Book Title: Padarth Prakash 19 Sanskrit Niyamavali
Author(s): Vijayhemchandrasuri
Publisher: Sanghvi Ambalal Ratanchand Jain Dharmik Trust
View full book text
________________ 1 2 2 અદ્યતન ભૂતકાળના નિયમો અધતન ભૂતકાળના નિયમો (1) કોઈપણ કાળનો સંબંધ બતાવ્યા વિના થયેલી ક્રિયા બતાવવા, અથવા તો તાજી થયેલી ક્રિયા બતાવવા કે આજના ભૂતકાળની ક્રિયા બતાવવા અદ્યતન ભૂતકાળ વપરાય છે. દા.ત. નર્તમાન્ ! મેં પાણી પીધું. અદ્યતન ભૂતકાળના બધા ધાતુઓ સાત પ્રકારમાં વિભાજિત થયેલા છે. આ સાતે પ્રકારોમાં હ્યસ્તન ભૂતકાળની જેમ વ્યંજનાદિ ધાતુની આગળ ગ લાગે અને સ્વરાદિ ધાતુમાં આદ્યસ્વરની વૃદ્ધિ થાય. દા.ત. દ્રા > તાત્ | તેણે આપ્યું. ત્> ત્િ aa તે ભમ્યો. નકારદર્શક મા અવ્યયની સાથે અદ્યતન ભૂતકાળ વપરાય ત્યારે આજ્ઞાર્થનો બોધ થાય છે. ત્યારે ભૂતકાળની નિશાની નો લોપ થાય દા.ત. મા વં નમ: I તું ન જા. પહેલો પ્રકાર પરસ્મપદના પ્રત્યયો | પુરુષ | એકવચન | દ્વિવચન | બહુવચન | પહેલો | અમ્ | વ | બીજો | { | તમ્ | ત છે | | | ના ત્રીજો | ત | તામ્ | ડમ્ આ પ્રકાર માત્ર પરમૈપદી છે. આ પ્રકારના ધાતુના આત્મપદી રૂપો ચોથા કે પાંચમા પ્રકાર પ્રમાણે થાય છે. (2) રૂ (T), પ (પીવું), થા, પૂ, ઢા, ધા અને ટ્રા-ધા અંગોવાળા , , ધે વગેરે ધાતુઓ અવશ્ય આ પ્રકાર લે છે.
