________________
સુધી પહોંચવાની આ જ એક માત્ર તીત અવસ્થા સુધી પહાંચવાના એક ચૈતન્યકેન્દ્રોનું ધ્યાન. ચૈતન્ય-કેન્દ્રોની જ નહી, અધ્યાત્મ-વિકાસનું એક માત્ર અવચેતન મન સાથે સપક આપણા શરીરમાં જેટલી ગ્રંથિ (ગ્લેન્ડ્રૂઝ) છે, તે બધી જ અચેતન મન (સખ-કેાન્સીયસ માઈન્ડ) છે. મસ્તિષ્કને પણ એ પ્રભાવિત કરે છે, એટલા માટે મસ્તિકથી પણ અધિક મૂલ્યવાન છે. તેને જ આપણે જાગૃત કરવાની છે. જો તેને ચાગ્ય સાધના દ્વારા જાગૃત કરીએ તે આપને ભયથી મુક્તિ મળે છે. ભયથી મુક્ત થવાના અ છે-બધી જ મુશ્કેલીઓથી મુક્ત થવુ, વિજ્ઞાન હજુ આ સમજાવવા માટે સમર્થ નથી કે ગ્રંથિઓની જાગૃતિનાં સાચાં સાધનો થયાં છે ? અધ્યાત્મની પાસે જવાબ છે અને તે જવાબ પ્રયાગાત્મક છે. આપણે ચૈતન્ય-કેન્દ્રો (થિએ) પર ધ્યાન કરીએ. તે સતુલિત બનશે. જેમ જેમ આપણે તેના પર અધિક કેન્દ્રિત થઈશું તેમ તેમ તે વધુ સ ંતુલિત થશે. તેમના સ ંતુલનથી ભય સમાપ્ત થશે, આવેગ સમાપ્ત થશે. ખધી જ મુશ્કેલીએ નષ્ટ થશે. એક નવી જ દિશા ખૂલશે. નવા આનંદ, નવી સ્ક્રુતિ, નવા ઉલ્લાસ પ્રાપ્ત થશે.
પ્રક્રિયા છે. તરંગામાત્ર ઉપાય છે—
31
પ્રેક્ષા મહત્ત્વપૂર્ણ સાધન છે.
દનકેન્દ્ર આપણા અંતર્રાનનુ કેન્દ્ર છે. તે અંતષ્ટિ અને સમ્યગ્દૃષ્ટિનું પણ કેન્દ્ર છે. જે આંતરિક જ્ઞાન પ્રગટ થાય છે, તે બધું આ જ કેન્દ્રમાંથી પ્રગટ
Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
