Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh

Author(s): Mafatlal A Bhavsar
Publisher: Navbharat Sahitya Mandir

Page 780

વ્યાહતિ]
૭૬ 3
[શકવર્તી વ્યાહતિ સ્ત્રી. (સં.) વિક્ષેપ (૨) ભંગ
વ્રજેશ્વરી સ્ત્રી. (સં.) વ્રજની સ્વામિની - રાધા નિારું વ્યાતિ સ્ત્રી. (સં.) કહેવું તે (૨) ગાયત્રી મંત્રના ત્રણ પું, ન. (સં.) ઘા; જખમ (૨) પાકી ગયેલ ઘા;
આરંભમાંના ૐકાર પછીના વધારાના ભૂ - ભુવઃ વ્રત ન. (સં.) નિયમપૂર્વક આચરવાનું પુણ્યકર્મ (૨) અમુક સ્વ' એ ત્રણ શબ્દ
કરવા ન કરવાનો ધાર્મિક નિશ્ચય વ્યાળ પૃ. જુઓ બાલ
[વસ્થા વતચર્યા સ્ત્રી. (સં.) વ્રત કરવું કે પાળવું તે બુકમ પું. (સં.) ઊલટો ક્રમ (૨) ઉલ્લંઘન (૩) અવ્ય- વ્રતધારી વિ. વ્રત લેનારું-લીધું છે એવું વ્યુત્ક્રાંત સ્ત્રી. (સં.) બહાર નીકળવું-જતા રહેવું તે (૨) વ્રતપાલન ન. (સં.) વ્રત લીધા પછી એ ન તૂટે એ માટે ઉલ્લંઘન (૩) મોટી ક્રાંતિ; ઊથલપાથલ
કર્મકાર્ય કરતા રહેવું તે વ્યુત્ક્રાંતિ સ્ત્રી. (સં.) બુલ્કમ; ઉલ્લંઘન [જાગૃતિ વ્રતભંગ કું. વ્રતનો ભંગ; વ્રતને વચ્ચે તોડવું તે વ્યુત્થાન ન. (સં.) જોરથી ઊભા થવાની ક્રિયા (૨) વ્રતિની વિ, સ્ત્રી. વ્રત આચરનારી-પાળનારી સ્ત્રી વ્યથિત વિ. (સં.) જોરથી ઊભું થયેલું (૨) જાગ્રત થયેલું વ્રતી વિ. (સં.) વ્રત આચરનારું વ્યુત્પત્તિ સ્ત્રી. (સં.) શબ્દની મૂળ ઉત્પત્તિ; શબ્દનો ક્રમિક વ્રતોત્સવ પું. (સં.) વ્રત દરમ્યાન અને વ્રતની સમાપ્તિ થતાં
વિકાસ (૨) વિદ્વત્તા; પ્રાવીણ્ય [(વ્યા.) કરવામાં આવતા ઉત્સવ-ઉજવણી વ્યુત્પન વિ. (સં.) વિદ્વાન; પ્રવીણ (૨) સાબિત (શબ્દ). દ્રીડા સ્ત્રી. (સં.) લાજ, શરમ; લજા વ્યુત્પાદિત વિ. (સં.) વ્યુત્પન્ન કરેલું
વ્રીહિ પું. (સં.) ચોખા ભૂપું. (ઈ.) અભિપ્રાય (૨) દશ્ય
વેહ પં. વિરહ
[ખળભળી ઊઠેલું ભૂ પોઇન્ટ ન. (ઇં.) દષ્ટિબિંદુ
વેહવિકળ વિ. વિરહથી વ્યાકુળ થયેલું; વિયોગને લીધે બૃહયું. (સં.) સૈન્યની ગોઠવણી (૨) રચના; ગોવણી હાગ્નિ પં. વિરહાગ્નિ, વિયોગરૂપી પીડા યૂહરચના સ્ત્રી. સૈન્યની વ્યુહાત્મક રચના; સૈન્યની અમુક
આકૃતિમ રચના યૂહાત્મક વિ. (સં.) બૂહ કે રચનાને લગતું વ્યોમ ન. (સં.) આકાશ; આસમાન; ગગન
થ વ્યોમગંગા સ્ત્રી. (સં.) આકાશગંગા
શકું. (સં.) ઉષ્માક્ષરો (શ, , સ, હ)માંનો પ્રથમ અક્ષર વ્યોમચર વિ. (સં.) આકાશમાં ઊડનાર; વિહંગમ શક છું. (અ) વહેમ; શંકા વ્યોમયાન ન. (સં.) વિમાન; “એરોપ્લેન'
શક છું. (સં.) એક પ્રાચીન જાતના લોક (૨) સંવત (૩) વ્યોમરેખા સ્ત્રી. (સં.) ક્ષિતિજ; “હોરાઈઝન'
શાલિવાહન ચલાવેલો સંવત (ઈ.સ. ૭૮થી) વહીપ પં. (ઈ.) દંડક (૨) લોકસભા; વિધાનસભા શકટ ન. (સં.) ગાડું (બળદનું વાહન)
વગેરેના રાજ્યવહીવટમાં પક્ષને દોરનાર વ્યક્તિ શકતું ન. (સં. શલ્ક, પ્રા. સ% = છાલ) હેલું; યૂથો વડીલ ન. (ઈ.) પૈડું; ચક્ર
શકદાર વિ. (ફા.) જેના પર શક જતો હોય તેવું શુિકન શીલચૅર સ્ત્રી. (ઇ.) પૈડાંવાળી ખુરશી (દર્દી માટે) શકન કું., ન. (સં. શકુન) ભાવિ શુભાશુભસૂચક ચિહ્ન; વ્રજ ન. (સં.) વૃંદાવન (ગોકુળ પાસે) (૨) ગોવાળોનું શકનિયાળ વિ. શુભસૂચક; શુકનવાળું ગામ (૩) પં. સમૂહ; ટોળું
શકપ્રવર્તક વિ. (સં.) શક પ્રવર્તાવનારું; જેના સ્મરણમાં વ્રજનાથ પું. (સં.) વ્રજના સ્વામી, શ્રીકૃષ્ણ
સંવત શરૂ થાય તેવું; યાદગાર વ્રજનાર સ્ત્રી, (-રી) સ્ત્રી. વ્રજની ગોપી
શકમંદ વિ. (ફા.) સંશયગ્રસ્ત; શકવાળું, વ્રજભાષા સ્ત્રી, એક બોલી - વ્રજ દેશની ભાષા શકરખોર(-રો) પૃ. (ફા.) ફૂલોમાંથી રસ ચૂસનારું એક વ્રજભૂમિ સ્ત્રી. (સં.) વ્રજમંડલ(-ળ) ન. મથુરાની પક્ષી (૨) મીઠી વાનીઓનો શોખીન ખિડબૂચું આસપાસમાં આહીરોનો પ્રાચીન પ્રદેશ
શક(-ક)રટેટીસ્ત્રી. (પ્રા. શર્કરા, ફા. શકરટેટી) ટેટી; વજ(મોહન, ૦રાજ, ૦રાય, લાલ) પં. ભગવાન શક(-)રપારો ૫. (ફા. શકરપારા) ઘઉંની એક મીઠી શ્રીકૃષ્ણ; બાલકૃષ્ણ
તળેલી વાની વિગેરેનો શિકાર કરવો તે વ્રજવનિતા સ્ત્રી. વ્રજની સ્ત્રી; ગોપી
શકરાબાજી સ્ત્રી. (શકરાબાજ દ્વારા) શકરા છૂટા મૂકી પક્ષી વ્રજવિહારી વિ. (૨) પં. વ્રજમાં વિહાર કરનાર (શ્રીકૃષ્ણ) શક(-)રિયું ન. મીઠા કંદની એક જાત; સક્કરિયું વ્રજવું અ.ક્રિ. (સં. વ્ર) ફરવું; જવું
શકરો (ફા. શિકહ) (Oબાજ) પં. બાજ પક્ષી વ્રજાંગના સ્ત્રી. (સં.) ગોપી; ગોપાંગના
શકવર્તી વિ. (સં.) શકપ્રવર્તક; જેના સ્મરણમાં શક વર્તાય વ્રજેદ્ર પું. (સં.) શ્રીકૃષ્ણ
એવું (૨) યાદગાર