Kalyan 1951 03 04 Ank 01 02

Author(s): Somchand D Shah
Publisher: Kalyan Prakashan Mandir

Page 6

૪: કલ્યાણ, મા-એપ્રીલ-૧૯૫૧
કેવળ પોતાના સ્વાના કાટલાથી માપવા ઇચ્છે છે, માપી રહ્યો છે. થોડું ધણું પણ આપવાની–છેડવાની બુદ્ધિએ આપવા છેડવાની ત્યાગભાવના લગભગ આજે નાશ પામી છે. છેડવા જેવું છે, એ આત્માના વૈરાગ્યભાવ સૂકાઇ ગયા છે, એટલે જ ત્યાગી આત્માઆના નની, વદનની યા તેઓના સદુપદેશને ઉત્કટ ભાવથી શ્રવણુ કરવાની અંતરની લાગણી લગભગ અદૃશ્ય થઇ ગઇ છે. નયસારના આત્મામાં આ માનવતા ભરેલી પડી છે, સુપાત્રને શેાધવા તેના આત્મા ઉત્સુક બન્યો છે. માઢામાં મૂકેલા અનાજને કાળીયા પેટમાં જતે અમૃતપે ત્યારેજ પરિણમે જ્યારે આ પ્રકારની દાનની બુદ્ધિ જાગૃત હોય તા.
મનના નિર્મળ પરિણામથી આત્મામાં જાગ્રત થયેલી દાનરૂચિ ધાર્યુ પરિણામ આણી શકે છે. આવી ભીષણુ અટવીમાં નયસારને સુસાધુઓને યાગ મળે છે, સુપાત્રભક્તિને લાભ મળે છે અને તે દ્વારા નયસારના આત્મા ભાગને પ્રાપ્ત કરે છે, આ બધું દાનરૂચી ગુણુના યાંગે, એ ભૂલવા જેવુ નથી. માટેજ ધર્મ મંદિરનું પહેલું દ્વાર દાનરૂચી ગુણુ છે, એ આવ્યા પછી અન્ય અલૌકિક કોટિના ગુણ આપમેળે આકર્ષાતે આવે છે.
દાનધર્મ તરીકે જો આવી જાય તો દાનદેનારને લક્ષ્મી મેળવવા કે સાચવવા માટે પાપ કરવાની વૃત્તિ ન જાગે; પાપ કરવું એ જુદી વસ્તુ છે, અને પાપભાવના એ જુદી વસ્તુ છે; આ બન્નેની વચ્ચે ગાડાનાં ગાડાં જાય તેટલુ અંતર છે. પાપુ એ જેટલું અનિષ્ટ કે આપત્તિની તત્ત્વ નથી, એના કરતાં કગણું ભયંકર અનિષ્ટ પાપેભાવના છે. આજના સંસારમાં પાપભાવના કૂદકે અને ભૂસકે આગળ વધી રહી છે. વાભાવનાના પ્રચાર ચામેર ઝડપભેર વધતાજ જાય છે, હિંસા તો પૂર્વકાલમાં યુદ્ધ આદિ પ્રવૃત્તિઓમાં થતી, શિકાર કરનારા કે પશુ-પક્ષીઓને મારનારા પૂર્વકાલમાં હતા, પણુ હિંસકભાવના આજે જે રીતે જોર પકડતી જાય છે, વાતાવરણમાં પાપભાવના કે હિંસકભાવના જે ઝેરી પ્રચાર આજના કહેવાતા બુદ્ધિમાન માનવે પોતાના લખાણ ય। ભાષારા કરી રહ્યા છે, એ અતિશય ભયંકર છે. આથી લોકોનાં માનસ વિકૃત
બને છે, પાપ પ્રત્યેના હૃદયના ભય થાયે જાય છે. આસ્તિકતા બળીને ખાખ થાયછે. પરિણામે ધ ભાવનાનું સંજીવન તત્ત્વ નષ્ટ થતાં સંસારમાં પાપના કલ રૂપે દુ:ખ, દુઃખ અને દુઃખ સિવાય અન્ય કાંઈ જ રહેશે નહિ, માટે આપણે પાપભાવનાના વિરોધ કરીએ છીએ. પાપ કરનાર પાપી નથી, જો પાપ છેડવા જેવુ એમ એ હૃદયથી માનતો હોય તાપણુ એમાં છે શું ? ‘પાપ વિના તે કાંઇ ચાલતું હશે ? એતા સંસારમાં બધુંયે ચાલે' આમ માનનારા કદાચ પાપ ન કરે તો એ એનુ હૃદય પાપના રંગથી રંગાયેલું છે, માટે તે પાપી છે, એમ જરૂર કહી શકાય;
દાનને-લક્ષ્મીના ત્યાગને ધ માનનારા લક્ષ્મીને
જુદી વસ્તુ છે, પણ
મેળવે, સાચવે કે ભાગવે એ આ બધું કરવામાં એને આત્મા પાપના રંગથી રંગાય નહિ. એને શ્રી જિનેશ્વરદેવનાં વચના પ્રત્યેની પરિપૂર્ણ શ્રદ્ધા હોવાથી એ માને કે, સંસારનાં સુખા પુણ્યાના યેાગે મળે છે, સચવાય છે પુણ્યના યોગે, અને ભાગવાય છે તે પણ પુણ્યના યોગે; આ બધાં પૌદગલિક સુખા આત્માના ઔયિક ભાવ છે,
આત્માના સ્વરૂપને ઢાંકી દેનારો તે મળ છે, આત્માને લાગેલા તે ભાર છે. જ્યારે દાનગુણુ આત્માના ભારને હળવા બનાવે છે. ' એટલે દાન દેનાર દાતાર સુપાત્રને પોતાના ઉપકારી માને, પોતાના ભારને હળવા કરનાર સુપાત્રને હંમેશા સાચા દાતા શોધતા કરે, જેમ માથા પર દાઢ મણના ખાજો ઉપાડીને ચાલનારા મજૂર, માથાના ભારને હળવા કરવાની જ તેવડમાં હોય છે. એ સ્થિતિ દાનધર્મી આત્માની હોય છે. મજૂર ભાર લઈને જતા હોય, રસ્તામાં તે થાકે અને એના માથાને
જ રસ્તે ચાલનાર કાઇ ઉતારી તેને રાહત આપે તે તેને એ કેટ-કેટલા પ્રેમથી-લાગણીથી સન્માને છે. તેને પોતાના નિષ્કારણ્ ઉપારી માને છે. એ રીતે લક્ષ્મીને આત્મા પરના ભાર માનનાર દાની સુપાત્રને કે ઉત્તમ ધર્મક્ષેત્રાને પોતાના તારક, ઉદ્ધારક તથા ઉપકારક માને. સુપાત્ર સ્વરૂપ સાધુ સાધ્વી, યા શ્રાવક, શ્રાવિકાક્ષેત્રની ભક્તિ કરવામાં એના આત્મા અતિશય ઉલ્લાસ પામે. ઘર, કુટુંબ, આ, પુત્ર-પરિવારની ખાતર હજારો ખરચાય છે, છતાં પારણામે આત્માને સંસારના કલેશની પરંપરા સિવાય કાંઇ લાભ મળ્યો નથી.
•