________________
નવપદ દશન
૧૧૭.
અને મોક્ષની હેય-રેય અને ઉપાદેયતાની સંપૂર્ણ સમજણથી ધર્મ નવ પ્રકારને થાય છે. અથવા પૃથ્વી-અપ-તે-વાયુ-વનસ્પતિ-બે ઈન્દ્રિય, ત્રણ ઈન્દ્રિય, ચાર ઈન્દ્રિય અને પાંચ ઈન્દ્રિયવાલા જીને મન-વચન-કાયાથી બચાવવાની ઉપયોગીતાએ પણ નવ પ્રકારને ધમતથા ક્ષમા, મૃદુતા, ઋજુતા, નિર્લોભ, તપશ્ચર્યા, સંયમ, સત્ય, શૌચ, અકિંચનત્વ અને બ્રહ્મચર્યની આરાધનાથી ધર્મ દશ પ્રકારે પણ કહેલ છે.
ઉપર મુજબ દેવ-ગુરુ ધર્મમાં પ્રગટેલે આદર જીવને સમ્યકત્વ પમાડે છે. પામેલાનું સમ્યકત્વ સ્થિર અને ઉજવલ બનાવે છે.
પ્રશ્ન-જીવ સમ્યકત્વ કયારે પામે ?
આ સંસારમાં અનંતાનંત જીવરાશિમાં રહેલા જીવે ભવ્ય અને અભવ્ય એમ બે પ્રકારના છે, તેમાં અભવ્ય જીવોમાં મોક્ષ પામવાની લાયકાત ન હોવાથી વ્યવહારરાશિમાં આવે તે પણ મનુષ્ય જન્મ, આર્યક્ષેત્ર અને આર્યકુલાદિ પામે તે પણ વખતે જેની દીક્ષા જેવા આરાધક સાધને સાંપડે તે પણ મેક્ષ પામે જ નહિ.
ભવ્ય પણ ભવ્ય અને જાતિભવ્ય એમ બે પ્રકારના છે, તેમાં જાતિભવ્ય સ્વયંભૂરમણ સમુદ્રના તળની માટીની પેઠે સામગ્રી મલવાની જ ન હોવાથી કેઈપણ મેક્ષમાં ગયા નથી, જતા નથી, અને જવાના પણ નથી.
મન–બસ, ત્યારે વધેલા ભવ્યજીવે બધા જ મોક્ષમાં
