Tattva Chintamani Anumankhandam

Author(s): Ganesh Upadhyay
Publisher: Ganesh Upadhyay

Page 984

हेत्वाभासानामसाधनतासाधकत्वनिरूपणं ।
कताव्यात्युपस्थितेरावश्यकत्वात् श्रन्यथा hearoeराधात् । नन्वेवं लतकत्वेमानुमाने तयाभिमनङ्गोलत्यापि कथासम्भवात् यस्तु कथारम्भे बाधस्यासाधकत्व
,
વા
मर्थान्तरमिति यावत् । हेतुदयाद्युपन्यासेन यथाश्रुतस्यासङ्गतेरिति । 'अन्यथेति, नन्वनुमितिप्रतिबन्धकतावच्छेदकरूपदूषणत्वनिश्चयादेव कथकत्वनिर्वाहात् कथमेवं, न हौदमेवासाधकत्वव्याप्तिः, अपि विदमसाधकत्वमेव, तथाच तद्याप्तिप्रतिसन्धानं कथकत्वेऽतन्त्रमेव । म चानुमितिप्रतिबन्धकतावच्छेदकरूपवत्त्वमनुमित्यभावनियतं यज्ज्ञानं तद्वत्वं तथाच यत्र विरुद्धत्वादिस्तचानुमित्यभाव इति व्याप्तिभतैिवेति वाच्यं । अनुमित्यभावस्यासाधकत्वरूपत्वाभावात् अपित्वनुमित्यभावप्रयोजकज्ञानविषयतावच्छेदकवत्त्वस्य तत्त्वं तद्व्याप्तिखाप्रतिसंहितै वेति । मैवं । विरुद्धत्वस्यैवानुमितिप्रतिबन्धकतावच्छेदकतया यत्र विरुद्धत्वं तत्र प्रतिबन्धकतावच्छेदकवत्त्वमिति महार - atitव्येण व्याप्तिग्रावयकत्वाद्वित्युत्तरकन्ये प्रथमकल्पे च स्फुटेव प्रतीतिरित्युपगमात्, अतएवानुमित्यभावस्य ज्ञानेन साध्यनिचये पचत्वाभावानुमितिः सम्भवतीत्यनुमित्माधीनपचतया श्रनुमितिरिति सामयिकमसाधकतासाधनं सर्व्वसिद्धमिति । 'श्रनङ्गीकृत्येति - तथाचाङ्गीकारनियमो नाचेव तत्रापीति भावः । नन्वेवं पृथिवी -
त्वेन पचतावच्छेदकेनैव इतरभेदानुमानेन पचधर्मत्वं न प्रदर्खेत
उभयसिद्धलात् । न च तत्राप्यभ्युपगमानियमो ऽनभ्युपगमे व्याघातापत्तिरिति दूषणान्तरं न त्वभ्युपगमनियम इति वाच्यं । तचाप्य
124