Tattva Chintamani Anumankhandam

Author(s): Ganesh Upadhyay
Publisher: Ganesh Upadhyay

Page 964

बाधसिधान्तः ।
धूमइव वहिं। न च साध्याभावबुद्धिरेवाराधमाणविशेषा सत्यतिपक्षवत् प्रतिबन्धिकेति बाच्छं। रजते नेदं रजतमिति ज्ञानेऽपि विशेषदर्शनेन रजतत्वस्य शो पौतत्वज्ञाने शुक्लत्वस्य चानुमानात् वादिवाक्येन पक्षे साध्याभावज्ञानादनुमानाच्छेदप्रसङ्गाच्च ।। अथ पक्षे साध्याभावप्रमैव साध्याभाव हेतुविषया व्यभि
शकते, 'न चेति, साध्याभावबुद्धिः' पक्षतावच्छेदकावच्छिन्नविशेष्यकमाध्याभावनिश्चयः, 'अग्टह्यमाणविशेषा' अग्टहौताप्रामाण्यका, 'विशेषदर्शनेन' रजतत्वव्याप्यवत्तानिश्चयेन, 'पीतत्वज्ञाने' शुक्रत्वाभावज्ञाने, एक्लत्वव्याप्यवत्तानिश्चयेनेति शेषः, 'वादिवाक्येन' वादिप्रतिज्ञावाक्येन । नन्विदमयुक्तं तत्र रजतत्वाभावादिज्ञाने भ्रमत्वादियहानन्तरमेव रजतवाद्यनुमित्यभ्युपगमात्। न च तथापि प्रागुक्ररीत्या हेतौ पक्षतावच्छेदकावच्छिन्नत्तित्वविषयकत्वस्यापि तत्रावश्यकतया श्रावश्यकव्यभिचारनिश्चयप्रतिबन्धकत्वेनान्यथासिद्धिोरेति वाच्यं । प्रभावग्रहे. माध्याभावांगे पक्षतावच्छेदकस्य धर्मितावच्छेदकले प्रमावग्रहप्रतिबन्धकतायामंपि तद्दोषतादवस्थात् इति चेत्, एतदस्वरमेनैव ‘पक्षधर्माताबलेनेत्यादिना स्वमतस्य वक्ष्यमाणत्वात्रामङ्गतिः।' 'माध्याभाव-हेतविषयेति पक्षतावच्छेदकावच्छिन्ने माध्याभाववत्वविषयिका मतौ हेतौ पक्षतावच्छेदकावच्छिन्नत्तित्वविषयिकेत्यर्थः,
(१) अनुमानमात्रोच्छेदप्रसङ्गाश्चेति ग |