Karm Bandha Vivechan Varnan

Author(s): Narvahanvijay
Publisher: Narvahanvijay

Page 1

કર્મબંધ વિવેચન વર્ણન મુનિ શ્રી નરવાહનવિજયજી
અનાદિ કાળથી સંસારમાં પરિભ્રમણ કરી રહેલા જીવો અનાદિ કર્મના સંયોગવાળા હોય છે એ અનાદિ કર્મનો સંયોગ એટલે જ્ઞાની ભગવંતોએ કહ્યું છે કે- અનાદિ કાળથી આત્મામાં રહેલી રાગ-દ્વેષની. પરિણતિ.
આ રાગ દ્વેષના પરિણામની ચીકાસ જગતમાં રહેલા સઘળાય જીવો કરતાં અનંત ગુણી અધિક તીવ્રરૂપે એ ચીકાસ ગણાય છે. આ ચિકાસના પ્રતાપે આત્મામાં રહેલા અનંત જ્ઞાન-અનંત દર્શન-ક્ષાયિક સમ્યક્ત્વ-જ્ઞાયિક ચારિત્ર અને અનંત વીર્ય આદિ આત્મામાં અનંતા ગુણો દરેક આત્મ પ્રદેશો ઉપર દબાયેલા હોય છે. આત્માના અસંખ્યાત પ્રદેશોમાંથી માત્ર આઠ રૂચક પ્રદેશ રૂપે રહેલા આઠ આત્મ પ્રદેશો. કે જે આત્મપ્રદેશો એક-એક આકાશ ઉપર રહેલા હોય છે. એવા આઠ આત્મપ્રદેશો દરેક જીવોને સદા માટે કેવલજ્ઞાનથી યુક્ત હોય છે. એટલે કે એ આઠેય આત્મપ્રદેશો સંપૂર્ણ રાગદ્વેષની ચિકાસથી સદા માટે રહિત હોય છે.
અભવ્ય જીવો, દુર્ભવ્ય જીવો, ભારેકર્મી ભવ્ય જીવો વગેરે જગતમાં જેટલા જીવો રહેલા છે. તે સઘળા આત્માના આઠે રૂચક પ્રદેશો સદા માટે કેવલજ્ઞાનથી યુક્ત હોય છે અને રાગદ્વેષની સંપૂર્ણ વિકાસથી રહિત જ હોય છે. આથી અભવ્યાદિ સંસારી સઘળાય જીવો જે સંસારમાં પરિભ્રમણ કરી રહેલા છે એ જીવોના આઠ આત્મપ્રદેશો કેવલજ્ઞાનાદિ આર્વિભાવે એટલે પ્રગટ રૂપે અને બાકીના અસંખ્યાતા આત્મપ્રદેશો. કેવલજ્ઞાનાદિથી તિરોભાવે (અવરાયેલા) હોય છે.
ચોદરાજલોકના લોકાકાશના પ્રદેશો, ધર્માસ્તિકાયના પ્રદેશો, અધર્માસ્તિકાયના પ્રદેશો અને એક જીવના આત્મપ્રદેશો આ ચારેય સંખ્યામાં એક સરખા જ સદા માટે હોય છે.
જીવ અને પુદ્ગલ સંકોચ પામવાના સ્વભાવવાળું છે અને વિસ્તાર પામવાના સ્વભાવવાળું છે. માટે એક આકાશ પ્રદેશ ઉપર અનંતા જીવો અને અનંતા પુદ્ગલો રહી શકે છે.
એજ રીતે એક આત્મા પોતાના આત્મપ્રદેશોનો વિસ્તાર કરે તો ચોદરાજલોક વ્યાપી થઇ શકે છે એટલે કે એક એક આકાશ પ્રદેશ ઉપર એક એક આત્મપ્રદેશને મુકીને ચૌદરાજલોક વ્યાપી વિસ્તારવાળો થઇ શકે છે. જ્યારે તેરમાં ગુણસ્થાનકે રહેલા કેવલજ્ઞાની પોતાના ભોગવાતા આયુષ્ય કર્મના પુદ્ગલો (દલીયા) કરતાં વેદનીય-નામ અને ગોત્રકર્મના પુદ્ગલો ભોગવવા માટે સત્તામાં અધિક રહેલા હોય તો તે પુગલોને આયુષ્ય કર્મ જેટલા ભોગવવા લાયક બનાવવા માટે અને અધિક પુગલોનો નાશ કરવા માટે કેવલી સમુદ્યાત કરે છે અને એ કેવલી સમુદ્ધાતના ચોથા સમયે આત્મપ્રદેશોનો વિસ્તાર કરીને ચૌદરાજલોક વ્યાપી એ આત્મા બને છે.
Page 1 of 44