Jain Shasan 2002 2003 Book 15 Ank 01 to 21

Author(s): Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada
Publisher: Mahavir Shasan Prkashan Mandir

Page 238

નથી.
- આ દિવસ
333630303030303030303030303132333333333333
CT
, શું રુદ્રધ્ય દેવ દ્રવ્ય નથી ?
શ્રી જૈન શાસન (અઠવાડીક) * વર્ષ ૧પ * અંક: ૧૫ * તા. ૧૮-૨-૨૦૦૩
દ્રવ્યઘડો કહેવાય છે અને સાથે ઘડો ફૂટી ગયા પછી | તેવી રીતે ગુરુ ના પણ નામ ગુરુ, સ્થાપનાગુરુ, ઠીકરાઓને પણ દ્રવ્યઘડો કહેવાય છે. ઘડો બનાવવામાં છે દ્રવ્યગુરુ, અને ભાવગુરુઃ એ ચાર નિક્ષેપ હોય છે. | ચક્ર, ચીવર, કુંભાર વગેરે નિમિત્તકારણ છે. એ નિમિત્ત છે
I દ્રવ્યગુરુના વિષયમાં થોડો વિચાર માંગે છે તે | કારણો માટી જેમ ઘડારૂપે બને છે તેમ ઘડા રૂપે બનતાં આ પ્રમાણે –
T સંયમજીવનનો સ્વીકાર કર્યા બાદ સર્વવિરતિનો - સંયમજીવનનું પાલન કરનાર દીક્ષિતમાં જયાં પરિણામ ( હું ગુણઠાણું) પ્રાપ્ત થાય ત્યારે સાધુ સુધી સર્વવિરતિના પરિણામ રૂપ ભાવનો અભાવ હોય ભા ગુરુ બને છે.
છે ત્યાં સુધી એ દીક્ષિત જીવ દ્રવ્યગુરુ કહેવાય છે અને IT જયાં સુધી સર્વવિરતિના પરિણામ (૬ હું એજ દીક્ષિત જીવ સર્વ વિરતિના પરિણામથી પરિણત આ ગુણસ્થાનક) ન આવ્યા હોય અને એ પરિણામને લાવવા બની જાય ત્યારે ભાવગુરુરૂપે બની જાય છે. ભાવગુરુ
મા દીક્ષિત સાધુ સંયમની સાધના કરતો હોય ત્યારે તે સ્વરૂપે બનવામાં દ્રવ્યગરૂપ જીવદ્રવ્ય ઉપ દાનકારણ આ અવસ્થામાં એ સાધુ દ્રવ્યગરુ કહેવાય. તેને પણ બન્યું. જે વ્યવહારથી ભાવગુરુ માનીને ભાવગુરુમાં સમાવેશ એ દ્રવ્યગુરુને વ્યવહારથી ભાવગુરુ માનીને કે જે દ્રવ્ય સપ્તતિકાકારે કર્યો છે. એ પણ પૂજનીય હોવાથી દ્રવ્યસપ્તતિકાકારે ભાવગુરુમાં સામવેશ કર્યા છે. અને આ છે એમની પૂજામાં (અંગ–અગ્રપૂજાદિમાં) આવેલ | ભાવગુર જેમ પૂજનીય છે એમ દ્રવ્યગુરુ પૂજનીય છે ગુદ્રવ્યને પૂજાહ માનીને ગ્રન્થકારે દેવદ્રવ્યમાં | માન્યા છે. અને એની પૂજામાં પણ આવેલ ગુરદ્રવ્ય . (નિમંદિરનો જીર્ણોદ્ધારાદિમાં) લેવાનું વિધાન કર્યું. | પૂજાઈ દ્રવ્ય માનીને દેવદ્રવ્યમાં (જિનમંદિરના
| | ગુરુનો ભાવનિક્ષેપો પૂજનીય છે. એથી ગુરુના | જીર્ણોદ્ધારાદિમાં) લેવાનું વિધાન ગ્રન્થકારે કર્યું છે. A ના, સ્થાપના અને દ્રવ્ય નિક્ષેપ પણ પૂજનીય છે. | તેમ જ દ્રવ્યગુરુ બીજી રીતે પણ મળે છે. જેમ જ જ દેરીની પૂજામાં આવેલ ગુન્દ્રવ્યને પૂજાઈ દ્રવ્ય માનવું | કોઈ મમક્ષ નજીકના ભવિષ્યમાં દીક્ષા લઈ સર્વવિરતિના છે કે જો એ અને એ ત્રણેનું પૂજાહ ગુદ્ધવ્ય દેવદ્રવ્ય (જિન | (છઠા ગુણઠાણાના) પરિણામને પામવાનો છે. હાલમાં
મરિના જીર્ણોદ્ધારાદિ)માં લેવું જોઈએ. ભાવ, દ્રવ્ય | તો દીક્ષિત પણ બન્યો નથી, એ મુમુક્ષુ પણ નિપાની છે અને નામ નિક્ષેપાનું દ્રવ્ય પૂજાહ માની દેવદ્રવ્યમાં લેવું અપેક્ષાએ દ્રવ્યગુરુ કહેવાય અને એવી જ રીતે નિક્ષેપોની # છે અન સ્થાપનાનિપાની પૂજામાં આવેલ ગુરુદ્રવ્યને અપેક્ષાએ મુમુક્ષુદીક્ષિત બન્યા પછી કાળધર્મ પામ્યા બાદ છે
પૂણહન માનવું અને અને દેવદ્રવ્યમાં ન લેવું એ કોના | દેવાદિ થાય તો તે દેવાદિ પણ દ્રવ્યગુરુ કહેવાય. પરન્તુ આ ધરતો ન્યાય? સ્થાપનાનિક્ષેપો પણ પૂજનીય બતાવેલો | | એ બને નિક્ષેપા ગુરુની માફક વંદનીય નથી, પૂજનીય છે જ હો થી એની અંગ–અગ્રપૂજાદિમાં આવેલ ગદ્રવ્ય પણ નથી. કેમ કે દીક્ષાર્થી મુમુક્ષ શ્રાવક (ગૃહસ્થ) છે. અને પૂરંદ્રવ્ય હોવાથી દેવદ્રવ્યમાં જ લેવું જોઈએ. દેવ અવિરતિવાળો છે. બન્નેમાં દ્રવ્યથી અને ભાવથી જ
I દ્રવ્ય હંમેશાં ભાવમાં પરિણામ પામતું હોય છે. | વિરતિ નથી છતાં એ સન્માન કરવા યોગ્ય છે, બહુમાન છે કે ઉપદાનકારણરૂપ દ્રવ્ય જ ભાવમાં પરિણામ પામે છે, | કરવા યોગ્ય છે. દીક્ષાર્થી મુમુક્ષનું બહુમાન કરાય છે. એ છે આ નિમિત્તકારણ ભાવમાં પરિણામ પામતું નથી. જેમ માટી | વાયણે ગયો હોય ત્યારે સન્માનબહુમાન કરવા રૂપે ? આ ઘરનું ઉપાદાનકારણ છે માટે માટી ઘડારૂપે પરિણામ | ચાંદલામાં રૂપિયા વગેરે અપાય છે, ચઢાવા બોલીને કે
પામે છે, એથી ઘડાને ભાવઘડો કહેવાય છે અને માટી | વિદાયતિલક કરાય છે, સાધુપણાનાં ઉપકરણો અર્પણ આ જા જા રહા હા ૧૧૧૦
રાજા