________________
૧૩૬
નવપદ દશન
પાંચમાથી ચૌદમાં ગુણઠાણ સુધીના ચારિત્રના અસંખ્યાતા લકાકાશ જેટલા અતિ નિર્મલ, નિર્મલતર, નિર્મલતમ અધ્યવસાયસ્થાનેને મારા હજારેવાર, લાવાર, કોડેવાર, અજોવાર નમસ્કાર થાઓ.
નવમે પદે તપપદ વિચાર શ્રી વીતરાગ શાસનમાં “સમ્યગ્દર્શનચારિત્રાણિ મોક્ષમાર્ગ” આ રત્નત્રયીની આરાધના વડે જ મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે. આ રત્નત્રયીમાં ત્રીજા ચારિત્રપદમાં જ તપને સમાવેશ થાય છે.
પ્રશ્ન-નવપદમાં તપને સ્વતંત્રપદ જુદું ગણવેલું છે, તપથી જ ચારિત્ર શેભે છે, તપથી જ નિકાચિત કર્મોને પણ ક્ષય થાય છે, તપ વિના ચારિત્ર સાવ લુખું જણાય છે, તે પછી જ્ઞાન-દર્શન–ચારિત્ર ત્રણને જ મેક્ષનાં કારણ કેમ કહ્યાં? તપને કેમ છેડી દેવાયું? અથવા ગૌણ કેમ મનાયું?
ઉત્તર-જૈનશાસનમાં એક પણ વસ્તુ એકાત નથી પરંતુ સાપેક્ષપણે મુખ્યતા–ગૌણતા જરુર હોય છે, જેમકે જ્ઞાન વિના બધું જ નકામું કહેવાય છે, પરંતુ સમ્યકત્વ વિનાનું જ્ઞાન નકામું છે, એટલે સમ્યકત્વ પ્રાપ્તિ પછી અલ્પ જ્ઞાન જેટલું આત્મહિતકર બને છે તેટલું સમ્યક્ત્વ વિના પૂર્વેનું જ્ઞાન પણ ફલપ્રાપક થઈ શકતું નથી. - તત્ત્વનિએડ એજ છે કે, સમ્યકત્વ સહિત જ્ઞાન લાભ કારક થાય છે, સમ્યજ્ઞાન સહિત ચારિત્ર લાભકારક થાય છે,
