Indian Logic Part 03

Author(s): Nagin J Shah
Publisher: Sanskrit Sanskriti Granthmala

Page 191

180
INDIAN LOGIC REFERENCES
CHAPTER ONE All references are to Nyāyamañjari (Caturtha-Pañcama Āhnika), L. D. Series No 108, L. D. Institute of Indology, Ahmedabad-9 References : Vedas - an Authorless Composition or a Composi.
tion by God pp. 2-10 1 वैदिक्यो रचनाः कर्तृपूर्विकाः, रचनात्वात्, लौकिकरचनावत् । 1 (Page No)... 2 ननु सत्प्रतिपक्षत्वे विवदन्ते । तथा च मीमांसकैः प्रतिहेतुरिह गीयते ।
वेदस्याध्ययनं सर्वं गुर्वध्ययनपूर्वकम् ।
वेदाध्ययनवाच्यत्वादधुनाऽध्ययनं यथा ॥ इति। 2 3 नैतद्युक्तम्, एवंप्रायाणामप्रयोजकत्वात् ।...इदानींतनभारताध्ययनवदिति । 2 4 ननु भारते...यद्येवं वेदेऽपि प्रजापतिः कर्ता स्मर्यते एव । 3 5 अथ वैदिकार्थवादमूलेयं प्रजापतिकर्तृत्वस्मृतिः...
भारतेऽपि तथा व्यासस्तत्र तत्र प्रशस्यते ।। 3 . 6 अथ प्रणेता वेदस्य न दृष्टः केनचित् क्वचित् ।
द्वैपायनोऽपि किं दृष्टो भवपितृपितामहैः ॥ 3 7 स्वल्पमपि कर्म पित्रा मात्रा वोपदिश्यमानं...न च संस्मर्यते स्मर्तुं शक्यते वा। 4 8 स्मृतिर्हि भवन्ती तदनुभवमूला भवति । न च मूलेऽपि कनुभवः कस्यचित् जातः ___सर्गादेरभावात् । 4 9 भावे वा कर्तुरशरीरत्वेन दर्शनयोग्यत्वाभावात्... ।
भझ्या चेदमनादित्वमुन्मीलदिव दृश्यते ॥ 4-5 10 अपि तद् गुर्वध्ययनपूर्वकं साधनमुपेक्षितं याज्ञिकै....अक्षुद्रकथेयं प्रस्तुता ! 6 11 ननु कतरदनयोः साधनयोरप्रयोजकं...पटे हि हन्त तन्तूनां कथं नैसर्गिकी न सा ।। 7-8 12 ननु याः कालिदासादिरचनाः कर्तृपूर्विकाः । ... ___ संस्थानं कर्तृमत् सिद्धं वेदेऽपि रचना तथा ।। 8-9 13 कस्मरणमेव त्वप्रयोजकमसिद्धत्वात्...अनुमानागमाभ्यां तदवगमात् ।। 11 14 किं येनैव का...अनेककल्पनाबीजं न हि किञ्चन विद्यते ।। 14 15 एवं जगत्सर्गवत् स एव वेदानामपि एकः प्रणेता...तत्र सर्वशाखाप्रत्ययमेकं कर्मेत्याहुः। 16 16 यथा धूमाग्न्योर्नैसर्गिक एवाविनाभावो नाम सम्बन्धः...शक्तिस्तु नैसर्गिकी यथा
रूपप्रकाशिनी दीपादेस्तथा शब्दस्यार्थप्रतिपादने । 20-21