Book Title: Tattva Chintamani Anumankhandam
Author(s): Ganesh Upadhyay
Publisher: Ganesh Upadhyay
View full book text
________________
८६६
तत्त्वचिन्तामणौ ध्याप्तिविर हस्तु व्यर्थविशेषणादौ, तदुक्तं, एकामसिद्धिं परिहरतो द्वितीयापत्तेरिति।
भिन्नासिद्धिाप्तिविरहरूपासिद्धिः, निष्कर्षस्तु व्याप्यत्वामिद्धिसामान्यलक्षणवदवसेयः, तस्वरूपञ्च माध्याव्यभिचरितसम्बन्धित्वरूपाग्वयव्याप्यभाववत्माधनं, नादृशव्याप्यभावव्याप्यवत्माधनं, तादृशव्याप्तिमदन्योन्याभाववत्माधनं, तादृशव्याप्तिमदन्योन्याभावव्याप्यवत्साधनं, तादृशव्याप्तिमत्साधनाभाववत्पक्षः, तादृशव्याप्तिमत्माधनाभावव्याप्यवत्पचः, तादृशव्याप्तिमत्साधनवदन्योन्याभाववत्यक्षः, तादृशव्याप्तिमसाधनवदन्योन्याभावव्याप्यवत्वचः, एवं साध्याभावव्यापकीभूताभावप्रतियोगित्वरूपव्यतिरेकव्याप्तिमत्माधनाभाववत्पक्षादि, साध्याभाववदत्तिसाधनाभाववत्यचादि, साध्यसमानाधिकरणमाधनाभाववत्यशादि, भिन्नप्रकारकज्ञानस्यापि प्रतिबन्धकत्वनये साधने तादृशाग्वयव्याप्यभावादिरपि बोध्यः। ननु साध्यविशेषणसिद्धि-साधनविशेषणासिद्धिरूपव्याप्यवासिद्धेरसकोणेदाहरणमत्त्वेऽपि व्याप्तिविरहरूपव्याप्यत्वामिद्धेरसकोणादाहरणं दुर्लभमित्यताह, 'व्याप्तिविरहस्विति. 'व्यर्थविशेषणादाविति, 'असौर्ण इति लिङ्गविपरिणामेनानुषज्यते, श्रादिपदाड्यर्थविशेष्यत्वपरिग्रहः, तदुदाहरणञ्च द्रव्यं गुण कान्यत्वविशिष्टमत्त्वादित्यादि तत्र हेतुतावच्छेदकविशेष्योभूतस्य सत्तावस्य व्यर्थत्वात् न तु पर्वतो वहिमान् धमप्रागभावादित्यादि भिवधर्मिकत्वात् । व्यर्थविशेषणस्य व्याप्यत्वासिद्धित्वे प्राचार्यसंवादमाह, 'तदुक्रमिति क्षितिरकर्डका शरीराजन्यत्वादिति ईश्वरज्ञा

Page Navigation
1 ... 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002