Tattva Chintamani Anumankhandam

Author(s): Ganesh Upadhyay
Publisher: Ganesh Upadhyay

Page 940

बाधपूर्वपक्षः। सिद्धिसौर्णबाधाव्याप्तेश्च किन्तु साध्याभाववत्वममाविषयपक्षकत्वं प्रमितसाध्याभाववत्पक्षकन्वं मक्षनिष्ठप्रमाविषयत्वप्रकाराभावप्रतियोगिसाध्यकत्वं वेति, विवक्षितविवेकेन साध्याभावादिप्रमैव दोषः, साप
'अमिद्धिमौर्णेति हुदो वहिमान् धमादित्यादौ स्वरूपासिद्धिसौर्णबाधाश्रयेऽव्याप्तेरित्यर्थः,(२) 'माध्यभाववत्त्वप्रमेति विषयतासम्बधेन माध्याभाववत्पचविशेष्यक-साध्याभावप्रकारकज्ञानसम्बन्धित्वमित्यर्थः, सर्वत्रान्ततो भगवत्तादृशसमूहालम्बनज्ञानविषयतामादायैव लक्षणसमन्वय इति भावः। 'प्रमितेति येन केनापि सम्बन्धेन माध्याभाववदिशेयक-(२)साध्याभावप्रकारकज्ञानविषयसाध्याभाववत्यक्षसम्बन्धित्वमित्यर्थः, 'विषयत्वप्रकारेति सप्तमौसमासः, तथाच पक्षनिष्ठप्रमाविषयतायां प्रकारोभतो योऽभावस्तत्प्रतियोगिमाध्यमबधित्वमित्यर्थः, एतच्चातिरिक्तविषयतावादिनये, खमते तु पक्षनिष्ठप्रमाप्रकारोभूतेत्यादि बोध्यं । 'विवक्षितविवेकेनेति बाधसम्बधित्वस्यैव बाधितत्वरूपत्वेनेत्यर्थः, 'माध्याभावादिप्रमैवेति माध्याभाववत्पक्षविशेश्यक-माध्याभावप्रकारकज्ञानादिरेवेत्यर्थः, 'दोषः' बाधः, 'श्रादिपदाप्रमितमाध्याभाववत्पच-पचनिष्ठप्रमाप्रकारोभूताभावप्रति
(१) एतदनन्तरं 'वाभाववहदादौ हेतुतावच्छेदकसम्बन्धेन वृत्तिम
त्वस्य हेतावसत्त्वादव्याप्तिरिति भावः' इत्यधिकः पाठः क पुस्तके वर्तत इति। . (२) साध्याभाववत्यक्षविशेष्यकेति ग।