Kalyan 1951 03 04 Ank 01 02

Author(s): Somchand D Shah
Publisher: Kalyan Prakashan Mandir

Page 5

*ઝ ૦૨ ૨ાં
ฺ
ભાવધ ખરેખર ખરસ-નીડા જેવા છે. ભોજનમાં બધા રસ હોવા છતાં જો મીઠું તેમાં ન હોય તે ભાજનની બધી મઝા મારી જાય છે. બીજા બધા રસા હોવા છતાં વજન નીરસ, લુખ્ખું અને ફીકકુ લાગે છે; પણ એ મીઢું, વગર ભાજતે એમને એમ કેારા કાકડા મારવામાં આવે તે થૂ-થૂ કરીને એને થૂંકી નાંખવું પડે છે; તેજ રીતે ભાવધર્મજ્ઞાન સબરસ છે. દાન, શીલ તથા તપરૂપ ક્રિયામાર્ગની આરાધનાને દીપાવનાર, ધ્યેય શુદ્ધિને ટકાવી રાખનાર ભાવધ છે, પણ કેવળ ભાવધ, દાન, શીલ, કે તપ વિના નિરક છે. દાન એ ભાવ આવ્યા પછી વ્યસનરુપ બની જાય છે. ધન જેને ભારરૂપ લાગે કે ધનની મૂર્છા સજવાની ભાવનાવાળા સ્હેજે દાનનો વ્યસની હોય છે. દાન આપવુ એ જુદું, અને દાનનું વ્યસન એ જુદું. દાનમાં એક વખતે લાખ્ખા આપી દે, પણ દાનના વ્યસનીની સ્થિતિ કોઇ જુદી હોય છે. એક વખત જે વસ્તુનું વ્યસન પડી જાય છે. તેના વિના પછી એ માણસથી રહેવાતું નથી, એને એ સિવાય બીજે ચેન ન પડે. વ્યસની માસ ખાય-પીએ, પહેરે કે એઢે પણ જે વસ્તુનું એને વ્યસન પડયું હાય એના વિના એને બધું નીરસ લાગે, એને કા જગ્યાએ મઝા ન પડે. દાનના વ્યસનીની સ્થિતિ લગભગ આવીજ હોય છે. જે
ક્વિસ દાન વિનાના જાય તે દિવસે એને ખાવું, પીવું કે બીજું કાંઈ પણ ગમે નહિ આપ્યા વિનાના એને દિવસ એને વાંઝીએ લાગે. આજે વ્યસન શાનું પડયું છે ? દાનનું વ્યસન ગયું, અને મેળવવાનું
તેમજ સાચવવાનું વ્યસન આવ્યું: માટે જ સંસારમાં
આજે ચોમેર દુઃખને દવ સળગી રહ્યો છે.
અસ તોષ,
તૃષ્ણા, અને લેલની માત્રા આજે અતિશય વધી ગઇ છે. કારણ, આ દાનધમ જીવનમાંથી ગયે! તે માટેજ અનતજ્ઞાની શ્રી જિનેશ્વર દેવાએ આ મેળ વવાના અને સાચવવાના અધની સામે દાનનો ધમ દર્શાવ્યેા છે.
સંસારમાં પ્રત્યેક આત્માને મોટામાં મોટા રોગ, મેળવવાના તેમ જ સાચવવાના લાગુ પડયા છે. આ જેવો તેવો રોગ નથી, પણ ભયંકર કોટિના ચેપી
પૂર્વ પન્યાસથી કનકવિજયજી ગણિવર.
રોગ છે. જીવનમાં અનેક પાપો આની પાછળ તણાઇને આવે છે. આજે ભણેલા કે અભણુ બન્ને કૅટિમાં ગણાતા માણસા આ રોગચાળાના ભાગ અનેલા જણાય છે. એટલે મેળવવાના ધમપછાડા ઓછા થતા નથી. મળ્યાના સદુપયોગ કરવાની વૃત્તિ જણાતી નથી. દાનરૂચિ પણ ધસાતી જાય છે. મેળવવામાંથી તથા સાચવવામાંથી ઉંચા અવાતું નથી. પુણ્યના યોગે જે મહ્યું છે, એમાં સંતોષ નહિ, સાચવવા માટે દિવસરાત અઝ ંપા, ભયંકર રૌદ્રધ્યાનની ભઠ્ઠી ચેાવીસે કલાક સળગતી જ રહે. સગાભાઇના પણ વિશ્વાસ નહિ. મળેલું સાચવવા માટે ભાઈ-ભાઈને કોટની દેવડીએ ખેંચી જાય. આથી જ મળેલા કે સાચવેલાને છેડવા જેવું માનવાની વૃત્તિ પેદા થાય તો આત્મસુખની ઝાંખી થયા વિના રહે નહિ અને તે જ દાનચિ જાગે; દાનચિ જાગ્યા વિના ધર્મ આવતા નથી. ધર્મની આરાધનાને દીપાવતાર આ દાનરૂચિગુણ છે.
ભ૦ શ્રી મહાવીરદેવના પહેલા ભવ નયસારને છે. નયસાર જેવા ધર્માંના વાસ્તવિક તત્ત્વથી અભિનુને સાધુના સસ જે રીતે મળ્યા અને કહ્યા, તે આ દાનચિનુણના માગે. રાજાના આદેશથી પાતાની સાથે માણસાને લઇ નયસાર જંગલમાં ઇમારતી લાકડાઓને માટે જાય છે. સેંકડો માણસો જંગલમાં કામ કરી રહ્યાં છે. જંગલ બિહામણું અને વિકટ છે. મધ્યાહ્નના સમય થયા છે, આકાશમાં સૂર્ય તપી રહ્યો છે, નીચે ધરતીની રેતી ખળી રહી છે, માણસા નયસારને માટે ન્હાવાને સારૂ ગમ-પ્રાસુક પાણી તથા બાજનને માટે રસોઇના એ તૈયાર કરી લાવ્યા છે. એ વેળા પુણ્યવાન નયસારના હૃદયમાં એ
શુભભાવના જાગે છે; ' જો અત્યારે મને ક્રાઇ અતિથિ કે સુપાત્ર મળી જાય તે તેના પાત્રમાં આપી, પછી હું ભાજન કરે ! ' નયસારની આ ભાવના ખરેખર દાનનું વ્યસનીપણું બતાવે છે. દાનની ફિચ એ એક અદ્ભૂત કાર્ટિના સદ્દગુણુ છે. માનવમાં રહેલી માનવતા એ કોઇ બીજી વસ્તુ નથી, પણ દાનચિતા એ જ માનવતા છે. આજે આ માનવતા પરવારી એડી છે, માટે જ સ્વાર્થના અંધાપા ચેમેર માનવહૃદયામાં ઘેરા ગયા છૅ. માણસ, ભાણુસને