Book Title: Tattva Chintamani Anumankhandam
Author(s): Ganesh Upadhyay
Publisher: Ganesh Upadhyay
View full book text
________________
बाधसिद्धान्तः।
तौति बाधः पृथक्। प्रसिद्धव भाववति पक्षे व्यभिचारान्न तत्सिहिरिति चेत्, तयप्रसिद्धव भाववति सपक्षे व्यभिचारात तमपि न साधयेत् तदज्ञानातत्साधनेऽनुमितिरप्रमा स्यात् । अथ पक्षवृत्तेरन्यएव धूमादिः सपक्षे, तर्हि गोत्व-पृथिवीत्व-द्रव्यवादेअतः पक्षविशेष्यक-तदभावनिश्चयत्वेनापि तदनुमितौ प्रतिबन्धकत्वमावश्यकमित्यर्थः, तथाच तदभाववत्पक्ष एव पक्षविशेष्यक-तदनुमितौ बाधइति भावः । 'प्रसिद्धवझ्यभाववतीति प्रसिद्धवयभाववत्वेन विषयोकृतस्य पक्षतावच्छेदकावच्छिन्नस्य हेतौ वृत्तिमत्त्वज्ञानादित्यर्थः, 'न तसिद्धिरिति व्यभिचारज्ञानादेव न तंत्मिद्धिरित्यर्थः । गढाभिसन्धिमाह, 'तौति, 'अप्रसिद्धवयभाववतीति दृष्टान्ते अज्ञातस्य पक्षीयसाध्यस्याभाववतीत्यर्थः, 'यभिचारात्' हेतौ वृत्तित्वज्ञानात् । ननु यदैवाप्रसिद्धवयभाववत्त्वज्ञानं न सपक्षे तदैव तत्साधयेदित्यत
आह, तदज्ञानादिति, तत्साधने' तत्साधनसम्भवेऽपि, 'अनुमितिरप्रमा स्थादिति व्यभिचारिहेतुजन्यत्वेनानुमितिरप्रमा स्थादित्यर्थः, एतचापाततः व्यभिचारिलिजन्यत्वेऽपि विषयबाधाभावेनानुमितेरप्रमावासम्भवात्() अन्यथा घटो द्रव्यं सत्त्वादित्यादावण्यनुमितेरप्रमात्वप्रसङ्गादिति ध्येयं । 'अति, तथाच पक्षवृत्तिहेतौ पचौयसाध्यव्यभिचारज्ञानाभावात् तद्धेतकपक्षीयमाध्यानुमितौ न किमपि • बाधकमिति भावः । 'तहि तथापि, प्रसिद्धसास्नाद्येति पक्षवृत्तिमा(१) चप्रमावाभावसम्भवादिति का।

Page Navigation
1 ... 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002