________________
પાંચમી અને છઠ્ઠી પ્રાર્થના સમજુ માનવ બનવા માટે પરમાત્માને કરવાની છે. હે પરમાત્મા! મને આપ કૃપાળુ એવી શક્તિ આપો કે જેથી હું માતા-પિતાદિ ગુરુજનોનો પૂજક બનું અને જીવમાત્રનો મિત્ર બનવા દ્વારા સતત પરોપકારમાં રત રહું.
ગુરુજન શબ્દથી માત્ર માતા-પિતા જ નહિ પણ સાસુ, સસરા, જેઠ, જેઠાણી, મોટાભાઈ, મોટા ભાભી, મોટી બહેન, સ્કૂલ-કોલેજ-પાઠશાળાના શિક્ષકદિ સર્વ વડિલોને સમજવાના છે. તે તમામના પૂજક બનવાનું છે.
સામાન્યત : “ગુરુજન' શબ્દથી આપણા મનમાં સાધુ-સાધ્વીજી ભગવંતો જણાય છે; પણ અહીં “ગુરુજન” શબ્દનો અર્થ સાધુ-સાધ્વીજી કરવાનો નથી. કારણ કે સાતમી “સુહગુરુજોગો પ્રાર્થનામાં શુભગુરુની પ્રાપ્તિ ઈચ્છવાની છે. જ્યાં સુધી શુભગુરુની પ્રાપ્તિ જ ન થાય ત્યાં સુધી તેમની પૂજા શી રીતે થઈ શકે? માટે “ગુરુજણપૂઆ'માં ગુરુજનનો અર્થ માત-પિતાદિ વડિલ કરવાનો છે.
ગુરુજણપૂઆ' પ્રાર્થના કર્યા પછી થતી સુહગુરુજોગો પ્રાર્થના એમ સૂચવે છે કે માત-પિતાની ભક્તિ તે પાયો છે. શુભગુરુનો યોગ એ ઈમારત છે. ભલા ભાઈ! પાયા વિના તો ઈમારત શેની? એકડા વિનાના મીંડાનો શો અર્થ? તેમ જ વ્યક્તિ માત-પિતાદિ ગુરુજનોનો પૂજક બનતો : પા પરમાત્માનો ભક્ત કે સાધુજનોનો સેવક બનેલો જણાય છે તેની તે પરમાત્માભક્તિ કે સાધુસેવાને શી રીતે બીરદાવી શકાય?
લલિતવિસ્તરા નામના ગ્રંથમાં પૂજયપાદ સૂરિપુરંદર હરિભદ્રસૂરિજી મહારાજ આ જયવીયરાય સૂત્રનું વિવરણ કરતાં “ગુરુજણપૂઆ' ને લૌકિક સૌંદર્ય જણાવે છે, જ્યારે “સુહગુરુજોગો” ને લોકોત્તર સૌંદર્ય તરીકે વર્ણવે છે. લૌકિક સૌદર્યવિનાના લોકોત્તર સૌંદર્યની ઝાઝી કિંમત નથી. માણસાઈ વિનાની ધાર્મિકતા કદી ય શોભતી નથી.
પરમાત્માની ભક્તિ, સાધુ-સાધ્વીજી ભગવંતોની સેવા વગેરે લોકોત્તર સૌદર્ય તો ઘી જેવા છે. અપ્રતિમ શક્તિ પેદા કરવાની તેઓ તાકાત ધરાવે છે. તેમનું મૂલ્યાંકન કદીયે ઓછું ન આંકી શકાય. પરંતુ છ ડિગ્રીના ધગધગતા તાવમાં ઘી ખાય તો શું થાય? દરદી મરી જાય ને? શું દરદીને તે ધી શક્તિ આપી શકે ખરા? ઘી ગમે તેવું ઔષધ ગણાતું હોય, પણ તેને લેનાર જ બોદો હોય, તાવથી ધગધગતો હોય, ત્યાં તે શું કરે? તેવા છ ડિગ્રી તાવવાળા દરદીને તો સૌ પ્રથમ તાવ મટાડવાની જ દવા કરવાનું કહેવાય, તે મટ્યા વિના ઘી ન અપાય. મટાડ્યા બી
. ૬૩ - સુત્રોનારહસ્યોભાગ-ર .
