________________
નવપદ દર્શન :
૧૨૩
અષ્ટ પ્રવચન માતાનું જ્ઞાન અને વધારેમાં વર્તમાનકાળનું તમામ શ્રુતજ્ઞાન અને પૂર્વનું જ્ઞાન વિગેરેને જ્ઞાનમાં સમાવેશ થાય છે.
સમ્યગજ્ઞાની જીવ સંસાર અટવીમાં ભૂલો પડતો નથી, વલી સમ્યજ્ઞાની આત્મા પ્રાયઃ પાપાચરણ કરે નહિ, અને પુદ્ગલ પરવશતાથી કદાપિ થઈ જાય તોપણ કર્મને બંધ બહુ અલ્પ થાય છે, અને સમ્યગજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ પછીનાં બધાં ધર્મનાં અનુષ્ઠાને દાન-શીલ–તપ વિગેરેથી નિર્જરા ઘણી થાય, પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય બંધાય અને દેવગતિ પ્રાગ્ય કર્મ બંધાય છે. - પ્રશ્ન–જ્ઞાનની પહેલાં સમ્યગ શબ્દ લગાડવાને અર્થ શું?
ઉત્તર–જેમ મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન, અને અવધિજ્ઞાન છે તેજ પ્રમાણે તેના પ્રતિપક્ષી મતિ અજ્ઞાન, શ્રુતઅજ્ઞાન, અને વિર્ભાગજ્ઞાન પણ છે, આ ત્રણે જ્ઞાન ગમે તેટલાં વિશાળ હોય તે પણ અજ્ઞાન જ માનેલાં છે.
પ્ર –જગતના પદાર્થોને સમજાવવાની તાકાત જેનામાં હોય તે જ્ઞાન કહેવાય છે, તેમાં જ્ઞાન અને અજ્ઞાન ભેદ શી રીતે ? 1 ઉત્તર-પદાર્થ બેધક જ્ઞાન કહેવાય છે, તે જ્ઞાન જાતિની સામાન્ય વ્યાખ્યા છે, પરંતુ જે આત્મતત્તવની ઓળખાણ કરાવે, આત્માને સંસારનાં વધતાં જતાં બંધનેથી બચાવે, વિષયે અને કષાયે આત્માના ભયંકર શત્રુઓ તરીકેનું
