________________
આ સામાન્ય નિયમ જાણે છે કે જ્યારે ફાણસના ગોળાને કાચ મેશથી કાળો પડી જાય છે ત્યારે બહાર પૂરે પ્રકાશ જતો નથી. ગળાને ઢાંકી દીધું કે પ્રકાશ બહાર નહીં જાય. લાલ રંગ અથવા લાલ લાસ્ટિકનો ટુકડો લગાવી દેવાથી લાલ રંગ અને પીળા રંગ અથવા પીળા રંગના પ્લાસ્ટિકનો ટુકડો લગાવી દેવાથી પીળો રંગ બહાર આવે છે. આપણું ચૈતન્ય કેન્દ્રો નિર્મળ નહીં થાય, ત્યાં સુધી અંદર કેટલુંય જ્ઞાન ભરેલું પડ્યું હોય પરંતુ એ બહાર નહીં આવે, એનાં કિરણો બહારના ભાગને પ્રકાશિત નહીં કરી શકે. એટલા માટે ચૈતન્ય-કેન્દ્રોને નિર્મળ બનાવવા જરૂરી છે. શરીર–પ્રેક્ષા વડે આ ચૈતન્ય-કેન્દ્રો નિર્મળ થઈ જાય છે. કેન્દ્રોની પ્રેક્ષાથી વધારે પ્રાણધારા ત્યાં એકઠી થાય છે અને તેઓ વધારે નિર્મળ બની જાય છે, ચૈતન્ય–કેન્દ્ર-પ્રેક્ષાનું મહત્વપૂર્ણ પરિણામ છે. ચૈતન્ય-કેન્દ્રોની નિર્મળતા. આન કેન્દ્રનું જાગરણ
ચીતન્ય-કેન પ્રેક્ષાનું એક પરિણામ છે, આનંદકેન્દ્રનું જાગરણ. આપણા ચિત્તમાં એવાં કેન્દ્ર છે કે જેમના જાગવાથી વ્યક્તિ હંમેશાં સુખની સ્થિતિમાં રહે છે. વિજ્ઞાનની પરિભાષામાં બે લઘુગ્રંથિઓ છે, મસ્તિષ્કના પાછળના ભાગમાં એક સુખની અને એક દુઃખની. બંને જોડાયેલી છે. એક ગ્રંથિ જાગૃત થાય તે વ્યક્તિ સુખમાં રહે છે, બીજી જાગૃત થાય તે વ્યક્તિ દુઃખી થઈ જાય છે. આનંદનું કેન્દ્ર પણ આપણું અંદર છે. જે વિદ્યુતને, પ્રાણધારાને યોગ્ય પ્રવાહ ત્યાં પહોંચે, પૂરો
61
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
