Prabuddha Jivan 2018 03

Author(s): Sejal Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 8

કળિયુગમાં સર્વજ્ઞ તરીકે ઓળખાયેલા કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી તે સમયે તેમણે લખ્યું કે એ દિવસે હું હિંદુને હિંદુની દૃષ્ટિએ અને હેમચંદ્રાચાર્ય સોમનાથના મંદિરમાં શિવસ્તુતિ કરી હતી, વસ્તુપાળ મુસલમાનને મુસલમાનની દૃષ્ટિએ જોતા શીખ્યો. જૈન ધર્મનો અને તેજપાળે મસ્જિદને માટે જમીનનું દાન આપ્યું હતું. ત્રણ ત્રણ સ્થાવાદ એ ઈન્ટરફેઈથ પ્રવૃત્તિની આધારશિલા બની શકે તેમ છે વર્ષ સુધી વિ. સં. ૧૩૧૩, ૧૩૧૪ અને ૧૩૧૫માં ભારતમાં અને તેથી જેન ડાયસ્પોરા દ્વારા આ ભાવનાઓનો વિશ્વભરમાં આવેલા દુષ્કાળ સમયે જગડૂશાએ ખાલી ૧૧૫ અજ્ઞશાળાઓ પ્રચાર કરવામાં આવે. ખોલાવી હતી, જેમાં કોઈ પણ જાતિ, જ્ઞાતિના ભેદ વગર સહુને ત્રીજી ચારિત્ર-શાખામાં ધરતીકંપ, પૂર, સુનામી, લડાઈ જેવી અનાજ આપ્યું હતું. આચાર્ય વિજયવલ્લભસૂરિજીએ શીખ બાબતોમાં વિશ્વના જૈનસમાજે સંગઠિત બનીને આગવું યોગદાન ગુરુદ્વારાના મકાન માટે મહત્ત્વનું યોગદાન કર્યું હતું. આચાર્ય આપવું. વ્યવસાય, વાણિજ્ય અને વેપાર અંગે “જીતો' સંસ્થા જુદાં બુદ્ધિસાગરસૂરિજીએ હરિજનો માટે છાત્રાલયો ખોલ્યાં હતાં. જુદા દેશોમાં કાર્ય કરતી રહી છે. એવી જ રીતે જેન સોશ્યલ ગ્રુપ, ઝારખંડ પેટરબાર વિસ્તારમાં આદિવાસી સમાજમાં પરમ દાર્શનિક જૈન જાગૃતિ સેન્ટર જેવાં અનેક ગ્રુપો બીજા દેશ પર આવેલી કુદરતી શ્રી જયંતમુનિજીએ આદિવાસીઓના કલ્યાણ માટે “જ્ઞાનજ્યોતિ' આપત્તિ સમયે પોતાનાં સાધર્મિક ભાઈઓની મદદે દોડી જાય છે. અને “નેત્રજ્યોતિ' દ્વારા મહાન સેવાયજ્ઞ કર્યો. વિરાયતનનો જીવંત હવે જ્યારે દુનિયા પરસ્પરની નજીક આવી રહી છે, ત્યારે જૈન દાખલો આપણી પાસે છે અને વિશેષ તો જૈન સમાજે બંધાવેલી ડાયસ્પોરાએ આપણી આજની મહત્ત્વની આવશ્યકતા છે. માત્ર જરૂર સ્કૂલો, હૉસ્પિટલો, પાંજરાપોળો અને અન્નક્ષેત્રો સહુ કોઈને માટે છે તેને માટે એક વિરાટ આંદોલનની. ખુલ્લા હોય છે. આજથી ચારસો વર્ષ પહેલા શહેનશાહ અકબર અને આજના સમયમાં મહાત્મા ગાંધીજી એ પણ જૈન ધર્મની વ્યાપક
૧૩-બી, ચંદ્રનગર સોસાયટી, ઉદારતા અને અનેકાંત દ્રષ્ટિથી આકર્ષાયા હતા. મહાત્મા ગાંધી
જયભિખ્ખું માર્ગ, પાલડી, અમદાવાદ - ૩૮૦૦૦૭ દક્ષિણ આફ્રિકામાં હતા ત્યારે અનેકાંતવાદનો અભ્યાસ કર્યો અને ફોન ૦૭૯-૨૬૬૦૨૬૭૫ | મો. ૦૯૮૨૪૦૧૯૯૨૫ યોગનાં પ્રયોગ
હતી. આ યોગ શબ્દને પાછળથી ઘણાં પ્રત્યય લાગતાં, સંયોગ
વિયોગ-પ્રયોગ જેવા શબ્દો ઉભરી આવ્યા. નર-માદાનું જોડાણ જેમ ગાંધીજી દ્વારા સત્યનાં તેમ ભારતીય સંસ્કૃતિમાં, તે પણ એક પ્રેમ-યોગ જ ગણાય. પુરુષ અને પ્રકૃતિમાંથી પાંગરતું યોગનાં પ્રયોગ, સમયાંતરે થતા રહ્યા છે. ભગવાન બુદ્ધ વિશ્વ એ પણ એક યોગનું પરિણામ, યોગ દ્વારા આપણાં આત્માને કરુણાંનો તો મહાવીરે પણ અહિંસાનો પ્રયોગ કરીને સફળતા
ન સફળતા (self) ઉંચે ચડાવવાનો રહે છે કે જેથી તે વિશાળતા-વ્યાપકતા મેળવી. વિજ્ઞાનીઓ પણ પોતાની પ્રયોગ શાળામાં, વિવિધ
કેળવી શકે આ અર્થમાં મહાત્મા ગાંધી પણ યોગી હતા. પ્રયોગ કરતા રહે છે. તેને પરિણામે સુખ-સમૃદ્ધિનાં સાધનોનો
આપણાં જેન યુતિઓ ઉપરાંત સાધુ-સાધ્વીજીઓ પણ ત્યાગ વિકાસ થતો રહે છે.
' દ્વારા યોગની સાધના કરતાં રહે છે, અપરિગ્રહ અને અનાસક્તિની - યુજુ એટલે જોડવું, આત્માને પરમાત્મા સાથે જોડવા તે
વૃત્તિ સમાજમાં કેળવતા રહે છે. તેને માટે વ્રત, ઉપવાસ, યોગ, એ રમજ સીધી-સાદી છે. આપણો પીંડ પણ બ્રહ્માંડમાંથી
ગોચરી, અને સંયમ દ્વારા મુક્તિ કે મોક્ષ મેળવવાની વાત કેંદ્ર વિખુટો પડયો છે, તેથી તે પણ સતત તેનાં મૂળ સાથે જોડાવા
સ્થાને રહે છે, સતી સીતાના પિતા જનક વિદેહી પણ યોગી મથામણ કરતો રહે છે. આપ જોઈએ તો યોગનો અર્થ ખૂબ
હતા. તેઓ સ્થૂળ શરીરનો કામચલાઉ ત્યાગ કરીને બહાર નીકળી સાદો અને સરળ છે : યોગ: વર્મ કૌશનમાં કર્મમાં કુશળતા પ્રાપ્ત કરવી તે યોગ. આપણે જે કાર્ય કરતાં હોઈએ, તે ધ્યાન દઈને,
શકતા તથા પુનઃ પ્રવેશી શકતા. વિશેષ દેહને પ્રાપ્ત કરી શકતા
હોવાથી તેઓ વિદેહી કહેવાયા. પોતે રાજા હતા, તેથી પ્રજાને એકાગ્ર ચિત્તે કરીએ તો તે યોગ બની રહે “કુશ' નામનું ઘાસ વાઢતી વખતે આંગળીઓમાંથી લોહી ન નીકળવું જોઈએ.
સુખી કરવાના પ્રયોગો કરતા રહેતાં તેનાં ફળસ્વરૂપ તેમને સીત શ્રીરામનાં બે પુત્રમાંથી એક લવ અને બીજો કુશ, ઘાસમાંથી એક
બીએટલે સફેદ ચારિત્ર્યવાન કન્યા રત્ન પ્રાપ્ત થયું કે જે શ્રી રામને બન્યો હતો.
વરીને અમર થઈ ગયું. જનક અને જનનીનો પણ એક યોગ. | મહર્ષિ અરબિંદોની યોગ સાધના પણ ઉલ્લેખનીય છે. તેમણે વત'
nય છે તેમ છેવર્તમાનકાળમાં પણ શ્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદીના યોગ, ભારતને યોગ દ્વારા સુથમતત્ત્વને ઉપરથી નીચે ઉતારવાના પ્રયોગ કર્યા ઉન્નત મસ્તકે જીવતાં શીખવી રહ્યો છે, તેઓ જે કંઈ કરે છે, તે હતા. સ્થૂળ શરીરમાં, સૂક્ષ્મતાને જાગૃત કરવાનું કાર્ય તેમણે પ્રજાને માટે કરે છે, જેની શ્રદ્ધા લોકોમાં જાત્રી રહી છે. આ સંદર્ભે જીવનભર કર્યું, તેમાં શ્રીમાતાજીએ સાથ-સહકાર આપ્યો. તેનો ‘કર્મ-યોગી' જ ગણાય. પોંડીચેરીમાં આશ્રય સ્થાપ્યો, અને યોગ-સાધનાને વિકસાવી
હરજીવન થાનકી, સીતારામનગર, પોરબંદર
૮
પ્રqદ્ધજીવળ
માર્ચ - ૨૦૧૮