________________
અને છેલ્લે તે કાયોત્સર્ગની સિદ્ધિ કરનારા શ્રદ્ધા વગેરે હેતુઓને “સદ્ધાએ વગેરે પદો દ્વારા જણાવ્યા છે, તે હેતુસંપદા કહેવાય.
અભ્યપગમ સંપદા અભ્યપગમ = સ્વીકાર, પ્રતિજ્ઞા, અરિહંત ચેઈઆણં= અરિહંતના ચૈત્યના આલંબને અહીં કાયોત્સર્ગ કરવાની પ્રતિજ્ઞા કરાય છે. અહીં ચૈત્યનો અર્થ પ્રતિમા છે.
ચિત્ત=મન. જેના દ્વારા મનમાં સમાધિભાવ પેદા થાય તે ચૈત્ય. પરમાત્માની પ્રતિમાના આલંબને મનમાં શુભભાવો ઉછળે છે, ઉત્તમ સમાધિની પ્રાપ્તિ થાય છે માટે તે જિનપ્રતિમા ચૈત્ય કહેવાય. તે જિનપ્રતિમાના આલંબને કાઉસ્સગ્ન કરવાની પ્રતિજ્ઞા કરવાની છે.
કરેમિ કાઉસ્સગ્ગઃ “કરેમિ' નો અર્થ “કરું છું તેવો થાય. છતાં અહીં તેનો અર્થ કરીશ કે કરવાને ઇચ્છું છું તેવો કરવો જરૂરી લાગે છે. કારણ કે છેલ્લે ઠામિ કાઉસ્સગ્ગ” પદ દ્વારા “કાઉસ્સગ્ન કરું છું.” એમ જણાવવાનું છે.
જેમ કોઈ માણસ સાંજે બહારગામ જવા ઇચ્છતો હોય તો પણ સવારે તે બોલે છે કે “હું બહારગામ જાઉં છું.” હકીકતમાં તો તે તરત દુકાને જઈ રહ્યો છે. બહારગામ તો સાંજે જવાનો છે. છતાં “આજે બહારગામ જઇશ' ના બદલે જેમ “આજે બહારગામ જાઉં છું બોલે છે, તેમ અહીં પણ થોડીવાર પછી કાઉસ્સગ્ન કરવાનો હોવા છતાં “કાઉસ્સગ્ન કરું છું' તેવો પ્રયોગ કરેલો સંભવે છે. ત્યાં જેમ “બહારગામ જાઉં છું” નો અર્થ “આજે હમણાં ‘બહારગામ જઈ રહ્યો છું.” તેવો ન કરતાં “આજે બહારગામ જઈશ” કે “આજે બહારગામ જવાને ઇચ્છું છું” કરાય છે. તેમ અહીં પણ ‘કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ'નો અર્થ “હું હમણાં તરત કાઉસ્સગ્ન કરું છું.” ન કરતાં “હું કાઉસ્સગ્ન કરીશ” કે “હું કાઉસ્સગ્ન કરવા ઈચ્છું છું' તેવો કરવો ઉચિત જણાય છે.
નિમિત્ત સંપદા : નિમિત્ત એટલે પ્રયોજન. જુદા જુદા છ પ્રયોજન સિદ્ધ કરવા કાઉસ્સગ્ન કરવામાં આવે છે તે છ પ્રયોજનો આ સંપદામાં જણાવેલા છે.
આ છ એ પ્રયોજનો અનુમોદનાનું મહત્ત્વ જણાવે છે. “કરવું તે બિન્દુ છે; અનુમોદવું તે સિવુ છે.”
આપણે જાતે પોતાના જીવનમાં આરાધના કરવા માંગીએ તો પણ સમગ્ર જીવન દરમ્યાન કેટલી આરાધના કરી શકીએ? આપણું આયુષ્ય ટૂંકું છું. શારીરિક બળ મર્યાદિત છે. માનસિક વૃત્તિ પણ ઘણી નથી. ઉલ્લાસમાં પણ ચડ-ઉતર થયા કરે છે. અનેક પ્રકારની જવાબદારીઓ પણ વહન કરવાની હોય છે. કર્મોદયે
હાલ ૮૮ નારહસ્યભાગ-૨ )
