Book Title: Shaddarshan Samucchaya Part 01
Author(s): Sanyamkirtivijay
Publisher: Sanmarg Prakashak

View full book text
Previous | Next

Page 646
________________ षड्दर्शन समुच्चय भाग-१, परिशिष्ट-५, साक्षीपाठ ३३ (A-60) ".... तारिण्यापच्छरण्ये....." इत्यादि तारास्तवनं स्नग्धरास्तोत्रे द्रष्टव्यम् । (A-61) महाव्युत्पत्तौ तथागतस्य बुद्ध-भगवान्-तथागत-अर्हन्-सम्यक्संबुद्ध-विद्याचरण-सम्पन्नादीनि एकाशीति नामानि लिखितानि विद्यन्ते । “सर्वज्ञः सुगतो बुद्धो धर्मराजस्तथागत..." अमर० १।१३ । "बुद्धस्तु सुगतो धर्मधातुस्त्रिकालविज्जिनः । बोधिसत्त्वो महाबोधिरार्यः शास्ता तथागतः ॥" अभिधान० २।१४६ । (A-62) "यस्मापनेतानि बुद्धादयो अरिया पटिविज्झन्ति तस्मा अरियसच्चानी ति वुच्चन्ति । यथाह-" चत्तारिमानि भिक्खवे अरियसच्चानि। कतमानि.... पे....इमानि खो, भिक्खवे चत्तारि अरियसच्चानि (सं०५।४२५२६) अरिया इमानि पटिविज्झन्ति तस्मा अरियसच्चानीति वुच्चन्ति । अपि च, अरियस्स सच्चानी ति पि अरियसच्चानि। यथाह-"सदेवके भिक्खवे, लोके.. पे.. मनुस्या तथागतो अरियो, तस्मा अरियसच्चानीति वुच्चन्ती ति" (सं०५।४३५) अथवा एतेसं अभिसम्बुद्धता अरियभावसिद्धितोऽपि अरियसच्चानि । यथाह - "इमेसं खो, भिक्खवे, चतुन्नं अरियसच्चानं यथाभूतं अभिसम्बुद्धता तथागतो अरहं सम्मासम्बुद्धो ति वुच्चती" ति (सं० ५।४३३) अपि च खो पन, अरियानि सच्चानीति पि अरियसच्चानि । अरियानी ति अवितथानि । अविसंवादकानीति अत्थो । यथाह-"इमानि खो भिक्खवे, चत्तारि अरियसच्चानि तथानि अवितथानि अनञथानि तस्मा अरियसच्चानी ति वुच्चन्ती" ति (सं०५।४३५) विसद्धि- १६।२०-२१ । "बाधात्मकं दःखमिदं प्रसक्तं दुःखस्य हेतुः प्रभवात्मकोऽयम् । दुःखक्षयो निःसरणात्मकोऽयं त्राणात्मकोऽयं प्रशमाय मार्ग : ॥" सौन्दर० १६।४ । “आर्याणामेव तत्सत्यमिति कृत्वा आर्यसत्यमिति व्यवस्थाप्यते ।" माध्यमिक वृ० पृ० ४७६ । (A-63) "इह हि पूर्वहेतुजनिता प्रतीत्यसमुत्पन्नाः पञ्चोपादानस्कन्धाः दुःखदुःखतया विपरिणामदुःखतया संस्कारदुःखतया च प्रतिकूलवर्तित्वाच्च पीडात्मकत्वेन दुःखमित्युच्यते ।"-माध्यमिक० वृ० पृ० ४७९ । “दु इति अयं सद्दो कुच्छिते दिस्सति । कुच्छितं हि पुत्तं दुपुत्तो ति वदन्ति । ख-सद्दो पन तुच्छे। तुच्छं हि आकासं खं ति वुच्चति । इदं च पठमं सच्चं कुच्छितं अनेकउपद्दवाधिट्ठानतो तुच्छं बालजनपरिकप्पितधुवसुभसुखत्तभावविरहिततो, तस्मा कुच्छितत्ता तुच्छता च दुक्खं ति वुच्चति ।" विसुद्धि० १६।१६ । (A-64) "सं इति अयं सद्दो, समागमो समेतंति आदि सु संयोगं दीपेति । उ इति अयं, उप्पन्नं उदितं ति आदिसु उप्पत्ति । अयसद्दो कारणं दीपेति । इदञ्चापि दुतियसच्चं अवसेसपच्चयसमायोगे सति दुक्खस्सुप्पत्तिकारणं । इति दुक्खस्स संयोगे उप्पत्तिकारणत्ता दुक्खसमुदयं ति वुच्चति ।" विसुद्धि० १६।१७। “यतो हि हेतोर्दुःखं समुदेति समुत्पद्यते स हेतुः तृष्णाकर्मक्लेशलक्षणः समुदय इत्युच्यते ॥" माध्यमिकवृ० पृ० ४७६ ॥ __(A-65) "चतुत्थसच्चं पन, यस्मा एतं दुक्खनिरोधं गच्छति आरम्भणवसेन तदभिमुखभूतत्ता पटिपदा च होति दुक्खनिरोधप्पत्तिया, तस्मा दुक्खनिरोधगामिनिपटिपदा ति वुच्चति ।" विसुद्धि० १६१९ । "दुःखनिरोधगामिनी आर्याष्टाङ्गमार्गानुगमा प्रतिपत् ... माध्यमिकवृ० पृ० ४७७ ॥ (A-66) "ततियसच्चं पन, यस्मा निसद्दो अभावं, रोध-सद्दो च चारकं दीपेति, तस्मा अभावो एत्थ संसारचारकसङ्घातस्स दुक्खरोधस्स सव्वगतिसुञता, समधिगते वा तस्मि संसारचारकसङ्घातस्स दुक्खरोधस्स अभावो होति तप्पटिपक्खत्ता ति पि दुक्खनिरोधं ति वुच्चति । दुक्खस्स वा अनुप्पादनिरोधपच्चयता दुक्खनिरोधं ति ।" विसुद्धि० १६।१८ । “दुःखस्य च विगमोऽपुनरुत्पादो निरोध इत्युच्यते ।" माध्यमिकवृ० पृ० ४७७। ___(A-67) "श्लोकोऽयं शब्दकल्पद्रुमकोशे आदिशब्द निरुपणावसरे समृद्धृतः।" Jain Education International For Personal & Private Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712