Book Title: Padarth Prakash 19 Sanskrit Niyamavali
Author(s): Vijayhemchandrasuri
Publisher: Sanghvi Ambalal Ratanchand Jain Dharmik Trust
View full book text
________________ 188 પરોક્ષભૂત કર્મણિ કૃદન્ત, સામાન્યભવિષ્ય કર્તરિ કૃદન્ત સ્ત્રીલિંગમાં - નમુવી, નકુળો, : I (પહેલી વિભક્તિ) નપુંસકલિંગમાં ગમવત્ નમુવી નમિવતિ | (પહેલી, બીજી, સંબોધન વિભક્તિ) (vi) માન અન્તવાળા કૃદન્તોના રૂપો પુલિંગમાં નિન પ્રમાણે, સ્ત્રીલિંગમાં મા લગાડી માતા પ્રમાણે અને નપુંસકલિંગમાં વન પ્રમાણે થાય છે. (2) પરોક્ષભૂત કર્મણિ કૃદન્ત - પ્રત્યય-માન (i) ધાતુઓના પરોક્ષભૂતકાળના ત્રીજો પુરુષ બહુવચનના રૂપમાં સ્ કે રૂ ના સ્થાને માન લગાડવાથી પરોક્ષભૂત કર્મણિ કૃદન્ત થાય છે. દા.ત. પર્ વીન I રંધાયેલું. (i) પરોક્ષભૂત કર્મણિ કૃદન્તના રૂપો પુલિંગમાં નિન પ્રમાણે, સ્ત્રીલિંગમાં મા લગાડી માતા પ્રમાણે અને નપુંસકલિંગમાં વન પ્રમાણે થાય છે. સામાન્ય ભવિષ્ય કર્તરિ કૃદન્ત - પ્રત્યય-સ્થત, સમાન (i) ધાતુઓના સામાન્યભવિષ્યકાળના ત્રીજો પુરુષ એકવચનના રૂપમાં પરસ્મપદમાં ઉત ના સ્થાને લગાડવાથી અને આત્મપદમાં તે ના સ્થાને માન લગાડવાથી સામાન્યભવિષ્ય કર્તરિ કૃદન્ત થાય છે. દા.ત. -> કરિષ્યતિ - કરિષ્યત્ | ભવિષ્યમાં કરનાર. કરિષ્યતે - રિષ્યમાળ | ભવિષ્યમાં કરનાર. (ii) અત્ અન્તવાળા કૃદન્તોના રૂપો પુલિંગમાં છત્ પ્રમાણે થાય છે. અને નપુસંકલિંગમાં વિશાત્ પ્રમાણે થાય છે. સ્ત્રીલિંગમાં તું ના સ્થાને સ્થતી કે ચન્તી થાય. તેના રૂપો નવી પ્રમાણે થાય. દા.ત. કરિષ્યત્ - પુંલિંગમાં 2 કરિષ્યનું કરિષ્યન્ત ઋરિષ્યન્ત: | (પહેલી વિભક્તિ) સ્ત્રીલિંગમાં ફરિગતી કથિલ્ય વરિષ્ય: I (પહેલી વિભક્તિ) રિષ્યન્તી કરિષ્યન્ચ કરિષ્યન્ચઃ (પહેલી વિભક્તિ)
