________________
સંતનો આશ્રમ છે. ત્યાં દાન દેનારની આવક ન્યાય/નૈતિક સ્તોત્ર આવ્યો, “હે મારા વ્હાલા શિષ્યો, આ જીભ તમારા ગુરુની છે, એ દ્વારા છે તે જાણી લેવામાં આવે છે. વળી દાન દેનાર વ્યક્તિ સપ્ત હું જ છું. હું સર્વને એટલું જ કહેવા માગું છું કે આહાર સંજ્ઞાની વ્યસન, રાત્રિભોજન અને કંદમૂળનો ત્યાગી હોય તો જ દાન તીવ્ર આસક્તિને કારણે હું આ ભયંકર જીભવાળો વ્યંતર દેવ બન્યો સ્વીકારવામાં આવે છે. સંતના આ નિયમમાં ન્યાયસંપન્ન, વૈભવ છું. તમે સૌ આહારની આસક્તિથી ચેતજો.” અહીં દુષિત સાધન અને સાધનશુદ્ધિની વાત અભિપ્રેત છે.
બંધન બની ગયું. વહેવારિક જીવનમાં, ધર્મ ક્ષેત્રમાં જેમ સાધનશુદ્ધિની ભવદેવે સંયમ ને સાધનાનું સાધન બનાવ્યું જે ગુરુ આજ્ઞા આવશ્યકતા છે તેમ અધ્યાત્મ ક્ષેત્રમાં સાધનાના ક્ષેત્રમાં સાધનશુદ્ધિ વિના એને સમજાવી. સંયમ તજવાની તૈયારીમાં હતા. સાધન દુષિત અનિવાર્ય છે.
થવા જઈ રહ્યું હતું. પૂર્વપત્નીએ જાગૃત કરી સંયમમાં સ્થિર કર્યા. સાધનાનું અંતિમ લક્ષ મુક્તિ છે. મુક્તિના લક્ષને સાધ્ય કરવા બાહુબલીના અહંકારે ધ્યાન સાધનાના સાધનને દુષિત કર્યું. માટે સત્ સાધન જરૂરી છે.
બહેન બ્રાહ્મી અને સુંદરીએ જાગૃત કરી સાધનશુદ્ધિની પ્રેરણા કરી. અસતુ, તત્ત્વો-કર્મથી બંધાયેલા આત્માને સત્ સાધન દ્વારા ભૌતિક સુખ કે વેરભાવ કે બદલો લેવાની ઈચ્છાથી સાધના કરાયેલી સાધના જ છોડાવી શકે. ગુરુઆજ્ઞાથી, સ્વવિવેક દ્વારા માર્ગે આગળ વધતા સાધકનું સાધન જ બંધનમાં પરિણમે છે. આ સાધન શુદ્ધ છે કે નહિ તે જાણી શકાય અને પછી તે માર્ગે જઈ ઉપરથી આપણે સાધનાશુદ્ધિની અનિવાર્યતાને સમજી શકીએ શકાય.
છીએ. સારુ ભક્તિ રહસ્યના ૧૭મા દોહરામાં યુગપુરુષ “ધ બ્રીજ ઓન ધી રિવર કવાઈ' ફિલ્મનો હીરો ઍલેક ગિનેસ શ્રીમદ્જીએ વાતને માર્મિક રીતે સમજાવી છે :
આ ફિલ્મથી સિનેજગતનો પ્રખ્યાત બની ગયો હતો. યુવા વર્ગ સૌ સાધન બંધન થયા
તેની પાછળ પાગલ થઈ ગયો હતો. ફિલ્મ નિર્માતાને આ ફિલ્મથી રહ્યો ન કોઈ ઉપાય
કરોડોની આવક થઈ હતી. સત્ સાધન સમજ્યો નહિ
આ બધું જોઈ એક દારૂ બનાવતી કંપનીના માલિકને આ ત્યાં બંધન શું જાય?
હીરોનો ઉપયોગ કરવાની ઈચ્છા થઈ આવી. કારણ કે એની પાછળ સાધના માર્ગો સાધન શુદ્ધિનું સાતત્ય રહે તો જ બંધન છૂટે. પાગલ બનેલો યુવા વર્ગ પોતાની બ્રાંડનો દારૂ પીતો થઈ જાય તો સાધકે સાધનને લેશમાત્ર દુષિત ન થવા દેવું જોઈએ, તો જ તે તો પછી કંપનીમાં પૈસાની ટંકશાળ પડી જાય. સાધનામાં આગળ વધી શકે. મુક્તિ લો સ્વીકારાયેલ સાધન દુષિત તે બીજે જ દિવસે ઍલેક પાસે પહોંચી ગયા અને કહ્યું : “હું થાય તો સાધન જ બંધનરૂપ બની જાય. આસક્તિ પ્રમાદ કે એક ખૂબ જ સરસ વાત લઈને આવ્યો છું, જે તમારા અને મારા, શિથિલાચાર સાધનને દુષિત કરી શકે.
બન્ને માટે ફાયદાકારક છે.' પાંચસો શિષ્યોના વડા મંગુ આચાર્યે તપશ્ચર્યાને સાધનાનું ઍલેકે તેને કહેવા માટે પોતાની મૂકસંમતિ આપી. મુખ્ય સાધન ગયું. આયંબીલ ઉપાવાસથી માસક્ષમણ સુધીની કંપનીના માલિકે ઉત્સાહમાં આવી જઈને કહ્યું, “હું દારૂની તપશ્વર્યાની શૃંખલા રચાણી. અઠ્ઠમને પારણે અઠ્ઠમ તપની આરાધના એક બ્રાન્ડેડ કંપનીના માલિક છું અને મારી ઈચ્છા છે કે એના ચાલી, પરંતુ પારણાના દિવસે સ્વાદિષ્ટ આહાર લેવાની શરૂઆત પ્રચાર માટે જાહેરખબર પર તમારો પોઝ જોઈએ છે. હું એ કાર્ય થઈ. વિવિધ વ્યંજનો દ્વારા પારણામાં આહારની આસક્તિ માટે તમને સાત કરોડ ડૉલર સુધીનો ચેક આપવા તૈયાર છું.” પરાકાષ્ટાએ પહોંચી. વિહાર માર્ગો પારણામાં વધુ પડતો આહાર એક નજર ઍલેક પર નાખી કંપનીના માલિકે આગળ ચલાવ્યું : લેવાથી અજીર્ણ થતાં આહારની તીવ્ર આસક્તિમાં કાળધર્મ પામ્યા. ‘આનાથી તમને તો કરોડો ડૉલરનો ફાયદો ચોખ્ખો છે અને મને
અણ આહારક પદની પ્રાપ્તિ માટે તપ સાધનાને સાધન ફાયદો થશે તમારી જાહેરખબરથી આ બ્રાન્ડેડ દારૂ પીનારાથી.’ બનાવી તપ સાધનાના આગળ વધતા આ તપસ્વી પર આહાર ઍલેક પોતાની ખુરશી પરથી ઊભો થતાં બોલ્યો : “માફ સંજ્ઞાએ અતિક્રમણ કર્યું. સાધન દુષિત બની ગયું.
કરજો, હું દારૂ પીતો નથી. આ કામ મારાથી થઈ શકશે નહીં.' - પાંચસો શિષ્યોએ વ્યથિત હેયે ગુરુજીના નશ્વર દેહની ઍલકનો હાથ પકડી ઊભા રાખતા કંપનીના માલિકે કહ્યું : અંતિમક્રિયા કરી આગળ વધ્યા. બીજે દિવસે વહેલી પરોઢે “પણ જુઓ, આમાં તમારે દારૂ પીવાની વાત પણ નથી. તમારે તો વિહારયાત્રા શરૂ કરી. થોડે આગળ જતાં દૂરથી એક વૃક્ષમાં ઝબકારા માત્ર દારૂની બોટલ મોઢે અડાડવાની છે અને શરીરમાં તાજગી દેખાવાની સાથે કાંઈક અવાજ આવતો સંભળાયો. શિષ્યો આગળ આવી ગઈ એવો અભિનય માત્ર કરવાનો છે, જેમાં તમે કુશળ છો વધતા વૃક્ષ નજીક આવતાં તેમને એક વિશાળ કાય જીભ લબકારા અને આવા માત્ર એક મિનિટના કામ માટે કંપની તમને સાત કરોડ લેતી દેખાઈ. શિષ્યવૃંદ આ જોઈ સ્તબ્ધ બની ઊભું રહ્યું. અવાજ ડૉલર આપવા તૈયાર છે. રકમ નાનીસૂની નથી.’ (૧૪) પ્રબુદ્ધ જીવન
માર્ચ - ૨૦૧૮)
