Indian Logic Part 03

Author(s): Nagin J Shah
Publisher: Sanskrit Sanskriti Granthmala

Page 205

INDIAN LOGIC
194
70 परपक्षान् प्रतिक्षिप्य... वाक्यार्थः स्वयमुच्यताम् ॥ 304
71 यमर्थमधिकृत्य पुरुषः प्रवर्तते ... न वाक्यार्थविद्येति । 304-5
72 यद्येवं पदार्थोऽपि कस्मादिह दर्शितः... शब्दप्रामाण्यसिद्धये सूत्रकृता यत्नः कृतः । 30573 यद्येवं वाक्यार्थमपि बाह्यं... तत्र यत्नं कृतं मन्यते सूत्रकारः । 305
74 यदयं पृथक् पदार्थेभ्यो न वाक्यार्थमुपदिशति स्म... तेन पृथग् वाक्यार्थं नोपदिष्टवानाचार्यः
305-7
75 ननु गुणप्रधानभावमन्तरेण न संसर्गेऽवकल्पते ।... पदार्थसमुदायो वाक्यार्थ इति एतावदेव
श्रेयः । 307-8
76 वाक्यार्थं मन्वते येऽपि नियोगं भावनां क्रियाम् ।
तैरप्यन्योन्यसंसृष्टः पदार्थग्राम इष्यते ॥ 308
77 ननु संसर्गोऽपि न शब्दार्थ... एतदग्रे निर्णेष्यते । 308-9
78 एकस्त्वयमसावर्थ इति न निर्णेतुं शक्यते । ... फलस्यैव प्राधान्यमिति सिद्धम् । 309-1079 अपरे पुनर्लिङादिशब्दश्रवणे... तस्मादश्रुतपूर्वेण कृतमुद्योगपर्वणा । स भारतमनुष्याणां
गोचरो न तु मादृशाम् । 311
80 अन्यैस्तु प्रतिभा... न त्वेतावता प्रतिभा शब्दार्थो भवितुमर्हति । 311-2
CHAPTER THREE
All references are to Nyāyamañjarī (Sastha- Saptama-AstamaNavama Ahnika), L. D. Series No 115, L. D. Institute of Indology, Ahmedabad-9
References The Doctrine of Sphota Refuted PP. 66-74
1 किमत्र निरूपणीयम् ?... तस्मादन्य एव स्फोटात्मा शब्दोऽर्थप्रतिपादक इति प्रतिजानते । 1
2 नन्वेवमस्तु... पराकरणीयश्च स्फोट इति । 2
3 तदुच्यते गकारादिवर्णावगमे... प्रत्यक्षानुमानातीतः परिकल्पनीयः । 2
4 कुतो वर्णानामर्थप्रत्यायकत्वम् ?... क्रमे च सत्येकैकवर्णबुद्धेरर्थसम्प्रत्ययः प्रसज्येत इति । 2-3
5 अतश्चैवं यदि ते वाचका भवेयुः विपरीतक्रमप्रयुक्ता अप्यर्थं गमयेयुः । 5
6 क्रमश्चेदपेक्ष्यते...मत्पक्षमाजिगमिषति भवान् । 5
7 तस्मात् सर्वप्रकारमवाचका वर्णाः ।... न वर्णपक्षक्षपणदक्षदूषणपात्रतां प्रतिपद्यते । 6
8 ननु न स्फोट : 'शब्द' शब्देनोच्यते ... इति स्फोट एव शब्दः । 7