Kalyan 1961 01 Ank 11

Author(s): Somchand D Shah
Publisher: Kalyan Prakashan Mandir

Page 8

૮૦૬: શ્રી કાનજી મતની સમીક્ષા : રમાઈ કરવામાં આવે છે. હવે પ્રશ્ન એ છે કે અને નિરપેક્ષ માનવાથી કઈ પણ કાર્યમાં અસથી શું સમજવું ? અને એક અર્થ હેય-ઉપાદેયને વિવેક રહેતું નથી. છે “મિચ્છા' અર્થાત જે સર્વથા અસ્તિત્વમાં નિમિત્તને કાર્યની ઉત્પત્તિમાં સહાયક ન નથી. જેમ ઝાંઝવાનાં નીરને આભાસ અને માનવાના કદાઝથી પ્રત્યક્ષ અનુભવનું એકાંતે બીને અર્થ છે જે અંતિમ સત્ યા પરમાર્થ ખંડન થાય છે. નથી.' ઉપર નિરૂપેલ વ્યવહાર નયના બધા જ વિષયે “મિથ્યા' અર્થમાં અસત્ ન કહી શકાય, પ્રવૃત્તિરૂપ ચારિત્રના મોક્ષમાર્ગમાં નિરપેકેમકે તે આભાસિક ન હતાં કઈને કઈ રીતે ક્ષતા માનવાના કદાગ્રહથી વ્યવહાર-ચારિત્રની અસ્તિત્વ ધરાવે જ છે. માટે તે એકાંતે અવા- ઉપાદેયતાનું એકાંતે ખંડન થાય છે. સ્તવિક, ઉપચરિત કે અસતું નથી.
બરિંગ પવિત્ર કારણને મોક્ષના સાધન એ રીતે નિશ્ચય અને વ્યવહાર એ અનેકાંત ન માનવાના કદાગ્રહથી દ્રવ્ય હિંસા અને તત્વની જ બે બાજુઓ છે. એમાંથી એક પણ અભક્ષ્યભક્ષણ આદિ દુવ્યસનને છોડવા પ્રત્યે બાજુ ત્યજી દેવાથી બીજી બાજુ બેટી બની એકાંતે-ઉપેક્ષા થાય છે, તેથી સ્વછંદ વૃત્તિને જાય છે.
પિોષણ મળે છે. વ્યવહારથી નિરપેક્ષ એ નિશ્ચય પિતે જ ત્યાગી મુનિઓને કરેલા વંદનાદિને મોક્ષનિશ્ચયાભાસતાને પ્રાપ્ત થાય છે. અને તેથી માર્ગના કારણરૂપ ન માનવાના કદાગ્રહથી વિનય અસત્ , અભૂતાથ, ઉપચરિત કે અવાસ્તવિક ગુણને લેપ થાય છે. તેથી જેને સંસ્કૃતિના બની જાય છે.
મૂળમાં જ કુઠારાઘાત થાય છે. આત્માને નિશ્ચયનયના જ્ઞાયકપક્ષના કદા
કાનજી મતદેવ-ગુરુની કૃપાથી મોક્ષ ગ્રહ થી અને વ્યવહારનયના કારક પક્ષને મિથ્યા મળી શકે છે. વિવેકપૂર્વકના વર્તનથી તન, મન માનવથી નિયતિવાદનું એકાંતે પિષણ થાય છે.
૨ પવિત્ર રહી શકે છે, સંયમપૂર્વક ન ચાલે તે
શરીર રોગગ્રસ્ત થાય છે, કુંભાર ઘડે બનાવે ગ્યતાવાદને કદાગ્રહ કરવાથી અને કર્મ
છે, સોની સોનું ઘડી શકે છે, વગેરે વગેરે પક્ષને મિથ્યા માનવાથી સ્વભાવવાદનું એકાંત માનવું. અર્થાત કેઈ દ્રવ્ય બીજા કેઈ દ્રવ્યનું પિષણ થાય છે. .
કંઈ કરી શકે છે, એમ માનવું તે અજ્ઞાન છે. ઉપાદાનવાદને કદાગ્રહ કરવાથી નિમિત્ત ઉપાદાન કારણની સ્વતંત્ર ગ્યતાના કારણે અન્ય પક્ષને મિથ્યા માનવાથી અહેતુવાદનું એકાંતે દ્રવ્ય સ્વકીય પરિણતિથી નિમિત્તરૂપ બનીને પષણ થાય છે.
હાજર થાય છે, પણ કેઈ દ્રવ્ય કેઈ બીજા - નિશ્ચયવાદને કદાગ્રહ કરવાથી અને વ્ય-
દ્રવ્યનું કંઈ કરી શકતું નથી. એટલે કે દ્રવ્યની
૧ કઈ કરી શકતું ન વહાર પક્ષને મિયા માનવાથી અતવાદનું
પરિણતિના ઉપાદાન કારણમાં તેની પિતાની એકાંતે પિોષણ થાય છે.
ઉત્પન્ન થવાની યોગ્યતા જ છે. તે ઉત્પન્ન
થવામાં નિમિત્ત થનારા દ્રવ્ય પિતાની સ્વતંત્ર દેવ-ગુરુ-ધમની ભક્તિને મેક્ષનું સાધન એગ્યતાથી તેની આજુબાજુ હાજર થઈ રહે છે. ન માનવાથી દેવપૂજાદિ ગૃહસ્થના પક્કમ એટલા માત્રથી તે દ્રએ બીજા દ્રવ્યને મદદ એકાંતે અપ્રજનભૂત કરે છે.
કરી, ઉત્પન્ન કર્યું, એમ ન કહી શકાય. જેમ શરીરાદિની ક્રિયાને મોક્ષમાર્ગમાં અહેતુક કે માટીમાં ઘડાને આકાર લેવાને ગુણ છે.