________________
- પ્રસ્તાવના
ઉઆ, નામે દે. લા. જૈ. પુ. સંસ્થા તરફથી છપાયેલ ષોડશકના ૯૬આ પત્રમાં છે. આ નામ તે તે છોડશકના વિષયની ઝાંખી કરાવે છે એટલે મારે આ સેળ છોડશકને અંગેની કેટલીક વિશિષ્ટતા જ નેંધવાની રહે છે.
વિશિષ્ટતા પહેલા ડરાકના દસમા પદ્યમાં બૌદ્ધ પરિભાષા સાંકળી લેવાઈ છે.
૦ ૧૧ના કપમાં કઈ ઊંધતા રાજાની કથા વિષે નિર્દેશ છે. આ છોડશકના શે૭માં પદાર્થ, પદવિગ્રહ, ચાલન અને પ્રત્યવસ્થાન એ સુપ્રસિદ્ધ સંજ્ઞાઓને બદલે વાક્યર્થ, મહાવાક્યાર્થ અને દમ્પર્ધાર્થ એવી અભિનવ સંજ્ઞાઓ જોવાય છે કે જે હકીક્ત ઉવએસપનાં ૮૫૯-૮૬૫માં પદ્યમાં પણ નજરે પડે છે. હરિભદ્રસૂરિની પહેલાં કે જૈન પ્રણેતાએ આવી સંજ્ઞા જ હોય તો તે જાણુવામાં નથી. ૧૧મા કલાકમાં “ચારિયરક-સંજીવની’ને ઉલ્લેખ છે.
૦ ૧૨, લે. ૧માં “વસન્તનૃપને ઉલ્લેખ છે. આ અહીં જે પહેલાં ઘીસ” નીકળતી હતી તેના વરરાજાનું સ્મરણ કરાવે છે.
૧૫, ક. ૧૪ના શબ્દો શુકલ યજુર્વેદ (૩૧)ના નિમ્નલિખિત પદ્યના પ્રતિબિમ્બ જેવા જણાય છેઃ “યાદમેતે પુરુષ મહત્ત
માહિત્યof તમઃ પત્તાતા तमेव विदित्वाऽतिमृत्युमेति
( નાન્ય: પ્રથા વિડગનાય ૨૮મા” વિવેચન–પડશકના પર ત્રણ સંસ્કૃત વિવેચન છે : (૧) યશોભદ્રનું વિવરણ, (૨) યશોવિજ્યની વ્યાખ્યા અને (૩) ધર્મસાગરની વૃત્તિ.
૧. આ નામ ગ્રન્થકારે આપ્યા નથી તેમ એની ઉપરનાં બે પ્રકાશિત વિવેચનમાં પણ નથી. એ તો કોઈકની હાથપેથીમાંથી નોંધાયા છે. -
