanAdimAM pAMca vaDe bhAMgatA labdha sazi cAra vaDe yukta tyAM vAsa thAya. temAM uparItalathI 20 yojana utarIne 20 laI, tene pAMcathI bhAMgatA cAra Ave, temAM cAra umeratAM ATha thAya. te vikuMbha thayo. ema bIje paNa kahevuM. e ja rIte urdhvamugatithI vikaMbha jANavAnI rIta paNa batAvI che - x - jemake mULathI 20 yojana uMce jaIne, pachI 20 letA, tene pAMca vaDe bhAMgatA cAra yojana Ave. tene 12-yojanamAMthI bAda karatAM ATha Ave. ATalo mULathI upara 20vojanamAM viThaMbha Avaze. - x - 4 - bAra yojana pramANa cUlikAnA vyAsathI ArohI 40 yojana jatAM ATha yojana guTita thAya, avarohatA teTalAM ja vadhe che. tethI bisazi A rIte thAya - 40/8/1 - madhyarAzine aMtyaraziyI guNI, eka vaDe guNatA te ja zazi Ave, tene Adha rAzithI bhAMgatA - 15 Ave. - 4 - AnA bahusamaramaNIya bhUmibhAga, siddhAyatananuM varNana atidezathI kahe che. A cUlikA upara bahusamaramaNIya bhUmibhAga kahela che. * x * tenA bahumadhyadeza bhAgamAM siddhAyatana kahevuM. [varNana strArthavata] ahIM prastuta vanamAM bhavana-prAsAdAdi vaktavyavAnuM sUtra - mera cUlikAnI pUrve paMDakavanamAM 5 yojana jaIne ahIM eka moTuM bhavana-siddhAyatana kahela che. ema ukta AlAvAthI je saumanasa vanamAM pUrve -
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/199 197 naMdanavana prastAvamAM kahyuM te lAvo, kUTane vajIne siddhAyatanAdi vyavasthAghAyaka samAna lAvo che, te ja ahIM bhavanAdimAM jANavo. - 4 - graMyAMtarathI ahIM vApInA nAmo kahe che - IzAna prAsAdamAM paMDA, paMDraprabhA, sukatA, tAvatI Aneya prAsAdamAM kSIrasA, IrasA, amRtarasA, vAruNI. naiRta prAsAdamAM zaMkhotarA, zaMkhA, zaMkhAva. balAhakA che. vAyavyapAsAdamAM - puSpottara, puSpavatI, supupA, puSpamAlinI. have abhiSekazilAnI vaktavyatA kahe che - * sUtra-20o : bhagavana / pAMDukavanamAM keTalI abhiSeka zilAo kahevI che gautama ! cAra abhiSeka zilA che, te A pramANe - pAMDuzilA, pAMDukaMbalazilA, katazilA, tarkabalazilA. bhagavatu paMDakavanamAM pAMDuzilA nAme zilA kyAM kahI che ? gautama / mera cUlikAnI pUrve pAMDukavAnanA pUrva cheDe, ahIM pAMDukavanAM pAMDu zilA nAme zikSA kahela che. te uttara-dakSiNa lAMbI, pUrva-pazcima pahoLI, ardha caMdra saMsthAnA saMsthita, 5oo yojana lAMbI, ra5o yojana pahoLI, 4-jojana jaDI, sava suvaNamayI, svaccha, vedikA-qnakhaMDathI cotaraphathI parivarita che. varNana pUrvavat seg. " te pAMDuzilAnI cAre dizAmAM cAra misopAnapatirUpaka kahela che, yAvata toraNanuM varNana karavuM. pAMDuzilAnI upara bahurAma ramaNIya bhUmibhAga kahela che cAvatuM tyAM devo Azraya le che. bahurAma ramaNIya bhUmibhAganA bahumadhyadeza bhAgamAM uttara-dakSiNe ahIM be sIMhAsana kahela che, te paoo dhanuNa lAMbA-pahoLA, 50 dhanuSa jADA che. sIMhAsana varNana vijayaduSya vajIne pUrvavata kaheluM. temAM je uttaranuM sIMhAsana che. tyAM ghamAM bhavanapati, vyaMtara, jyotika, vaimAnika devo ane devIo vaDe kacchAdinA tIrthakrano abhiSeka kare che. temAM je dakSiNa bAjunuM sIMhAsana che, tyAM ghaNAM bhavanapati Adi devo ane devIo vAdi vijayanA tIrthono abhiSeka kare che. bhagavat / heDakavanamAM pAMDu kaMbalazilA nAme zilA kI kahela che ? gautama mera cUlikAnI dakSiNe pAMDukalanamAM dakSiNa cheDe, ahIM hAMkavanamAM pAMDukebala zilA nAme zilA kahela che. te pUrva-pazcima lAMbI, uttara-dakSiNa pahoLI, pUrvavava pramANathI kathana kahevuM yAvata tenA bahurAma ramaNIya bhUmibhAganA bahu madhyadeza bhAgamAM ahIM eka moTuM sIMhAsana kahela che. siMhAsananuM pramANa pUrvavatuM. tyAM ghaNAM bhavanapati Adi devo bharatakSetranA tIrthakarono abhiSeka kare che. bhagavAna ! paDukavAmAM atazilA nAme zilA kyAM kahI che? gautama! mera cUlikAnI pazcime, pAMDukavananI pazcimI cheke, ahIM iDakavanamAM tazilA 198 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 nAme zilA kahela che. te uttaradakSiNa lAMbI, pUrva-pazcima pahoLI che, cAvat pramANa pUrvavatuM, sarva tapanIyamayI, svaccha che. uttara-dakSiNamAM ahIM be sIMhAsano kahelA che. temAM je dakSiNanuM straharAna che, tyAM ghaNAM bhavanapatyAdi devo prazna AdinA tIrthakarono abhiSeka kare che. temAM je uttaratuM sIMhAsana che, tyAM yAvat vapAdinA tIrthakarano abhiSeka kare che. bhagavana! pAMDukavanamAM kta kaMbalAzinA nAme zilA kyAM kahela che? gautamAM mera yulikAnI uttare, pAMDakavananA uttaranA cheDe, ahIM pAMDukavAmAM tarkabalA zilA nAme zilA kahelI che, te pUrva-pazcima lAMbI, uttara-dakSiNa pahoLI, sarva tapanIyamayI, svaccha cAvata madhyadeza bhAgamAM sahAsana che. tyAM ghaNAM bhavanapatI Adi devadevIo cAvata airAvatanA tIrthakarone abhiSeka kare che. * vivecana-20o bhagavana! pAMDukavanamAM keTalI abhiSeka-jina janmasnAtrane mATenI zilA kahelI che ? gautama ! cAra. te A - pAMDuzilA Adi. bIje tenA nAma pAMDukaMbalA, atipAMDukaMbalA, raktakaMbalA, atirakta kaMbalA che. have pahelI zilAnuM sthAna-meTu cUlikAnI pUrve ItyAdi * x * simArthava jANavuM] - x * 500 yojana mukhavibhAge, 50 yojana madhyabhAge, parama vyAsanA saMbhavathI ardhacaMdrAkAra kSetra ja che. tethI ja A paramavAsanA zaravathI lAMbu, jIvApaNAthI parikSepa dhanupRSThavavI tene karaNa rItithI jANavuM. - x - = - tenI vakatA cUlikA samIpe che, saraLatA sva-sva dizAkSetra abhimukha che. vedikA ane vanakhaMDanuM varNana kahevuM. cAra yojananI zilA durAroha che, tethI Arohaka kahe che - tenI cAre dizAmAM basopAna pratirUpaka kahela che. toraNa sudhI tenuM varNana kahevuM. have tenuM bhUmi saubhAgya kahe che - te pAMDuzilA upara bahusama ramaNIya bhUmibhAga kahela che yAvatuM devo bese che, suve che ItyAdi. have abhiSeka varNana kahe che - tyAM DIka madhyadeza bhAgamAM be abhiSeka sIMhAsana-jinajanmAbhiSekane mATe pITha kahela che. [varNana sUprArthavatuM temAM uparanA bhAge vijaya nAme caMdaravo na kahevo. kemake te zilA sIMhAsana anAcchAditadezamAM rahela che. ahIM sIMhAsananI laMbAI-pahoLAI tulya hovAthI samacaturasa kahela che. ahIM eka ja sIMhAsanamAM abhiSeka thaI zake che, to zA mATe be sahAsana kahelA che ? te be siMhAsanamAM je uttara bAjunuM sIMhAsana che tyAM kacchAdi ATha vijayanA tIrthakaro janmotsavArthe havaDAve che. jyAre dakSiNa bAjunA siMhAsane vasAdi ATha vijayanA tIrthakarono abhiSeka thAya che. A artha che - A zilA pUrva dizA abhimukha che, tyAM pUrva mahAvideha kSetra che, tyAM eka sAthe be tIrthakarono janma thAya che, temAM sItAnA uttara digavartI vijayamAM jameva tIrthakara uttara dizAvartI siMhAsana abhiSikta karAya che. e rIte dakSiNa dizAvartI vijayamAM janmela tIrthakarano abhiSeka dakSiNa dizAvarta sIMhAsane thAya che.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/200 19 200 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 have bIjI zilA vize - meru cUlikAnI dakSiNe ItyAdi sUtrArtha vatu jANavuM. ukta AlAvAthI te zilAnI laMbAI 500-nyojana, arjuna suvarNa varNAdi kahevA cAvatu bahumadhyadeza bhAgamAM eka moTuM sIMhAsana che, - x * x * tyAM ghaNAM bhavanapati Adi devo bharata kSetrotpanna tIrthaMkarano abhiSeka kare che. [zaMkA pUrvanI zilAmAM be siMhAsana che, ahIM eka kema ? A zilA dakSiNa dizAbhimukha che, tyAM bharatakSetra che. tyAM eka kALe eka ja tIrthakara utpanna thAya che, tenA abhiSeka mATe eka sIMhAsana karyuM. bIjI zilA - A sUtra pUrvanA zilAnA AlAvAthI jANavuM kevaLa varSathI saMpUrNa tapanIyamaya - raktavarNa, be siMhAsana, te pazcima abhimukha che, tenI sAmenuM kSetra pazcima mahAvideha che - sItodAnA dakSiNa ane uttara rUpa be bhAgavALuM che. tyAM pratyeka vibhAgamAM ekaika jinanA janmano ekasAthe saMbhava hovAthI be kahyA. temAM dakSiNanA siMhAsane pahmAdi ATha vijayanA jinezvarane havaDAve. uttara bhAgamAM rahela vaprAdi ATha vijayamAM janmelano abhiSeka thAya. have cothI zilA - badhuM bIjI zilAnusAra kahevuM. varNavI sarva tapanIyamaya, zrI pUjyae badhI arjuna svarNavarmI kahI che. ahIM aivata kSetranA jinezvastro abhiSeka thAya ItyAdi - 4 - have merunA kAMDanI saMkhyA pUche che - * satra-201 - bhagavAna ! meru parvatanA keTalAM kAMDa kahyA che ? gautama ! traNa kAMDa kahA che, te A - nIceno kAMDa, madhya kAMDa, uparano kAMDa. bhagavanA mera parvatano nIcalo kAMDa keTalA prakAre kahyo che? gautama! 1ooo yojana uMcAIthI kahela che. madhyama kAMDanI pRcchA, gautama! 63,ooo yojana uMco kahela che. upalAkAMDanI pRcchA, gautama! 36,ooo yojana UMcAIthI kahela che. e pramANe pUrvApara sahita meru parvata lAkha yojanA kahela che. * vivecana-201 - bhagavana ! mera parvatanA keTalA kAMDa kahyA che ? kAMDa eTale viziSTa pariNAmAnugata viccheda-parvata kSetrano vibhAga. gautamAM traNa kAMDa kahela che. adhistana, madhyama, uparitana pahelo kAMDa keTalAM prakAre che ? pRthvI - mATI, upala-pASANa, vaja-hIrA, zarma-kAMkarA. enAthI yukta merano kAMDa che. A pahelAM kAMDa 1000 yojana pramANa che. [zaMkA pahelAM kAMDanA cAra prakArathI A 1000 yojanane cAra vaDe bhAMgatA ekaika prakAranA catuza hajAra pramANa kSetratA thAya tathA viziSTa pariNAmAnugata vicchedathI te ja kAMDa saMkhyA kema na vadhI jAya? simAdhAna kavacit pRthvI ke upala ke vaja ke zarkarA bahula. arthAt ukata cAra sivAya bIjA kIpaNa aMkaranAdi tenA AraMbhaka nathI, tethI pRthvI Adi rUpa vibhAga abhAvathI nathI, kAMDa saMkhyAnA vadhavAno avakAza nathI [2] madhyakAMDa vastupRcchA - sphaTikarana, suvarNa, rUpuM, zeSa pUrvavatuM. have trIjo upalo kAMDa : te ekAkAra athata bhedarahita che. saMpUrNa jAMbunada-bAla suvarNamaya che. kAMDanA parimANathI meru parimANa kahe che - merano nIcalo kAMDa keTalAM bAhalya-uMcAIthI kahela che ? 1000 yojana, madhyamakAMDanI pRcchA - svayaM kahevI. gautama ! 63,000 yojana uMcAI kahI. AnA dvArA bhadrazAla vana, naMdanavana, saumanasavana, be aMtaramAM A badhuM madhyamakAMDamAM AvI jAya che, jyAre samavAyAMgamAM bIjo kAMDa vibhAga 38,000 yojana uMco kahela che, te matAMtara jANavuM. upalo kAMDa 36,000 yojana uMco che. e rIte badhAM maLIne eka lAkha yojana sarva saMkhyA che. | (zaMkA) 4-yojana pramANa evI zirastha cUlikA meru pramANa madaye kema kahI nathI ? kSetracUlApaNAthI tene gaNela nathI. puraSanI uMcAInI gaNanAmAM mastake rahelA kezapAzanI jema gaNela nathI. - x - have merunA siddhAMta prasiddha 16-nAmo kahe che - * sUTa-202 thI 205 - rihara bhagavAna ! meru parvatanA keTalA nAmo kahelA che ? gautama / 16nAmo kahelA che, te A pramANe - 203] soLa nAmo - (1) meru (2) manorama, (3) sudarzana, (4) svayaMpabha, (5) girirAja, (6) ranoraaiya, (3) ziloracaya, (8) lokamaNa, (6) maMdira ane (10) nAbhi. [24] - (11) accha, (12) sUyavarta (13) sUryAvaraNa, (14) uttama, (15) dizAdi, (16) avatasa. [ra05] bhagavAna ! meru parvatane meru parvata kema kahe che ? gautama ! meru pati mera nAmaka mahartika cAvatu palyopama sthitika deva vase che. te kAraNathI he gautama! tene meru parvata kahe che athavA pUrvavatu. * vivecana-202 thI 205 - bhagavanmeru parvatanA keTalo nAmo kahelA che ? gautama! soLa, maMdara Adi, be gAyA che. maMdara devanA yogathI maMdara. e rIte mera devanA yogathI mera. [zaMkA] meranA e rIte be svAmI nahIM thAya ? (samAdhAnaeka ja devanA be nAmo saMbhave che, tethI koI zaMkA na karavI. nirNaya to bahuzruta jANe. devone paNa ati surUpapaNe ramaNa karAve. tethI manorama. zobhana jAMbUnadamayatAthI ratnabahulatAthI manane sukhakara darzana jevuM che, tethI sudarzana. ranabahulatAthI svayaM AdityAdi nirapekSa prabhA-prakAza jeno che te, svayaMpabha. badhAM ja garimAM uMco hovAthI ane tIrthakara janmAbhiSekanA AzrayapaNAthI rAjA hovAthI girirAja. ranono vividhatAthI prabaLapaNe upacaya jemAM che te noaiya, tathA zilApAMDuzilAdinA mastaka upara saMbhave che, tethI ziloccaya. tathA lokanI madhya, kemake sarvaloka maNe varte che mATe lokamadhya.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/202 thI 205 201 (zaMkA) loka zabdathI cauda rAjalokamAM paNa vyAkhyAta che. samabhUtalathI ratnaprabhAthI asaMkhyAta yojana koTithI atikAMta hovAthI lokamaLa, paNa tyAM merano asaMbhava che, tethI ukata vyAkhyA bAdhita che. je lokazaudathI tIchalokanAM 1800 yojana pramANa uccatva AmAM aMtalInasvI che, to Anu loka madhyavartItva kaI rIte samajavuM ? (samAdhAna) tIcharalokamAM tIcha bhAganA sthAla AkAra eka rAja pramANa laMbAI-pahoLAInI ahIM lokazAhadathI vivakSA karatA tenI madhye maiyu che. * X - X * e pramANe 'nAma.' loka zabdanA saMyojanathI lokanAbhi. ahIM bhAvanA pUrvavatu ja che. jI - sunirmala, kemake jAMbunada rananI bahulatA che. samavAyAMgamAM prastha' ema pATha che. temAM AnA vaDe aMtarita sUryAdi asta kahela che. A pUrva-pazcima mahAvidehanI apekSAthI jANavuM. kAryano kAraNamAM upacArathI rAta. sUrya, upalakSaNathI caMdrAdi pradakSiNAthI phare che, jene te sUyavid. tathA sUrya vaDe, upalakSaNathI caMdragraha-nAgAdi vaDe cotarapha bhramaNa zIlatAthI vITe che, mATe sUryAvaraNa. badhAM girimAM unnatavaNI utama che samavayAMgamAM ahIM "uttara" evo pATha che. *X - X - X * dizAnI Adi hovAthI te 'digAdi' kahyo. cakAdi dizAvidizAno prabhava, aSTapradezAtmaka rUcaka meru madhyavartI che, tethI merane paNa 'digAdi' kahela che. prathama * zikhara, girimAM zreSTha. have tenuM nigamana kahevA-16-kahyuM. mahAvideha kahyuM. have nIlavaMtagiri kahe che - * sUjha-206 thI 208 - (ra06] bhagavana / jaMbudvIpa dvIpamAM nIlavaMta nAme vadhara parvata kyAM kahela che ? gautama! mahAvideha kSetranI uttare, ramyakravaNanI dakSiNe, pUrvI lavaNa samudranI pazcime, pazcimI lavaNa samudranI pUrve ahIM bUDhIpa dvIpamAM nIlavaMta nAme viidhara parvata kahela che. te pUrva-pazcima lAMbu, uttara-dakSiNa pahoLuM che. niSedhanI vakatavyA mujaba nIlavaMtanI kahevI. vizeSa e ke - jIvA dakSiNe, dhana utare che. tyAM kesarIdraha che. dakSiNamAM temAMthI sItA mahAnadI nIkaLe che, tyAMthI uttarakuramAM vahetI baMne camaka parvata tathA nIlavaMta-uttarakuru-caMdra-airAvata-mAlyavaMtadrahane be bhAgamAM vibhakata karatI-karatI, 84,ooo nadIo vaDe ApUrita thatI-thatI bhadrazAlavanamAM vahetI-vahetI mera parvatathI be yojana dUrathI pUrvAbhimukha vaLIne, nIce mAlyavaMta vakSaskAra parvatane cIratI meru parvatanI pUrve pUrva videhakSetrane be bhAgamAM vibhAjIta karatI-karatI ekaika cakavata/vijayamAM aThThAvIsa-bAvIza hajAra nadIo vaDe ApUrita thatI-thatI kula-5,32,000 nadIo sahita nIce vijayadvAranI jagatIne cIratI pUrva lavaNasamudramAM praveze che bAkI badhuM pUrvavatuM. e pramANe nArikAMtA paNa uttarAbhimukha vahetI jANavI. pharka eTalo ke - gaMdhApAtI vRtta vaitAdya parvatanI yojanathI dUra pazcimAbhimukha vaLIne jaya, bAkI pUrvavata pravahe ane mukhe-praveze harikAMta salilA nadI samAna bAkI badhuM. 202 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra kahevuM. bhagavanA nIlavaMta vadhira parvatamAM keTalAM kuTo kahelA che ? gautama ! nava kuTo kahyA che. te A pramANe - [20] siddha, nIla, pUrvavideha, sItA, kIrti, nArI, Avaravideha, rapha ane upadani phUTa ri08) A baghAM To paoo yojana UMca che. sajadhAnI uttaramAM. bhagavanA nIlavaMta vadhara parvatane nIlavaMta vadhara parvata kema kahe che? gautamAM nIla, nIlAvabhAsa, nIlavaMta nAme mahAhika rAvata deva ahIM vase che. A parvata sarva vaivyamaya che, tethI nIlavaMta kahevAya che, cAvatuM A nAma nitya che. * vivecana-206 thI 208 - bhagava! jaMbudvIpa dvIpamAM nIlavaMta nAme varSadhara parvata keTalAM kahela che ? spaSTa che. vizeSa e - ramya kSetra mahAvidehathI para yugmI manuSyanA AzrayabhUta che, tenI dakSiNe niSadanA sAmyapaNAthI kahe che - nISadhanI jema nIlavaMtanuM paNa kathana karavuM. vizeSa e - navA - parama laMbAI dakSiNathI, dhanupRSTha uttI che. ahIM kesarI draha che. [bAkI sUtrArthavata jANavuM] - x * x - bAkInA pravAha vyAsa-uMDavAdi, niSaghathI nIkaLatI sItodAnA prakaraNamAM kahela che, temaja ahIM kahevuM. have AmAMthI ja uttarathI pravRta nArIkAMtA nadIno atideza kare che. ukta nyAyathI nArIkAMtA paNa uttarAbhimukhI jANavI. arthAta jema nIlavaMtamAM kezarIdrahathI dakSiNAbhimukhI sItA nIkaLIne, tema nArIkAMtA paNa uttarAbhimukhI nIkaLIne, samudra praveza paNa tema haze. tevI AzaMkAthI kahe che - ahIM vizeSatA e che ke - gaMdhApAtIthI yojanathI dUra pazcimAbhimukha jaIne, ItyAdi badhuM harikAMtA salilAvat kahevuM. " te A rIte - ramya phonane be bhAgamAM vibhakta karatI-karatI 56,000 nadIo sahita jagatIne nIcethI vidArIne pazcimathI lavaNasamudramAM praveze che. AmAM pravAha-mukha-vyAsAdi na kahevA. samudra pravezamAM adhika AlAvAne kahela che. tethI tene pRthak kahe che - pravahamAM ane mukhamAM jema harikAMtA nadI che, te A rIte - pravAhamAM 5yojana pahoLI, mukhanA udvedhamAM ardhayojana, mukhe 50 yojana, pAMca yojana udvedhathI che. ItyAdi - 4 - have kUTo vize prazna - nIlavaMta varSadhara parvatamAM keTalA kUTo che ? nava kUTo kahyA che - siddhAyatana kUTAdi. tenI saMgraha gAyA sUramAM kahI che. jemake - siddhasiddhAyatana, nIlavaMta-nIlavaMta vakSakArAdhipati kUTa, pUrva videhAdhipati kUTa, sItA devI kUTa, kIrti-kesarIdraha devIkUTa, nArI-nArIkAMtAnadI devI kUTa, aparaaparavidehAdhipati kUTa, ramyak - ramyapha trAdhipakUTa, upadarzana kUTa. A badhAM kUTa himavaMtakUTa vat jANavA. 500 yojana uMcA che kUTAdhiponI rAjaghAnI meranI uttaramAM che. have tenA nAmanuM kAraNa pUche che - cotho varSadhara parvata,
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/ra06 thI 208 203 nIlavarsI, nIlaprakAza, nIkaTanI vastune nIlavarNa kare che. tethI nIlavarNa yogathI nIlavaMta ItyAdi - 4 - have pAMcamuM kSetra kahe che - * sUtra-209 thI 211 : ri09] bhagavAna ! jaMbUhIpa hIpamAM ramyapha nAme homa kyAM kahela che ? gautama! nIlavaMtanI uttare, rukimanI dakSiNe, pud lavaNasamadranI pazcime, pazcima lavaNa samudranI pUrve, e pramANe jema harivara, kahyuM, tema myak kSetra paNa kahevuM. vizeSa e ke - dakSiNamAM AvI che. uttaramAM dhanu che, bAkI pUrvavatuM. bhagavad ! rapha tramAM gaMdhApAtI nAme vRtta vaitAdya parvata kyAM kahela che ? gautama narakAMtAnI pazcime, nArikAMtAnI pUrve opha homanA bahumadhyadeza bhAgamAM, ahIM gaMdhApAtI nAme vRtta vaitAdya parvata kahela che. jema vikaTApAtI che, tema gaMdhApAtInI vakatavyatA kahevI. artha - ghaNAM utAlo cAvatu gaMdhApAdI vaNanA, gaMdhApAtI prabhAvALA po che, ahIM mahahika yAvat palyopama sthitika deva te nAme vase che. rAjadhAnI uttaramAM che. bhagavana! kayA kAraNe tene ramyapha varSa-kSetra kahe che? gautama! ramya varSa ramya, raka, ramaNIya che. ahIM ramyapha nAme deva yAvat vase che. te kAraNe ramyapha varSa kahe che. bhagavAna ! jaMbUdvIpa dvIpamAM rukima nAme vadhira parvata kayAM kahela che ? gautama ! ramyakravAsanI uttare, TaeNrazyavata kSetranI dakSiNe, pUrvI lavaNasamudranI pazcime, pazcima lavaNasamudranI pUrve ahIM jaMbUdvIpa dvIpamAM rukamI nAme vAdhira parvata kahela che. te pUrva-pazcima lAMbo, uttara-dakSiNa pahoLo che. e pramANe je mahAhimavatanI vakatavyA che, te ja kamInI paNa che. vizeSa e ke - dakSiNamAM jIvA, uttaramAM dhatu, bAkI badhuM mahAhimavaMtavata che. tyAM mahApuMDarIka nAme praha che. tenI dakSiNathI narakAMta nadI nIkaLe che. te rohidu nadInI jema pUva lavaNasamudramAM maLe che. yakUlA nadI uttarathI raNavI, jema harikAMtA nadI kahI tema jANavI. narakAMtA nadI paNa pazcimathI vahe che. bAkI pUrvavatuM bhagavana / kamI vari parvate keTalA kUTo kahelA che ? gautama ! ATha kuTo kahyA che, te A pramANe - [10] siddha, kamI, ramyapha nakAMtA, buddhi, pyakUlA, kairAgyavaMta ane maNikaMcana, e ATha phUTa rukamImAM che. [11] ukata badhAM kUTo paookhyojana uMcA che, rAjadhAnI uttaramAM che. bhagavana! kyA kAraNe tene kamI varSadhara parvata kahe che ? gautama! kamI vAdhira pati rajad, rajataNa, rajatabhAsa, sarva rajatamaya che. tyAM kamI nAme palyopama sthitika deva yAvatu vase che. te kAraNe he gautama! eka kahe che ke te kamI TipI] parvata che. 204 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra bhagavana / jaMbUdvIpa dvIpamAM EraNyavaMta nAme vakSeitra kyAM kahela che ? gautama / TakamI parvatanI uttare, zIkharI parvatanI dakSiNe, pUva lavaNasamudranI pazcime, pazcimI lavaNasamudranI pUrve, ahIM jaMbUdvIpa hIpamAM Eracavata kSetra kahe che. e pramANe haimavata kSetravat OMraNyavaMta kahevuM, vizeSa che ke - dakSiNamAM jIvA, dhanu uttaramAM, bAkI badhuM pUrvavatu bhagavAna ! hairAyaveta kSetramAM mAlyavaMtaparyAyi nAme vRtavaitADhaya parvata kyAM kahela che? gautama ! suvaekUilanadInI pazcime, rUzcakUlAdInI pUrve ahIM hairayavaMta homanA bahumadhyadeza bhAgamAM mAlyavaMta paryAya nAme vRttavaitADhaya parvata kahela che. jema zabdApAtI kahyo tema mAlyavaMta payaya paNa jANavo. arza-utpala, pasuo mAzavaMta prabhAvALA - mAlyavaMta vanA-mAlyavetavaNabhiA che, prabhAsa, nAme ahIM mahahidraka. palyopamasthitika deva vase che, te kAraNe rAjadhAnI uttaramAM che. - bhagavanA kayA kAraNe tene hairazyadd >> kahe che ? gautamI hairavaMta ma kamI tathA zikharI vari parvatothI be bAjuthI gherAyela, nitya hiraNya de che, nitya hiraNya choDe che, nitya hiraNya prakAzita kare che, tathA hairAgyavaMta nAme deva ahIM vase che, te kAraNe bhagavAna ! jaMbUdvIpa dvIpamAM zikharI nAme varSadhara parvata kayAM kahela che ? gautama! hairamyavaMtanI uttare, airAvatanI dakSiNe, pUrva lavaNa samudranI pazcime, pazcimI lavaNa samudranI pUrve e pramANe jema laghuhimavata parvata kaho, tema zikharI parvata paNa kaheto. vizeSa e ke - jIvA dakSiNamAM, ghanu uttaramAM, bAkI badhuM pUrvavatu. T zikhI parvata upara puMDarIka draha che. tenA dakSiNa dvArathI suvakUilA mahAnadI nIkaLe che. te rohitaiA nadInI mAphaka pUrva lavaNasamudramAM jaIne maLe che. e pramANe jema gaMgAsiMdhu mahAnadIo che, temaja ahIM rakatA ane skadvatI mahAnadI jANavI. skatA pUrvamAM ane kadvatI pazcimamAM vahe che. bAkI badhuM pUrvavata kahevuM.. bhagavAna zikharI varSadhara parvatamAM keTalA kUTo kahelA che ? gautama ! agiyAra kUTo kahelA che, te A pramANe - (1) siddhAyatana phUTa (2) zikharI kUTa, (3) OMraNyavaMta phUTa (4) suvarNakUlA phUTa (5) surAdevI phUTa(6) katA kUTa, (2) lakSmI kUTa, (8) ktAvatI phUTa (9) IlAdelI kUTa, (10) airAvata kUTa ane (11) tibiMchi phUTa. badhAM phUTo paoo yojana uMcA che. temanA adhiSThAtAnI rAjadhAnI meranI uttaramAM che. bhagavana! kayA kAraNe tene zikharIvadhira parvata kahe che? gautamAM zikharI vadhira parvatamAM ghaNAM kUTo zibarI saMsthAna saMsthita che. te sarve ranamaya che. tathA zikharI nAme deva yAvatu ahIM vase che. te kAraNathI tene zikharI parvata kahe che. bhagavana! jaMbudvIpa dvIpamAM airAvata nAme vaSTi kyAM kahela che? gautamAM zikhI parvatanI uttama, uttara lavaNa samudranI dakSiNe, pUrva lavaNasamudranI pazcime,
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 06 jaMbUdvIpapajJati upAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 ahIM mahApuMDarIka draha che, te mahApAddhaha samAna jANavo. ahIMthI nIkaLIdakSiNa dvArethI nakAMtA mahAnadI jANavI. ahIM kaI nadI kahevI ? te jaNAve che . jema rohitA pUrvathI samudramAM jAya che - jema rohitA mahAhimavaMtanA mahApadmadrahathI dakSiNathI nIkaLIne pUrva samudramAM jAya che, tema A paNa prastuta varSadharathI dakSiNathI nIkaLI pUrvamAM samudramAM maLe che. rUAyakalA uttara toraNathI nIkaLatI jANavI. jema harikAMtA harisvaryakSetra vAhinI mahAnadI pazcima samudramAM jAya che. have narakAMtAnA samAna kSetra vartitvathI harikAMtAthI rUdhyakUlA paNa sehitAnA atidezathI kahevI yogya che tethI kahe che - girigaMtavya, mukha, mUla, vyAsa, nadI saMpadAdi temaja kahevA. kemake samAna phoravartI nadI prakaraNokta ja che. ItyAdi * x 4/209 thI 211 205 pazcimI lavaNasamudranI pUrve ahIM jaMbUdvIpa dvIpamAM airAvata nAme phrema kahela che. auravatama sthANu bhahula, kaMTaka bahula che. e pramANe jema bharatAjhanI vakatavyatA che. temaja bhadhu saMpUrNa airavatamAM paNa jANavuM. te cha khaMDa sAdhana sahita, nikamaNa sahita parinivaNi sahita che. pharka mAtra e ke - ravata nAme cakravartI che, airAvata nAme tyAM deva che. te kAraNe airavatatra evuM nAma che. * vivecana-209 thI 211 - prazna spaSTa che. uttara sUtramAM nIlavaMtanI uttaramAM, kima-have kahevAnAra pAMcamo varSadhara parvatanI dakSiNamAM, e pramANe jema harivarSa temaja ramyaka homa kahevuM. je vizeSa che te navAM ItyAdithI sUtrakAre sAkSAt kahela che, je spaSTa che. have je nArIkAMtAnI kahI te ramyak phogamAM jAya che, gaMdhApAtI vRta vaitAdyane eka yojana dUrathI, to A gaMdhApAtI kyAM che? tema pUche che. bhagavanI myapha phomamAM gaMghApAtI vrata vaitAdya kayAM che? gautamAnakAMtA mahAnadInI pazcime nArIkAMtAnI pUrve, ramya varSanA bahu madhyadeza bhAgamAM ahIM gaMdhApAtI vRtavetAryA che. jema vikaTApAtI, harisvarNa kSetra sthita vRtavaitAdyanA uccasva Adi che, temaja gaMdhApAtInA paNa kahevA. je savistara nirUpita zabdApAtIno atideza choDIne vikaTApAtIno atideza karyo, temAM tulya kSetra sthitikatva hetu che. ahIM je vizeSa che, te kahe che - artha A rIte - kahevAnAra ghaNAM utpalo cAvatu gaMdhApati nAme bIjA vRtavaitADhya che, te varSanA arthAt gaMdhApAtI varNa samAnakemake raktavarNI che, gaMdhApAtI vrata vaitADhaya AkAranA kemake badhe samapaNe che, te varNa, te AkAratvathI gaMdhApAtI kahe che. ahIM pA nAme mahaddhika, palyopamasthitika deva vase che, tethI tenA yogathI, tenA svAmItvanI gaMdhApAtI, videza nAma chatAM nAmanA anvaryanI upapatti, pUrve kahela che. - X - ( dhe ramya kSetranA nAmanuM kAraNa kahe che - bhagavan! kayA kAraNathI ramyogane ramyatra kahe che ? gautama ! ramyapha varSa - vividha kalpavRkSothI krIDA kare che, svarNamaNi khacita evA pradezothI ati ramaNIyapaNe rati viSayatAne lAve che, mATe ramya, ramyathI ramya, ramaNIya - A traNe ekArthika zabdo che. te ramyatAnA atizayanA pratipAdanArthe che. ramyak deva yAvatuM tyAM vase che, tethI ramyaka, have pAMcamo vaghara - jaMbUlIpa dvIpamAM kamI nAme varSaghara parvata kayAM kahela che ? gautama! ramya5 varSanI uttaramAM, kahevAnAra hairAyavata zotranI dakSiNamAM, ItyAdi sUtrArthavatu jANavuM. rukamI parvata pUrva-pazcima lAMbo, uttara-dakSiNa pahoLo, e pramANe jema mahAhimavaMta varSadharanI vaktavyatA che, temaja rukimanI paNa jANavI. paraMtu dakSiNamAM jIvA, uttaramAM dhanupRSTha kahevuM. bAkI vyAsa Adi bIjA varSadharanA prakaraNamAM kahela che, tema jANavA. have kUTa vakatavatA kahe che - bhagavana ! kima parvatamAM keTalA kuTo kahelA che? gautama ! ATha kUTo kahelA che, te A pramANe - pahelo samudranI dizAmAM siddhAyatanakUTa, pachI pAMcamAM varSadharanA svAmIno rukimaNUTa, myokAdhipatidevano myakUTa, nakAMtAdevIkUTa, buddhikUTa, mahApuMDarIdraha devIkUTa, rUkUlanadI devIkUTa, hairAgyavaMta kSetrAdhipati devano hairamyavaMtakUTa, maNikAMcana kUTa. ukta badhAM kUTa 500 yojana uMcA che. te kUTAdhipati devonI rAjadhAnIo uttaramAM che. have tenA nAma nidAnane kahe che - bhagavan! kayA kAraNe tene kamI varSadhara parvata kahe che ? gautama ! rukamI varSadhara parvata, ahIM rukama-rUDha zabdo ekAryaka che, tethI te jayAM che te rukamI, e sadA rUyamaya, zAzvatika che. rUpAnI jema badhe avabhAsa-prakAza, bhAsvaravathI jene che te. A ja vAta kahe che - saMpUrNatayA rUdhyamaya che, rukamI ahIM devatA che, tenA hovAthI, tenA svAmItvathI kamI ema kahevAya che. have chaThTho varSadhara kahe che - bhagavanajaMbUdvIpamAM hairamyavaMta nAme kSetra kayAM kahela che? gautamAM kamI parvatanI uttaramAM, kahevAnAra zikharI varSadharanI dakSiNamAM ItyAdi sUNArthavatuM. ukta AlAvAthI jema haimavata kahyuM, tema hairAgyavaMta paNa kahevuM. have mAlyavaMta paryAya vRttavaitADhya kyAM che ? te pUche che bhagavanuM !hairavaMta kSetramAM mAlyavaMta nAme vRtavaitAdya parvata kyAM che ? gautama! suvarNakulAmAM ahIM ja photramAM pUrvagAmI mahAnadIo che, pazcimacI rUdhyakUlA, ahIM pazcimanAmI mahAnadIo che. pUrvathI hairamyavaMta vatrinA bahumadhyadeza bhAgamAM ahIM mAlyavaMta payaya nAme vRta vaitADhya parvata kahela che. jema zabdApAtI tema mAlyavaMta kahevo. vizeSa e ke - ahIM artha A pramANe che - utpala-pagha, upalakSaNathI zatapatrAdi, mAlyavaMta jevI prabhAvALA, mAdhavaMta varNanA, mAlyavaMta vaNabhAvALA che. prabhAsa nAme ahIM palyopama sthitika deva vase che. tethI pUrvavatu. tenI rAjadhAnI merunI uttaramAM che, zabdApAtInI dakSiNamAM che.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/209 thI 211 ra09 dhe hairaNyavaMta nAmano artha pUche che - bhagavat kayA hetuthI tene hairANavaMta kSetra kahe che ? gautama! TheraNyavaMta kSetra kima ane zikharI varSadhara parvato vaDe baMne taraphathI - dakSiNa ane uttara pArzathI samAliMgita arthAt sImA karAyela che. have kaI rIte A baMne dvArA samAliMgitapaNAthI AnuM hairacavata nAma siddha che ? kamI ane zikharI, e baMne parvato yathAkrame rUpya ane suvarNamaya che. temAM tethI vidhamAna hiraNyazabdathI suvarNa ane rUpya, pachI hiraNaya-suvarNa jemAM vidhamAna che, tethI hiraNyavaMta, zikharI hiraNaya-rUya vidhamAna jemAM che te hiraNyavaMta-rakamI, baMne hiraNyavaMta che, tethI A bairayavaMta kahyuM. athavA loko dvArA hiraNyanA AsanapadAnAdi vaDe apAya che, athavA darzana manohArIpaNe te-te pradezamAM loko vaDe hiraNya prakAza karAya che. tethI kahe che - tyAM ghaNAM yugalika manuSyone besavA-suvA Adi rU5 upabhogya yoga hiraNyamaya zilApako che ane dekhAya che. te manuSyo te-te pradezamAM manohArI hiraNyamaya niveza che. tethI hiraNya-prazasya-prabhUta-nityayogI jemAM che te hiraNyavatu, tethI ja hairaNyavaMta nAma che. athavA hairamyavata nAme ahIM palyopamasthitika deva Adhipatya ane paripAlanA kare che, tethI tenA svAmIpaNAthI A kSetra hairavaMta nAme oLakhAya che. have chaThTho varSadhara parvata - bhagavana! jaMbudvIpadvIpamAM zikharI nAme varSadhara parvata kayAM kahela che ? gautama ! hairayavaMtanI uttare, airAvata-kahevAnAra sAtamA kSetranI dakSiNe ItyAdi pUrvavatu. e pramANe ukta AlAvAthI jema laghuhimavaMta kahyo, tema zikharI parvata paNa kahevo. vizeSa A * jIvA dakSiNamAM, dhanu uttaramAM che. bAkI badhuM pUrvavatu. laghu himavaMta prakaraNamAM kahyA mujaba che. - temAM paMDarIka draha che, temAMthI suvarNakalA mahAnadI dakSiNathI nIkaLela jANavI. parivArAdi sehitAMzA mAphaka jANavo. te pazcima samudramAM praveze che ane A nadI pUrvamAM praveze che.. - e pramANe ukta AlAvAthI suvarNakUlAnA ektiAMzA atideza nyAyathI, je pramANe gaMgA-siMdha, te pramANe rakatA-raktavatI jANavI. temAM paNa dizAne kahe che - pUrvamAM ktA, pazcimamAM raktavatI. bAkI badhuM gaMgAsiMdhu prakaraNamAM kahyA mujaba saMpUrNa jANavuM. have ahIM kUTa vaktavyatA - bhagavat ! zikharI parvatamAM keTalA kUTo kahelA che ? gautama ! agiyAra kUTo kahelA che, te A rIte pUrvamAM siddhAyatana kUTa, pachI kramathI zikharI varSadhara nAmathI - zikharIkUTa, hairayavata kSetradevakUTa, suvarNakUlAnadI devI kUTa, surA devI dikakumArI kUTa, raktAvartana kUTa, lamIkUTa-paMDarIka devI kuTa, tAvatI Avartana kUTa, IlAdevI dikumArI kUTa, tibiMchidrapati kUTa. e pramANe A badhAM kUTo 500 yojana uMcA jANavA. laghuhimavaMtakUTa tulya vaktavyatA jANavI. emanA svAmInI rAjadhAnI uttaramAM che. have tenA nAmanuM kAraNa pUche che - bhagavad ! kayA kAraNe tene zikharI varSadhara 208 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra parvata kahe che ? gautama zikharI parvata ghaNAM kuTo zikharIvRkSa, te saMsthAne saMsthita che, te sarva ranamaya che, tenA yogathI zikharI. zo artha che ? ahIM varSadhara parvatamAM je siddhAyatana kUTAdi 11-kUTo kahe che, tethI atirikta ghaNAM zikharo vRkSAkAra pariNata che. *x - athavA ahIM zikharI nAme mahaddhika yAvatu palyopamasthitika deva vase che tenA svAmIkatvathI zikharI - have sAtamuM varSa-kSetrano avasara - bhagavan! jaMbUdvIpa dvIpamAM aivata nAme kSetra kayAM kahela che ? gautama ! zikharI varSadharanI uttaramAM, uttara dizAvartI lavaNa samudranI dakSiNamAM Adi pUrvavatuM. ahIM jaMbUdvIpamAM airAvata nAme phona kahela che. * x * jema bharatanI vaktavyatA che, te ja ahIM paNa saMpUrNa kahevI. jema menA dakSiNa bhAgamAM che, tema saMpUrNapaNe uttara bhAgamAM paNa thAya che. jemake vaitAdya vaDe be bhAga karAyela bharata ItyAdi kahyA, te pramANe ravata paNa jANavuM. te kaI rIte ? e kahe che - somavaUTI - cha khaMDarUpa airAvata kSetranI sAdhanA sahita. saniSkramaNA - dIkSA lyANakanA varNana sahita, saparinirvANa - muktigamana lyANaka sahita. pharka mAtra e ke - rAjanagarI kSetradigu apekSAthI airAvata uttarArdha madhyamAM tApa kSetrAdizA apekSAthI A paNa dakSiNAddha ja che. kevaLa ahIM zArAmAM kSetra-dizA apekSAthI vyavahAra kSetradipha che. * x - tathA vaitAdyanI ahIM viparyaya nagara saMkhyA, jagatInA anurodhathI kSetramaMkIryathI tema kahyuM. te pramANe airavata nAme cakravartI vakatavyatA che. zo artha che ? jema bharatakSetramAM bharata cakravartI, tenuM digvijaya niSkramaNAdi nirUpela che, te pramANe cauravanacakravartInuM kahevuM. AnA vaDe bhairavatanA svAmIpaNAnA yogathI airAvata nAma siddha che. athavA airAvata e nAma vaDe ahIM mahaddhika yAvatu palyopamasthitika deva vase che, te adhyAhAra che. tethI tenA svAmIpaNAthI airAvata kSetra kahevAya che. e nigamana vAkya svayaM kahI levuM. muni dIparatnasAgare karela vakSaskAra-4-no TIkA sahitano anuvAda pUrNa 0-bhAga-26-pUrNa-o
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama saTIka anuvAdanuM vibhAgIkaraNa 15 - 16 | 17 | AgamanuM nAma bhAga kramAMka AcArAMga | | 1 ane 2 sUtrakRtAMga 3 ane 4 sthAnAMga 5 thI 7 samavAyAMga bhagavatI 9 thI 13 jJAtAdharmakathA 14 upAsakadazA, aMtakRtadazA, anuttaropapAtikadazA, praznavyAkaraNa vipAkazruta, aupapAtika rAjapraznIyA jIvAjIvAbhigama 17 thI 19 prajJApanA 20 thI 22 sUrya/caMdra-prajJapti 23,24 jaMbUdvIpa prajJapti 25 thI 27 nirayAvalikA paMcaka ane payannAsUtro-10+1 | 28 nizItha, vyavahAra, bRhatkalpa dazAzrutaskaMdha ane jItakalpa mahAnizIthA Avazyaka 31 thI 34 piMDaniryukti, oghaniryukti | 35 | dazavaikAlika 36 uttarAdhyayana 37 thI 39 naMdIsUtra | 40 anuyogadvArA kalpa (bArasA) sUtra | 42. 29 30 ] 41.