Shatrunjay Tirthni Mahatta

Author(s): Prabhudas Bechardas Parekh
Publisher: Prabhudas Bechardas Parekh

Page 5

પ્રસ્તાવના
આ
તીર્થ બે પ્રકારના છે. જંગમ તીર્થ અને સ્થાવ૨ તીર્થ. જંગમ તીર્થ એટલે ચતુર્વિધ સંઘ - જેમાં સાધુ-સાધ્વી, શ્રાવક-શ્રાવિકાનો સમાવેશ થાય છે. તીર્થની સ્થાપના તીર્થંક૨ ભગવંતો કરે છે, ભવ્ય જીવોને ભવસમુદ્રથી પાર ઉતારવા માટે, મોક્ષરૂપી કિનારે પહોંચાડવા માટે. આ જંગમ તીર્થ દ્વારા જ સ્થાવ૨ તીર્થની ઉત્પત્તિ રક્ષા વ્યવસ્થા સુયોગ્ય રીતે કરવામાં આવે છે. પ્રત્યેક ધર્મના અનુયાયિઓ દ્વારા તેમના સ્થાવર તીર્થો સ્થપાયા છે. તેવી જ રીતે જૈનધર્મના અનુયાયિઓ દ્વારા પણ એવા અનેક સ્થાવર તીર્થો સ્થપાયા છે. પણ એમાં તીર્થાધિરાજ શત્રુંજય તીર્થનું માહાત્મ્ય અજોડ છે. કારણ આ તીર્થ પ્રાયઃ શાશ્વત છે. ચોદરાજલોકમાં સહજ રીતે જ એ ભૂમિ સદાને માટે કોઈ અપૂર્વ પવિત્રતા ધારણ કરતી ભૂમિ છે. જેમ કોઈ દિવસ, ચોઘડિયું પણ વિશિષ્ટ હોય છે, તે પ્રમાણે આ વિશ્વના વિશાળ ક્ષેત્રમાં સ્વાભાવિક રીતે જ આ ભૂમિ એવી છે કે તેના જેવી જગતમાં કુદરતી રીતે જ બીજી કોઈ ભૂમિ નથી. માટે જ એ તીર્થ કહેવાય છે. એ ભૂમિને કોઈએ પવિત્ર કરી નથી, પરંતુ એ ભૂમિની કુદરતી અલૌકિક પવિત્રતાને કારણે ત્યાં આદિનાથ ભગવાન ૯૯ વાર પધાર્યા. તેમ જ અનંતા આત્માઓ ત્યાંથી મોક્ષે ગયા. જિનમંદિરો થકી એ ભૂમિ પવિત્ર નથી, એ ભૂમિ પવિત્ર છે તેથી ત્યાં જિનમંદિરો સ્થપાયા છે.
-
આધ્યાત્મિક વિકાસમાં અત્યંત સહાયક એવા આ પવિત્ર અને પ્રભાવક તીર્થના ભૌતિક વિકાસ ક૨વાના બહાના હેઠળ તીર્થની પવિત્રતા અને પ્રભાવકતાનો વિનાશ કરવાની ભેદી, ગુપ્ત હિલચાલો છેલ્લા પાંચ-છ દાયકાઓથી શરૂ થઈ ગઈ છે. જેની ચેતવણી આજથી ૫૦ વર્ષ પૂર્વે પૂ. પંડિતશ્રી પ્રભુદાસ બેચરદાસ પારેખે સમસ્ત જૈનસંઘને આપી હતી. પરંતુ પંડિતજીની આ ચેતવણીને કાલ્પનિક ગણી તેના તરફ દુર્લક્ષ સેવવામાં આવ્યું અને તેના માઠાં પરિણામ આજે સમસ્ત જૈનસંઘની નજ૨ સમક્ષ તરી રહ્યા છે.
આજે જ્યારે પાણીનો રેલો પગ નીચે આવી ગયો છે ત્યારે પંડિતજીએ પોતાની આગવી સૂઝ અને દીર્ઘદર્શિતાથી કરેલી અગમચેતીઓની કાંઈક ઝાંખી પ્રસ્તુત પુસ્તકમાં કરાવાઈ છે. વર્તમાને આ અનુમાનો વાસ્તવિકતાનું રૂપ ધારણ કરી રહ્યા છે ત્યારે સકલ સંઘને જાગૃત કરી તીર્થરક્ષા કરવાની આવશ્યકતા જણાઈ છે.