________________
છ સંઘયણ X છ સંસ્થાન કારણકે કોઇપણ સંઘયણની સાથે છ સંસ્થાનમાંથી કોઇપણ સંસ્થાન બંધાતું હોવાથી છત્રીશ વિકલ્પો થાય છે.
સંઘયણની સાથે સંસ્થાન અવશ્ય બંધાય પણ સંસ્થાનની સાથે સંઘયણ બંધાય જ એવો નિયમ હોતો નથી. કારણ કે નરકગતિ-દેવગતિ બંધાતી હોય ત્યારે અને એકેન્દ્રિય જાતિ બંધાતી હોય ત્યારે સંઘયણ બંધાતું જ નથી. માત્ર એક સંસ્થાનનો જ બંધ થાય છે.
બેઇન્દ્રિય-તેઇન્દ્રિય-ચઉરીન્દ્રિય અસન્ની પંચેન્દ્રિ તિર્યંચ અને મનુષ્ય તથા સન્ની પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ અને મનુષ્ય લબ્ધિ અપર્યાપ્તાને લાયક પ્રકૃતિઓનો બંધ જીવો કરતા હોય ત્યારે છેલ્લુ સંઘયણ અને છેલ્લું સંસ્થાન જ બંધાય છે.
૩. સન્ની પર્યાપ્તા તિર્યંચ અને મનુષ્યને લાયક પ્રકૃતિઓનો બંધ કરતા હોય ત્યારે પોતાના અધ્યવસાયના પરિણામના કારણે છ એ સંઘયણમાંથી કોઇપણ એક સંઘયણ તેમજ છએ સંસ્થાનમાંથી કોઇપણ એક સંસ્થાન બંધાય છે.
બેઇન્દ્રિય-તેઇન્દ્રિય-ચઉરીન્દ્રિય-અસન્ની પંચેન્દ્રિય પર્યાપ્તાને લાયક પ્રકૃતિઓનો બંધ કરતા હોય ત્યારે નિયમા છેલ્લુ સંઘયણ અને છેલ્લુ સંસ્થાન બંધાય છે. છત્રીશ વિકલ્પો સંઘયણ અને સંસ્થાનના આ રીતે થાય છે.
(૧) પહેલું સંઘયણ, પહેલું સંસ્થાન (૨) પહેલું સંઘયણ, બીજું સંસ્થાન (૩) પહેલું સંઘયણ, ત્રીજું સંસ્થાન (૪) પહેલું સંઘયણ, ચોથું સંસ્થાન (૫) પહેલું સંઘયણ, પાંચમું સંસ્થાન
(૬) પહેલું સંઘયમ, છેલ્લું સંસ્થાન
આ રીતે બીજા સંઘયણ સાથે છ, ત્રીજા સંઘયણ સાથે છ, ચોથા સંઘયણ સાથે છ, પાંચમા સંઘયણ સાથે છ અને છઠ્ઠા સંઘયણ સાથે છ એમ છત્રીશ વિકલ્પો થાય છે.
વર્ણરૂપે જે પુદ્ગલોનો જથ્થો પ્રાપ્ત થયેલો હોય તે પુદ્ગલોના કાળો, લીલો, લાલ, પીળો, સફેદ એમ પાંચ વિભાગ કરીને વહેંચણી કરે છે.
ગંધ ને જે પુદ્ગલોનો જથ્થો પ્રાપ્ત થયો હોય તે જે ગંધ બંધાતી હોય તેને મળે છે. રસને જે પુદ્ગલોનો જથ્થો પ્રાપ્ત થયો હોય તેના પાંચ વિભાગ કરે છે. સ્પર્શને જે જથ્થો મળ્યો હોય તેના પ્રતિપક્ષી ચાર વિભાગ કરે છે.
છે.
આનુપૂર્વીને જે જથ્થો પ્રાપ્ત થયો હોય તે બંધાતી જે આનુપૂર્વી હોય તેને મળે છે. વિહાયોગતિને જે જથ્થો પ્રાપ્ત થયો હોય તે બંધાતી વિહાયોગતિ નામકર્મને મળે છે.
બેઇન્દ્રિયથી પંચેન્દ્રિય જાતિમાંથી કોઇપણ જાતિ નામકર્મ બંધાતું હોય તો એની સાથે ત્રસ નામકર્મ, બાદર નામકર્મ અને પ્રત્યેક નામકર્મ નિયમા બંધાય છે.
એકેન્દ્રિય જાતિને લાયક કર્મબંધ કરતા હોય ત્યારે એની સાથે સ્થાવર નામકર્મ નિયમા બંધાય
પર્યાપ્ત નામકર્મ જીવ બાંધતો હોય તો એની સાથે સ્થિર અથવા અસ્થિર, શુભ અથવા અશુભ યશ Page 12 of 44
