Book Title: Tattva Chintamani Anumankhandam
Author(s): Ganesh Upadhyay
Publisher: Ganesh Upadhyay
View full book text
________________
वाधपूर्वपक्षः।
१५५
हयाज्ञीतमिति कथं न सत्प्रतिपक्षत्वं गमकतावहिभूतञ्च न बलम् । अथ साध्याभावव्याप्यवृद्धेरनन्यथासिङ्घत्वं बलं, तदा ततः साधनवति पक्षे साध्याभावानुमितावनैकान्तिकत्वमेव पक्षे साध्याभावग्रहवदिति
तद्युतञ्च, 'ज्ञातमिति भावसाधनं दयोर्ज्ञानमेवेत्यर्थः। 'गमकताबहि तश्चेति अप्रामाण्यज्ञानाभावातिरिक्तश्चेत्यर्थः। न च यत्र माध्याभावव्याप्यवत्तापरामोऽप्रामाण्यज्ञानानास्कन्दितः . साध्यव्याप्यवतापरामर्शश्च तदास्कन्दितः तत्रैव बाधस्य दोषत्वमिति वाच्यं । तथा मति कारणाभावादेव माध्यानुमितेरसम्भवादलं बाधस्य दोषत्वेन अप्रामाण्यज्ञानानास्कन्दितपरामर्शस्यैवानुमितिजनकलादिति भावः। 'अनन्यथा सिद्धत्वमिति प्रामाण्यग्रहविशिष्टत्वमित्यर्थः, साध्यव्याप्यवत्तापरामर्शस्य तदभावविशिष्टत्वमेव दुर्बलत्वमिति शेषः । निश्चितप्रामाण्यकपरामर्शस्यैवानुमितिहेततया :प्रामाण्यग्रह-तदभावयोरेव बलाबलत्वादित्यभिमानः । अभिमानमभ्युपेत्यैव दूषयति, 'नदेति तदापौत्यर्थः, 'ततः' तत एव साध्यव्याप्यवत्तापरामर्शस्य प्रामाण्यज्ञानविरहादेवेति यावत्, ‘माधनवतौति माध्यव्याप्यसाधनवत्तया ज्ञात इत्यर्थः, 'साध्याभावानुमितौ' माध्याभावस्यैवानमित्युत्पादसम्भव इति यावत्, निश्चितप्रामाण्यकपरामर्शस्यैवानुमितिहेतुन्वाभ्युपगमादिति भावः । 'अनेकान्तिकत्वमेवेति निरुक्तबाधस्थाप्रतिबन्धकत्वमेव ।
प्राञ्चस्तु 'ततः' निश्चितप्रामाण्यकसाध्याभावव्याप्यवत्तापरामर्शतः;

Page Navigation
1 ... 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002