________________
૧૩૮
નવપદ દશન
-
-
ચારિત્ર સહિત તપથી જ પ્રાપ્ત થાય છે.
આ તપના શ્રી જિનેશ્વર પરમાત્માઓએ બાર ભેદ બતાવ્યા છે.
અનશન, ઉદરિકા, વૃત્તિ સંક્ષેપ, રસત્યાગ, કાયકલેશ, અને, સંલીનતા આ છ બાહ્યતપ કહેવાય છે, તથા છ અભ્યતર પ્રાયશ્ચિત, વિનય, વૈયાવચ્ચ, સ્વાધ્યાય, ધ્યાન અને કાર્યોત્સર્ગ
આ બાર પ્રકારના તપથી કષાય, વિષય અને આહારલેલુપતા ઘટવા શરુ થાય છે, કેમે કરીને નાશ પામે છે. અને સંવર, સમતા અને નિર્જરાની વૃદ્ધિ થાય છે, તાકાત વધે છે. આવા ચારિત્ર સહિત તપશ્ચર્યાના આરાધક આત્માએનાં નામે ચેડાં જણાવાય છે.
૧ ઋષભદેવસ્વામી ગયા ત્રીજા ભવમાં અતિ પ્રમાણુ તપ કરી જિનનામ નિકાચિત્ત કરી, ત્યાંથી સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનમાં દેવઋદ્ધિ ભેગવી, ભરતક્ષેત્રે અવતરી દીક્ષા લઈ ૧૩ માસ ૧૦ દિવસ ૪૦૦ ચઉવિહાર ઉપવાસ કર્યા હતા.
૨ શ્રી અપભદેવસ્વામીના પુત્ર બાહુબલિરાજર્ષિએ ચારિત્ર લઈ ૧ વર્ષના ચલવિહાર ઉપવાસ કર્યા હતા.
૩ શાનિતનાથ સ્વામીના આત્મા આઠમા ભાવમાં વાયુધ ચકવતી દીક્ષિત થયા પછી મુનિદશામાં એક વર્ષના ચઉવિહાર ઉપવાસ કર્યા હતા.
૪ ચરમજિનેશ્વર શ્રી મહાવીરદેવના આત્મા પચ્ચીશમાં ભવમાં નંદન નામના મહામુનિરાજે એક લાખ વર્ષ જાવજીવ માસક્ષમણે ૧૧૮૦૬૪૫ માસક્ષમણ કર્યાં હતાં.
