________________
નવપદ ન
૧૩૭
સમ્યગ્નાન સહિત ચારિત્ર લાભકારક થાય છે, અને સમ્યગ્ ચારિત્ર સહિત જ તપ ક્લપ્રાપક થાય છે.
પરંતુ ચારિત્ર વિનાનું તપ નકામું છે, જ્ઞાન વિના ચારિત્ર નકામું છે, અને સમ્યકત્વ વિના જ્ઞાન–ચારિત્ર અને તપ ત્રણે નકામાં છે, અને તેથી જ જમગ્નિ, અગ્નિશાઁ, દ્વૈપાયન વિગેરેનાં ઘાર તપ પણ સ્વપરના અકલ્યાણ કરનારા થયાં છે.
માટે જ ચારિત્ર-તપના અભેદ્ય માનીને ચારિત્રમાં તપને સમાવેશ કરીને જુદું કહેલ નથી ચારિત્રધારી નિયમા છ ખાદ્ય, છ અભ્યંતર તપમાં કેાઈને કાઈ તપમાં હોય છે.
જ્ઞાનવડે સંસારનું સ્વરુપ સમજાય છે. હેય-જ્ઞેય-ઉપાદેય સમજાય છે, દનવડે તેની સત્યતા પૂરવાર થાય છે, જ્ઞાની પુરુષોનાં વચનેમાં વિશ્વાસ પ્રગટે છે, ચારિત્ર નવા કને આવતાં અટકાવે છે, તપશ્ચર્યા ભૂતકાળે ખાધેલાં કર્મોને બાળીને ભસ્મ કરી ખેરવી નાંખે છે.
અને ચારિત્ર સહિત તપવડે આત્મા સસાર વધતા અટકાવે છે. મેાક્ષની સન્મુખ થતા જાય છે. તપવડે અતિ નિખિડ અને નિકાચિત કર્મો પણ ક્ષય પામે છે, તપના પ્રભાવથી માટી મેાટી લબ્ધિએ પણ પ્રગટ થાય છે, મત્રા અને વિદ્યાએ વશ થાય છે, અષ્ટ મહાસિદ્ધિએ પણ તપથી જ પ્રગટે છે.
તપના પ્રભાવથી જિનનામકર્મ, (તી કરપદવી) ચક્રવતી પદવી, ખલદેવ, વાસુદેવ અને ઈન્દ્ર અહં ઈન્દ્રપશુ વિગેરે જગતનાં બધાં મેટાં સ્થાને શ્રી વીતરાગ આજ્ઞાપૂર્વકના
૧૮
