________________
પલ્યોપમનો સંખ્યાતમા ભાગ જેટલો ઓછો સ્થિતિ બંધ કરે છે.
અસન્ની પંચેન્દ્રિય જીવો મિથ્યાત્વ મોહનીય કર્મનો ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ એક હજાર સાગરોપમ કાળા જેટલો બાંધે છે અને જઘન્ય સ્થિતિ બંધ એક હજાર સાગરોપમમાંથી પલ્યોપમનો સંખ્યાતમા ભાગ જેટલો સ્થિતિ બંધ કરે છે.
સન્ની પંચેન્દ્રિય જીવો સમયે સમયે જઘન્યથી એક કોટાકોટી સાગરોપમ કાળ જેટલી સ્થિતિમાંથી પલ્યોપમના અસંખ્યાતમા ભાગ જેટલો સ્થિતિબંધ કે જે સ્થિતિબંધને અંતઃ કોટાકોટી સાગરોપમ કાળા જેટલો સ્થિતિ બંધ કહેવાય છે. એટલો સ્થિતિબંધ કર્યા જ કરે છે અને સન્ની પર્યાપ્તા જીવો મોહનીય કર્મનો એટલે મિથ્યાત્વ મોહનીયનો ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ બંધ સીત્તેર કોટાકોટી સાગરોપમ કાળ જેટલો બાંધે છે. જ્ઞાનાવરણીય કર્મ-દર્શનાવરણીય કર્મ-વેદનીય કર્મ અને અંતરાય કર્મ આ ચાર કર્મનો ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ બંધ ત્રીશ કોટાકોટી સાગરોપમ કાળ જેટલો કર્યા કરે છે. નામ અને ગોત્ર કમનો ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ બંધ સન્ની પર્યાપ્તા જીવો વીશ કોટાકોટી સાગરોપમ કાળ જેટલો બાંધે છે.
આયુષ્ય કર્મનો ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ બંધ તેત્રીશ સાગરોપમ કાળ જેટલો હોય છે. કષાય મોહનીય કર્મની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ચાલીશ કોટાકોટી સાગરોપમ કાળ જેટલી હોય છે. નોકષાય મોહનીય કર્મનો ઉત્કટ સ્થિતિ બંધ વીશ કોટાકોટી સાગરોપમ કાળ જેટલો હોય છે.
જ્ઞાનાવરણીય કર્મ, દર્શનાવરણીય કર્મ અને અંતરાય કર્મ આ ત્રણ કર્મનો જઘન્ય સ્થિતિ બંધ દશમાં ગુણસ્થાનકમાં રહેલા ક્ષપક શ્રેણિવાળા જીવોને આશ્રયીને એક અંતર્મુહૂર્તનો હોય છે જ્યારે ક્ષપક શ્રેણિવાળા જીવો સિવાયના બાકીના જીવોને આશ્રયીને વિચાર કરીએ તો એકેન્દ્રિયાદિ જીવોનો જે જઘન્ય સ્થિતિ બંધ કહેલો છે એ પ્રમાણે સમજવો.
વેદનીય કર્મનો જઘન્ય સ્થિતિ બંધ દશમાં ગુણસ્થાન કે ક્ષપક શ્રેણિવાળા જીવોને બાર મુહૂર્તનો હોય છે એટલે એટલો જઘન્ય સ્થિતિ બંધ જાણવો. ક્ષપક શ્રેણિ વાળા જીવો સિવાય બાકીના જીવોને માટે એકેન્દ્રિય આદિ જીવોનો જઘન્ય સ્થિતિબંધ કહેલો છે એ પ્રમાણે સમજવો.
મોહનીય કર્મનો જઘન્ય સ્થિતિબંધ નવમાં ગુણસ્થાનકના છેલ્લા સમયે ક્ષપક શ્રેણિવાળા જીવો એક અંતર્મુહૂર્તનો કરે છે માટે એક અંતર્મુહૂર્તનો ગણાય છે.
ક્ષપકશ્રેણિ સિવાયના જીવોને આશ્રયીને એકેન્દ્રિયાદિ જીવોનો જે પ્રમાણે સ્થિતિબંધ જઘન્યરૂપે કહેલો છે એ પ્રમાણે જાણવો. (સમજવો.)
નામ અને ગોત્ર કર્મનો જઘન્ય સ્થિતિ બંધ દશમાં ગુણસ્થાનકમાં રહેલા ક્ષપક શ્રેણીવાળા જીવો આઠ મુહૂર્તનો કરે છે. જ્યારે ક્ષપક શ્રેણિ સિવાયના એકેન્દ્રિયાદિ જીવોનો જઘન્ય સ્થિતિબંધ જે પ્રમાણે કહેલો છે તે પ્રમાણે સમજવો.
દરેક કર્મની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ સન્ની પર્યાપ્તા જીવો પહેલા ગુણસ્થાનકમાં તીવ્ર કષાયમાં વિધમાન હોય એટલે રહેલા હોય એટલે કે અંકલેશ અધ્યવસાયમાં વિધમાન હોય ત્યારે બાંધે છે.
જ્યારે જીવો મોહનીય કર્મની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિનો બંધ કરતા હોય ત્યારે આયુષ્ય કર્મ સિવાય બાકીના છએ કર્મની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ નિયમાં બાંધે છે.
જ્યારે જીવો મોહનીય કર્મ સિવાય બાકીના છ કર્મોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ એટલે છએ કર્મોમાંથી કોઇપણ એક કર્મની પણ ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ બંધ કરતા હોય ત્યારે બાકીના કર્મોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ બાંધે જ
Page 21 of 44
