________________
એવો નિયમ હોતો નથી. મધ્યમ સ્થિતિનો પણ બંધ કરી શકે છે.
જેમકે કોઇ જીવ જ્ઞાનાવરણીય કર્મની ત્રીશ કોટાકોટી સાગરોપમ જેટલી સ્થિતિ બાંધતો હોય તો તે વખતે બંધાતી દર્શનાવરણીય કર્મ- વેદનીય કર્મ-નામકર્મ-ગોત્રકમ કે અંતરાય કર્મનો ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ બંધ કરવાને બદલે મધ્યમ સ્થિતિ બંધ પણ કરે છે તેમજ મોહનીય કર્મનો પણ મધ્યમ સ્થિતિ રૂપે બંધ કરી શકે છે. કારણ કે જ્ઞાનાવરણીય કર્મની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ બાંધતા જીવોને તીવ્ર સંકલેશનો પરિણામ હોતો નથી.
જ્યારે મોહનીય કર્મની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ જીવોને બંધાતી હોવાથી તે વખતે જીવો તીવ્ર કષાયમાં વિધમાન હોય છે માટે બાકીના છ કર્મોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ નિયમા બાંધે છે અર્થાત બંધાય છે.
ગ્રંથી દેશે આવેલા જીવોમાં એટલે કે અનાદિ યથાપ્રવૃત્તિ કરણે આવેલા જીવોમાં અભવ્ય જીવો જે આવેલા હોય છે તે બીજા જીવો કરતાં અંતઃ કોટાકોટી સાગરોપમ જેટલો સ્થિતિ બંધ ઉત્કૃષ્ટથી કરે છે એમ જ્ઞાની ભગવંતો કહે છે કે એ જીવોનું તથા ભવ્યત્વ સદા માટે અભવ્ય રૂપે રહેલું હોય છે આથી જ્ઞાની ભગવંતો કહે છે કે અભવ્ય જીવો કદી ભવ્ય થાય નહિ અને ભવ્ય જીવો કદી અભવ્ય થાય નહિ.
એ અભવ્ય જીવો કરતાં દુર્ભવ્ય જીવો જે ગ્રંથી દેશે આવેલા હોય છે એ જીવો અંતઃ કોટાકોટી સાગરોપમ સ્થિતિનો બંધ વિશેષ હીન રૂપે (આછો) કરે છે. એના કરતાં ગ્રંથીદેશે આવેલા ભારેકર્મી જીવો અંતઃ કોટાકોટી સાગરોપમ જેટલો સ્થિતિ બંધ વિશેષ હીન એટલે ઓછો કરે છે.
એના કરતાં લઘુકર્મી ભવ્ય જીવો જે ગ્રંથીદેશે આવેલા હોય છે એમનો અંતઃ કોટાકોટી સાગરોપમનો સ્થિતિ બંધ વિશેષ હીન હોય છે અટલે ઓછો હોય છે કારણ કે આ દરેક જીવોનું તથા ભવ્ય
ફાર વાળું હોય છે માટે સ્થિતિ બંધમાં ાર થાય છે. આ રીતે અંતઃ કોટાકોટી સાગરોપમ જેટલો સ્થિતિબંધ જઘન્ય રૂપે આઠમા ગુણસ્થાનકમાં રહેલા જીવો કરે છે. બાકીના વચલા ગુણસ્થાનકોમાં અંતઃ કોટાકોટી સાગરોપમ જેટલો સ્થિતિબંધ સમયે સમયે અસંખ્યગુણ અસંખ્યગુણ હીન રૂપે બંધાય છે.
આથી અંતઃ કોટાકોટી સાગરોપમ સ્થિતિ બંધના સ્થાનો અસંખ્યાતા થાય છે.
સામાન્ય રીતે બંધમાં રહેલી એકસોવીશ પ્રકૃતિઓમાંથી તિર્યંચાયુષ્ય મનુષ્યાયુષ્ય અને દેવાયુષ્ય આ ત્રણ પ્રકૃતિઓનો બંધ તત્રાયોગ્ય વિશુદ્ધિથી થાય છે એટલે કે જીવોને જ્યારે તેવા પ્રકારના વિશુદ્ધિના પરિણામ ચાલતા હોય ત્યારે બંધાતી હોય છે. એ સિવાયની એકસો અને સત્તર પ્રવૃતિઓનો ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ અશુભ હોવાથી તેવા તેવા પ્રકારના તીવ્ર સંકલેશથી બંધાય છે એટલે કે કષાયથી બંધાય છે.
એકસો સત્તર પ્રવૃતિઓના નામો. જ્ઞાના. ૫, દર્શના. ૯, વેદ. ૨, મોહ. ૨૬, આયુ. ૧, નામ, ૬૭, ગોત્ર. ૨, અંત. ૫ = ૧૧૭ મોહનીય-૨૬, અનંતાનુબંધિ
૧૬
કષાય હાસ્ય-રતિ-અરતિ-શોક-ભય-જુગુપ્સા-પુરૂષવેદ-સ્ત્રીવેદ-નપુંસક વેદ અને મિથ્યાત્વ.
આયુ.૧ નરકાયુષ્ય
નામ-૬૭. પિંડપ્રકૃતિ-૩૯, પ્રત્યેક-૮, બસ-૧૦, સ્થાવર-૧૦, પિંડપ્રકૃતિ-૩૯, ૪ ગતિ, ૫ જાતિ, ૫ શરીર, ૩ અંગોપાંગ, ૬ સંઘયણ, ૬ સંસ્થાન, ૪ વર્ણાદિ, ૪ આનુપૂર્વી અને ૨ વિહાયોગતિ.
પ્રત્યેક-૮. પરાઘાત, ઉચ્છવાસ, આતપ, ઉધોત, અંગુરૂ લઘુ, જિનનામ, નિર્માણ ઉપઘાત. Aસ-૧૦. બસ, બાદર, પર્યાપ્ત, પ્રત્યેક, સ્થિર, શુભ, સુભગ, સુસ્વર, આદેય, યશ.
Page 22 of 44
