Jain Sahitya Sanshodhak Part 1

Author(s): Jinvijay
Publisher: Jain Sahitya Sanshodhak Samaj Puna

Page 78

६४
जैन साहित्य संशोधकः
[भाग. उपलक्ष्यमा प्रथम तो तेणे ठेकाणे ठेकाणे जैन मंदिरोबंधाववा मांडयां. सौथी प्रथम तेणे पाटणमां, श्रीमालवंशीय मंत्री उदयनना पुत्र मंत्री बाहड अने चायडवंशीय गर्गसेठना पुत्रो नामे सर्वदेव अने सांबसेठनी देखरेख नीचे 'कुमारविहार' नामे चतुर्विंशति जिनालय युक्त महान अने भव्य जैनमंदिर बंधाव्यु. ए विहारना मुख्य मंदिरमां, स्फटिकनिर्मित पार्श्वनाथ तीर्थकरनी मनोहर मूर्ति प्रतिष्ठित करी तेनी आजुबाजुना बीजा २४ जिनालयोमां सुवर्ण, रजत अने पित्तल आदि धातुओनी बनेली जुदा जुदा तीर्थकरोनी प्रतिमाओ स्थापन करवामां आची. तेना पछी कुमारपाले 'त्रिभुवनविहार' नामे अत्युच्च अने अतिभव्य मंदिर बंधाव्यु. ए मंदिर ७२ जिनालयोथी परिवटित हतुं. एनो विशाल आमलसार अने ते उपरना कलशो सुवर्णमय बनाववामां आव्या हता. मूळ मंदिरमा नीलरत्ननिर्मित महत्प्रमाण एवी नमिनाथ तीर्थकरनी प्रतिमा, अने आसपासना ७२ जिनालयोमां, भूत, सविन्य अने वर्तमानकालना एम ७२ तीर्थकरोनी पित्तलमय प्रतिमाओ प्रतिष्ठित करवामां आवी. ए सिवाय, २४ तीर्थकरना, २४ जदां जुदां मंदिरो, तेसज 'निविहार' प्रमुख बीजा पण घणा विहारो तेणे एकला पाटण शहरमांज कराव्या हता. पाटण सिवाय बीजां नगरो अने गामोलां तेणे जे मंदिरो बंधाव्यां छेतेनी तो संख्या पण कोई जाणतो नथी. ए मंदिरोमां, जसदेवना पुत्र दंडाधिप अभयनी देखरेख नीचे तारंगापर्वत उपर बंधावेलु अजितनाथर्नु महान मंदिर खास उल्लेख करवा योग्य छे.
आधी रीते मात्र जिनमंदिरो बंधाधीने जनसारपाल पोतानी जैनधर्म प्रत्येनी श्रद्धा बतावी अटकी गयो न होतो; परंतु एक परम श्रद्धालु श्रावकनी माफक ते हमेशां जिनमदिरमा जई जिनमूर्तिनी भावपूर्वक पूजा पण करतो हतो अने जैनधर्मनो माहिमा प्रकट करवा माटे अपाहिनका महोत्सव विगेरे जैन उत्सवो पण घणा ठाठथी उजवतो हतो. ए महोत्सवी प्रतिवर्ष, चैत्र अने आश्विन मासना शुक्ल पक्षना छेल्ला आठ दिवसोमां, पाटणना मुख्य अने प्रसिद्ध मंदिर नामे 'कुमारविहार' मां करवामां आवता हता. महोत्सवनी समाप्तिना दिवसे-एटले चैत्र अने आश्विन मासनी पूर्णिमाना दिवसे-सांजना बखते, रथयात्रानो वरघोडो निकळतो. हाथिए जोडला रथनी अंदर पार्श्वनाथनी मूर्ति स्थापवामां आवती. रथ प्रथम 'कुमारविहार' माथी निकळतो अने अनेक सामंत, मंत्री, व्यापारी आदिना समूहथी विटळाएलो ते राजमंदिरमा जतो. त्यां राजा जाते वस्त्र अने आभूषणोथी रथस्थ प्रतिमानी पूजा करतो. अन्य जनो ते वखते विविधभावव्यंजक अने स्तवनासूचक नृत्य अने गानादि करता. ते रात्रिए रथने त्यां (राजमंदिरमा) ज राखवामां आवतो अने बीजे दिवसे, सवारना वखते, सिंहद्वार यहार, तेना माटे खास उभा करेला मंडपमा लई जवामां आवतो. राजा पण त्यां साथे जतो, अने सकळ जनसमूहनी समक्ष, रथस्थ जिनप्रतिमानी लौथी प्रथम स्वयमेव आरती उतारतो. पूजा विगेरे सघळी क्रिया थई रह्या वाद रथ पाछो नगरमा आववा निकळतो. नगरना वधा राजमार्गोमा परिभ्र. मण करतो करतो अने ठेकाणे ठेकाणे वांधेला मंडपो नीचे उभो रहेतो रहेतो, घणा आडंबरपूर्वक रथ पाछो पोताना स्थानके पहोचतो. आवीरीत कुमारपाल जाते जैनधर्मनो महिमा करतो अने पोताना ताबामांना बीजा मांडलिक राजाओ पासे पण तेवी रीत करावतो. तेना हुकमथी बधा मांडलिक राजाओए पोतपोताना नगरोमां कुमारविहारो बंधाव्या हता, अने तेमनी अंदर आवा महोत्सवो पण हमेशां करता-करावता हता..
एक दिवसे कुमारविहारमा बेसीने कुमारपाल हेमचंद्राचार्य पासे धर्मोपदेश सांभळतो हतोते वखते केटलाक विदेशी धनाढ्य जैन यानिओए आधीने आचार्यने अने राजाने प्रणाम कर्याः ते यात्रिओ सौराष्ट्र (काठियावाड) देशमां आवेलां जैन तीर्थोनी यात्रा करवा निकळ्या हता; अने रस्तामां पाटण शहर आक्याथी, त्यांना मंदिरोनी यात्रा करवा तथा आचार्य हेमचंद्र अने राजा कुमारपाल जेवा