________________
વિશિષ્ટ સન્માન કરે છે, જેમ કે જલ-કમલવત્, નિર્લેપ ૫૨માત્માઓ, લોકાન્તિક દેવો દ્વારા તીર્થ પ્રવર્તાવવાની વિનંતિ થતા, સંસારનો ત્યાગ કરીને દીક્ષા સ્વીકારવા તૈયાર થાય છે, ત્યારે તેમની દીક્ષા કલ્યાણકની ભવ્ય ઉજવણી દેવો કરે છે. તે સમયે પરમાત્માનું વિશિષ્ટ પ્રકારનું સન્માન પણ તેઓ કરે છે. આવું પરમાત્માનું જે જે સન્માન ત્રણે કાળમાં થતું હોય તે સર્વની અનુમોદનાનો લાભ મેળવવા હું આ કાઉસ્સગ્ગ કરું છું. એ પ્રમાણે આ પદ બોલતા વિચારવાનું છે.
(૫) બોધિલાભ (બોહિલાભવત્તિયાએ) :
જે બોધિ વડે તા૨ક તીર્થંકર ભગવંતો શુક્લધ્યાનની ધારા લગાવીને, ચારે ય ધાતીકર્મોનો ક્ષય કરીને કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ કરે છે, તે બોધિને પ્રાપ્ત કરવા માટે આ કાયોત્સર્ગ હું કરું છું તેવી વિચારણા કરવી.
(૬) મોક્ષ (નિરુવસગ્ગવત્તિયાએ) :
નિરુપસર્ગ એટલે ઉપસર્ગ વિનાનું સ્થાન મોક્ષ.
કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યાં પછી, સર્વ જીવો ધર્મની સુંદર આરાધના કરી શકે. પોતાનું આત્મકલ્યાણ સાધી શકે તે માટે તીર્થંકરદેવો ધર્મતીર્થની સ્થાપના કરે છે. તીર્થંકર નામકર્મના ઉદયે ભવ્યજીવોને પ્રતિબોધ પમાડવા દેશના આપે છે. અને છેલ્લે ચૌદમા અયોગી ગુણસ્થાનકની સ્પર્શના કરીને, સર્વ કર્મોનો ક્ષય કરીને, જ્યાં કોઈ ઉપસર્ગો નથી તેવા મોક્ષને પ્રાપ્ત કરે છે. તેવા મોક્ષનો લાભ મને આ કાઉસ્સગ્ગ દ્વારા મળો તેવું આ પદ બોલતાં વિચારવાનું છે.
(૭) હેતુ સંપદા : હેતુ એટલે સાધન-સામગ્રી. જુદા જુદા ધર્મોની અનુમોદનાનો લાભ લેવાના પ્રયોજનથી જે કાઉસ્સગ્ગ કરવા તૈયાર થયા છીએ તે કાઉસ્સગ્ગ સફળ તો બનવો જ જોઈએ ને ? જો તે સફળ ન બને તો અનુમોદનાના પ્રયોજનો સિદ્ધ શી રીતે થાય ?
મગને સીઝવવા માટે જેમ તપેલી, પાણી, અગ્નિ વગેરેની જરૂર પડે છે, ઘડાને બનાવવા જેમ માટી, ચાકડા, કુંભાર વગેરેની જરૂર પડે છે, તેમ કાઉસ્સગ્ગને સફળ બનાવવા પાંચ સાધનોની જરૂર પડે છે. તે પાંચ સાધનો દ્વારા હું કાઉસ્સગ્ગ કરી રહ્યો છું તેવું આ સંપદા દ્વારા સૂચવીએ છીએ.
વળી આ પાંચે સાધનો વૃદ્ધિ પામતા જોઈએ. સતત તેમાં વધારો થતો હોવો જોઈએ. ધીમે ધીમે ઘટતા હોય કે તેની તે અવસ્થામાં સ્થિર રહેતા હોય તો ન ચાલે. તેવું જણાવવા ‘વઢ઼માણીએ' પદ જણાવેલ છે. તે ‘વઢમાણીએ’ પદ સદ્ધાએ વગેરે દરેક હેતુ (સાધન)નું વિશેષણ સમજવું.
૯૧ -
સૂત્રોના રહસ્યોભાગ-૨
