________________
શ્રી સમેતશિખરજી મહાતીર્થની અતિ પ્રાચીનતા
પં. શ્રી પ્રભુદાસ બેચરદાસ પારેખ-કલકત્તા શ્રી સમેતશિખરજી તથને જીર્ણોધ્ધાર તાજેતરમાં લાખના ખર્ચે થયો છે ને તે તીથ પર આ વર્ષના માહ મહિનામાં માહ વદિ ૭ ના ભવ્ય પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ ઉજવવામાં આવનાર છે, તે પ્રસંગને અનુલક્ષીને આ તીથની પ્રાચીનતા તેને ઈતિહાસ ઇત્યાદિ શાસ્ત્રીય દષ્ટિયે આલેખવા પંડિતજીએ આ લેખમાં પ્રયત્ન કર્યો છે. તદુપરાંત, આ તીથને મહિમા તેમજ તેને પરિચય પણ અહિં તેમણે આપ્યો છે, ને ઉજવવામાં આવનાર પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવને ભવ્ય બનાવવા તેઓ સવ કઈને પ્રેરણા આપે છે, જે તરફ
અમે સવર્ડ કોઈનું લક્ષ્ય ખીચીએ છીએ !
[૧]
મેં જોયા. ક્ષણવારમાં તે તેઓ આ ભૂમિ ઉપરેય આ પ્રમાણે સંધપતિને લાયક સઘળાં કામે આવી ગયા. કરીને ભરત ચક્રવતીએ માગધપતિને વિદાય કર્યો. અને પિતે સુર-અસુરના સંધની સાથે પ્રયાણ કરી
“ચારણ શ્રમણ ભગવતે જ છે.' મેં ઓળખી
કાયા. ત્રણ પ્રદક્ષિણા દઈ વંદન કર્યું. ત્યાંથી તેઓની મજલ કરતાં કેટલાક દિવસે સમેતશિખરે આવ્યા.
સાથે સાથે એક આશ્રમ-સ્થાનમાં ગયો, જ્યાં અનેક ત્યાં પણ ભારતનરેશ્વરના આદેશથી ભાવિ વીશ તાપસ ઋષિઓ રહેતા હતા. તીર્થકરોના મંદિરની પંકિત વાર્ધકીરને ક્ષણવારમાં '
તેઓ પણ તપોધન ભલે પધાય એમ હર્ષપૂર્વક બનાવી દીધી, અને પૂર્વની પેઠે જિનેશ્વરે ગણધર
કહી સામે ગયા, ને બેઠા. તે મહામુનિઓ પણ કાયઅને મુનિઓનું પૂજન કરી ભરતેશ્વરે માંગણીને
* સર્ગ કરી પ્રાસુક ભૂમિ ભાગ ઉપર બેઠા. માંગણી કરતાં પણ વધારે દાન દીધાં.
આ સમેતશિખરતીય સઘળાં પાપને ભેદી મેં અને તાપસ ઋષિઓએ પૂછયું. આપ નાંખનારું છે. એનું એક વખત પૂજન કરવાથી પણ પૂજ્ય ભમવ તે કઈ તરફ પધાર્યા ?” મેક્ષપદ આપે છે.
તેઓમાંના એકે ફરમાવ્યું, કે–સાંભળે.” તે તીર્થમાં આઠ દિવસ રહી રાજધાની યાદી
અમે મૈતાઢય પર્વતની નજીક શ્રી અષ્ટાપદ આવતાં શુભદિવસે લશ્કર સહિત વિનીતાનગરી તરફ પર્વતે ગયા હતા. ત્યાં, શ્રી ઋષભદેવ પ્રભુની નિવણ ભરતેશ્વરે પ્રયાણ કર્યું”.
ભૂમિ પાસે ભરત ચક્રવતીએ તે ગિરિના મુકુટ સમાન
એક દેવમંદિર બંધાવ્યું છે. પ્રદક્ષિણું દઈ અમે તેમાં જય માહાસ્ય પરથી
પ્રવેશ કર્યો. તેમાં વણું અને માપ પ્રમાણેના આ શ્રી કૃષ્ણ વાસુદેવના પિતા જગવલ્લભ બિરદધારી અવસર્પિણીના ચોવીશ તીર્થકર ભગવંતની પ્રતિમાજીવસુદેવ પિતાના પૌત્રાદિ કુટુંબીઓ આગળ પિતાના ઓનાં દર્શન કર્યા, ને પરમ સંવેગપૂર્વક વંદના કરી મહાપ્રવાસ (વસુદેવહીંડી-વસુદેવના પ્રવાસ)ની અદ્- સ્તુતિ કરી, ને ત્યાં રહ્યા. ભુત વાત કરતાં એક પ્રસંગની વાત કરે છે - ત્યાંથી પાછા ફરી અમે શ્રી સમેતશિખર ઉપર
આકાશમાંથી (ફેંકાયેલો) હું એક મેટા કુંડમાં આવ્યા. ત્યાં આજ સુધીમાં ઓગણીશ તીર્થંકર પ્રભુ -૫૩, ને તેમાંથી બહાર નીકળ્યો. જમીન ઉપર તો મોક્ષે પધાર્યા છે. (આ વાત શ્રી નેમિનાથ પ્રભુનું આવી મેં વિચાર્યું, “આ કયો પ્રદેશ હશે?” તેવામાં શાસન શરૂ થયા પહેલાં થાય છે. તેથી નમિનાથ આકાશમાંથી ઉતરતાં બે ચારણશ્રમણ ભગવંતને પ્રભુનું શાસન ચાલતું હતું. એક પાર્શ્વનાથપ્રભુનું ૨ બ
નિર્વાણ આ તીર્થ ઉપર બાકી હતું).
