________________
તર પણ
મહાધર્મની અનેક શાખા-પ્રશાખાઓ દેશ-કાળ અને પુરુષની ભિન્ન ૩. ધર્મપ્રચારનાં સાધનો અને ગોઠવણોમાં તફાવત હોવાથી ભિન્ન યોગ્યતા મુજબ જરૂરી છે. એ પેટા-ભેદોની સહાય વડે પણ ઝઘડા ઉત્પન્ન થાય છે. મોક્ષ રૂપી મંજિલ સુધી પહોંચાશે. એ સત્ય સમજવાની જરૂર છે. જગતમાં એક જ ધર્મ રહે અને બીજા બધા લોપ થઈ જાય, એ
પ્રશ્ન : ધાર્મિક લડાઈઓ થવામાં મુખ્ય કારણો કયા છે? વાત પ્રથમ દર્શને બહુ સારી લાગે છે. તો પણ માનવ સ્વભાવ તે
ઉત્તર : ધર્મ સંબંધી વાદ-વિવાદો તથા ઝઘડાઓ ની તો કદી બનતો નથી. એકનો લોપ કરવા જતાં બીજી લપ ઊભી આવશ્યકતા નહિ હોવા છતાં અમુક અમુક કારણોને લીધે ઝઘડાઓ થાય જ છે. મહાધર્મ મોક્ષ સાધક ધર્મની એકતા કે વ્યાપકતાને ઉપસ્થિત થાય છે જેમ કે,
ક્ષતિ ન પહોંચે, તે રીતે ધર્મોની શાખા-પ્રશાખાઓ વધતી રહે ૧. અમુક જ પરિસ્થિતિના માનવીને ઉપયોગી થઈ શકે તેવા એમાં મુખ્ય મથકને કાંઈ નુકશાન થતું નથી. બધા એક બને એ
સાધન-સંયોગવાળો હોવા છતાં તે ધર્મ સર્વ માનવો માટે વાત માનવ પ્રકૃતિ જોતાં અસંભવિત છે. પરંતુ બધામાં એકતા લાગુ કરવાની તેના અનુયાયીઓની વધારે પડતી લાલચોથી રહે એ વસ્તુસ્થિતિ સર્વથા સુસંભવિત છે. બધા ધર્મને એક કરવાની ઘર્ષણ ઊભું થાય છે.
વાતો કરવી એ ફક્ત બોલવા પૂરતું જ હોય, જેને ધર્મનું આચરણ ૨. ધર્મનું મૂળ તત્ત્વજ્ઞાન છે. જે ધાર્મિક આચારોની પાછળ કરવું હોય એના મુખમાંથી આવી વાતો બહાર આવે નહિ. તે તો
માનવીને સંતોષ આપી શકે તેવું તત્ત્વજ્ઞાન નથી, તે આચારો એમ જ કહેશે કે બધા ધર્મોમાં મારા આત્માનો વિકાસ શીધ્ર સાધી પાળવા માટે માનવી પૈર્ય રાખી શકતો નથી. સમસ્ત વિશ્વની શકે? એવો ધર્મ કયો છે? તેની પરીક્ષા કરીને તો મને તે સ્વીકારવા ઘટમાળ કઈ રીતે ચાલે છે? એનો વ્યવસ્થિત ખુલાસો કરવામાં દો, ધાર્મિક લડાઈઓ દૂર કરવાનો આ એક જ ઉપાય છે. દરેક ધર્મોના ન આવે, તો ધર્મના જિજ્ઞાસને કદી પણ સંતોષ થશે નહિ. ચઢતા-ઊતરતા ક્રમ હોય છે. સાધકે પોતાને યોગ્ય ઉચ્ચ કોટિનો. આ રીતે ધર્મ અને તત્ત્વજ્ઞાનને નિકટનો સંબંધ હોવાથી ધર્મ કયો? તેની સ્વયં શોધ કરવી જોઈએ અને મધ્યસ્થ દૃષ્ટિથી તત્ત્વજ્ઞાન સંબંધી જે મતભેદો ઉભા થાય છે. તેને અજ્ઞાનથી પક્ષપાત રહિતપણે જે શોધાય તેને સ્વીકારવા તૈયાર રહેવું જોઈએ. ઝઘડાઓ તરીકે કલ્પી લેવામાં આવે છે. પરંતુ એ ઝઘડાઓ
પૂજ્ય વિજય પયપાલસૂરીશ્વરજી મહારાજ દ્વારા સંપાદિત તો તત્ત્વબોધ માટે અત્યંત જરૂરી છે. વર્તમાન સાયન્સના આધ્યાત્મિક પ્રશ્નોત્તર'ના આધારે પ્રશ્નોત્તર આપ્યા છે. જિન આજ્ઞા શોધક વિદ્વાનોમાં પણ ગંભીર મતભેદ અને વાદવિવાદ હોવા વિરુધ્ધ કાંઈ લખાયું હોય તો “મિચ્છામિ દુક્કડું' છતાં તેને વિજ્ઞાનની પ્રગતિના રોધક માનવામાં આવતા નથી;
ડૉ. રતનબેન ખીમજી છાડવા કિંતુ જરૂરી માનવામાં આવે છે.
| ગુજરાતી પુસ્તકો વિના મૂલ્ય અત્યારે ઘણાને જૈન ધર્મ સાહિત્ય વાંચવાની જીજ્ઞાસા-ઈચ્છા હોય છે. ઘણાને કાનની તકલીફ હોય તેથી ઉપાશ્રયમાં વ્યાખ્યાન સાંભળી શકતાં નથી. ઘણાને પગની તકલીફ હોય તેથી દેરાસર ઉપાશ્રય આવી શકતાં નથી. ઘણાને નોકરી ધંધા માટે સવારે વહેલી લોકલ-ટ્રેઈન પકડવી પડે છે તેથી ધર્મ પામી શકતાં નથી. ( બોરીવલી (વેસ્ટ)માં જામલીગલીમાં સંભવનાથ દેરાસર આવેલું છે. આ દેરાસરના ગ્રાઉન્ડ ફ્લોરમાં એક ટેબલ પર રોજની ૧૦૦ થી ૨૦૦ જૈન ધર્મની ગુજરાતી બુક રાખવામાં આવે છે. જેને જે બુક જોઈતી હોય તે લઈ જઈ શકે છે. પાછી આપવાની જરૂર નથી. જેને જેટલી જોઈતી હોય તે લઈ શકે છે. ઉપરાંત તીર્થકર ભગવાન વગેરેના ફોટા પણ છે તે પણ લઈ જઈ શકે છે. ફક્ત આ બુક્સ કે ફોટા વગરની અશાતના ન કરવી. વાંચીને પ્રેરણા લેવી. આ દેરાસરમાં ત્રીજે માળે જૈન લાયબ્રેરી પણ છે. તમો વાર્ષિક ૧૦૦ રૂા. ભરી એક પુસ્તક ઘેર લઈ જઈ શકો છો. મેમ્બરશીપ ૧ એપ્રિલ થી ચાલુ થાય છે.
લાયબ્રેરી મંગળવાર થી રવિવાર રોજ સવારે દશથી બાર ખુલ્લી હોય છે. સાચુ-સમ્યકજ્ઞાન તે જીવનનો ટર્નીંગ પોઈન્ટ છે જે મોક્ષ માર્ગ પર લઈ જાય છે.
| શાહ પ્રવીણચંદ્ર હરજીવનદાસ - મો. ૯૮૭૯૦૭૯૬૦૮
માર્ચ - ૨૦૧૮
પ્રવ્રુદ્ધજીવળ
