Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh

Author(s): Mafatlal A Bhavsar
Publisher: Navbharat Sahitya Mandir

Page 887

ત
હાતિમ ૮ બ્રહ
[હાફૂસ હાતિમ પૃ. (અ. ન્યાયાધીશ; કાજી (રાજા હાથરૂમાલ પું. હાથનો રૂમાલ હાતિમ, (વાઈ) પું. (અ.) એક પ્રખ્યાત સખાવતી આરબ હાથલાકડી સ્ત્રી. હાથનું બળ રિલવેનો હાથ; “સિગ્નલ' હાથ છું. (સં. હસ્ત, પ્રા. હત્ય) હસ્ત (૨) કોણીથી વચલી હાથલો વિ. ૫. હાથના જેવા ફાફડાવાળો (થોર) (૨)
આંગળીના છેડા સુધીની લંબાઈનું માપ (૩) (પત્તાંની હાથવગું વિ. હાથ પહોંચે તેવું (૨) જયારે જોઈએ ત્યારે રમતમાં) એક ભાગે જિતાયેલો દાવ (૪) રેલવેનું હાથમાં આવી શકે - કામમાં આવી શકે એવું [વણાટ સિગ્નલ (૫) હાથનો કસબ (૬) સામેલગીરી; મદદ; હાથવણાટ ના હાથે કે હાથસાળથી વણવું તે; હાથનું પ્રેરણા. ઉદા. એ કામમાં મારો હાથ નથી. (૭) કૃપા; હાથવાટકો . ઉપયોગી છોકરું કે નોકરી રહેમ. ઉદા. તેના ઉપર મારા બંને હાથ છે. (૮) હાથવેંત, (૦માં) ક્રિ.વિ. (સં. હસ્તિક, પ્રા. હત્યઅ) બહુ (રંગવા વગેરેમાં) બે હાથ દીધા (૯) લગ્નસંબંધ; નજીક; સાવ પાસે; હાથ આવવાની તૈયારીમાં પાણિગ્રહણ ઉદા. મંદાના હાથની માગણી કરી. હાથસાળ સ્ત્રી. હાથે ચલાવાતી સાળ (૧૦) સત્તા; તાબો; અખત્યાર; શક્તિ. ઉદા. આ હાથસિલક સ્ત્રી. હાથ પર સિલક હોય તે; રોકડ સિલક મારા હાથની વાત નથી. (૧૧) હાથવાળી બાજુ- હાથાપાઈ સ્ત્રી. (હિ.) હાથોથી મારામારી-લડાઈ પાસું ઉદા. ડાબે હાથે મનુનું ઘર છે.
હાથિણી સ્ત્રી, હાથીની માદા; હાથણી હાથઉછીનું વિ. ઉધાર; કામચલાઉ માગેલ નાણાં કે વસ્તુ હાથિયો છું. તેરમું નક્ષત્ર; હસ્ત નક્ષત્ર (૨) હાથી હાથબેડી, હાથકડી સ્ત્રી, હાથની બેડી (૨) બંધન; જંજાળ હાથી . (સં. હસ્તી, પ્રા. હWિઅ, હથી) હસ્તી; ગજ હાથકસબ ૫. હાથની કારીગરી; હસ્તકલા (૨) હાથના હાથીખાનું ન. હાથી રાખવાનો તબેલો કસબ (૩) સામેલગીરી; પ્રેરણા
હાથીદાંત પં. હાથીનો દંકૂશળ હાથકતામણ ન. હાથે કાંતવું તે; હાથકંતાઈ હાથીપગું વિ. રોગથી ફૂલેલા પગવાળું (૨) મોટા પગવાળું હાથકાગળ છું. ઘરગથ્થુ સાધનોથી બનાવેલો કાગળ હાથીપગો પુ. હાથીપગાનો રોગ; શ્લીપદ; “એલિફન્ટાઇસ” હાથકારીગરી સ્ત્રી, હાથની કારીગરી
હાથે ક્રિ.વિ. હાથ વડે; જાત; પોતે હાથકાંતણ ના હાથે કાંતવું તે
હાથેવાળો છું. વરકન્યાનો હસ્તમેળાપ હાથખરચી સ્ત્રી. છુટક કે પરચુરણ ખર્ચની રકમ કે ખર્ચવું હાથો છું. ('હાથ' ઉપરથી) હથિયાર કે ઓજાર જ્યાંથી હાથગરણું ન. લગ્ન વખતનો વધાવો - રૂપિયા આપે છે પકડાય તે ભાગ; મૂઠ કે દસ્તો (૨) સહાય; મદદ તે; ચાંલ્લો
(૩) પક્ષ હાથગાડી સ્ત્રી, હાથે ખેંચવાની કે ધકેલવાની ગાડી હાથોહાથ કિ.વિ. જેને આપવાનું હોય તેના જ હાથમાં હાથચાલાકી સ્ત્રી, હાથની ચાલાકી (જાદુના ખેલમાં). લઈ કે દઈને (૨) એકના હાથમાંથી બીજાના હાથમાં હાથછડ સ્ત્રી. (યંત્રથી નહિ) હાથથી છડીને તૈયાર કરેલા એમ; એકબીજાની મદદથી મુિસીબત ચોખા
તિવું હાદસા પું. (અ.) દુર્ઘટના; અકસ્માત (૨) વિ. વિપત્તિ; હાથ છૂટું વિ. ઉડાઉ; ખર્ચ કરે તેવું (૨) ઝટ મારી બેસે હાન સ્ત્રી. બાધા માનતા (૨) હાણ; નુકસાન હાથણ(Cણી) સ્ત્રી. (સં. હસ્તિની; પ્રા. હWિણી) હાથીની હા-ના સ્ત્રી. હા ને ના કરવી તે; આનાકાની માદા (૨) પુસ્તો; ડક્કો
હાનિ સ્ત્રી. (સં.) નુકસાન (૨) પાયમાલી; નાશ હાથતાળી સ્ત્રી. હાથની તાળી મિળના ઝાડા; અતિસાર હાનિ(કર, અકર્તા, કારક) વિ. (સં.) હાનિ કરનારું; હાથધોણું ન. (હાથ + “ધોવુંઉપરથી) પાતળા કાચા નુકસાનકારક હાથપગ પુ.બ.વ. મુખ્ય સાધન (૨) આધાર
હાફ વિ. (ઇ.) અડધું [જાતિ, જ્ઞાતિ કે દેશનાં હોય તેવું હાથપાકીટ ન. હાથમાં રાખવાનું પાકીટ
હાફકાસ્ટ વિ. (ઈ.) જેનાં મા અને બાપ વિભિન્ન ધર્મ, હાથપીં(-પિંજણ ન. હાથથી પીંજવું તે [વાનું મહેનતાણું હાફકોટ પં. (.) અડધે સુધી આવતો એક જાતનો કોટ હાથપિ(-પી)જાઈ સ્ત્રી હાથથી પીંજવું તે (૨) હાથથી પીંજ- હાફકૉટન ન. (ઇં.) અડધું સૂરત અને અડધું ઊન કે હાથપ્રત સ્ત્રી. હસ્તપ્રત
નાઈલોન હોય તેવું કપડું હાથ(વફેર) ન. (Oબદલો) ૫. એક હાથમાંથી બીજા હાફટૉન વિ. (ઇ.) નાની કે મોટી ટપકીદાર જાળીવાળા
હાથમાં જવું તે; માંહોમાંહે ફેરબદલો-હસ્તાંતરણ સાધનથી બ્લોકપ્રિન્ટિગ થાય તેવા પ્રકારનું હાથમુચરકા પુ.બ.વ. જાતના જામીન
હાફિજવું. (અ.) આખું કુરાન જેને મોઢે ય એવો માણસ હાથમેળાવો . હસ્તમેળાપ
(૨) પુ. ઈરાનનો એક પ્રખ્યાત કવિ હાથમોજું ન. હાથે પહેરવાનું મોજું
હાસ સ્ત્રી, (પ. આલ્ફોન્ઝો) એ નામના પોર્ટુગીઝ દ્વારા હાથયંત્ર ન. (સં.) હાથે ચલાવાય એવું યંત્ર
આવેલાં ચીરિયાંની કેરીના આંબાઓનું ફળ; આફસ